TENEBRAE, vox valde usitata, maxima ex parte exposita est supra in vocibus, Caliginis, Noctis, Obscuritatis: [?: ] contrariis, Lucis, Diei, Solis, et similibus. Quare hic breviter eius significata percurram. Primum igitur significat haec vox, omnis generis calamitates ac adversa. Psalmo 112. Oritur in tenebris lumen rectis. 2. Samu. vigesimosecundo: Tu illuminas tenebras meas. id est, in medio summarum difficultatum me liberas. Mich. septimo: Si sedero in tenebris, Iehova lux mea. Sic et [?: -tini ] dicunt, Venit post nubila Phoebus. Et, Candida et atra [?: ] . Haec usurpatio vocabuli huius plurima [?: creberri-que ] est. Secundo significat haec vox, ignorantiam [?: -ei ] . Isaiae 9, Populus qui sedit in tenebris, vidit lucem [?: -gnam ] : et qui habitant in terra umbrae mortis, lux [?: -t ] super eos. Idem dictum repetitur Matth. quarto Romanorum secundo: Lumen eorum qui sunt in te [?: -bris ] . 1 Ioann. secundo: Tenebrae praeterierunt, et [?: ve-lux ] iam lucet. Tertio, Tenebrae significant non [?: tam- ] inscitiam, sed et omnigenam impietatem simul. [?: ] Ephes. 5. Opera infrugifera tenebrarum vocantur [?: -nis ] generis scelera. Et ibidem: Eratis olim tenebrae, [?: -c ] autem lux in Domino, ut filii lucis ambulate. [?: Ha- ] utramque significationem. id est, impietatem [?: si-i ] et inscitiam, Ioannis primo, vox tenebrarum [?: debeat ] : Lux in tenebris lucet, tenebrae non comprehenderant lucem. et, Dilexerunt homines magis tenebras [?: ] lucem. In quibus dictis Tenebrae alias ipsam [?: in-am ] ac impietatem, alias homines tenebrosos, id [?: ] ignaros Dei et impios denotant. Quarto, Tenebrae [?: ] ficant loca mortuorum, et sepulchrum ipsum. Psal. [?: ] Nanquid cognoscentur in tenebris mirabilia tua, et [?: -cia ] tua in terra oblivionis? Prius dixerat, Nunquid [?: -rabitur ] in sepulchro pietas tua, et in interitu [?: veri- ] tua? Sic Iob 10, Antequam vadam ad terram tenebrarum et umbrae mortis, terram obscuritatis, sicut [?: ca- ] umbrae mortis. Quinto significat loca inferorum, [?: ] etiam Ethnici faciunt obscura. Sic Matth. 8. dicit Christus: Filii autem regni eiicientur in tenebras [?: exte-es ] , ubi erit fletus et stridor dentium. Sic Matt. 22 et [?: ] Eiicite cum in tenebras exteriores, ubi erit fletus et [?: -doc ] dentium. In hac significatione (tametsi etiam tertiam [?: -riorem ] impietatis complectatur) dicitur Satan [?: prins ] tenebrarum, Ephes. 6. Col. 1. quia Satan domina [?: ] super impios in hac et in altera vita, et afficitur [?: de-que ] tum impietate, tum perpetuo cruciatu [?: om- ] damnatorum. Sexto, tenebrae aliquando etiam [?: ] secreta significant. Matth. decimo: Quod dixi [?: vo- ] in tenebris, dicite in luce: et quod vobis dixi in [?: au- ] , in tectis praedicate. ubi tenebras vocat aedes et cu [?: -cul- ] . Isaiae quadragesimo quinto: Non sum locutus [?: -co ] terrae tenebrarum. id est, in loco et terra [?: tene-sa ] , ignota, obscura et ignobili. Psal. 107. Qui sedent tenebris et umbra mortis, constricti afflictione et ferro: id est, in carceribus capti. 1. Corinthiorum 4, Dominus manifestabit abscondita tenebrarum, et revelabit consilia cordium: id est, abscondita secretorum, quae clam habentur et occultantur. Ponere tenebras in lucem, et lucem in tenebras, dulce in amarum, et amarum in dulce, proverbialis locutio fuit, de iis qui suo falso testimonio, suaque garrulitate veritatem perverterunt, iustas causas ut iniustas deformantes, et contra iniustas ornantes, praesertim in religione. Habetur id Isaiae 5. Sic apud Graecos garruli et audaces sophistae gloriati sunt, se posse deteriorem causam facere meliorem: et contra, sicut et Satyricus inquit, qui nigrum in candida vertunt. Via alicuius tenebrae et lubricitates. id est, periculosa et calamitosa vita. Psal. 35, Sit via eius tenebrae et lubricitates, et angelus Domini persequatur eos. 2. Corinthiorum 4, Deus iussit lucem e tenebris fulgere: id est, tenebris adhuc existentibus, dixit in prima creatione, Fiat lux. Sic et nunc illuminavit obscura et Dei ignara corda hominum.