Liber II. M. Io. Policarpi Sibenicensis Dalmatae Praedicatorii Solimaidos. Liber II. Argumentum in secundum librum Papirii Viterbiensis
Fallaces mores Adami fletusque secundo
Erroresque suos narrat mundique ruinam.
Postquam rex superum Jovis altus cuncta creavit
Ex nihilo magnumque chaos depressit ad ima,
Distinctis rebus pulchre, iuvenemque superbum
Consortis propriae socium posuisset in oris
Eois, semper tot opimis dotibus auctum, 5
[ERROR: no reftable :]Invocat fletu Proh dolor, invidit miseris mox callidus anguis,
Ex quo sulcarunt Stygii mala numina Ditis.
Flere licet mecum simul, heu! Nunc grandis Apollo,
Flete, sacri nemoris lauri, quia flere necesse est.
Dulcibus ipse modis qui vos mulcere solebam, 10
Ecce meis lacrymis nunc deficit ille superbus
Parnassi liquor, heu, viduato Helicone sororum
Nunc lyra fracta jacet, nunc nunc stupet undique virtus
Ingenii nostri, memoro quom dulcia fata
Coelorum, dederat quae quondam lumen Olympi 15
Juppiter aeterno memorandus carmine vatum
Istis; nos quibus omne scelus committimus omnes. aix-v
Proh, originale malum, Heu, male suada fames, mortalibus horrida pestis,
Quamvis sim tristis, tamen illo fonte superbo
Verticis Aonii madidus, mirabile dictu, 20
Heu, referam, ut quondam decepit perfidus hostis
Naturae nostros olim ambitione parentes,
Quo fuit expulsus terris miserandus ab illis,
Quodque malum tantae sobolis genus omne recepit
Humano generi mors improba saecula noscens 25
Infelix genitor, nostro miserabilis aevo
Existens multum, sortis monimenta vetustae
Qui poterat servare diu, nisi callidus anguis
Oppressisset eum incautum crudelibus armis.
Perniciem quorum, vitam tristesque dolores 30
Posteritate sua notos, mugitibus implens
[ERROR: no reftable :]Narrat Auras ipse cano. Phoebus quo tempore fervet
Jam Veneris socius, quom summa cacumina montis
Visurus properat, fessos perfundat Hiberus
Fuscus equos, vaga tunc genitrix spaciatur arena 35
Floribus et vario redimita gramine, cultu
[ERROR: no reftable :]Cupido mali vetiti Coelicolum, audit prato mox bene olentia mala.
Cernere decrevit, quis erat locus illa reservans,
Vel quae protulerat cortex haec. Coeca libido
Tunc famis horriferae stridentes venit ad aures 40
Gorgonis obtectu. Longe supereminet arbos
Pulchra equidem superis: pallam genitricis obumbrat,
Ut solet aestivo vel quovis tempore nubes
Inter nos residens atque aurea lumina Phoebi
Jam cultas operire comas telluris ab alto. 45 bi-r
Magna explorandi sitis et solertia pomi
Ecce datur, novit causam tunc ipsa latentem.
Currit laeta cito, pauper velocior aura
[ERROR: no reftable :]Fabula Cerneret herboso sacrum de vertice lignum.
paraNon Athalanta habuit tales certamine cursus 50
Quales ipsa parens pedibus violenta movebat.
Mors premium miserae. Venit sub cortice fessa,
Heu, requiem cepit; miratur candida mala,
Miratur ramos; titubat, si tangere debet
Territa sorte Dei, manibus decerpere cura est. 55
Accedit, tenditque manum, retinetque volentem
Carpere poma; timet, ne summi jussa Tonantis
[ERROR: no reftable :]Adventus serpentis Praetereat. Veteris monstrum miserabile culpae
Inspicit in viridi revolutum cortice, passu
Crispatur, turgetque gravis, virusque per ora 60
Fundit; stat facies humana et brachia saevo
Nuda nitent: mulier stupet; hinc ferit aethera clamor
Foeminea vi, horrentque comae gelidusque cucurrit
Ossa per ipse cruor, respirans talia fatur:
[ERROR: no reftable :]Oratio Evae ad serpentem “Cur nostros, scelerate, lares sedesque beatas 65
Ingrederis? Prohibet te serpere numen Olympi
Coelicolum patriam. Nunquam fera frigidus anguis
Hic fuit; hinc fuge, teque aspectu subtrahe nostro.”
Inclinatque manum terram versus, rapit atque hic
Ingentem lapidem pulsura penatibus illis 70
[ERROR: no reftable :]Figura septem scelerum Ipsum vertice gestantem diademata septem.
paraUt vidit serpens ingentia saxa rotantem
Dixit: “Ne facias divini numinis haeres, bi-v
[ERROR: no reftable :]Suasio blanda serpentis Eva parens, generosa humanae stirpis origo!
Nobile cor nunquam venenato pectore curat 75
Pungere, nec virus foecundo rore ministrat
In socium fidum: me videnʼ clara virago
Qualis nunc sim, qui superum olim coelica proles
Prima fui, pauper commisso crimine plector
Sedibus aethereis pulsus. Nec cura, recuso 80
Numina perpetuo naturae conscia magni
Namque Dei: cunctis semper venerabor in oris,
Myrrha mihi dabitur, Pancheaque cernere rura
Conabor, celebrabit post hoc ultima Thyle
Me, faciemque meam; sceleri nec sacra negabit 85
Quisquis ab occiduis cognoscet comminus oris
Festa piae Cereris vel coeca Cupidinis arma.
Est mihi pulchra Venus, quam totus mundus adorat,
Ipse volo, vestra generatus origine Virgo
Majestatis honos Cybeles, obsessa profundo 90
Limine te capiet, nostro ni vertice caelum
Inspicies, regnare ubi solus Conditor optat.
Quare ne me pellas; veni vestra videre
Regna, Deus quae vobis ille triumphans
Construxit, qui me paulo prius expulit alto 95
Cardine coelorum: et quid credis, lubrica proles,
Cur vos hic posuit, nisi quod sibi nulla propago,
[ERROR: no reftable :]Virtus mali vetiti Quam fecit, similis sit: proh, proh, flebile foedus
Inter vos olim! Vetitum facit arbore pomum,
In quo namque suae stat tota potentia vitae. 100
Pervulgata satis timido sermone revolvo, bii-r
Dilanior cupidus tanti dulcedine mali.
Consulo decerpas fructum; cito candida proles
Te caelo aequabit, dulcis solatia vitae
Aethereae nosces; opus est mihi vera fateri, 105
Cuncta scies.” Subito sua pectore verba revolvens
Foemina foemineo compulsa est dicere more:
“Est ne hoc verum, quod tu narras, callide serpens?”
[ERROR: no reftable :]Decipitur insana muliere.“Vera loquor”, dixit. Succincta veste recedens
Ascendit vetitum ramum, pendentia mala 110
Colligit et gustat; nil dulcius ore virago
Cepisse unquam dixit, cui post perfidus ille
Subridens Pluto, aeterno cruciandus ab igne,
[ERROR: no reftable :]Oratio serpentis. Infert: “Nunquam falsa loquor, tibi vera fatemur”.
Luridus his dictis tenues discessit in auras. 115
paraQuo fragilis mulier descendens voce vocabat
Impudibunda virum spaciantem gramine pulchro:
“Frater Adam, propera”, proclamant murmure sylvae.
[ERROR: no reftable :]Blanda uxorii suasio. Auribus arrectis juvenis stat: “Quis tonat?”, inquit,
“His oris superum?” Tacitus nec ferre volebat 120
Ipse gradum, vaga sed conjux hunc saepe vocare
Non cessat: venit, viduatam conspicit illo
Fronte deam, cui jam volat undique foeda libido:
[ERROR: no reftable :]Mutatur mulier inobediens deo moribus. Miratur tristis, sibi quo fugit illa venustas
Et decor aspectus nullo violabilis aevo. 125
Dum fuerat bene grata Deo, spectare serenos
Haec poterat vultus superum penetralibus altis
Coelicolum. Juvenis tandem post multa petivit,
“Quid sibi blanda velit, dicat; ne nubila mentem bii-v
Vota suam crucient, dicens: mea gloria, quid vis? 130
O dea, fac referas, cur tu me saepe vocasti,
Ecce adsum”. Dixit misero sibi talia verba:
“O Conjux venerande mihi, mea cura salusque,
Inspice, quid vetuit nobis moderator Olympi,
[ERROR: no reftable :]Eva respondet Adamo. Frater Adam, pomum, in quo sunt longissima vitae 135
Tempora. Dulce est, crede mihi; tibi vera fateri
Non piget; hoc gusta, hoc est dulcius illa
Ambrosia divûm, qua coelo Conditor orbis
Vescitur aeterno memorandus carmine vatum:
Cuncta scies, forsan similis sibi, gaudia magna 140
Perpetuo cernes, dabitur quo summa potestas
Ut sibi. Nec mora mellifluo deceptus ab ore
[ERROR: no reftable :]Decipitur Adamus. “Da malum”, dixit, vario sermone revolvens
Mente sua, vetuit cur fructum, sicque repressum
Gustavit tandem. Paucis perstringere verbis 145
[ERROR: no reftable :]Causa originalis peccati. Est opus: ecce pudor sequitur; male sana voluptas
Mortales fecit miseros; spaciosa gemendi
Tempora non desunt longum mansura per aevum.
[ERROR: no reftable :]Subiicitur ratio sensui. paraProh dolor! Hi subito norunt pudibunda magistro
Angue sacro; faciunt membris femoralia tristes 150
Ex ficus foliis. Senserunt protinus alto
[ERROR: no reftable :]Adventus dei ad miseros prothoparentes. Colle Deum gradientem, celsi numen Olympi,
Ambo timent Dominum; corpuscula crimine tanto
Tecta, diu trepidantes, mox abscondere curant
Post frondes mali; veniebat magnus ad ipsos 155
Conditor, e medio quem cortice spectat ocellis
Vix paulum clausis mulier formidine plena. biii-r
Et Genitor tristis digitos frangebat inertes,
Dicens: “Quid faciam pauper, mea sacra voluptas,
O conjux?”. Trepidant, timor omnibus ora ligarat, 160
Ut sermone suo vix norint scire, ubi sistant
Ambo pedes. Tandem venit sanctissimus auctor
Orbis et aeterno memorandus carmine vatum,
Quos sic alloquitur conspectos corpore tecto:
[ERROR: no reftable :]Oratio dei ad parentes nostros. para“Quis furor aut quae mens haec olim candida texit 165
Corpora vel cur post frondes latitatis amari?
Scire volo a vobis, miseri, mihi dicite causam”.
Cui gressu trepidante ferunt: “Nos cura timorque
[ERROR: no reftable :]Eorum excusatio. Angebant audito Te et quia nuda patebant
Membra, Deus; viridi latitare sub arbore nobis 170
Mens fuit”. Haec referens curis jam pressus iniquis
Torpida convolvens nodoso viscera cornu
Dejectis oculis lacrymosis plangit uterque.
Mox ait ipse Deus: “Mea quondam dulcis imago
Temporibus peritura malis, quam lucida veri 175
Effigies alti latuit, privata deorum
[ERROR: no reftable :]Maledictio in parentes. Sede, parum vives; miseri cognoscite causam
Jam labis vestrae, nec tristes tergite genas
Jam fletu magno madidantes; aurea mala
Vos quia gustastis, contempto vertice Coeli, 180
Soli parta mihi, pavidi pro crimine tanto
Lurida novistis detecto corpore membra”,
paraCui statim tremulus subjunxit voce trementi
Ipsus Adam dicens: “Mihi Tu, Rex optime, crede,
Me miserum decepit fructu (flebile damnum!) 185 biii-v
[ERROR: no reftable :]Infoelix femina. Infelix uxor, nullis laudanda triumphis.
O utinam nunquam novissent saecula nostra
Tam gelidum virus! Caput et sentina malorum,
O Deus, est mulier. Quare, nova gloria regum,
[ERROR: no reftable :]Mulier mala ditio. Da veniam!” Conjux meretricis ore retorto, 190
Et levior folio, flava quod habetur ab aura
Jam graviter pulsum, dixit: “Me callidus anguis
Oppressit nunc verborum dulcedine mira,
Gustarem fructum, spoliatum cortice ramis.
[ERROR: no reftable :]Serpentis maledictio et ussus Comedi pomum, miseram me!” “Perfide serpens”, 195
Conditor edixit, “tenues dum rexerit artus
Vita tuos, serpens, spectabis pectore prono
Telluris latus haecque cibus tibi nigra resedat,
Decrevi. Pauper victum sudore parabis,
[ERROR: no reftable :] sudo uiuat est um O juvenis, semper tanto pro crimine, pulsus 200
Sedibus aethereis, nitidi spectator Olympi
Qui fueras pridem, tandem per tempora longa
Tuque tuumque genus, tam grandia gaudia flebis.
Et tu, flamma vorax sanie depressa maligna,
[ERROR: no reftable :]Mulier re at O mulier, paritura tuos formidine plena 205
Concipies natos et magno pressa dolore
Emittes foetum, miserorum lurida nutrix
Diceris”. Subito custodem liminis alti
Voce vocat magna Deus, ipsos lumine tanto
Privet praecipiens et pellat postibus illis 210
Continuo, referens pertristia splendidus ore
Verba suo miseris coeli terraeque Creator:
“Me me sprevistis (proh, sors male fida!), popelle! biiii-r
[ERROR: no reftable :]Pulchra sententia. O quam stulta quies superum contemnere fata,
Tartareos penetrare lacus, Stygiasque paludes 215
Hic cupit et celsis pavidus terrebitur astris.
Quid sit nunc, pauper, vel quid tu candida quondam
Proles extiteras, debebas scire, miselle:
[ERROR: no reftable :]Pulchra sententia. Nobilius nihil est, proprias quam noscere vires.
An tu credideras, nullis laudande triumphis 220
Tristis Adam, nunquam coelum sudore parari?
Ipse tibi referam, ignavum quae vulgus habere
Deberet, quod jam latuerunt sidera coeli
Tartara qui cupiunt nulla splendentia luce
Cernere, pauperiem semper tristesque labores 225
Promittens miseris victuros saecula divûm,
[ERROR: no reftable :]Facile est ire ad inferos, ad caelum difficile. Heu, via lata patet, sed magni ad limen Olympi
Est virtutis iter durum, quo celsa videre
Aethera post facile poterunt, qui vertice in alto
Ipsius residere volunt felicibus oris, 230
Floribus et vario redimitus gramine. Namque
Hoc tibi postremo dicam, scelerate virorum,
Omnibus, hoc itiner qui nolunt spernere, tandem
Laeta dies veniet, superato culmine montis,
Ardua quo steterat primo, post inclyta virtus”. 235
paraHis dictis jussit, custos terrore profundo
[ERROR: no reftable :]Expulsio parentum ex paradiso. Stringeret ipse manu gladium quo pelleret ipsos.
Qui venit, furiis pallentia brachia tendens
Impetuosus ait: “Nostris discedite tectis,
O gens, jussa Dei quae temnis sidere tetro! 240
Hic hic non possunt mortalia pectora stare, biiii-v
Sed quae spiritus altus alit novere superba
Tecta Dei, tanto, nullum peritura per aevum.
Hic est, qui coelum, terras, qui sidera torquet
Vertice cuncta movens aeterno; immobilis extat 245
Solus et hic semper seros mansurus in annos,
Principium vitae cui non est, ultima fata
Quemque Deum nunquam peregrinis sternere rebus
Tam celsum potuerunt. Et tu, pessime, tantum
O crudelis Adam, contemnere numen Olympi 250
Audes? Crede mihi, tristes dabis, improbe, poenas”.
paraHis dictis servans magni mandata Parentis
Pulchra fulgentem vagina liberat ensem
Arreptaque coma capitis, dejecit inermem
In terram, capulo post livida verberat ensis 255
Terga viri dicens: “Nostris discedite terris!”
Ille cruore fluit resolutus corpore toto,
Et precibus longis tentat resistere, ne sic
Verberet invalidum, at magis hunc hunc ille cruentat,
Heu heu, quo citius miserum discedere cogat. 260
Durum nec parvo maculabat sanguine ferrum
Impellitque pedem pedibus gravitate furenti
[ERROR: no reftable :]Deprecatio Adami expulsi Instans: “Surge cito, tibi dico!” Surgere curans
Semilacer referebat: “Magni fata Parentis
Invitus, pauper, tristi violabilis aevo, 265
Perficiam, sed ne crucies!” Quem lumine torvo
Inspicit Eva parens, manibus constricta premendo
Membra suis. Lacrymantes ambos contulit usque
Limen: “Sic saniem conjecto emittere ferro bv-r
In vos ipse volo!”, dicebat nuntius alti 270
Consilii. Pepulit primo Evam limine sacro.
[ERROR: no reftable :]Fletus poetae. Proh dolor, heu pietas, proh tristia fata parentis
Nostra! Quae fuerit tanti olim causa doloris,
Quo nullus major memorabitur orbe sub isto
Lunari, oppressi sub quo caligine tetra 275
Mortales verum ignorant, heu, lurida pestis!
Protinus hanc post ingemuit formidine plenus
Pauper Adam in foribus consistens, membra dolendo
Vertebat dicens: “Juvenis, miserere juventae,
Heu, nostrae perpulchrae quondam”, oculosque reflectit, 280
Suspenditque animum, si debeat inde recessum
Carpere postremum. Marcentia guttura ferro
Nuncius ostendit confodi, fulminis ignem
Vibrans ore suo, sibi ni properare paciscet
Discessum ex illis miserandus postibus. Ipse 285
Tandem pulsus ait: “Laniatus mergar in undis
[ERROR: no reftable :]Clauditur caelum mortalibus Adami crimine Tartareis pauper!”, conjuxque miserrima flebat,
Pectora pectoribus contundunt. Clauditur heu mox
Porta loci, quem purum lux aeterna serenat.
paraJam genus humanum periit, jam moestus Apollo 290
Allidat saxo cytharam, Castalius et fons
Jam faciem mutet, nunc nunc Peneia laurus
Arescat; namque Aonios rudis incola montes
Ecce habitat juvenis depressus sidere tetro,
Jam fletu saxum omne madet, turbantur ubique 295
[ERROR: no reftable :]Dolor omnium Adami peccato Cuncta Deus fragili quae pulchra creaverat orbi.
Phoebus luce sua caruit, soror ore cruento bv-v
Infera regna quatit, cui servit pallidus aether
Splendida conjugio medius qui sidera cernit,
Nube sub obscura latitabat lucida Juno, 300
Fletibus assiduis cum fulgure saepe tonando.
Neptunus spumans gemit et caligine pressa
Tellus moesta jacet, prospectans pectore prono
Tartareae regionis aquas Stygiasque paludes,
Crinibus extensis moerens sub mole soporis 305
Obruitur. Subito capistratos more capillos
Foemineo curvat Pluto ad se, cardine forti
Quos stringit madidus quo surgit in arbore dulcis
Tempore quisque suo viridi cum gramine fructus.
Ecce dolor sequitur, macies, pallorque, situsque, 310
[ERROR: no reftable :]Conditio mala humani generis addami admiso Implenturque cavae mox toto in corpore rugae,
Horrida canicies properat, stat barba, comaeque.
Vernat humus, propriis quam viribus sulcat inermis
Sub juga bos positus sudat stimulante magistro. 315
Nec mare, nec tellus, nec sidera clara videntur
Natura variante vices flendumque minatur
Omnibus excidium vitae densissimus aer.
Funera crebra virûm cernunt, juvenumque, senumque
Et labor, et lacrymae, et gemitus, et tristia subsunt 320
Pectora jam curis, nec spes patet ulla salutis.
Hesperus ipse venit, pellens de montibus umbras
Praetereunte die. Gelidae praenuncia mortis
Nox oritur, volucri labuntur saecula cursu.
Frigus et ipse calor veniunt, quibus omnia miscens
Evolat en tempus, fugientes conficit annos 325 bvi-r
Phoebus equis rapidis, tenuata revertitur orbe
Luna pererrato; transcurrit vita caduca
Velocior vento, nunquam reditura. Videte
Humani generis casum, qui regna piorum
Proh, superum coelique lares penetrare decore 330
Virtutum poterant primo; languentia torpent
Viscera criminibus, complentur cuncta querelis.
paraDumque sua miseri tot tristia mente volutant
[ERROR: no reftable :]Septem peccata comituntur culpa parentum Funera pestiferae vitae mortique propinquae,
Ecce venit Pluto magna comitante caterva 335
Lethaeis regnis ipsum caecisque cavernis,
Murmure terribili fusca caligine tectus
Ante pedes umbram fert, horridus evomit ignem
Ore suo, caelum veneratur anhelitus oris.
Secum turba ruit: primo male tuta Voluptas, 340
[ERROR: no reftable :]Luxuria Alma Venus, puerum pharetratum prendere dextra
Curans, ne cadat; at vultu plaudente Cupido
Hanc ardet salutare deam, quo duceret ultro
Alatum citius, tenerum membris tamen; ipsa
Fit comes ardenti, magnos conferre paratus 345
Promittit puero, veluti solet esse benigna
Infanti genitrix, quem vult cessisse vicissim
Si quo cura manet caeco. Post undique nudum
Vestibus obcingit, tumidi spectacula fastus
Foemina desiderans sequitur delapsa furenti 350
Cum socio quondam coelorum sedibus altis.
Crinibus implexam viperam memorare laboro
[ERROR: no reftable :]avaritia Pravus avaritiam, squallentia pectora monstri bvi-v
Quae secum ducebat, proh! Fallacibus escis
Cernitur implicitus furor, heu! Monimenta vetusti 355
Tamque gravis sceleris portans laberinthius error,
[ERROR: no reftable :]Invidia Livor edax mollisque quies peregrina salutis
Perpetuae vitae accedunt cum murmure longo.
Solatur tristes stomacho metuendus amaro
Pluto deus dicens: “Quid maesti statis? Honores 360
[ERROR: no reftable :]Superbia Nulli deficient vobis, sed nostra placebunt
Regna magis”. Nigrum trepido suspexit ocello
Ipse timens genitor trepidantis murmura vulgi,
[ERROR: no reftable :]Ira Irridetque malus miseros tenebrosus Averni
Rex subito, parvusque Puer malefida sagittis 365
Pectora percussit, jugulum Venus alma parabat
Dans gemitus fictos, feriuntur viscera, tandem
Membraque luxuriant amborum numine tali.
paraTurpe genus gemuit, me pejus dicere taedet:
Vivere quisque suo voto conatur ubique. 370
Postquam lugentum geminatur vita, pudore
Majori casus funestior advolat alter,
Ecce lues terrena venit flagrantior igne;
Namque thorum socius socii violabat ubique,
Nata patri jacuit, soror est jam languida fratre 375
Proh pudor, heu pietas, mutato jure tumescit
Venter natorum turpi genitricis amore.
[ERROR: no reftable :]Fabula Terra parens quondam tristes miserata dolores
Titanum voluit compleri Tartara facto
Monstrifero vastos et in aethera protulit hostes 380
Dira prole tumens: quo coelo magnus ab alto
Juppiter iratus lethali fulmine damnat. bvii-r
Quippe giganthaeos humeros horrendus ubique
Sidereas vitiis populi rescindere turres
Conantur, Phoebo flavos devellere crines 385
Optant et castam cupiunt violare Minervam
In tantum, rabie quod plenus Juppiter infit.
[ERROR: no reftable :]Vaticinium humani lapsus Mittantur vates, doceant mox affore tempus,
Quo genus immensis placeat mortale sub undis
Perdere, ni facinus current divertere dirum 390
Mentibus a propriis. Venit sanctissima proles
[ERROR: no reftable :]Noemus vates Ipse Noe canus, vatum generosus alumnus,
Magna voce tonans sudat stimuloque frementi
Exululat: “Mortale genus madidantibus undis
Obruet ipse Deus, ni sit constantia menti 395
In facinus clarum”, dicens: “Mala regnat Erynnis,
Thura Sabaea ferant divis”, proclamat ubique.
Nil curant; rabido nigros demittere coelo
Decrevit nimbos, madidis mox evolat alis
Terribili vultu picea caligine tectus 400
Ille Notus, nebulae quo rorant, Eolus antris
Exit et ipse suis, Aquilonem protinus illic
Claudit, quo fugiunt nubes veniuntque sereni
Saepe dies, manibus compressit nubila post hoc
Auster. Mox crebrae pluviae funduntur ab alto 405
Aethere, caeruleus succurrit vastibus undis
Neptunus facilesque vias patefecit ubique
[ERROR: no reftable :]Apostropha fluviorum Cornutis fluviis, contorquens viscera terrae
Dura tridente suo; post fontibus ora relaxant,
Omnibus hinc amnes, subito occupat omnia pontus. 410
Crimina sic purgat rapidis urgentibus Austris
Ipse Jovis, secumque trahit pecudesque virosque
Unda domusque ruunt, vasto sub gurgite turres
Hinc latitant, tellus nullum discrimen habebit
Cum ponto, volucris vaga lassis decidit alis 415
In mare profundum, fugit, heu, decor ille virorum
Ob crimen tantum, docuit quod funeris auctor.
Solus namque Noe cymba sulcabat adunca
In mare praeruptum, generosi numinis index,
Quo nullus melior terris, vel amantior aequi 420
Extiterat, consorte sua reparare relictus
Saeclum, cuique datur pulchri praenuntia mundi
In foedus sanctum Iris, non spernenda videndo.
paraDecrevit post haec, collapsa gente superba,
Naufragio tanto fluviis desistere nubes. 425
Quare cernite, mortales, scelerata virorum
Pectora, quam dirum scelus est nocuisse deorum
Spiritibus sacris. Vobis pro teste vetustas
Illa datur; meliori vita numen adora
Alterum, pauper, coeli terraeque parentem. 430
Quisquis eris cupidus per saecula vivere felix
Inspice mente tua, qui cernis sidera solus,
Quam varias rerum vires pulchro ordine servat
Ipse Deus, quem nunc mirantur cuncta creantem
Numina prima aevi: firmatum sidere coelum, 435
Quod velox lustris omni sine labe peractis
Tempora, quaeque caduca suo stant saecla sub axe,
Volvit et huic tandem cessabit fama laborum,
Aera qui posuit sub magno cardine clari
Aetheris, exicium nullius numinis ira 440
Cui datur: en nitidus croceo splendore coruscat
Hoc terras Neptunus aquis, Saturnia proles,
Obruit, o, primum percussis cuspide saxis,
Phoebus quove suos quoties perficere cursus
Atque Diana soror nullo concussa labore 445
Inspicitur, quos aetas non superaverit ulla.
Quo subeunt anni fragiles et curva senecta,
Tempore quo fructus producunt omnia passim,
Cuncta sibi parent, nihilo qui cuncta creavit.
Sors hominum sterilis, superum quae sola retardat 450
Amplexus dulces tanti sine fine Tonantis.
Proh dolor, heu pietas, proh crimina tanta virorum!
Solus imago Dei es, soli tibi numina cedunt,
Gratia sola tibi est, soli solatia praebet
Conditor hic rerum, solum tu Numen adora. 455
paraFama caduca manet nobis expersque sepulchri
Nullus erit nostrum; consumens omnia tempus
Nos agitat, solum mortalibus ipsa relicta est
Virtus, sola manens delapso tempore vitae,
Qua mortale genus longa assuetudine fecit, 460
Quisque locum sanctos heroidas inter haberet.