Milasinovic, Franjo (1808-1883) [1843, Zagreb]: Martini Sarcastii Pseudo-Nasonis Ilirici Metamorphosis unica artis poeticae amatoribus et osoribus ad novum annum dicata 1843, versio electronica, 360 versus, verborum 2540, ed. Senia Belamaric [genus: poesis - satura] [numerus verborum] [milasin-f-met.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc xml:id="milasin-f-met">
<titleStmt>
<title>Martini Sarcastii Pseudo-Nasonis Ilirici Metamorphosis unica artis poeticae amatoribus et
osoribus ad novum annum dicata 1843, versio electronica</title>
<author key="milasin01">
<name xml:lang="hr">Milašinović, Franjo</name>
<date>1808-1883</date>
</author>
<editor>
<name>Senia Belamarić</name>
</editor>
<respStmt>
<resp>Hanc editionem electronicam curavit</resp>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition>Prema kasnijem znanstvenom izdanju (2001).
</edition>
</editionStmt>
<extent ana="C">Mg:C 360 versus, verborum 2540</extent>
<publicationStmt>
<p>elektronska verzija: Digitalizacija hrvatskih latinista, znanstveni
projekt na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu,
Hrvatska. <date when-iso="2008-05">svibanj 2008</date>
</p>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl type="repo" ana="digital">Digitalna verzija: CroALa</bibl>
<bibl>
<title level="a">Martini Sarcastii Pseudo-Nasonis Ilirici Metamorphosis unica artis poeticae amatoribus et
osoribus ad novum annum dicata 1843</title>
<author>Franjo Milašinović <date>1808–1883</date>
</author>
<author>Senia Belamarić</author>
<respStmt>
<resp>Mentor:</resp>
<name>Dr. sc. Darko Novaković.</name>
</respStmt>
<title level="u">Martini Sarcastii pseudo-Nasonis Metamorphosis unica artis poeticae amatoribus et osoribus ad novum annum dicata 1843. Diplomski rad</title>
<date when-iso="2001-10">listopad 2001</date>
<pubPlace>Zagreb</pubPlace>
<publisher>Filozofski fakultet</publisher>
<biblScope>p. 11--20</biblScope>
</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<abstract>
<p/>
</abstract>
<settingDesc>
<p/>
</settingDesc>
<particDesc>
<p/>
</particDesc>
<langUsage>
<language ident="lat" xml:lang="hrv">latinski</language>
</langUsage>
<creation>
<date notAfter="1843-01-01" period="18xx_2_third">ante novum annum 1843</date>
<placeName>
Zagreb
</placeName>
</creation>
<textClass>
<keywords scheme="typus">
<term>poesis</term>
</keywords>
<keywords scheme="aetas">
<term>Litterae recentiores (1600-1850)</term>
<term>Saeculum 19 (1801-1850)</term>
<term>1801-1850</term>
</keywords>
<keywords scheme="genre">
<term>poesis - satura</term>
</keywords>
</textClass>
</profileDesc>
<revisionDesc>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<name>Luka Špoljarić</name>
<date>2012-07-22</date>
Novo, unificirano zaglavlje.
Nisu sređene bilješke
</change>
<change>
<date>2009-06-29</date>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
TEI zaglavlje uređeno prema PhiloLogic obrascu.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2008-10-10</date> Prilagodio bilješke PhiloLogic formatu. </change>
<change>
<name/>
<date>2008-05-31T18:18:37</date>
</change>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<div type="poesis-satura" met="hexameter">
<head>MARTINI SARCASTII PSEUDO-NASONIS ILIRICI METAMORPHOSIS UNICA ARTIS POETICAE AMATORIBUS ET OSORIBUS<lb/>
AD NOVUM ANNUM DICATA 1843.<ref type="note" xml:id="rd0e9" target="nd0e9" n="0"/>
</head>
<lg>
<l>Quid celare iuvat, quod agit, quod peccat aperte</l>
<l>Frons delira hominum risumque iramque movendo?</l>
<l>Non facile tegitur vesania publica, lato</l>
<l>Pervulgata foro, lacerans patriam intus et extus. ---</l>
<l n="5"> Quae manifeste agitur, cur non ea scena canatur? ---</l>
<l>Quid vetat e stultis satyros finxisse comoedis</l>
<l>Sicque in ridiculum convertere triste theatrum?</l>
<l>I! Satyra! Hoc praesta lectoribus, adspice lucem;</l>
<l>Quae potes, emenda, quae non potes, argue, damna! </l>
</lg>
<milestone unit="section"/>
<lg>
<l n="10">Notus Alexandri sonipes, celebratus equorum</l>
<l>Princeps, antiqua descendens arce Draconum,</l>
<l>Bucephalus,<ref type="note" xml:id="rd0e58" target="nd0e58" n="1"/> praeses Satyrorum est, duxque cohortis</l>
<l>Caudatae, in gentis funesta opprobria natus;</l>
<l>Huic comes officii est Asinus de rure Turonum
<ref type="note" xml:id="rd0e67" target="nd0e67" n="2"/>
,</l>
<l n="15"> Nobilis, ingenio stolidante, sed auribus ingens.</l>
<l>His se praesidibus Satyrorum copia subdit:</l>
<l>Scribius,
<ref type="note" xml:id="rd0e79" target="nd0e79" n="3"/>
et canus Seculaeus,
<ref type="note" xml:id="rd0e82" target="nd0e82" n="4"/>
et inclytus amplo</l>
<l>Sitkonius
<ref type="note" xml:id="rd0e88" target="nd0e88" n="5"/>
gibbo, pariterque simillimus illi</l>
<l>Curejus,
<ref type="note" xml:id="rd0e94" target="nd0e94" n="6"/>
secus insignis dromedarius urbis,</l>
<l n="20"> Buboni Osculius
<ref type="note" xml:id="rd0e100" target="nd0e100" n="7"/>
similis, Merularius
<ref type="note" xml:id="rd0e103" target="nd0e103" n="8"/>
urso,</l>
<l>Hellenius
<ref type="note" xml:id="rd0e109" target="nd0e109" n="9"/>
capro, strumphax Animicius
<ref type="note" xml:id="rd0e112" target="nd0e112" n="10"/>
hirco;</l>
<l>Ximicius
<ref type="note" xml:id="rd0e118" target="nd0e118" n="11"/>
vulpem praesentat corde maligno,</l>
<l>Effigies Cumisai
<ref type="note" xml:id="rd0e124" target="nd0e124" n="12"/>
est salpa, ciconia Fabri.
<ref type="note" xml:id="rd0e127" target="nd0e127" n="13"/>
</l>
<l>Istos excipiunt alii Catique
<ref type="note" xml:id="rd0e133" target="nd0e133" n="14"/>
Lupique,
<ref type="note" xml:id="rd0e136" target="nd0e136" n="15"/>
</l>
<l n="25"> Corpore diversi, sed enim molimine stulti,</l>
<l>Aris atque focis ingrati, in jura scelesti,</l>
<l>Nigris plena dolis animalia, et absque cerebro;</l>
<l>Ast peponum, quos terra nutrit, calvique Doderi
<ref type="note" xml:id="rd0e151" target="nd0e151" n="16"/>
</l>
<l>Dorsum qui lingunt, servum pecus unius omnes,</l>
<l n="30"> Hi forma simii,
<ref type="note" xml:id="rd0e160" target="nd0e160" n="17"/>
quodcumque vident, imitantur;</l>
<l>Aut similes ursis, iniecto in fauce capistro,</l>
<l>Sic omnes saltant, Doderon ut tympana pulsat. –</l>
<l>Dimittunt caudas, quoties is cornua tollit, </l>
<l>Consiliique inopes violentum numen adorant.</l>
<l n="35"> Quis numeret cunctos? Hi authores dissidiorum</l>
<l>Prostibulum, fex, colluvies, oracula fundunt</l>
<l>In Tusculano mendacis Apollinis antro,
<ref type="note" xml:id="rd0e184" target="nd0e184" n="18"/>
</l>
<l>Qualia non daemon, non evomat integer orcus;</l>
<l>Hi patriae lessum Scythica modulantur avena,</l>
<l n="40"> Admordent, quidquid patrium est; aliena sequuntur</l>
<l>Obtruduntque, avidi cunctas exscindere linguas,</l>
<l>Latius ut proprius strepat hoc in colle latratus:</l>
<l>Sic agit ista ferox humani machina monstri.</l>
<l>Nunc mihi, Musa, refer causam, quid scilicet istas</l>
<l n="45"> Impulerit mentes? Quid tantum adferre furorem</l>
<l>Et rabiem potuit? Sacros violare Penates,</l>
<l>Palladium Patriae crudeli evertere nisu,</l>
<l>Prisca novis mutare, et nil agnoscere sanctum? –</l>
<l>Est animal ingens, cervina pelle superbum,</l>
<l n="50"> In Scythiae sylvis infausto sidere natum;</l>
<l>Vixdum conspexit lucem, iam nare sagaci</l>
<l>Coepit venari praedas, turbare quietem,</l>
<l>Insolito rugire sono, se flectere in omnes</l>
<l>Astutae fraudis modulos; adrepere magnis</l>
<l n="55"> Consiliis patrum; fatales tendere casses;</l>
<l>Et coecos captare animos; confundere leges</l>
<l>Antiquas; inter Satyros sibi condere regnum:</l>
<l>Damius
<ref type="note" xml:id="rd0e250" target="nd0e250" n="19"/>
est illi cognomen; victitat herbis</l>
<l>Pinguibus, et foliis Pesthani pascitur horti.
<ref type="note" xml:id="rd0e256" target="nd0e256" n="20"/>
</l>
<l n="60"> Cum foret insidiis metuendus, pluribus annis</l>
<l>Carcere constrictus, prout rex Patibulius
<ref type="note" xml:id="rd0e265" target="nd0e265" n="21"/>
haesit,</l>
<l>Ast modo iam liber custodibus atque catenis,</l>
<l>Quoslibet in populos ira graviore ferocit:</l>
<l>Quidquid hiat scythice, Damio duce militat et res</l>
<l n="65"> Molitur tragicas, - utinam, o! Et certa ruinae</l>
<l>Fundamenta suae! Genus hoc sese armat in omnes,</l>
<l>Qui Latii aut Patriae sermonibus ora resolvunt:</l>
<l>Praecipue iliricis juraverat odia Musis,</l>
<l>Ut sylvis ululata vagis vox barbara vincat:</l>
<l n="70"> Delere iliricam statuit cum nomine gentem.</l>
<l>Ergo ut propositum succedat, nilque maneret</l>
<l>Intactum, subito furiosus Damius atram</l>
<l>Tendit ad ustrinam, tum ferri mole sonoram</l>
<l>Percutit incudem, sonitu omnis sylva remugit:</l>
<l n="75"> Evigilant Satyri, manibus pedibusque volucres</l>
<l>Ad regem currunt; horae spatio ruit ingens</l>
<l>Turba Ministrorum et fabrilia pensa capessit;</l>
<l>Quos ubi praesentes conspexit Damius, inquit:</l>
<l>O Socii! Nostrae purissima massa farinae!</l>
<l n="80"> Novistis, nec enim vestras quidquam effugit aures,</l>
<l>Quanta struant Iliri nostris obstacula rebus;</l>
<l>Nescio, quo pleni peregrinae Palladis igne</l>
<l>Incumbant Musarum ad opus, imprimisque paternae</l>
<l>Culturam linguae studiis ferventibus urgent,</l>
<l n="85"> Et libris, et dimissis hic inde novellis</l>
<l>Adsciscunt socios, sibi eadem gente propinquos.</l>
<l>Hos removere ratum est? Aut sunt nostra irrita vota,</l>
<l>Aut hi jungendi nobis; haec prima laboris</l>
<l>Cura sit, et reliquum, quod ego volo, sponte sequetur:</l>
<l n="90"> Quare agite, o socii! Prorsus nova pensa laborum</l>
<l>Imponam vobis hodie, non malleus isthic</l>
<l>Perstrepet, aut quisquam ferri massam igne resolvet.</l>
<l>Ecce hic detractas vulpineo corpore pelles</l>
<l>Accipite, hinc varias deducite forcipe larvas,</l>
<l n="95"> Ridiculas, stupidas, picea fuligine tetras.</l>
<l>Mandavi: accelerate manus. Hac veste sodales</l>
<l>Induam ego fidos, qui nostra negotia curent;</l>
<l>Tu vero coetus primarie furcifer! (istis </l>
<l>Corbovium
<ref type="note" xml:id="rd0e382" target="nd0e382" n="22"/>
alloquitur verbis). Tu protinus ibis</l>
<l n="100"> Ad Tusculanum mendacis Apollinis antrum,</l>
<l>Quaeve paro fabricae portabis munera nostrae.</l>
<l>Dum veneris, primo laetas aperito choreas,</l>
<l>Allice saltantes, saltantibus injice larvas,</l>
<l>Consilio stupidos, promissis ambitiosos,</l>
<l n="105"> Fraudibus incautos, venales aere lucreris,</l>
<l>Sic mentem eripies illis; te magna sequentur</l>
<l>Agmina, - ter felix nostris accessio castris!</l>
<l>Dixit, et appendit cannabini insignia funis</l>
<l>Corbovio ad collum, quem, ne mandata moretur,</l>
<l n="110"> Ter, quater in dorsum valido pedis impulit ictu.</l>
<l>Interea expediunt Satyri mirabile pensum:</l>
<l>Quotquot habent formas animalia bruta, tot illi</l>
<l>Larvarum species fecerunt, auribus, ungue,</l>
<l>Cornubus horrentes, exserto dente minaces,</l>
<l n="115"> Caudis, caudellis, deformi mystace, barbis,</l>
<l>Setis et strumis, quavis ratione facetas.</l>
<l>Damius, ut vidit variis distincta figuris</l>
<l>Spectra, fero quodam patefecit gaudia risu,</l>
<l>Inque suas sedes Satyros cum laude remisit:</l>
<l n="120"> «Sit restis mihi mors, a corvis devorer!»inquit</l>
<l>«Si non possideo dignos diplomate fabros!»</l>
<l>Deinde novos adhibet nervos, per Tartara carum</l>
<l>Corbovium adjurat, longam illi vellicat aurem:</l>
<l>«I! Defer curvo feliciter omnia dorso,</l>
<l n="125"> Et memor imperii terras, Acheronta fatiga!»</l>
<l>Haec dicens solitam petiit pro nocte popinam.</l>
<l>Corbovius Domini facturus jussa potentis</l>
<l>Ignito curru ficti susceptus Eliae,</l>
<l>Fulmine pernicior cunctas praetervolat urbes,</l>
<l n="130"> Nec secus ac Phaeton quaqua pertransit eundo,</l>
<l>Heu late scythicis incendit pectora flammis,</l>
<l>Adquiritque novos socios, sectamque propagat.</l>
<l>Tandem cum Dravi rapidas enavigat undas,</l>
<l>Ad designatum pertingit nudipes antrum</l>
<l n="135"> Et lacer, et stomacho vacuo, miseraque crumena,
<ref type="note" xml:id="rd0e493" target="nd0e493" n="23"/>
</l>
<l>Tanta salutatam decuit reverentia terram!</l>
<l>Vesper erat, densis indulsit luna tenebris</l>
<l>Nocturnas implere vices, dum civibus alto</l>
<l>Oppressis somno, Patriae novus advena nostrae</l>
<l>Nullo teste patens urbis penetrale subivit.</l>
<l>Principio exonerat gravidantem tergore molem,</l>
<l>Quove Deus scythius residet sub colle, recondit.</l>
<l>Est arcana specus, sunt hic labyrinthea tecta,</l>
<l>Suspicione gravem locus iste exhalat odorem.</l>
<l>Cura dein fuerat, damnosa in vota benigno</l>
<l>Sacra parare Deo; quocirca victima furto</l>
<l>Adlata occiditur, sacramque ad Apollinis aram</l>
<l>Corbovius
<ref type="note" xml:id="rd0e535" target="nd0e535" n="a"/>
offertur, foetosaeque ilia porcae:</l>
<l>Et hinc Corbovius se nomine dixit Eliam.</l>
<l>Postquam ita muneribus devinxit numen amicum,</l>
<l>Insertis ori digitis ter fistulat, et ter</l>
<l>Consocios vocat ad lusus, convivia, saltus.</l>
<l>Nec mora, certatim concurrunt undique magnis
<ref type="note" xml:id="rd0e559" target="nd0e559" n="b"/>
</l>
<l>Et parvi, celebres, inhonori (vera fatebor),</l>
<l>Ingenio ac opibus miseri, segnes et inepti</l>
<l>Cuilibet officio, collo tenus aere gravati,</l>
<l>Solvere difficiles, ad bachanalia prompti.</l>
<l>Hospitium subeunt humiles, dominoque salutem</l>
<l>Depromunt, posthaec mirantur, laudeque multa</l>
<l>Corbovii divina colunt haec otia, eundem</l>
<l>Diis sibi propitiis missum super aethera tollunt;</l>
<l>Hic modus, hac veniunt forma. Tum singuli opimis</l>
<l>Accumbunt mensis, sonat acri musica cornu,</l>
<l>Pars legit in foliis sortem, pars altera ventrem</l>
<l>Exsatiat dapibus; scythicas hic fumigat herbas</l>
<l>Longo sub labiis furno, alter masticat illas;</l>
<l>Ille viros summos critisat, tertius ille</l>
<l>Immutat leges regni, subsellia confert:</l>
<l>Sic varii vario sese recreamine pascunt.</l>
<l>Festivo interdum teritur nox integra saltu.</l>
<l>O conventus iners! O res mirabilis! Isti</l>
<l>Conservatorum Patriae sibi nomen adoptant.</l>
<l>Mane novo properant ad tristem gaudia finem.</l>
<l>Dum repetunt oculi somnum, dum tempus abire</l>
<l>Cogit, Corbovius ferales instruit artes:</l>
<l>Nempe graves ventos, uno
<ref type="note" xml:id="rd0e634" target="nd0e634" n="c"/>
pulmone reclusos,</l>
<l>Attrahit in buccam, dein totis viribus efflat</l>
<l>Extinguitque faces, et candelabra supinat.</l>
<l>Mox autem larvas in eodem collo
<ref type="note" xml:id="rd0e649" target="nd0e649" n="d"/>
paratas</l>
<l n="180"> Imprimit, hospitibus simul haec oracula promit:</l>
<l>«Aut Damii regnum vestris augete triumphis,</l>
<l>«Aut nunquam scythii sub Apollinis antra venite,</l>
<l>«Foedere opus, junctis studiis vis infera cedit.»</l>
<l>Audivere Dei voces, claramque revexit</l>
<l n="185"> Plena dies lucem: quid fit? Sub tecta reditur</l>
<l>Propria – principio rumpuntur viscera risu,</l>
<l>Deinde metu fugiunt homines, portasque recludunt</l>
<l>Tectis ne irrepant volitantia spectra domorum.</l>
<l>Quos vultus! quas informes prospectibus hydras</l>
<l n="190"> Vidimus! ignivomi terrens paradigma baratri,</l>
<l>Cornua magna boum, mordaces dente molossi,</l>
<l>Os apri vehementer hians, faucesque lupinae,</l>
<l>Hirsuti simii, linguis hostilibus angues,</l>
<l>Vulpes, foetentesque sues, asinique rudentes,</l>
<l n="195"> Humanis pedibus gradiuntur in urbe, suamque</l>
<l>Ignorant formam, hinc est vocis origo «Casino».</l>
<l>Viderat hoc civis quidam pietate vetusta</l>
<l>Progrediens ad templa deum, primoque theatri</l>
<l>Horruit aspectu, dum animum, sensusque relegit</l>
<l n="200"> Ter cruce signabat frontem, ter et amplius orans</l>
<l>Felicem mortem. «O tristis», conclamat,» imago!</l>
<l>Vel stulti regnant, vel habent mortalia finem</l>
<l>--------------Entia supremum!»-----------------</l>
<l>Hactenus arcanae versuta exordia causae</l>
<l n="205"> Omnia dispiciens, gestarum conscia rerum</l>
<l>Calliope explicuit nobis, nodumque resolvit,</l>
<l>Quo religata sibi Satyrorum turba cohaeret.</l>
<l>Vos nunc Iliricae, vos patria numina Musae,</l>
<l>Famosae Heroum matres, et gloria Martis</l>
<l n="210"> Et decus aeternum bello memorabilis aevi,</l>
<l>Sed quoque Palladiae, dum pax regnabat, alumnae,</l>
<l>Dicite, nam testes fueratis, famaque narrat,</l>
<l>Susceptae contra Satyros certamina pugnae!</l>
<l>«Sylvius Aeneas»
<ref type="note" xml:id="rd0e760" target="nd0e760" n="24"/>
(roseo incipit Eucharis
<ref type="note" xml:id="rd0e763" target="nd0e763" n="25"/>
ore),</l>
<l n="215"> Sylvius iliricis proles dilecta Camoenis,</l>
<l>Vir totus Patriae vivens, in commoda linguae</l>
<l>Pulchra dote refulgescens, rerumque peritus</l>
<l>Forte laborabat studiosae ad pulpita Musae:</l>
<l>Multa voluminibus detexit, multa notavit</l>
<l n="220"> Ut reor <emph>Annales gentis</emph>; festiva repente</l>
<l>Emicuit lux integro diffusa cubili</l>
<l>Et matrona gravis stellato lucis amictu</l>
<l>Constitit ante oculos Sylvii, cui vertice summo</l>
<l>Arcus erat Lunae, sese renovantis et astrum</l>
<l n="225"> Desuper aurifluum, veterani symbola regni.</l>
<l>Sylvius e vultu, visaque ab imagine caram</l>
<l>Agnovit Patriam: «quae te mihi prospera sistunt</l>
<l>Omnia conspicuam, O», inquit, «dulcissima Mater!</l>
<l>O! primum sidus vitae! his ego natus in ulnis!</l>
<l n="230"> Hoc tenerum suxi pectus! dignare quod optas</l>
<l>Protinus effari, tua mihi erit sancta voluntas</l>
<l>Sive mori jubeas, moriar, sive vivere, vivam</l>
<l>Totus in obsequium, et tantae genetricis amorem.»</l>
<l>Haec ait, et manibus Divae pius oscula fixit</l>
<l n="235"> Filius. Illa suum genitum de germine florem</l>
<l>Leniter oppressit sinui, dein talia fatur:</l>
<l>«Hoc, fili! quo jam recubas sub pectore, saevus</l>
<l>Me dolor excruciat, quae diris obruta telis</l>
<l>Et belli facibus non sensi, haec improba proles,</l>
<l n="240"> Degeneres haec infligunt mihi vulnera nati.</l>
<l>Ecce vides, illae fusae per compita larvae</l>
<l>Et larvis similes animi, mea stirps, mea sunt mors,</l>
<l>Artifices miseri, in quod pene dehisco, sepulchri</l>
<l>Exitiique sui, patrum sacra jura fidemque</l>
<l n="245"> Vendere pro Scythiae suspecta merce laborant,</l>
<l>Et pudet eloquii materni, et nominis illos</l>
<l>Ilirici, ut vafrae properent in rete novercae</l>
<l>Me laniant, matremque negant, me saepe Riphei</l>
<l>Accusant servile jugum affectare colossi,</l>
<l n="250"> Et quas non labes, quae non mendacia spargunt,</l>
<l>Ut flammas odii incendant, ad jurgia fratres</l>
<l>Ducant, haec peccant recti simulamine zeli.</l>
<l>Me miseram! quid demerui, quos lacte nutrivi</l>
<l>Et callido
<ref type="note" xml:id="rd0e889" target="nd0e889" n="e"/>
fovi amplexu, quos pane refeci</l>
<l n="255"> Et claris atavis ditavi et honoribus auxi,</l>
<l>Hi veterem rodunt, qua succrevere, medullam,</l>
<l>Te quoque, nate! suis adversum rebus inique</l>
<l>Affligent, mihi cum faveas, liventibus haeres </l>
<l>Maxima spina oculis ipsorum; sed mihi poenas</l>
<l n="260"> Progenies ingrata dabit; pars altera major</l>
<l>Et sane melior natorum gemma meorum</l>
<l>Vivit adhuc in vindicias et gaudia matris,</l>
<l>Ista, prout vindex Coelum vult, proelia pro me</l>
<l>Instruet, et Satyros acri certamine vincet!»</l>
<l n="265"> Dixerat, et Jovis Austriaci clypeumque aquilamque</l>
<l>Antetulit manibus, seque hoc munimine texit,</l>
<l>Dein populi vultum turbae commixta resumpsit.</l>
<l>Sylvius, augurio Divae stupefactus adhaeret</l>
<l>Multum anceps, animo spes et formido recursant</l>
<l n="270"> Et dein ipse forum petit, et, quae apparuit, umbram</l>
<l>Sollicitis oculis sequitur, matremque requirit,</l>
<l>Ast, heu! quis strepitus, quae se spectacula pandunt,</l>
<l>Et plateas opplent rapido collecta tumultu.</l>
<l>Stat monstrosa acies satyrorum ac infremit armis</l>
<l n="275"> Praecluditque vias, et fata cruenta minatur.</l>
<l>Scribius est turbae dux, larva indutus hyenae,</l>
<l>Excitat ad pugnam, caedemque necemque perorans</l>
<l>Ipse prior furias iratis manibus efflat:</l>
<l>«Macte animo, comites! illam sub casside rubra</l>
<l n="280"> Invisam nobis gentem sine fine ferite,</l>
<l>Hi Damii regnum larvasque odere, voluntque</l>
<l>Carniolas isthic cum lege inducere braccas.»</l>
<l>Haec stolide inque Jovem Austriacum blasphema locutus</l>
<l>Distribuit nummos majoraque dona spopondit,</l>
<l n="285"> Primum dissidii fomitem ac incendia belli.</l>
<l>Ergo congrunit Satyrus grex oreque spumat,</l>
<l>Et qua parte sedent proceres tentoria figit,</l>
<l>Occupat et spatia,
<ref type="note" xml:id="rd0e997" target="nd0e997" n="27"/>
et sellas viridique Quiritum</l>
<l>Ambulat in mensa, non ulla modestia, nec jus,</l>
<l n="290"> Nec pudor effrenes retrahit, fera bestia tandem</l>
<l>Impetit Iliridas coelo regique fideles,</l>
<l>Nec secus, ac porci nati regione Turonum,
<ref type="note" xml:id="rd0e1012" target="nd0e1012" n="28"/>
</l>
<l>Quando vident pulchro venientes agmine cervos,</l>
<l>Mox asino pastore suo praeeunte feroces</l>
<l n="295"> Horrendum tollunt murmur: Lucavia tellus
<ref type="note" xml:id="rd0e1024" target="nd0e1024" n="29"/>
</l>
<l>Tota vomit rabiem, frendent ac omnia mordent</l>
<l>Obvia, quae veniunt in fauces: denique in umbras</l>
<l>Effigies furiunt;
<ref type="note" xml:id="rd0e1036" target="nd0e1036" n="30"/>
neque sic insania cessat,</l>
<l>Quin alias aliasque cient in bella cohortes,
<ref type="note" xml:id="rd0e1042" target="nd0e1042" n="31"/>
</l>
<l n="300"> Ut sic crescat adhuc asinaria foetidior sus:</l>
<l>Tali nempe modo Satyri bachantur atroces</l>
<l>Et quam quisque refert larvam, susdeque sequuntur;</l>
<l>Interea veniunt generoso stemmate nati</l>
<l>Purpurea chlamyde insignes et acinace cives,</l>
<l n="305"> Inclyta posteritas heroum, et sanguis eorum,</l>
<l>Qui Tataros olim, qui turcica moenia dextris</l>
<l>Disrupere suis: hi adsunt de jure vetusto</l>
<l>Concilio patrum socii testesque futuri.</l>
<l>Ast ubi conspiciunt adversa parte locatas</l>
<l n="310"> Larvarum species primis consistere sellis,</l>
<l>Vaginis frameas educere; stringere ferrum</l>
<l>In caput Iliridum, laesum jamque esse Baracum
<ref type="note" xml:id="rd0e1084" target="nd0e1084" n="32"/>
</l>
<l>«Ecce! quid hoc monstri apparet, quo venimus», ajunt,</l>
<l>«Quis ferat hanc labem, tecto ut jungamur eodem</l>
<l n="315"> «Nos, ac ista lues? vires intendite, fratres!</l>
<l>«Non opus est gladio, flagris expellite brutam</l>
<l>«Pestem! grande nefas, pecudes intrare senatum.»</l>
<l>Haec dicunt, et suppositis, quam spectra tenebant,</l>
<l>Evertunt humeris mensam, - prostrata jacebat</l>
<l n="320"> Unica, sed multis immanis bellua larvis,</l>
<l>Quae simul ac sensit, pulsari verbere terga,</l>
<l>Terga celer vertit, quaeve data est janua fugit.</l>
<l>Tunc patuit, qui semper inest animalibus istis.</l>
<l>Spiritus addictus Damio, Patriaeque rebellis.</l>
<l n="325"> Talia famosus dum vidit Scribius heros,</l>
<l>Qui prius inclusum cornu comprehendere
<ref type="note" xml:id="rd0e1129" target="nd0e1129" n="f"/>
Martem</l>
<l>Visus erat, nunc ex acie fugitivus abibat, -</l>
<l>Nactus Amazonidum tutos sub veste recessus,</l>
<l>Bucephalus, Stibion,
<ref type="note" xml:id="rd0e1144" target="nd0e1144" n="33"/>
Doderon, asinusque Turonum</l>
<l n="330"> Ut pellem salvent, olidas subiere cloacas,</l>
<l>Quemve locum sentina decet, sentina replevit.</l>
<l>Altivolus,
<ref type="note" xml:id="rd0e1156" target="nd0e1156" n="34"/>
magnum quem nutrit insula porcum,</l>
<l>Intravit foedam, sociusque Pavonius
<ref type="note" xml:id="rd0e1162" target="nd0e1162" n="35"/>
haram,</l>
<!-- ?? -->
<l>Fornaces simii, catique, lupique caminos.</l>
<l n="335"> At stabulum cum barbatis Latoniger
<ref type="note" xml:id="rd0e1172" target="nd0e1172" n="36"/>
haedis,</l>
<l>Et proprium quodvis animal quaerebat asylum.</l>
<l>Keresus
<ref type="note" xml:id="rd0e1181" target="nd0e1181" n="37"/>
et Tucius
<ref type="note" xml:id="rd0e1184" target="nd0e1184" n="38"/>
flexit, Tomasusque
<ref type="note" xml:id="rd0e1187" target="nd0e1187" n="39"/>
rubebat</l>
<l>Cancer vel quaecunque venit meleagris ab Indis,</l>
<l>Flexit et Augustus
<ref type="note" xml:id="rd0e1196" target="nd0e1196" n="40"/>
supplex, et fronte tumores</l>
<l n="340"> Sudabat pingues, caligisque madentibus exit,</l>
<l>Et cum fortunae
<ref type="note" xml:id="rd0e1205" target="nd0e1205" n="41"/> hospitio mutavit arenam.</l>
<l>Sic ubi quisquiliis totam purgaverat aulam</l>
<l>Riserat, et Iliricis cecinit victoria plausum.</l>
<l>Succesu pugnae totum, quod vivit, ovabat.</l>
<l n="345"> Solus Corbovius, dux, causaque maxima scenae,</l>
<l>Corruit in terram exanimis, terramque momordit.</l>
<l>Eucharis haec vidit, sincereque omnia nobis</l>
<l>Dixit, et Ilirici Parnassum laeta petivit.</l>
<l>Dilecti Cives! ut pax refloreat alma,</l>
<l n="350"> Quod Satyrae scopus est, odiorum tollite causas!</l>
<l>Ilirica de gente sumus, patriaque Croatae!</l>
<l>Nemo neget gentem – Patriae sub nomine turpes</l>
<l>Nemo tegat fraudes, alioquin ludimur extus! –</l>
<l>Si fraus est intus: structam quis vitet abyssum?</l>
<l n="355"> Sit cordi patrium nomen, cessetque Casinum;</l>
<l>Fallax Corbovius Scythiae in deserta recedat,</l>
<l>Et ferat, unde tulit, signatas stigmate larvas:</l>
<l>Sic nos junget amor, concordia prisca redibit</l>
<l>Ac aevum felix Ilira de gente Croatis!</l>
<l n="360"> Tunc mea laudabunt sapientes carmina curas!</l>
</lg>
</div>
</body>
<back>
<div type="notes">
<head>Notae</head>
<p>
<ref xml:id="nd0e9" target="rd0e9" ana="editor" n="0">
Tekst prilažem prema tiskanom izdanju, bilješke su preuzete od Matića, a numeracija se razlikuje od numeracije u tiskanom primjerku i preuzet je iz rukopisa MP 218 jer jedino u njemu postoji tumač.
</ref>
<ref xml:id="nd0e58" target="rd0e58" ana="auctor" n="1">Comes Alexander Draskovich.</ref>
<ref xml:id="nd0e67" target="rd0e67" ana="auctor" n="2">Jozipovich Antonius, comes Turopolitanus.</ref>
<ref xml:id="nd0e79" target="rd0e79" ana="auctor" n="3">Piszachich Georgius.</ref>
<ref xml:id="nd0e82" target="rd0e82" ana="auctor" n="4">Zerpak, fiscalis.</ref>
<ref xml:id="nd0e88" target="rd0e88" ana="auctor" n="5">Sitkay, fiscalis.</ref>
<ref xml:id="nd0e94" target="rd0e94" ana="auctor" n="6">Josephus Briglevich, notarius districtualis.</ref>
<ref xml:id="nd0e100" target="rd0e100" ana="auctor" n="7">Aurelius Kussevich, archivarius.</ref>
<ref xml:id="nd0e103" target="rd0e103" ana="auctor" n="8">Stephanus Koosz, fiscalis.</ref>
<ref xml:id="nd0e109" target="rd0e109" ana="auctor" n="9">Carolus Jellachich.</ref>
<ref xml:id="nd0e112" target="rd0e112" ana="auctor" n="10">
Ignatius Dussek, comis. prov.</ref>
<ref xml:id="nd0e118" target="rd0e118" ana="auctor" n="11">
Nicolaus Mixich, regnor. protonotar.</ref>
<ref xml:id="nd0e124" target="rd0e124" ana="auctor" n="12">
Joannes Mikushay, phisices professor.</ref>
<ref xml:id="nd0e127" target="rd0e127" ana="auctor" n="13">
Alexander Kovachich.</ref>
<ref xml:id="nd0e133" target="rd0e133" ana="auctor" n="14">
Josephus Machik, linguae h(unga)r(i)<FONT COLOR="#CC3300"><b>cae</b></FONT> p(ro)f(ess)or.</ref>
<ref xml:id="nd0e136" target="rd0e136" ana="auctor" n="15">
Daniel Farkass et ambo Vukassovich, canonicus et capitaneus, fratres.</ref>
<ref xml:id="nd0e151" target="rd0e151" ana="auctor" n="16">
Comes Joannes Erdoedy.</ref>
<ref xml:id="nd0e160" target="rd0e160" ana="auctor" n="17">
Magistratuales co(mi)t(a)tus Varasdinensis.</ref>
<ref xml:id="nd0e184" target="rd0e184" ana="auctor" n="18">
Cassino Zagrabiense.</ref>
<ref xml:id="nd0e250" target="rd0e250" ana="auctor" n="19">
Ludovicus Kossut, novalista.</ref>
<ref xml:id="nd0e256" target="rd0e256" ana="auctor" n="20">
Pesti Hirlap.</ref>
<ref xml:id="nd0e265" target="rd0e265" ana="auctor" n="21">
Veshelenyi.</ref>
<ref xml:id="nd0e382" target="rd0e382" ana="auctor" n="22">
Itidem Sitkay qua mandatarius Kossutianus, qui se nomine Eliae Corbovich in ejusdem novalibus scripserat.</ref>
<ref xml:id="nd0e493" target="rd0e493" ana="auctor" n="23">
Imago Sitkay Zagrabiam comparentis.</ref>
<ref xml:id="nd0e535" target="rd0e535" ana="editor" n="a">Rkp. <bibl>Mp 218</bibl>:<q> Corbovis</q>, a <bibl>rkp. R 4057 b i c, R 6189, R 4113</bibl>: <q>Cor bovis.</q>
</ref>
<ref xml:id="nd0e559" target="rd0e559" ana="editor" n="b">Svi rukopisi (osim <bibl>R 4319</bibl>): <q>magni.</q>
</ref>
<ref xml:id="nd0e634" target="rd0e634" ana="editor" n="c">Svi rukopisi (osim <bibl>R 4319</bibl>):<q> imo.</q>
</ref>
<ref xml:id="nd0e649" target="rd0e649" ana="editor" n="d">Svi rukopisi (osim <bibl>R 4319</bibl>): <q>colle.</q>
</ref>
<ref xml:id="nd0e760" target="rd0e760" ana="auctor" n="24">
D. Lyudevitus Gay.</ref>
<ref xml:id="nd0e763" target="rd0e763" ana="auctor" n="25">
Musa Illyrica.</ref>
<ref xml:id="nd0e889" target="rd0e889" ana="editor" n="e">Svi rukopisi (osim <bibl>R 4319</bibl>): <q>calido.</q>
</ref>
<ref xml:id="nd0e997" target="rd0e997" ana="auctor" n="27">
In restauratione co(mi)t(a)tus Zagrabiensis.</ref>
<ref xml:id="nd0e1012" target="rd0e1012" ana="auctor" n="28">
Campus Turopolye.</ref>
<ref xml:id="nd0e1024" target="rd0e1024" ana="auctor" n="29">
Lucavecz, arx nobilium in Turopolje.</ref>
<ref xml:id="nd0e1036" target="rd0e1036" ana="auctor" n="30">
Effigies denati Antonii Zdenchay, olim comitis Turopolitani, quam in arce sua Lukavecz in pariete pendentem ocassione primae suae congregationis post restaurationem co(mi)t(a)tus Zagrabiensis detraxerunt pedibusque conculcare intentarunt.</ref>
<ref xml:id="nd0e1042" target="rd0e1042" ana="auctor" n="31">
Omnes co(mi)t(a)tus hungarici.</ref>
<ref xml:id="nd0e1084" target="rd0e1084" ana="auctor" n="32">
Baracz, in parte illyrica primus vulneratus,</ref>
<ref xml:id="nd0e1129" target="rd0e1129" ana="editor" n="f">Svi rukopisi (osim <bibl>R 4319</bibl>): <q>comprendere.</q>
</ref>
<ref xml:id="nd0e1144" target="rd0e1144" ana="auctor" n="33">
Stivich</ref>
<ref xml:id="nd0e1156" target="rd0e1156" ana="auctor" n="34">
Hohraiter, canonicus Zagrabiensis.} ambo in insula nati</ref>
<ref xml:id="nd0e1162" target="rd0e1162" ana="auctor" n="35">
Pavchecz, canonicus Zagrabiensis.} et ambo magyaromani.</ref>
<ref xml:id="nd0e1172" target="rd0e1172" ana="auctor" n="36">
Josephus Chernolatecz.</ref>
<ref xml:id="nd0e1181" target="rd0e1181" ana="auctor" n="37">
Kereszturi Paulus.</ref>
<ref xml:id="nd0e1184" target="rd0e1184" ana="auctor" n="38">
Tuchich.</ref>
<ref xml:id="nd0e1187" target="rd0e1187" ana="auctor" n="39">
Tomassich.</ref>
<ref xml:id="nd0e1196" target="rd0e1196" ana="auctor" n="40">
Gustavus Osegovich.</ref>
<ref xml:id="nd0e1205" target="rd0e1205" ana="auctor" n="41">
Cavana Fortunae in foro Sti. Marci.</ref>
</p>
</div>
</back>
</text>
</TEI>
Milasinovic, Franjo (1808-1883) [1843, Zagreb]: Martini Sarcastii Pseudo-Nasonis Ilirici Metamorphosis unica artis poeticae amatoribus et osoribus ad novum annum dicata 1843, versio electronica, 360 versus, verborum 2540, ed. Senia Belamaric [genus: poesis - satura] [numerus verborum] [milasin-f-met.xml].
|