Sacrę Maiestati Francisco Primo, Francorum regi Christianissimo[ERROR: no reftable :]T2 Sacrę…Christianissimo] titulus secundae epistolae, cui addita est transcriptio litterarum ad Carolum imperatorem

Cum Sacra Regis Romanorum Maiestate ob principis probissimos mores et satis humanum ingenium aliqua mihi intercedit necessitudo, qua diu est ex quo factus audacior per litteras multa dissero de re Christiana. Cumque casus rerum eam hodie mihi ad eum scribenti materiam suggereret, e re uisum cum Maiestate Tua quoque iisdem de rebus hodie agi.

Quid inquam? Non mihi dicendi ampla pręstatur facultas, ut et pro tempore et pro auditorii ratione conditionem deplorem status Christiani. Ei scilicet nomini ereptam Aphricam, Aegyptumque et Asiam amissas, olim in Europam penetratum, cuius amplissima regna pacatissime diu Maumetanis teneri; quinimmo nuper Rodum Pannoniasque deuictas, aditam Germaniam, et ingentes inde prędas auectas, metumque esse rerum omnium internitionis. Tum quam grande studium curaque principibus Christianis debeat incumbere, ut labenti reipublicae succurratur, pręsertim Tuę Maiestatis pro nomine quod geris, totque partis titulis Regum Francię!

Deplorem item in mutuum odium infestos principum animos, totam Christiani status rempublicam cotidie atteri, Maumetanos recipere inde uires. Sed breue est ad dicendum quod datur epistolaris occassio: quam breuissime ergo fieri potest expediatur, quod dicendum est. Quos fratres fides fecit, et in rempublicam congregauit eam, in qua humana uita diuinis legibus est instituta, et non uiuitur, ut ad presentiam rerum rationem uita referatur, sed futurę uitę beatitudo spe concipitur, et studio incumbitur ei, ut ex hac uita uitę aeternę nobis fructus [ERROR: no reftable :]nobis fructus ] fructus nobis Fe fructus proueniat, non opus ut dissideant inuicem et exerceant mutuo simultates, dilanientue fidei unitatem. Si quid ergo dissidii fratri cum fratre suo est, totius reipublicae parcant offensioni, a ferro temperent: adeant qui prudenter inter eos cognoscat, et stent iudicato,[ERROR: no reftable :]iudicato ] iudicatis Fe seruato more legibus pręscripto. Vindicandę fidei omnium esto unus animus, alioquin futurum, nisi fuerimus prudentiores, ut sensim ruant omnia, et qui putat esse tutissimus, deceptus animi sententia damno suo cognoscat.

Hęc habui quę promerem quam breuissime potui, fidei zelo coactus, putauique mandato et iussu Dei ad hoc me cogi. Verum quamlibet cui uidear audacior tanto regi ausus ea referre, nihilominus si postremo in iudicio ex me debeant ista exigi, mallo[ERROR: no reftable :]mallo sic iudicari audacior modo, quam tunc reprobari iussis non obtemperasse.

-- 207 --

Sed nil equidem dubito Franciscum Francorum regem Christianissimum ullam conditionem auersurum, si uno consensu omnium de cunctis gentibus Christianis unus debeat constitui populus. Cui legibus caueatur, ut pax omnibus perpetua constet, de infidelium manibus regna recuperentur et amissę oues suum in ouile redeant. Ratio ergo ineatur, ut res queant tam grandes geri. De qua re non nulla ad Imperatorem scribo: quorum exemplum hic subiungam, ut concepta pectoris mei pateant, et si Tuę Maiestati [ERROR: no reftable :]Tuę Maiestati ] Maiestati Tuę Fe quadrarint, comprobandi esset potestas.

Scripta 1534. die XVI Junii Damianus Benessa [ERROR: no reftable :]Benessa] sequitur transcr. epist. ad Carolum imperatorem