-- --

AD REVERENDISS. REVERENDISSIMUM PRINcipem et Dominum, D. Ottonem, ex Illustri prosapia Baronum Waltpurgen Waltpurgensium oriundum, sacrosanctae Romanae Curiae Cardinalem, et Episcopum Augustanum, Caesareae Maiestat. Maiestatis apud Vangiones in comitijs ordinum Imperij vicem locumque tenentem, Dominum Moecenatemque suum, Bartholomaeus Georgieuits clientum deditiss. deditissimus

VT nautae post naufragia libenter recitant sua pericula, hic Scyllam latrare, illic Symplegades concursu suo in medio interceptas naues collidere, alibi Syrtes quotidie vadum mutare, alibi submarina saxa latere, alibi immanibus cetibus maria obsideri, alibi Anthropophagos de humanis artubus epulas instruere, alibi pyratas quicquid vehit mare in suas praedas conuertere, alibi voragines subsidentium aquarum circumrotatas naues in abyssum absorbere: ita mihi dulce est Princeps Illustrissime, in memoriam reuocare exantlata in bello Hungarico pericula, durissima vincula, captiuitatem plusquam Babilonicam, seruitutem

-- --

omnium acerbitate suppliciorum refertam, tum multiplices mei mutato domino nundinationes, tam varios in mea fuga casus.

Caeterum quia mala eius seruitutis editis commentarijs euulgarim, simulque perscripserim qui apud quamque gentem ritus et Ceremoniae habeantur, quaque disciplina in pace et in bello viuant, quaeque item in singulis locis tum Asiae, tum Europae, vel maiestate visenda sunt, vel religione veneranda, vel nouitate admiranda. Omnia enim peragraui, neque id cursim, sed cum longa mora adeo, vt rerum indagationi spacium temporis non defuerit, qua in re Platonem, Pythagoramque sum imitatus, quantum nostrae tenuitati licuit.

Superest nunc, vt de prophetia quadam inter Mehemmetanos celebratissima mentionem faciam. Illa enim gens, vt ab initio a Christianis deriuata est, (nihil enim a principio nisi secta quaedam et haeresis fuit) ita multa adhuc habent non abludentia a rebus Christianis, adeo vt eos non semichristianos, vt Erasmus, sed simias Christianorum dicas: in maximis enim rebus a nobis diuersi, in minimis plane ijdem videntur. sic simulachrum quoddam leaenae in fele conspicias, in rubeta crocodili, in simia hominis, quanquam indole, magnitudine, imo moribus

-- --

factisque in immensum differant.

Habent igitur nostrum in morem multa vaticinia, obambulantque vbique fatidici et fanatici prophetae: sed tamen nihil tam certum et exploratum habent, quam hoc genus prophetiae, qua numerosae istae de nostra gente victoriae, ac tandem ipsorum interitus describitur: id quia hactenus verum deprehendunt, ad alios quoque adhuc futuros casus verissimum fore existimant, adeo vt publice inploratum effundantur, quotiescunque finem istius prophetiae legunt, non aliter quam si in futurum denunciata calamitas, iam in praesentia eorum ceruicibus incumberet.

Mihi vt non libet nec licet quicquam de istius oraculi fide astruere, ita dulce est versari in ijs, quae in fine istius oraculi continentur, optoque exitium sceleratissimae gentis vero augurio ab ipsis praedici, et vt propheta qui hactenus contra nos verus deprehenditur, etiam pro nobis verus reperiatur.

Etiam extra Israel Balam verus propheta fuit, inter gentes multae sunt Sibyllae inuentae, quae vera canerent: quid vetat, quo minus extra Christianos aliquis sit, qui spiritu prophetico vtatur. verum, vt dixi, nihil asseuero, sed tantummodo quia tristia nostra (vt praenunciatum ibi fuit) euenere, ita laeta quoque euenire vellem. Quod si nostri

-- --

mores corrigerentur, ac non potius in deterius omnia quotidie pessum irent, omnino sperarem in proximo esse illud tempus, in quo Christus calamitates suae gentis respiceret, quod quidem et ipsi Turcae iam adesse putant: quia multi existimant easdem vices rerum Christianis fore, quae Iudaeis olim fuerunt.

Abductae sunt decem tribus Israel in captiuitatem, salua adhuc et aliquandiu postea florente Iudaea. iam plerique ex eorum fatidicis asserunt decem istas tribus Arabiam, Syriam, Chaldaeam, Armeniam, Phrygiam, Thraciam, Graeciam, Hungariam, Aegyptum, Africam esse, et id quod superest in Europa, esse vnicam tribum Iudae, cum reliquijs Beniamin, atque proinde illam aliquandiu in imperio fore, et multis inuicem cladibus inter Turcas nostrosque variatum iri.

Alij credunt tenorem victoriarum Turcicarum perpetuum fore, donec omnia regna Christianorum ipsis subijciantur: ac tum demum omnia in diuersum mutatum iri, efflorescentibus denuo Christianorum rebus, et veteres ditiones recuperantibus, dominante et saeuiente Christianorum gladio, quem aut prophetam, aut principem aliquem Chistianorum fortissimum interpretantur, qui eos subiugando ad veram fidem

-- --

Christi reuocabit: quae res melius ex vaticinio intelligetur.

Verum ego postquam vsu cognouissem illustrissimos eruditissimosque viros ob excellentissimas tuas in ecclesia Dei ac reipublicae administratione virtutes, te Reuerend. Reuerende Princeps venerari, et in summo honore habere, imprimis Reuerendissimum Heroem Dominum Christophorum Madrucium sacrosanctae Romanae Curiae Cardinalem Episcopumque Tridentinum, virum animi magnitudine, fide, sapientia praestantissimum, Ferdinandi regis Hungariae, Bohemiae, etc. et Caroli Romanorum Imperatoris amicum fidelissimum, qui nuper post cladem Carinai acceptam cum tota Lombardia in periculum venisset, ne in ditionem Gallorum recideret, fratre cum subitario milite misso suis opibus et viribus rem illic nutabundam sustentauit. Dominum item Granuellanum intimum Caesaris Consiliarium, et eius filium Episcopum Atrebatensem, in quo cum omnes dotes animi emineant, maxime tamen elucet humanitas, vt qui illud Titi Vespasiani sibi videtur aemulationi habere, ne quem tristem a se dimittat. Item et clarissimum Principem D. Wolfangum Wolfgangum Episcopum Patauiensem, virum summa eruditione, pietate, et omni laude

-- --

sublimem. Reuerendiss. Reuerendissimum item Praesulem Constantiensem D. Iohannem Veza, virum robore animi et corporis, sanctitateque et pietate, eruditioneque excellentissimum, multis in Caesareis rebus foelicissime obitis legationibus. Vt interim omittam Cornelium Scepperum multarum linguarum peritum Caesareae M. non solum inter Christianos, sed etiam apud Turcarum Imperatores, legatum incomparabilem, cuius fidem an foelicitatem magis mireris in tractandis negocijs, in dubio est. Omittam quoque omnes electores Romani Imperij, Satrapas, Consiliarios, et summi Pontific. Pontificis proceres, qui omnes in te honorando et venerando mirifice consentiunt. Imo ipse Carolus Ro. Imperator tanti te habet, eaque veneratione et charitate amplectitur, vt te suum vicarium locumque tenentem in Comitijs ordinum Imperij in Germania fecerit.

Iam igitur cum et ego deuotionem animi mei erga tuam amplitudinem declarare vellem, nihil habebam nisi istud Turcicum vaticinium quod offerrem: quod tametsi nugatius et vanius est, quam vt tuae magnitudini inscribi debeat, tuae tamen humanitatis benignitate fretus, id ausus sum facere. Cum enim coelum post tot luminaria stellarum, etiam lucernarum tenuem illam lucem

-- --

non reijciat, certissime mihi persuadeo, id quod tenuis cliens offert, quantumcunque sit tenue, tuae celsitudini cum summa humanitate coniunctae odiosum non fore.

Vale Praesul Reuerendiss. diuque Christiano populo, et studiosis omnibus incolumis sis et saluus. Louanij, 16. Calend. April. Anno. 1545.