Zamanja, Bernard (1735-1820) [1795]: Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica, 1960 versus, verborum 13466, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epistula] [numerus verborum] [zamagna-b-epist.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc xml:id="zamagna-b-epist">
<titleStmt>
<title>Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica</title>
<author key="zama01">
<name xml:lang="hr">Zamanja, Bernard </name>
<date>1735-1820</date>
</author>
<editor>Neven Jovanović</editor>
<respStmt>
<resp>Electronice descripsit</resp>
<name>Martina Kolarec</name>
</respStmt>
<respStmt>
<resp>Hanc editionem electronicam curavit</resp>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition>
<date>Mense Decembri, 2011.</date>
</edition>
</editionStmt>
<extent ana="D">Mg:D 1960 versus, verborum 13466</extent>
<publicationStmt>
<p>Izdanje priređeno u okviru znanstvenog projekta Profil hrvatskog latinizma,
(Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, Hrvatska). <date>Listopad
2011</date>
</p>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl type="repo" ana="digital">Digitalna verzija: CroALa</bibl>
<bibl>
Zamanja, Brno
Epistolae Bernardi Zamagnae, patr. Rhac., scriptae an 1795. et
96.
Venetiis
Antonius Curti, Iacobi f,
s. a.
80 pag. ; 8o
</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<abstract>
<p/>
</abstract>
<settingDesc>
<p/>
</settingDesc>
<particDesc>
<p/>
</particDesc>
<langUsage>
<language ident="lat" xml:lang="hrv">latinski</language>
</langUsage>
<creation>
<date from="1795" to="1796" period="17xx_3_third">1795-1796</date>
</creation>
<textClass>
<keywords scheme="typus">
<term>poesis</term>
</keywords>
<keywords scheme="aetas">
<term>Litterae recentiores (1600-1850)</term>
<term>Saeculum 18 (1701-1800)</term>
<term>1751-1800</term>
</keywords>
<keywords scheme="genre">
<term>poesis - epistula</term>
</keywords>
</textClass>
</profileDesc>
<revisionDesc>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<name>Luka Špoljarić</name>
<date>2012-02-12</date>
Novo, unificirano zaglavlje.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2011-12-11</date>
Prva TEI XML verzija
</change>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text type="poesis">
<front>
<docAuthor>BERNARD ZAMAGNA</docAuthor>
<docTitle>
<titlePart>EPISTOLAE</titlePart>
</docTitle>
<div type="prologo" xml:lang="it">
<opener>A' SUOI AMICI LATINISTI ANDREA RUBBI.</opener>
<p>I doni fra gli amici debbono esser comuni, come gli affetti e i soccorsi. Questa è
legislazione della natura, e della virtù. Bernardo Zamagna, gran letterato e a voi noto,
si ricorda di me dalla sua patria Ragusi. La letteratura ha i suoi punti d' appoggio,
sebben divisa dal mare. Greco e Latino sono i due perni maestri, su cui s' aggira la
macchina scientifica, che sparge le sue scintille elettriche a chi si trova isolato. Io ne
accolsi, cortesi amici, benefici effluvj; e per la catena letteraria, che tutti ci unisce,
benchè dispersi, a voi li comunico. L' autore ha occupato la latinissima penna in alcune
auree epistole agli amici e parenti. I suoi ozj virtuosi lo tennero fisso sugli oggetti di
patria, su cui verseggiò felicemente. Egli le fece mie; ed io che bramai sempre la
propagazione della buona lingua romana, le partecipo a voi. Felici, se amate il genio de'
nostri legislatori! Voi amerete ancora il Zamagna, e le cure del vostro amico nell'
offrirvi queste gemme preziose. Son degne, o Latinisti, di ornare il vostro spirito, non
mai abbattuto dall' urto delle moderne poetiche prevaricazioni. Siatemi propizj, come
solete; e mi vi raccomando.</p>
</div>
</front>
<body>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD ANDREAM RUBBIUM AMICUM SUAVISSIMUM, ATQUE ERUDITISSIMUM.</head>
<l n="1.1">Ni tu me oblitus totum es jam, candide Rubbi,</l>
<l n="1.2">Tempore post multo quod te importunus adibo</l>
<l n="1.3">Ignosces, credo, veteri, caroque sodali,</l>
<l n="1.4">Atque dabis facilis veniam hanc. Tu scribis et ipse</l>
<l n="1.5">Multa diserte, et scripta aliorum emittere curas</l>
<l n="1.6">In lucem, queis famam Italum tutaris, et addis</l>
<l n="1.7">Ignavae stimulos studia ad praeclara juventae.</l>
<l n="1.8">Ipse quoque interdum chartis illudere pergo,</l>
<l n="1.9">Et quae fortuito mihi casu excita voluntas</l>
<l n="1.10">Suggerit, illa meis soleo describere amicis, </l>
<l n="1.11">Nunc partes monitoris agens, nunc otia risu</l>
<l n="1.12">Decipere, ac senii quaerens arcere veternum,</l>
<l n="1.13">Quo jam jamque premor, quoque omnis abacta voluptas</l>
<l n="1.14">Est animi, capitisque dolore atque auricularum</l>
<l n="1.15">Usque laboranti. Jamdudum haec pestis adhaesit</l>
<l n="1.16">Aspera, fraterno dulcem revocatus amore</l>
<l n="1.17">Cum patriam tetigi, atque Insubrum rura reliqui;</l>
<l n="1.18">Nunc alia accessit. Multis autumnus et acrem</l>
<l n="1.19">Ferre solet febrim, et nodosam excire podagram,</l>
<l n="1.20">Et stomachum tentare; mihi, sive aeris id sit,</l>
<l n="1.21">Seu vitium frigentis aquae (nam de grege Penthei</l>
<l n="1.22">Abstineo Baccho, generosi et munere potus)</l>
<l n="1.23">Nescio qua subita fibras vi excussit, et omnes</l>
<l n="1.24">Igniculos cerebri ad versus malus exciit: arma</l>
<l n="1.25">Ad postes Phoebi requierant omnia fixa,</l>
<l n="1.26">Ulla nec Aonidum fuerat jam cura; repente</l>
<l n="1.27">Me tunc mutatum sensi; cum lumine primo,</l>
<l n="1.28">Acrior egisset venandi me nisi fervor,</l>
<l n="1.29">Scrinia poscebam, calamumque, albamque papyrum,</l>
<l n="1.30">Atque ignarus adhuc quid scribam, cuique, Latinis</l>
<l n="1.31">Plures explebam pagellas versibus, atque hos</l>
<l n="1.32">Delebam rursus, cum nulla et gratia, nullus</l>
<l n="1.33">Rebus et esset honos. Morbo hoc tentatus, in arte</l>
<l n="1.34">Haud medica audito notove, haec carmina feci,</l>
<l n="1.35">E multis excerpta tibi quae mittere sano</l>
<l n="1.36">Non puduit. Quorsum dicis? Supponere praelo</l>
<l n="1.37">Nempe velis ut, amice, alicujus pumice munda,</l>
<l n="1.38">Comptaque praeclari Junctarum haeredis, et Aldi,</l>
<l n="1.39">Ac nitidis impressa typis, te praeside et acri</l>
<l n="1.40">Correctore emendata atque abstersa, per urbes</l>
<l n="1.41">Ausonias aliasque etiam propellere, quando</l>
<l n="1.42">Ipsa quoque a morbo domini correpta, sigilla</l>
<l n="1.43">Odere, et claves, multisque ostendier optant.</l>
<l n="1.44">Quid faciam? Quo laeva trahit sors, fataque ducunt,</l>
<l n="1.45">Jam properent. Rides, credo, et miraris inepti</l>
<l n="1.46">Hoc animi studium nimirum non sine bile,</l>
<l n="1.47">Meque doles fortasse; olim qui et sanus habebar,</l>
<l n="1.48">Et te dignus, in hunc delapsus denique quod sim</l>
<l n="1.49">Stultitiae errorem, ut sperem vel posse probari</l>
<l n="1.50">Carmina, quae nulla niteant ornata Minerva;</l>
<l n="1.51">Vel qui eadem pudibunda parum profuderit auctor,</l>
<l n="1.52">Posse notam effugere insani, veniamque mereri.</l>
<l n="1.53">Quid? Tune in sylvam deportes ligna? Latinas</l>
<l n="1.54">Tu veterum certes scriptorum explere catervas</l>
<l n="1.55">Ridendus pariter nostro, secloque futuro?</l>
<l n="1.56">Tune vafri numeros imitari, et carmina Flacci</l>
<l n="1.57">Sustineas, nunquam Phoebeae frondis honore</l>
<l n="1.58">Tam digni fortasse, suas quam deprimit ipse</l>
<l n="1.59">Cum vires, repitque humilis sermone pedestri,</l>
<l n="1.60">Atque animi latebras et sensus vellicat omnes</l>
<l n="1.61">Subrepens fallente joco, praeceptaque sanae</l>
<l n="1.62">Doctrinae instillat, ceu pharmaca, mentibus aegris?</l>
<l n="1.63">Ille per extentos saltaverit ante capillos,</l>
<l n="1.64">Et liquidas nandi ignarus super iverit undas,</l>
<l n="1.65">In sua quam referat Venusini scripta colorem</l>
<l n="1.66">Vatis, et affusus toto qui corpore serpit,</l>
<l n="1.67">Urbanae succum levitatis, qua tegit artem</l>
<l n="1.68">Tum melius, quum mira uti magis arte laborat</l>
<l n="1.69">Dissimulans, ludensque facetus et usque disertus.</l>
<l n="1.70">Tu me deterrere velis; sed nil agis. Ista</l>
<l n="1.71">Vera scio, fateorque; immo multa addere possum,</l>
<l n="1.72">Hunc vatem merito queis fama ad sidera tollit</l>
<l n="1.73">In genere hoc operis; tamen et persistere coeptis</l>
<l n="1.74">Et tentare volo, sua per vestigia gressus</l>
<l n="1.75">Figere si valeo, monstrato et currere calle.</l>
<l n="1.76">Est quodam prodire tenus; lex insuper extat</l>
<l n="1.77">In Pindo nulla a Musis et Apolline lata,</l>
<l n="1.78">Quae vetat ingenuos, cum facta domestica scribunt,</l>
<l n="1.79">Et ludunt dulces fidentius inter amicos,</l>
<l n="1.80">Non alio vates habitu, formaque jocari,</l>
<l n="1.81">Quam placuit quae Flacco olim, et qua praestitit idem</l>
<l n="1.82">Non unus fons est, non una est dulcis origo</l>
<l n="1.83">Certa voluptatis: via se in divortia scindit</l>
<l n="1.84">Diversa, ad Phoebi ducit quae scrupea clivum.</l>
<l n="1.85">Quid refert! Si fors aut longior ambitus, aut sit</l>
<l n="1.86">Concentus verborum alius, dum lucidus ordo</l>
<l n="1.87">Non desit, facilisque sibi sententia constet</l>
<l n="1.88">Semper ad eventum properans, et servet eumdem,</l>
<l n="1.89">Quem semel arripuit, numquam intermissa, tenorem?</l>
<l n="1.90">Sermo dum purus, placidoque simillimus amni</l>
<l n="1.91">Scipiadum patrias assueto lambere ripas,</l>
<l n="1.92">Scripta riget; mollisque lepor decus addere quoddam</l>
<l n="1.93">Festivum haud renuat? Species et denique rarae</l>
<l n="1.94">Dum sit doctrinae, quae nusquam viva coruscet,</l>
<l n="1.95">Sed latitans furtim sic interluceat, ut cum</l>
<l n="1.96">Fracta tegunt solem jaculantem spicula nubes?</l>
<l n="1.97">Haec si praestem igitur, si servem comodus, inquam,</l>
<l n="1.98">Sive meo haec ritu, seu Flacci more modoque</l>
<l n="1.99">Carmina scripta voces, jam nil moror invidus: illi</l>
<l n="1.100">Esse velim similis, quis enim non? Sed tamen et me</l>
<l n="1.101">Delectat mea sors, et terret gracculus, olim</l>
<l n="1.102">Grex avium nudo quem turpem corpore risit.</l>
<l n="1.103">Sat propriis, sint parva licet, levia, atque minuta,</l>
<l n="1.104">Mi gaudere bonis. Furem vicinia clamet,</l>
<l n="1.105">Si numquam prorepam, et noto tramite cedam,</l>
<l n="1.106">Quo Venusina aditum sibi Musa invenit ad aures</l>
<l n="1.107">Augusti, aut equitis plausum captavit Etrusci.</l>
<l n="1.108">Nec vero fieri meliora haec posse negabo,</l>
<l n="1.109">Et toleranda mage, institero si fortis; at ipse</l>
<l n="1.110">Impatiens curae, limaeque inimicus, abuti</l>
<l n="1.111">Arbitrio malo, quam non parere coactus</l>
<l n="1.112">Denique amicorum jussis; queis forte resistas</l>
<l n="1.113">Si primum obnixus, laudant, urgentque frequenter,</l>
<l n="1.114">Donec victus et ipse manus das scilicet, atque</l>
<l n="1.115">Te, quocumque velint abducere, agentibus offers,</l>
<l n="1.116">Nominis, et famae posito inconsultus amore.</l>
<l n="1.117">Haec Hecuba multo vetus est mage formula, et ipsi</l>
<l n="1.118">Deiphobae Glauci jam credo cognita. Quid tum?</l>
<l n="1.119">Numnam etiam vera idcirco nunc est minus? Atqui</l>
<l n="1.120">Perjuris quamquam videar mendacior Afris,</l>
<l n="1.121">Vatibus atque ipsis, quorum vanissima mens est,</l>
<l n="1.122">Crede mihi, haud fallo. Nam cur et mentiar? An sic</l>
<l n="1.123">Efficiam, vulgata situ ne scripta putrescant,</l>
<l n="1.124">Neve ea corrodant tineae, neve instet Arachne</l>
<l n="1.125">Telam nere super? Verbum non amplius addam:</l>
<l n="1.126">Alea jacta mihi est; quo caepi pergere, pergam,</l>
<l n="1.127">Hoc tibi et imponam, quodcumque est ponderis: acta</l>
<l n="1.128">Ad me quae attinuit, curae tu perfice partem.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD BERNARDUM BL. F. CABOGAM PATR. RHAC.</head>
<l n="2.1">Sic salvi tibi sint nati, sic optima conjux,</l>
<l n="2.2">Doctaque suaviloque vigeat facundia linguae,</l>
<l n="2.3">Dic age, qua laevi seu vi, seu numinis ira,</l>
<l n="2.4">Fiat de nobis, Bernarde, ut quod prius unum</l>
<l n="2.5">In votis fuerat, paulo post nec placeat, nec</l>
<l n="2.6">Sit carum? Noti quondam ignotique putabant</l>
<l n="2.7">Urbis amatorem te scilicet, atque videbant</l>
<l n="2.8">Sera vix aestate Umblam contendere, quo te</l>
<l n="2.9">Deliciisque, locoque inamaena haud villa vocabat.</l>
<l n="2.10">Spernabas Zephiros, fontes et Arionis; urbem</l>
<l n="2.11">Servabas: contra nunc te divellier ista</l>
<l n="2.12">Haud pateris de sede, olim qua Cadmus in anguem</l>
<l n="2.13">Mutatus fertur, traxisse volumina caudae</l>
<l n="2.14">Squamigerae. Quid quod cupiebas pectore toto</l>
<l n="2.15">Et scenam, et mimos, et nomen inane theatri,</l>
<l n="2.16">Impatiensque morae, seu te revocaret amica</l>
<l n="2.17">Nostrum utriusque (ambos nos certe digna tenere,</l>
<l n="2.18">Quippe bona, et culta, atque affabilis, unaque demum est</l>
<l n="2.19">Quacum dulce queas vel longum degere tempus;)</l>
<l n="2.20">Seu curae traherent aliae, tu rebus omissis</l>
<l n="2.21">Omnibus ad ludos currebas, quos bene sanus</l>
<l n="2.22">Vix amet extrema spectare a plebe popellus.</l>
<l n="2.23">En venit optato referens cum foenore navis</l>
<l n="2.24">Aera tibi, scitare aliquid; post aptius, inquis,</l>
<l n="2.25">Tempus erit, nocturna vocant nunc gaudia. Quod si</l>
<l n="2.26">Sollicitus ferat ipse cliens munuscula; tantum et</l>
<l n="2.27">Ut paullum maneas, supplex roget? Haud movet hilum;</l>
<l n="2.28">Sed fugis elusum postico, et deseris udum</l>
<l n="2.29">A lacrymis ac forte tibi mala multa precantem,</l>
<l n="2.30">Bistrio ubi insonuit, crepuere et pulpita plausu.</l>
<l n="2.31">Fervet scena, redi: cur stas, cur rure moraris</l>
<l n="2.32">Affixus, furiasque aquilonum spernis, et imbres</l>
<l n="2.33">Depulso autumno brumali a frigore? Dic si</l>
<l n="2.34">Indoleat morbo conjux, si tussis anhela</l>
<l n="2.35">Corripiat gnatorum aliquem, tibi scilicet ipsi</l>
<l n="2.36">Si gravius quid contigerit, quanam arte mederi</l>
<l n="2.37">Posse tibi atque illis speras? Haec omnia quondam</l>
<l n="2.38">Si bene te novi, metuebas. Quonam abiit mens</l>
<l n="2.39">Prima igitur, quonam tuus ille domesticus ardor?</l>
<l n="2.40">Vertit vis animum nova, in horas quae valeat nos</l>
<l n="2.41">Mutare: haec autem, quaenam sit, non ego prudens</l>
<l n="2.42">Nosse reor; sed te certe mutavit, et illud</l>
<l n="2.43">Eripuit studium vetus, atque insevit in imos</l>
<l n="2.44">Rursum aliud sensus. Cave, ne siet istud habendi</l>
<l n="2.45">Dirus amor; cave, ne transversum a limite recti,</l>
<l n="2.46">Quae nunc exagitat passim juvenesque, senesque</l>
<l n="2.47">Desertaque virtute, et honoris laude relicta,</l>
<l n="2.48">Raptet avaritiae rabies mala bellua, quaeque</l>
<l n="2.49">Multas in facies se vertit, cordaque fallit,</l>
<l n="2.50">Turpis avaritia est: nil sit cim sordibus, isto</l>
<l n="2.51">Nil tibi cum monstro. Cabogas oderat olim</l>
<l n="2.52">Haec pestis, longe et fugiebat: namque benigni</l>
<l n="2.53">Omnibus, et largi fuerant, non commoda, non rem,</l>
<l n="2.54">Non ipsam timidi pro caris fundere amicis</l>
<l n="2.55">Pro dulci et patria vitam, subrepere tentet</l>
<l n="2.56">Ne tibi, subvereor, tacito pede; cur ita? Quod te</l>
<l n="2.57">Esse tui absimilem jam miror. Dolia multa,</l>
<l n="2.58">Ut fama est, tibi plena mero laetissima spumant,</l>
<l n="2.59">Horrea et aggestis opibus rumpuntur: an haud sat</l>
<l n="2.60">Quidquid habes, velles tibi plura? Atqui ante solebas</l>
<l n="2.61">Dicere: si tellus tantum mihi praebeat, annum</l>
<l n="2.62">Quantum sufficiat durare, ego dives abunde,</l>
<l n="2.63">Et potior Craeso vivam et praedivite Crasso:</l>
<l n="2.64">Larga dedit, quod cuique satis foret. Eja iter ist hinc</l>
<l n="2.65">Arripe, teque refer tandem contentus in urbem.</l>
<l n="2.66">Non possum, clamas; suave est nova semina campis</l>
<l n="2.67">Tradere; cultus ager domini pinguescit ocello:</l>
<l n="2.68">Suave etiam colle in viridi, quas severis ipse,</l>
<l n="2.69">Maturis oleas baccis spectare gravatas,</l>
<l n="2.70">Exprimere et succum modo factis arte trapetis,</l>
<l n="2.71">Quem peregrinus emat multo post institor aere.</l>
<l n="2.72">Id sine te fiet perbelle, nec tibi credo</l>
<l n="2.73">Hanc dulcem tam curam, ubi jam spoliata racemis</l>
<l n="2.74">Vitis eget; campique horrent; metuis sed avarus</l>
<l n="2.75">Ne male surripiat partem tibi villicus, ut mi</l>
<l n="2.76">Accidere, et pigro, et fugienti taedia quaeque</l>
<l n="2.77">Assolet, idcirco vigilas, arcesque rapinas</l>
<l n="2.78">Centum oculos pandens veluti Junonius Argus.</l>
<l n="2.79">Nec tamen efficies multum. Manus improba furis,</l>
<l n="2.80">Ventus ubi extinguet nocturna ad praela lucernam,</l>
<l n="2.81">Aut alio amotum cura improvisa vocabit,</l>
<l n="2.82">Eripiet, teneris quod stillet caulibus, et quod</l>
<l n="2.83">Divendat: quam dextra rapax sit rustica, norunt</l>
<l n="2.84">Et talpae, queis dura oculos natura negavit.</l>
<l n="2.85">Parva cibum formica trahit, quum sole perustas</l>
<l n="2.86">Area conglomerat fruges; vespaeque malignae</l>
<l n="2.87">Undique concurrunt, madefacta ubi dolia musto.</l>
<l n="2.88">Ipsi etiam agricolae furentur, ut omnia, olivi</l>
<l n="2.89">Partem aliquam; tantum ne sit tabescere curis</l>
<l n="2.90">Perpetuis, quae mi stimulis praecordia figant;</l>
<l n="2.91">Contra ac te video sentire, et credere pridem.</l>
<l n="2.92">Non te, quo praesente viget, quo absente labascit</l>
<l n="2.93">Indiga consilii patriae movet urbis imago?</l>
<l n="2.94">Bella nec ipsa movent, trepidoque Europa tumultu</l>
<l n="2.95">Acta diu caedes inter, miserandaque damna;</l>
<l n="2.96">Nec jam victrici Gallorum mole refracta</l>
<l n="2.97">Claustra cient Rheni, Germaniaque omnis in ignes</l>
<l n="2.98">Subsidens dextra, laevaque objecta furori</l>
<l n="2.99">Martis inextincto? Frustra Claerfectius acer,</l>
<l n="2.100">Et senior Vurmserus ad omnes vertitur astus:</l>
<l n="2.101">Fertur agris effusa cohors, nec tela, nec ullos</l>
<l n="2.102">Permetuit casus fortunae; praecipitans ceu</l>
<l n="2.103">Montibus ex altis torrens ubi fertur in arva</l>
<l n="2.104">Agmine collecto undarum, perque aspera, perque</l>
<l n="2.105">Plana soli evulsos immenso gurgite pontes,</l>
<l n="2.106">Atque ipsas raptis cum sylvis erruit urbes.</l>
<l n="2.107">Haec melius quanto est audire, et quaerere, tantae</l>
<l n="2.108">Ecquis eris finis jam tandem cladis, et unde</l>
<l n="2.109">Auxilium stupefacta malis jam pectora poscant,</l>
<l n="2.110">Si reges socia arma negant, et foedera rumpunt?</l>
<l n="2.111">Di meliora? Oleae praeportans nuncia ramum,</l>
<l n="2.112">Illa queis hominum, caeli ridentis alumna,</l>
<l n="2.113">Pax iterum, pax alma adsit, quam nubila supra</l>
<l n="2.114">Pendentem incertis suspectant lumine pennis</l>
<l n="2.115">Suppliciter cupidae gentes, revocataque sacras</l>
<l n="2.116">Relligio stabili conjungat foedere mentes,</l>
<l n="2.117">Atque suos iterum mage florens visat honores.</l>
<l n="2.118">Quidquid erit, certe melius versabere in urbe,</l>
<l n="2.119">Quam repetit frater tuus ipse, atque increpat Austros</l>
<l n="2.120">Adriacis longum regnantes fluctibus. Ille</l>
<l n="2.121">Oscula et amplexus tibi portat, carus et ipsi</l>
<l n="2.122">Scilicet es, dulces quam nati, et candida conjux.</l>
<l n="2.123">Quare age jam propera, neu sit tibi turpe, caveto,</l>
<l n="2.124">Si quis fors illum reducem conspexerit ante,</l>
<l n="2.125">Audieris quam tu narrantem plurima coram.</l>
<l n="2.126">Si metuis lites, et murmura rauca clientum,</l>
<l n="2.127">Pone metus: avidis frigent subsellia muta</l>
<l n="2.128">Consulibus, longum et cessabit opella forensis.</l>
<l n="2.129">Quae tenuit te rure diu, nunc detinet illos</l>
<l n="2.130">Causa eadem: virtus post nummos omnibus aeque</l>
<l n="2.131">Jam placet, officioque micans praeponitur aurum.</l>
<l n="2.132">De me nil habeo, quod scribam. Donec in altos</l>
<l n="2.133">Repere erat colles, canibusque sagacibus omnes</l>
<l n="2.134">Perlustrare coturnicum latebras, bene vixi</l>
<l n="2.135">Contentus praeda magnum fallente laborem.</l>
<l n="2.136">Splendida nunc agitat bilis, nunc taedia torquent</l>
<l n="2.137">Contractum bruma, male et aegrotare timentem,</l>
<l n="2.138">Fors et erit levius te, dulcis amice, recepto.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD MICHAELEM A. F. SORGIUM PATR. RHAC.</head>
<l n="3.1">Non tu inter lusus Epidauri atque otia, Sorgi,</l>
<l n="3.2">Dum portum, et veteres ductus miraris aquarum,</l>
<l n="3.3">Laeta diu viguit quibus ista Colonia quondam,</l>
<l n="3.4">Omnino Aonidas liquisti. Saepe Latinos,</l>
<l n="3.5">Saepe etiam Grajos vates teris, atque Maronem</l>
<l n="3.6">Moeonidae componis; Horati et nobile carmen</l>
<l n="3.7">Alitis ad numeros Thebani expendere gaudes,</l>
<l n="3.8">Non semper quamvis in eodem tramite currant</l>
<l n="3.9">Certantes. Summum nimirum ille aera tranans</l>
<l n="3.10">Evolat ex oculis spectantum; ast alter apis ceu</l>
<l n="3.11">Saepe humilis tendit, thyma nec contemnit odora.</l>
<l n="3.12">Magnus uterque tamen; quos frustra lenta imitari</l>
<l n="3.13">Turba poetarum, fallor ni luscus, anhelat.</l>
<l n="3.14">Verum haec tu melius quae sit, nunc accipe, causa</l>
<l n="3.15">Interpellandi. Romae suffectus amici</l>
<l n="3.16">Cunichii in sedem, non natus Apolline laevo,</l>
<l n="3.17">Sed cultus, doctusque satis Petruccius huc mi</l>
<l n="3.18">Carmina Callimachi, quae non sine transtulit arte</l>
<l n="3.19">In Latium sermonem, ut ego legeremque et amicis</l>
<l n="3.20">Monstrarem, credo, misit. Legi, atque probavi</l>
<l n="3.21">Admirans versus tornatos, et bene comptos,</l>
<l n="3.22">Ac tales iterum resonae, quos reddere nolis</l>
<l n="3.23">Incudi. Fallit veterem nova gratia formam,</l>
<l n="3.24">Et Cyraeneus Latii potis incola vates</l>
<l n="3.25">Jam dici, ni tu dissentis. Quare age aprica</l>
<l n="3.26">Per loca ubi fessum spatiandi exceperit hora</l>
<l n="3.27">Intrarisque cubile, ad amicae lumina taedae</l>
<l n="3.28">Perlege contractus; tum si quid, scribito, pravi</l>
<l n="3.29">Invenies, moneam ut juvenem cupidumque moneri,</l>
<l n="3.30">Atque doceri etiam. Neque enim sibi plaudit amicus,</l>
<l n="3.31">Scriptorum ut vulgus, nec inani laude superbit;</l>
<l n="3.32">Judicium sed quaerit eorum, quos scit adunco</l>
<l n="3.33">Rimari naso, quid distent aera lupinis.</l>
<l n="3.34">Haec eadem, ut nosti, tentarunt carmina multi</l>
<l n="3.35">Gallorumque, Italumque, sed horum cura labori</l>
<l n="3.36">Nec par respondit, nec idem deterruit ausum.</l>
<l n="3.37">Et merito: hexametris cunctos superasse videtur</l>
<l n="3.38">Grandibus: ast elegos prudens vitavit, et extant</l>
<l n="3.39">Quicumque, intactos liquit. Fulgentior auro</l>
<l n="3.40">Ardet inextincta quippe et coma regia luce,</l>
<l n="3.41">Uvidulam a dominae fletu, quam Chloridos ales</l>
<l n="3.42">Sustulit in coelum, decus immortale Catulli.</l>
<l n="3.43">Altera et, haud pariter tentata elegia, recepta est</l>
<l n="3.44">In libri partem, Charitum flos, dignaque certe</l>
<l n="3.45">Et minio, et cedro; qualem jam carus utrique</l>
<l n="3.46">Nostrum Cunichius vertit, numerisque Latinis</l>
<l n="3.47">Inseruit, magnam cum magna Pallada pompa</l>
<l n="3.48">Inachidas sacro referens in fonte lavantes.</l>
<l n="3.49">Nempe vafer socia contentus laude videri</l>
<l n="3.50">Maluit; interpres quam stulte ferre secundas</l>
<l n="3.51">Aemulus incassum, ranae turgentis acerbo</l>
<l n="3.52">Territus exemplo. Quid enim, vel mollius esse</l>
<l n="3.53">Vel mage concinnum possit? Parnasside sculpta est,</l>
<l n="3.54">Ut nuper retulit per noctem visus Apollo,</l>
<l n="3.55">Scilicet in lauro lex haec; ne tangito quisquam,</l>
<l n="3.56">Quem cupidum titillat honos, et gloria famae,</l>
<l n="3.57">Prisca Pelasgorum sacrata volumina vatum,</l>
<l n="3.58">Quae semel aggressus Romano pangere cantu est</l>
<l n="3.59">Cunichius; vanis irrisus concidet ausis.</l>
<l n="3.60">Sed quid ago? Nostri nondum est obducta cicatrix</l>
<l n="3.61">Vulneris heu! Nondum flendi satiata cupido</l>
<l n="3.62">Funere tam cari capitis, quocum omnia nobis</l>
<l n="3.63">Gaudia rapta, omnes una periere lepores.</l>
<l n="3.64">Nil proprium usque adeo, nil est durabile! Quare</l>
<l n="3.65">Si sapimus, quodcumque aevi hoc sic degere par est,</l>
<l n="3.66">Semper ut hinc debere putemus abire, nec ullum</l>
<l n="3.67">Esse decus tantum, quod nos immitibus Orci</l>
<l n="3.68">Eripiat vinclis. Subeunda est omnibus una</l>
<l n="3.69">Atque eadem sors extrema, et linquenda voluptas,</l>
<l n="3.70">Quam studiis avidi conquirimus inter et artes</l>
<l n="3.71">Pieridum, et Sophiae. Non lubricus urgeat error,</l>
<l n="3.72">Non alius gliscat vesano in pectore motus;</l>
<l n="3.73">Fors etiam finis, fors est optanda laborum</l>
<l n="3.74">Meta homini. Interea felix tu vive, valensque</l>
<l n="3.75">Quidquid erit, perferto interritus: utere mensa,</l>
<l n="3.76">Utere convictu facili, discinctus, et oti</l>
<l n="3.77">Deliciis justi, lectos dum publica patres</l>
<l n="3.78">In sanctum revocet cura intermissa Senatum</l>
<l n="3.79">Frigoribus coeptis, atque adventante Decembri.</l>
<l n="3.80">Quod si etiam voces patiare monentis Ofelli,</l>
<l n="3.81">Hoc super addam unum; fuge saevae pocula Circes</l>
<l n="3.82">Nescio quo dulci spumantia nectare primum,</l>
<l n="3.83">Mox latice absynthi tristi mage tristia; cantus</l>
<l n="3.84">Et fuge Sirenum; multas quas littora circum</l>
<l n="3.85">Ista habitare ferunt. Diro semel ictus ab hydro</l>
<l n="3.86">Et virides metuit medio sub sole lacertos.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD PETRUM FR. F. SORGIUM PATR. RHAC.</head>
<l n="4.1">Jamdudum cupiens foecundae in Tauridos acta</l>
<l n="4.2">Visere te, matremque tuam, carasque sorores,</l>
<l n="4.3">Haud potui, mi Petre. Tulit nunc fama futurum</l>
<l n="4.4">Huc reducem quamprimum, ubi saevus desinet auster,</l>
<l n="4.5">Et mare se placidum sternet, pluviaeque recedent.</l>
<l n="4.6">Consilium laudo dignum, laetorque: facis quod</l>
<l n="4.7">Patricia de gente virum decet, et sapientem,</l>
<l n="4.8">Atque probum; frustra Chrysippi rancida ni me</l>
<l n="4.9">A curvo rectum secernere pagina quondam</l>
<l n="4.10">Edocuit, quid enim? Tibi rerum publica cura</l>
<l n="4.11">Commissa a populo est; tibi demandantur honores</l>
<l n="4.12">Praecipui; judex etiam cognoscere causas</l>
<l n="4.13">Diceris? At contra privis communia rebus</l>
<l n="4.14">Postponis, tantumque animo contendis avaro</l>
<l n="4.15">Noctes, atque dies, tua res ut crescat, et uni</l>
<l n="4.16">Sit bene? Clamosam idcirco fugis improbus urbem,</l>
<l n="4.17">Devitasque forum, ne quisquam commoda turbet</l>
<l n="4.18">Pigra, togam cogens nigrantem, et pallia longa</l>
<l n="4.19">Induere. An nihilum peccas, si debita spernis</l>
<l n="4.20">Officia? Heu miseros vexat socordia prava</l>
<l n="4.21">Tutorum, aut etiam fraus pupillos; tenet annos</l>
<l n="4.22">Jam multos lis implicitos, finemque rogantes</l>
<l n="4.23">Magna alios; foedo conclusus carcere squallet</l>
<l n="4.24">Suspectus de furto, seu de crimine caedis</l>
<l n="4.25">Indicta causa; et quis erit jam denique finis</l>
<l n="4.26">Clamitat? Absolvar, sceleris si purus, et expers;</l>
<l n="4.27">Si reus, haud renuo damnari legibus aequis,</l>
<l n="4.28">Tantum haud quaesitor desit. Quid justa petenti</l>
<l n="4.29">Non video, contra dices; nisi forte repones</l>
<l n="4.30">Putidula et Davo digna haec. Sol igneus urit</l>
<l n="4.31">Aestatem per longam, autumni tempore Bacchus</l>
<l n="4.32">Rura vocat, campique obeundi, animusque severis</l>
<l n="4.33">Laxandus studiis; gelidum brumare tribunal</l>
<l n="4.34">Adscendam, nec tussim acrem, nec acuta pavebo</l>
<l n="4.35">Millia tot morborum animae sic prodigus; ut te</l>
<l n="4.36">Nempe juvem? Media satius de plebe fuit me</l>
<l n="4.37">Nasci, quam tantos tibi me debere labores.</l>
<l n="4.38">Mitius incipiet rursum splendescere coelum,</l>
<l n="4.39">Advenient placidae luces, et lenior aura;</l>
<l n="4.40">Tum labor excitum revocabit. Siccine tandem</l>
<l n="4.41">In ver cura omnis recidet? Pars maxima longi</l>
<l n="4.42">Anni elabetur, quin de me cogitet, ac mi</l>
<l n="4.43">Consulat, uni omnis cui spes, et tradita primum</l>
<l n="4.44">Cura mei? Te post Divos venerabor ego, tu</l>
<l n="4.45">Me nihili facies rerum tutela mearum,</l>
<l n="4.46">Et columen? Fasces jamjam mihi sponte resigna</l>
<l n="4.47">Concessos: non vis? Cogam. Cur mutua cessant</l>
<l n="4.48">Officia, alterno promissa et foedera nexu?</l>
<l n="4.49">Hae patria a nostra, nostrisque a moenibus absunt,</l>
<l n="4.50">Credo equidem, voces; namque heic et plurima virtus,</l>
<l n="4.51">Et studiosus amor populi, juvenesque, senesque</l>
<l n="4.52">Patricios semper tenuit, semperque tenebit.</l>
<l n="4.53">Verum quanta olim turbarum incendia nosti</l>
<l n="4.54">Seditio faeda his scintillis exciit, utque</l>
<l n="4.55">In vulgus manavit atrox, nec tela, nec ignes</l>
<l n="4.56">Cessarunt? Quae causa ante exagitavit Athenas,</l>
<l n="4.57">Quae Megaram, Thebasque? An non secedere plebem</l>
<l n="4.58">Iratam patribus primaevo vidit in ortu</l>
<l n="4.59">Roma ab Aventino metuens immane periclum?</l>
<l n="4.60">Nec volo, sit nulla ut populi querimonia: nullo</l>
<l n="4.61">Quit fieri id pacto; natura quippe suapte</l>
<l n="4.62">Servitii querulum genus est; at justa querelis</l>
<l n="4.63">Absit causa, bonum cui sit commune parandum</l>
<l n="4.64">Si ceres aut corrupta, aut terrea prostet in urbe</l>
<l n="4.65">Venalis, si desit olus, si opsonia, pisces,</l>
<l n="4.66">Si et carnes, si sal, vinumque, oleum graveolens et</l>
<l n="4.67">Majori quam par pretio fortassis ematur,</l>
<l n="4.68">Quin tu provideas, cum debes, cumque teneris;</l>
<l n="4.69">Haec indignatur, furit his plebecula; sese</l>
<l n="4.70">Neglectam et credit. Negat hinc se ad munia sueta,</l>
<l n="4.71">Imperium detrectat, egeno et turbida fastu</l>
<l n="4.72">Sic operam locat ipsa suam, quam plurima merces</l>
<l n="4.73">Ut redeat. Rerum totus pervertitur ordo,</l>
<l n="4.74">Et pretium: non ulla auri sat copia, certant</l>
<l n="4.75">Usuris fructus, impensae censibus amplae,</l>
<l n="4.76">Vix vitam, ut tolerare queas, licet annua foetus</l>
<l n="4.77">Large terra ferat, licet ipsa industria lucrum</l>
<l n="4.78">Nautica deportet convectis undique nummis:</l>
<l n="4.79">Unde hoc? Nulla magistratus reverentia, nullus</l>
<l n="4.80">Qui praesit, praetor bene idoneus; omnis abacta</l>
<l n="4.81">Justitia, atque pudor, pollutis moribus atra</l>
<l n="4.82">Nequitia; leges sine vi, quas pauper et aeque</l>
<l n="4.83">Contemnit dives, nebulonum ut vivere vitam</l>
<l n="4.84">Possit, et arbitrio ad libitum securus abuti.</l>
<l n="4.85">Non ita barbati proavi sus deque sinebant</l>
<l n="4.86">Ferri cuncta: malos aderat custodia contra,</l>
<l n="4.87">Censorum et vigili cura servata vigebant</l>
<l n="4.88">Juraque, et augusti fuerant rata jussa Senatus.</l>
<l n="4.89">Nunc nova scita, novae leges conduntur in horas,</l>
<l n="4.90">Mutanturque, caduntque. Manent quot denique? Nullae.</l>
<l n="4.91">Crede hoc, si quidquam credis sapientibus: ingens</l>
<l n="4.92">Haud legum numerus, verum observantia laude</l>
<l n="4.93">Digna est; sola urbes facere, et servare beatas</l>
<l n="4.94">Ipsa potest. Poenas noxis illa irroget aequas,</l>
<l n="4.95">Queis timeant peccare homines; illa ampla rependat</l>
<l n="4.96">Praemia virtuti non exorabilis unquam,</l>
<l n="4.97">Quamquam in dona preces, fulvum et mutentur in aurum.</l>
<l n="4.98">Curia ubi culpis connivet, quid nisi certum</l>
<l n="4.99">Naufragium tandem metuendum, extremaque clades?</l>
<l n="4.100">Excute vecordi serpentem pectore somnum,</l>
<l n="4.101">Ignavumque animi torporem; quisquis habenas</l>
<l n="4.102">Imperii rector moliris sorte, nec ortum</l>
<l n="4.103">Esse puta tibi te solum, sed et omnibus una</l>
<l n="4.104">Civibus, et patriae; quantoque es nomine et amplo</l>
<l n="4.105">Nobilior censu, sic vive, ut lumina credas</l>
<l n="4.106">In te versa unum, totus teres, atque rotundus.</l>
<l n="4.107">Invidia absistet; tua per vestigia gressus</l>
<l n="4.108">Turba feret, nec dura pati praecepta negabit</l>
<l n="4.109">Exemplis edocta tuis. Non longius ibo,</l>
<l n="4.110">Plurave verbosus jam pergam adnectere; pubi</l>
<l n="4.111">Dat senium formam vivendi, exemplar et ipsi</l>
<l n="4.112">Plebi sunt proceres. Si clarus forte senator</l>
<l n="4.113">Otia discintus degat, sociisque remotis</l>
<l n="4.114">In triviis nocturnus obambulet; ad mediam atque</l>
<l n="4.115">Pantolabus ceu scurra, nepos aut perditus ille</l>
<l n="4.116">Ridentis salse numeris famosus Horati,</l>
<l n="4.117">In stratis lucem stertat, pietate fugata,</l>
<l n="4.118">Omni et relligione licentius; haec eadem plebs</l>
<l n="4.119">Natura ad vitium quando est proclivior, omnis</l>
<l n="4.120">Urgebit, nec turpe sibi, illicitumque putabit,</l>
<l n="4.121">Quod videat placuisse viris primoribus. Ergo</l>
<l n="4.122">Perge modum vitae sectari, quem a puero orsus</l>
<l n="4.123">Magna, Petre, tua, magna et cum laude parentum</l>
<l n="4.124">Coepisti; nec facta aliorum, aut dicta sequare,</l>
<l n="4.125">Pronus agat quamvis raptum in declivia torrens.</l>
<l n="4.126">Tu tibi sis ratio vivendi, et regula, fastu</l>
<l n="4.127">Amoto ludisque: tibi respublica qualem</l>
<l n="4.128">Cumque dabit curam, sancte, integreque geratur.</l>
<l n="4.129">Nec tamen interea patrias tu sperne Camoenas</l>
<l n="4.130">Haud genitore minor; fuerisque accomoda nactus</l>
<l n="4.131">Otia ubi, vel rure moras septembribus horis</l>
<l n="4.132">Tranquillas, vel in urbe trahens, quod Gundula liquit</l>
<l n="4.133">Imperfectum opus Osmani, tu perfice; quando </l>
<l n="4.134">Versibus ante alios patriis excellere dicunt,</l>
<l n="4.135">Primaque dant ultro tibi nostri serta poetae.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD JOANNEM BL. F. BOSDARIUM PATR. RH.</head>
<l n="5.1">Quamvis edoctus Senis, urbe inter Hetruscas</l>
<l n="5.2">Morataque bene et nitida semperque vigente</l>
<l n="5.3">Artibus ingenuis, et praeceptoribus aucta</l>
<l n="5.4">Eximiis, satis ipse tibi jam consulis, et das</l>
<l n="5.5">Non vanam frugis maturae spem; tamen audi,</l>
<l n="5.6">Ipse etiam quid nunc tibi dicit avunculus, et quid</l>
<l n="5.7">Censet, nec sapiens, nec multo callidus usu,</l>
<l n="5.8">Verum sollicitus de te, dulcissime rerum</l>
<l n="5.9">Bosdari. Scis, et puerum quam semper amarim,</l>
<l n="5.10">Et nunc vernantem primaevo in flore juventae</l>
<l n="5.11">Carum habeam. A superis nutricula possit alumno</l>
<l n="5.12">Quod petere, id dederunt dii scilicet, oris honorem,</l>
<l n="5.13">Ingenium, vires, census natalibus aptos,</l>
<l n="5.14">Indolis et speciem generosae: caetera perges</l>
<l n="5.15">Dum tibi procurare, haec fors audisse juvabit,</l>
<l n="5.16">Sint licet e trivio desumpta rudique Minerva.</l>
<l n="5.17">In patriae primum incipiens tu vivere luce</l>
<l n="5.18">Cunctorum prostas oculis, liberque vagaris</l>
<l n="5.19">Libera in urbe, procaci etiam, pariterque maligna,</l>
<l n="5.20">Ut mos plerumque est hominum, quos moenia gyro</l>
<l n="5.21">Angusto includunt, nec magna negotia turbant.</l>
<l n="5.22">Incessum, vocem, gestus, habitumque notabunt,</l>
<l n="5.23">Si licet, et sensus, tacita quos mente revolvis,</l>
<l n="5.24">Discutient, pravi si quid nanciscier in te</l>
<l n="5.25">Forte queant. Quare tantum nil sit tibi curae,</l>
<l n="5.26">Quantum ne offendas quemquam: sic omnia dicta</l>
<l n="5.27">Factaque judicio prudens moderare, superbum</l>
<l n="5.28">Ne vel inurbanum latrans vicinia clamet,</l>
<l n="5.29">Et matrem miseram vocet, et me damnet eumdem,</l>
<l n="5.30">Qui fuerim nati mittendi maximus auctor</l>
<l n="5.31">Italiae ad fines. Sine fastu comis, apertus,</l>
<l n="5.32">Indulgens pariter summis videaris, et imis,</l>
<l n="5.33">Quidquid agas, fuerisque ubicumque: externa caveto</l>
<l n="5.34">Plus justo laudes patriisque opponere certes</l>
<l n="5.35">Moribus: excusa, ni facta domestica possis</l>
<l n="5.36">Commendare. Bonus civisque videbere, erisque</l>
<l n="5.37">Jucundus, queiscum debes convivere, prima est</l>
<l n="5.38">Quae nempe ac potior sapientia. Fama sequetur</l>
<l n="5.39">Optima apud multos, ni et fallor, amabere, quod sat,</l>
<l n="5.40">Atque etiam plerisque placebis. Posse placere</l>
<l n="5.41">Omnibus, haud ulli concessum est; ipsaque virtus</l>
<l n="5.42">Immodico splendore oculos si praegravat, urit.</l>
<l n="5.43">Testis Aristides, qui vulgo est justus Athenis</l>
<l n="5.44">Quondam habitus: cuidam non noto, hoc nomine tantum</l>
<l n="5.45">Displicuit, poenamque tulit clarissimus exul.</l>
<l n="5.46">Nulla in re nimius videare; audacia longe</l>
<l n="5.47">Absit, et altisonans nimiae fiducia linguae:</l>
<l n="5.48">Semper ama medium; jucunda modestia semper.</l>
<l n="5.49">Effuge praecipitem, qui nunc dominatus in urbe</l>
<l n="5.50">Bacchatur, luxum; sed et ipsas effuge sordes</l>
<l n="5.51">Lucra et, quae melius quaerat Muscicus apella</l>
<l n="5.52">Russius et compar, soliti corradere nummos.</l>
<l n="5.53">Officiis certa, majori assurge, caputque</l>
<l n="5.54">Pronum aperi, facilis responde, ac redde salutem:</l>
<l n="5.55">His amor haud spretis, odiumque paratur omissis.</l>
<l n="5.56">Nec cursare foro placeat, nec compita obire,</l>
<l n="5.57">Atque puellarum venari exerta fenestris</l>
<l n="5.58">Ora levi, et clausis garrire in nocte tabernis</l>
<l n="5.59">Sorbentem calidos rores, et gutture olentis</l>
<l n="5.60">Fumi exalantem nebulas; aut quaerere, crure,</l>
<l n="5.61">Ne gravius memorem quidquam atque obprobria tangam,</l>
<l n="5.62">Moevia num curvo, num sit Calfurnia recto?</l>
<l n="5.63">Tesserulis socios inter si forte joceris,</l>
<l n="5.64">Alea sit vacuo lusus, non questus avaro,</l>
<l n="5.65">Atque hilares pariter victus victorque recedant.</l>
<l n="5.66">Haec ubi prima tuae ceu fundamenta futurae</l>
<l n="5.67">Constitues vitae, multum mihi saepe monendus</l>
<l n="5.68">Rursus eris, fervet dum sanguis, dumque voluptas</l>
<l n="5.69">Ducit inexpertum vitiosa ad gaudia, cautus</l>
<l n="5.70">Desidiam ut vites. Venatibus otia falle</l>
<l n="5.71">Et cursu spumantis equi; pila missilis artus</l>
<l n="5.72">Innocuis agiles ludis exerceat, atque</l>
<l n="5.73">Ficta reluctantem sumptis mucronibus hostem</l>
<l n="5.74">Pugna vocet; lyra pulsa sonet, choreasque per artem</l>
<l n="5.75">Ducere et ad numeros vestigia flectere cogat.</l>
<l n="5.76">Haec te digna quidem cura est; his tempora ludis</l>
<l n="5.77">Grata trahes, animum quando majoribus aegrum</l>
<l n="5.78">A studiis laxare voles. An credis in arcem</l>
<l n="5.79">Palladiam ascendisse, quod ipso a limine clausas</l>
<l n="5.80">Intus opes vidisse datum tibi? Longius abstas</l>
<l n="5.81">Quo propius te accesse putas: vix semita aperta</l>
<l n="5.82">Prima tibi doctrinae, et jam ceu fine potitus</l>
<l n="5.83">Cessabis; nec tu per amoeni culmina Pindi</l>
<l n="5.84">Pieridum immixtus thyaso sitientia labra</l>
<l n="5.85">Proluere audebis vel hyantaea Aganippe</l>
<l n="5.86">Pegaseo vel fonte? Videri coelum undique stellis</l>
<l n="5.87">Fulgere? Quid circum solem flammantia volvit</l>
<l n="5.88">Astra, quid in curvas ducit, revocatque choreas</l>
<l n="5.89">Diverso in spatio, diverso et tempore semper</l>
<l n="5.90">Mercurium, Venerem, Terram, Martemque rubentem</l>
<l n="5.91">Atque Jovem, atque senem Saturnum? Quae mora tardat</l>
<l n="5.92">Crinitas per inane faces, quae noctibus aequat</l>
<l n="5.93">Luces causa pares? Quid ventos excitat, et quae</l>
<l n="5.94">Vis mare nunc reprimit, nunc aestu surgere cogit,</l>
<l n="5.95">Alternatque vices? Aura, amnes, viscera terrae</l>
<l n="5.96">Num nova non cupidis produnt miracula rerum,</l>
<l n="5.97">Invitantque ausus hominum? Quid saecla ferarum,</l>
<l n="5.98">Omnigenumque animantum, alis seu corpora librant,</l>
<l n="5.99">Seu pinnis agitant, seu spiris prona volutant,</l>
<l n="5.100">Non rapiunt animum? Felix cognoscere tantas</l>
<l n="5.101">Qui potuit causas, caecosque recludere fontes!</l>
<l n="5.102">Felix et qui ausus tantum tentare! Juventa</l>
<l n="5.103">Dum calet, o quanto hoc melius fruerere labore</l>
<l n="5.104">Urgendo quam segnis inertes temporis horas!</l>
<l n="5.105">Quid quod et ipsius generis tu jure teneris</l>
<l n="5.106">Notitiis rerum variis formare animum, ac te</l>
<l n="5.107">Imbuere, ut possis curare negotia praesens</l>
<l n="5.108">Non tua dumtaxat, sed quando postulat usus</l>
<l n="5.109">Ipsa aliena etiam? Proin est doctrina paranda</l>
<l n="5.110">Apta tibi: neque enim diffusa scientia venis</l>
<l n="5.111">Una patricio serpit cum sanguine, multi</l>
<l n="5.112">Ut male nunc fortasse putant genitoribus orti</l>
<l n="5.113">Nobilibus juvenes. Pubem maturior aetas</l>
<l n="5.114">Excipiet, levibusque jocis succedet honorum</l>
<l n="5.115">Ambitio; praetor seu judex reddere quondam</l>
<l n="5.116">Cuique suum debebis, et idem condere leges,</l>
<l n="5.117">Causarum aut nodos, dubiosque evolvere nexus</l>
<l n="5.118">Patronis studia hinc atque hinc adversa sequutis.</l>
<l n="5.119">Qui facies recte, qui tanto munere fungi</l>
<l n="5.120">Quibis, dic sodes, ni jus commune tenetur,</l>
<l n="5.121">Ni patrium penitus sedet alta in mente receptum</l>
<l n="5.122">Ipsa et naturae lex prima, unde omnia manant?</l>
<l n="5.123">Publica saepe itidem patres sententia poscet,</l>
<l n="5.124">Resque erit aut ratione, aut exemplis agitanda</l>
<l n="5.125">Haustis historiae claris e fontibus. Haeres</l>
<l n="5.126">Incertus, titubasque; modo huc modo laberis illuc.</l>
<l n="5.127">Et merito: nam quae suspenso digna senatu</l>
<l n="5.128">Verba seres, sophiae doctis penetralibus expers</l>
<l n="5.129">Ac rerum et populorum ignarus? Perdidit urbes,</l>
<l n="5.130">Et perdet, mihi crede, pudenda inscitia plures,</l>
<l n="5.131">Quam furor hostilis vel edacis temporis aevum.</l>
<l n="5.132">Sit patriae tibi magnus amor, sit cura tuendae,</l>
<l n="5.133">Justitiam et semper colito: quidquid tibi rectum</l>
<l n="5.134">Atque pium fuerit visum, nec gratia, nec vis</l>
<l n="5.135">Ullius impediat, quin firmum sit, maneatque,</l>
<l n="5.136">Quantum in te est, fixum: frustra seducere tentent</l>
<l n="5.137">Muneribusve minisve; ut circum saxa sonantes</l>
<l n="5.138">Franguntur fluctus euris turbantibus aequor;</l>
<l n="5.139">Sic clades minitata, oblataque munera vano</l>
<l n="5.140">Nequidquam assultu quatiant immobile pectus.</l>
<l n="5.141">Imperii haec virtus sit murus aheneus: illam</l>
<l n="5.142">Qui fugiunt, ponant et honorum insignia, et omnes</l>
<l n="5.143">Nominis ac generis titulos, fex ultima plebis,</l>
<l n="5.144">Venales animae ac viles. Cane pejus et angue</l>
<l n="5.145">Vitandum est ne turpe animum juvenilibus annis</l>
<l n="5.146">Dedecus inficiat, prolapsumque improba raptet</l>
<l n="5.147">In vitium mox consuetudo, admissaque culpa.</l>
<l n="5.148">Quos videas sine noxa et clara excellere laude,</l>
<l n="5.149">Hos sequere, horum animo propone exempla: pudebit,</l>
<l n="5.150">Cum meliora habeas, non et melioribus uti.</l>
<l n="5.151">Quod superest, venerare Deum, quem semper adesse</l>
<l n="5.152">Crede tibi, ac mentis scrutari arcana repostae</l>
<l n="5.153">Ultorem scelerum largitoremque bonorum;</l>
<l n="5.154">Hic primus fons esto, haec ultima linea rerum.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD MICHAELEM GARGUREVICHIUM MEDICUM PRAESTANTISSIMUM CIV. RHAC.</head>
<l n="6.1">Claro Poeonia doctum qui dixit in arte</l>
<l n="6.2">Induperatori similem, non ille recessit</l>
<l n="6.3">Avius a vero, Michael doctissime, Coi</l>
<l n="6.4">Fama senis; multum sed, crede, et vidit, et acri</l>
<l n="6.5">Ingenio valuit, si res contendere rebus,</l>
<l n="6.6">Et conferre velis. Lituos, et Martia signa</l>
<l n="6.7">Nominis et magni strepitum si denique demas,</l>
<l n="6.8">Qui potior medico dux est? Fors Mater Achillem</l>
<l n="6.9">Tradidit idcirco Chironi, usumque medendi,</l>
<l n="6.10">Bellandique artes heros ut disceret una.</l>
<l n="6.11">Namque ducis quae cura? Ille hostem e finibus arcet</l>
<l n="6.12">Atque ferum, inrumpit si qua improvisus, et agros</l>
<l n="6.13">Vastat, agens praedas, quatiensve insultibus arces,</l>
<l n="6.14">Auxilio properans aut campis cedere cogit,</l>
<l n="6.15">Aut sumptis propere telis decernere litem.</l>
<l n="6.16">Quid medici? Nostro nimirum a corpore pestes,</l>
<l n="6.17">Insidias vitae quae tendunt semper, et errant</l>
<l n="6.18">Innumerae numero nos circum, avertere curant;</l>
<l n="6.19">Tum si qua insedit subito vis, ferre nec arma</l>
<l n="6.20">Apta, nec absistunt furias compescere morbi</l>
<l n="6.21">Scrutantes armamentaria pharmacopejae,</l>
<l n="6.22">Donec parta salus redeat. Nec multa; notandi</l>
<l n="6.23">Hac quoque re nimium similes. Culpatur uterque,</l>
<l n="6.24">Si coepto exciderit victus; laudatur et idem,</l>
<l n="6.25">Rem bone si gessit prudens ac strenuus: omnem</l>
<l n="6.26">Vulgus ab eventu culpam namque aestimat, atque</l>
<l n="6.27">Virtutem a socia fortuna. Quisquis at aequus</l>
<l n="6.28">Iudicat, hoc nulli mortali e sanguine novit</l>
<l n="6.29">Esse datum, quamvis multa illum industria tollat,</l>
<l n="6.30">Et votis gaudere bonis, et vincere semper,</l>
<l n="6.31">Cum Martis fortuna anceps pariterque medentum.</l>
<l n="6.32">In trutina studium ponendum est, curaque, qua quis</l>
<l n="6.33">Usus in arte sua valuit, successus et aeque</l>
<l n="6.34">Pensandus, quicumque fuit. Si pondera culpa</l>
<l n="6.35">Haud premet aequatae lancis, quin altius acta</l>
<l n="6.36">Evehet ad coelum virtus; quicumque ita sese</l>
<l n="6.37">Gesserit, optato non defraudandus honore</l>
<l n="6.38">Expectare potest meritae praeconia laudis,</l>
<l n="6.39">Ut res cumque cadant. Te vero, maxima cujus</l>
<l n="6.40">Virtus, et fortuna fuit, queis laudibus ornem</l>
<l n="6.41">Aeacida celebrande mage, et Chirone magistro,</l>
<l n="6.42">O sate Hygea alma, deducte et origine ab ipsa</l>
<l n="6.43">Asclepi veneranda? Ejus tu numinis haeres</l>
<l n="6.44">Arte bona geminas e nigri faucibus Orci</l>
<l n="6.45">Ad superas revocasti oras lucemque sorores,</l>
<l n="6.46">Dilectasque mihi, et consanguinitate propinquas,</l>
<l n="6.47">Laude et florentes multa. Saevo utraque morbo</l>
<l n="6.48">Languida et atritis heu viribus aegra jacebat</l>
<l n="6.49">Persephones metuens instantis jura severae,</l>
<l n="6.50">Hostilemque manum, cum tu miseratus acerbum</l>
<l n="6.51">Exitium, et Phoebi solers accinctus ad artes</l>
<l n="6.52">Fecisti melius fractis confidere rebus,</l>
<l n="6.53">Puallatim ammissam et rursum sperare salutem.</l>
<l n="6.54">Quam digitis tibi saepe petita arteria, quanto</l>
<l n="6.55">Et studio pulsus numerabas gnavus et omnem</l>
<l n="6.56">Causam explorabas morbi, linguamque notabas,</l>
<l n="6.57">Atque oculorum aciem, atque ipsum sudoris odorem</l>
<l n="6.58">Pervigil invisens, et convenientia signis</l>
<l n="6.59">Pharmaca distribuens? Tua magna industria vicit,</l>
<l n="6.60">Et dirae pepulit metuenda pericula sortis.</l>
<l n="6.61">Jam redit, et fessis vigor artubus, et color ori</l>
<l n="6.62">Purpureus, jam forma nitet gratissima, qualem</l>
<l n="6.63">Ante habuere, sibi et qualem pulcherrima Cypri</l>
<l n="6.64">Illa Dea, et Charites cuperent, et quotquot ubique</l>
<l n="6.65">Mirata est olim formosas Graecia nymphas,</l>
<l n="6.66">Taygeti cum forte jugis bona turba Dianae,</l>
<l n="6.67">Peneum aut propter muscoso in margine ludit.</l>
<l n="6.68">Utraque par Helenae matri est; quam, cur mea quod sit</l>
<l n="6.69">Ipsa soror; dubitem foecundo dicere partu</l>
<l n="6.70">Mnemosynen, quando una novem laetissima natas</l>
<l n="6.71">Edidit et numero Musarum et Apolline dignas?</l>
<l n="6.72">Et nunc illa quidem sese miratur in ore</l>
<l n="6.73">Natarum generis florens, et prole nepotum</l>
<l n="6.74">Multiplici et crescenti ad avitum gentis honorem.</l>
<l n="6.75">Heu quantum matri luctum sors dura parabat,</l>
<l n="6.76">Quantum etiam fratri, carisque sororibus! At non</l>
<l n="6.77">Ulli majorem, tibi quam, Bernarde, tibique</l>
<l n="6.78">Boniada, Parcea si quid crudelius ausae</l>
<l n="6.79">Foedera conjugii rupissent, fidi et amoris</l>
<l n="6.80">Pignora liquissent tanto moerentia casu.</l>
<l n="6.81">Sed trepidi cessere metus: tuque optime sentis,</l>
<l n="6.82">Atque vides, quanta est tua laus. Non vita duabus</l>
<l n="6.83">Matribus optato nunc munere reddita per te,</l>
<l n="6.84">Sed multis jam parta simul: felicia plaudunt</l>
<l n="6.85">Gaudia ubi tristi resonabant omnia fletu.</l>
<l n="6.86">His salvis Caboga minor nunc additus ipse</l>
<l n="6.87">Per te utinam longi quamprimum expellere possit</l>
<l n="6.88">Reliquias morbi, quique illum nunc male torquet,</l>
<l n="6.89">E capite humorem dimittere; nulla triumpho</l>
<l n="6.90">Digna magis laus hac, nulla et victoria Phoebi</l>
<l n="6.91">Ante fores quae scripta aeterno in marmore vivat,</l>
<l n="6.92">Ac duraturis referat tua nomina fastis</l>
<l n="6.93">Inter Baglivum Plancumque, Epidauria tellus</l>
<l n="6.94">Quos tibi produxit similes, foret alter ut Istri</l>
<l n="6.95">Utilis ad ripas, Tyberinas alter ad arces.</l>
<l n="6.96">Tum si fors vivent mea carmina, in his quoque vives</l>
<l n="6.97">Non unquam certe mihi carior, hoc, bone, munus</l>
<l n="6.98">Quam cum praestiteris cupido tua ab arte profectum,</l>
<l n="6.99">Qua catus eximia polles, ac jure triumphas.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD PETRUM ALETIUM V.C.</head>
<l n="7.1">Suave canit lepidi Cordarae, et candida Musa</l>
<l n="7.2">Cunichii: gratum est proin munus; epistola, sed qua</l>
<l n="7.3">Auxisti donum, multo quoque gratior: omnis</l>
<l n="7.4">Nam a capite ad talos ita molli splendida cultu</l>
<l n="7.5">Exornata nitet, nil ut concinnius ipse</l>
<l n="7.6">A multo norim jam tempore, dulcis Alethi,</l>
<l n="7.7">Et Phoebo dilecte. Quod autem impellis, ut ire</l>
<l n="7.8">Docta per ora virum permittam carmina foetus</l>
<l n="7.9">Nec culti ingenii, nec dignos pumice, recte</l>
<l n="7.10">Fors facis, ignarus si credis posse placere</l>
<l n="7.11">Versus, quos nec longa dies, nec lima polivit.</l>
<l n="7.12">Sed contra sentisque putasque. An salsior ergo</l>
<l n="7.13">Ludis, et irrisum gaudes sic prodere amicum?</l>
<l n="7.14">Nil mihi plus aequo tribuas; nec quod tuus haud mos</l>
<l n="7.15">Frontis ad urbanae subrepas dicta. Ego paucis</l>
<l n="7.16">Et vixi notus, vivamque, ut fata volent me.</l>
<l n="7.17">Multa quod emisi stultus, fors poenitet; aut hoc </l>
<l n="7.18">Delectat solum, qoud tristes nempe labore</l>
<l n="7.19">Haud injucundo quaesivi fallere curas.</l>
<l n="7.20">Post obitum qiuid erit de rebus, quas male scripsi,</l>
<l n="7.21">Vel fors recte etiam, prudens et quaerere omitto,</l>
<l n="7.22">Et famam haud curo, quae non audita sonabit,</l>
<l n="7.23">Ipse ubi non adero. Mea vel mittantur in ignes</l>
<l n="7.24">Scripta, vel in vicum vendentem sal, piper, et thus,</l>
<l n="7.25">Ignoscam haeredi facilis, culpamque remittam.</l>
<l n="7.26">Cunichides meus ille et vixit magnus, et usque</l>
<l n="7.27">Major florescet, sors quamquam indebita coeca</l>
<l n="7.28">Nocte premat reliquos venae tam divitis haustus.</l>
<l n="7.29">Illius exemplo tu, cui et vis et favet aetas</l>
<l n="7.30">Haud studii impatiens, nisumque intende, novosque</l>
<l n="7.31">Aude alacer fontes aperire, et promere vastae</l>
<l n="7.32">Mentis opes, pleno jam nunc quas pectore condis</l>
<l n="7.33">Argivis pariter doctus, Latiisque Camoenis,</l>
<l n="7.34">Ad quas grandiloquus tibi calcar avunculus addit,</l>
<l n="7.35">Gnavus uti curras. Ego radens littora in altum</l>
<l n="7.36">Plaudam solventi tibi vela haud invidus, ac te</l>
<l n="7.37">Suspiciens merita redimitum tempora lauro</l>
<l n="7.38">Laetus io! dicam, patriae nova gloria surgit.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD THOMAM JAC. F. BASSEGLIUM PATR. RH.</head>
<l n="8.1">Bassegli, externos longeque diuque vagate</l>
<l n="8.2">Per populos, pulcro doctrinae illectus amore</l>
<l n="8.3">Dum gaudes coetus sapientum invisere, et urbes,</l>
<l n="8.4">Et mores hominum varios cognoscere, qualis</l>
<l n="8.5">Visa tibi reduci patria est, quam liquimus ambo</l>
<l n="8.6">Diversis animis studia et diversa sequuti</l>
<l n="8.7">Imberbes? Suave est noto requiescere nido,</l>
<l n="8.8">Et natale solum post longum visere tempus,</l>
<l n="8.9">Amplectique suos. Felix non vita tumultus</l>
<l n="8.10">Inter, et ingentes fortunae mobilis aestus</l>
<l n="8.11">Degitur; ast animus turbarum nescius, et mens</l>
<l n="8.12">Sorte sua cum laeta haud ullis angitur intus</l>
<l n="8.13">A vitiis. Sint clara licet, sint grandia passim,</l>
<l n="8.14">Quae possint alibi cupidum monumenta tenere,</l>
<l n="8.15">Atque boni specie vana suspendere hiantem;</l>
<l n="8.16">Hic quoque terrarum non displicet angulus, aer</l>
<l n="8.17">Purus ubi et ventis perflatus mollibus almam</l>
<l n="8.18">Temperiem coeli praestat, camposque feraci</l>
<l n="8.19">Rore fovet, variosque suo dat tempore foetus.</l>
<l n="8.20">Non virides oleae desunt; non parca racemis</l>
<l n="8.21">Luxurians gravidis spumat vindemia, et ipsa</l>
<l n="8.22">Inter saxa ceres, plenis flavescit aristis.</l>
<l n="8.23">Alituum genus omne frequens, armentaque ludunt,</l>
<l n="8.24">Et simae tondent late dumeta capellae,</l>
<l n="8.25">Mellaque apes stipant non decedentia hymetto.</l>
<l n="8.26">Heic portus pelagique sinus; heic turbidus iras</l>
<l n="8.27">Adria deponit, nusquam piscosior, oras</l>
<l n="8.28">Quam circum has, nusquam foecundior ostrea ferre</l>
<l n="8.29">Lucrinumque lacum, et claras vincentia Bajas,</l>
<l n="8.30">Quam gemini contingit ubi confinia stagni.</l>
<l n="8.31">Acre hominum genus est, animisque et robore pollet</l>
<l n="8.32">Ingenii magno, jubeas seu Palladis artes,</l>
<l n="8.33">Pieridum seu dona sequi, atque arcana Mathesis.</l>
<l n="8.34">Libertatis amans, decoris quoque; grandia adurgens</l>
<l n="8.35">Plus aequo fortasse, aura si lenis amica</l>
<l n="8.36">Aspiret ventus; si contra, vela remittit,</l>
<l n="8.37">Abjectumque jacet, patiturque senescere vires.</l>
<l n="8.38">Omnibus est terris vitanda illa improba Siren</l>
<l n="8.39">Desidia; his autem inprimis, ignavia circum</l>
<l n="8.40">Barbara finitimae gentis quibus addere calcar</l>
<l n="8.41">Et stimulos deberet, ament ut sponte laborem,</l>
<l n="8.42">Insudentque alacres operi. Quid? Dicere vera</l>
<l n="8.43">Num dubitem, patriaeque malus num tangere amatae</l>
<l n="8.44">Permetuam labes? Alitur si forte recuses</l>
<l n="8.45">Ferre manus, vitium; manant contagia, vulnus</l>
<l n="8.46">Ni retegas. Aliqua hinc igitur speranda medela,</l>
<l n="8.47">Solamenque malo, surdas emissa per aures</l>
<l n="8.48">Si non dicta ibunt. Heic agri cura colendi est,</l>
<l n="8.49">Triptolemi quondam fuerat quae tempore in usu,</l>
<l n="8.50">Scilicet atque artes variae exercentur, ut olim</l>
<l n="8.51">Secla hominum duro de saxo enata superstes</l>
<l n="8.52">Deucalion monuit. Nil tot labentibus annis</l>
<l n="8.53">Inventum effictumque, addat quod rebus honorem,</l>
<l n="8.54">Et pretium. Quaedam vexat socordia prava,</l>
<l n="8.55">Igniculos animorum omnes quae extinguit, et una</l>
<l n="8.56">Quod mirum est, luxus ingentem accendit amorem.</l>
<l n="8.57">Non fictor, sculptorve bonus, pictorve; nec ullum</l>
<l n="8.58">Rerum paene genus, queis tecta ornamus, et artus</l>
<l n="8.59">Contegimus, nostrum pote dici. Advecta supellex,</l>
<l n="8.60">Et vestis: sordent quaecumque heic extudit usus,</l>
<l n="8.61">Laudanturque adscita procul. Sic omne lucellum</l>
<l n="8.62">Hinc abit, et miserae crescunt incommoda plebis;</l>
<l n="8.63">Ad furta et fraudes urget quam turpis egestas.</l>
<l n="8.64">Num qua magistratus damnosa incuria partem</l>
<l n="8.65">Hujus habet culpae? Num jura haud provida ferre</l>
<l n="8.66">Auxilium cessant, foedumque arcere veternum?</l>
<l n="8.67">Nonne videns matres juvenesque incedere dicas</l>
<l n="8.68">Divitias Indi nempe affluxisse beati,</l>
<l n="8.69">Pactolique aurum? Tantis quaesita renidet</l>
<l n="8.70">Forma opibus, mutatque novati munera cultus,</l>
<l n="8.71">Et Venetum, et Ligurum potis exaturare rapinas,</l>
<l n="8.72">Non cupidum exhaurire animum. Redimicula, mitras,</l>
<l n="8.73">Velaque, et illusos flores, et serica texta</l>
<l n="8.74">Miramur passim volitare. Haud ulla carina</l>
<l n="8.75">Advenit externis repetens haec litora ab oris,</l>
<l n="8.76">Multa peregrinae quin secum millia mercis</l>
<l n="8.77">Advehat. Haud petitur, quanti est, cerebrosa recentem</l>
<l n="8.78">Quem fingat novitas ornatum, quemque venustum</l>
<l n="8.79">Asserat: extemplo coemit florentior aetas</l>
<l n="8.80">Posthabito generis, patrii et discrimine census,</l>
<l n="8.81">Prodiga, et ad nugas conversa, inimicaque nummi.</l>
<l n="8.82">At quam laeta diu sors haec durabit? An usque </l>
<l n="8.83">Copia de pleno fundet sua munera cornu?</l>
<l n="8.84">Sic utinam faxit lucri Cyllenius auctor</l>
<l n="8.85">Et bona Tethys opum nostrarum provida nutrix,</l>
<l n="8.86">Ipsaque nos ipsos det fallere posse Laverna!</l>
<l n="8.87">Sed vereor, ne prisca brevi nos tempore visat</l>
<l n="8.88">Pauperies, neu sera premat sapientia rebus</l>
<l n="8.89">Omnibus exhaustos et sanae frugis egentes.</l>
<l n="8.90">Quid juvat argenti convectum pondus, et auri,</l>
<l n="8.91">Si, velut aeratis cum se unda canalibus effert,</l>
<l n="8.92">Nulla manent heic signa, iterumque relabitur oras</l>
<l n="8.93">Hinc alias, iterumque alienae commoda gentis</l>
<l n="8.94">Auctat alitque opibus? Tunc tantum industria prodest </l>
<l n="8.95">Nautica, quam nostri totis nunc viribus urgent</l>
<l n="8.96">Certantes, gnavum cum vividus ardor ad artes</l>
<l n="8.97">Multiplices acuit populum, numerosaque lucrum</l>
<l n="8.98">Cum soboles certos vitae convertit in usus,</l>
<l n="8.99">Et stabiles inquirit opes, intactaque curvis</l>
<l n="8.100">Vomeribus sive arva serit, sive educat ulmos,</l>
<l n="8.101">Seu pecudes pascit, seu scalpit robora ferro,</l>
<l n="8.102">Assiduoque labore opera inter dura senescit</l>
<l n="8.103">Nunc linum subigens, nunc lanae vellera texens.</l>
<l n="8.104">His studiis hac mente vigent non ulla perosae</l>
<l n="8.105">Damna revolventis fortunae tristia gentes;</l>
<l n="8.106">His et aluntur opes: fervens industria curis</l>
<l n="8.107">Excitat ingenium, labor et bonus omnia vincit.</l>
<l n="8.108">Si non planities camporum, et prata virescunt</l>
<l n="8.109">Florea, si colles nudus lapis obtegit atque</l>
<l n="8.110">Glarea, cur moros bombycum in pabula cessant</l>
<l n="8.111">Conserere, et truncos late vivacis olivae?</l>
<l n="8.112">Cur vagus ipse amnis, veteres qui interfluit undis</l>
<l n="8.113">Enchelios, non in rivos diductus, et omnem</l>
<l n="8.114">Per vallem sparsus nunc his nunc dividit illis</l>
<l n="8.115">Frugibus humorem calido sitientibus aestu?</l>
<l n="8.116">Cur vitreus surgens radice e montis Arion</l>
<l n="8.117">Tantum undis frumenta terit, nec ab arte coactus</l>
<l n="8.118">Robora diffindit, tenuatque in fila metalla,</l>
<l n="8.119">Aut folia effingit niveae tenuissima chartae?</l>
<l n="8.120">Castaneas scrobibus condiscant ferre cavatis</l>
<l n="8.121">Aerii montes, nec fagus et aesculus ingens</l>
<l n="8.122">Ligna negent, glandesque: magis sollertia regnum</l>
<l n="8.123">Extulit agrestis semper, quam divite vena</l>
<l n="8.124">Inventum effosumque aurum telluris hiatu.</l>
<l n="8.125">Quae melior gregibus pascendis insula, longa</l>
<l n="8.126">Quam Melite? Squallet raris deserta colonis,</l>
<l n="8.127">Atque malos gleba colubros alit ubere: cedet</l>
<l n="8.128">Squallor ab inductis pastoribus, unaque mensis</l>
<l n="8.129">Sufficiet, pinguique dabit genus omne macello</l>
<l n="8.130">Quadrupedum, deerit nec lac, nec caseus urbi.</l>
<l n="8.131">Aspice et Augusten: surgens oleaster obumbrat,</l>
<l n="8.132">Et vestit scopulos enatus sponte virentes.</l>
<l n="8.133">Insere, et agrestem cultu dediscere morem</l>
<l n="8.134">Coge instans. Sese non illi molle Tarentum,</l>
<l n="8.135">Non dives Corcyra, aut praeferet ipsa Zacynthos.</l>
<l n="8.136">Quid memorem ternas Elaphites? Contigit illis</l>
<l n="8.137">Certus honos, multusque labor: quod si tamen ipsas</l>
<l n="8.138">Illustret nova cura, magis mirabere Bacchi,</l>
<l n="8.139">Cecropiae et divae claras ditescere foetu.</l>
<l n="8.140">Si non servorum stipatus ab agmine longo</l>
<l n="8.141">Lentus inauratis vectari curribus opto;</l>
<l n="8.142">Sed nec iter faciens longum per saxa caballo</l>
<l n="8.143">Ire velim. Pateat communi publica sumptu</l>
<l n="8.144">Strata via, aeratis pariterque accommoda plaustris,</l>
<l n="8.145">Volvendisque rotis; vicina per oppida merces</l>
<l n="8.146">Haec eadem late spargat, rursumque reportet,</l>
<l n="8.147">Quae dederint referenda; sit aequa et cura salinas</l>
<l n="8.148">Rite asservandi, vis et provisa tuendi</l>
<l n="8.149">Agricolas, nimium dominorum semper avaro</l>
<l n="8.150">Imperio pressos. Annonae prostet in urbe</l>
<l n="8.151">Copia venalis; vigeat custodia morum,</l>
<l n="8.152">Et vigeant leges, soboles quibus aucta paratur,</l>
<l n="8.153">Instruiturque simul; tunc sese Epidauria tellus,</l>
<l n="8.154">Exiguis quamquam cohibetur finibus, amplum</l>
<l n="8.155">Evehet in nomen, parvoque assueta vigebit:</l>
<l n="8.156">Illa velut felix sub duri lege Lycurgi</l>
<l n="8.157">Nondum Asiae corrupta opibus Spartana juventus;</l>
<l n="8.158">Aut Italos altis dirimunt ubi montibus Alpes,</l>
<l n="8.159">Noricaque, et potior tibi cara Helvetica pubes.</l>
<l n="8.160">His ego me solor votis, nec tristia duco</l>
<l n="8.161">Tempora, securus, quid agant horrentia Martis</l>
<l n="8.162">Signa per Europam late minitantia, et arma</l>
<l n="8.163">Hinc atque hinc populorum excita. His tu quoque, credo,</l>
<l n="8.164">Nam sapis, atque agitas campestribus otia curis,</l>
<l n="8.165">Contentus vives, seu rura Oneïa lustras,</l>
<l n="8.166">Sive Umblae, Burnique doces florescere glebas,</l>
<l n="8.167">Vitibus et patriis imitaris dulce Falernum,</l>
<l n="8.168">Caecubaque impresso signari consule digna</l>
<l n="8.169">Usque novas rerum sollers inquirere leges.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD MARINUM MATTH. F. ZAMAGNAM PATR. RH.</head>
<l n="9.1">Ecquid ab Euganeis sensisti forte levari</l>
<l n="9.2">Fontibus? Ecqua tuo medicina inventa dolori</l>
<l n="9.3">Tristitiam, morbi sociam, de mente fugavit?</l>
<l n="9.4">Cedet causa mali paullatim, atque arte medentum</l>
<l n="9.5">Adveniet revocata salus, o cognite et usu</l>
<l n="9.6">Suavis amicitiae, mihi juncte et sanguine eodem</l>
<l n="9.7">Marine. Ingenium tibi magnum Parca, deditque</l>
<l n="9.8">Divite cum vena linguam; quidque utile vitae,</l>
<l n="9.9">Quid deceat, melius Zenone et Socrate nosti.</l>
<l n="9.10">Persta igitur fortis: levius patientia reddet,</l>
<l n="9.11">Quod non corrigere est licitum. Sincera probatur</l>
<l n="9.12">Rebus in adversis virtus, et ab objice ducit</l>
<l n="9.13">Pulcrior eveniens vires; ut purius aeris</l>
<l n="9.14">Lamna micat, domitam flammis atque ictibus instat</l>
<l n="9.15">Arte faber multa quam Martia vertere in arma,</l>
<l n="9.16">Aut divum in formam, heroum aut spirantia signa;</l>
<l n="9.17">Sic eadem quo pressa magis propiorque periclo,</l>
<l n="9.18">Suscitat ingenitam mage lucem et clarior ardet.</l>
<l n="9.19">An labor in medio contendere carbasa ponto,</l>
<l n="9.20">Et cursum properare, ubi ludens aura favoni</l>
<l n="9.21">Leniter horrificat fluctus, et spumea circum</l>
<l n="9.22">Unda occursantis lambit rostra ardua prorae?</l>
<l n="9.23">Tunc non artis opus, tunc vana industria; rector</l>
<l n="9.24">A vectore parum tum differt gnavus inerti.</l>
<l n="9.25">At si nigrantes pugnantibus undique ventis</l>
<l n="9.26">In nubes aer cogatur, et horrida pontum</l>
<l n="9.27">Excitet iratum tempestas, jamque carina</l>
<l n="9.28">In scopulos Syrtesque ab iniquo vortice agatur,</l>
<l n="9.29">Cetera dum trepidat pubes, interritus alta</l>
<l n="9.30">Stat puppi Palynurus, et omnem providus artem</l>
<l n="9.31">Advocat auxilio; felix si vincere possit</l>
<l n="9.32">Ventorum rabiem: sin contra, triste paratus</l>
<l n="9.33">Exitium spectat, nec dira ab imagine pallet.</l>
<l n="9.34">Haec virtus, huc usque licet procedere; velle</l>
<l n="9.35">Ulterius, merus est furor atque inscitia certa.</l>
<l n="9.36">Quocirca mecum sic collige: munere divum</l>
<l n="9.37">Non ulli est hominum data vita, ut semper eodem</l>
<l n="9.38">Flamine decurrat: modo diro fluctuat aestu,</l>
<l n="9.39">Et modo tranquillo ceu portu ingressa quiescit</l>
<l n="9.40">Sopitis animi curis, quas nec metus excit,</l>
<l n="9.41">Gaudiaque, et desiderium, sensusque doloris</l>
<l n="9.42">Acrior humanum suetus subvertere robur.</l>
<l n="9.43">Hinc sapiens nec laeta effertur sorte, nec idem</l>
<l n="9.44">Corruit adversa: ratio moderatur utrinque</l>
<l n="9.45">Laxans atque premens, ceu poscit tempus habenas.</l>
<l n="9.46">Haec autem etsi omnes docti indoctique fatemur</l>
<l n="9.47">Vera; quotus tamen est, isdem qui vel sciat uti,</l>
<l n="9.48">Vel valeat? Nomen virtutis quisque decusque</l>
<l n="9.49">Vindicat usque sibi, gravius quum non onus ullum</l>
<l n="9.50">Vis aliqua imponat; si vero haec urgeat, ultro</l>
<l n="9.51">Claudicat; indomito defensus ab aggere miles,</l>
<l n="9.52">Et pugnae ignarus, magno se credit Achilli</l>
<l n="9.53">Esse parem, dum saevus abest procul hostis, et arma</l>
<l n="9.54">Haud resonant. Dives positis in foenore nummis,</l>
<l n="9.55">Largificoque auctus censu patientior ipso,</l>
<l n="9.56">Conversis rebus, sibi forte videbitur Iro</l>
<l n="9.57">Nempe futurus: amor nostrum sic decipit unum:</l>
<l n="9.58">Quemque, et laudis agit specie fallacis amica,</l>
<l n="9.59">Cum tamen est solidi nil intus. Mors mala ademit</l>
<l n="9.60">Filiolum: cur fles? An non mortalis in auras</l>
<l n="9.61">Mortalem extuleras? Praerepto gaudet honore</l>
<l n="9.62">Aemulus: anne uni proprius debetur? Oborta</l>
<l n="9.63">Contudit et vites, frumenta et pinguia grando:</l>
<l n="9.64">Quid? Coelumne etiam incuses, et damna queraris</l>
<l n="9.65">Impius injustusque? Lybissis navis onusta</l>
<l n="9.66">Mercibus in tumido periit salis aequore: clamas</l>
<l n="9.67">Foede vociferans vitam amisisse: quid isthuc?</l>
<l n="9.68">Nescibas spoliari opibus, qui per freta currunt,</l>
<l n="9.69">Nunc pelagi a rabie, nunc a praedonibus afris?</l>
<l n="9.70">Tum decuit metuisse, ratem cum laetus in altum</l>
<l n="9.71">Solvebas. Nec plura; vides, quo scilicet orso</l>
<l n="9.72">Contendam sermone loquax, et grandia rides</l>
<l n="9.73">Doctrinae praecepta severae, Porticus ac si</l>
<l n="9.74">Instituit tangi naturae haud motibus ullis</l>
<l n="9.75">Nativae oblitum levitatis. Non ego stipes,</l>
<l n="9.76">Non tu adeo cupis esse, nec istum humana rigorem</l>
<l n="9.77">Conditio patitur: ratio verum imperet, et nos</l>
<l n="9.78">Regnatrix, alta residens velut arce, gubernet,</l>
<l n="9.79">Dicebam ut paullo ante; huc omnis cura, laborque</l>
<l n="9.80">Respiciat; primum ne sit male, deinde etiam sit</l>
<l n="9.81">Ut bene; nec si aliquis gravior fors casus acerbae</l>
<l n="9.82">Inciderit sortis, desperes posse ruina</l>
<l n="9.83">Surgere ab instanti, dum vis atque integra spes est.</l>
<l n="9.84">Quare age cur cessas? Si non Antenoris arces</l>
<l n="9.85">Sat juvere aegrum, si non procul omnis abactus</l>
<l n="9.86">Qui malus insedit stomachoque et renibus humor,</l>
<l n="9.87">Parthenopen, Romamque, aut quae magis altera floret</l>
<l n="9.88">Urbibus ex Italis Asclepi laude salubri,</l>
<l n="9.89">I properans. Spero, non frustra ingrata subibis</l>
<l n="9.90">Taedia, suscepti nec longa incommoda cursus,</l>
<l n="9.91">Si redeat secura quies, cupidumque revisat</l>
<l n="9.92">Alma valetudo, qua non praesentius ullum,</l>
<l n="9.93">Aut melius servant homini pia numina munus.</l>
<l n="9.94">Incolumem, laetumque diu non te tua tantum</l>
<l n="9.95">Optat cara domus, dilectaque pectora fratrum;</l>
<l n="9.96">Sed populus, sed tota petit respublica civem</l>
<l n="9.97">Egregium, pariterque habilem seu rebus agendis</l>
<l n="9.98">Consilio seu dando, ubi patrum fluctuat anceps</l>
<l n="9.99">Curia, et in varias trahitur sententia partes.</l>
<l n="9.100">Quin et crede, tua est ingens quae gratia, et aura</l>
<l n="9.101">Aspirans popularis, amicis junctus, et aequi</l>
<l n="9.102">Ordinis, et sancti juris fautoribus unus</l>
<l n="9.103">Ante alios prodesse vales praesentis egenti</l>
<l n="9.104">Auxilii patriae, senio quae fessa labascit</l>
<l n="9.105">Aegrescensque jacet resolutis languida nervis.</l>
<l n="9.106">Non miserae quisquam bonus audet tendere dextram,</l>
<l n="9.107">Tanta obsepta lue est, et partes manat in omnes</l>
<l n="9.108">Jam vitium; fer opem; nec si nunc tota repente</l>
<l n="9.109">Sanari renuit, curae sollertis omitte</l>
<l n="9.110">Incumbens studium. Nunc hanc e corpore spinam</l>
<l n="9.111">Eximere infirmo, nunc illam perge: minori</l>
<l n="9.112">Sic numero haerentum paullatim afflicta premetur,</l>
<l n="9.113">Et sese melius certum post tempus habebit,</l>
<l n="9.114">Inque dies capiet vires, dum libera demum</l>
<l n="9.115">Depulso procul hoste vacet. Sertorius acer,</l>
<l n="9.116">Cum propere vellet numeroque, et Marte timenda</l>
<l n="9.117">Cantaber impatiens Romana invadere signa,</l>
<l n="9.118">Respueretque ducem frustra meliora monentem,</l>
<l n="9.119">In medios produxit equum; tum viribus audax</l>
<l n="9.120">Qui fuit ante alios, juvenem divellere totam</l>
<l n="9.121">Caudam jussit equi. Quod toto corpore nixus</l>
<l n="9.122">Cum facere haud quisset: desistite, dixit, amici,</l>
<l n="9.123">Nunc furere, integris dum fervent agmina castris;</l>
<l n="9.124">Sparsum ubi robur erit, dirum superabimus hostem:</l>
<l n="9.125">Prona pilos nunc hos nunc illos vellere res est,</l>
<l n="9.126">Haud fas una omnes et eodem excerpere nisu.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD MICHAELEM L.F. BONAM PATR. RH.</head>
<l n="10.1">Quod causam justis, praecisa lite, probasti</l>
<l n="10.2">Judicibus tibi tute cliens idemque patronus</l>
<l n="10.3">Gratulor, o Michael, et laetor. Pulsus opima</l>
<l n="10.4">Vulturius cessit de praeda, et lusus inanem</l>
<l n="10.5">Spem doluit. Tu nil metuebas; quippe disertus</l>
<l n="10.6">Eloquio magni polles, genitoris et arte,</l>
<l n="10.7">Sanctarum et gnarus legum es, jurisque peritus.</l>
<l n="10.8">Contra ego, quod pavidus natura, quodque pusillus</l>
<l n="10.9">Praetores raucumque forum ac civilia vincla,</l>
<l n="10.10">Mi vitanda magis duco, quam retia turdis,</l>
<l n="10.11">Quam laqueos merulis, aut tectos piscibus hamos.</l>
<l n="10.12">Quid nunc? Incipient longae procedere luces,</l>
<l n="10.13">Acrior et flavas aestu sol uret aristas,</l>
<l n="10.14">Et calor urbe furet, curarum hac parte levatus,</l>
<l n="10.15">Cur non, quo vacuum te invitat cumque voluptas,</l>
<l n="10.16">Promptior excurras? Cur non et pulcra Gravosae</l>
<l n="10.17">Villa, colis multo quam sumptu atque arte nitentem,</l>
<l n="10.18">Inque dies augere studes ornareque, molli</l>
<l n="10.19">Hospitio accipiat tutae inter praemia vitae?</l>
<l n="10.20">Ille mihi ante alios ridet locus, ille peraeque</l>
<l n="10.21">Jure tibi est multo gratissimus. Haud patet amplis</l>
<l n="10.22">Porrectus spatiis, nec prata virentia servat;</l>
<l n="10.23">Sed cultu laetus Pomonae, atque undique clausus</l>
<l n="10.24">Tranquillo residet portu, varioque tuentum</l>
<l n="10.25">Lumina prospectu pascit; defensus ab austro</l>
<l n="10.26">Nimbiferoque noto, Zephyrorum mollibus auris</l>
<l n="10.27">Perflatur late, et puro simul aere gaudet</l>
<l n="10.28">Inter inaequales frondoso vertice clivos,</l>
<l n="10.29">Atque renidentes curvati more theatri</l>
<l n="10.30">Aedibus eductis niveo de marmore ripas;</l>
<l n="10.31">Quas placidae referunt oculis spectantibus undae,</l>
<l n="10.32">Ut vitreo e speculo reflexae in imagine lucis,</l>
<l n="10.33">Nereïsin, credo, spectaclum dulce vel ipsis.</l>
<l n="10.34">Nautica se circum fundit navalia pubes,</l>
<l n="10.35">Et vehitur pictis freta per pacata phaselis</l>
<l n="10.36">Assiduo insistens operi. Pars prima carinis</l>
<l n="10.37">Fundamenta locat, costas et robore secto</l>
<l n="10.38">Texit, et ingentem curvat compagibus alvum:</l>
<l n="10.39">Pars tollit malos, et veliferas antennas</l>
<l n="10.40">Suspendit, tortosque aptat per aplustra rudentes</l>
<l n="10.41">Cantu incomposito longum solata laborem.</l>
<l n="10.42">Jamque illa egreditur portu ratis, ostia plenis</l>
<l n="10.43">Illa subit velis, coelumque fragoribus implet,</l>
<l n="10.44">Icta repercusso reboant dum littora plausu.</l>
<l n="10.45">Nec piscatorum cessat labor: ille tridenti</l>
<l n="10.46">Stans alta in puppi praedam ferit, omnia crudo</l>
<l n="10.47">Assimilis Glauco, Nereoque; ast ille madentes</l>
<l n="10.48">Aut nassas, aut lina trahit, captosque canistris</l>
<l n="10.49">Vimineis imponit hianti gutture pisces</l>
<l n="10.50">Rombosque, auratasque, et rubor tergore mullos,</l>
<l n="10.51">Pictaque muraenae sinuosa volumina, ditis</l>
<l n="10.52">Apta vel ingentem Luculli explere catinum.</l>
<l n="10.53">Quid memorem festosque dies, populumque frequentem</l>
<l n="10.54">Undique per ripas ultro citroque meantem,</l>
<l n="10.55">Atque coronatas pagi ornamenta puellas?</l>
<l n="10.56">Non his praetulerim Miseni culmina, non his</l>
<l n="10.57">Pausilipum, Bajasque locis: sunt omnia plena</l>
<l n="10.58">Deliciis, faciuntque animum quae visa beatum</l>
<l n="10.59">Ambitione relegata, strepituque forensi,</l>
<l n="10.60">Curarumque alia turba. Quo te simul atque</l>
<l n="10.61">Cum gnatis veniens et pulcra conjuge confers,</l>
<l n="10.62">Grandia deponens urbani taedia luxus</l>
<l n="10.63">Phaeacum in morem non deficiente crumena</l>
<l n="10.64">Instituis facile sine curis ducere vitam</l>
<l n="10.65">Nec tibi contractus, nec caris parcus amicis.</l>
<l n="10.66">Inter ruris opes, Neptuni et munera laetos</l>
<l n="10.67">Continuas sine nube dies, et inania rides</l>
<l n="10.68">Vota ducum, regumque, procul discordibus armis,</l>
<l n="10.69">Alpibus effractis dum fulminat hostis ad altum</l>
<l n="10.70">Eridanum, victorque Italas male territat urbes.</l>
<l n="10.71">Et nunc vectus equo vicinae moenia ad urbis</l>
<l n="10.72">Adproperas, celeri nunc cymba impostus et Umblam</l>
<l n="10.73">Et Malphin lustras, cognataque pectora visis</l>
<l n="10.74">Dulcibus aut epulis aut ludis otia ducens</l>
<l n="10.75">Longa per insomnes aestivo tempore noctes </l>
<l n="10.76">Ingenuos inter risus, et mutua mensae</l>
<l n="10.77">Gaudia, quae laetam gliscunt hilarantia mentem</l>
<l n="10.78">Colloquia? Alterno quo fervet lingua lepore?</l>
<l n="10.79">Saepe etiam intersum simul ipse: oblitus et annos,</l>
<l n="10.80">Rugosam et frontem, et sectae praecepta severae,</l>
<l n="10.81">Rursus in Aonidum, ceu stet vis integra primae</l>
<l n="10.82">Aetatis juvenumque ardor, subrepere lauros,</l>
<l n="10.83">Antraque Cyrrhaeo videor florentia musco,</l>
<l n="10.84">Aut thiaso immixtus nympharum Maenala adire,</l>
<l n="10.85">Thessala vel tempe, juga vel bacchata Dianae</l>
<l n="10.86">Virginibus; quin et nunc ista in mente revolvens.</l>
<l n="10.87">Nescio qua incendi experior dulcedine, ut ipsa</l>
<l n="10.88">Haec non invitis scribatur epistola Musis</l>
<l n="10.89">Praescriptos egressa modos, numerosque, stilumque</l>
<l n="10.90">Quamvis aeger adhuc tenear, curisque gravatus</l>
<l n="10.91">Solliciter: tam cara tui mihi gratia ruris,</l>
<l n="10.92">Tam volupe est memorare jocos, tecumque morari.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD JANUM FR. F. VOLANTIUM CIV. RH.</head>
<l n="11.1">Jane, decor patriae quem pulcro laudis amore</l>
<l n="11.2">Succendit, veterumque docet clarare diserta</l>
<l n="11.3">Scripta virum, quando tibi culta Osmanaïs auras</l>
<l n="11.4">Lucis in aetherias prodibit, et Illyris ora</l>
<l n="11.5">Grandiloquum jactabit epos? Te vindice multis</l>
<l n="11.6">A maculis, queis foede obduxerat atra vetustas,</l>
<l n="11.7">Scriptorumque ignara manus, tam nobile tamque</l>
<l n="11.8">Rarum Pieridum munus splendescere late</l>
<l n="11.9">Incipiet tersum et purgatum? Non modo nobis</l>
<l n="11.10">Suavius efficiet tua cura; sed et ipsa labore</l>
<l n="11.11">Docta tuo nostras mirabitur extera pubes</l>
<l n="11.12">Divitias, grandemque sonum, purumque nitorem,</l>
<l n="11.13">Moenioque animos, et dignas carmine vires.</l>
<l n="11.14">Cur latuit lux tanta diu? Cur obvia paucis</l>
<l n="11.15">Numquam ausa est exire Epidauri e finibus, atque</l>
<l n="11.16">Victuris insculpta typis volitare per oras</l>
<l n="11.17">Hinc alias? Segnis nos vexat inertia laudis,</l>
<l n="11.18">Ac famae immemores patriae; cum nec tamen absit</l>
<l n="11.19">Vatibus a nostris bona vis, nec spiritus ausis</l>
<l n="11.20">Delibare omnes Musaei nectaris haustus.</l>
<l n="11.21">Proin veluti ignoti contemnimur, ipsaque lingua</l>
<l n="11.22">Barbara, quam loquimur, nec Phoebo nata, nec ullis</l>
<l n="11.23">Creditur illecebris Charitum sat idonea. Quid ni?</l>
<l n="11.24">Quum jaceat passim perraris cognita libris,</l>
<l n="11.25">Privatas et servet opes: nec si unus, et alter</l>
<l n="11.26">Excoluit scriptor florentem, turba sequuta</l>
<l n="11.27">Exemplum est major, dum mavult hospita haberi,</l>
<l n="11.28">Ac latii antiqui cives numerarier inter,</l>
<l n="11.29">Quam linguam vena patriam ditare beata.</l>
<l n="11.30">Et tamen Adriaci maris illa a fluctibus Arctos</l>
<l n="11.31">Usque ad hyperboreas, glacialem et frigore pontum</l>
<l n="11.32">Tenditur immensas scythiae per inhospitis oras</l>
<l n="11.33">In rivos diducta, at eadem ab origine, servans</l>
<l n="11.34">Naturam et nomen. Quid quod dulcissima manat,</l>
<l n="11.35">Et multa vi pollet, et omnem flectit ad usum</l>
<l n="11.36">Se facilis patiensque? Inflabit Martia digne</l>
<l n="11.37">Classica, si cantu celebrabis praelia regum,</l>
<l n="11.38">Victoresque alto reduces aequabis Olympo:</l>
<l n="11.39">Mollis, et ad lusus conversa imitabitur artem</l>
<l n="11.40">Idalii pueri, teneros et dicet amores,</l>
<l n="11.41">Myrtea si ludens nympharum tecta frequentes.</l>
<l n="11.42">Atque utinam non ipse olim vernante juventa</l>
<l n="11.43">Liquissem natale solum, fors robur Achillei,</l>
<l n="11.44">Et virtus Laertiadae generosa sonaret</l>
<l n="11.45">Cantibus Illyricis, circumque haec littora Grajum,</l>
<l n="11.46">Trojugenumque forent procerum mage cognita facta,</l>
<l n="11.47">Quam quae bella diu vel Scanderbeghius heros,</l>
<l n="11.48">Hunniades vel gessit, et acris dextera Marci.</l>
<l n="11.49">Nunc cupidum quamquam, et frustra tentare volentem</l>
<l n="11.50">Deficiunt pariter desueta vocabula, et omnis</l>
<l n="11.51">Gratia nativi oblitum sermonis. In ima</l>
<l n="11.52">Numquam etenim ingressus linguae penetralia, tantum,</l>
<l n="11.53">Edidici a nutrice olim quae paucula, servo;</l>
<l n="11.54">Nec dictum lepide quod sit, quod Apolline dignum,</l>
<l n="11.55">A vulgi ignarus coeno secernere novi.</l>
<l n="11.56">Usque adeo (quod turpe reor mihi) daedala fallit</l>
<l n="11.57">Et junctura rudem verborum, et splendida virtus,</l>
<l n="11.58">Concinnusque lepor. Quo fit, sint aurea quamvis,</l>
<l n="11.59">Ne studiosus ego sat nostra poemata mirer,</l>
<l n="11.60">Quandoquidem nequeunt non intellecta placere.</l>
<l n="11.61">Nec tamen illorum numero me dixeris esse,</l>
<l n="11.62">Queis patriae sordent Charites. Imo acrior unus</l>
<l n="11.63">Ante alios quidquid pulcrum est et quidquid honestum,</l>
<l n="11.64">Ad nos et cupiam transferre, et cogere nostri</l>
<l n="11.65">In partem census, nostraeque in commoda linguae</l>
<l n="11.66">Nam quo dexterius fortunae possumus uti</l>
<l n="11.67">Munere? Non magni speranda potentia regni,</l>
<l n="11.68">Fortibus aut armis quaerenda est gloria, quam non</l>
<l n="11.69">Invideo; magnosque odi, quos sanguine fines </l>
<l n="11.70">Extendere suo cives. Cum dia beatos</l>
<l n="11.71">Libertas servata fovet, cum purior aura</l>
<l n="11.72">Irrigat, atque acuit non tardae mentis acumen,</l>
<l n="11.73">Cur non Palladias nos exercemus ad artes,</l>
<l n="11.74">Donaque Castalidum sequimur, properamus et altum</l>
<l n="11.75">Ingenuis sophiae studiis extendere nomen?</l>
<l n="11.76">Cur non imprimis, quem purum accepimus olim</l>
<l n="11.77">A patribus, linguae fortes servamus honorem,</l>
<l n="11.78">Conamurque novas veneres, novaque addere lucis</l>
<l n="11.79">Ornamenta bonae? Jamajam, dum nostra juventus</l>
<l n="11.80">Segnitie turpi atque ingrati difluit oti.</l>
<l n="11.81">Illecebris, Scythico florens gens maxima coelo</l>
<l n="11.82">Auspiciis excita suae et virtute potenti</l>
<l n="11.83">Regnatricis, amat quae nata ad grandia quaeque</l>
<l n="11.84">Una sibi cunctas cunctorum adjungere laudes,</l>
<l n="11.85">Pacifera non arte minus quam clara triumphis,</l>
<l n="11.86">Hoc quoque praeripiet nobis decus. Illa parentum</l>
<l n="11.87">Miro ardore instans linguam fovet, illaque praeter</l>
<l n="11.88">Egregios quos usque libros emittere gaudet,</l>
<l n="11.89">Ipsum etiam, quem quaeque suo sermone loquentem</l>
<l n="11.90">Europae gens laeta colit, perdiscere voces</l>
<l n="11.91">Moschorum coget, versoque assuescere cultu</l>
<l n="11.92">Moeniden, primaeque petet sibi praemia palmae,</l>
<l n="11.93">Quae nostro restabat adhuc intacta labori.</l>
<l n="11.94">Tu, quoniam Palmotta, et Gundula, et optimus ille</l>
<l n="11.95">Georgius, ingenii et doctrinae plenus Achivae,</l>
<l n="11.96">Neglexere comis hinc dignum intexere sertum,</l>
<l n="11.97">Anteveni tu, Jane, nefas, et dedecus arce</l>
<l n="11.98">A patria: utque operi nunc pulcro strenuus instas,</l>
<l n="11.99">Sorgiaden hortare, aut ipse accingere, istud,</l>
<l n="11.100">Dum licet, invadens patriis decus adde Camoenis,</l>
<l n="11.101">Quo dici noster non dedignetur Homerus,</l>
<l n="11.102">Valdius oblectans animos, quam millia vatum</l>
<l n="11.103">Sueta inopes rerum versus et vendere nugas.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD <sic>GOERGIUM</sic> HIGGIAM MEDICUM CLARISSIMUM, AC CIV. RH.</head>
<l n="12.1">Quid mihi, quod gemina tu Phoebi excellis in arte,</l>
<l n="12.2">Higgia, nimirum vates numerosus, et idem</l>
<l n="12.3">Solers in paucis medicus? Quid lauta supellex</l>
<l n="12.4">Quod tibi doctrinae, veterumque scientia rerum;</l>
<l n="12.5">Unde ortum cepere artes, queis machina mundi</l>
<l n="12.6">Legibus, et certa qua vi volvenda regantur</l>
<l n="12.7">Astra? Facem Seresne, an Persae dia tulere</l>
<l n="12.8">Secreta ad sophiae Chaldaeis? Hinc ne et ad Indos,</l>
<l n="12.9">Aegyptumque novae fluxit sapientia lucis</l>
<l n="12.10">Pyramidum sacris inscripta in marmore signis,</l>
<l n="12.11">Haustaque Cecropias hoc fonte advenit Athenas</l>
<l n="12.12">Ingentem annorum post cursum? Num magis ulla</l>
<l n="12.13">Ante his praeluxït latas dominata per oras,</l>
<l n="12.14">Quae post interiit, vastoque resedit hiatu</l>
<l n="12.15">Oceani in spatiis, gens nobilis Atlantaea?</l>
<l n="12.16">Quidmi, inquam, haec prosunt? Te docto tamque diserto</l>
<l n="12.17">En totum Aprilem, Majumque afflictor acerbo</l>
<l n="12.18">Infelix morbo, tamquam mihi tempora circum,</l>
<l n="12.19">Auriculasque putres afflarit triste venenum</l>
<l n="12.20">Canidia, aut spumas e tetro Cerberus ore.</l>
<l n="12.21">Ecquis erit finis, per magnum Poeona et almum</l>
<l n="12.22">Asclepi adjuro nomen? Maculaene tumentes</l>
<l n="12.23">Absistent aliquando, et pelli forma redibit;</l>
<l n="12.24">Ne miser assidue crucier, sed agam sine luctu</l>
<l n="12.25">Quod reliquum est aevi, si quid reliquum esse volet sors.</l>
<l n="12.26">Cras melius, tu semper ais: dilutior humor</l>
<l n="12.27">Incipiet minus atque minus pervellere summam</l>
<l n="12.28">Nempe cutem, confide. Ita spero; at crastina lux haec</l>
<l n="12.29">Ecquando adveniet longissima? Nam quid et usque</l>
<l n="12.30">Sperem, si voto non fas fugiente potiri?</l>
<l n="12.31">In miseris rebus, fateor, spes grande levamen,</l>
<l n="12.32">Et tutum est plerumque; eadem sed longa senectam</l>
<l n="12.33">Ad tardam vana quum nos dulcedine fallit,</l>
<l n="12.34">Tum potius labes dicenda, dolique satelles,</l>
<l n="12.35">Ceu mihi, ne eveniat, metuo. Collyria vestra</l>
<l n="12.36">Nunc ubi sunt, succique herbarum, et vis panaceae</l>
<l n="12.37">Illa potens omnes morborum evertere casus?</l>
<l n="12.38">Amisere suas in me nunc omnia vires;</l>
<l n="12.39">Non sudor, non vena valet percussa, nec ulla</l>
<l n="12.40">Est remedi virtus. Nequidquam expertus ut olim</l>
<l n="12.41">Balnea sum vivo fumantia sulfure, et undas</l>
<l n="12.42">Adriaci salsas pelagi, scapulasque peresas</l>
<l n="12.43">Aestu cantharidum, ferrumque, et quidquid acuto</l>
<l n="12.44">Extudit ingenio torquendis ars mage membris;</l>
<l n="12.45">Sic modo, tu quamvis non ulli parcis amicus</l>
<l n="12.46">Aut studio aut curae, nullo medicabilis astu</l>
<l n="12.47">Aegror abit. Quid agam? Num vestros nomen inane</l>
<l n="12.48">Esse putem titulos, ceu Thessala carmina, et umbris</l>
<l n="12.49">Errantes lemures delirae somnia mentis?</l>
<l n="12.50">Magna est, credo equidem, vobis solertia; sed non</l>
<l n="12.51">Certa tamen, victrixque: eventu haud semper amato</l>
<l n="12.52">Gaudet. Quam dispar animis inventa juvandis,</l>
<l n="12.53">Quanto et certa magis medicina, carere cupito</l>
<l n="12.54">Quam non successu videas, ni sola voluntas</l>
<l n="12.55">Aegroti dura obsistat, praeceptaque spernat,</l>
<l n="12.56">Quae ratio inculcet purgandae accommoda vitae.</l>
<l n="12.57">Non te igitur culpem, nec de te conquerar: hoc mi est</l>
<l n="12.58">Quod morbi, insaevit puero natura, et ab ipsis</l>
<l n="12.59">Uberibus suxi nutricis: dum Itala tellus</l>
<l n="12.60">Me tenuit, solis velut ignem pastor in agris</l>
<l n="12.61">Cum tegit asservans, sopitum pene quierat;</l>
<l n="12.62">Post, reduce in patriam, vires collegit easdem,</l>
<l n="12.63">Saevit et asperius. Proin totus ni mihi sanguis</l>
<l n="12.64">E venis, qui est cumque, fluat, Medeaque rursum</l>
<l n="12.65">Ni qua potens caeso mage purum sarciat agno,</l>
<l n="12.66">Portandum hoc vitii est quidquid; nunc acrius uret,</l>
<l n="12.67">Nunc levius; nunquam tentato a corpore cedet,</l>
<l n="12.68">Ut semel admissum radicem in sanguine fixit.</l>
<l n="12.69">Quare age sis, quo docta potest industria, quoque</l>
<l n="12.70">Sedulitas prodire, juves precor. Ulterius nil</l>
<l n="12.71">Sollicito; neque enim vel divum immensa potestas,</l>
<l n="12.72">Vel fato vobis hominum prudentia major,</l>
<l n="12.73">Quamquam olim meritos decorarit Graecia templis,</l>
<l n="12.74">Conversumque in vota, precesque Epidaurius anguis</l>
<l n="12.75">Viderit Ausonium Tiberim. Non quae leve vulgus</l>
<l n="12.76">Admiranda putet, sapiens ea censeat aeque:</l>
<l n="12.77">Extima sat primo facies; examinat alter</l>
<l n="12.78">Quid solidae lateat viso sub cortice frugis.</l>
<l n="12.79">Si caecus, claudusve, humerosve tumentior essem</l>
<l n="12.80">Natus, et accirem medicum, rideret opinor</l>
<l n="12.81">Democritus. Quid? Si labes inoleverit annis</l>
<l n="12.82">A multis aliqua, et vitium manaverit omnes</l>
<l n="12.83">Corporis in lymphas, nonne aeque illudet aventem</l>
<l n="12.84">Sanari? De me tu dictum crede. Quid ergo</l>
<l n="12.85">Sit reliquum? Nil, ni praescriptis legibus utens,</l>
<l n="12.86">Quando et Anigrus abest, placandae et Anigrides antro;</l>
<l n="12.87">Ipse mihi ut caveam bellumque indicere ventri</l>
<l n="12.88">Ne dubitem atque gulae; jam et factus Pithagoraeus</l>
<l n="12.89">Coenam olus, et lapathon vellam, betasque salubres,</l>
<l n="12.90">Intybaque, ac totos demum depascar agellos</l>
<l n="12.91">Haud niveo sine lacte. Abstemius ostrea vitem,</l>
<l n="12.92">Atque oleo incoctos et Bacchi nectare echinos,</l>
<l n="12.93">Et pernam, et carnis pulmenta exsicca suillae</l>
<l n="12.94">Cum pipere, et muria et bulbis, et quidquid adurens</l>
<l n="12.95">Calfacit humores, atque addit pabula flammae.</l>
<l n="12.96">Haec victusne placet ratio? Num nam utile censes</l>
<l n="12.97">Propositum? Quidni? Cautus sic hactenus, inquis,</l>
<l n="12.98">Fecisses utinam, quanto leviore doleres</l>
<l n="12.99">Nunc damno, morbique foret tolerabilior vis?</l>
<l n="12.100">Idcirco patiensque fero; meaque aspera fata,</l>
<l n="12.101">Non alium incuso: namque est heic culpa, quid obstem?</l>
<l n="12.102">Nostra aliqua, utque male haud fuerat, tentare periclum</l>
<l n="12.103">Haud timui, vitamque refectis viribus egi</l>
<l n="12.104">Liberius. Quis enim credat, cui contigit olim</l>
<l n="12.105">Evasisse mari, si navim ascendere rursum</l>
<l n="12.106">Audeat, undisono positurum in gurgite vitam,</l>
<l n="12.107">Praesertim sudum, quum coelum ridet, et aurae</l>
<l n="12.108">Molliter aestivo crispant freta caerula flatu?</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD JOANNEM BL. F. CABOGAM PATR. RHAC.</head>
<l n="13.1">Ergo redis tandem, patriosque revisere fines</l>
<l n="13.2">Adproperas, et multa pater fers oscula gnatis;</l>
<l n="13.3">Uxorique tuae, quae te surgentibus astris,</l>
<l n="13.4">Aurora et veniente, vocat; velut anxia Ulyssem</l>
<l n="13.5">Penelope, Zephyrisque facit pia vota secundis,</l>
<l n="13.6">Occiduo ut spirent faciles de littore, teque</l>
<l n="13.7">Jam patriae reddant. Furias coelique, marisque</l>
<l n="13.8">Incolumis vinces; et quamvis caerula fervent</l>
<l n="13.9">Nunc austris, nimbisque, ipse Aeolus obstruet euros,</l>
<l n="13.10">Disicietque imbres sancta prece victus, et altum</l>
<l n="13.11">Sternet. Ut advectum cupide complectar, et omnes</l>
<l n="13.12">Laetitias animi, Caboga o candide, tali</l>
<l n="13.13">Expromam adventu! Quis me facilior uno</l>
<l n="13.14">Esse potest, visam quum primum, et bracchia collo</l>
<l n="13.15">Injiciam? Certe bacchabor, agit veluti quem</l>
<l n="13.16">Ebrietas laeta, aut mentis lunaticus error.</l>
<l n="13.17">Nunc maris Illyrici relegis dum littora, et oras</l>
<l n="13.18">Prospectas, ubi Pola fuit, pubisque Salone</l>
<l n="13.19">Belligerae nutrix, seu te resonantibus undis</l>
<l n="13.20">Complexu a nostro semotum Absyrthides arcent,</l>
<l n="13.21">Sive Hissa, incurvoque super Pharos edita portu,</l>
<l n="13.22">Et propior Corcyra nigrantibus aspera sylvis,</l>
<l n="13.23">Seu clausum quaecumque tenent loca; dic age quaeso</l>
<l n="13.24">Sat recte ne vales? Patrione a culmine gaudes</l>
<l n="13.25">Cernere surgentem fumum procul, atque nivosum</l>
<l n="13.26">Sergion apparere? An adhuc in mente revolvis</l>
<l n="13.27">Vindelicos, Italosque, memor tam suaviter actae</l>
<l n="13.28">Delicias inter varias, et commoda, vitae?</l>
<l n="13.29">Quid tibi visa Istri sata culta, et moenia celsae</l>
<l n="13.30">Vindobonae? Dives magni quid Caesaris aula,</l>
<l n="13.31">Atriaque, et veterum monumenta tot aurea regum,</l>
<l n="13.32">Templa, theatra, viae, pontes, et bibliothecae</l>
<l n="13.33">Ingeniis patefactae almas ad Palladis artes?</l>
<l n="13.34">Quidve urbes aliae, quas temperat Austria fortis?</l>
<l n="13.35">Anne tibi fama majora, an visa minora</l>
<l n="13.36">Omnia? Solertem finxit natura, nec excors,</l>
<l n="13.37">Ut multi, es peregre patria a tellure profectus;</l>
<l n="13.38">Spectandis sed rebus idoneus, atque subactum</l>
<l n="13.39">Judicium portans cultuque usuque. Sagacis</l>
<l n="13.40">Proin quocumque ires et docti fama sequuta est</l>
<l n="13.41">Te coetu in quovis, ac tanto cive superba</l>
<l n="13.42">Ipse etiam externo gaudebat honore Rhacusa.</l>
<l n="13.43">Ludicra mitte igitur narrare. Haud noscere namque</l>
<l n="13.44">Abs te aveo, quaenam fuerint spectacula scenis</l>
<l n="13.45">Exhibita; imberbes saltatrix mimula pusos</l>
<l n="13.46">Detineat, plenas docta exhaurire crumenas;</l>
<l n="13.47">Aut dulcis manans enervi e gutture cantus</l>
<l n="13.48">Semiviri Marchesini, vel Pacchiarotti,</l>
<l n="13.49">Nocturno resonant quum circum pulpita plausu,</l>
<l n="13.50">Et pallens matrona stupet, tacitaeque puellae</l>
<l n="13.51">Suspirant, intusque ignotis aestibus ardent.</l>
<l n="13.52">Nuper Parthenopen lustravit Fulvius, arces</l>
<l n="13.53">Romuleas Flaccus; vix illi nota Vesaevi</l>
<l n="13.54">Ora flagrans, vix nota isti Capitolia, et arces,</l>
<l n="13.55">Flavia ubi surgit moles. Quid vidit uterque,</l>
<l n="13.56">Quid didicit? Risum teneas tranquillus, et audi</l>
<l n="13.57">Si possis. Cura huc omnis, studiumque benigno</l>
<l n="13.58">Cum sumptu recidit, nimirum nosse, ut obumbret</l>
<l n="13.59">Alta tenus mento tumefactum fascia collum,</l>
<l n="13.60">Arcta nates tunica ut retegat, braccaeque videndum</l>
<l n="13.61">Vi multa inductae tenerum femur undique signent;</l>
<l n="13.62">Ut levius Cyprio fluitet sine pulvere tonsa</l>
<l n="13.63">Caesaries, malas deformet, et hispida frontem;</l>
<l n="13.64">Stent ocreae pedibus, dextram clava Herculis armet,</l>
<l n="13.65">Qua potius firmet coecus vestigia Cyclops,</l>
<l n="13.66">Laevaque sub stomacho caleat demissa. Etiam addent</l>
<l n="13.67">Quis color, et quae forma magis muliebribus apta</l>
<l n="13.68">Vestibus, ornatusque omnes, et nomina dicent</l>
<l n="13.69">Puparum, quae palla recens, quae brachia nuda</l>
<l n="13.70">Ostentet melius, nec te Ghilotina silebunt</l>
<l n="13.71">Instrumentum atrox poenae, caedisque ministram</l>
<l n="13.72">Ipsi damnosam auctori; velut aenea quondam</l>
<l n="13.73">Bos fuit artifici, Siculo regnante tyranno.</l>
<l n="13.74">Haeccine uti laudes portenta, et monstra feroces</l>
<l n="13.75">Carnifices ornare magis, quam digna puellas?</l>
<l n="13.76">I, peregre juvenes ventosos mitte, relatu</l>
<l n="13.77">Digna ferent, fors et plaudet matercula: sed jam</l>
<l n="13.78">Caetera de genere hoc faciamus missa; neque hic me,</l>
<l n="13.79">Nec te adeo longus sermo decet. Omnia visat</l>
<l n="13.80">Advena, scruteturque, at non probet omnia; ubique</l>
<l n="13.81">Plurima inepta etenim. Quisquis sapit, illa sequutus</l>
<l n="13.82">Arripiat, quae visa externo in littore possint</l>
<l n="13.83">Aut animum vitiis purgare, et reddere honestum;</l>
<l n="13.84">Aut patriae prodesse, suis, et civibus, ut sunt</l>
<l n="13.85">Artes, atque inventa, quibus mage floreat urbis</l>
<l n="13.86">Splendor, et insani fugiat dementia luxus;</l>
<l n="13.87">In primis vigeant queis mores sanctius. Heus tu,</l>
<l n="13.88">Jam satis est; vetus occinitur tibi naenia, clamas,</l>
<l n="13.89">Discipulorum inter toties cantata cathedras.</l>
<l n="13.90">Quo spectant praecepta, perinde ac nescio quae fors</l>
<l n="13.91">Audierim de te mendacis murmura famae,</l>
<l n="13.92">Carpere et oblique tentem? Nunquam male apud me</l>
<l n="13.93">Audisti, sic Musa diu mihi ludere donet,</l>
<l n="13.94">Nec te, quamquam idem valeas aetate virenti,</l>
<l n="13.95">Et fumosus adhuc tibi sanguis ferveat intus</l>
<l n="13.96">In venis, nullam Circen, nullamque Calypso</l>
<l n="13.97">Suspicor illectum potuisse tenere vel oris</l>
<l n="13.98">In Venetis, vel Vindobonae prius; unde profectum</l>
<l n="13.99">Non sine lacrymulis mendax te lingua ferebat,</l>
<l n="13.100">Quo curis accensa magis tabesceret uxor.</l>
<l n="13.101">Quis dubitat? Tenuere imbres, tenuere procellae</l>
<l n="13.102">Pollicitum nobis septembri mense futurum</l>
<l n="13.103">Nido in communi, quum jam fugiente decembri</l>
<l n="13.104">Expectaris adhuc. Gliscens tibi cura relicti</l>
<l n="13.105">Filioli, armorum ut puer informetur ad usus</l>
<l n="13.106">Teutonicos inter juvenes, devotaque Marti</l>
<l n="13.107">Pectora, ab invitis flectum ducebat ocellis;</l>
<l n="13.108">Non ullae illecebrae, non ulla abrupta cupido.</l>
<l n="13.109">Invidiae stimulis hominum pars magna; maligno</l>
<l n="13.110">Pars animo trahitur; vix possis credere amico,</l>
<l n="13.111">Vix ipsi consanguineo, culpetne, probetne,</l>
<l n="13.112">Consilium capias quodcumque? Negotia curant</l>
<l n="13.113">Multo aliena suis melius plerique, videntur</l>
<l n="13.114">Esse et fautores, quo dictis valdius urant.</l>
<l n="13.115">Sed bonus, et prudens, sapiensque, et conscius uni</l>
<l n="13.116">Vir sibi, blanditias nec laudatoris amabit;</l>
<l n="13.117">Vile nec obtrectatorum metuet genus. Ergo</l>
<l n="13.118">Jam venias, oro, post taedia longa viarum,</l>
<l n="13.119">Atque maris, tecum ut possim sermonibus horas</l>
<l n="13.120">Fallere jucundis. Non tu rerum inscius, omnem</l>
<l n="13.121">Quae nunc Europen agitant turbante tumultu</l>
<l n="13.122">Suspensam, advenies, tibi quando accedere nuper</l>
<l n="13.123">Contigit ad primos belli, pacisque ministros.</l>
<l n="13.124">Multa ego de Batavis, de Belgis multa rogabo,</l>
<l n="13.125">Deque animis Gallorum; eadem sententia menti</l>
<l n="13.126">Num sedeat, sumptis non ante abscedere ab armis,</l>
<l n="13.127">Quam pacem videant humiles orare Britannos,</l>
<l n="13.128">Et Rhenum, atque Alpes statuant confinia regni?</l>
<l n="13.129">Fors aliquid votis minuent e grandibus: uni</l>
<l n="13.130">Militat haud semper stabili victoria Marte,</l>
<l n="13.131">Et mutat fortuna vices, quae laeta revisit,</l>
<l n="13.132">Queis fuerat paulo ante adversa; en agmina contra,</l>
<l n="13.133">Aeratasque acies ardens Claerfectius urget,</l>
<l n="13.134">Insequiturque agris converso milite Celtas</l>
<l n="13.135">Sarcinulis foede amissis, caesaque juventa,</l>
<l n="13.136">Quam passim corvis linquunt immitibus escam</l>
<l n="13.137">Parte ab utraque atro fluitantis sanguine Rheni.</l>
<l n="13.138">Anne aliqua hinc pacis spes est? Germania plaudit,</l>
<l n="13.139">Non bene pacato pridem confisa Borusso,</l>
<l n="13.140">Salvaque fert Superis pro magno Caesare dona.</l>
<l n="13.141">Nec tamen hic finis bellandi: odia aspera restant,</l>
<l n="13.142">Et causae irarum, quas non sine sanguine multo</l>
<l n="13.143">Excidere, elabique sinet discordia inultas.</l>
<l n="13.144">Nec Thraces reticebis; an ipsis triste periclum</l>
<l n="13.145">Tempestas Aquilone minetur? An aurea luna</l>
<l n="13.146">Turribus in celsis nequicquam affixa tremiscat,</l>
<l n="13.147">Ne quae Sarmatiam radicitus eruit, illa</l>
<l n="13.148">Vis eadem tandem victrix sua cornua frangat,</l>
<l n="13.149">Bosphoron et cogat trans altum cedere, sedes</l>
<l n="13.150">In veteres Asiae? Multa his super ipse rogatus,</l>
<l n="13.151">Multa etiam referes tu sponte. Loquentis ab ore</l>
<l n="13.152">Excipiam pendens tua dicta ardentibus una</l>
<l n="13.153">Cum sociis, et fratre tuo; quem nulla vetabunt</l>
<l n="13.154">Frigora, brumali quin longas tempore noctes</l>
<l n="13.155">Tecum agitans cupide cognoscere singula curet,</l>
<l n="13.156">Excutiatque animo. Nunc tandem curre, volaque.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD CATHARINAM RAGNINAM MARINI BONDAE FILIAM PATR. RHAC.</head>
<l n="14.1">In villam me saepe tuam, quam navita longe</l>
<l n="14.2">Adveniens humili miratur ab aequore magnis</l>
<l n="14.3">Substructam aggeribus, revocas, o maxima famae</l>
<l n="14.4">Pars meliorque meae, Catharina, et quaeris, in alto</l>
<l n="14.5">Vertice quid faciam Bargati? An amabile condam,</l>
<l n="14.6">Pierides quando secessum atque otia poscunt</l>
<l n="14.7">A strepitu semota urbis populique tumultu,</l>
<l n="14.8">Nunc aliquod carmen, docti quod conjugis aures,</l>
<l n="14.9">Atque tuas mulcere queat? Non blanda facultas</l>
<l n="14.10">Mimnermi, non Callimachi Jove digna beato</l>
<l n="14.11">Vena fluit rivo: neque enim sat claudere versum,</l>
<l n="14.12">Aut raucos excire sonos, si forte placere</l>
<l n="14.13">Quis tibi, et Ursato cupiat, queis molle Camoenae</l>
<l n="14.14">Ingenium, studiumque dedere. Scit Itala tellus</l>
<l n="14.15">Admirata tuae quondam decora inclyta laudis,</l>
<l n="14.16">Indiciumque acre, et purgatae flumina linguae,</l>
<l n="14.17">Seu tu Galla sono, seu malles Thusca videri,</l>
<l n="14.18">Et matris Gracchorum imitari parca leporem.</l>
<l n="14.19">Hinc omni in numero poteras excellere nymphas</l>
<l n="14.20">Eximias inter, primamque referre coronam,</l>
<l n="14.21">Aurea consulto tegeres ni munera mentis</l>
<l n="14.22">Invidiam fugiens pretiumque sequuta modestae.</l>
<l n="14.23">Vivit enim, vivetque tua ingens fama perennis,</l>
<l n="14.24">Non modo Bondiadum, quod claro es sanguine nata,</l>
<l n="14.25">Austriacaeque crucis rutilas insignis honore</l>
<l n="14.26">Ragnineos complexa lares; sed multus ubique,</l>
<l n="14.27">Quidquid agas, quoque flectas vestigia, pulcram</l>
<l n="14.28">Quod decor et <FONT COLOR="#CC3300"><b>Charites</b></FONT> gaudent componere, et almam</l>
<l n="14.29">Gratior arridet quaecumque, adjungere lucem,</l>
<l n="14.30">Quo laudes magis ipsa, tibi non aequa, recondis.</l>
<l n="14.31">Et nunc te merito delecti, prima virorum,</l>
<l n="14.32">Circumstant semper, dominamque verentur, aventque</l>
<l n="14.33">Alloquiis pendere tuis: media ipsa refulges</l>
<l n="14.34">Omnibus inspirans te dignos optima mores.</l>
<l n="14.35">Quod si etiam quid possem, et si contendere divae</l>
<l n="14.36">Me sinerent; credisne haec tempora versibus apta,</l>
<l n="14.37">Cum me villula habet longum exoptata per annum,</l>
<l n="14.38">Ac Thracum de parte adspirans nocte serena</l>
<l n="14.39">Aura coturnices propius descendere cogit</l>
<l n="14.40">Ad mare? Quum colles circum, et Bosanca resultat</l>
<l n="14.41">Venantum ingenti strepitu? Non si omnis in haustus</l>
<l n="14.42">Lene sonans flueret Parnassidos Hippocrenes</l>
<l n="14.43">Unda meos; non si Phoebaea e fronde coronam</l>
<l n="14.44">Sponderent Musae famamque decusque pararent</l>
<l n="14.45">Moeonidae, septembris ego octobrisque cupitis</l>
<l n="14.46">Mensibus ah! Longum (namque haec pars totius anni</l>
<l n="14.47">Multo est una mihi gratissima) carmina curem</l>
<l n="14.48">Pangere, et irasci numeris, et rodere presso</l>
<l n="14.49">Ungues dente, mihi seu fors male syllaba peccet,</l>
<l n="14.50">Sive invita negent rem quamvis pingere verba.</l>
<l n="14.51">His ubi me latebris abdo, vatesque ponuntur, et usus</l>
<l n="14.52">Urbani: totus fio diversus ab illo,</l>
<l n="14.53">Qui soleo tecum jucundas ducere luces,</l>
<l n="14.54">Non tibi despectus, non ultimus inter amicos,</l>
<l n="14.55">Vix ipsum me ipse agnosco: tam vita priori</l>
<l n="14.56">Discrepat a vita. Sive autem insania dici,</l>
<l n="14.57">Seu mage naturae quidam mutabilis error</l>
<l n="14.58">Id velit, Anticyra certe helleboroque videbor</l>
<l n="14.59">Dignus nempe unus multorum, futile sector</l>
<l n="14.60">Qui vitae genus, ac durum, venator haberi</l>
<l n="14.61">Esse et dum studeo. Quod quale sit accipe: totam</l>
<l n="14.62">Exponam heic vitae rationem, atque ordine pandam.</l>
<l n="14.63">Sidera adhuc coelo rutilant, et Phosphorus ortum</l>
<l n="14.64">Praeveniens croceum pulcrae Titanidis albet;</l>
<l n="14.65">Evigilo, surgoque toro; famulosque morantes</l>
<l n="14.66">Increpito, queis membra quies per languida serpit</l>
<l n="14.67">Molliter, atque efflant toto de pectore somnum.</l>
<l n="14.68">Ecquis adest? Nemon' vestes et lumina portet?</l>
<l n="14.69">Nemon' mexiaca incoctos hientacula rores</l>
<l n="14.70">Glande paret, cereremque exsectam torreat igne?</l>
<l n="14.71">Dum famuli properant, et ocellos indice mulcent,</l>
<l n="14.72">Num pyrius pulvis, num vis mihi plumbea thecis</l>
<l n="14.73">Apte inclusa? Satin' stupae, silicisque? Coruscant</l>
<l n="14.74">Arma, anne admissis horrescunt sordibus, ipse</l>
<l n="14.75">Inspicio? Tum fida canum vis exilit, atque</l>
<l n="14.76">Suspiciens avidis expectat crustula labris,</l>
<l n="14.77">Blandaque adulatur gannitu: mox sua raptim</l>
<l n="14.78">Gaudia praecipiens gressus praevertit heriles,</l>
<l n="14.79">Itque, reditque viam. Tu mecum Vidace; Dave</l>
<l n="14.80">Cura domus tibi sit. Jam noctis sidera cedunt,</l>
<l n="14.81">Ac summi montes Eoo sole rubescunt,</l>
<l n="14.82">Jamque mihi in volucrum consueta cubilia ventum est.</l>
<l n="14.83">Ecce coturnices latebroso e gramine passim</l>
<l n="14.84">Exiliunt, bene sit: fortuna haud invida fallet</l>
<l n="14.85">Sperantem cupidumque; novus quatit intima pulsu</l>
<l n="14.86">Corda ardor trepidante. En illam naribus Argus,</l>
<l n="14.87">Hanc melior Florus vestigans sentit odoris;</l>
<l n="14.88">Immotaque haerens caud, et vestigia sistens</l>
<l n="14.89">Observat tacitus pavitantem. Excita volucris</l>
<l n="14.90">Dat patulis plausum pennis, liquefactaque plumbi</l>
<l n="14.91">Ferrato e tubulo grando simul evolat, atque</l>
<l n="14.92">Assequitur frustra certantem evadere. Fixa</l>
<l n="14.93">Illa cadit, trepidatque; canis captam ore reportat.</l>
<l n="14.94">Inde aliam exturbo atque aliam, numeroque potitus</l>
<l n="14.95">Ingenti nec flabra queror, nec spicula solis,</l>
<l n="14.96">Nec vepres, nec saxa, nec ipsam, Tantalus olim</l>
<l n="14.97">Qua male vexatus nigro contabuit Orco,</l>
<l n="14.98">Incusoque sitim, atque arentia faucibus ora,</l>
<l n="14.99">Sudoremque fluentem ad talos usque. Ita me vis</l>
<l n="14.100">Nescio quae mira captum dulcedine fallit;</l>
<l n="14.101">Gliscit amor, captae quo major copia praedae.</l>
<l n="14.102">Apparent alii venantes, et loca sparsi</l>
<l n="14.103">Scrutantur diversa, canem quem vividus ardor</l>
<l n="14.104">Longius indocilem rapuit, fugientibus instat</l>
<l n="14.105">Dum latrans avibus, vocat hic: se culpat et una</l>
<l n="14.106">Ille malam fortunam, udo quod pulvis ab austro</l>
<l n="14.107">Humorem pyrius collegerit, et sine vi ictum</l>
<l n="14.108">Pertulerit volucri. Resonis perterrita in auris</l>
<l n="14.109">Illa suum molitur iter jam libera, et hostem</l>
<l n="14.110">Irridet vulsas spectantem e corpore plumas</l>
<l n="14.111">Nequidquam labi, frustratumque avia linquit.</l>
<l n="14.112">Hic catuli laudes, hic se jactantior effert,</l>
<l n="14.113">Extollitque aciem, certamque in vulnera dextram</l>
<l n="14.114">Ad latus ostenans tumefactae tergora perae,</l>
<l n="14.115">Ceu sint plena avibus, quum stupa infarta tumescant.</l>
<l n="14.116">Anne etiam venatores mendax genus, atque</l>
<l n="14.117">Gloriolae cupidi plus aequo, ut in omnibus omnes</l>
<l n="14.118">Artifices rebus? Sunt hercle, et cedere nolint,</l>
<l n="14.119">Saepe licet videas vano contendere nisu,</l>
<l n="14.120">Ac tantum ingenti coelum terrere fragore.</l>
<l n="14.121">Quin et magna jocis alternis praelia miscent,</l>
<l n="14.122">Inque vicem jurgantur. Ubi es tu Ninule? (namque</l>
<l n="14.123">Hic tum per medios narrans audacius ibat,</l>
<l n="14.124">Quod nullum frustra jaculans emiserit ictum.)</l>
<l n="14.125">Quidni? Inquit salse ridens Perrichius: ille</l>
<l n="14.126">Scit melius turtur, veras tibi ponere laudes,</l>
<l n="14.127">Cui modo te vidi voluisse ignoscere, rursus</l>
<l n="14.128">Educet ut pullos, tibi qui, velut ipse necentur.</l>
<l n="14.129">Huic Ninus referens, ubi cauda pedesque, rogabat,</l>
<l n="14.130">Occisi leporis, quid refert, aerene? An igne</l>
<l n="14.131">Et plumbo? Esse tuum quod emas, jura omnia clamant.</l>
<l n="14.132">Vin' mecum posito contendere pignore, uter sit</l>
<l n="14.133">Dexterior? Tales vix fudit gutture voces,</l>
<l n="14.134">Exiliit rostratus hypops. Telum ipse oculosque</l>
<l n="14.135">Figit in adversum sperans demittere coelo,</l>
<l n="14.136">Exploditque tubum nequidquam. Ast aemulus acer</l>
<l n="14.137">Aspiciens praetervolitantem deiicit aura</l>
<l n="14.138">E tenui exanimem, lisque est, ait, ecce dirempta.</l>
<l n="14.139">Fit plausus sociis laudantibus, et mala longe</l>
<l n="14.140">Sibila crebrescunt, resonantque juga alta cachinnis</l>
<l n="14.141">Ridet Stella meus, ridet Glumatius, atque</l>
<l n="14.142">Marcellinus, et Amploschus; propiusque cavatam</l>
<l n="14.143">Sub rupem invitant circum frondentibus umbris</l>
<l n="14.144">Propter aquae venam, Zephyrique ad flamina, ubi ipsis</l>
<l n="14.145">Sole perusta genas et agresti lurida amictu</l>
<l n="14.146">Virgo delectas ficus, uvamque recentem</l>
<l n="14.147">Prompserat e calathis, vacuo solatia ventri.</l>
<l n="14.148">Uva et rore madet, ficus et nectare stillant,</l>
<l n="14.149">Irritantque famem. Facile venit ille vocatus,</l>
<l n="14.150">Assistensque vorat, litem sic ultus et iras.</l>
<l n="14.151">Nec jam plura sequar: nam me sol igneus axe</l>
<l n="14.152">In medio rutilans angusta revisere fessum</l>
<l n="14.153">Tecta monet. Neque enim gravior durare laborem</l>
<l n="14.154">Aut sinit in campis errare diutius aetas.</l>
<l n="14.155">Danda quies, curranda cutis dum mensa paratur,</l>
<l n="14.156">Instruiturque epulis nec sumptu operosa nec arte,</l>
<l n="14.157">Si fors aucupio Fauni tutela benigni</l>
<l n="14.158">Haud adversa fuit, Caesarum cuncta volucrum</l>
<l n="14.159">Corpora dinumero, atque horum tibi lecta ferantur</l>
<l n="14.160">Praecipio, memorem testantia munera mentem.</l>
<l n="14.161">Continuoque aliis alia asportanda relinquo</l>
<l n="14.162">Laetior, a nostra, quam si fruar ipse, sodales</l>
<l n="14.163">Si quem habeant praeda fructum, gratique propinent.</l>
<l n="14.164">Deinde, vocet ni cura iterum venatica, pransus</l>
<l n="14.165">Hac vagor atque illac; culta et mihi vinea et hortus</l>
<l n="14.166">Visitur, ac medios inter garrire colonos</l>
<l n="14.167">Me juvat; aut etiam pastores poscere, an usquam</l>
<l n="14.168">Forte lepus, seroque auditi vespere cantus</l>
<l n="14.169">Perdicum, primo vel mane? Ipsosque rogare</l>
<l n="14.170">Non pudet et lanios (tu nasum avertis odorem</l>
<l n="14.171">Nominis ad solum) redeuntes tardius urbe,</l>
<l n="14.172">Numquid forte novi referant? Ancone remissa</l>
<l n="14.173">Venit numqua ratis, Calabrove a littore? Rident</l>
<l n="14.174">Scitantem dapibus pleni, et fervente Lyaeo,</l>
<l n="14.175">Aut reddunt incerta, ac vano ficta cerebro.</l>
<l n="14.176">Quanti gallinae interdum percontor, et ova</l>
<l n="14.177">Finitimis advecta e pagis, vescaque farra,</l>
<l n="14.178">Hordeaque, et crispo praedulcia cortice pruna.</l>
<l n="14.179">Interdum et longum descendens agmen equorum</l>
<l n="14.180">Sarcinulis cerae vel lanae mollis onustum</l>
<l n="14.181">Detinet. Horrentes ac barbara verba sonantes</l>
<l n="14.182">Ductores spectare libet, quos Thracia tellus</l>
<l n="14.183">Educat immanes et nullis legibus aequos.</l>
<l n="14.184">Pars versus incompositos ciet ore, sonatque</l>
<l n="14.185">Cyclopum in morem formosae Amaryllidis ignes:</l>
<l n="14.186">Pars tacita incedit, defessi aut terga caballi</l>
<l n="14.187">Fuste dolat; pars et Bacchi spumantia poscit</l>
<l n="14.188">Pocula, et optato musti se ingurgitat haustu.</l>
<l n="14.189">Crura labant, titubantque pedes: ipse impiger haurit,</l>
<l n="14.190">Usque novos, siccatque scyphos. Tum jurgia surgunt,</l>
<l n="14.191">Fervescuntque irae; fortes imitata Lacaenas</l>
<l n="14.192">Donec matrum aliqua exardens vel stipite rapto</l>
<l n="14.193">Vel saxo insanum proturbans cogat abire.</l>
<l n="14.194">Scilicet ingeniumque ferox et mascula virtus</l>
<l n="14.195">Matribus heic nuribusque data, atque exercita tales</l>
<l n="14.196">Assidue ad rixas: nec secius apta choreis</l>
<l n="14.197">Membra vigent agilesque pedes et mollia ludo</l>
<l n="14.198">Brachia, ubi insonuit nocturno tibia cantu</l>
<l n="14.199">Ac radiis tremulae resplenduit area lunae.</l>
<l n="14.200">Parva quidem sunt haec, et plane agrestia, si vis,</l>
<l n="14.201">Addo etiam inconcinna; tamen sua quemque cupido</l>
<l n="14.202">Nempe trahit. Me libertas, me ruris opes, et</l>
<l n="14.203">Munera delectant naturae simplicis: odi</l>
<l n="14.204">Et luxum, et fastum. Veteris vestigia vitae</l>
<l n="14.205">Pressa sequor, nullas quum libera noverat urbes</l>
<l n="14.206">Gens hominum, genio sueta indulgere locorum.</l>
<l n="14.207">Nam mihi quid placeant surgentes marmore sedes</l>
<l n="14.208">Eductaeque, gerant quae vites, mole columnae</l>
<l n="14.209">Procera? Quid sculpta inter pomaria signa,</l>
<l n="14.210">Et virides circum detonsa fronte cupressus,</l>
<l n="14.211">Inclusique lacus, inductaque fontibus umbra</l>
<l n="14.212">Irriguis; careo si rure, et vivere ritu</l>
<l n="14.213">Urbano cogor captivus? Si alea pernox</l>
<l n="14.214">Detinet insomnem, si gressus fingitur et vox</l>
<l n="14.215">Morem ad civilem, visentum ac turba fatigat</l>
<l n="14.216">Garrula, et officiis certat male sedula? Quanto</l>
<l n="14.217">Rectius heic contra procedunt omnia. Nemo</l>
<l n="14.218">Huc veniens optata incommodus otia turbat,</l>
<l n="14.219">Aut interpellans inviti verberat aures,</l>
<l n="14.220">Meque meum vetat esse. Cubo coenoque soporis</l>
<l n="14.221">Arbitrio et ventris: coelum constare serenum</l>
<l n="14.222">Si video, et faciles crepitare in frondibus auras</l>
<l n="14.223">Egelida Boreae de sede, hoc omine laetus</l>
<l n="14.224">Nil queror aut doleo, ni te quod dividor una,</l>
<l n="14.225">Qua sine non ulla est perfecta ac plena voluptas.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="hexameter">
<head>AD BENEDICTUM STAJUM VIRUM CL., ATQUE AMPLISS. PRAESULEM</head>
<l n="15.1">O qui Nestoream non longa aetate senectam</l>
<l n="15.2">Sed multa virtute ac mentis acumine, Staji,</l>
<l n="15.3">Longe antecellis, num forte videbor ineptus,</l>
<l n="15.4">De lingua tecum si fabor pauca Latina?</l>
<l n="15.5">Hujus tu antistes cunctis praestantior; in quem,</l>
<l n="15.6">Ni ridenda foret sententia Pithagoraeum,</l>
<l n="15.7">Grandiloqui migrasse animamque ipsumque Lucreti</l>
<l n="15.8">Credam animi ardorem. Namque ut quondam ille coronam,</l>
<l n="15.9">Unde prius nulli velarant tempora Musae,</l>
<l n="15.10">Detulit ex Helicone intactam, ingressus in hortos</l>
<l n="15.11">Suave exhalantes Epicuri; ita victor et ipse</l>
<l n="15.12">Cartesii placita et Neutoni dia reperta</l>
<l n="15.13">Ausus es in resonas Parnassi extollere sedes,</l>
<l n="15.14">Spargere Musaei sic dulci et nectaris haustu,</l>
<l n="15.15">Nil ut lucidius, nil esse venustius, et nil</l>
<l n="15.16">Grandius ut possit. Quare immortale manebit</l>
<l n="15.17">Et decus et nomen semper, tui et inclyta facta</l>
<l n="15.18">Ingenii volvenda omnis mirabitur aetas:</l>
<l n="15.19">Cum tibi praesertim gemini plausere diserto</l>
<l n="15.20">Clementes, atque ipse Pius, quo Roma superbit,</l>
<l n="15.21">Per te transmitti sua scite oracula gaudet.</l>
<l n="15.22">Sed quid ego certem multis te ornare, nitori et</l>
<l n="15.23">Majus Apollineo jubar addere garrulus? Haec tu</l>
<l n="15.24">Quae crasso intexam filo, nulloque lepore,</l>
<l n="15.25">Ni melius quid habes, podagram quod mulceat, audi.</l>
<l n="15.26">Ante quidem geminae per doctas undique terras</l>
<l n="15.27">Sunt linguae imprimis dominatae, nempe Latina,</l>
<l n="15.28">Graecaque. Majestas utrique est insita, utrique</l>
<l n="15.29">Dignus honos; plenumque sonant, facileque per aures</l>
<l n="15.30">Insinuant animis ludos, et seria, quoscumque</l>
<l n="15.31">Ad numeros formamque aptae. Locupletior usu,</l>
<l n="15.32">Mollior et cultu Graecorum lingua; Quiritum</l>
<l n="15.33">Pauperior, graviorque, ut erat pollentius armis,</l>
<l n="15.34">Ceu nosti, Latium quam Musis. Sed mala fata</l>
<l n="15.35">Grajugenum mittamus, et in sermone moremur</l>
<l n="15.36">Nunc Latio tantum, varia alternante revisit</l>
<l n="15.37">Quem fortuna oculo. Nam cum superante duello</l>
<l n="15.38">Barbarico jacuit Romani exangue cadaver</l>
<l n="15.39">Imperii, et Scythicae diffusa examina gentis</l>
<l n="15.40">Dira per Europam, nova regna exsurgere visa,</l>
<l n="15.41">Inductique novi mores. Vetus omnis abacta</l>
<l n="15.42">Mundities sermonis, et atrum virus obortum</l>
<l n="15.43">Mixtis connubiis populorum ac lege superbi</l>
<l n="15.44">Victoris: plusquam Saturnius inruit horror,</l>
<l n="15.45">Totque fere enatae, quot regum nomina, linguae.</l>
<l n="15.46">Pauca tamen mansere bonae ceu semina frugis,</l>
<l n="15.47">Paulatim ingeniis quae culta sagacibus, altam</l>
<l n="15.48">Crevere in messem. Rursum florescere visus</l>
<l n="15.49">Est decor, et victrix Romanae gratia linguae</l>
<l n="15.50">Auspicibus rediit Naugeris, et Sadoletis,</l>
<l n="15.51">Cum Bembo, cum Manutiis, cum Perpiniano,</l>
<l n="15.52">Flaminio, Vidaque, et Cotta, Sigonioque,</l>
<l n="15.53">Et Fracastorio, et Mureto, aliisque sequutis</l>
<l n="15.54">Sexcentis. Eadem nigro velut excita ab Orco</l>
<l n="15.55">Splendida duravit nostri hanc ad temporis usque</l>
<l n="15.56">Aetatem, quam nulli aevo par cedere, tantum</l>
<l n="15.57">In te praesidium cum nacta est, cumque tueri</l>
<l n="15.58">Vindice se tanto, jactari et gaudet alumno.</l>
<l n="15.59">Quorsum haec tam longo repetita a tempore, dices?</l>
<l n="15.60">Nimirum ut mirere, in tantum evecta Latinae</l>
<l n="15.61">Vis linguae cum sit culmen, cur rursus eamdem</l>
<l n="15.62">Maxima pars quorumdam hominum, queis non leve Pallas</l>
<l n="15.63">Addidit ingenii munus, fastidit et odit?</l>
<l n="15.64">Jamque relegare e terrae parat omnibus oris</l>
<l n="15.65">Dulce sonaturam fortasse Catonibus atque</l>
<l n="15.66">Fabriciis pigram trans Lethen, Cerberus umbras</l>
<l n="15.67">Terret ubi exsangues, resonantque Acherusia stagna?</l>
<l n="15.68">Quin major nunc spes abolendi est addita, et actam</l>
<l n="15.69">Hinc procul exturbandi; ex quo ceu fulminis ictu</l>
<l n="15.70">Ogniadum manus illa feris metuenda tyrannis</l>
<l n="15.71">Scilicet, ac late totum bacchata per orbem,</l>
<l n="15.72">Exiguae jactu chartae compressa quievit.</l>
<l n="15.73">Unde odium improvisum, unde haec fastidia? Quaeris</l>
<l n="15.74">Si causas, referam. Longum consumere tempus,</l>
<l n="15.75">Clamant esse nefas in lingua tantopere illa</l>
<l n="15.76">Discenda, nullo quae jam verancula floret</l>
<l n="15.77">In populo: simul ipsa sua cum gente refrixit.</l>
<l n="15.78">Esse autem satius complere recentibus aures</l>
<l n="15.79">Divitiis vacuas puerorum, animosque severis</l>
<l n="15.80">Artibus informare rudes, quam, pinacothecis</l>
<l n="15.81">Quae melius starent servata ancilia juxta</l>
<l n="15.82">Atque Numae lituum, semper resonare cathedras</l>
<l n="15.83">Nil aliud, tumidi nisi sesquipedalia Tulli</l>
<l n="15.84">Verba, et Plautini coenum salis. Omnia vivos,</l>
<l n="15.85">Quae prisci scitu scriptores digna tulere,</l>
<l n="15.86">Versa in sermones cessere ad commoda nostra;</l>
<l n="15.87">Illae et opes celebratae in nostra venire coactae</l>
<l n="15.88">Sunt jura, aeternum quin sit pallere necesse</l>
<l n="15.89">Grammaticas inter tricas et inania monstra.</l>
<l n="15.90">Si qua amissa Charis, facilis jactura leporum</l>
<l n="15.91">Et venerum, quas nunc vix sentiat unus et alter,</l>
<l n="15.92">Heu miserum trivere diu qui talibus aevum</l>
<l n="15.93">Deliciis, Flaccum soliti et cantare Maronem,</l>
<l n="15.94">Pascere non solidae doctrinae pectus amore.</l>
<l n="15.95">Quod caput est, sua quisque colat: qua quilibet ortus</l>
<l n="15.96">In regione, ejus curet cognoscere linguae</l>
<l n="15.97">Naturam et formas et vim, si scribere recte,</l>
<l n="15.98">Ac velut in proprio vestigia figere regno</l>
<l n="15.99">Libera si cupiat. Tum se facundia promit,</l>
<l n="15.100">Ardor et in verbis, pedicis sine vivida cum mens</l>
<l n="15.101">Arbitrio versat nativa vocabula, agitque</l>
<l n="15.102">Quo vult cumque suos, ceu sponte sequentia, nutus.</l>
<l n="15.103">Haec clamant, haec saepe iterant, haec damna juventae</l>
<l n="15.104">Objiciunt. Quae vera licet sint pleraque, non et</l>
<l n="15.105">Cuncta probem: miscent fanda atque infanda, nec ad rem</l>
<l n="15.106">Semper. Nam primum videant, num mollibus annis</l>
<l n="15.107">Mobilium puerorum animus sit idoenus istis</l>
<l n="15.108">Praeclaris sophies elementis; deinde referre</l>
<l n="15.109">Ne renuant, cur sola vetant cognoscere scripta</l>
<l n="15.110">Romulidum nativo in fonte, monentque vicissim</l>
<l n="15.111">Discere complures et eodem in tempore linguas</l>
<l n="15.112">Gallorumque, Italumque, ipsorum et forte Britannum,</l>
<l n="15.113">Si dis et placeat, Thracum quoque? Nempe vigent, et</l>
<l n="15.114">Usui erunt omnes, magnae quando modo gentes</l>
<l n="15.115">His inter sese commissa negotia tractant,</l>
<l n="15.116">Conficiuntque libros, et dulcia carmina pangunt.</l>
<l n="15.117">Esto! Sed jungas si prisca recentibus, addes</l>
<l n="15.118">Haud leve sic pretium: quae matrem adjungere natis</l>
<l n="15.119">Invidia impediat? Vulgares inter honore</l>
<l n="15.120">Fulgeat eximio, solidoque perennior aere</l>
<l n="15.121">Lingua stet, Augusti sonuit quae in Caesaris aula.</l>
<l n="15.122">Quid terrere juvat? Non hunc ediscere tantus</l>
<l n="15.123">Sermonem labor est, ut credas profore multum,</l>
<l n="15.124">Si intermittatur; quasi nobis tota trahenda</l>
<l n="15.125">Vita sit in verbis discendis, parvaque contra</l>
<l n="15.126">Particula ad rerum maneat data notitias et</l>
<l n="15.127">Scrutandam ad sophiam. Quin cernimus acrius istis</l>
<l n="15.128">E salebris veluti elapsos sublimia ferre</l>
<l n="15.129">Ad studia ingenium pueros. Ita lingua nec aevum</l>
<l n="15.130">Vindicat haec longum, via si directa docendi</l>
<l n="15.131">Servetur, brevibusque adsit qui certa magister</l>
<l n="15.132">Instillet praecepta notis; nec quotquot honorem</l>
<l n="15.133">Hinc petiere sibi, doctrinae luce carentes</l>
<l n="15.134">Vitam exegerunt stolidi, brutumque pecus ceu</l>
<l n="15.135">Sunt resonos tantum balatus edere sueti.</l>
<l n="15.136">Quid quod, uti fertur, non lingua haec mortua prorsus</l>
<l n="15.137">Nec misera est adeo: monumenta tot aurea restant,</l>
<l n="15.138">Doctorumque manu et cura vigilante teruntur,</l>
<l n="15.139">Vivaque adhuc spirantque, atque intellecta loquuntur</l>
<l n="15.140">Plena voluptatis? Capitoli immobile saxum</l>
<l n="15.141">Dum bona relligio, pater et Romanus habebit,</l>
<l n="15.142">Haec lingua haec vivet non turpi obnoxia letho,</l>
<l n="15.143">Sacrorum fida interpres, ac digna Tonante.</l>
<l n="15.144">At mitto haec, quae vana putant, quibus impia sedit</l>
<l n="15.145">Nescio quae novitas. Non id contemnere, credo, </l>
<l n="15.146">Nec parvi facere audebunt; namque utile, et almae</l>
<l n="15.147">Multum frugis habet, quod dicam, omnesque juvabit.</l>
<l n="15.148">Quaerendae nunc magnus amor naturae, hominesque</l>
<l n="15.149">Secretas rerum causas et munera gaudent</l>
<l n="15.150">Eruere e latebris; sed iidem saepe queruntur,</l>
<l n="15.151">Signa sibi communia deesse videlicet; usus</l>
<l n="15.152">Quorum sit constans, potiori et notus ubique</l>
<l n="15.153">Parti hominum. Experiar, si convenientia justis</l>
<l n="15.154">Dicta queam votis proferre. Ergo illa colenda</l>
<l n="15.155">Lingua foret, quae sola inter se jungere saecla,</l>
<l n="15.156">Inventasque in iis artes, doctosque labores</l>
<l n="15.157">In commune bonum facile convertere possit?</l>
<l n="15.158">At quae, si excipias Romanam, latius orbe</l>
<l n="15.159">Lingua patet doctos inter, quaeve aemula laudem</l>
<l n="15.160">Detrahat hanc illi stabili sic jure manentem?</l>
<l n="15.161">O vere lymphata hominum, vesanaque turba,</l>
<l n="15.162">Luxurie et nimia studiorum turgida, quid te</l>
<l n="15.163">Nequidquam vanis agitas conatibus, atque</l>
<l n="15.164">Ingenium torques? Aut nusquam est, fingere sollers</l>
<l n="15.165">Quam cuperes, aut haec in lingua inventa Latina est.</l>
<l n="15.166">Haud potiorem aliam excudes: licet omnia miscens</l>
<l n="15.167">Rerum elementa sagax imitari Protea cures;</l>
<l n="15.168">Tu prius in coelo classes innare jubebis</l>
<l n="15.169">Successu meliore expilans scrinia Lanae,</l>
<l n="15.170">Quam voti compos laetere hac dives in arte.</l>
<l n="15.171">Lingua regat Romana illsutres una catervas,</l>
<l n="15.172">Quae nunc Europen complent, suaque acta propagant</l>
<l n="15.173">Nec sermone omnes nec iisdem vocibus usae;</l>
<l n="15.174">Ipsaque sit, quam dia sibi sapientia jungat</l>
<l n="15.175">Depositi custodem una, fidamque minstram;</l>
<l n="15.176">Sola feret, naris quaecumque Britannus acutae</l>
<l n="15.177">Extudit ingenii sollers intendere nisum</l>
<l n="15.178">Ante alios; Italum clarabit sole decorem,</l>
<l n="15.179">Sola acres Gallorum ausus, et mentis Hiberae,</l>
<l n="15.180">Teutonicae et pariter tentamina lumine puro</l>
<l n="15.181">Vestiet, atque dabit supposta trionibus ora</l>
<l n="15.182">Solis uti a radiis, non Palladis avia luce,</l>
<l n="15.183">Quae spectiosa tulit vitae melioris in usum.</l>
<l n="15.184">Est ne hoc in votis? Europae hoc angulus omnis</l>
<l n="15.185">Tam varia tandem fessus farragine vocum</l>
<l n="15.186">Et petit et vestigat inaniter? Ecce repertum</l>
<l n="15.187">Inque manu est: communis lingua habeatur</l>
<l n="15.188">Romula, et ut victo quondam regnavit in orbe,</l>
<l n="15.189">Sic nunc doctrinae atque annalibus una sophorum</l>
<l n="15.190">Praesit, et alma sono gentes conjungat eodem</l>
<l n="15.191">Inter se varias, monumentaque publica servet.</l>
<l n="15.192">Heus! Tu me insanire putes solemnia, scribo</l>
<l n="15.193">Talia dum natus trans et mare, et altus acutis</l>
<l n="15.194">Illyriae in scopulis? Atqui me corrige sodes,</l>
<l n="15.195">Vana movent captam si fors insomnia mentem;</l>
<l n="15.196">Aut tua quae virtus, quae fama est nominis, adde</l>
<l n="15.197">His aliquod pondus, quo possint lecta probari</l>
<l n="15.198">Judicio firmata tuo, atque innoxia ferri.</l>
<l n="15.199">Si vero videas defendi haud posse, relinque</l>
<l n="15.200">Blattis scripta malis latebrosa in sede voranda,</l>
<l n="15.201">Ne grex doctorum contra consurgat, et aures</l>
<l n="15.202">Midae cognatas in apertum educere cogat,</l>
<l n="15.203">Stultitiam ridere volet cum civis amici.</l>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1795]: Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica, 1960 versus, verborum 13466, ed. Neven Jovanovic [genus: poesis - epistula] [numerus verborum] [zamagna-b-epist.xml].
|
