Iacobi Boni Rac. Donum secundum / Pastoralis Tibiae Matri Clementiae / dedicatum Pietas.
Christus oliueti montem petit, altera postquam
Orta dies, tum templa subit, populosque docebat.
Suscitat interea Daemon noua milite uafro
Inuenta, et fraudem ancipiti distringit elencho.
Namque trahebatur miserandae obnoxia morti
Foemina, quoi saeuus lapides, horrendaque pugnis
Fata intentabat, turpique libidine foedus
Pollutum thalami obiiciens, tedasque iugales.
Hoc ut spectaculum medio miserabile templo
Sistitur, ad Christum trudunt, ac talia fantur.
O, Rabbi haec foedum patrauit adultera crimen,
Hoc deprensa modo mulier, lex urget acerba,
Fert lapides Mosis sententia iusta seueri.
Quid uero super his tua censet trutina acuta?
Extemplo omnipotens in terram lumine fixo
Flectitur, atque humili caput a ceruice reclinat,
Inscribitque solum digito, quo legifer olim
Moseos arabum silices in monte notauit.
Sed responsa petunt, et identidem ab ore reposcunt
Carnifices olli, mundi seruator ab ima
Erexit tellure caput, trutinata Magistri
Sic censura breui laqueos et tela remouit.
Vestrum si quis adest insons, et criminis expers,
Primus in hanc lapidem iaciat, uultuque refugit
Cernuus, atque iterum terrae scribebat inhaerens.
Interea sua quisque uident peccata, leguntque
Crimina, quae cunctis exprobrat, conscia tellus
Testis adest, nudae coram stant iudice causae,
Et pudor, ultricesque terunt corda horrida culpae.
Vnus post alium paulatim defluit, instar
Fluminis, et rapido delapsae sole pruinae,
Restitit in medio mulier, et solus Iesus.
Qualis ubi tonitru tempestas ingruit ingens
In mare caeruleum, seu turbidus aequora turbo,
Quum nauim medii iactatam gurgite ponti
Fluctibus, et diris euertere flatibus instant. page
Extemplo fulsit claemetia suda sereni
Aetheris, hinc resident undae, stat in aequore puppis
Libera, tum nimbis arrident astra fugatis.
Sic ubi diuinos rutilanti sydere uultus
Flammeus erexit Iesus, stetit eruta morti
Foemina, corridet templum procul hoste repulso.
Huic ubi sunt inquit? quibus accusaris abusi
Foederis, en nemo te condemnauit. At illa
Nullus here, hic mea te sententia crimine soluit,
Perge, nec ulterius preces, id uelle caueto.
Rursus ut assedit sic incipit ore beato,[ERROR: no reftable :]❦
Lux ego sum mundi, mea qui praecepta sequuntur,
Hii uitae fontem, fontem quoque lucis habebunt.
Inuidus oblatrat fauce hinc Pharisaeus amara,
Vt testis fallax tibi tu blandiris, Iesus
Testis ego uerax, haud ulli blandior inquit.
Nam mea lux quo fonte fluat, qua lampade manet
Nescius haud ego sum, seu quo perlabitur alueo.
Haec uobis ignota latent, hinc caeca feruntur
Iudicia, humano quia corpore degrauat error.
Ast ego non ullum damno, si iudico, recta
Libra mihi pensat iustas examine lances,
Solus enim non sum, sed quo sum numine compar.
Lexque duos mosaea uiros admittit, et aequum
Testantur, me testor ego, testatur ab alta
Me meus arce pater, stat gens infensa, fremitque,
Atque ubi sit pater ille petunt, iis aetheris auctor
Corporea sub nube latens, neque filius inquit
Vos inter uersans est notus imagine patris,
Hoc neque principium, de quo mea manat origo,
Hanc si nossetis, forsan sciretis et illud.
Haec templi sunt icta tholo, quo gaza recumbit,
Nec quis detinuit, quia nondum uenerat hora,
Hora dei iussu fatalis, et ordine Christum,
Hic igitur rursus sic incipit, arduus alta
Protinus astra peto, me quaeritis, aspera crimen
Vestrum fata manent. Ego quo modo limite migro,
Huc uestros inferre pedes mors arcet acerba.
Nunquid sponte sibi laetum consciscet aiebant
Tartaridae insani, quibus hic uos terra profundo page
Detinet astra suo, superis ego uersor in oris.
Vos hebetat, uoluitque rapax ab origine mundi
Alea praecipites, ego sum, et feror omnia supra.
Et nisi credetis quia sum, uos arcet acerba,
Mos aditu nostro (ut dixi). quo nomine quaerunt.
Diceris? iis inquit quod condidit omnia uerbum,
Principium, qui multa loquar, qui multa locutus,
Quae mea iudicio seruat censura futuro.
Est quo sum missus uerax, et fatur eodem
Ore meo quaecunque loquor. quum tollar in altum
Per uos, notus ero, quia sum se numine numen,
Vtque docet genetor, sua sic edicit origo,
Nec mittens idem missum me deserit unquam,
Mecum semper adest, quia quae uult ipse facesso.
Haec illo dicente, uiris praecordia multis
Imbuit alma fides, huius edisserit auctor,
Cui mea uerba bono sub corde medullitus haerent,
Et manet in nostro ueraci stipite palmes,
Ille feret fructus, huic nota patebit
Lux mea, liber erit, ne seruitus urgeat ulla.
Gens sumus Abrami de semine libera dicunt,
Nunquam terrarum dominus seruiuimus ullis.
Liberet illa? quasi nos quaedam seruitus arctet.
Ille refert quicunque nefas agit, ille nefandi
Criminis est seruus, non huic habitanda perennis
Est domus, aeternae colit atria filius Aulae.
Filius ista quibus scelerum iuga soluerit, illi
Libertatis erunt uerae super aethera reges.
Scimus et Abrami semen uos esse, capaces
Sed quia non estis uerbi, scelus armat in ipsum,
Quaeritis unde meam per plurima uulnera mortem.
Quae loquimur, sunt illa sinu mihi uisa paterno.
Et uos quae facitis, sunt uestri a stirpe parentis.
Hoc dicto infremuere simul, pater omnibus Abram
Est nobis. placido respondit pectore Iesus,
O, popule haebraea tantum si prole tumescis,
Magna patrum patriis imitanda est gloria factis.
At detestanda uos ah nece perdere uultis
Hunc hominem, uero uobis qui lumine fulsit,
Lumine, lux omnis magni quo splendet Olympi. page
Talia non unquam pater ipse patrauit Abramus.
Sed uestri de stirpe quidem sunt ista parentis.
Haec iterum infrendent. hos gens furtiua propagat
Vlla uiros? nobis deus est pater omnibus unus.
Christus ait uos patre deo? uelletis amorem
Ferre mihi, qui mente dei producor eadem.
Et uenio, nec enim de me, sed mittor ab illo.
Cur ne idioma meum nostis? quia posse negatis
Sermones audisse meos, ex patre profecto
Daemone uos estis, qui Daemonis impia uultis
Facta sequi, pater ille nefas, homicidaque primus.
Lumine nam cecidit, nec lux est ulla, per ipsum
Omnis mendacis fallacia nascitur oris.
Ast ego uera loquor, nec uos mihi creditis, ac si
Me quis labe notet, seu criminis arguat ullus,
Prodeat, en ego sum, mea uerba tenacia figunt
Cordibus, ubertas haec quos diuina profudit.
Hii quia non estis, nec cordibus illa tenetis.
Iudaeos furor irritat, qui talibus illum
Vt saeui increpitant insana uoce Leones,
Nonne palestinum bene te samarita uocamus?
Iure sebastentem, stygii quod principis Arcam.
Haec in se iaculata tulit conuicia Christus
Aequanimis, miti responso et temperat iras.
Nil habet infoelix in nostra spiritus Arca,
Quumque mei patris uenerabile nomen honestem,
Vos inter sine honore fui, popularis haberi
Nil quaero, patriae quum sit mea gloria curae.
Est meus ille pater quaerat qui et iudicet, inquam
Sic equidem, mea quisquis erit, qui uerba tenaci
Mente geret, lucis custos, operator honesti
Hic iubar aeternum, non funera nigra uidebit.
Faucibus atque iterum rabidis immane dehiscunt
Iudaei, sic rursum infesta opprobria fundunt.
Ignifer illa Satan nigri (quis nesciat) orci
Audet inhumane, mortem si uidit Abramus,
Si sacri uates, et cur tua uerba tenaci
Quisquis mente geret? non unquam funera libet,
An quia forte pater nostro es tu maior Abramo?
Quam facis in populis, et te cupis ipse uideri? page
Haec retulit Christus, nihil est mea gloria, laudis
Si quid auet propriae, plaususue affectat inanes,
Nam meus omnis honos pater est mi, splendor et omnis,
Quem uos esse deum, dominum quem dicere uestrum
Relligio docuit, claro mihi lumine notum,
Ignotum uobis, quem si me haud nosse fatebor,
Mendax instar ero uestri, sed numine noui
Cuius et obseruo concoeptus numinis omnes,
Exultauit Abram pater, ut mea tempora uidit,
Huius et est tanta gauisus luce diei.
Dant hic mugitus, ut pingues de grege Tauri.
Quinquaginta tibi nondum sol aureus annos
Expleuit, teque Abramum uidisse fateris?
Respondit Iesus diuinae stirpis alumnus.
Hic est ille quidem, prius, hinc qua fieret Abramus.
Quem contra ut iacerent lapides, et saxa tulerunt.
Ad deus ex oculis tenues elapsus in auras,
Exiuit templo, uiresque elusit iniquas.
Non sic (ut perhibet commentum) euadere quiuit
Vim Protheus, bipedum curru qui fertur equorum,
Filius Oceani, Neptuni pastor in alto
Carpathio, immanes phocas, armetaque pascens.
Tunc obiter Iesus procul haud a limine templi
Postquam hominem uidit de matris origine caecum,
Visu infoelicem, terrae pede fixus inhaesit.
Tum socii incipiunt scitari oracula Christi.
O, rabbi hic orbus quod sic in luminis oras
Prodierit, cuius uel forsan causa parentum?
Vel cladis quae culpa fuit de stirpe recoeptae?
Nec caeco sua culpa fuit, nec causa parentum,
Respondit Iesus, quod sic prodiret ad auras
Aetherias orbus sub primi lumina solis,
Sed quod opus quod nostra palam lux esset in illo.
Me decet utilitas, operumque paterna potestas
Exercenda mihi, dum lux nitet alma diei.
Nox instat, qua nemo opera ulla capessere possit.
Donec in hoc uersor su lux ego maxima mundo.
Hoc dicto in terram roseo spuit ore, lutumque
Puluere confecit, quo lumina caeca perunxit,
Tunc ait haec, age, uade, laua sub monte Sionis, page
Fons ubi Siloe, missum quem nomine dicunt.
Nec mora, se uallem transfert, qua stagna natabant.
Qui cum lauit aquis oculos, cadit atra recenti
Lumine nox, orbosque apparuit arduus aether.
Qualis prima dies, primis et magnus inhoris in horis
Mundus erat faciem densa caligine tectus,
Quum uerbo deus ille suo iam luce creata,
Hos hominis magni totos patefecerat orbes.
Talis sydereae radiati lumine frontis
Fulsit homo caecus tenebris procul undique pulsis.
Vt uidere uirum noti admirantur euntem.
Nonne recens mendicus erat? caecusque sedebat?
Asserit hic alius, negat alter, at ille fatetur.
Ipse ego sum, rogat alter ades, nitor unde pupillam
Imbuit iste tibi? quae causa haec mira uidendi?
Ille refert, deus ille deus, cui nomen Iesus,
Nescio qua uirtute lutum confecit, et unxit
Inde sinus oculorum, ipsos mihi leuit et orbes,
Hinc me Siloe misit stagnantis ad undam.
Mox abii, laui, uidi. Deducitur idem
In phariseorum conuentum, rursus easdem
Ambages repetunt, et Christo sabbata rursus
Exprobrant, alii contra miracula tollunt
Laudibus, et sese studia in contraria sistunt.
Tunc olim caeco (tua qualis opinio) dicunt,
Vnde putas oculos tibi fecerit ille uidentes?
Stat mea nimirum sententia, nempe propheta est.
Contra hostile tumens incredulus obiice uano
Nititur inuidiae tenebris extinguere Christum.
Dum mentita putat, uocat ad miracla parentes
In medium pridem caeci, quibus improbus inquit.
Filius est uester? caecum quem dicitis ipsi
Progenuisse, fides est ardua, nam modo cernit.
Respondent, eius scimus nos esse parentes,
Lumine qui captus materno est aeditus aluo.
Sed qua nunc ratione uidet nescimus, ab ipso
Exquirite, huic aetas habilis, et lingua loquendi est.
Hunc igitur reuocant, iterumque priora resumant
Exorsa, et uitio Christi miracula uertunt.
Ille dei iubare infulgens, oculoque recenti page
Coeca uidens quaesita, nefas non passus, in ipsum
Exarsit, tali tum ferrea pectora dicto
Impetit, haec toties eadem quia uoluere uultis,
Vultis militiam, tanti et iuga ferre Magistri?
Hunc indignati ut scelus execrantur, aiuntque
Tu iuga militae fer talis, nos duce mose
Tendimus, omnipotens deus est cui saepe locutus.
Hic uero unde uenit, quis fit, nescimus, eisdem
Ille refert, hoc est et enim mirabile dictu,
Nescitis? quum sic mihi lumina clara coruscent.
At uitii scimus pollutos labe nefandi
Luce dei distare procul, sed iussa paterna
Qui colit, hunc audit, coeli est huic numen amicum,
Audiit haud unquam quisquam, nec saecla tulerunt
Vlla uirum, coeco dederit qui lumina nato.
Nemo unquam nisi diuinus haec condere posset.
Hinc furor oblatrat mixto liuore frementum.
Crimine totus oles peccatis obsite foetor,
Et nos ipse doces, exi hinc, explosus abito.
Talia tum coeco coeli rex fatur Iesus.
Credis in aeternum, diuinaque foedera, natum?
Ille quis est inquit? quo foedera coelica credam.
Hic ipse est, quem luce uides haec uerba loquentem.
Procubuit tunc ille, ruitque, et pronus adorat,
Et ominum uocat, alma fides Domino omnia credit.
Hoc ego sum mundo coelo delapsus ab alto
Iudicium, quo nocte dies dissultet ab atra,
Lumina quo coeci uideant, orbentur habentes,
Haec Christus. contra pharisaeus opacior orco,
Ergo ne iam sine luce sumus? respondit Iesus.
Si sine luce fores, o, gens, et labe careres,
Scis cur cimen adest, quia uos in luce putatis
Esse, oculos omnis quum depudet impius orbos,
Amen amen non latro ouium per limina caulam[ERROR: no reftable :]❦
Ingreditur, sed septa petens aliunde lacessit.
At pastor propria se fert in ouilia porta.
Ianitor huic aperit, nec non grex arrigit aures,
Voce toni quum mulcet oues, et nomine cunctas
Euocat, et campo septis emittit aperto.
Dux praetendat iter, sequitur grex omnis euntem, page
Nota quod allectat uocali phistula cantu.
Diuersas alienus agit, quia uoce resultant
Insolita, surdas haec est efatus in aures,
Obscura his, iterum dillucidat omnia Christus.
Hoc ouium sum limen ego, sum ianua caulae,
Sunt et sponte sua quotquot uenere latrones,
Non illis armenta gregis, nec ouilia parent.
Quisquis et haec penetrat per me, saluabitur idem,
Quoi datur introitus, patet exitus, alta uirescunt
Pascua, furque ideo petit illa, ut quicquid inuncet,
Mactet idem perdatque, ego uitam elargior illis,
Vt magis atque magis uiuant, Ego pastor ouili
Sum bonus ipse meo, uitam quia pro grege fundo.
Qui uero pastor non est, ouiumque magister,
Alterius mercede gregi sed praesidet, ipse
Vt uidet ire lupum, fugit inde, armentaque linquit,
Ille rapit, siccasque humectat sanguine fauces,
Dum fusae palantur oues custode fugato.
Dux bonus, et sum pastor ego, mihi nora mearum
Singula quaeque, meae quoque me nouere capellae.
Nec secus atque pater natum me nouit, eundem
Agnosco, me quippe libens, animamque dicaui
Pro grege rite meo, deuotaque membra sacraui.
Sunt et oues aliae mihi, quas excludit ouile
Hoc, tamen in caulam simul adducentur eandem.
Illis nota canet dulces mea Tibia cantus,
Vnus et unius fiet tum Pastor ouilis.
Hinc meus urit amor patrem, quia deuoue ingens
Hanc animam, mea quam rursus post funera sumam.
Nec quisquam mihi tollit eam, nisi prompta uoluntas.
Namque potestatis nostrae est deponere, et illam
Sumere, quae iussu mihi sunt accoepta paterno.
Dissonat interea uulgi pars aspera contra
Sermones Christi diuino fonte fluenteis.
Verba audistis aiunt lymphata mente furentis.
Ast alii dicunt haud haec lymphantis ab ore
Verba sonant, haud ulla soror furibunda Megaerae
Talia fert, oculos aperit num tartarus orbos?
Sic quibus aegroto sub corpore tabidus humor
Feruet, et ardenti riget arrida lingua palato, page
Dira dapes lautae sunt toxica, sic quibus aegri
Sunt oculi, fugiunt auerso lumina uultu.
Vt quibus insedit scelus, et nox incubat atra,
Ollis felle sapit sapientia tristius omni.
Lux inuisa nitet, diuini et splendor honoris.
Postquam aderant rigido brumalis mense Decembris[ERROR: no reftable :]❦
Annua quae solymis celebrato Encaenia templo
Iuda Machabaeus posuit Mauortius heros,
Tum salomonea subiit testudine Iesus.
Quem circumsistunt, atque urgent ore frequentes,
Quatenus has animas, aut quae per tempora tollis?
Si rex es, si Christus ades, ostende patescens,
Dicque palam nobis, quibus haec respondit Iesus.
Eloquor, et dictis, nec nostro creditis ori.
Facta patris sunt ipsa meum testantia nomen,
Quae facio, sed nulla fides his praestita uobis.
Nempe meae non estis oues, quas allicit ardens
Vox mea, quam pecudes, armentaque nota sequuntur.
Quae super aeternae subducam pascua uitae.
Qua nullo interitu locus est, sine fineque uiuent.
Quippe manu uis nulla mea, fur nullus ab alta
Eripiet, quia quod mihi dat pater omnia supra est.
Sic patriam uis nulla manum, fur nullus adibit,
Nam pater et natus sumus unum numen Olympi,
Hoc dicto immanes durus furor egit apellas
In Christum, lapides, et saxea tela tulerunt.
Tunc ait o, sunt multa mei facta inclyta patris
Per me ostensa tibi popule, et manifesta patescunt.
Cur modo? cuius opus facti uos armat? atrocem
Vt mihi sic caedem lapides, et saxa minentur?
Respondent operum non in te causa bonorum,
Sed tua nos armat blasphemia cautibus aspris,
Nam tibi mortalis quum sis deus esse uideris.
Ille refert, hoc ipsa canit lex uestra, deosque
Nuncupat, hic inquit quia ii uos estis, e illos
Si fas est dixisse deos, quos imbuit alto
Ore deus, legis nec possit littera solui.
Quem pater aetheriis sanctum demisit ab oris,
Et celebrem fecit, cuius quod filius essem,
Vos me execrando taxastis nomine, dixi. page
Et mea ni patria facta haec uirtute coruscant,
Sit mihi nulla fides, sin clarius illa nitescunt
Luce poli, mihi si non uultis, credite factis.
Vt uobis sit nota fides, quia natus in almo
Patre manet, pater in nato sit uterque perennis.
Iudaei unde truces conati inuoluere Christum,
Sacrilegas deus ille manus euadit, et atras
In se uersa fugit lux incomprensa tenebras.
Non secus ac radii sese per opaca fenestris
Inserto quum sole domus laquearia fundunt,
Et mixtim certant acies in luce minutae.
Si pueri intentent illa trabe ludere solis.
Efugit, et clausis in se coit illa fenestris.
In loca Iordanis Christus traiecerat amnis,
Iam pridem sacrata sui fulgore lauacri.
Sanctaque post multi trannant uestigia uerpae,
Ioannem qui signa ferunt haud ulla dedisse,
Omnia uera tamen dixisse oracula Christo.
Haec multis asserta fides, et credita res est.
Interea stygii caecis Acherontis in umbris[ERROR: no reftable :]❦
Tartareo Rhadamante tumens uenit agmen opacum,
Nomen habens scribae, Tygres uenere rapaces,
Christo inferre parant simulato nomine bellum.
Taliaque insanis intentant arma sagittis.
Discipuli cur cana tui non dogmata seruant?
Illoti nam pane munus utuntur, et escis.
Christus at illa suo sic tela retudit ab ictu.
Cur mandata dei facitis uos irrita uestro
Dogmate? qui meritos impendi iussit honores
Matribus, et patribus, quos cum maledicta lacessunt,
Auctores horum multari morte iubentur.
Vos autem contra noua dogmata conditis, illos
Munere soluentes, diuinaque iussa ligatis.
O, simulata uirum sub amictu pectora falso,
Haec bene Amosides in uos Esaia canebat.
Me populus labris, et honesta uoce decorat,
Corde procul distat, quamquam colat ordine laeuo,
Doctrinas hominum doceat, praecepta ministret.
Tunc iubet acciri turbas, ac disserit illis.
Auribus accipite haec, et mente reuoluite dicta. page
Nulla per os hominum subeuntia uiscera turpant,
Sed quod ab ore cadit foedato polluit ortu.
Discipuli celsam Christi sic fantur ad aurem,
Peruasit furor hoc pharisaica pectora dicto.
Rettulit haec, fibris plantaria funditus imis
Explantata ruent, quae non consaeuit Olympi
Rex pater ille meus, sinite hos, sunt eminus orbi,
Orborumque duces, caeco duce caecus eundem
Voluitur in puteum, simul illabuntur et ambo.
Petrus ait, sensu excoepit nam uerba retuso,
Pande subobscurum sub obscurum nobis aenigma rogamus.
Quoi deus, an uobis etiam sine lumine mens est?
Nonne per os intrat uentrem cibus omnis onustum?
Quem duri mandente terunt in fauce molates,
Internique liquant aditus, atque egerit aluus.
Ast ea quae manant ex ore interprete lingua,
Corde fluunt, animos maculant, et pectora foedant.
Nam de corde cadunt ortu mala flumina prauo,
Quae uoluunt hominum strages, et sanguine currunt,
Quae flammis rapidae ueneris torrentibus undant,
Quae scelerata trahunt immixtis furta rapinis,
In fraudes et falsa ruunt in uerba clientes,
Testanturque nefas, blasphemaque murmura surgunt,
Surgit auarities, dolus et nequissimus, urens
Improbitas acies limas, uesania, fastus,
Atque pudicitiae facies exuta decorem.
Talia commaculant hominem, non esca, manusque
Illotae, hinc abiit, peruersa gente relicta.
Christus ut a Iuda tyrias secessit in oras,[ERROR: no reftable :]❦
Sidoniasque domos, prope bacchica rura Sareptae.
Ecce propinquabat mulier Chaninitidis ab illis
Finibus egrediens, et talia uoce rogabat.
Respice rex, miseresce mei sate sanguine Dauid,
Est mihi nata, graui uexat quam turbine Daemon,
Tum nec uoce pia, misera nec clade mouetur
Christus, adhuc terricae Chananitidis ora reclamat.
Ille uiam coepit uitrei phaenicia iuxta
Moenia Sydonis, tum intecessere precantes
Discipuli, exorantque pii prece numen Iesu.
Instat enim mulier, premit et clamore sequaci. page
Dat breue responsum tandem sic fatus, An ista?
Non nisi perdita ouis domus est mihi credita Iacob.
At Syrophoenissae stat iexurabile pectus,
Ardua ceu magni Christum iuga montis adiuit,
Cui cadit ante pedes, et sanctum numen adorat.
Voce rogante pium petit indefesa fauorem,
Quo magis illa petit, magis hoc iuga celsa resistunt
Dauitidae Christi, paucis qui talia fatur.
Haud uacat a propriis cerem diuertere natis[ERROR: no reftable :]❦
Latrantum ad fauces. sic est ait illa, catelli
Namque cadente manu mica uescuntur herili.
O, mulier stat magna fides tua, fiat ut optas,
Quo Chananea repens it sospita filia dicto.
Haud mora per fines transit Sidona syrissos,
Adque decapoleos galilaeaque culta penates,
Quos mare Iordanisque interluit amnis amoenus.
Ecce autem adducunt hominis caput oris, et auris
Expers, hoc et enim nec uox, nec lingua sonabat.
Qui precibus Christo insistunt, ut porrigat olli
Brachia factricesque manus imponat Olympi.
Mox illi populo procul a turbante praehenso
Auribus articulos immisit hiantibus acres,
Osque deinde suo tangens elingue saliuo
Ingemuit, coelo tum lumina sustulit alto.
Imperat, et sanat, simul inquit et effeta Iesus.
Fit subito auditus, uinclis et lingua solutis
Extulit a recto manantes ore loquelas.
Christus ut haec uulgo iussit suppressa laterent.
Et quanto magis ora tenet, tanto illa redundant
Amplius, et gliscit magis admirabile nomen,
Nomen in aeterno quod perficit omnia uerbo.
Deinde Tyberiadis uenit secus aequor, et altum[ERROR: no reftable :]❦
Tendit iter, summoque sedens in monte quieuit,
Huc cunneos montis super ardua dorsa frequentes
Turmatim agmen agens pedibus affluxit Iesu.
Aridus ora quatit sudantia anhelitus ollis,
Multaque proiciunt languentum corpora mixtim,
Supplicibus uotis, alii sistuntur iniquis
Passibus, et manco mutilis et corpore membris,
Exoculatorum, et mutuorum exercitus ingens, page
Quisque dei implorat precibus sibi numen amicum,
Illicet uno omnes oculi curantur in ictu.
Astitit attonitum uulgus, mirantur euntes
Claudorum cunei, stupet et noua lumina caecus,
Mutis uerba fluunt, et Christum ad sydera tollunt,
Et mancus uidet ipse sua intergrascere membra,
Sicque decapoleae fecit deus Israel orae.
Inde uocat socios, illis ac talia fatur.
Me miseret populi, mecum qui perstat Eremo,
Iam triduum, nempe haec plebes ieiuna famescit.
Ne libeat solis hos linquere montibus, ut sic
Deficere impastos uideat uia, sentiat hostis.
Tum referunt, unde haec igitur deserta ministrent
Arte laboratae Cereris tot in agmina quadras
Tanta? quot hi solis saturentur panibus omnes.
Ille quot hic quadrae uestros seruantur in usus?
Respondent septem, nec nullae e gurgite menae,
Tanta duodenae satis est annona cateruae.
Mox iubet in nuda turbas discumbere terra,
Ipse capit manibus cerealia frustra beatis,
Halecemque, patrique suo gratatur, et illa
Diuidit, et sociis populos partitur in omnes.
Approperata ceres fert incrementa secatis
Panibus, exoritur subitis seges optima frustis,
In uerbi uirtute fluens, in se ipsa renascens,
Funditur alma Ceres manibus porrecta sacratis.
Hoc datus inde pari sic ubere piscis inundat.
Non sic apposito praepes in fomite flamma
Flammas lapsa uomit, quum se parit ignea lampas.
Nec tam moseo percussum uimine saxum
Late efudit aquas populo sitiente salubres,
Vt de se mensis generauit in humilibus Halec,
Atque alia ex aliis toties alimenta parauit,
Vt dedit alma Ceres efusa cibaria late.
Ergo ubi cuncta phalanx epulis expleta beatis,
Relliquias lento septem de uimine quallis
Excipiunt, epuli stipant hos fragmine multo.
Millia quattuor accubuisse uirum ordine sexus
Foeminei excepto, et pueris in monte feruntur,
Qui data mirificae sumpsere encaenia mensae. page
Christus ab aerio dimissis uertice turbis[ERROR: no reftable :]❦
Ad uada uertit iter, gerasanque littora contra
Transuolat ad Magedon remis currente phasello.
Appulsum huc pharisaea manus, sauceaque laeua
Mente rogat, crepitatque dari noua caelica signa.
Ille suo responsa ferens a numine dixit.
Vesper ubi primos labenti accenderit ignes
Aethere, uirgineumque efuderit ore ruborem,
Dicitis auster adest in coeli templa sereni.
At mane occiduus quum inuoluerit aera nimbus,
Nubibus et rutilus miscebitur ignis adustis,
Heu male tam cautum tempestas teret Iachum,
Nam crepitu horrendum tristi ruet aethere grando,
Mobile sic coelum facie discernere nostis,
Non tempestatum dignoscere signa potestis.
Improba de coelo gens quaerit adultera signum,
Gethaei signum sed non nisi uatis habebit.
His abiit dictis scelerosa gente relicta.
Nauigeroque iterum transmittunt aequora ponto,
Fragmine nec plenos meminerunt sumere quallos,
Vnus erat panis media quem puppe tenebant.
Hic illos uitanda docet fermenta cauere
Herodis, saducea simul, pharisaeaque longe,
Vt scopulum Scyllae horrendum, et fera monstra Caribdis.
Huc illuc titutabat enim mens immemor illis,
Relliquiae absunt amissae, et cerealia frusta,
Hoc argumentum fermenta subiisse putabant.
Hinc deus occurrit, dubiisque haec mentibus infert.
Quid tepido segnes animae hoc in pectore uoluunt?
Quid uestra haec oblita Ceres praecordia uersat?
Nondum quinque patent panum mysteria? nondum
Millia quinque uirum? meministis an illa deinde
Quattuor et septem? quot stagmina utrinque tulistis?
Non igitur panum, ast hominum fermenta cauere
Vos mea uerba monent. hac est excussa repente
Pectore uoce Ceres, et dogmata sacra patescunt.
Ast ubi non recto Bethsaida littore postam,
Vdaque piscoso subeunt mapalia ponto,
Ecce uir infoelix, oculorum luminis expers
Sistitur, ut praesens hunc numen tangeret, orant.
Quem deus inde manu tulit extra compita prensa,
Huic oculos omni prorsus tum luce carentes
Inspuit, attrectatque simul, mox ecquid in umbra
Cerneret? ille uiros, arbustane uulsa moueri
En ait aspicio, syluae genus instar euntis.
Deinde manus oculis iterum superintulit aegris,
Ipsa quibus coeli circum lux aurea fulsit.
Et distincta locis, patuitque coloribus omnis
Res simul, et spatiis apparent omnia latis.
Qualis ubi caecis nox intempesta sub umbris,
Compta caput nebula, et caligine sustulit atrum,
Tectaque nubifero conuoluit sydera nimbo,
Cuncta latent oculos, tenebris quaecunque premuntur.
Ast Aurora suo quum nubila lumine lustrat
Candida, purpureoque oriens afflauit eoo,
Mox referat, quaecunque nitens iubar eximit umbris.
Sic illum proprias cernentem misit in aedes,
Si uicum intrarit, lingua dat iussa tenendae.
Caesareae porro uenit super arua Philippi,[ERROR: no reftable :]❦
Mons super ingenti qua libanus imminet umbra
Syluifer, undisonum qui longe eructat Orontem,
Panaeam gemino Iordanisque alluit ortu.
Tum sic discipulos scitari coepit Iesus.
Quis proles hominis uulgo, quis fertur origo?
Ioannes, aliis uates super astra flagrantem
Concutiens alto sublatos in aethere currum
Dicitur, ast aliis tuus o, iudaea Sacerdos,
Gentibus, et uates materna addictus ab aluo,
Aut unus nostra quidam de gente prophetes.
Sciscitat, at quo me uos nomine rite coletis?
Concilii columen Petrus respondit Iesu.
Tuque dei uiuo uenerabere numine germen.
Tu quoque Christus ait Simeon Bariona beatus,
Nam tibi non carnis, non sanguinis ulla facultas
Edidit hoc, coelo pater at meus indicat alto.
En tu Petrus ades, super hanc ego condita petram
Templa dabo, aduersus quae non uis ulla barathri
Tartarei inualeat, nec porta insurgat auerni,
Et tibi siderei claues dabo, regnaque coeli,
Et quaecunque rata uirtute ligaris Olympi page
Clauiger in terris, coelo quoque et ipse ligabo.
Sic etiam quaecunque manu soluentur eadem
Iudice te, nec non et me quoque iudice soluam.
Exin iussa dedit, ne cuiquam pandere Iesum
Ausint, hinc solymas moriturum scandere ad arces
Quem sit opus, tum multa pati sub rege nefandi
Concilii, occidi, atque deinde resurgere Christum,
Tertia quum croceo surget Diana cubili.
Concidit audito hoc Petri, turbataque mens est,
Occidi nec enim ualuit comprendere Iesum,
Viribus humanis, aut principe posse sub ullo,
Tantus amor, nec dum illa dei mysteria norat.
Hinc inhibere uolens ipse, et tua condere fata,
Talibus obstitit dictis, atque increpat ultro.
Ne tibi ne tali libeat succumbere fato,
Absit et haec nescis impietas, tibi non erit istud,
Qui Deus es, Christi sic Petrus in aure locutus,
Ausus et ipse docere Deum, et rata fata morari.
At Christus Petro post se conuersus eunti
Sic ait, i me pone Satan, qui scandala demens
Obiicis, humano uenit iste a sanguine feruor,
Non diuina sapit, coeli nec lege mouetur.
Protinus alloquitur socios sic ipse sequentes.[ERROR: no reftable :]❦
Si quis sponte uelit post me ad mea tendere castra,
Accoeptis propriae sese crucis abneget armis,
Acrior inque dies semper mea bella sequatur,
Nam qui praesenti uitae incubat anxius, orco
Occidet, ast animae uolucre qui interficit umbram
Ob mea signa, polis regnabit uictor in altis.
Nam quid lucrari terarum profuit orbem?
Omnia quid magnis domuisse regna tyrannis?
Quum capiant animae dispendia dira peremptae,
Pensari quas fata uetant, uadibusue leuari.
Virginis haec proles superas accincta phalanges
Ducet ouans alte patriis ardentius armis,
Cuique sua dignam dabit hinc uirtute coronam.
Hic etia, nec enim non sunt e stantibus ulli,
Qui prius ac laetum, supremaque pocula libent,
Virgineum germen patrio in splendore uidebunt,
Feruereque aeterni uenientia saecula regni. page
Iamque fere octauo sonipes oriente citatus
Lucida puniceo subigebat sydera curru.
Quum deus humano gradiens in corpore Christus
Ascendit uiridis longe iuga summa Taboris.
Tresque simul comites secum, tria fulmina belli,
Et tria stellifero sublimia culmine templa.
Petrus agens animos luce in binominis astri,
Diua beatifici scandit fastigia montis.
Inuictus luctator adest, atque acer Iacob,
Ardua uictrici ducit uestigia planta.
Atque sacer uates grato candore Iohannes,
Vittifero exultat cui ceruice candida Charis.
Extemplo hos inter diuina eluxit imago,
A facie Christi, uultuque apparuit alter
Lampade phaebea multo rutilantior ignis.
Atque humeris niue candidior defluxit amictus,
Quum sese altiuolis oratio sustulit alis.
Talis in excelsis celebrat modo regna choreis
Coelicolas inter diuino sancta Hymenaeo
Ipse triumphantis succinctus tegmine Lunae,
Et patrio omnipotens exundat lumine Christus.
Legifer ecce autem purum super aethera Moses
Lucidus elisiis uenit reuocatus ab oris.
Et paradisiaca uenit Zelator ab ora
Praeuius aduentu uates in bella secundo,
Quos ubi tum somno exciti uidere micantes
Maiestate uiros Petrus Zebedaeaque proles,
Et Christo astantes in monte, et luce beata,
Et rata decessu memorantes fata propinquo.
Condere tuta uolens hic propugancula Petrus,
Et totum nube et flammis circundare montem.
Tecta paremus ait nostro hic castrensia bello,
Prima dicanda tibi, Eliae altera, et altera Mosi.
Ebrius o, quid ais tali dulcedine Petre?
Non locus hic, aut tempus habet, quod poscis agendum,
Talia promissas nec habent tentoria claues,
Nec tria castra satis, sed erunt tibi multa sub una
Militia, totusque tuis in legibus orbis,
Nec sic uenturo dabitur tibi gloria regno.
O, si te mouit tanta dulcedine Christi page
Mortalis facies momento uisa refulgens,
Si duo coelestes nondum, quid splendor ab ipso
Inter coelicolas aeterna luce redundans.
Corniger interea Moses et flammifer Elius
Excessere dei uisu, et sermone refecti,
Lucida quos nitidae praetenta umbracula nubis
Contexere simul circum, et uox edita nube est.
Ecce meum summo dilectum germen amore,
Quo mihi complacui, quem quilibet audiat unum.
Hac ubi uoce pater superintonat, haesit Iesus
Solus ibi, at comitum trepida formidine membra
Lapsa ruunt, gelidus coit in praecordia sanguis,
Procubuere solo, facieque haesere iacentes,
Donec eos tactu cum uoce attollit Iesus,
Et summo pulsa formidine uertice sistit.
Apparet solito formae decus ore uerendum,
Apparet sine nube dies, atque umbra recessit.
Vnde pedes referunt, et dum se monte reducunt,
Imperat his Iesus, ne dicere protinus ulli
Visa uelint, donec deus in sua membra resurgat.
Postquam alto de monte pedem deuenit ad imum,[ERROR: no reftable :]❦
Grataque discipulis retulit consortia Christus.
Quos ingens toto cicundabat aequore turba,
Et falsi indomito resonantes murmure mystae.
Hos inter medius, atque haec super agmina postquam
Astitit, attonito populus stupet ore pauescens,
Pars cursu festina uenit, Christumque salutant.
Ecce uir interea supplex inclamat, Iesu
Te precor unigenum (si fas) mihi respice natum,
Menstrua quoi horrificos nascenti luna labores
Attulit, inque furens miserando pectore Daemon.
Hunc saepe in fluuium, saepe hunc proiecit in ignem,
Gutture saepe etiam comprenso strangulat aherens
Clamore horrendo, uocemque obturat, et aures,
Alliditque solo, raptumque in puluere uersat,
Dentibus infrendens, et spumeus ore, saliuat,
Discerpitque fremens, atque arida dissipat ossa.
Hunc ego ut ante tuos luctantem, et torua tuentem
Nequicquam sistens spe sum frustratus inani.
Christus ad hos, animi gens o, peruersa rebellis, page
Quatenus hos patiar populos? gentemque nefandam
Quatenus inter ero? Quin huc mihi sistitis illum?
Nec mora ductus adest, et spiritus ater in ipso
Tendit agens hyemem, totusque inuoluitur umbris
Tartareis, agitatque graues in corpore pugnas.
Sternitur infoelix, et uerberat artubus artus
Ipse suos, terram subter fera pectora tundit,
Spumeus et siccis albescit faucibus humor.
Herbida non aliter carpenti prata iuuencae
Virus ubi incussit morsu mala uispera acuto,
Tabida laetifero percurrit membra ueneno
Protinus atra lues, illo gemebunda iuuenca
Concidit, et tremulis arentem spargit arenam
Calcibus, et lentam despumat ab ore saliuam.
Christus at exquirit pueri de patre, quotennis
Coeperit infoelix uexari talia passus?
Ille refert, hic ipse mala sub origine casus
Contigit, infantem saepe impetus egit in undas,
Saepe etiam rapidos moribundum misit in ignes,
Si quid habes, succurre precor succurre misertus.
Gratior hinc Christus, uultuque benignior inquit,
Credere si ipse potes, fidei modo concipe robur,
Omnia credenti fieri quia posse probabo.
Exclamat lachrymis genetor suffusus obortis,
Credo equidem, mea namque iuuas incredula corda.
At pius ut uidit concurrere concita Christus
Agmina fusa globis populi turbante tumultu.
Increpat, atque minis euerberat acribus ausus
Daemonis immanes, ac dictis talibus arcet,
Surde, rapax, et mute latro procul eminus exi
Inde, nec introeas huc amplius. ille tremendis
Vocibus horrenda intonuit, coelumque remugit,
Discussosque furens e corpore prodit, at ille
Decidit exanimi similis distentus arenae.
Quem Christi porrecta manus tellure leuauit
Incolumem, patriqui bonos dat munus in usus.
Hinc abit, inque domo penitus se condit Iesus.
Quem secretus adit sociorum caetus, ut ipso
Ediscant causas, et iniqui proelia Martis
Daemonas (ille docet) fidei fugat ignea uirtus, page
Sed demissa fouet, Quin si conferbuit ardor,
Illa potest altos educere trans mare montes,
Trans quodcunque uoles, regnatque per omnia uictrix.
Quum praecepta quidem feceritis omnia uobis,
Dicite, quod serui, quod inutile degimus aeuum.
Nos arctabat opus, quod fecimus. hoc genus orci
Non uis ulla potest, non altera trudere uirtus.
Sola sed altiuolis oratio concita pennis,
Per pia facta, fames, rerumque euicta cupido.
Admiranda quidem diuino ex ore, manuque
Verba et facta fluunt excelsi plena decoris.
Vt bello accinctus galilaeis acer in aruis
Astitit, et socios in praelia Christus agebat,
Et detrectantes belli concussit habenas.
Incipit, haec uestro mea figite pectore dicta,
Est prope quod recinunt in fatis affore tempus,
Quo deus et proles hominis tradenda recumbat
In cruce ui regum scelerata caede peremptus,
Rursus et ad superos deuicta morte redibit,
Tertia quum ueniet roseis Aurora quadrigis.
Tristibus haec animis, uariaque ambage coquebant.
Vt uero subiere procax tua tecta Capharnas,
Et uectigalem Petro petiere didragmam,
Quo meditante loqui, prior hunc praeuenit Iesus.
Dic modo Petre tuae quae sit sententia menti?
Regia num proles, aut extera iure tributum
Pendeat his terrae dominis? ille extera, Christus
Rursus ait, proles igitur stat libera regum,
I, modo, littoreasque hamum demitte sub undas,
Nos et enim sic esse decet procul obiice litis.
Tum tibi piscis aquis qui primus adhaeserit hamo,
Tractus et argento de gurgite fulserit armo,
Hunc cape, quem inuenies medio tunc ore staterem,
Ille mihi, sitque ille tibi uectigal, et ipsum
Pro me teque dabis, tali et procul ex me censu.
At dira ambitio nigrantes sustulit alas,
Infernumque chaos, tenebrosaque tartara mouit,
Ausaque coelestes in proelia poscere diuos
Aura illam, leuiumque ingens attollit honorum
Pluma uolans atque hac altum super aethera fertur. page
Praecedit liuor, sequitur contentio, miscet
Omne nefas circum, totis discordia castris.
Haec in discipulos occulti praelia Martis
Intulit, in sacras bellum molita cohortes.
Hoc adeunt Christum, et tentoria milite complent.
Cuius apex extat coelestibus altior astris?
Nec regno coeli praestantior eminet alter?
Talia dum tractant, et iniquo Marte laborant
Discipuli, inuictis hostem dux impulit armis
Christus, et efusam reuocat sub castra cohortem.
Tum sic efatur, si quis certamine nostrae
Militiae primus uult praesse praeesse , nouissimus esto.
Omnibus et belli sociis erit ipse minister.
Paruulus inde puer medio quo stabat Iesus
Sistitur, hunc tensis inquit complexus in ulnis.
En huius pueri nisi quilibet induat instar,
Alta haud ille meo celebrabit templa triumpho.
At quo par pueri se deiicit amplius, illo est
Altior, et celsis praestantius eminet astris.
Si quis et hunc talem (nostrum quia nomen honorat)
Suscipit, ille meo me nomine suscipit ipsum.
Tunc anima sacer, et sublimi mente Iohannes
Feruidus hoc inquit, quidam est, quem uidimus ipsi
Daemonas arcentem depellere nomine Christi,
Nos tamen haud sequitur, prohibere ne talia fas est?
Ne prohibete uiri, mea nomina quisquis honestat,
Et uirtute ualet, mox haud mihi derogat ille
Christus ait, nam qui non obstat, fautor habetur.

Dedicatio Doni secundi ad / Matrem Pietatis.
Coelitum regis generosa Mater,
Fontis aeterni pietate manans,
Quem paris Virgo, supero et fruendum
Fundis Olympo.
Filium summi Genetoris ex te
Quem colunt regem superi, Patremque,
Teque regina et genetrice diuum
Numina gaudent. page
Dedico donum tibi iam secundum
Quod tibi nostrae cecinere musae,
Suscipe, aeternum et dea da fauorem
Grata precamur.