Iacobi Boni Racusaei, Donum Quartum / Tibiae Pastoralis Martyrum Matri / dedicatum Fortitudo.
Mensis erat, quoi Roma suum mauortia nomen
Martius imposuit, quo lutea lumine Phoebe
Fraterno magis aucta nouem praeueterat orbes.
Quum pia Christus agens animo praecordia forti,
Bethaniam rediit, qualis caput altaque truncis
Cornua roboreis ubi fert ad flumina ceruus,
Hinnulus aut ardens in amica cubilia ceruae
Nuper hic a geminis defleta sororibus umbra,
Lazarus elisiis fuerat reuocatus ab oris.
Hic epulo coenae postquam discumbit Iesus page
Excoeptus grata Simeonis in aede Leprosi,
Non domus huic Marthae derat, se Martha ministram
Praestat, et in mensa conuiua recumbit eadem
Lazarus, excellens opus, et noua gloria Christi.
Non haec mensa cibis duntaxat abundat edendis,
Gratius at multo dapibus mel ab ore fluebat,
Atque redundabat diuinum nectar Iesu.
Huic tua grata fuit praesentia Lazare coenae,
Dum poenas tristis, sedesque ordiris Abyssi,
Ignotosque sinus, manesque Acheronte recludis.
At non cura leuis Marie, non ultima Christo
Diua relucenti fulsit fragrans alabastro,
Mox tulit efractum, et diuino uertice flauam
Caesariem super efudit, din prona recumbit,
Et Christi complexa pedes, et crura perunxit,
Irrorans purum preciosa pixide nardum.
Illa suas efusa comas confouit eisdem,
Tota domus fusos late spirauit odores.
Interea non arma uacant inimica nocenti
Daemonis o, Scariota tuo de pectore Iudas,
Et fremere, et falso praetexere nomine culpam,
Talia uociferans, en quo perit irrita pyxis
In cassum, quae sic steriles uanescit in auras.
Non erat hoc satius tercenta denaria egenis
Inde dari? quam sic uacuis effundier auris.
Saeue latro, non haec inopis tibi cura iuuandi
Dicta dabat, sed mens, et furto assueta libido,
Dum loculos inhias hinc fraude explere rapaci.
Sed non labe pari socii nec mente fremebant
In Marien, neque adhuc Christi mysteria norant,
Illa patrocinio domini clypeata quieuit.
Qualis in aeriae platani sub tegmine celso
Stirps noua pone pedem tuta se subiicit umbra.
Horrida seu grando crepiter, siue urgeat Eurus,
Hymbre illesa manet, nec flatu impellitur ullo.
Sic ubi dillapsus furor, et deferbuit ira
Cum sonitu sociis, nec destitit asper Iudas,
Incipit, ac placidus sic illis fatur Iesus.
Mittite, nam quid eam tetrica tam mole grauetis?
In me munus enim dignum dea laude subiuit. page
Semper erunt inopes humana per agmina uulgo,
Vos illis semper (libeat modo) adesse potestis.
Ast ego uos non inter ero sic usque perennis.
En hoc ipsa meum praeuenit amore sepulchrum,
Quo potuit uenerata, meum quae corpus iunxit.
Amen amen cunctis phama crebrescet in oris,
Hoc euangelii monimento diua per omne
Tempus, et haec tali celebrabitur inclyta facto.
Talia Bethaniae Christi dum luce geruntur,
Talis et usque nitor solymas incurrit ad arces.
Tum propter Iesum, partim te Lazare propter,
Iudea de gente frequens allabitur agmen.
Hic opus, ille deus, terris mirabile uisu
Stabat uterque, fides mundo manifesta patebat.
Ast ea lux tenebris non est apprensa, sacrumque
Molitur caput infandam tibi Lazare caedem,
Nam dabat ad uitam causas tua uita fideles.
Proximus exoriente die properabat Eous,[ERROR: no reftable :]❦
Et lunam decimo magis ac magis auxerat ortu.
Christus oliueti montis iuga summa peragrans
Betphagen uicina uenit quum tecta Sioni.
Vnde duos fratres in te ceu missile librat
Celsa sion, ueluti calamos ardente pharetra,
Foedere paciferi et signo deprompsit amoris.
Haec quibus, ite citi uos quae contra obiacet arcem,
Auriti hac pullus pecoris cum matre rudentis
Excubat ad ualuas, primaeque ad limina portae,
Non quemquam passus dorso, nec uincla recusans,
Soluite utrunque, et eos huc ducite, si qua resistet
Vis, dicetis ei Dominus iubec iubet , illa remittet.
Haec formosus Osys cecinit sic carmine uates.
Dicite. Didoitis uos ista Sionides Arci,
Inclyta polle metum forti sita uertice turris,
Rex tuus ecce uenit mitis tibi uictor, Asellae
Terga super residens, et sub iuga matris euntis
Terga super pulli primas quassantis habenas.
Iussa uiri adducunt pecuaria, desuper ipsa
Pro phaleris ornant insigni processit Iesus.
Per decliue iugi postquam latus exit amoeni, page
Turba pedes subter Christo gratatur eunti,
Certatimque rudes obiter sternebat amictus.
Tum frondes alii passim iactare recenteis,
Palladiaeque comas baccae, ramosque uirentes,
Ridet iter, lateque uiam decus implet honestum.
At laudes uoce electum canit agmen ouanti,
Consonat omne solum, circum et nemus omne resultat,
Carmina cum duplices Christo cecinere phalanges.
Ni gens illa canat, lapides et marmora clament.
Obuia palmiferas agit urbs undante cateruas
Agmine, mox reboat sic laudibus arduus aether.
Dicite nunc domino, quoniam laus ipsa decora est,
Huius enim pietas aeternum condidit aeuum,
Hoc domus Israel dicat modo, dicat Aaron,
Hoc quoque nunc dicant, domini qui iura uerentur,
Huius enim pietas aeternum condidit aeuum.
Dura premebat hyems, et nos a supplice fletu
Audiit, ampla ferens adiutor ab aethere dona,
Quam contra uis nulla potest, timor omnis abesto.
Fert et opem, nostros hac freti spernimus hostes.
Spes hominum uana est, nobis spes optima Christus.
Nulla fides procerum, nostra est fidentia Iesus.
Obruta gens altis nunc est erepta procellis
Te duce, quam uasta circum ui et mole premebant.
Exarsere freta, ut feruens in uepribus ignis
In nos, unda tumens post in sese ipsa resorpsit.
Fracta euersa mari dederat res nostra ruinam.
Te fautore graues euasit naufraga fluctus.
O, laus o, robur, spes o fidissima Iesu.
Intonat e iustis uox exultante camoena,
Diua salutifero et tentoria milite replet.
Dextera uirtutum nos haec quoque dextera tollit.
Nos quoque uita beat, nullo moriemur in aeuo,
Et domini laudes, atque inclyta facta canemus.
Castigauit enim uindex, et morte retraxit.
Pandite iustitiae portas, et lumina iusto.
Haec ingressus ouans laudabit numen Olympi.
Hae domini portae, subeunt ea lumina iusti.
Dicamus carmen, penetrat si carmen in aures,
Vnde salus iis orta, fluit quibus unda beata. page
Reprobus ille lapis structoribus in caput exit,
Hoc factum est uirtute dei, mirabile uisu.
Haec est alma dies, domini quae luce sacratur,
Exultimque eius nitido laetemur in ortu.
Carmine diuinas laudes Osanna canamus,
Nomine nam graditur patrio, et bene prosperat ortu.
Huc ades o, benedicte, uenis qui nomine sancto.
Coelica quos alti benedicant astra tonantis,
Et deus et dominus manifeste illuceat hisdem.
Concelebrate sacrum solenne sub arbore densa,
Vsque salutifero qua stant altaria cornu.
Noster adest dominus deus hic, tibi dicere laudes
Nitimur, et summas tua lumina tendere ad Arces,
Dicite nunc domino, quoniam laus ipsa decora est.
Haec alterna chori qui tum secus ora praeibant,
Quique sequebantur cecinerunt carmina Christo.
Ast acheronteis amissa paludibus urget
Tisiphone inuidiam, Christique per agmina miscet.
Illa suo nolens uerum sic ore ueneno
Euomit in mystas, et perdita pectora turbat,
Talibus insinuans. en hic agit omnia secum,
Mundus abit totus post ipsum, iamque patescit
Quam nobis illum contra conamina prosint.
Has inter laudes, et cantus ibat Iesus, ❦
Et regni magnos inter sublatus honores,
Qui terras regit, et coeli qui torquet habenas.
Sed postquam turres, et propugnacula uidit,
Mille super scutis, protectaque fortibus armis,
Prosequitur fletu, lachrymis et temperat ora.
Haec super efatur. Quod si tua fata fuissent
Nota tibi pariter fleres urbs inclyta mecum,
Hac in luce tua, tibi quae tranquilla nitescit.
Te uero nunc ipsa latent, dirosque uidebis
In te stare dies, heu te quibus hoste sub armis?
Quo tua tum cernes urgeri moenia uallo?
Vndique te cingent, mors et labor ingruet atrox.
Ah quibus infoelix arctabere nupta maritis?
Qualibus arreptam prosternerit unguibus hostis
Se subter te uictor ouans? ut dissipet artus
Coede tuos, ah templa domos a culmine ad imum page
Dirripiet, sternet pariter tua moenia circum,
Vt lapis a lapidis compagine dirruat omnis,
Aduentum nec enim domini, nec tempora noris.
Talibus auratae dictis ad limina portae,
Transequitat uallem tota comitante caterua.
Vrbs commota ruit, quis uir nouus iste petebant?
Hic est illa phalanx populi dicebat Iesus,
Ille nasaraea galilaeus ab urbe prophetes.
Tendit in arce domum patriam, postesque per amplos[ERROR: no reftable :]❦
Templa subit, qualis boreali a uertice turbo
Quum cadit in nubes, et frigora dissipat alto.
Mox et suda polis efulgent templa serenis.
Talis in aede furit sacra, et se concitat ardens
Christus auara ruens in pectora. Et impete forti
Propulit e templo pollutas aere cateruas.
Euertitque solo cathedras, mensasque profuit,
Efusi mensis nummi saliere sonantes,
Alarumque sinus trepidae soluere palumbes.
Haec super adiecit depulsis uerba profanis.
Quae domus orandi diuino codice sanctum
Nomen habet, modo sit per uos spelunca latronum.
Tum quibus ignoti sub auara nocte colores,
Iniustique pedes, et inaequales incessus,
Accessere, quibus data lux, et rectus eundi
Gressus, ut aequatis agerent uestigia plantis.
At quibus inuidiae furiis agitata coquuntur
Pectora, tormento ferit hos Christi inclyta uirtus.
Ergo sacerdotes primos, scribasque malignae
Tisiphones irae exacuunt, stimulique feroces.
Vt uidere deum per tot miracula factis
Pandere, quae pueri uerbis osanna canebant.
Mox illi rabido ore fremunt, et talibus abstant.
Audis quid pueri, quid uox enunciet infans?
Asserit, immo etiam, uatis quoque carmine uallat.
Qui domini nostri canis admirabile nomen,
Ora per infantum lactantia perfice laudem.
At domus interea populo sonat alta frequenti,[ERROR: no reftable :]❦
Totaque praesenti sub numine luce coruscat.
Munera pars aris adolet, pars undat apertis
Liminibus templi, pars aera sonantia gazis page
Iactat, opima deo centenae semina frugis.
Stipite quale cauo, magnaque sub arboris umbra
Feruet apum examen, pratisque reuersa iuuentus,
Pars fauis emissa fores circunstrepit alui,
Pars regem circa praetoria milite uallant.
Assedit Iesus, populus qua confluit omnis,
Dona ferens aris, et munera coniicit Arcam.
Multaque quum multi iacerent e diuite censu,
Huc accessit inops mulier uiduata marito,
Aera manu duo parua gerens, ea iecit ad aram,
Tunc animos hominum, non auri pondera Iesus
Metitus, quo corde, et quanta defluat Arca
Munus ibi, quod quisque dei tulit actus ad aras.
Haec ait, illa suo donaria pectore prompsit,
Muneribus maiora quidem et tulit omnibus una.
Nam se tota dedit, toto penuria uictu
Se pia fudit ibi, reliqui id de pluribus omnes
Dona suo posuere deo quod ab ore redundat.
Tunc ait ad quosdam sibi qui confidere multum,
Caetera dhinc dehinc hominum despernere pectora sueti.
Vna duos homines orandi causa trahebat
Haec in templa simul, pharisaicus alter, et alter
Publicus actor erat, quorum prior ore rogabat
Stans secum. grato tibi rex hominum, deumque,
Non mihi par uulgus, non par mihi caetera turba
Iniusta, et raptrix, et adultera, qualis et ille
Publica pestis adest, ego bis ieiuno per ampla
Sabbata, et omne mei decimo quodcunque peculi est.
At publicanus procul hinc astare, nec ultra
Lumina tollere humo audere, aut intendere coelum.
Talibus orando sed pugnis tundere pectus.
Respice me propius deus, e fauorabilis esto,
Me qui sum gurges scelerum, et sentina malorum.
Hic iiquidem gurges humili uirtute superbam
Iustitiam superat, peccataque famine delet.
Illius euersa est tumido super aequore puppis,
Turbine pulsa graui, sub iniqui pondere mali.
Vertice quae quantum uacuas tendebat ad auras.
Tantum mersa maris nigra descendit in unda.
Tendit at ille sua quantum radice per umbras. page
Vertice tantudem summo super aethera fertur.
Sed pharisaeorum proceres, capita altaque plebis,
Et scribae mortem insidiis pratendere Christo.
Iura uetant et fas, populi fauor arcet iniquae
Vim caedis, Christi dum pendet ab ore beato.
His circumspectis, ut culmina uesper inumbrat,
Bethaniam repetit, duodenaque castra sequuntur,
Castra Cherubinea quassantia lampade christas
Alticomas, et sole suo ductore nitentes.
Qui iuga oliueti sed opaca in nocte petebat,
Mox in templa die solymam properabat ad Arcem,
Quo populus stabat pro nomine fautor Iesu.
Posterus auricomo manabat lumine Phoebus[ERROR: no reftable :]❦
Principe cum Phoebi ternis residente quadrigis,
Templaque Dauitidae remeabat in ardua turris.
Quoi subeunte fame ficulnea propter agendam
Est oblata uiam, fruge expers, fronde uirescens.
Et scrutatus ibi dulces super arbore ficus,
Haec ait, o, nunquam uacua haec plus germinet arbos,
Nullaque producat quemquam per saecula fructum.
Aruit extemplo, succusque euanuit omnis
A radice, leue ad summum et perit usque cacumen.
Hinc abiens iterum se sub sua templa recoepit.
Ad solenne dei gentilia sacra colentes
Accessere uiri, et iuuenem petiere Philippum,
Vt Iesum uideant, hoc consulit ille decorum
Andream, fecere bono quae nota Magistro.
Haec illi responsa dedit. iam iamque diescet,
Coelica lux hominis clarescet funere proles.
Amen amen nisi iacta ceres emortua gleba
Subter erit, ea sola manet, sin soluere fibris
Prodiga se incipiet, segetes dabit alma beatas.
Qui terrae incumbit, genioque indulget amator
Ipse sui, ruet ille meae ruet ubere uitae.
Qui ueri cohibet se se, castigat, et odit,
Inter coelicolas uita huic aeterna paratur.
Militat, et nostro si quis mihi Marte ministrat,
Post mea signa gradus ducat, mea castra sequatur.
Cum duce miles erit, mea laus et adorea coelo
Milite cum communis erit, pater omnibus unus. page
Haec mea nunc anima instar habet mare quo fremit undis,
Et turbata sonant late uada littora circum.
Quid loquar? o, genetor tu me eripe turbine tanto
Tu mihi firma salus, ab iniqua hac temporis hora.
Iccirco hoc ego tempus ago, pater optime nomen
Redde tuum celebre, et totum claresce per orbem.
Haec coelo interea uox est audita sereno,
Et feci celebrem, et cunctis celebrabere in oris.
Hanc ubi gens hausit, coelo fragor intonat inquit,
Ast alii, ore dei uox excidit illa loquentis.
Non ea me, sed uos propter, respondit Iesus,
Huius iudicium nunc est, censuraque mundi,
Cuius et est princeps extra in loca sola tugandus.
Hinc ego uexillo sublatus in aethera, coelum
Omnia de hinc sublime traham, super astraque ducam.
Ecce dedit signum, coelo quod nuper ab alto
Ipsa tuo tibi gens incredula iure petebas,
Perfida sed tibi nulla fidem miracula gignunt.
Pars leuis haud Christo, et princeps haud unus adhaesit,
Nec manifesta fides procerum, timor obstat, et angit,
Laus hominum superabat enim, leuis auraque uulgi.
Iesus abit, tenui aspectu seque occulit aura,
Hospes oliuiferam in serum, et perrexit ad Arcem.
Mane recens iterum sese referebat ad Vrbem,[ERROR: no reftable :]❦
Horrida qua ramis pallentibus occidit arbos,
Brachia nuda tenens, uacuasque humore medullas.
Quam Christi mirata cohors, en illa uirenti
Fronde ferens umbram, quo concidit icta repente?
Iam Salomonei penetrarat in atria templi
Patris adorandus populo sapientia Christus.
Ecce sacerdotum proceres, plebisque senatus
Interpellat eum populos diuina docentem.
Haec quo iure facis fraetus? quo authore capessis?
Christus anhelantes Nenas his comprimit armis.
Fas quoque uos uno mihi sit tentare uicissim,
Soluite (si uultis) pariter quoque ut ipse resoluam,
Illud ego quo authore gero, quo iure facesso.
Quis solenne dedit Ioanne auctore lauacrum?
Vir ne deus? stupet ordo sacer, populique senatus,
Qua foueam tute et laqueos euadere possint page
Non ratione uident, clauumque retundere clauo.
Namque deum dixisse, negat furialis Enyo,
Ast hominem, Christo populi manus ampla fauentis.
Ego uolutabrum ceu sus infusa labascunt,
Sicubi se clepsent responsi tegmine falsi,
Nescimus referunt, ait iis lux omnia cernens
Christus, ego hinc taceo quod quaestio uestra requirit.
Quid uero tibi gens (animos aduerte) uidetur?
Chara uiro cuidam fuerant duo pignora nati,
Qui placide accedens ait haec aetate priori,
Vade, age nate citus, mea qui uineta uirescunt
Sole sub hoc, illicque operabere, nolo sed ille
Respondens, abiit tamen, ille deinde minori
Imperat haec eadem, nunc uado ait iste, nec iuit,
Vter ab imperii defecit lege duorum?
Iste minor referunt. illis ait acer Iesus.
Nimirum regnante deo uos turba latronum,
Scortaque praecedent, et publica monstra praeibunt.
Ioannes et enim sanctissima tramite lampas
Iustitiae fulsit, sed non his credita coecis.
At publicani, meretrices, et latrones
Credere non cessant, et uos ea clara uidetis,
Abiurata fides tamen est, inuisaque coecis.
Vir fuit oeconomus, quoi consita Bacchus habebat[ERROR: no reftable :]❦
Iugera multa, uirens et circum plurima sepes,
Trabsque lacu infosso, surrectaque turris ad astra.
Quae locat agricolis ubi, protinus inde recessit.
Quum uero incoctus grauidis excreuerat uuis
Pampinus, urgenti et propior uindemia musto.
Sollicitus famulos emittit in annua frugum
Praela, quibus reditus torquentur, at improbus illis
Vinitor, et quibus est custodia credita Bacchi,
Apprensis, alium coedunt, aliamque trucidant,
Ast alius premitur lapidoso elisus aceruo.
Rursus et iis plures, et eadem caede perempti.
Natus ei fuerat charissimus unus, et illum
Forte uerebuntur dicens his destinat aris.
Huncque cruentati postquam uidere coloni,
Exarsere simul, ueluti de uertice pastor
Videt ubi inuadi caulas accurrerat alto, page
Tum furor irritat misereri nescia corda,
Praedonumque truces animos in uiscera iusti
Sanguinis, innocuumque efudunt ense cruorem.
Dispersae palantur oues pastore cadente.
Sic dictis acuunt iras, stimulantque furentes
Agricolae, rapiunt extra uineta, necantque,
En haeres dicunt, huius potiamur opum ui.
Ergo herus ille ferox in uitea septa reuersus,
His quae dona dabit? quae praemia digna colonis?
Pro iusto iniustus fundetur sanguine sanguis,
Indigna dignam mortem pro morte rependet,
Vinea tunc aliis dabitur turrita colonis,
Qui tempestiuas fruges, atque annua soluant
Debita, sic illi referunt, affirmat Iesus.
Haec antes templi latuit sententia summos,
Donec eam densa Christi lux nube reclusit.
Non secus ac ductis ubi nubibus humidus Auster
Eripuit subito coeli conuexa diemque,
Et summa inuoluit fastigia montibus altis,
Nec capit aspectus quo fulgeat aethere sydus.
Donec ab oposito borealis uertice turbo
Incubuit, toto propellens nubila coelo,
Clara serenatus quo lumina pandit Olympus.
Ergo sacerdotum columen, pharisaeaque uiso
Secta die, quo magna dei sententia fulsit,
Ipsi odio lucis conati apprendere Iesum,
Laetifer at turbae timor obstitit arma minantis.
Instar adhuc etiam regni hoc orditur Iesus.[ERROR: no reftable :]❦
Cuidam sceptra uiro fuerant ingentia regi,
Qui desponsa suo celebrabat foedera nato,
Laetaque connubia, et perfoelices hymeneos.
Aulicus unde frequens emittitur, aduocat omneis
Quos inuitarat missus, nec adesse uolebant.
Rursus adhuc alios mittens, haec fere uocatis
Imperat, accelerent, en prandia digna paraui.
Procubuere boues caesi, strauere saginis
Omne solum, simul alituum genus omne, parataque
Omnia, quae frustra surdas sparsere per aures.
Hic abit, atque suae diuertit praedia uillae,
Ille sibi assumpti cura grauiore negoci, page
Regia neglecta declinat gaudia pompa.
Ast alii famulos obtruncant ense fideles.
Impetus unde graues exarsit Regis in iras,
Arma, uirumque duces, ingentia agmina uibrat,
Quis dare tum scelerum poenas, et pendere iussit
Supplicia, infandos authores caedis iniquae,
Quos rapida undantesque uorent incendia flammae.
Tunc ait ad famulos, en quali regia luxu
Est instructa domus, quantoque hymenaea paratu,
At dedignatur connubia nostra uocatos.
Ite per omne genus, per compita quaeque uiarum,
Et quicunque meant ad prandia nostra uocate.
Illicet egressi populos iter omne terentes
Conglomerant, omnes obiterque bonosque malosque.
Impleuit conuiua domum, mensisque paratis
Discubuere greges hominum quoscunque uocarant.
Regia maiestas media tum prodiit Aula
Visere discubitus, quo cultu quisque nitescat.
Vidit ibi subisse uirum sine ueste decora,
Connubiale sacrum quali celebrasse decebat,
Huic ait, huc o, tu qui sic intraris amice?
Nomen amicitiae peregrina haec uestis abhorret.
Ille nihil, uox omnis enim fugit eminus illum.
Dixeris ipse lupos hominem uidisse priores.
Rex ea tunc horrenda dedit mandata ministris.
Ferte citi manibus, pedibusque suprema ligandis
Vincula, mox illum in tenebras auferre perennes,
Hymber ubi nunquam cessat manare cruentus
Ex oculis, horrenda et stridere dentibus ora,
Eligit e multis paucos rex ipse uocatis.
Christus ut haec uerax diuinae lucis origo[ERROR: no reftable :]❦
Disseruit, diuisus abit pharisaicus ordo,
Praesidium gentile petunt Herodis ab armis,
Conciliumque uocant, ut te Sapientia uincant,
Stulti, qui uerbum credant euincere uerbis,
Diuinum tenebrare iubar, siccare fluentem.
Ergo mala promunt instructos arte, dolisque
Discipulos, nec non romano milite uallant.
Et mittunt placidae simulato pacis amore,
Qui sic ancipiti Christo insidientur elencho. page
Rabbi scimus enim, quod uero lumine uerax
Ipse dei mandata doces, et ad aethera certum
Pandis iter, nec te cuiusquam cura retardat,
Non persona uiri respectu detinet ullo.
Dic igitur, rata namque tua est sententia nobis,
Caesaris haec iusta est, an non exactio census?
Hoc animaduerso simulata mente locutos,
Me quid amare dolis, quid hypocrita crimine tentas?
Ferte numisma mihi census, atque aera tributi.
Christus ubi haec, rursus uisoque numismate fatur.
Haec inscripta super quae sunt, et cuius imago?
Caesaris ille refert. Quae sunt date Caesaris inquit
Caesari, et hinc contra coelsestia reddite coelo.
Mox aliis Saducaea phalanx imbuta tenebris,
In lucem tulit arma noua caligine Martis,
Certantes aquilis uideas contendere talpas,
Inuehit inque idem nox, et sic orsa profatur.
Mundi auriga tuas rebus qui imponis habenas,
Haec dedit ipse suo mandata uolumine Moses,
Vxorem moriente uiro sine prole relictam,
Ducat eam frater, defuncto ut femina fratri
Suscitet, et prolem fraterno quaerat in aruo.
Nos penes una domus septem tulit agmina fratres,
Quorum primaeuus ducta sibi coniuge mortem
Oppetiit, nullo se post haerede relicto,
Ergo instaurat opus thalamis, et lege marita
Defuncti fratris rediuiua cubilia frater,
Vt fora reparet genitabile semen ab aluo.
Huic etiam primo sed fata simillima fratri
Sors mala, dehinc alio, atqui alio tulit, ultima donec
Funera postremum primo, parsque exitus aequat.
Denique post septem mulier defuncta maritos,
Tum sua quum reduces in corpora surgere sensus
Incipient, animaeque suos remeare sub artus,
Cuius erit fratrum? nam cuilibet extitit uxor.
Christus ad haec, errare quidem, et nescire fatebor
Vos, qua scripta dei, qua sit uirtute potestas.
Numina diua suis et quando refugere membris
Incipient, haud illa quidem connubia ducent,
Sed coelo superum diis ipsa simillima fient. page
Quod uero uiuunt animae, quod corpora surgant,
Testis adest, legite illa dei sic ore loquentis
Scripta, ego sum deus Abram, deus inclytus Isac,
Sumque deus Iacob, deus hic haud luce carentum.
His saducea cohors obmutuit, unde silentes[ERROR: no reftable :]❦
Excessere, fremunt populi mirante tumultu.
At pharisaea manus corpus coit omnis in unum,
Rursus et instaurant pugnam legalibus armis.
Prodiit unus ab his insigni Pallade fultus,
Prouocat et Christum, legaliaque arma coruscat.
Iure potens inquit, quae nam rata uertice sinae
Prima dedisse deum, mandataque maxima censes?
Imprimis operanda iubet, supremaque mandat,
Corde deum dominumque tuum cole, dilige, toto,
Sic anima, sic mente refert data uirgine proles,
Atque secunda pari uirtute simillima iussa,
Vt tuus ipse tui tibi proximus instar ametur.
Vertitur hoc omnis lex, omnis cardine uates.
Christus ut hoc illum responso proterit, omnes
Vnus Marte ciet, tenebras et luce lacessit.
Dicite de Christo quae sit sententia? cuius
Filius est? Dauid referunt. cur nominis ergo
Afflatu dominum uocat hunc hoc carmine Dauid?
Namque meo domino dominus deus inquit Olympi,
Sede meae reside super ardua sydera dextrae,
In tua donec agam crurum scabella tuorum
Ipse tuos hostes, pedibusque sedilia ponam.
Et quia Dauiti proles est Christus, at unde
Est dominus? natum domini quis nomine dicat?
Talia dum inuicto certamina Marte gerebat
Christus ea tum luce, fugae dant terga cohortes
Hostiles, unusque omnes in castra coegit.
Tum uero pulsis ut nox ea concidit umbris,[ERROR: no reftable :]❦
Stare nec ad lucem potuit, nec prendere lucem,
In sua se uictor tentoria uertit Iesus.
Tunc his affatur dictis aciesque, ducesque.
Moseae quum sede super sedere cathedrae,
Seu sit scriba tumens, seu sit pharisaeus inanis,
Omnia ab hoc uobis seruanda facessite dicta.
At mores, habitusque uirum uitate nefandos, page
Qui benedicta negant opere, et damnatur iniquo.
Quumque onerosa grauent homines mala sub iuga missos,
Quaeque geri nequeant, ipsi ne tangere discunt
Vel digito, quin illa sua ceruice retractant.
Hinc bona per latas crepitant philcteria frontes.
Ambitiosa terunt amplosque forensia limbos.
Tum cor inane tumet, populi tum captat honorem.
Ambit enim cathedris, summisque recumbere mensis,
Atque salutari a populo, rabbique uocari.
Sed ne uos inter sibi nomen arroget ullus.
Vnus adest et enim ueraci luce Magister,
Estis et in una uos omnes arbore rami.
Neue uocate patrem terrae, pater unus amoris
Est uobis almi, superis qui praesidet astris.
Dicere neu libeat uos ullo iure magistros,
Namque magister adest hic unus origine Christus.
Et qui uos inter praestat, sit ut ille minister.
Nam super aerias qui se euehit arduus arces,
Tartara nigra ruet subter, sublimis in aethere migrat.
Continuo facies, et in ignis lumina flammas[ERROR: no reftable :]❦
Versa micant, ictus cit ab imo pectore in hostes
Fulguribus crebris, horrendumque intonat, illos
Sic phlegethonteo damnandos destinat Orco.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, et fuco quos littera pascit inani,
Quos iuuat esse domos, uiduosque uorare penates,
Per textus oris longos orante palato,
Iccirco grauiore quidem multabere poena.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Quae mare sollicitas, terramque, et littora curua
Ambis, ut aquiras pereginum germen auerno,
Nam geminat poenas, qui crimine crimen aceruat.
Vae uobis sine luce duces, et lumine caeci. page
Peierat an qui in templa, nihil debebit? et ille
Debebit, fuluum templi qui iurat in aurum?
O, capit mente atque oculis quid maius? an aurum
Est templo? templo sanctum quo redditur aurum.
Sic ne altare super quisquis periurat habetur?
Peierat ille superque altaribus addita dona?
O, luce expertes, quidnam magis eminet? arae?
Donane? sancta sacris ea quae redduntur ab aris.
Nam qui altare super iurat, super omnia iurat
Dona simul, quaecunque sacra sunt addita mensa.
Sic qui in templa (est par ratio) periurat, in illum
Periurat, qui templa colit. stat quicquid in illis.
Et qui per Coelum iurat, per nomina sancta,
Sede superque Dei iurat, thronoque sedentem.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Quos tam uile iugum decimis imponere non lex
Sancta docet, sed auara leuis censura tributi.
Legifer aut olerum curam docet, aut animarum?
Nam quid ei ad mentam dictam de nomine Minthae?
Quidue satum stomacho forsan praebere cuminum?
Atque halitu grato beneolentis semen anethi.
En quae lecta metunt, grauia illa et magna relinquunt.
Scilicet erga homines animo tam deside rectum
Iudicium, nec non pietatis iura, fidemque.
Prima necesse fuit fieri haec, nec omittier illa.
Haec manus orba ducum, culicis quae uiscera pennis
Denudat, pando sed deuorat ore Camellum.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Tergere cura quibus pateram, et mundare catinum
Desuper, at putres intus stipare rapinas.
Interiora tuae pharisaee parapsidis ora
Lumine capte prius munda, et crateris ab antro,
Sic et splendescet pars extera purior auro.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Estis enim similes albatis calce sepulchris
Desuper, ut facies animos eludat agrestes,
Ossa sed interne, et foetente cadauera tabo page
Sternuntur, recubatque efractis uipera costis.
Vae uae scriba sacer tibi pestis adultera sortis
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Qui monumenta, piis decora altaque conditis umbris
Sacrorum uatum, cinerique suprema dicatis.
Dicitis antiquo si nos essemus in aeuo,
Nostrae caede manus essent et sanguine purae,
Nec patribus socii nostris essemus iniqua
Caede prophetarum, nimirum prole cruenta
Esse satos, ipsi patrio uos crimine testes.
Vos quoque uestrorum cumulos implete parentum,
Semen echidnaeum, sinuosi a stirpe Marassi,
Quo fugietis enim tetricae tormenta gehennae?
Ecce nouos igitur uobis surgente prophetas
Tempore, clara uirum, et scribarum lumina mittam.
Quorum uos alios truncabitis, inque trabalis
Figetis alios ligni fera cornua tensos.
Conciliis atrox alios Synagoga profanis
Sternet humo uirgis caesos, aut urbe fugabit,
Vt super efusos cruor in uos ingruat omnis
A iusti quicunque nece defluxit Abellis,
Vsque Barachiadem scelerata morte necatum.
Amen amen uestris ea fata nepotibus instant.
Ah solymae tellus, solymae gens impia, missos
Quae obtruncas ad te uates, immanis aceruas
Et lapides super iniectos innoxia membra.
Ah quoties uolui tua germina cogere, pullos
Instar auis pauidos quae tentis protegit alis.
Interitus te causa tui nolente sequetur,
Vestra relinquentur domus haec deserta colonis.
Vnde nec ora mea post ipsa uidebitis ulli,
Donec ab aeterno dicatis lumine regi
Adsit laudis honos, qui uenit nomine sancto.
Haec ubi, digreditur templo, Christique sequaces[ERROR: no reftable :]❦
Accessere Deum, ductumque ad sydera templum,
Marmoream ostentant atque aerea robora molem.
Ille autem. Quamuis haec ingens machina Coelo
Tollatur super astra, tamen lapis omnis ab omni
Diuulsus lapide, heu qualem dabit icta ruinam.
Iamque iugo montis multa uiridantis oliua page
Considunt, patet unde oculis domus alta Sionis,
Fata Dei secreta petunt ex ordine reges,
Signaque, et aduentus, extremi et tempora finis.
Tum Iesus (neque enim occuluit sua lumina) uerax,
Fatidico euentus praenunciat ore futuros.
Inuigilate uiri, ne qui uos pestifer author
A uocet auocet a uero. Et falsas seducat in umbras.
Fucatos et enim Christos, et plurima monstra
Fundet opima mali Babylon, nec pauca uorabit.
Bella prius totus crudelia sentiet orbis,
Seditio grauis arma feret per regna, per urbes.
Ne mea ne tantis terrebere nupta periclis,
Haec in calce, statim sed nondum urgente supremo,
Nam populi in populos, et regna in regna coibunt,
Pestis, et aegra lues, et laetifer ingruet annus,
Siccabitque urens flauentes Syrius agros,
Et uictum tellus animantibus aegra negabit,
Per loca plura tremor quatiet praecordia creber,
Qua clausi halabunt aegra tellure uapores.
Haec paritura dabunt horrendos prima dolores.
At uos in tribula ponent, et caede necabunt,
Nostrum causa nescis stat iusto in sanguine nomen.
Multis et pedicas in praedam, et retia tendent,
Vt dammae laqueis, laqueis capientur, ut apri,
Tantus amor fraudum per mutua crimina surget.
Hinc Antichristos uideas, hinc feruere uates
Falsidicos, odio nostrique inuoluere multos.
Frigida tum horrentes spirabunt tartara cauros,
Coelicus unde gelu passim coit humor acuto.
Sed quicunque suae perstabit ad ultima uitae
Tempora labe procul, superas euadet in oras.
Hocque euangelion, cuncto celebrabitur orbi,
Omnibus ut terrae populis sit teste futurum.
Tunc horrenda quidem multorum meta laborum
Rebus adest, utroque ruent a cardine mundi.
Nam quum laeua lues, atque execrabile monstrum[ERROR: no reftable :]❦
Stabit in aede sacra Danielle canente patescens,
Qui legis illa, caue, tibi ne malus error adumbret.
Corruet omnis enim quum desolabitur orbis.
Vos o, quos tenuit tellus Iudaea coloni, page
Efugite ad sanctos excelsa cacumina montes.
At quibus ab tecto supra caput eminet altum,
Ne subeas aliquid, neu respice terga penatum.
Neu sua qui latos execet aratra per agros,
Retro habeat, quin nudus aret, neu tollat amictum.
Vae quibus a foetu praegnans intenditur aluus,
Et sua quae natis lactentibus ubera praebent.
Ah fuga ne sit, hyems quum frigora contrahit, et quum
Festa dies agitur, memores uenerabere diuos.
Finis enim terras, et ineluctabile fatum
Clade premet magna, quae sic ab origine mundi
Non hucusque fuit, nec protinus ulla futura est.
Et nisi adempta dies attractis esset habenis,
Nulli parta salus esset, sed tempus amici
Ob populi electos properantes comprimet horas.
Quum uero hic uobis en est hic Christus, et illic
Nunciat, haud praestate fidem, nam terra prophetas
Falsidicos, partu et Christos paritura profano est.
Qui pauidum portenta dabunt, et signa per orbem
Saeua, quod in nubem (si fas erit) aethera uertant.
En uobis praedicta patent ea fata uidetis.
Dicet eum syluis, aut uerticibus desertis
Esse aliquis, ne exite foras, neu tendite gressus.
Vel quis eum occultis penetralibus asserit, illi
Credite, tartareo fas est si credere monstro.
Regna sed aduentu Christi manifesta secundo
Fulguris instar erunt, quum Coelo oriente coruscans
Emicat, omnis eo tonitruque immumurat axis.
Vel quum solis equi glomerant urgentis ab ortu
Puniceo rutilos ignita lampade crines.
Mox efusa dies loca in omnia fluxit Olympo.
Hic Aquilas ubi corpus erit nouus induet annus.
Sol quoque signa dabit, nec luna, nec astra tacebunt,[ERROR: no reftable :]❦
Imbuet ille quidem ferrugine luce nitentem
Caesariem, soror ipsa globo latitabit opaco,
Lapsa cadent alto quum sydera cardine passim,
Lutea purpureum stillabit luna cruorem.
Omne genus terris ferus opprimet undique terror.
Aegraque feruentes uomet aestus Amphitrite.
Fluctibus omne fremet littus pulsante fragore. page
Arescent homines, hos pallidus incoquet horror,
Tam mala tempestas cuncto simul irruet orbi.
At coeli uirtus, superumque exercitus omnis
Ingenti motu attoniti coelum omne ciebunt.
Nobile uirginei partus super aethera signum[ERROR: no reftable :]❦
Tunc erit. et magni decus hoc clarescet Olympi.
Hinc planget terrena tribus sua pectora pugnis,
Ipse triumphator nitidis in nubibus alto
Aethere descendet Christus, spectabile numen,
Omnibus immensa tu maiestate patescet,
Omnis ei summa dabitur uirtute potestas,
Hinc emissa phalanx, horrendaque buccina diuum,
Et uox electos ingens a quattuor orbis
Partibus agglomerans, summis et ab arcibus, usque ad
Littora terrarum Neptuno amplexa uocabit.
Incipient ubi fata geri, capita ardua supra[ERROR: no reftable :]❦
Tollite, uestra salus superis aduentat ab oris.
Nam uelut elapso gelidae quo tempore brumae
Transit hyems, et terra tepet quom sole propinquo
Ficus agit gemmas, atque omnis pullulat arbos,
Vernat et omnis ager, qui lucida frugibus aestas
Adproperat, tranquilla sinuque arridet onusto.
Sic ea gesta dei regnum post fata sequetur.
Nimirum genus hoc non desinet, omnia donec
Conficiam, coelum et terram transire necesse est,
Non mea uerba, quibus res omneis stare fatendum.
Lynceus huc oculus uobis, ageaque circum
Sollicito inuiglet custodia lumine, ne cui
Corda grauent epulae, neu mens otusa laboret,
Ebria pampineo quum merserit unda lyeo.
Neue urant curae, quae siccant aetheris imbrem,
Forte repente dies in uos et decidat illa,
Illa dies instar laquei, quae complicet omneis
Qui insedere solo, et requie telluris iniquae.
Iccirco uigilate, preces et ferte per omne
Tempus, paciferens ut semper oliua uirescit.
Sic tempestatis cladem uitate futuram,
Sicut stare meum digner uos ante tribunal.
Illam nanque diem nulli nouere, uel horam,
Non superi, non ipse oriens hanc dicere nouit, page
Solus in aeterno pater hanc meus occulit aeuo.
Haec furtim uelut illa dies Noetica reptat,[ERROR: no reftable :]❦
Quae meias inter Bacchi Venerisque choreas
Et lautas epulis mensas, hymenaeaque sacra
Occulte irrepsit pluuiis accincta cruentis,
Quom lamechides foecundam semine pinum
Omnigeno occlusit, reparandi conditor orbis.
Quom genus infelix illo tum tempore finem
Quo non crediderant experti strage suprema,
Quae terras omneis simul uno funere mersit.
Alter adest Noas uirtutum, conditur Arca
Altera, sed cuncto par clades imminet orbi.
Tum duo proscindent inflexo uomere campum,
Et duo prosubigent in gyro grana molari
Et totidem lectum sub eundem, et fulcra quiescent,
E quibus huc alter paribus tolletur, et alter
Ire relinquetur deserta tristis in umbra.
Sint animi uigiles, si mens ignara futuri est
Scilicet aduentus, horam nec sciuit herilem,
Cura sit oeconomi uobis ediscere mores,
Ille quidem uigili proprios custode penates[ERROR: no reftable :]❦
Seruasset, si nosset eam qua temporis horam
Nox ageret tacitum fodienda in limina furem.
Quare agite ut uestis custodia peruigil adsit
Liminibus, Domino ut sitis ueniente parati,
Eius enim incerta situs est aduentus in hora,
Dico equidem regni super id quod ubique tenebit,
Ponet eum, magna est paruo pro munere merces.
At si corde malo Domini mora longa uidetur
Venturi famulo, nunc hos, nunc uerberet illos.
Ebria tum crapula distendat uiscera multa,
Compotos inter temulenta per Orgia demens,
Adueniet Dominus quo tempore nesciit, hora
Qua non sperauit, tunc illum diuidet ultro.
Portio cui dabitur populi cum gente relicta. page
Illic ignis aget lachrymas, et torua cruento
Lumina rotabunt imbri, frigusque peruret
Asper acerba fremens, et dentibus ora sonabunt.
Balthaeus infrenet praecinctos robore lumbos,[ERROR: no reftable :]❦
Lampadas accenso praetendite lumine dextris,
Non secus ac famuli qui in limine principis aulae
Excubitu assiduo seruant. ut ad hostia postquam
Pulsarit Dominus ueniens a gente beata,
Et sponsae amplexu, confestim limina pandant.
Foelices igitur quos haec uigilantia semper
Sollicitat, studium uenturique excitat aeui.
His herus ipse suo reditu discumbere iussis,
Se praecinget ibi, ut bona pocula cuique ministret,
Nec refert ipsis uigilantibus, hora secunda,
Tertiaue excubitus fuerit, dum stare paratos
Inueniat, magna Merces uirtute beabit.
Sed famuli Domini quibus est expressa uoluntas,
Nec se operae accingunt, eius quo iussa facessant,
Quales excipient irato iudice plagas.
Non sic ignari qui uerbere digna patrarunt,
Supplicio quos paena minus cruciabit acerbo.
Omnis enim qui plura capit, committitur illi
Maius onus, maiorque exactio quaeritur inde.

Dedicatio Doni Quarti ad Matrem / FORTITUDINIS.
Quae Deos omneis hominesque uictrix[ERROR: no reftable :]❦
Bellico fortis superas triumpho,
Quae moues uno simul agminatim
Omnia nutu.
Fortium robur Dea nam Deorum[ERROR: no reftable :]❦
Omne non solum regis, at ministras
Vna, uirtutum fluuium perenni et
Fundis Abysso.
Quin Deus saeui domitor tyranni[ERROR: no reftable :]❦
Nascitur regi stygio tremenda
Matre te, dono tibi meosque
Sponte labores. page