Gundulic, Fran LucijanCrijevic, Ilija (1451/2-1505; 1463-1520) [1490, Dubrovnik]: Baptistinus, versio electronica, 13 versus, verborum 3401, ed. Dora Ivanisevic Petra Sostaric [genus: prosa oratio - novella; poesis - epigramma] [numerus verborum] [gondol-f-bapt.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc xml:id="gondol-fl-bapt">
<titleStmt>
<title>Baptistinus, versio electronica</title>
<author key="gundul01">
<name xml:lang="hr">Gundulić, Fran Lucijan</name>
<date>1451/2-1505</date>
</author>
<author key="crije02">
<name xml:lang="hr">Crijević, Ilija</name>
<date>1463-1520</date>
</author>
<editor>
<name>Dora Ivanišević</name>
</editor>
<editor>
<name>Petra Šoštarić</name>
</editor>
<respStmt>
<resp>Hanc editionem electronicam curavit</resp>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition>
<date>2006-05-11T12:59:00</date>
</edition>
</editionStmt>
<extent ana="C">Mg:C 13 versus, verborum 3401</extent>
<publicationStmt>
<p>elektronska verzija: Digitalizacija hrvatskih latinista, znanstveni
projekt na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu,
Hrvatska. <date>lipnja 2006</date>
</p>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl type="repo" ana="digital">Digitalna verzija: CroALa</bibl>
<bibl>
Gundulić, Fran Lucijan
Baptistinus = Battistino; priredile i prevele Dora Ivanišević i Petra Šoštarić
Latina et Graeca
glavni urednik Zlatko Šešelj
N.s. (2006), 10 ;
str. 99-133
<note>Napomene:
<bibl>Str. 99-102: Baptistinus Frana Lucijana Gundulića / D. Ivanišević i P. Šoštarić</bibl>. Tekst usporedo na lat. i hrv. jeziku.</note>
</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<abstract>
<p/>
</abstract>
<settingDesc>
<p/>
</settingDesc>
<particDesc>
<p/>
</particDesc>
<langUsage>
<language ident="lat" xml:lang="hrv">latinski</language>
</langUsage>
<creation>
<date when="1490" period="14xx_3_third">1490-1500</date>
<placeName>Dubrovnik</placeName>
</creation>
<textClass>
<keywords scheme="typus">
<term>prosa</term>
<term>poesis - paratextus poetici</term>
</keywords>
<keywords scheme="aetas">
<term>Litterae renatae (1400-1600)</term>
<term>Saeculum 15 (1401-1500)</term>
<term>1451-1500</term>
</keywords>
<keywords scheme="genre">
<term>prosa oratio - novella</term>
<term>poesis - epigramma</term>
</keywords>
</textClass>
</profileDesc>
<revisionDesc>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<name>Luka Špoljarić</name>
<date>2012-02-19</date>
Novo, unificirano zaglavlje.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2012-01-03</date>
TEI zaglavlje. Tipovi tekstova itd.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2009-06-25</date>
Ostavio samo latinski tekst.
Raščlanio paratekstove (uključujući i drugo završno pisamce).
Promijenio tipove div: žanrovski.
U adresama naznačene abbr, u pismima zaglavlja i pozdravi.
Naznačen Crijević kao autor paratekstova.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2008-10-11</date>
Uvod, latinski i hrvatski svaki su poseban tekst.
Jedna ispravka u tekstu (clarissimus)
Bilješke (note) i dodani milestone elementi (ali ne na pravim mjestima).
Dodani bibliografski podaci i podaci o vremenu autora i djela.
Bibl označeno u uvodnoj studiji i komentaru.
Referencije u bilješkama označene s quote.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2008-08-27T00:50:28</date>
</change>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text>
<front>
<milestone unit="page"/>
<div type="prosa-praefatio">
<head>Francisci Luciani Gondolae praefatio in ridiclae fraudis historiam tituli
Baptistinus Nebulonis cuiusdam: qui sub fregosi illustrissimi Baptistini nomine
non nullis ellusis imposuit.</head>
<div type="prosa-epistula">
<salute>Francischus Lucianus Gondola Claro uiro Marino <abbr>Iu.</abbr> Gradeo.
<abbr>S.</abbr>
</salute>
<p> CVM Ex recenti iam dolore me curae acrius urgerent: Quo me conferem potius: ubi
delinimenta merori salubria meo quaererem: quam ad haec litterarum studia
diligentius a me olim culta: nunc intermissa. Plurimum namque ad cogitationem a
tristibus diuertendam rationi uiris obtemperantibus uoluptas non quae a corporis
sensibus: sed quae sub animi prouenit bonis conferre doctioribus uidetur. ueluti
ex caste philosophorum doctrinae assidua lectione: aut lepidi nonnumquam facti
<milestone unit="page"/> alicuius refocilationis gratia litteris mandandi
explicatione. Quare oportune diebus elapsis haud inepte se mihi fraudis obtulit
facinus Nebulonis istius. Qui nouo quibusdam commenti genere elusis: pecuniarum
supellectilisue non nihil abstulit. cuius describendi dum auocare a malis mentem
cupio prouintiam suscepi: ac ea de re tandem opusculum hoc rei gestae accomodato
pro uiribus genere dicendi absolutum: ad quem potius destinandum erat? quam ad
te litteratum et grauem uirum: itidemque festiui rate sermonis ob iugem pene
aegrotationem saepius egentem. cui si forte placuerit tum delectationem poterit
affere: cum agnoueris te nugatorum cum dispendio urbis fautoribus nunquam
consensisse: tum accerrimum ex crebra tua podagra cruciatum murmure haud ingrato
lenire. Non enim litterarum studia (ut expertus ipse es) corporis segnius quam
animi dolorem mitigant: cum rationi et menti ab utroque pariter oppugnatae
subsidium praebeant. </p>
<milestone unit="page"/>
<p> Haec igitur qualiacumque erunt si quando ocium tibi dabitur aequo animo perlege:
nec narrationem hanc rudem forte ac ieiunam: sed magis rem ipsam perpendito
examinatoque. Nam fabulae nulli comicae quae ad insidias cauendas hominum uitam
instruit iam censebis inferiorem: et quibus aegrum ipse animum rebus leuo: tu
quandoque languentem excita. </p>
<closer>Vale.</closer>
</div>
<milestone unit="page"/>
</div>
</front>
<body>
<div type="prosa-novella">
<head>Eiusdem francisci. <abbr>L. Gond.</abbr> Baptistinus incipit. </head>
<p> [V]IR quidam nostris hominibus prorsus ignotus mortalium redemptionis anno
octuagesimo nono supra milesimum quadringentesimum mense septembri cum
mercatoribus quibusdam ferentanorum e nundinis redeuntibus Ragusium uenit:
caterua famulorum comitante: non propriis sed magistratuum inter se nominibus
apellantium: uili ac trista ueste indutus: ita ut alieno opertus palio urbem
ingrederetur. Qui cum impedimentis piceno iam in agro sibi ab aduersariorum
militibus ereptis per nemora montesue iter fecisse simulasset: Regem partenopes
sibi infensissimum expauescens clam noctuque nauem conscenderat. Ubi
familiaritate cum nostris inita: Petrum quendam Milatum creduliorem ex omnibus
nactus: eoque prius ne cui suae commissa fidei proderet uehementer adiurato:
uirum se principem non mediocris fortunae: nec tamen aperte quem esse mentitus
eidem indicauit: spe frustratum cum <milestone unit="page"/> ducem quemdam
strenuissimum praeclarissimumque sibi affinitate coniunctum esset haud leue ob
negocium conueniendi causa in pelignis profectus: cuius cum funeri occurrisset
merore maximo percitus: ac desperatione pene ductus: huc se tanquam propinquiori
loco tutiorique conferre interim statuisse: quo classem galorum sui causa
dominatus repetendi uere nouo exeuntem opperiret. </p>
<p>Quae uerba Petro animum diuitias per compendia querere (ut in adulterato prius
argento indicauerat) properanti labefactauere: fortunaque in huiuscemodi uirum
fauente credens incidisse: negociatione omissa Francisci cuiusdam qui cum eo
uenerat licet consanguinei fraudum tamen ut quidam ex perspectis signis iam tum
suspicauere conscii suasu hospitio ueteratorem cum omni famulatu suscepit: qui
explorata illico diligenter urbis conditione: non nullos Ianuenses incolas
maechanicos audiens: ad se uocauit: eisque notiora ante aliqua interogando
calidae tentatis: quis esset: resque suas patefacere in oculto uelle simulans
suis quasi ciuibus confidens: dixit se Baptistinum perini illius campi fregosi
principis clarissimi esse filium: qui dominus olim patri succedens ianuae
quattuor annis praefuisset. Aduentusque sui eandem causam quam petro dudum
exposuerat pretexens cuncta que dux idem gessisset iactabundus enarrauit: quae
ipsi quoque haud obliti patriae pleraque scirent: eique dediti post discessum
inuestigassent. Omnia enim (ut postea compertum est) gesta Baptistini secretaque
eo quod ex militibus eius fuisset familiarissimus nouerat. </p>
<milestone unit="page"/>
<p> Quae res tantam eis credulitatem induxit ut uafris appositisque: ipsius uerbis
allucinati nihil que postulasset ei negarent. His itaque testibus confissus
necnon et aliis insuper falaciis arte sinonia machinatis: quibus ad credendi
pertinatiam ipsorum quoque animos testium impulit: ad uniuersam ciuitatem dolis
circumueniendam accingitur. Non nulli enim ex sociis ministrisque facinoris quos
ipse iam disposuerat iisdem fere diebus non eodem nauigio: nec ad eadem negocia
transire ac insperato eum uidere simulantes: agnitum extemplo maxima ueneratione
prosequuti sunt: et nacta occasione litteras ei commenticias illustribus cum
titulis redidere: interrogati quoque de eius terestri maritimoque apparatu multa
uerbis ipsius consentanea retulere. Cum igitur urbis preses ipsum una cum
senatoribus suis: quis esset quoue pergeret accersitum percunctasset : audacter
ea omnia quae amicis secreto prius dixerat eis perfessus est: rogatis nihilo
minus ut iuramento inter se astringerent maximum ueluti archanum quod
indicauerat extra ne cui tamquam cereris deae misteria manifestetur. Quam ob rem
hisce plerique argumentis persuasi: fidem eius uerbis adhibuere: reliqui uero
nullum inde rem publicam detrimentum contrahi posse existimantes: irridendo
duntaxat qui nebulonibus huiuscemodi crederent neglexere. Sed annis ac dignitate
uir excelens Bartolus gotius officio sane obstrictus ex non mediocri beneficio
olim ab eiusdem Baptistini patre cum iannuae negociaretur accepto: uicis
reddendae gratia summo eum in honore habuit: domique sepius uisit: atque
increbrescente murmure male opinantis populi eo quod ignobilium familiaritate
gauderet: admitteretque postea et tibicines: ac cum quibuscumque ipse profugus
et domi et extra pranderet Lacromam (quae insula cum celebri monachorum coenobio
mille circiter passus e regione urbis est) animi cum relaxandi gratia duxit.
abbati obiter quod is quoque ianuensis esset ostensurus: dixerat enim inspectum
semel agnoscere posse: quod in patria negociorum causa monasterii ducem fuerat
identidem allocutus quem cum uidisset uerbaque cum eo nonnulla contulisset non
facie admodum considerata quam decimo tandem anno post uisam mutari aliquantum
posse ratus: sed ex rebus quae pridem audiuerat ab eo perceptis: crumenaque
graui ac obsignata oculte sibi tradita leticia mirum immodum correptus ueluti
plane agnouisset magnifico apparatu eum quique cum eo erant accepit (dederat
enim scelestus nugator Abbati incauto ac nil tale suspicanti plumbeis folem
numis plenum suum tanquam securitatis gratia thesaurum depositurus) quod
pertinatiam, familiaribus eius incussit murmurque caeterorum suppressit:
ambiguosque homines ac petri milati tanquam <milestone unit="page"/> Delphici ei
responsa ferentis reditum celerem sospitis optantes reddidit quem fraudis ille
machinator adueniens hospitalitatis ueluti gratiam relaturus magnificis
policitationibus circumuentum constatinopolim cum litteris miserat cumque stipis
argenteae porciuncula quadam nouae quam pro archano cum his signo qui sua
administrarent negocia habere dicebat: a quibus triginta quinque aureorum milia
eidem quam primum exigere: cauteque ac omni sublata mora secum affere
mandauerat: ut adsint tum classi tum amicis in tempore: dato quoque ex famulis
ei uno quem ipse pro comite ellegisset: accipiens ab eodem petro in discessu
quicquid seu domi seu in taberna lanaria praecipuum rerum suarum alienarumue
habuisset: uti superfluum cum nulla tenus se passurum eum fore posthac lanificem
policitus esset. </p>
<milestone unit="page"/>
<p> Videns igitur plerisque se baptistinum esse persuasum: uerbisque suis quam
sperasset fortasse maiorem fidem adhiberi cepit hospitio iam mutato rebus
necessariis domus paratis ad cultum quoque atque ornatum supelectilem hinc inde
accomodando ellegantiorem uitam ducere lautiusque nullo sumptui parcendo amicos
ad se uenientes accipere ac extra domum urbemque inuitatus. non nunquam etiam
ultro se offerens amicorum caenis interesse: ita ut quod prius maxime uidebatur
horere si cui notus fieret: ne uenenum cibi calabrorum ducis opera misceatur:
uisue aliqua inferatur timere simulans: tum magnopere gaudere suas res palam
omnibus esse: famulosque ac se quotidie nouis sericeisque uestibus <milestone unit="page"/> ornare omnia nomine suo quae poterat accipere: pecuniam a
quocumque sibi dedito mutuari: solutionem demum in reditu petri omnibus
promittere: querere etiam si datam quis hic pecuniam Bizancio cum decem in
centum et amplius emolumenti reddi sibi uellet. Feruntque nonnulli rectoribus
urbis obtulisse omnem se pecuniam census Bizancio cui iuberent numerare posse si
discriminis uitandi causa numeratam prius exoluere sibi hic aere eorum ducerent:
et hoc fortasse uerbis ut his magnificis fidem <milestone unit="page"/>
fraudibus suis acquireret. quas res nonulli diligentius examinantes amicos si
qui eius familiaritate intemperantius uteretur admonebant: ut quicquam rerum
suarum caueant ei fidere suaque tueantur. ac si quid per imprudentiam dedissent
commodassentue quam primum exigant: nec si opus esset magistratus auxilium ad
sua repetenda implorare erubescant: quae sane monita contemnentes irritati
asperius quam par est amicis succensebant: existimantes magnae huic faelicique
ipsorum amiciciae inuideri: afferebant enim uehementer angi se non posse ei que
uellent impendere: ac si quid dedissent satis eis compertum esse bene ac tuto
collocasse. Quare omnibus qui hospitii eius sodalitate fruerentur eundem animum
esse mirum erat caeteris: cum praesertim ipsius ex uita moribusque tot <sic>fradum</sic>
argumenta deprehenderentur: ut quidam non dubitarent affirmare magici ferculi
aut carminum ui dementia eis incussa nihil facere aliud cogitareue potuisse quam
quae ipse uellet: Haud etiam si iuberet solea illis pasari nates forte
recusaturos tantae erant tenebrae eorum mentibus obortae: <milestone unit="page"/> tribus nanque mensibus mora tracta cum iam nonnullos exhasisset: nec qui
darent alios inuenirent haud longe abesse petri milati nauiumue ex piceno
reditum animaduertens: per quas quoque uerebatur ne doli et fraudes Rauenae
postremo uolaterisque perpetratae innotescerent (omnia enim quae aduersari uoto
suo possent sine intermissione per suos inquirenda curabat) selectos ex amicis
eos qui liberalius secum egissent: credulioresque cognouisset ad caenam uocauit:
ibique suo accersito dispensatore: ceteris uero famulis remotis mentem simulans
quam erga eos haberet: uelle patefacere dixit se per dies aliquot quoad petrus
reuertatur decreuisse quas sibi calabrorum dux pararet insidias supositiciis
<milestone unit="page"/> litteris ostensis uitandi si posset causa discedere
(litteras enim ducis ad nostrum quendam ciuem dispensator idem adulterauerat.
Cum scripta queque immutari expresse noscet) sed si petrus forsitan cum pecuniis
interim superuenerit ne quis amicorum eius absentia molestiam incurat ullam.
Scribere fecit eos se uicarios constituere: quibus tanquam sibimet credantur
omnia. Cumque res suas susceperint soluant primum quicquid uictus uestitusque in
usum nomine ipsorum accepisset. Tum petri milato aureorum milia quatuor numerent
quibus aes alienum disoluat: negotiaque sua melius disponat. andreae uero
bracteae inauratae fabri duabus natis mile aurei singulis dotis nomine sunto:
Tantundem et petri ioanis <milestone unit="page"/> tingendi magistri natis esto
(ambo et enim ianuenses reliqorumque sodalium plerique sunt). Marci autem
regiensis Ragusinae rei publicae cancellarii eo quod sit uir egregius nec cum
plebe reputandus duabus pariter singulis mille quingenti largiantur. Tibicinibus
uero: ac triremium gubernatori: ioannique rato sericei pani textori: et Damiano
cathapultario: Antonioque sutori donatis prius menstrua stipendia decernantur
donec ianuae Dux iterum restitutus munera eis magistratusque et pro urbis
dignitate et pro eorum uirtutibus impartiatur. Hos enim et quorum familiaritate
uteretur praeter caeteros et quos expilare posset inuenerat. siue ab ipsis
pecuniam quotidie supelectilemque mutuando. seu cuilibet a quo quicquam
acceperat eos fidei ussione obstringendo. ad hunc fere modum rebus compositis
eadem nocte clandestinus lintrem quendam corcurrensium qui ligna pro fornacibus
aduexerat cum meretrice quadam et pusione ac plerisque famulis conscendens:
Petrumque ioannem secum pro interprete ducens: atque non pecunias modo dolo malo
extortas: uerum etiam uestimenta omnia ac potiorem supellectilem auferens
corcurram profectus est tanta festinatione ut lembum conscendenti suppellectilis
uestiumque fascis accelerando in mare allapsus madefieret. Postquam igitur de
eius discessu rescitum est omnes qui aulearia culcitras linteamia uasa: aliaue
domus ornamenta <milestone unit="page"/> ab amicis rogati commodauerant agmine
facto sua quisque repetendo domum ueluti expugnatam diripuere. lanii quoque
caupones ac cerdones dispensatore in ius rapto ad ea quae familiae causa ab eis
in dies acceperat. frustra ut petri milati reditum expectarent rogantem
exoluenda compulere: caeteris ex fraudum (ut reor) consciis: qui consulto
remanserant famulis haud reluctantibus: sed si quis de domino inquireret
respondentibus eius se stipendiarios esse quocumque duceret secuturos:
imperataque ut fidos decet executuros: <milestone unit="page"/> consilia autem
ipsius penitus ignorare: Eo amplius nostris qui stolida spe semel concepta omnia
haec boni consulebant indignantibus totaque de ciuitate expostulantibus: quod in
ea tanta illustribus uiris iniuria fieret: nec nauigiis prospiceretur nostris
que ob huiuscemodi res indignas ab eius classe capi abducique possent:
prouocando etiam si quibus saecus de eo ac ipsis uideretur deponendi aliquid
placeret alea: ut is ab eo decidat cuius sententia frustaretur. <milestone unit="page"/> Inuentus quoque est quidam e nobilibus satis se in eius gratia
auccupanda uersutum existimans: qui petri milati creditori relaxata sibi de tota
summa non magna parte pro eo se uadem constituit. Nec tamen idem re perpacta cum
non nullis aliis tota re clamante ciuitate suspitione exorta suffere potuit quin
corcurram uisendi eum: resque ipsius inuestigandi causa diligentius
proficisceretur: presertim quod petrum milatum redisse nuntiatum interim fuerat:
<milestone unit="page"/> cumque nihil attulisset Ragusium eum propter
creditores uenire non ausisse: sed corcurram recta dominum conueniendi causa
quod ibi morant enim stagni audiuerat petiisse. Quo conuenientes cum hospitio
ibi in episcopi atrio honorifice susceptum inuenisset: reuertentiam illi
ampliorem solito exibuere: ne rumori quem de se suscitari ipse quoque audierat:
aegresque se ferre saepius ostenderat credentes de spe decidisse uiderentur. Nec
ullus eorum est ausus de <milestone unit="page"/> rebus suis quid esset eum
interrogare. Sed quae a petro didicerant domum postea reuersi pleno ore per
compita praedicabant. Petrum milatum quo esset missus ignorasse: famulo quippe
quem secum duxerat se famulum potius fuisse. Is namque ullo de rebus domini
sermone cum petro in itinere habito constantinopolim ueniens ad imperatoris
aulam ut duceretur confestim petiit: cumque ibi coram secum imperatore loqui
uelle flagitando non impetrasset litteras domini ad eum satrapis obtulit: quibus
perlectis petrum famuli ueluti interpretem quis esset <milestone unit="page"/>
interogauere: a quo demum Ragusinum se profitente urbis ne eum rectores
misissent: dominumue an istum noscet quesiere: quae cum negasset. nihil amplius
inquirentes imperatoris litteras ad nebulonem: ipsi quoque de eo forte
ambigentes cum duobus circiter milibus asprium pecuniae illorum famulo dederunt:
quibus acceptis petrum ut quam primum reuerterentur hortatus est: eique se
domini rerum administratores prius conuenire uelle arguenti pecunias uti quas
per litteras sibi dandas illis significasset accipiat: ait istis nihil opus esse
eo quod negocium maius executi forent: nec expectandi eos quando nundum
aduenisset tempus esse. Cum igitur interim petrus a multis eorum qui in litteris
erant nomina quaesisset: <milestone unit="page"/> quiue eum instruere quicquam
sciret haud inueniens assensus est. simulque ut profecti erant rediere. His
itaque litteris imperatoris ueluti re ingenti cum quid eis contineretur
inuestigare nunquam potuisset permoti fouere spem pecuniae quamuis allatae non
esset haud desiere: irasci quoque amicis qui iam eos palam deceptos esse
contenderent.donec nauis cum nostris ac florentinis mercatoribus nonnullis ex
piceno rediit: qui aperte dicerent eum (ut in ethruria audierant) antonium esse
quendam monegliam nuncupatum: nebulonem dolosissimum effectum: cum Baptistini
illius fregosi per aliquot ante anos fuisset stipendiarius: qui uir gestarum
rerum gloria summus franchorum maximo apud regem in honore haberetur: Eundem
uero antoninum senis nuperime quod uolateranum inter agrum senensemque pileum
<milestone unit="page"/> cardinalatus sibi alatum simulans diuiti cuidam
grandem stabulario mutuatam auferens pecuniam imposuiisset uirgis cesum aiebant.
Haec propter uerba nostri quamquam indignaretur: famulisque qui remanserant
florentinos obiurgantibus eisque uerbera minantibus fauerent: ianuensem tamen
quendam nautam: qui cum Anchonitanorum naui casu ex orientis superueniens
partibus. optime Baptistinum se atque Antonium ante dictos nosce afferebat.
mercede proposita retinuere. Quem cum petrus milatus: petrusque ioannes (ambo
enim se praeter caeteros nebuloni ita tradiderant ut aes alienum contractum sibi
unde disoluere possent nihil relinquerent) corcurram secum detegendi eum causa
duxissent eo die quia famuli quos <milestone unit="page"/> inepti factum hoc non
celauere lintre eodem profecti praecurentes omnia domino ut agerentur
nunciauerant egrotatione simulata non sunt admissi. Videns itaque ueterator
egregius rem eo iam esse deductam ut nullus tergi uersandi locus amplius
relictus sit: nocte sequenti palio mutato plerisque cum famulis nauigium quem
paratum tenere curauerat conscendens aufugit: quem nostri custodientes non
deseruere: sed ut ipsos una secum abire permitteret: uix impetrantes supplices
ipsum eorum uti misereatur fortunae cum nihil eis reliqui esset orauere: quibus
ille bono uti animo essent hortatis: non enim se beneficia ab eis accepta cum
<milestone unit="page"/> tyranniden recuperauerit obliturum: mirumque
inmodum quod non habeat quid eis modo pro laboribus eorum donet angi. Aureum
unum scissum pro redeundi impensa proiecit.ultimoque eos ragusini agri littore
exposuit Petro etiam milato ueste quam ex suis agnouerat commodam eam cum
saeuisset hiems futuram dicens detracta. qui omni spe amissa: nauta ianuensi cum
ipsum ostendere ei non potuissent corcurre recepto merentes domum reuersi sunt
omniaque <milestone unit="page"/> uti euenerant suis narauere. quorum sane qui
adhuc dicerent non defuere circumscriptorem eum minime esse si abdita contemnens
oppida iadram uel uenetias recta proficiscetur. Quibus rebus diu mecum
cosideratis quam fuerit temeraria nebulonis huius audatia quam stolida
nonnullorum pertinatia: quam denique crassa lachromensis abatis negligentia:
quam ceterorum quoque innanis petulantis satis admirari nequeo: non enim eorum
dumtaxat quibus imposuit perstrinxit oculos: uerum etiam stupiditatem quandam
manifestas permissus tot inter obtrectantes machinare falacias omnibus incussit.
Nec tam dolo malo aureos quibusdam mille circiter ablatos indignandum est: quam
temerario facinore ita audacter palam perpetrato impune eum cum uoluerit
discesisse: uerbaque uniuersae ciuitati posse iactari se dedisse.</p>
</div>
</body>
<back>
<div type="prosa-epistula">
<opener>
<milestone unit="page"/>
<salute>Franciscus <abbr>luci.</abbr> Gondola. Claro uiro Francisco
Delphino. <abbr>Sal:</abbr>
</salute>
</opener>
<p>Et si me splendor ciuitatis meas has istuc ad te dare nugas absterret: tua in me
tamen officia innumera compulere: ut tibi uel hoc munusculo gratificarem: non ut
eruditos ullatenus prouocare ausim: sed ut tibi potius familiaribusue tuis cum
ab negocio cessares iocunditatis materiam exiberem: est enim fabellae ueluti
huius a me ridiculae describendae sumpta prouintia: tum quod idonea qua animus
auocaretur a malis in quae fortuna me (ut nosti) impegit uisa est: tum etiam ne
a longinquis uel posteris non rite Nebulonis huius explicata falatia: maiore
damnemur negligentia. quare facinoris qualitate hac enarratione uerius percepta:
communem patriam audentius a calumniantibus defendere poteris: et ingenii mei
qualibuscumque rudimentis oblectari. </p>
<closer>
<salute>Vale.</salute>
</closer>
</div>
<milestone unit="page"/>
<div type="poesis-epigramma">
<head>Ad lectorem <abbr>Hel. Lam. Cer. P. L.</abbr> in laudem Baptistini </head>
<l>Saepe sacerdotes legatos saepe professus.</l>
<l>Qui fallax multos luserat ante duces.</l>
<l>Hic nostros ciues operosa fraude fefellit.</l>
<l>Pseudo Baptistini principis ora gerens.</l>
<l>Qui puto uertumnum: uariisque Achelosa figuris.</l>
<l>Qui puto Mercurium uinceret arte sua.</l>
<l>Huius praestigias caecos Nebulonis et astus.</l>
<l>Gondola perpetuae traddidit historiae.</l>
<l>Ergo pellacis scelus euitare Monellae.</l>
<l>Qui docet: huic libro lector amice faue.</l>
<trailer>FINIS.</trailer>
</div>
<div type="prosa-epistula">
<opener>
<milestone unit="page"/>
<salute>
<abbr>Fran. Luci. Gon.</abbr>
<abbr>Helio. lamp.</abbr> ceruio Poetae <abbr>lau.</abbr> Suo
<abbr>Sa.</abbr>
</salute>
</opener>
<p>
<milestone unit="page"/>
Cum interdum clarissimorum libros poetarum uates
egregie reuoluo: haud paruam animo meo sensibus eorum perscrutatis admirationem
concipio. Non enim fabellarum (uti rudi narantur) (uulgo) festiuitate permoueor:
sed institutis illis ac sapientibus documentis: que per inuolucra nobis cum
ornatus lepore traduntur afficior. Quemadmodum ex multis ellegantissimisque
illorum figmentis latissime patet: Quale illud est quo semiferos ac truces
homines a cultis distingunt ac segregant: fingunt et enim eos non facie dumtaxat
immani ac tetra: anguipedes ueluti gigantas: monoculos lestrigonum cyclopas:
bimembres centauros: hirtos setis laphitas. fumus pectore uomentem cacum: uerum
etiam inter montium cautes: inter rupium confragosa praecipitia ipsos in antris
degentes: non pecori: non armentis: non cognatis: non disparcentes Contra uero
mortis irriguis: in pratis florentibus: in campis denique elysiis piorum ac
sapientum sedes statuunt: ea ratione (ut reor) adducti: quod cum in bene
constitutis ciuitatibus leges ac iura uigent: pacata iocunda aequaque omnia esse
oporteat: ut ciuibus sceleratis: et ganeonibus procacibus inter bonos nullus
omnino locus fit: quibus in facinore perstantibus necessum est legum metu loca
piorum deserere: ac inter tesqua et salebras cum feris habitacula comparando
latrociniis caedibusque immoderata dapium et uini conuiuia quaerere: atque ut
comodius uias obsidendo crassare possint: hominum impetum uimque asperitate
locorum inaccessibili cauere. Cum igitur neque caci in auentino antrum : neque
cyclopum aetneae rupes: nec centaurorum lapitharumque saxis pelii ingentibus
horrida loca cum praeruptorum illirica in regione montium iugis collata certare
uel cautium asperitate: uel cauernarum squalore possint: quibus his marus et
rodope et extremi garamantes facile cedunt. Quid sane de hominibus haec
infaelicia loca incolentibus centone humeros pedes carbatinis obuoluentibus: qui
incompti caetera praeter setas sub naribus retortas: tot campis latissimis: tot
conuallibus uberrimis totius <FONT COLOR="#CC3300"><b>europae</b></FONT> contemptis hasce eligere sedes maluerit:
censendum sit te iudicem constituo. His itaque monticolis finitimorum horridis
coniugibus commissos Aristrocratici isti huius nostrae inclyte ciuitatis nobiles
ne uidelicet suas (si dis placet) sibi matronas charissimas nimium uexent
infantes ex iis progenitos a sese ablegantes ad alendum nutriendumque in exilium
ueluti misellos trudunt. Quibus postquam sic creuerint qui pedagogi: quae
gymnasia: quae demum leges belluinos mores: quos ferino prope cum lacte
suxerunt: radicitus ut non seminis aliquid remaneat extirpare queunt: cum
ipsorum poetarum grauissimus elegantissimusque Maro una cum reliquis
inexorabilium damnans hominum mores saepius repetendo causam inde processisse
affirmet. cum dicit <milestone unit="page"/>
<quote>
<l>Nec tibi diua parens generis nec tibi dardanus auctor.</l>
<l>Perfide: sed duris genuit te cautibus horrens</l>
<l>Caucasus: hyrcanaeque admorunt ubera Tigres.</l>
</quote> Hinc ille lupae alumni furor in fratrem. Caeterum cum non sit instituti
sermonis de liberorum aeducatione disserere: non enim in praesentia tantum ocii
nobis atque facultatis conceditur. Quorsum igitur nostra istec in efferos mores
repentina inuectio. Heli charissime fortasse interroganti respondeo: ambos
scilicet nos caeterosque (siqui sunt) amicos sensus huius expositione poetici
monitos uolo: ut nequaquam ulli mirum uideatur si et tu olim in lestrigona nulla
rate uectus Dulychia: et ipse modo in laphitam: seu centaurum nullis pirithoi
nuptiis hac in optimis urbe legibus ornata incidimus: cum istius modi animalia
nullis delinimentis: nec quamquis seuerissimis sanctionibus a semel imbibita
ferino isto cum lacte rabie si mero praesertim incaluere cohiberi possint. Haec
ad te pauca dolor qualia permisit ueteri nostra inductus familiaritate
aegritudinis ex animo pellendae causa dedi: nec ambigo te (si cultissimas
camaenas tuas noui) illico mihi responsurum: maerorique huic meo gratissimum
leuamen praebiturum. </p>
</div>
</back>
</text>
</TEI>
Gundulic, Fran LucijanCrijevic, Ilija (1451/2-1505; 1463-1520) [1490, Dubrovnik]: Baptistinus, versio electronica, 13 versus, verborum 3401, ed. Dora Ivanisevic Petra Sostaric [genus: prosa oratio - novella; poesis - epigramma] [numerus verborum] [gondol-f-bapt.xml].
|
