| Welcome to PhiloLogic |
| home | the ARTFL project | download | documentation | sample databases | |
Anonymus [1646], Spes aurei saeculi/Tyrolis pacifica, versio electronica (), 25 folia, Ed. Tilg, Stefan [word count] [anonymus-spes].
Pars prima
Scena prima
Periocha: Astraea aequissimam Numinis iram ruenti certatim in scelera Germaniae et novis quotidie haeresum factionibus distractae denunciat. Bellum bellique appendices, miserias et flebiles catastrophas divina canit. Bello, singulari Numinis favore, eximios fore promittit Tirolensis et Austriacae aquilae montes. – Theatrum: Prodit e medio caelo Astraea, inter coëuntes sensim nubes. Quousque Coelo insultas, o impietas? Ergone nascentur etiam nec fient tantum scelerati faecundo in scelera hoc saeculo? Non serpunt iam, sed volant mala, dieque fit deterior hesterno dies praesens. Vis et ius iuxta habentur. Ite, catenata mala: poenas dant improbi, Mars et Mors exigant! Nec ferrum, nec ignis ulli parcat eloquentiae! Villae, arces, urbes busta fument aequa solo! Albescant ossibus campi, metantur immaturi bello! Funera senum ac iuvenum condensentur, nec parcatur imbelli senui! Bellum e bello feratur, senescente uno malo, nascantur alia cum faenore: ferax Hydra bellum iuvenescentia iactet capita! Inchoatam a lacrymis vitam cum lacrymis finiant mortales: pueri inter arma senescant immemores ignari pacis, nec senes meminerint, quae Patriae olim pacatae fuerit facies, tam miseri plurimi, ut morte careant. Nec vilibus tantum capitibus et infleta turba litabitur vindici Coelo: cadent passim coronatae hostiae. Sed o felix nimium Tirolis, tuta Archiducum sedes, quae curae est Numini: tu iactatam bellis et exulem e vicinis provincijs pacem sinu excipies et fovebis tuo, Superum defensa manu. At enim victorijs et felicitate antiqua modo ebria Germania prodit, nunc scenam spectatura extimam suarum cladium, dum agatur, aut ipsa agat ad quintum usque actum, quam orchestra dedit et Deus personam. Corona fessum, erige! 19 contenscentur D, cf. app. sim. – 20sq. Iactet capita bis ante correctionem D. – 26 est] sunt D. 14 Hor. carm. 3,6,17 fecunda culpae saecula. – 17 Verg. Aen. 12,569 aequa solo fumantia culmina ponam. – 17sq. Verg. Aen. 12,36 campique ingentes ossibus albent. – 18sq. Hor. carm. 1,28,19sq. mixta senum ac iuvenum densentur funera. – 19 Hor. carm. 3,2,15sq. nec parcit imbellis iuventae / poplitibus. – 24 Verg. Aen. 11,372 nos animae viles, inhumata infletaque turba.
Scena secunda
Periocha: Assueta triumphis Germania, curru superbo sublimis, victis insultans, inter suorum acclamationes exultat. Sed nubila caeli facies, et cometes bellicae tempestatis nuncius gaudium omne decollat. – Theatrum: Ad currum Germaniae triumphalem hostes vincti trahuntur, herbam porrigunt. Caelum nubibus asperatur, fulgurat, tonat. Cometes futuri fax belli micat. Gloria laxis mihi frenis inequitat. His auspicijs pergite, Germani heroes, facinora equestri statua digna facere! Triumphos augere meos! Herbam porrigant et laurum victi: discant dominam pati et fasces vereri Germanicos, iubente sic aequo bellorum arbitro. O utinam nunquam desit, quod invideant hostes mihi! Vincula mordeant, et se laedant catenata turba, indignatio in tormentum suum proficiat, vulnus iactatione fiet gravius! (Rittornello laetum)Germanas Aquila Inter victorias (Rittornello repetitur) Qua patet oriens, Qua latet Occidens: Volitantis famae Gloria clara est. (Rittornello repetitur) 16 arbritro D. – 25 post victorias versus ultimi recisi sunt, suppl. exempli gratia. 18 Sen. epist. 28,3 insidens pondus quod ipsa iactatione incommodius fit. (Tenebrescit)Germana laureae Corollae tempora Cingunt, praefert dextra Bellica palmam. (Rittornello repetitur)Et quis mihi casus, quis occasus eripit diem! Ferruginea palla Coelum insortescit! Quae lucem tenebrae sepeliunt amabilem! Heu, miseram me Germaniam! Subtexit nox atra polos! Maestae nubes faciem asperant, et riget Coeli inclementia. Iracundo schemate ignes maligni futura signant tempora! Iam oculos urit fax belli cometes: o quot metus, quot motus! Et Martem et Mortem capillis post se trahit infaustum sidus! Quam triste rutilat! Iam oculi dolent. Vestram fidem, o stellae, posthuma solis semina! (Rittornello triste) Vae, vae Reginae, Te spectant minae! Dolo, Germania, Torve te lumina Fixa tuentur. (Rittornello repetitur)Eheu, maerores! Tristis cometes Crinito fulmine, Fatali syrmate Fata minatur. 1 TenebresciQuis hanc caesariem Alcides nobis Tondebit forfice Crinita Gorgone Magis impexam? (Rittornello repetitur)O tristes lessi! O funebres naeniae! Undae fleant, antra gemant, suspirent sylvae, querantur arbores! Horreat tellus attonita! I, fide ceratis fortunae alis! I, vitream adora Deam consistere loco nesciam. Agnosco supremi Numinis in tergum flagrantes meum fasces. (Fulgura)Trifida lingua polus micat et clare irascitur Coelum: me petunt repetita fulmina! Tempestas non perfunctoria tibi imminet Germania, nec nubes tantum in conflictum coëunt: acies adversas specto, spissantur ordines, campo in sidereo proelia miscentur. Abvertite omen, boni Coelites! Serijs vulneribus tragoediae nostrae praeluditur!
Scena tertia
Periocha: Augent imminentium calamitatum Germaniae omina: praeludit iratum Caelum infelicibus armis lacrymabili Germaniae theatro. – Theatrum: Adversae inter nubes congrediuntur acies. (Musica instrumentalis Martia subtristis. Coëunt acies adversae in Coelo. Chorus plenus, cui concinent duo Genij) 18 in marg. add. man. al. plumbo D. – 22 insidereo D.Horrida facies, Martis effigies, Efferi pedites, celeres equites, Singuli praepetes ruunt in acies! (Musica instrumentalis repetitur)
Reboant tympana, resonant classica, Accinit fistula, buccinat buccina, Infremunt agmina, tarara tantara! (Musica instrumentalis repetitur)Solvitur acies, rupti sunt ordines, Incitant comites, ingruunt turbines, Fugiunt milites, Duces et Principes. (Musica instrumentalis repetitur)Avolant aquilae fusae Germaniae, Currite, currite, fugite, fugite, O vae vae miserae, perditae Patriae! (Musica instrumentalis repetitur)Clamitant: caedite, tundite, quatite, Agite, volvite, vertite, fundite: O quae sunt lacrimae tristis Germaniae! (Musica instrumentalis repetitur)Eheu, unicus telorum scopus Germania! Nil constantius fortunae inconstantia! In curru, rota Magistra, sortem disco meam! 11 Enn. ann. 140 At tuba terribili sonitu taratantara dixit.
Scena quarta
Periocha: Quinque Martis Feciales caelitus conspicui Germaniae bellum indicunt et, ut perire se sentiat, ipsos ad arma Germanos tubarum classico vocant. – Theatrum: Quinque inter nubes Martis Genij, quorum unus in Pegaso, reliqui in nubibus volant tubas bellicas inflantes. Genij Martis quinque inter nubes Genius primus: Ut accepi imperium, in Pegasum hunc strenuo receptus sum saltu, et ne moram faceret, suggessi calcaria, curriculo fuit opus: et volucri equo urgent Martis iussa. Cum primum tubae clangorem exaudiet Pegasus, circum praecordia sanguis gliscet, et aures cacuminabit hinniens. Bellum fero a iustissimo decretum Numine. Bellatum satis in Superos est, terrae filij. Ad arma! Ad arma! (inflat tubam) E vestigio! Ubi haeretis, pigra Gradivi impedimenta! (inflat iterum, respondet unus intus) An nondum etiam! (inflat tertio, respondent duo) Volate! (inflat quarto, respondent quattuor prodeuntes paulatim) Quidquid belli est, ad arma cogendum est! (inflat, sequuntur omnes) Agite, pubes Martia, animose! Omnes: Ad arma fortiter! Genius primus: Date signum, aeneatores: armis res disceptabitur! Omnes: Frementi rictu raucaque voce tuba bellum vomat. Genius primus: Heus miles, campos caedibus sepeli! Genius secundus: Cadaveribus flumina sterne! Genius tertius: Tot funeribus Germaniam tumula, ita preme, ut vix spiritum trahat! Genius quartus: Ferrea malorum eluvies agros mergat! Genius quintus: Necessitudinis foedera civili disrumpe tuba! Genius quartus: Odijs intestinis fratres committe! Genius tertius: Nullum ius sit sanguini! Genius secundus: Exempla ede, quae cothurni luctum superent! Genius primus: Arma, ferrum, tela expedi! Relinquenda veteris malitiae militiaeque tirocinia. Grassandum est palmaribus facinoribus! Genius secundus: Cruorem non leviter, libet ex asse, fundat mucro! 11 suggressi D. – 18 Quid quid D. – 34 exasse D. 28 Cic. fam. 6,12,3 quem illi appellant ‘tubam belli civilis’.Genius quintus: Nec aetati nec sexui parcatur! Genius tertius: Hoc supersit solatij, malorum habere socios. Genius quartus: Nec sic tamen belli erit satis. Genius primus: Ad hos modos salta, Germania! Perculsa tellure echo redeat! (Inflant omnes, imitantur instrumenta) Iam tandem, Furiae, Iani fores refringite: Ianus fiat Proteus!
Scena quinta
Periocha: Reseratur tandem Iani templum. Evolat armatus et accensus Mars stragem per Germaniam longe lateque editurus. Accendit Germaniam, ea accipit ignem, ardet. Totam tragoediam musica hypotyposis etiam auribus subicit. – Theatrum: Facies theatri militaris. Ianus in varias et formidandas formas Proteus reserat tandem fores et bellum foras emittit. Omnis aetas, sexus, ordo miserabiliter agitur. Sol Austriacus, succedentibus alijs atque alijs nubibus, per partes obnubitur. (Symphonia laeta militaris nonnihil. – Promoveatur templum Iani) Choreuta primus: Age, Germana, Mavortia pubes! Quid domi stertimus? Quid inerti otio torpemus? O bellum bellum, o bellum pulchellum, o bella vita militaris! Si viri estis, si Germani sanguinis est gutta super – aures vacivas, animum advortite – nomina dabitis! Omnes: Dabimus, dabimus omnes et castra sequamur! Quam dulce, quam suave, quam belle mugit bos mortuus! Choreuta primus: Ad vitam excitat! Respiramus: sic vivere placet! Choreuta secundus: Sic mori est volupe! Omnes: Fortunae auspicijs! Choreuta primus: Pax ignava, vale! Choreuta secundus: Mars redivive, salve! Choreuta primus: Vale, vale, umbra! Choreuta secundus: Avete, arma, campi gloria! Choreuta primus: Valete, obscuri Lares! Choreuta secundus: Avete, clarae acies! 11–17 Erumpit post diversas metamorphoses e Iani templo bellum sub proelio per musicam hypotyposin expresso et bacchatur D. – 19 non nihil D; Promoveatur templum Iani in marg. add. man. al. D. – 21 om. personam D; Choreuta ex abbreviatura coniectum, etiam Chorus legi potest, vide comm. 1 Sen. Oed. 53 omnis aetas et sexus ruit; cf. 15.Choreuta primus: Molle otium, vale! Choreuta secundus: Virile negotium, salve! Choreuta primus: Vale, toga! Choreuta secundus: Salve, sagum! Choreuta primus: Exulet Germania Pax obscurissima! Choreuta secundus: Floreat Mars, Germanorum decus! Omnes: Gradive Pater, tua signa sequemur: volones ducito! Ad alta, ad magna, ad opes, ad census nobiles, ad honores! Omnes: Ad gloriam! Ius purpura nobis hostili pingetur sanguine. Laurus et palma nobis crescunt peregre! Omnes: Militiae erigemus trophaea hostium de spolijs. Io triumphe, triumphe, cantabimus. Evolvite tandem, lenti cardines, ferreum Martis saeculum! Prodi, ignibus iubate Mavors! (Mars prosilit) Impotens Omnes: Ad arma, ad arma! I per medias ferreas cohortes, per tela, per hastas, per enses et ignes, dum litui fragor aere canoroso canit. Iacta galeam, cataphracte eques! Ad arma! Irrue, pedes, magnus ense, gravis aere, hasta tremendus! Arma, arma! Mutet sudor in cruorem: obscurus ne sit sanguis, in auram exiliat! Concentu terrifico centum ora canant ferrea, explosa gemant in partu metalla et ignita Coelum redeant suspiria! Mors volucris glandes sequatur! Omnes: Ad arma, ad arma! Balista fremat, aera sonent, tormenta tonent! Viritim, agminatim, caesim, punctim pugna! Miles, freme, fure, rue, pete, feri, fode, sterne, fuga, funde, dele obvios! (Fugitivi)Ad arma, ad arma! Timeat, trepidet, horreat, exeat, fugiat, occidat hostis, funditus pereat hostis! Bella, bella, horrida bella! Victritia signa volant! Victus est hostis! Iacet, hoc habet! Laureata cohors ostentet viridi fronde triumphos! Date plausus, epinicia canite! Victoria, Victoria, Victoria! Triumphus! 15 in marg. add. man. al. D. – 30 in marg. add. man. al. D. 20 Verg. Aen. 9,503sq. At tuba terribilem sonitum procul aere canoro / increpuit. – 21sq. Hor. carm. 3,2,4 metuendus hasta. – 23 Verg. Aen. 6,625sq. (=georg. 2,43sq.) non, mihi si linguae centum sint oraque centum, / ferrea vox. – 33 Verg. Aen. 6,86 bella, horrida bella.Scena Sexta Periocha: Feciales Martis iusta Numinis ira bello intestino ardere Germaniam docent. – Theatrum: Genij Martiales in machinis intra nubes volant. Genius primus: Totum cultro iugulum praebet Germania: suis vulneribus favet saucia, ut cadere se sentiat. Genius secundus: Infelix mater, quae viperarum sobolem utero gerit. Genius tertius: Secum ipsa certat. Augent belli civilis nefas Teutones. Genius quartus: Degeneres nati, quibus aes triplex pectus asperat. Genius quintus: Scythico cruori parcunt, ut maternum prodigant. Genius primus: Peregrinis moribus Germana res ruit – statura suis. Genius tertius: Germanum candorem Punicus infecit fucus. Genius secundus: Fraudum quam multis docile ingenium! Genius quintus: Quot Sinones habet, quot polypos! Nummis venit Patria! Genius quartus: Bifrontes doli faciem probam corrumpunt Germaniae. Genius primus: Parricidae impij in sua saeviunt viscera, ut furori serviant Balthico, ut hosti externo faveant. Bellum, bellum optant: Midarum haec vota sunt bis stulta, quia ferri et necis. Genius secundus: Cum Phrygibus sero nepotes si sapient, cum sat datum Germanico fuerit dedecori, satis Deo vindici.
Saltatio
Periocha: Adumbratur fatalis Germaniae metamorphosis, qua amici Germanorum animi in hostiles efferantur. – Theatrum: Salij sex concordes primum, postea hastati et hostes: demum terni singulos adversarios in mortualem choream adigunt. 22 si fortasse delendum. – 26–31 Saltatio ex amica in hostilem et tragicam desinens D. 12 Hor. carm. 1,3,9sq. illi robur et aes triplex / circa pectus erat. – 14 Enn. ann. 500 Moribus antiquis res stat Romana virisque; cf. etiam Hor. ep. 16,2 suis et ipsa Roma viribus ruit.
Anonymus [1646], Spes aurei saeculi/Tyrolis pacifica, versio electronica (), 25 folia, Ed. Tilg, Stefan [word count] [anonymus-spes]. |
|||||
