ECHO. Liber secundus.
Hactenus et causas Nymphae vocalis et ortus
Diximus ignotos; miros evolvere tempus
Nunc usus, o Marce, hominumque reperta docere
Haud miranda minus: ducit vatem ipsa vocatque
Aonas in montes, jugis quos alluit humor
Pegaseo de fonte, juvat parere vocanti,
Ducentemque sequi. fors et mea sentiet illa
Juraque et inventas leges, nec reddere voces,
Quo libitum mihi cumque loco, captiva negabit,
Ergo ades o facilis; tibi quando hic serviet omnis,
Nympha, labor; moresque tuos tuque omnia mecum
Munera dic, tandem latebris educta; neque ultra
Crudelesve deos aut aerea fata querare,
Quod sacro nondum celebrata es carmine vatum,
Nondum Pieria Musarum in sede recepta.
Hinc aliquis tibi surget honos; nec discolor Iris,
Visave hyperborea toties Aurora sub arcto,
Ipsa etiam Phoebi soboles, tibi, pulchra , negabunt
Se comites: illis quamvis indulsit Apollo
Immortale decus, magnumque in carmine nomen.
Affusos diae radios ut vitrea lucis
Corpora non parili depellunt omnia pacto.
Levia sint quamvis, nec non distantia eodem
Sint spatio, sint dura aeque, sed praedita forma
Diversa; sic pro varia sonus ipse figura
Objicis impulsi, nunc est minus aptus ad Echo
Formandam, nunc ille magis. quae pandere cuncta.
Paullatim incipiam, ne veri nescius erres.
Optima forma, cavum quae sese flectit in orbem
Undique sic curva, ut medio depressior usque
Effugiat puncto: qualem supera alta tuentes
Aspicimus caeli nos supra incumbere molem.
Namque cavas ut vox illapsa est orbis in oras,
Non fluit hac illac in multas didita partes,
Omnis at inflexo properat se cogere fundo;
Non penitus, sed enim facies ubi concava jussit
Objicis. ergo in se collecta, valentior illuc
Redditur undoso sua per vestigia calle,
Unde prius patulo missa est clamantis ab ore.
Nonne vides, solis quanto ille potentior ignis;
Collectus qui lente cava transmittitur auras
In tenues, alio est, qui plano e corpore vitri
Evolat? hic poterit siccas nec adurere frondes
Arboris, aut volucrum plumas imbellis: at ille,
Si lens magna satis fuerit, per vasta meabit.
Roboraque et duro proceras stipite quercus,
Involvetque nemus, flammasque ad sidera tollet.
Omnia jam fumant late loca; pastor ab alta
Miratur specula. quis tanta incendia sylvis
Immisit? raptantne iterum Phaëtonta quadrigae,
Atque iterum tellus Phoebeo ardescit ab axe?
Sic etiam classem, si vera est fama, Latinam
Ille Syracosia stantem combussit in acta
Arte senex mira. magnam vim scilicet amplo
Solis ubi in speculo excepit, cui concava forma;
Collectos subito radios, ardentia tela,
Vertit in Aeneadum puppes: qui stuppea primum
Vincula, et admisso velorum linea texta
Corripuere igni. dein et tabulata per alta
Perque foros, per transtra, per aërias antennas
Diffusi raptim victricibus omnia flammis
Depascunt: furit immissis Vulcanus habenis;
Ut quondam Haectoreis Roetheo in litore taedis
Excitus Argolicas per naves; aurea clamor
Astra ferit, gemitusque; supra mors imminet atra
Deprensis; via nulla fugae. Nereides imo
Attonitae, mutaeque metu se gurgite condunt.
Quo tamen et fuerit rectā magis ille cavatam
Corporis ad resoni faciem conversus, amicam
Qui jacit ad Nympham sonitus; redeuntia verba
Audiet hoc melius. quantum processerit extra
Ad latera obversus; quamvis sonus aere fertur
In liquido tremulos veluti sinuatus in arcus:
Tantum etiam distincta minus vox missa redibit,
Atque adeo levior. tum plures nempe sonoris
Particulae intereunt dispersae hinc inde per auras;
Quod non quaeque cavum, resonum quod fingimus, aequo
Limite pulsarit curvatas corpus ad oras.
Nec sum animi dubius, quid jam foret? illud in ovi
Si faciem tendat sese, diversave pandat
Crura magisque magisque, ut nullum denique ducta
Per spatium coëant. nam qua focus alter in ista
Corporis abscessit forma, sonus ipse sequetur
Sponte sua; rursumque fugae dare terga coactus
Hinc varius vario pro tractu et mole redibit
Corporis illius varia. tamen usque cavato
Se melius referet, quam pulsus ab objice plano.
Nec mihi displiceat reddendae vocis in usum
Forma loci, e gemini concursu sicubi muri
Angulus existat rectus, sonitumque receptet
Crura inter cohibens, ne qua pars avolet ulla.
Tum quoque enim tremulis agitatus moribus aër
Haud procul excurret spatium diffusus in amplum,
Sed, latus ut pepulit quamvis obliquus utrumque
Parietis, ulterior quoniam via nulla patescit,
Qua laeva dextrave abeat, resonantia retro
Fila aget, ac medio, qui recta impegit, amice
Additus, impellet majori vulnere sensum.
Jungitur hic ergo sonitus, fususque per amplos
Nempe minus gyros, trepidat magis, et ferit aures.
Aridus ut quando morientibus aestuat herbis
Campus, et effosso deducit tramite rores
Agricola; hac illac udo pede labitur amnis,
Plenior, in latos fuerit quo didita rivos
Lympha minus: tum si celeram obstantia saxa
Invenit, aut callem supremo in vertice flexum
Ad caput; ille redit, patrioque infunditur alveo.
Neve roges, cur non, ita vox inclusa, frementem
Desinat in bombum? cur non sese orbibus orbes
Impediant aliis alii, dum scilicet aurae
Multiplici flexu redeunt hinc inde repulsae?
Aspice, eum puros late stagnantis aquaï
In latices tenuis de caelo labitur imber;
Aut vitrei gaudent tranquillo in gurgite ponti
Nare per aestatem delphines. naribus illi
Emisso e patulis quoties se spargere certant
Rore salis; cadit unda frequens et mille cadendo
Efficit in gyrum circlos; non secius omnes
Qui tamen huc illuc fundunt se ad litoris oram.
Quisque suum molitur iter distinctus, et alta,
Nexibus implexus miris, super innatat unda.
Sic igitur vocis, dum se fert illa per auras
Progrediens, aliis alii licet orbibus orbes
Occursent; tamen interdum servatque tenorem
Quisque suum, appulsu alterius nec frangitur ullo,
At subit, et, socia cum se compage revinxit,
Alter in alterius gyro, velut annulus, haeret.
Quid tibi jam dicam reliquas ex ordine formas,
Singula disquirens? satis est si pectore dictum
Hoc teneas memori, multos unum utile ad usus.
Nempe soni quaecumque potest conjungere forma
Diffusos veluti radios, simul illa ciendis
Aptior ante alias jucundae est lusibus Echus,
Cetera si pariter constent. quare omnia, ventre,
Corpora, quae presso in sese fugere cavata
Introrsum, planis; quamquam nec corpora plana
Laude carent; quibunt majores reddere voces,
Distinctasque magis: resoni nam stamina in illis
Aëris, ad certam contendunt undique sedem;
Atque ita conjunctim referunt sese agmine facto.
Nunc ratio tibi certa patet, reparabilis Echo
Cur loca tam fugiat, vocem quae vertice acuto
Excipiunt, curvoque tument quae turgida dorso
Exterius. qualem prae se fert alta figuram
Pyramis, aut rapido dejectae fulminis ictu,
Dum Jovis ira furit, procera mole cupressi:
Qualem etiam astrorumve globi, convexave caeli
Templa super; magnis ubi Mulciber aurea tecta
Diis posuit, nostris obtutibus invia regna.
Scilicet haec sonitum dispergunt corpora, pulsus
Nec relegit callem, quo primum venit, eundem.
Et quoniam tantum, qui recto perculit ictu
Corporis adversam partem, redit; ictaque recto
Pertenuis pars esse potest; sonus ipse necesse est,
Redditus, at nulli auditus, vanescat in auras.
Irrita nam fertur multo pars maxima, flexu
Obliquo absiliens; diversaque brachia pandit,
Avia et a recto declinat tramite longe,
Nec redit, unde abiit. ceu, montis vertice ab alto
Cum praeceps cadit unda globum super acta, sub ipsa
Qui jaceat, saxo ex abrupto, aut robore factus;
Continuo oblique saliens diffunditur humor
Ad latera: humescunt cautes aspergine circum,
Roscidaque hinc illinc ludunt per gramina guttae.
Jamque age, et incepti subeant ne taedia cursus.
Hos etiam lustrare sinus juvat; aura secundo
Flamine dum Zephyri volucrem per caerula puppim
Pellit agens. en ipsa simul comitatur euntes
Garrula silvestres Nympha aversata latebras.
Sed mihi cur resonat nunc parcior illa? procacem
An Zephyrum metuit; qui nunc crispata pererrans
Aequora purpureis ludit circumundique pennis?
Laeditur heu liquidas ventis turbantibus auras,
Aeoliosque pavet fratres; non te, Actias, unum,
Quem Nympha infestum sensit; sed quotquot in omni
Nascuntur caelo. nam, si de partibus iisdem
Aëra ventus agat, queis se vox missa reflectit;
Sera quidem, tenuique locum jam debilis ictu
Incidit in resonum: sin vero spirat ab axe
Adverso, et contra rapit obvia nubila; moti
Aëris obstantes per fluctus libera reddi
Illa nequit, nisuque cadens vanescit in ipso.
Ast, obliqua furit cum vis, transversaque venti;
Flectit agitque alias in partes impete vocem
Praecipiti, cogitque suo divertere calle:
Ergo abit, oppositoque procul de corpore cedit.
Praeterea, hic, late quo circumfundimur, aër
Cum fluit ac vento correptus fertur oborto;
Vix tremere ac socias possunt percellere fibrae
Aëriae fibras, et agi vi scilicet illa,
Quae sonitum gignat. major vis ingruit ollis,
Major causa rapit. quin, si et conceptus ab ictu
Sit tremor alternans, caeli dum fluctuat aura
Misceturquae aestu, ceu cum vaga caerula Nerei
Oceano in magno, Cauris agitantibus aequor,
Fervescunt; cessat facile tremor, undaque vocis
Frangitur undosi tanta vertigine tractus.
Non igitur quisquam tam prudens audeat auctos
Hoc suadere tibi; venti nil turbida obesse
Misso flabra sono, jussam dum fusus in auris
Itve reditve viam liquidis. nam suaserit idem
Per medium latitare diem, noctemque per atram
Auricomam nobis faciem splendescere solis;
Inque suum conversa caput declivia labi
Flumina, et hiberno flavescere tempore messem.
Nonne vides, laetae cum puppi nauta coronas
Imposuit pelago rediens, patriosque penates
Vocibus et festo tonitru de more salutat;
Aut ubi tute jacis clamorem, flamina caelo
Ventorum si forte fremunt, quam fessus, et aeger,
Confususque venit sonitus, quo mittitur? illum
Abripit, et raptus parili fert impete secum
Nempe aër, cogitque suas amittere vires.
Non aliam ob causam Nympham hanc habitare putarim
Saltibus in placidis, et tutas quaerere valles.
Optat enim rapidis loca ventis invia; et, alma
Undique cum ridet caelo diffusa sereno
Tempestas, silet omnis ager, stat frondibus arbos
Immota, et tacito Dryades se in flumine cernunt;
Laetior, ac praeter solitum jucundior illa
Lascivitque iterans voces, luditque loquentem.
An tamen et possit sede in quacumque locari.
Cum semel educta est latebris, nostroque reperta
Versari arbitrio? quo rerum id foedere fiat,
Propositi quando ista fuit pars ultima nostri,
Accipe, et haec pariter memori fac mente recondas.
Hic labor; hic optem faciles in carmina Musas,
Largius et sacro vatum perfundier amne.
In tenui cura; at tenuis non gloria, si me
Numina respiciant. neque enim fas grandia cuique
Tentare, ac tantos laudis contingere honores;
Quantos jam retulit, Naturae viscera in ima
Primus inaccesso Musis irrumpere calle
Ausus, et intacta crines redimire corona,
Stayades,[ERROR: no reftable :]

Benedictus Stayus Praesul amplissimus, ac vir omni laude cumulatus; de quo is, quem simul collaudat poëta, Rogerius Boschovicius, in poëmate doctissimo, atque elegantissimo de Solis, ac Lunae defectibus, vere, atque ad rem nostram accommodate:
Communis patriae decus, atque aeterna Ragusae
Gloria Stayades, pronas cui Pegasus alas
Submisit plaudens, quem Pindo eduxit, et alto
Abreptum curru per sidera vexit Apollo. Quo mihi curru ipse quoque Boscovichius in sublime abreptus, atque e nostro, qui humi repimus, conspectu ereptus esse videtur; ac visus est jam tum, cum in Elegia quadam, Vindobonae me ignaro typis edita, haec scriberem
... ille Deam (Uraniam) caeli super alta volantem
Usque sequens celeri flammeus ingenio,
Astrorum positus, ortusque obitusque notavit,
Dein cecinit cultis omnia carminibus;
Quae Rhodani, ac Tamesis probat accola, maxima rerum
Quae probat et cupido lumine Roma legit.

quantosque sinu nutritus in ipso
Uranies, idem Musarum idemque Mathesis
Rogerius columen: cujus jam fama vagatur
Inclyta per gentes late, quas Tybris, et Ister,
Sequanaque, et Rhodanus, Tamesisque potentibus undis
Alluit; ac sese quo tantum Epidaurus alumno
Jactat, Neutono quantum ipsa Britannia, quantum
Gallia Cartesio. cursu non assequar illos;
Non, mihi si stabulis pasti in caelestibus acres
Dentur equi; tantum spatii qui praepete saltu
Transiliunt, specula quantus maris aequor in altum
Prospectus per inane patet. quo sidera ad aurea
Tenditis illustres animae? quo flectitis una
Alipedes? quidquid caelum, circumflua tellus
Quidquid habet, vobis notum. in sublime jugales
Urgetis nimium rapidos. caligine densa
Offundor, quoties in vos languentia mentis
Lumina et obtutum figo. non tendere in altum
Cuique datum, tantaeque animum spe pascere laudis,
Sat mihi si patriae dicar non degener almae
Ingeniis, longeque sequi vestigia vobis
Pressa queam, fessus nec coepto absistere cursu.
Nympha quidem paret captiva, nec abnuit artem:
Quaque velis de sede, tibi jam concinet ultro.
Nam satis est, recto voces percellere corpus
Calle queant, spatio quod nec fugit inde minori.
Passus bis deni quam sint, si quattuor illis
Addideris; nec majori, pars altera quam sit
De geminis, queis, secta aequo discrimine, constat
Linea tota soni; paullo ceu diximus ante.
Hoc intra spatium facies adversa rigentis
Objicis existat; mora nulla, audire licebit
Arguto voces reddentem gutture Nympham.
Si tamen obliquo resonantem tramite eamdem
Elicere, atque alii potius tua missa reflecti
Dicta velis, discede procul semotus, et ille
Discedat pariter; sed sic, ut semper uterque
Ad mediam obliquo conversus lumine molem
Aequo illam aspiciat flexu, sitque aequus utrimque
Angulus, occursat duplex ubi linea visus.
Tum jacias vocem: tremulas volat illa per auras
Ocyus obliquum peragens iter, et simul ictu
Incidit in resonum corpus, simul, incita plagis
Oppositis, aliam resilit contraria in oram,
Obliquatque viam. jam longe aversa refugit,
Atque alium petiit: subito miratus at ille
Obstupet, et patulis sonitum bibit auribus, et se
Fors putat a Nymphis etiam malesanus amari.
At si jam cupias, facilis circumsonet Echo
In gyrum, missasque ferat circumundique voces;
Haec tibi solerti fuerint prius arte parata.
In primis gemini surgant obstacula muri
Semoti, magnique satis, planaque figura,
Frontibus et contra versis ita, tramite ut aequo
Alter ab alterius facie se tendat ubique.
Dein horum, quacumque velis tu parte, fenestras
Sufficiat paries alter: quarum ipse locatus
Ad mediam, socios jubeas circum ordine longo,
Non aliter quam cum, manibus per mutua nexis,
Rustica init choreas pubes, consistere in orbem.
Alter erit paries resonae pro corpore Nymphae.
His positis, recta non solum emissus abibit,
Incidet at partes sonitus circumundique in omnes,
Dextrorsumque, sinistrorsumque, infraque, supraque
Quare etiam impulsis retro dare terga coactus
Partibus e cunctis, versa vice, devius oras
In varias vario pro casu protinus ibit;
Rectusque, obliquusque means, altusque, humilisque
Alterius, comitum quo tu cingente corona
Verba jacis medius, feriet saxa obvia muri;
Nec minus interea medio rectissima calle
Linea quae resilit, referet tibi verba, per auras
Illa suum tremulas relegens iter: ordine quaeque
Deinde rato socios diversa in parte morantes,
Hinc illinc, varia illorum pro sede, suique
Flexu pro vario, subito petet, et sua cuique
Adveniet pariter, veniensque subibit in aurem.
Jamque omnes proprio solatur murmure, et una
Ceu foret, indistincta sonat circum omnibus Echo
Non eadem. qualis projecta a corpore imago
Planitiem in speculi; quamquam non reddat eodem
Se reducis flexu radii, tamen una, locentur
Et dextra et laeva multi si rite, videtur
Omnibus, et parili percellit lumina visu.
At quid agas, missae ut vocis tibi garrula Nympha
Aut unam, aut geminas, aut quot vis ipse, remittat
Particulas? certum spatii metabere longi
Teque illamque inter tractum; positoque notabis
Limite, qui porro tractus sit maximus, et qui
Sit minimus, possit quibus illa reflectere verba.
Jam tibi si, minimi quanta est distantia tractus,
Tantundem fanti procul est nempe objicis alta
Adversi facies; nimium vicina timebit
Reddere plus unam quam partem vocis: at absit
Si duplo, geminas; et sensim major eundo
Tres referet partes, si triplo longius absit.
Sic toties, minimi quoties distantia tractus
Additur, usque novo rediens vox augmine crescit,
Et prius auditis adjungit partibus unam.
Hinc fieri poterit, qua nulla est gratior, Echo,
Quae quoties libeat vocem tibi reddat eamdem
Ingeminans iterum atque iterum, distinctaque mittat
Ordine quamque suo. Jamque has cognoscere leges
Ne pigeat; dictisque aures advertere; quamvis
Museos renuant quae sunt dicenda lepores.
Vera magis, fatu quam dulcia dicta probare
Nempe soles; frugisque vocas expertia, narrant
Suavidici tantum quae vulgo somnia vates.
Jam satis Antiphates, Circeque, et blanda Calypso
Attonitas tenuere aures. quis Persea semper
Sanguineo cernat telo defendere pactam
Andromedam, aut viso Lapithas durescere vultu
Gorgonis anguiferae? semper velocis Achillei
Facta legat; sive ille vocat Briseida, et amens
Fortia ad aequoream protendit brachia matrem;
Sive furens animi crudeli caede peremptum
Patroclon gemit, heu frustra; curruque superbus
Raptat ab Iliacis ad naves Hectora muris?
Quis jam nescit Hylam? cui non Ganymedis honores,
Cursusque Hippodames notus, domitorque ferarum
Alcides? alio satius convertere curas;
Haec habuere diu vacuas insomnia mentes.
Principio locus ac sedes capienda loquenti:
Planitie in campi lata dein corpora plura,
Reddere quae possint voces, minitantia caelo,
Adversa jubeo regione attollere in auras.
Haec autem haud spatio distent se quolibet inter:
At certoque pedum numero distinctaque certis
Mensuris. aliter labor irritus excidet omnis;
Vanaque fors etiam dices praecepta fuisse.
Ergo animum contende vigil, vacuasque per aures
Omnia fac pectus condas mea dicta sub altum.
Quippe aliud jubeo adversum consurgere corpus
Post aliud. primi stet moles scilicet illic
Tractus ubi est minimi finis, vox unde revertens
Incipit audiri; spatio ferme altera duplo
Alterius, quod pone subit, triploque sequentis
Abscedat: sensimque, minus tamen addita distet
Dum nova postremo facies a corpore, vocem
Crescere quem cupies ad finem cumque, locare
Corpora, qua dixi, pergas obstantia, lege,
Structa gradus veluti per quosdam, celsius ut se
Attollat medium primo, medioque supremum.
Jamque vides, duci porro ic procedere posse
Tam longe hanc seriem, gemini quam cardinis axis
A Borea tepidum longe se tendit ad Austrum.
Unde redux tractu immenso producta cieret
Vox aurem: tantae si vim diffundere vocis
Ipse queas, quanta est, cum caeli torvus ab arce
Juppiter horrendum justa tremit incitus ira.
Ille fremit, superi timuere; vagantia late
Sidera, stellarumque ignes, et maximus aether
Audiit, ac fremitum terras demisit in imas.
Qui subito Aethiopumque domos, Nabathaeaque regna,
Litoraque Hesperiae, et Septem subjecta trioni
Frigora pervadit; penitusque in viscera lapsus,
Amnis ubi Lethaeus et intempesta jacet Styx,
Territat Eumenidas, simulacraque vana per umbras.
Nec tamen hoc pacto constructa obstacula partes
Diversas referunt vel plures vocis; eamdem
Omnia sic unamque dabunt. timet addere quidquam
Quod sequitur primi sedem, primumque veretur,
Illud stet propius quamvis, hoc longius absit.
Primi igitur geminas repetat contraria moles
Particulas; geminas etiam tibi cetera partes,
Non simul, at spatiis aequato tempore, reddent.
Interea, binas si vis tibi singula partes
Jam resonent; numero quaecumque obstacula gaudent
Impare, deme loco; distabit duplice tractu
Quod primum fiet: sin ternas, deme secundum
Cum primo, quartum cum quinto; at, tertia sedes
Sextaque queis cecidit, maneant; atque ordine eodem
Unum fac semper, duo post exempta, supersit.
Forsitan haec alio num possint more locari
Corpora, non recto tendentia calle, requiras?
Ausim vel gyro ingenti latera omnia circum,
Et dextra laevaque eadem disponere. certum
Dum spatium maneat, faciesque obversa loquenti,
Illa quot adversis consurgent frontibus, unam
Cum jacias, referent totidem resonantia voces,
Omniaque assimili fieri ratione videbis.
Sed mihi directo placeant magis ordine, et unam
Quaecumque illa fuat tandem, vergentia in oram.
Non quod vel major sic vox impulsa resultat,
Vel distincta magis; sed quod venit auribus Echo
Gratior ignaris, reflectier objice visa
Non una ex uno. juvat error; et omnia suemus
Praecipue tum mirari, cum condita rerum
Causa latet; cum multa sibi mens nescia fingit.
Nonne vides, vulgo soleant quam mira videri
Et majora fide, cum solem immittere dicas,
Corpora quot varii rutilant per cuncta, colores?
Scilicet ille sua viridantes luce zmaragdos
Imbuat, ille auri succendat lumina fulvi,
Et nigras faciat violas, et pulchra comantes
Narcissos Cylicumque crocos flavescere cogat?
Ille etiam cyanum pingat, substrataque ponti
Caerula, puniceasque rosas, ignemque pyropi
Accendens viva donet splendescere flamma?
Solis ac ostendas radium trans vitra meantem
Si toties solvi diversi in fila coloris,
Incidit in formam quoties his usibus aptam;
Nec minus et retro nunc plurima percita in oras
Oppositas flecti, vario nunc plurima contra
Corporis alterius pro textu condita prorsus
Illabi, suus unde nigror vaccinia tingit,
Unde suus lactique albor niveisque ligustris;
Tum vero manifesta fides; stupor omnis, et illa
Monstra citis abiere procul ludibria ventis.
Quid majora sequar? mirantur nescia corda
Seu gelida Boreae de parte rubescere caelum,
Seu videant alte flammas volitare caducas,
Et longo aërios albescere limite campos
Nocte sub aestiva. quorum quod causa latescit,
Suspensique haerent ipsoque errore fruuntur.
Ergo, Umblae[ERROR: no reftable :] Umbla, fons uberrimus in ora maris Adriatici non longe a Ragusio; qui, statim atque ortus est in ipso litore, influit in maris sinum, fluminis alveo persimilem. seu ripis, seu sub Sergio[ERROR: no reftable :] Sergius, mons proximus ac prope imminens Ragusio. alto,
Aut ubicumque hortus cultis viret aemulus agris
Alcinoi; nemora alta inter camposque lacusque
Naïadumque jocos, non te decus addere tantis
Hoc etiam rebus pigeat. resonabilis Echo,
Objicibus recta positis, tibi Panos avenam
Monticolae, et dulces Nympharum reddere cantus
Saepius ingeminans discat, referentia voces
Corpora si circum fuerint disposta, patebit
Protinus ars omnis; varia de parte remissus
Dum sonus auditur, sitque illius obvia causa.
Namque quot accipies una pro voce reflexas,
Tot numero circum constructa obstacula cernes,
Singula quae sonitum excipiunt, pulsumque remittunt.
Jam satis haec Nymphae, quam passim audire solemus,
Quamque fero agrestem ingenio rupesque colentem,
Per latebras Musis, perque invia lustra secuti,
Cepimus. hic, ipso tandem sub fine laborum
Vela trahens, aliam, quae non latet addita in antris
Ut prior, at speculis levique in corpore vitri
Cui data forma cava est, tentabo educere lucem
In mediam, tradamque artes, queis possit habentis
Ad nutum cogi jactatas reddere voces.
Ergo ades: haud cedet labor irritus; atque voluptas
Non minor hinc veniet: quamvis taciturnior illa,
Ac, pudibunda velut, submissa voce profatur.
Haec tenuis primum parvaeque ita vocis imago est,
Audiri ut nequeat nisi verso calle revertens.
Nec vero speculis fit in omnibus illa , neque una
Pluribus auditur. speculorum levia vitra
Et cava sint et magna; quibus quod adurere possunt
Nomen ab urendo proprium fecere vocantes.
Tres horum species: primae nam forma rotundum,
Curva omni de parte aeque, sinuatur in orbem:
Curva etiam alterius facies, oblonga sed ovi
Effigiem referens. at vero tertia ab una
Arctior est, alia semper sua brachia parte
Pandit, uti numquam coëant possintve coire.
Rite igitur primum locus est quaerendus in illis,
Quem dixere focum, immissi quia luminis ignem
Colligit, et punctum circumundique cogit in unum.
Hunc ope succensae facile tu lampadis, ipsum
Si speculum ad superas rectum converteris auras,
Invenies. jamque huc jamque illuc lumina contra
Tende manu, radiosque ultro citroque meantes
Dirige in adversum corpus: vis ignea puncto
Emicat in parvo collecta, et discutit umbras,
Alba velut caelo fulget cum stella sereno.
Huc tu aures adverte; silent dumque omnia circum,
Accipe, furtivo socius quae verba labello
Edidit, haud speculi omnino conversus ad axem,
In latus at potius vergens. ita missa subibit
Vox melius, nec se circum tua tempora franget
Adveniens. et jam collectae vocis imago
Haud aliis audita, tibi sed cognita tantum
Redditur, et patulas rediens illabitur aures.
Quaeras cur eadem nequeat percellere sensum

Vade retro

Vade porro

---

Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764]: Echo libri duo, versio electronica, Verborum 11422, versus 1535, ed. Petra Sostaric [genus: poesis epica] [numerus verborum] [zamagna-b-echo.xml].

---