Ragusii habuit, cum anno MCCCCLXI Scanderbegus hortante Pio II, pontifice maximo, in regnum Neapolitanum cum exercitu transmissurus pro Ferdinando Aragonio adversus Ioannem Andogavensem, Renati filium, qui ante annos duos valida classe in illud regnum invectus, ad Sarnum amnem Aragonium profligaverat, Ragusium divertisset, maximis pro viri dignitate honoribus a Republica exceptus eamque Georgius Pontanus, vir clarissimus, in Scanderbeghi vita integram exhibet. Praeterea Palladius Fuscus De situ orae Illyrici, laudatis caeteris urbis nostrae moribus et publicae rei rationibus magnifice commendatis, de studiorum in ea ratione haec habet: Unum tamen non praetermittam, quo intelligatur, quanta sit Ragusinorum severitas et in liberis educandis diligentia: non enim sinunt in sua urbe ludos esse nisi litterarios; si gladiatores saltatoresve accesserint, subito eiiciuntur, ne iuventus, quam litteris dumtaxat aut mercaturae vacare volunt, huiusmodi faeditatibus corrumpantur Tandem, ut multos, ne longior sim, praetermittam, Nascimbenus Nascimbenius in epistola, qua commentarium suum in Tullii De inventione librum Ragusino senatui nuncupat: Multae, inquit, adhuc extant vetustate temporis rerumque gestarum memoria nobilissimae familiae, ex quibus fere singulis plurimi ingenio, doctrina consilioque praestantissimi, tanquam ex equo Troiano viri prodiere et hoc tempore florent multi gloria virtutis... 3 Nulla igitur, uti dicebamus, de studio litterarum Ragusii olim ac per aetates singulas florente dubitandi est ratio.

IV. Id unum hactenus desiderabatur, ut florentissima civitas civium suorum illustriumque virorum fieret imagine spectabilis. Equidem nulla fere natio est, nulla civitas, quae illustrium civium scriptorumque bibliothecas non instruxerit, sive alia id genus commentaria ad posteritatis memoriam non ediderit, quae praesertim eximios e suis civibus incolisque viros complecterentur. page Sola fere urbs nostra non modo caeteris usque adhuc nationibus ignota, sed parum sibi ipsi cognita, fere sine nomine, sine laude, quia sine laudatore fuit. Hinc res civium nostrorum per multa secula bene gestae ex hominum memoria exciderunt, quia nempe scriptores illis laudatoresque defuerunt. At vetus est et ad multos pertinet huiusmodi negligentia, unde poeta merito conquestus est:
Vixere fortes ante Agamemnona
Multi, sed omnes illachrymabiles
Urgentur ignotique longa
Nocte, carent quia vate sacro.
Paulum sepultae distat inertiae
Celata virtus. (Horatius, liber 4, ode 9)

Vade retro

Vade porro