Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc xml:id="djurdjev-i-poe">
<titleStmt>
<title ref="djurdjev02-c03-1703">Poetici lusus varii, versio electronica</title>
<author key="djurdjev02">
<name xml:lang="hr">Đurđević, Ignjat</name>
<date>1675-1737</date>
</author>
<editor>Veljko Gortan</editor>
<respStmt>
<resp>Hanc editionem electronicam curavit</resp>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
</respStmt>
<respStmt>
<resp>Ex editione Gortan transcripsit et correxit</resp>
<name>Tina Mišan</name>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition>Digitalizat kasnijega znanstvenog izdanja (1956).
</edition>
</editionStmt>
<extent ana="D">Mg:D versus 5453, verborum 35062</extent>
<publicationStmt>
<p>elektronska verzija: Digitalizacija hrvatskih latinista, znanstveni
projekt na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu,
Hrvatska. <date when-iso="2010-12">Prosinca 2010</date>.</p>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl type="repo" ana="digital">Digitalna verzija: CroALa</bibl>
<bibl>
<title level="a">Latinske pjesni razlike = Poetici lusus varii</title>
<author>Ignjat Đurđević</author>
<respStmt>
<resp>preveo <persName>Nikola Šop</persName>
</resp>
<resp>priredio </resp>
<name>Veljko Gortan</name>
</respStmt>,
<title level="s">Hrvatski latinisti</title>
<biblScope>knj. 4</biblScope>
<pubPlace>Zagreb</pubPlace>
<publisher>Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti</publisher>
<date>1956</date>
</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<abstract>
<p/>
</abstract>
<settingDesc>
<p/>
</settingDesc>
<particDesc>
<p/>
</particDesc>
<langUsage>
<language ident="lat" xml:lang="hrv">latinski</language>
</langUsage>
<creation>
<date from="1700" to="1737" period="17xx_2_third">1700–1737</date>
</creation>
<textClass>
<keywords scheme="typus">
<term>poesis</term>
</keywords>
<keywords scheme="aetas">
<term>Litterae recentiores (1600-1850)</term>
<term>Saeculum 18 (1701-1800)</term>
<term>1701-1750</term>
</keywords>
<keywords scheme="genre">
<term>poesis - epigramma</term>
<term>poesis - elegia</term>
<term>poesis - ode</term>
<term>poesis - sonetto</term>
<term>poesis - idyllium</term>
<term>poesis - metamorphosis</term>
<term>poesis - paraphrasis</term>
</keywords>
</textClass>
</profileDesc>
<revisionDesc>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<date>2014-06-26</date>
Izdvojio Kostku radi epike.
</change>
<change>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
<name>Luka Špoljarić</name>
<date>2012-07-22</date>
Novo, unificirano zaglavlje.
Unesene vrste pjesama.
Nisu svi metri identificirani.
</change>
<change>
<date>2010-12-04</date>
<name>
<ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
</name>
Prva verzija.
</change>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text>
<front>
<titlePage>
<titlePart>POETICI LUSUS VARII
AUCTORE
NICOLAO MARIA GEORGIO
NUNC INTER BENEDICTINOS MELITENSES
D IGNATIO GEORGIO
APPELLATO
AB ANNO DOMINI 1703
USQUE AD ANNUM 1708
QUI FUIT AUCTORI
AETATIS TRIGESIMUS SECUNDUS
POETICI LUSUS VARII</titlePart>
</titlePage>
</front>
<body>
<milestone unit="page" n="84"/>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c001">
<head>I. SOMNIUM DE NURSIAE EXCIDIO ANNO DOMINI 1703</head>
<l n="1">Postquam visceribus terrae grassatus in imis </l>
<l n="2">Concussit subitus nostraque nosque tremor, </l>
<l n="3">Horrebam tacitus (mala nam formidine crescunt),</l>
<l n="4">Quod posset, non quod fecerat illa lues. </l>
<l n="5"> Dum resilire solum, quoties dum quassa putabam 5 </l>
<l n="6">Tecta, tremor nostri corporis ille fuit. </l>
<l n="7">Admovi quoties menti solatia frustra,</l>
<l n="8">Nam nulla validus vincitur arte timor, </l>
<l n="9">Sed me dum lassat, populit timor ipse timorem </l>
<l n="10">Membraque corripuit fessa timore sopor. </l>
<l n="11">Decubui, cum iam propior rubet orbita Phoebi</l>
<l n="12">Et, cum non fallunt somnia, tempus erat.</l>
<l n="13">Ecce gradu timido, Latio non disona cultu, </l>
<l n="14">Constitit ante oculos maesta caterva meos. </l>
<l n="15">Implebat laceris gremiumque manusque capillis, </l>
<l n="16">Et coma, quae reliqua est, pulvere cana fuit. </l>
<l n="17">Terga patent cunctis discissa prodita palla</l>
<l n="18">Et pallor fati testis in ore sedet. </l>
<l n="19">Inque oculis luctus (nam lumina sicca quierant) </l>
<l n="20">Ipse videbatur continuisse stupor. </l>
<l n="21">»Cui tam de vobis licuit quisve intulit istam,</l>
<l n="22">Quam referunt«, dixi, »cultus et ora, luem?« </l>
<l n="23">Solverunt illis lacrymas mea dicta morantes </l>
<l n="24">Constrictas Borea ceu solet Auster aquas.</l>
<milestone unit="page" n="87"/>
<l n="25">Unaque sic coepit certi gravitate doloris </l>
<l n="26">Credita funesti duxque caputque chori: </l>
<l n="27">»Nursia, sum; genui, Latio qui littore primus</l>
<l n="28">Sacrum seposuit Coenobiarca gregem, </l>
<l n="29">Quique duces rexit Sertorius exul Iberos, </l>
<l n="30">E gremio vires protulit ille meo. </l>
<l n="31">Par summis ducibus, nam vindice victus ab illo est,</l>
<l n="32">A quo vel vinci maxima palma fuit. </l>
<l n="33">Sed quid tanta iuvant? crescitque in vulnere pondus,</l>
<l n="34">Quod non assueto peotore damna tuli. </l>
<l n="35">Haec prope me pallens nutanti est Cassia gressu, </l>
<l n="36">Quae nigro indignam syrmate verrit humum. </l>
<l n="37">Post aliae, quarum simul et mea fata retexam,</l>
<l n="38">Nam causa in nostris, heu, fuit una malis. </l>
<l n="39">Eloquar et scindam vulnus lethale, meisque </l>
<l n="40">Sit modus in lacrymis non habuisse modum. </l>
<l n="41">Bissenos vidi placido pede currere soles,</l>
<l n="42">Extulit ut geminum Ianus ab axe caput. </l>
<l n="43">Proxima lux aderat, post quam non visa putatur</l>
<l n="44">Nigrior Eois prosiluisse vadis. </l>
<l n="45">Nec temere visa est: tremui iacuique repente </l>
<l n="46">Diruta et excidio semisepulta meo. </l>
<l n="47">Parva forent primo, nisi sors exercita damno</l>
<l n="48">Disceret in iactus certius ire novos. </l>
<l n="49">Siste manum, fortuna, precor, nisi busta supersunt, </l>
<l n="50">Quodque in me ferias, nil nisi vulnus habes. </l>
<l n="51">Nam mihi pars primo si quae stetit integra lapsu,</l>
<l n="52">Integra rebatur, non tamen illa fuit. </l>
<l n="53">Caeco arrosa malo stabant et hiantia tecta</l>
<l n="54">Et quae stare magis quam cecidisse nocet. </l>
<l n="55">At sors saevit adhuc, lucem duxere secundam </l>
<l n="56">Februa et in medio vertice Phoebus erat. </l>
<l n="57">Ad cladem vasto praelusit terra boatu,</l>
<l n="58">Qualem Trinacrius iactat ab ore gygas. </l>
<l n="59">Subsilit inde solum convulsaque vertor ab imo, </l>
<l n="60">Et rapuit medium pulveris umbra diem. </l>
<l n="61">Fana domusque simul trepidoque natantia cono</l>
<l n="62">Menia semirutum deposuere caput. </l>
<l n="63">Ipsa ruina perit, pereunt quoque signa ruinae,</l>
<l n="64">Nam quae tunc pereat, sola ruina fuit.</l>
<milestone unit="page" n="88"/>
<l n="65">Quis cladis fuerit sensus mihi, parce rogare; </l>
<l n="66">Sensus in nostro pectore nullus erat. </l>
<l n="67">Semianimis cecidi, vivebam nescia vitae,</l>
<l n="68">Ut quos attonuit Iuppiter igne suo. </l>
<l n="69">Nil novi ulterius, minuit nescire dolorem, </l>
<l n="70">O si, quod fuerim, non meminisse queam.« </l>
<l n="71">Nursia conticuit, reliquae gemuere, mihique </l>
<l n="72">Territus a tanto <corr resp="NJ">murmure</corr> somnus abit.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="elegiacum" xml:id="c002">
<head>II: EPISTULA AD AMICUM, QUI ROMAE ADFUERAT
TYBERIS INUNDATIONI, CUM COLLEGIUM
ILLIRICUM LAURETI IGNE EX PROXIMA CAUPONA
EXCITATO PROPE ARSISSET.
ANNO 1703</head>
<l n="1">Esse quid <sic>loc</sic> dicam, quod me Vulcanius ardor, </l>
<l n="2">Te vexat tumidis Tybridis aestus aquis? </l>
<l n="3">Nec de sorte queror, nam, quamvis perfida, nostram </l>
<l n="4">Firmat amicitiam nec vetat esse pares. </l>
<l n="5">Dividimus damnum, ne non videamur amici, </l>
<l n="6">Et rata sit gemino numine nostra fides. </l>
<l n="7">Mulciber et Tyberis, contraria numina, forsan</l>
<l n="8">In nostris cupiunt foedus inire malis. </l>
<l n="9">A nobis docti, nam quantum pondus amori est, </l>
<l n="10">Nam liquido in nobis, quid sit amare, patet. </l>
<l n="11">Dividimus damnum, cur id? (mihi certus Apollo</l>
<l n="12">Causas atque uno dat pede Musa minor) </l>
<l n="13">Foedus amicitiae res est divina; perenis</l>
<l n="14">Creditur, hanc merito solvere fata timent. </l>
<l n="15">Sic ne a disimili surgant divortia damno, </l>
<l n="16">Sors aequa socium torquet utrumque manu. </l>
<l n="17">Euriale, occideras, Nisus super ore supino</l>
<l n="18">Concidit et Rutulam sanguine tinxit humum. </l>
<l n="19">Actoridem Patroclum fidit Hector, frater Achillem, </l>
<l n="20">Et simili Phrygius cespite texit ager. </l>
<milestone unit="page" n="89"/>
<l n="21">»Nos par poena manet, geminum sitit ara cruorem«</l>
<l n="22">Argivi Pylades dixit amantis amans. </l>
<l n="23">Sed qualem subii sortem, fortasse requiris,</l>
<l n="24">Quidve mihi nocuit Mulciber igne, rogas. </l>
<l n="25">Non nocuit, fateor, sed magna pericula saepe, </l>
<l n="26">Etsi non laedant, quod potuere, nocent. </l>
<l n="27">Non nocuit plus quam Tyberis tibi, maxima terror,</l>
<l n="28">Nec minima est damni pars timuisse malum. </l>
<l n="29">Nos iuxta caupo est, lucri vesana Caribdis, </l>
<l n="30">Ah pereant, ista quisquis in arte valet. </l>
<l n="31">Haec invisa meis nimium vicinia Musis </l>
<l n="32">Innumero semper hospite farta fremit. </l>
<l n="33">Claudit utramque domum paries communis et in se</l>
<l n="34">Fumiferum caeco limite caelat iter. </l>
<l n="35">Huius turpe caput, stat fumida turris ad auras </l>
<l n="36">Nostraque non magno culmine tecta premit. </l>
<l n="37">Caupo focum lignis onerat, surgitque repente</l>
<l n="38">Quam ferat haud humilis flamma timenda domus. </l>
<l n="39">Crassa renascentem rapuit fulligo favillam </l>
<l n="40">Involvitque alacri tecta laremque malo. </l>
<l n="41">Quodque mage horrendum, ventos Hyas orta ciebat,</l>
<l n="42">Illo namque die trux Hyas orta fuit. </l>
<l n="43">Iam putres circum corrumpere flamma tigillos</l>
<l n="44">Incipit et tectum stringere pestis edax, </l>
<l n="45">Iam calor et vasti vis importuna vaporis </l>
<l n="46">Ardua nigrantes volvere ad astra globos. </l>
<l n="47">Tempus erat, quo nos parcae discumbere mensae</l>
<l n="48">Aethere diffugiens Phoebus et aera iubent. </l>
<l n="49">Extemplo clamatur, io (tremit aula fragore) </l>
<l n="50">Ignis, io, nostris sedibus ignis adest. </l>
<l n="51">Quid foret, ut patuit, late discurritur, omnes</l>
<l n="52">Non opportuna sedulitate ruunt. </l>
<l n="53">Dum properant, turbant alios, turbantur et ipsi</l>
<l n="54">Dumque nimis cupiunt velle iuvare, nocent. </l>
<l n="55">Ast ego, quem pavidum spissi graveolentia fumi </l>
<l n="56">Perculit et thalamo flamma propinqua meo, </l>
<l n="57">Corripio miseros, fuerant quicumque, libellos,</l>
<l n="58">Corripio nostras carmina pauper opes. </l>
<l n="59">»Pergite vos mecum«, dixi, »mea gaudia Musae, </l>
<l n="60">Nam reliquis careo nec caruisse pudet.« </l>
<milestone unit="page" n="90"/>
<l n="61">Interea domitum lymphis et Naiade multa </l>
<l n="62">Audio Trinacrium procubuisse deum.</l>
<l n="63">Ora color repetit, repetit mea pectora sensus</l>
<l n="64">Et pepigi supero thura litanda Iovi. </l>
<l n="65">At tu, caupo, mala sic vivere possis in arte, </l>
<l n="66">Supplicium ut culpae sit tua culpa tuae.</l>
</div>
<div type="poesis-metamorphosis" met="hexameter" xml:id="c003">
<head>
<num value="3">III</num>. DE HERBA TABACCO METAMORPHOSIS</head>
<l n="1">Frigus erat; iunctis foribus tectusque lacerna </l>
<l n="2">Servabam multo viventem in torre favillam. </l>
<l n="3">Fraxina perpetuo producta foramine virga </l>
<l n="4">Prae manibus fuerat, modicae cui molis ad ima </l>
<l n="5">Figlinus est crater teretique dat oscula ligno. </l>
<l n="6">Hunc secta oppletum fronde et praesentibus herbis </l>
<l n="7">Admoveo cratera foco summumque foramen </l>
<l n="8">Arripio labris et flatibus attraho flammam. </l>
<l n="9">Concipit herba rogum iamque ore reciprocat ater </l>
<l n="10">Fumus et ardenti glomerantur ab ore vapores. </l>
<l n="11">Iuxta frater erat, qui nostro e gutture nubem </l>
<l n="12">Miratus »Siculone«, inquit, »de monte revulsum </l>
<l n="13">Enceladum video saevumque Typhaea rebelli </l>
<l n="14">Ore in caelicolas incendia nigra vomentem? </l>
<l n="15">Quaenam haec herba nocens, quae tristi tabida fumo </l>
<l n="16">Insultatque oculos et nares peste vaporat?« </l>
<l n="17">Tunc ego: »Quandoquidem canis concreta pruinis </l>
<l n="18">Diserere urget hyems et suadent otia Cauri, </l>
<l n="19">Ingentes ortus et mirum graminis huius </l>
<l n="20">Ingenium expromam, fallam quoque frigora dictis. </l>
<l n="21">Cognita saevitia Saturni e semine proles </l>
<l n="22">Brasiliam Brasilus proprio de nomine dixit. </l>
<l n="23">Hic gladios iramque Iovis profugique parentis </l>
<l n="24">Exilium metuens longo maria aspera tractu </l>
<l n="25">Praeterit et sectas terna in divortia terras, </l>
<l n="26">Mox Charibum deserta legit, praedulcibus orbem </l>
<l n="27">Fecundum calamis et odorae cortice sylvae.</l>
<milestone unit="page" n="91"/>
<l n="28">Hic tamen, heu, quantum scelerum, quae turpia mites </l>
<l n="29">Edocuit populos, namque illo urgente recessit</l>
<l n="30">Incola simplicitas, feritas subit hospita gentem. </l>
<l n="31">Inde nefas animique truces et credere iustum </l>
<l n="32">Deposuisse famem laniati in corpore fratris, </l>
<l n="33">Horrendaeque dapes verubusque affixa colurnis </l>
<l n="34">Membra Cyclopeos vix admittentia morsus.</l>
<l n="35">Usque adeo peius nihil est quam perfida mens, quae </l>
<l n="36">Tortorum laqueos Nemesisque eluserit ensem. </l>
<l n="37">Attamen haud latuit superos, et lumine multo </l>
<l n="38">Sydera ad humanos semper vigilantia mores </l>
<l n="39">Dicuntur retulisse Iovi felicia regna</l>
<l n="40">Saturni sobolem culpis violasse paternis. </l>
<l n="41">Tum sator omniparens stricta face prosilit et iam</l>
<l n="42">Ultra aurem adducto vibrabat tela lacerto,</l>
<l n="43">Cum Brasilus diros patiens sub pectore morsus</l>
<l n="44">Et sua fata videns »Maris arbiter«, inquit, »et atrae</l>
<l n="45">Arbiter alme Stygis, misero succurrite fratri </l>
<l n="46">Vel vobis trepidate et per mea fata tonantis </l>
<l n="47">Pendite proclivem fraterna in vulnera dextram.«</l>
<l n="48">Audiit Eumenidum rector subitamque timenti </l>
<l n="49">Iniecit nubem et sparsum Phlegetontide lympha</l>
<l n="50">In terram fibris et nata stirpe ligavit. </l>
<l n="51">Frons abit in florem, geminae coguntur in unam </l>
<l n="52">Radicem surae, pariter gracilescit obesum </l>
<l n="53">Pectus et in latas abeunt duo brachia frondes; </l>
<l n="54">Plantaque fit pecori male nota, invisa iuvencis,</l>
<l n="55">Succo saeva suo, quam magna fronde tumentem </l>
<l n="56">Pratorum fruticem, sylvarum dixeris herbam.</l>
<l n="57">Quaerebant Brasilum iam fulmina missa, sed ictum </l>
<l n="58">Evasit minor herba viro, fulmenque tremendum </l>
<l n="59">Nil nisi sulphureum foliis afflavit odorem.</l>
<l n="60">Frondibus hinc pallor, gravis est hinc spiritus herbae, </l>
<l n="61">Hinc illam tenerae metuunt tetigisse Napeae.</l>
<l n="62">Iuppiter at fremitu, tonitrum quod vinceret omnem, </l>
<l n="63">»Te primae«, dixit, »rapuerunt Tartara poenae, </l>
<l n="64">Te nemo servabit ab hac (sic nomina germen</l>
<l n="65">Traxit et hinc plantam Satyri dixere Tabaccum), </l>
<l n="66">Te nemo servabit ab hac, qua saevius artus </l>
<l n="67">Discruciare tuos mutataque membra laboro</l>
<milestone unit="page" n="92"/>
<l n="68">Et totas dextrae consumere vindicis iras.</l>
<l n="69">Nam primum calido tristique solutus aheno</l>
<l n="70">Et tortus longo referes Ixiona gyro </l>
<l n="71">Et vinces: hominum qui mandere membra solebas, </l>
<l n="72">Humano sub dente gemes, in frusta tereris, </l>
<l n="73">Ardebis flamma, laceri flammisque perusti </l>
<l n="74">Torquebunt ipsos ultricia labra vapores.</l>
<l n="75">Nec modus hic poenae, nam coniurata severa </l>
<l n="76">Cum mala naris de te sibi pabula poscet </l>
<l n="77">Detrita in cinerem saxoque subacta molari.</l>
<l n="78">Utque hinc accipias, tibi sors quam dira paretur, </l>
<l n="79">Te flebunt hostes, quoties mandere, feroci</l>
<l n="80">Extorques faciles mandentis lumine guttas, </l>
<l n="81">Lumine nec tantum, patulo sed et ore fluentes </l>
<l n="82">Se rumpent lacrymae, et toto lugebere naso. </l>
<l n="83">Sic vexere, volo, sic quam mortalibus olim </l>
<l n="84">Abstuleras, hominum consumptor dire, salutem,</l>
<l n="85">Consumptus reddes, turpem laceratus in escam </l>
<l n="86">Augebis vulgo, quos olim dempseris, annos.«</l>
<l n="87">Continuit genitor vocem, quam fata sequuntur, </l>
<l n="88">Vexandamque dedit Satyris tortoribus herbam.</l>
</div>
<div type="poesis-metamorphosis" met="hexameter" xml:id="c004">
<head>IV. CAPHEI THRACIS IN PLANTAM SUI NOMINIS
METAMORPHOSIS</head>
<l n="1">Iam populi aurorae, iam cesserat India Baccho, </l>
<l n="2">Et Deus a domita tellure ad moenia Nisae </l>
<l n="3">Ibat ovans Arabasque suos; insana iuventus </l>
<l n="4">Mota mero pingui et viridi redimita corimbo </l>
<l n="5">Pone subit, Satyri succinctaque nebride Maenas. </l>
<l n="6">Ille sedet curru, gravibus iuga plexa racemis, </l>
<l n="7">Tela racemus obit, plaustroque virente subacti </l>
<l n="8">Lora capistrati mordebant vitea linces.</l>
<l n="9">Ut ventum ad Nisae portas, sociosque deumque </l>
<l n="10">Percussit rerum facies nova: turbidus horror </l>
<milestone unit="page" n="93"/>
<l n="11">Undique et horror erat, circum vineta iacebant </l>
<l n="12">Sacrilega vastata manu, vis improba botros </l>
<l n="13">Sparserat et vites ima ab radice revulsas, </l>
<l n="14">Ceu solet aestiva metuendus grandine turbo</l>
<l n="15">Spargere vota pii nondum matura coloni. </l>
<l n="16">Clamabant Satyri Niseia sceptra Licurgo </l>
<l n="17">Cessisse, et rursum superas rediisse sub auras </l>
<l n="18">Ogigium trepidae iurabant Penthea Bacchae; </l>
<l n="19">Oscula dant truncis, iungunt quoque vitis amatae</l>
<l n="20">Cum lacrymis lacrymas, vulsa cum fronde capillos. </l>
<l n="21">Auctor non latuit. Foribus ruit ecce reclusis </l>
<l n="22">Fulmineus Capheus (hic Bacchi invaserat aulam, </l>
<l n="23">Thrax proavis spretorque dei, nam sola colebat </l>
<l n="24">Flumina et in vitreis latitantes Naiadas undis).</l>
<l n="25">Utque in conspectum septus furialibus armis </l>
<l n="26">Se dedit, exclamat, tumida sub voce minantis </l>
<l n="27">Intremuit Lenea cohors, gressusque labantes, </l>
<l n="28">Membraque correptis fulsere cadentia tyrsis: </l>
<l n="29">»Capripedum«, dixit, »non ebria castra nec istum</l>
<l n="30">Poscit Nisa ducem, cui nulla potentia mentis,</l>
<l n="31">Cui mollis facies, qui turpia sustinet unus </l>
<l n="32">Timpana pro sceptris, pro frontis honore corimbos. </l>
<l n="33">Regna manum mentemque petunt, ergo ocius isthinc, </l>
<l n="34">Semivir, urge pedes, exemplo perdere molli</l>
<l n="35">Magnanimos Arabas rituque relinque profano! </l>
<l n="36">Nec dum terga dabis? Sic me mea numina, pulchrae </l>
<l n="37">Naiades servent, faciam, probrose Bimater, </l>
<l n="38">Praelusisse tuo vineta excisa cruori. </l>
<l n="39">Sperno tuos latices et, quae te frangere norunt,</l>
<l n="40">Flumina sola colo, utque tuas explodere vites </l>
<l n="41">Praevaleam, populis de sanguine pocula nostro </l>
<l n="42">Ipse darem.« »Dabis«, exclamat Leneus et ore </l>
<l n="43">Emicuit toto, qualis post bella gigantum </l>
<l n="44">Constitit oppresso supera ad capitolia Rheto.</l>
<l n="45">At Capheus verbis ictus ceu fulmine parvam </l>
<l n="46">Cogitur in molem corpusque virescere cernit, </l>
<l n="47">Vidissetque suas frondes cumulataque baccis </l>
<l n="48">Brachia, ni tenues petiisset spiritus auras. </l>
<l n="49">Priscum nomen inest. Ast hinc cognata propago,</l>
<l n="50">Qui Rhodopen Hebrumque tenent, Arabesque Getaeque </l>
<milestone unit="page" n="94"/>
<l n="51">Bassaridum ciatos Bacchique odere liquorem </l>
<l n="52">Deque suo Capheo succos paterasque calentes </l>
<l n="53">Mutato de fratre bibunt. Sic ultor ab orbe </l>
<l n="54">Pellit adhuc mollem Capheus post fata Lieum.</l>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c005">
<head>V. DIVAE CLARAE DE MONTE FALCO SEPULCRUM SPLENDORE,
CONCENTU, FRAGRANTIA ADMIRABILE POST HORRENDOS
MOTUS TERRAE PER TOTAM PENE ITALIAM AUDITOS.
ANNO 1703
ELEGIA</head>
<l n="1">Clara Parens divi, cui signa in corde doloris </l>
<l n="2">Nectareo teli cuspide finxit Amor, </l>
<l n="3">Quae tumulo stant mira tuo? Sed parce roganti, </l>
<l n="4">Namque sibi hanc causam spesque timorque rapit, </l>
<l n="5">Asuetamque malis terrent quoque gaudia mentem, </l>
<l n="6">Nec credunt sortem territa corda suam. </l>
<l n="7">Haec miror venerorque simul laetorque, quod ipsa </l>
<l n="8">Tanta queas, quae mens nostra tenere nequit. </l>
<l n="9">Ergo, quae positos tibi lux circumvolat artus, </l>
<l n="10">Dic, precor, an saevi fulminis instar habet. </l>
<l n="11">An cessit turbo placataque numina gaudent</l>
<l n="12">Felices ista reddere luce dies? </l>
<l n="13">Curve tua ignotis animatur odoribus urna?</l>
<l n="14">Forsitan hoc nostri funeris omen erit? </l>
<l n="15">Pacis at esse potest, nam cum renovatur ab auris </l>
<l n="16">Depulso Borea, floriger annus olet. </l>
<l n="17">Hei mihi, quid miros bustum vocale canores</l>
<l n="18">Evomit, hasne inflat Iudicis ira tubas? </l>
<l n="19">Ah, isti veterem referant Amphiona cantus, </l>
<l n="20">Diruta qui sacra tecta novabat ope. </l>
<l n="21">Sed quae flamma meas, sed quae, nam sentio, fibras</l>
<l n="22">Permeat aetherei flaminis aura potens? </l>
<l n="23">Placatum lacrymis et voto suplice numen</l>
<milestone unit="page" n="95"/>
<l n="24">Certum est fulmineas deposuisse faces. </l>
<l n="25">Terruerant nostras auresque oculosque ruinae </l>
<l n="26">Tactaque ab emisso sulphure naris erat. </l>
<l n="27">Hinc sacer hic tumulus laesos in corpore sensus</l>
<l n="28">Luce hilarat, mulcet carmine, odore fovet. </l>
<l n="29">Vicimus: ingentes manibus praetendite palmas, </l>
<l n="30">Vicimus: in crines plurima laurus eat. </l>
<l n="31">Victa fugit Nemesis; iam vindicis ira procellae, </l>
<l n="32">Iam tremor a nobis, iam procul horror abit.</l>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="elegiacum" xml:id="c006">
<head>VI. EPISTULA CLEMENTIS XI AD SUOS EX FRATRE FILIOS,
UT PRIVATAE VITAE RATIONEM GLORIOSISSIME
AMPLECTANTUR.</head>
<l n="1">Scribimus ex adytis, quae supplex orbis et aether, </l>
<l n="2">Quae maior mundo <sic>suplice</sic> Roma colit. </l>
<l n="3">Mirari vulgus solet alta atque alta probare, </l>
<l n="4">Pendere quae solum, qui tenet alta, potest. </l>
<l n="5">Credite sic gnarae voci, quam fata sequuntur, </l>
<l n="6">Credite semideum, credite vera loqui. </l>
<l n="7">Solum spreta iuvant haec maxima; sydera tangunt</l>
<l n="8">Qui sortem pedibus supposuere suis. </l>
<l n="9">Vilior est cunctis titulis qui servit et aurae, </l>
<l n="10">Utque ruat gravior qui nimis alta petit. </l>
<l n="11">Celsa sequi potuisse bonum, sed gloria nolle est,</l>
<l n="12">Omnia posse Deum, sed mage nolle facit. </l>
<l n="13">Sic vos, o pueri, quos nostro in pectore servat</l>
<l n="14">Cognato inscriptos sanguine purus amor, </l>
<l n="15">Frangite degeneres, quos ambitus inferat, aestus, </l>
<l n="16">Supremumque locum sit meruisse satis. </l>
<l n="17">Sit vester titulus titulos spernendo mereri,</l>
<l n="18">Sic vestrum in spreto culmine culmen erit. </l>
<l n="19">Sit modus in rebus, modica nam sorte iacenti </l>
<l n="20">Maxima sors sortem non timuisse fuit. </l>
<l n="21">Testis ero, quod summa nocent, quod sceptra regentum</l>
<l n="22">Saepe minax veluti fulmina lumen habent. </l>
<l n="23">Celsa catenatae subigunt praecordia curae</l>
<milestone unit="page" n="96"/>
<l n="24">Regalique latet splendida mente lues. </l>
<l n="25">Hei mihi, quot summo populos de culmine cerno, </l>
<l n="26">Tot funesta meus pabula maeror habet. </l>
<l n="27">Si fera cognati surgunt in vulnera reges,</l>
<l n="28">In me sanguinea pugnat uterque manu. </l>
<l n="29">Si tremuit tellus, si totas abstulit urbes, </l>
<l n="30">Victima pro raptis non periisse queror. </l>
<l n="31">Si populos ferit atra lues, mea pectora pulsat</l>
<l n="32">Editus e magno magnus amore dolor. </l>
<l n="33">Devia si gravidas merserunt flumina messes,</l>
<l n="34">Certat cum lacrymis tanta procella meis. </l>
<l n="35">In me cur proprias laxavit prodiga vires </l>
<l n="36">Gloria curve meus sydera tangit apex? </l>
<l n="37">Heu scit, quod videor, nescit, quae sentio, mundus,</l>
<l n="38">Invideor miseris invideoque miser. </l>
<l n="39">Quam durum esse miser, nulli miser esse videri, </l>
<l n="40">Quam durum est lacrymis non reperire fidem! </l>
<l n="41">Sic placitum caelo, cui recta placere necesse est,</l>
<l n="42">Auctore a tanto vel dolor ipse tumet. </l>
<l n="43">Quae superis placuere, feram, dum vita manebit,</l>
<l n="44">O mea sic vobis dicta placere queant!</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c007">
<head>VII. ARTEMISIA POST EPOTOS MAUSOLI MARITI
CINERES MAUSOLAEUM CONDIT
EPIGRAMMA 1.</head>
<l n="1">Quae nova regali consurgens machina luxu</l>
<l n="2">Pactoli nitidis perlita fulget aquis? </l>
<l n="3">Ecce coloratae vicinam Synnada venae</l>
<l n="4">Et linquunt patrios marmora secta Phrygas. </l>
<l n="5">En iam Mentoreis animantur saxa figuris </l>
<l n="6">Et Policletaea vivit ab arte lapis. </l>
<l n="7">Quid properas, Regina, tuo si pectore clausus</l>
<l n="8">Sponsus ab admoto corde, cor ipse, calet? </l>
<l n="9">Nil opus his, tam purus amor pretiosior auro est, </l>
<l n="10">Firmior et solido marmore tanta fides. </l>
<milestone unit="page" n="97"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c008">
<head>VIII. EPISTULA OBSIGNATA MORTIS EFFIGIE.
AD CASTRICUM
EPIGRAMMA 2.</head>
<l n="1">Conscriptas signat ferali emblemate ceras </l>
<l n="2">Calva sepulcrali pulverulenta situ. </l>
<l n="3">Hanc circum horrificam fingit transversa decussim </l>
<l n="4">Tibia et in geminos surgit utrinque metus. </l>
<l n="5">Si sapis, o tales evolvere parce tabellas, </l>
<l n="6">In non explicitis, Castrice, plura leges.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c009">
<head>IX. ATHIS, CRESI FILIUS MUTUS, UT PATREM A PERCUSSORE
DEFENDAT, MUTUS LOQUELAM RECIPIT.
EPIGRAMMA 3.</head>
<l n="1">Proxima regali iugulo dum dextra minatur</l>
<l n="2">Et riget extrema cuspide tacta cutis, </l>
<l n="3">Visa manus nati linguam vocisque resolvit </l>
<l n="4">Vincula, dum vitam solvere patris avet. </l>
<l n="5">Namque ubi lethali vidit ruere impete ferrum </l>
<l n="6">Et se per patris viscera cara peti, </l>
<l n="7">Exilit et motis pueri sub pectore pennis</l>
<l n="8">»Si sum caecus«, ait, »non ero mutus«, amor. </l>
<l n="9">Illicet exclamat: »Genitor, cave!«, et illico fregit </l>
<l n="10">Haec vox fatiferae fulmina iacta manus. </l>
<l n="11">O venerande puer, te mutum cuncta loquentur,</l>
<l n="12">Te tacitum poterit nulla tacere dies. </l>
<l n="13">Ut tunc plus vocis pietati impendere posses, </l>
<l n="14">Visus es a prima conticuisse die.</l>
<milestone unit="page" n="98"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c010">
<head>X. CHRISTUS DOMINUS IN PAGELLA PUNCTIM DEPICTUS
EPIGRAMMA 4.</head>
<l n="1">1n media calami consedit mucro papiro </l>
<l n="2">Tinxit et exigua candida lina nota. </l>
<l n="3">Mox iterum atque iterum salienti pollice ductus </l>
<l n="4">Suppositas pupugit non sine lege nives. </l>
<l n="5">Iam folii candor sensim laceratus in umbras </l>
<l n="6">Degenerat, maculis area tota latet. </l>
<l n="7">Tantaque congeries speciem coalescit in unam,</l>
<l n="8">Visus et a fusca surgere nube decor. </l>
<l n="9">Mirandum, quod lux non fecerat, umbra peregit, </l>
<l n="10">Finxit et exanimem guttula nigra Deum. </l>
<l n="11">Quam merito expressit Domini pia gutta dolores</l>
<l n="12">Membraque et Isacio verbere tergus hians. </l>
<l n="13">Nam dum submergi poenis gravioribus ardet, </l>
<l n="14">Iste dolor cupido nil nisi gutta fuit.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c011">
<head>XI. D. THOMAS AQUINAS IMPUDICAM MULIEREM
TITIONE FUGAT.
EPIGRAMMA 5.</head>
<l n="1">Stabat in invicta servatus Aquinius arce, </l>
<l n="2">Depositum sophiae caelitis, orbis honos. </l>
<l n="3">Ecce illi ante oculos (quem non petet atra libido) </l>
<l n="4">Constitit in media turre videnda Venus. </l>
<l n="5">Obriguit iuvenis primo poteratque videri </l>
<l n="6">Tam subitum flammis opposuisse gelu. </l>
<l n="7">Ut rediere animi: »Nusquam tibi gloria tanto </l>
<l n="8">Ausu erit, o nigri fex Acherontis«, ait.</l>
<milestone unit="page" n="99"/>
<l n="9">»Fulminibus caeli, queis te iam destinat ether, </l>
<l n="10">Praeludam in foedum flammiger ipse caput.« </l>
<l n="11">Dixit et ardenti torrem complexus ab ara</l>
<l n="12">Imprimit adversae terque quaterque lupae. </l>
<l n="13">Illa fugit, nigraque domus completa favilla</l>
<l n="14">Indicium victae visa dedisse Stygis. </l>
<l n="15">Macte animis Thoma; qui flamma teste probatur, </l>
<l n="16">Dici iure potest aureus iste pudor.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c012">
<head>XII.AD ILLUSTRISSIMUM AC REVERENDISSIMUM DOMINUM
FABRICIUM DE AUGUSTINIS LAURETI PRAESIDEM
ANNO 1703
POEMATION EPENETICUM</head>
<l n="1">Coguntur proprium Musae deponere morem, </l>
<l n="2">Ingeniumque vetus noster dediscit Apollo. </l>
<l n="3">Dum, Praesul, te, magne, canit, namque omnia quondam </l>
<l n="4">Protrahere in maius plectroque augere solebat, </l>
<l n="5">Nunc minuet. Tua facta, genus, sapientia, mores </l>
<l n="6">Vincunt laudantes proprio splendore Camenas.</l>
<l n="7">Mirabar tantas in te coalescere dotes, </l>
<l n="8">Temperiemque animi geniumque et grandia Suadae </l>
<l n="9">Flumina nec varios generoso a pectore vultus. </l>
<l n="10">Miranti subito clara sub imagine fulsit </l>
<l n="11">Rescissa de nube Deus, qui cognitus ultro est </l>
<l n="12">Cinthius, ut visae mediis effervere tectis </l>
<l n="13">Laurus et Clariae tergo sonuere pharetrae. </l>
<l n="14">»Si nescis«, ait, »in reliquis, quae mira fuissent, </l>
<l n="15">Seu pietas animi Martisve aut dona Minervae </l>
<l n="16">Sunt Augustini consuetae sanguinis artes: </l>
<l n="17">Sic vigor insolitus, sic tantae mascula gentis </l>
<l n="18">Ingenia haud norunt alienae cedere laudi. </l>
<l n="19">Se soli superare queunt, maiorque superbis </l>
<l n="20">Surgit avis soboles, quae sanguine mota paterno </l>
<milestone unit="page" n="100"/>
<l n="21">Emicat et titulos superando extollit avitos. </l>
<l n="22">Sic gaudet quercum spoliis senioque labantem </l>
<l n="23">Agnatum fulcire nemus. Quos undique cerno </l>
<l n="24">Et quales proavos, quae magnae nomina gentis</l>
<l n="25">Sparsa per Ausoniam! Seu nobilitatis Etruscae </l>
<l n="26">Pectore magnanimo gestantem insigne Camillum </l>
<l n="27">Sive illum, cuius famam Nasamones et Indi, </l>
<l n="28">Cuius Roma fidem, Mavortia iura Ravenna </l>
<l n="29">Sensit et Adriaci dextram timuere leones.</l>
<l n="30">O si non durae praereptus crimine Parcae </l>
<l n="31">Vota Italum tecum tuleras, Hieronime, qualem, </l>
<l n="32">Qualem te propriis vidisset in arcibus olim </l>
<l n="33">Bellipotens Regina Padi, quae gaudia Nereo </l>
<l n="34">Plaudenti vexisset aqua quantosque superbus</l>
<l n="35">Eridanus Venetum vomuisset in ora pavores! </l>
<l n="36">Sed quid ago? Dominae venerandum luce tiarae </l>
<l n="37">Aspicio Stephanum et tota Sidone rubentem, </l>
<l n="38">Si tamen aspicio, nam qui nitor exit ab ore </l>
<l n="39">Attonitos sacro castigat lumine visus.</l>
<l n="40">Hic legum Pater, Urbis honos, non unius hic est </l>
<l n="41">Principis unus amor, quo sospite saepe feruntur </l>
<l n="42">Erecti e tumulis Romae invidisse recenti </l>
<l n="43">Fabricii Curiique et nomina magna Catonum. </l>
<l n="44">Occubuit sed non totus, stetit alter et alter</l>
<l n="45">Heres virtutum, par laudibus, atque duorum </l>
<l n="46">Crescebat meritae suprema ad culmina laudis </l>
<l n="47">Ingenti patruo non dedignanda iuventus. </l>
<l n="48">Unus cum propero raptus fato intulit astris </l>
<l n="49">Spemque suam iuvenis Romaeque ardentis amores,</l>
<l n="50">Ast mundi tergit lacrymas damnumque superstes </l>
<l n="51">Fabricius pensat, quique alto pectore frater </l>
<l n="52">Alobrogum sacram gaudet crispare decussim.</l>
<l n="53">Hic est Fabricius, quem tu mirare, secundo </l>
<l n="54">Alite Partheniam positus moderator in urbem,</l>
<l n="55">Inclita civili cui quondam tempora serto </l>
<l n="56">Praecinxit veneranda Themis, cui nobilis aequi </l>
<l n="57">Ardor, et ingentes cumularunt pectus Athenae.</l>
<l n="58">Forsitan addubites, cur illum ad gentis habenas </l>
<l n="59">A lauro dictae sors prima admoverit, ultro</l>
<l n="60">Expediam. Reliqui multo quam saepe labore </l>
<milestone unit="page" n="101"/>
<l n="61">Virtutem peperere sibi, primordia gestant </l>
<l n="62">Huius, et ad dominam moderaminis attulit artem, </l>
<l n="63">Quod reliqui retulere, decus, sic omne fausto </l>
<l n="64">Emeritas referunt tam clara exordia lauros.</l>
<l n="65">Illum non ornat, sed gaudet vindice tanto </l>
<l n="66">Ornari regimen; semper virtutis in illo </l>
<l n="67">Et fidei meritum, meriti quoque praemia crescent </l>
<l n="68">Infulaque et magnos aequans sacra purpura reges, </l>
<l n="69">Donec summus erit triplicique insignis ab auro</l>
<l n="70">Ad sua porrectas cernat vestigia gentes. </l>
<l n="71">Non temere est, quod dum properat conterritus orbis </l>
<l n="72">Nazaream placare domum, tu Virginis urbem </l>
<l n="73">Dextra ingente regas, Fabrici, nam numina vellent, </l>
<l n="74">Iam nunc assuescas mundum populosque volentes</l>
<l n="75">Imperiis regere et summae praeludere sorti.« </l>
<l n="76">Dixerat et tenues abscessit Phoebus in auras.</l>
<l n="77">At tu, Palladium columen, cui grande superbus </l>
<l n="78">Augustus nomen, patriam gens Livia donat, </l>
<l n="79">Et totam heroa complecteris indole Romam,</l>
<l n="80">Ne, rogo, Pierii praesagia despice vatis, </l>
<l n="81">Vati numen inest, nec fallere novit Apollo.</l>
</div>
<div type="poesis-hymnus" met="hexameter" xml:id="c013">
<head>XIII. DE SPIRITU SANCTO
IN DIE PENTECOSTES, HYMNUS. ANNO 1700</head>
<l n="1">O qui purus amor summi de corde Parentis </l>
<l n="2">Et Nati de corde micas, spiratus utrinque </l>
<l n="3">Unicus atque uno praesens tibi iungere nexu </l>
<l n="4">Aequales virtute duos: Vigor alitis aurae, </l>
<l n="5">Sancte Vapor, quatiens rorantes nectare pennas, </l>
<l n="6">Mens rerum atque animus mundique informis origo, </l>
<l n="7">Tu superum flammis pectus mortale maritas </l>
<l n="8">Afflatuque cies et vim recludis opertam. </l>
<l n="9">Tu rerum species, tu formosissima caeli </l>
<l n="10">Gloria, et humano nunquam temeranda veneno </l>
<l n="11">Integra perque animos perque obsita pectora nigri</l>
<milestone unit="page" n="102"/>
<l n="12">Caeca nube mali subitos inopina volatus </l>
<l n="13">Exerces sacroque diem fulgore coruscas. </l>
<l n="14">Non secus ac primo si quando illuxit Eoi</l>
<l n="15">Astrorum dux Phoebus anhelosque igne iugales </l>
<l n="16">Grande iubar terras difundere iussit in omnes, </l>
<l n="17">Clarus ubique nitet, non illum distinet a se</l>
<l n="18">Foeda lacunosae facies conspecta paludis,</l>
<l n="19">Non nemora hirta situ, puro redit undique vultu,</l>
<l n="20">Nec quidquam de sorde refert, sed sordibus ipsis </l>
<l n="21">Dat vitam variosque trahit de pulvere foetus. </l>
<l n="22">Nunc age dum triplici circum tibi fumat acerra </l>
<l n="23">Largus honos lateque pio fremit ara tumultu, </l>
<l n="24">Perque fora et tanto sacratas numine sedes</l>
<l n="25">Festa coronatas ducunt solemnia pompas, </l>
<l n="26">O ades, alma quies, et motis leniter alis </l>
<l n="27">Nostraque nectareo permulcens pectora tactu </l>
<l n="28">Rumpe graves nebulas nostraque in mente tuere, </l>
<l n="29">Ne dira antiquae sobolescant semina culpae;</l>
<l n="30">Sim vates ubicumque tuus, tibi plectra parentur </l>
<l n="31">Nostraque devoto sudent tibi carmina Pindo, </l>
<l n="32">Sancte Vigor, quem cuncta colunt gaudentque fateri, </l>
<l n="33">Quem mare velivolum, quem signifer axis et altae </l>
<l n="34">Cum silvis volucres fluviique feraeque loquuntur.</l>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c014">
<head>XIV. CUM AUCTOR ABSOLUTO PHILOSOPHIAE TRIENNIO
AD PROPUGNANDAS PUBLICE THESES ELECTUS ESSET
ET A POETICO OTIO AVULSUS.
ANNO 1702
ELEGIA</head>
<l n="1">Men saevae ulterius vexabit virga Stagyrae, </l>
<l n="2">Ulla nec ingrati meta laboris erit? </l>
<l n="3">Dura Cleanthaeis iterum vigilanda lucernis </l>
<l n="4">Otia et a misera mente fuganda quies? </l>
<l n="5">Credideram rigida quini sub Iudicis urna </l>
<l n="6">Taedia tam longae deposuisse viae,</l>
<milestone unit="page" n="103"/>
<l n="7">Credideram in Pindum totas contendere vires</l>
<l n="8">Et Clario posthac corda calere Deo. </l>
<l n="9">Et dixi: Procul, o procul hinc abscedite, turbae, </l>
<l n="10">Carpathium logicus sub mare fervor eat. </l>
<l n="11">Quid mihi cum strepitu, quem turbat rauca iuventus</l>
<l n="12">Macraque lucifugi terret imago Sophi? </l>
<l n="13">Omne tulit punctum quisquis sibi vivit in umbra,</l>
<l n="14">Quam rigat Aoniae lubricus algor aquae. </l>
<l n="15">Qua Statii Ascreas urget vis enthea lauros </l>
<l n="16">Alternatque suos Naso per arva pedes, </l>
<l n="17">Qua Maro sceptra tenet vatum, qua celsus equestri</l>
<l n="18">Lucanus domitum Pegason arte rotat. </l>
<l n="19">Non est hoc levibus non est insistere curis, </l>
<l n="20">Credite, carminibus nobile pondus inest. </l>
<l n="21">Cumque sophis eadem conscribunt saepe poetae</l>
<l n="22">Et multa Aonium Pallade surgit opus. </l>
<l n="23">Aetneos subiture rogos, tu foedera rerum</l>
<l n="24">Vinxisti gravibus disidiumque modis. </l>
<l n="25">Certum est naturae latebras, loca nullius ante </l>
<l n="26">Trita solo, Latia personuisse tuba. </l>
<l n="27">Ouid referam, auritas qui traxerat, Orphea, quercus,</l>
<l n="28">Quidve coturnatam, quam tulit Ascra, chelim. </l>
<l n="29">Quosque Stagiraeus fertur spoliasse magister, </l>
<l n="30">(Nota loquor) cunctis doctor Homerus erat. </l>
<l n="31">Liquit Aristotelem Smirneaque plectra petebat</l>
<l n="32">Arsacidum domitor, quo minor orbis erat. </l>
<l n="33">Scipiades inquit: »Non te, clamose Panaeti,</l>
<l n="34">Ast mecum Rudium conteget urna senem.« </l>
<l n="35">Fatidici numeris, numeris cecinere Sybillae </l>
<l n="36">Quoque nihil maius carmina numen amat. </l>
<l n="37">Hoc tamen est inter vates discrimen et illos,</l>
<l n="38">Queis vultum barbae pensilis horror obit: </l>
<l n="39">Illi indigestos lapides et monstra loquuntur, </l>
<l n="40">E nostro Sophie cultior ore venit. </l>
<l n="41">Vox sonat his, qualem Garamas horreret habere,</l>
<l n="42">Nostra potest rigidas perdomuisse tigres. </l>
<l n="43">Nos tumidam cristis, illi ferrugine turpem</l>
<l n="44">Dant fronti galeam, pulchra Minerva, tuae.</l>
<milestone unit="page" n="104"/>
</div>
<div type="poesis-ode" met="sapphicum" xml:id="c015">
<head>XV. IN EOS, QUI PEREGRINAS MERCES AFFERUNT
GULAE IRRITANDAE.
ANNO 1700
ODE</head>
<l n="1">Languidum nota modo lance stertit </l>
<l n="2">Otium ventris veteresque mensas </l>
<l n="3">Respuit toto dominata pandens </l>
<l n="4">Brachia mundo.</l>
<l n="5">Iam gulae nostrum sapiunt pericla, </l>
<l n="6">Atque sudoris calidi vaporat </l>
<l n="7">Fumidam nubem veniens paropsis</l>
<l n="8">Littore ab Indo. </l>
<l n="9">Anne gaudetis Saliare coena, </l>
<l n="10">Quam peregrina struitis sub umbra, </l>
<l n="11">Et fere mortem miseram petita</l>
<l n="12">Lance pacisci?</l>
<l n="13">Haec maris victi domitique merces </l>
<l n="14">Navitae? O quisquis fuit ille vasto </l>
<l n="15">Debitus ponto viridesque dignus </l>
<l n="16">Pascere phocas,</l>
<l n="17">Qui senescentem reparasse primus </l>
<l n="18">Mercibus vectis aliunde luxum </l>
<l n="19">Ausus et parcum dape barbara la-</l>
<l n="20">cessere dentem, </l>
<l n="21">Unde desuetam pharetram et recoxit </l>
<l n="22">Sordidas ales Paphius sagittas, </l>
<l n="23">Et tumor foedus posuit superbae</l>
<l n="24">Cornua fronti.</l>
<l n="25">Utque in Osseis epulis bimember </l>
<l n="26">Dicitur quondam Pholus interisse, </l>
<l n="27">Sic fides et pax perit et soluto</l>
<l n="28">Gratia nexu.</l>
<l n="29">Has premunt torva feritate nunquam </l>
<l n="30">Vota fumosi capitis modesta, </l>
<milestone unit="page" n="105"/>
<l n="31">Has doli et vultu referente flammam</l>
<l n="32">Ambitus ardens.</l>
<l n="33">Damna sint merces sceleris, nec ille, </l>
<l n="34">Qui prior longa trabe pressit aequor,</l>
<l n="35">Doridos frustra thalamos pudicae </l>
<l n="36">Viderit audax. </l>
<l n="37">Fertur ex imo pelagi recessu </l>
<l n="38">Impotens irae fremuisse Nereus, </l>
<l n="39">Dum reluctantes subigi videret</l>
<l n="40">Aere procellas. </l>
<l n="41">Inde, qua caecis Lypares ab antris </l>
<l n="42">Desidem novit Boream ciere </l>
<l n="43">Voce sive udo nimium furentem </l>
<l n="44">Pellere regno,</l>
<l n="45">»Quis furor?« dixit, »quis in arma nostram </l>
<l n="46">Concutit pacem subigitque fluctus </l>
<l n="47">Et mare invitum iubet arrogantem</l>
<l n="48">Lambere puppim? </l>
<l n="49">Sed quid? An cessem paitiarque inultos</l>
<l n="50">Conqueri tonsa quatiente fluctus, </l>
<l n="51">Ne freto possint vacuo innocentes</l>
<l n="52">Fervere Cauri?</l>
<l n="53">Anne inoffenso pede ducta culpa </l>
<l n="54">Retro felices revocabit ausus?</l>
<l n="55">Ducet exemplum, pelagoque miti </l>
<l n="56">Mille sequentur</l>
<l n="57">Praeviam prorae. Quid enim timebit, </l>
<l n="58">Quem nec ingenti sonitu repressit </l>
<l n="59">Vasta Simplegas neque mugientis</l>
<l n="60">Sibilus Austri? </l>
<l n="61">Proh! iugum nobis levis alnus addet </l>
<l n="62">Marmore oppresso referetque turpis </l>
<l n="63">De triunphato potiora Nereo </l>
<l n="64">Praemia luxus,</l>
<l n="65">Luxus et mentis temere solutae </l>
<l n="66">Ambitus? Magnae Stygis o fides! quae </l>
<l n="67">Tam novum, faxo, nova poena crimen</l>
<l n="68">Iure sequatur! </l>
<l n="69">Poena sed foedae foret una menti</l>
<l n="70">Maxima, haud ullam subiisse poenam. </l>
<milestone unit="page" n="106"/>
<l n="71">Crescat ut sensim vetitis nec ullo</l>
<l n="72">Obiice frangat</l>
<l n="73">Impetum, donec vitiis scatentem, </l>
<l n="74">Noverint omnes miseramque dicant, </l>
<l n="75">Nec sibi infelix videatur uni </l>
<l n="76">Criminis auctor.</l>
<l n="77">Nauta, quid cessas? Age utrumque iunge </l>
<l n="78">Invicem parva rate victor axem, </l>
<l n="79">Transfer et merces geminoque tutus </l>
<l n="80">Castore regna, </l>
<l n="81">Mercibus iunges vitia advenaque </l>
<l n="82">Cereum pectus vitio notabis, </l>
<l n="83">Damna cum puppi revehes in ipso</l>
<l n="84">Naufraga portu. </l>
<l n="85">Cerno, quot grandes cumulant carinas </l>
<l n="86">Monstra! Proh quantum Stygis est in illis! </l>
<l n="87">Maxima est inter reliquas profani</l>
<l n="88">Gloria ventris,</l>
<l n="89">Caeteras pestes super alta totum </l>
<l n="90">Despicit Ditem rabidumque anhelat </l>
<l n="91">Blanda praedulci trepidum veneno</l>
<l n="92">Vertere mundum. </l>
<l n="93">Pinguium gurges patrimoniorum </l>
<l n="94">Illa nec dira melior Charibdi </l>
<l n="95">Saeculi mores nitidosque sumptus </l>
<l n="96">Hauriet una.</l>
<l n="97">Eia age, o nostro satis apta voto, </l>
<l n="98">Apta miscendis populis satelles, </l>
<l n="99">Iam luant gentes duce te subacti </l>
<l n="100">Crimina ponti. </l>
<l n="101">In peregrinis medicata fucis </l>
<l n="102">Sordida attactu, furialis ore </l>
<l n="103">Martia ingesto populi veterno</l>
<l n="104">Pectora solve.</l>
<l n="105">Hinc minae, et pingues quatiens chelidros </l>
<l n="106">Inter ardentes patinas Enyo </l>
<l n="107">Saepe libabit prior aestuanti</l>
<l n="108">Pocula labro.</l>
<l n="109">Troia, Neptuni labor et superba </l>
<l n="110">Mille turritas retudisse puppes, </l>
<milestone unit="page" n="107"/>
<l n="111">Ferculis somnoque gravem ruinam</l>
<l n="112">Fataque debes.</l>
<l n="113">Heu quis infractam solido aere frontem </l>
<l n="114">Porrigens miscet pateras cruore!</l>
<l n="115">Tune sub mensas cadis, o Scamandri </l>
<l n="116">Victor Atrida! </l>
<l n="117">Gentium nares feriere Achei </l>
<l n="118">Evaporantes olidum camini, </l>
<l n="119">Graecia ardebit quibus et ruendo</l>
<l n="120">Quanta ruisset, </l>
<l n="121">Proferet late resides iisdem </l>
<l n="122">Ignibus miscens moritura terras, </l>
<l n="123">Nec minus Romam periment avitae </l>
<l n="124">Omina Troiae.</l>
<l n="125">Gemmifer Ganges et odorus Indus </l>
<l n="126">Et coronatus iaculis Hydaspes </l>
<l n="127">Vincla pensabunt dominamque misso</l>
<l n="128">Perdere luxu </l>
<l n="129">Gestient tandem, Tiberisque suget</l>
<l n="130">Marcidum plenis ciathis Orontem </l>
<l n="131">Atque dediscet metuenda nigris</l>
<l n="132">Iura Britannis</l>
<l n="133">Dicere. Hinc seros fluet in nepotes </l>
<l n="134">Sordidum exemplum Syriaeque mensae</l>
<l n="135">Turpiter frangent Latium pudenda </l>
<l n="136">Merce tribunal.</l>
<l n="137">Tunc nepos priscae monumenta famae </l>
<l n="138">Aerea in curvos recoquet lebetes </l>
<l n="139">Et focis subdet nitidas avito</l>
<l n="140">Sanguine lauros. </l>
<l n="141">Illicet magnis furiata pubes </l>
<l n="142">Ebibent longum pateris furorem, </l>
<l n="143">Quisque dum sese madidum calenti </l>
<l n="144">Mactat Iaccho.</l>
<l n="145">Hoc citae mentes subitum calore </l>
<l n="146">Infremant bellum, fera bella sanguis </l>
<l n="147">Altior spiret: tumeant furentum</l>
<l n="148">Iurgia fratrum. </l>
<l n="149">Certet alternis iugulis profanus</l>
<l n="150">Civium Mavors et amica passim </l>
<milestone unit="page" n="108"/>
<l n="151">Oppida evellat tumulandus altae</l>
<l n="152">Cladis acervo.</l>
<l n="153">Ecce flagrantem rotat ecce pinum </l>
<l n="154">Eumenis tristi veniens ab Hemo </l>
<l n="155">Et nova sacros violare gestit </l>
<l n="156">Clade Philippos.</l>
<l n="157">Quisquis a longis dapibus refractam </l>
<l n="158">Indolem et census minuit paternos </l>
<l n="159">Quemque fregerunt violata in altas </l>
<l n="160">Pocula noctes, </l>
<l n="161">Emicat sumpta truculentus hasta </l>
<l n="162">Iure calcato patriaque miles </l>
<l n="163">Saevus agnata nece decolores</l>
<l n="164">Tingere campos. </l>
<l n="165">Quin et infaustis avibus triunvir </l>
<l n="166">Leucada horrendam petit, ante pugnam </l>
<l n="167">Victus ardenti Mareotico pro-</l>
<l n="168">cumbit in arma. </l>
<l n="169">Sic eat fatum, tamen ille sorte </l>
<l n="170">Maior humana propiorque cerni </l>
<l n="171">Nubibus Phoebique thoro verendum</l>
<l n="172">Ponere corpus, </l>
<l n="173">Quisquis insani furias palati </l>
<l n="174">Luserit parce, modicaque mensa </l>
<l n="175">Integer dignos numero Deorum </l>
<l n="176">Duxerit annos.</l>
<l n="177">Hinc luem foedam quoties repressit,</l>
<l n="178">Ite, Tritones rapidi, suaque </l>
<l n="179">Laude centenas animate conchas </l>
<l n="180">Non sine plausu </l>
<l n="181">Littoris, quin et modulentur undae </l>
<l n="182">Consonae vestro fremitum canori, </l>
<l n="183">Rideat mestae placidus Palaemon</l>
<l n="184">Matris in ulnis.</l>
<l n="185">Tunc maris Divae, mea turba, festo </l>
<l n="186">Circino ardentes obeant choraeas, </l>
<l n="187">Eurus et tanto stupeat tumultu </l>
<l n="188">Territus Auster.«</l>
<milestone unit="page" n="109"/>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c016">
<head>XVI. CUM LAUREA CIVILI ORNARETUR DOMINUS N. N.
ODE ANNO 1702</head>
<l n="1">Qualis, refracta nube Diespiter </l>
<l n="2">Cum fulminantem concutit aegyda </l>
<l n="3">Tubaque ventorum in sonora </l>
<l n="4">Praecipites monet arma nimbos, </l>
<l n="5">Ales minister fulminis emicat </l>
<l n="6">Trans et procellas et madidum Iovem </l>
<l n="7">Ridetque flammas et sonoro </l>
<l n="8">Tela Dei glomerata gyro: </l>
<l n="9">Impune pennis illa micantibus </l>
<l n="10">Immugientes verberat Africos, </l>
<l n="11">Donec superlabens serenum</l>
<l n="12">Magnanimo bibat ore solem, </l>
<l n="13">Te sic in alis versicoloribus </l>
<l n="14">Virtus renidens et vigor aliger </l>
<l n="15">Mortalis ultra sortis arcem </l>
<l n="16">Ingenuo raipuere nisu, </l>
<l n="17">Philippe, quo te dulcibus excipit </l>
<l n="18">Astrea tectis et Themis advenam </l>
<l n="19">Novumque complexura civem </l>
<l n="20">Fatiferos dea condit enses. </l>
<l n="21">Sinuque surgens Egeriae Numa </l>
<l n="22">Iam te verendis coetibus inserit </l>
<l n="23">Stringitque gaudentem Licurgus</l>
<l n="24">Et rigidi properant Solones </l>
<l n="25">Dempta severi nube supercili </l>
<l n="26">Optata tandem pergere in oscula; </l>
<l n="27">Senesque dum gaudent plus aequo,</l>
<l n="28">Pene suas meruere virgas. </l>
<l n="29">Hic te micantis lumine purpurae </l>
<l n="30">Obvelat ingens Gloria, fulgido </l>
<l n="31">De crine Phoebi iam recusus </l>
<l n="32">Annulus emeritam revincit </l>
<l n="33">Manum, futuris annulus arbiter</l>
<milestone unit="page" n="110"/>
<l n="34">Reis timendus, sanctaque laurea </l>
<l n="35">Voluta ter circum superbit </l>
<l n="36">Fronte tua meliorque surgit. </l>
<l n="37">Dixitque tandem, dum Nemesis tibi </l>
<l n="38">Examen aequae lancis et aureum</l>
<l n="39">Porrexit ensem: »Macte longum, </l>
<l n="40">Macte animis, generosa proles, </l>
<l n="41">Cresces in aevum, famaque centiceps </l>
<l n="42">Te late utrumque distrahet in diem, </l>
<l n="43">Tuumque nomen usque ad Indos </l>
<l n="44">Sol nitida referet quadriga.«</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c017">
<head>XVII. B. ALOISIUS GONZAGA INFERNO INVICTUS
ODE ANNO 1700</head>
<l n="1">Sol arma noctis discutit horrido </l>
<l n="2">Pallata caelo, tum tener emicat </l>
<l n="3">Vultusque primum vagientes </l>
<l n="4">E thalamo Thetidis revolvit. </l>
<l n="5">Sic et verendi pectoris indoles </l>
<l n="6">Educta sacris sub penetralibus </l>
<l n="7">Dat magna vel primis in annis,</l>
<l n="8">Quaeque atavum cita laude virtus </l>
<l n="9">Sublime spirat. Sic quoque centiceps </l>
<l n="10">Megera quantum te super ipsius </l>
<l n="11">Fidemque Cociti metumque</l>
<l n="12">Erigeres, tremebunda vidit, </l>
<l n="13">Gonzaga caelo debite, sordidis </l>
<l n="14">Indigne terris inque micantibus </l>
<l n="15">Divum choraeis ore sacrum </l>
<l n="16">Purpureo bibiture nectar, </l>
<l n="17">Frustraque ab omni parte inamabiles </l>
<l n="18">Pestes coegit, quas Stygis edidit</l>
<l n="19">Uligo pastas in maligni </l>
<l n="20">Lethifera Phlegetontis alga, </l>
<milestone unit="page" n="111"/>
<l n="21">Atque arma movit. Destituit tamen </l>
<l n="22">Estincta inanes lampas Erynnias, </l>
<l n="23">Trucesque constanti catervae </l>
<l n="24">Consilio iuvenis refractae </l>
<l n="25">Sensere, certo quam pede pergeret </l>
<l n="26">Ad destinatae littora gloriae </l>
<l n="27">Quantaque calcaret repulsa</l>
<l n="28">Regna et opes strepitumque vulgi; </l>
<l n="29">Quassansque dixit Persephone comam </l>
<l n="30">Et viperinum stridula verticem: </l>
<l n="31">»O cassa virtus, o peremptum</l>
<l n="32">Indomito decus omne Diti! </l>
<l n="33">Gonzaga vicit! Scilicet impotens </l>
<l n="34">Non emovendos corripuit gradus </l>
<l n="35">Coeptisque laudandis inheret </l>
<l n="36">(Heu fateor) metuitque frangi. </l>
<l n="37">Non totus Orcus, non triplici Canis </l>
<l n="38">Hians baratro verteret obvium,</l>
<l n="39">Non ipsa, non coniux, vel alta </l>
<l n="40">Centimani rabies gigantis. </l>
<l n="41">Male auspicatae iam piget aleae, </l>
<l n="42">Piget Gradivi. Concidit irrita </l>
<l n="43">Spes omnis, et vinci recusat,</l>
<l n="44">Cui superum properantur arma </l>
<l n="45">Totoque caelum fulmine militat. </l>
<l n="46">Vidi, phalanges cum premeret meas </l>
<l n="47">Bellator, a leva polorum</l>
<l n="48">Insolitos crepuisse pulsus. </l>
<l n="49">Horresco! circum quantus in igneos </l>
<l n="50">Surgebat hostes caelituum globus </l>
<l n="51">Lateque crispatas rotabat</l>
<l n="52">Caeruleum per inane taedas. </l>
<l n="53">Eheu! dolosae si qua fides Stygi, </l>
<l n="54">Si quando nostro pectore veritas </l>
<l n="55">Invita sedit: stat triunphus </l>
<l n="56">Nexilibus radiatus astris </l>
<l n="57">Tibi, Aloisi, quem bene finxeras </l>
<l n="58">Vi temperata, vi stabilis boni, </l>
<l n="59">Manetque de Phoebo recusum </l>
<l n="60">Emeritam diadema frontem.</l>
<milestone unit="page" n="112"/>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c018">
<head>XVIII. TRAIANUS DIADEMATE VULNERA MILITUM OBLIGAT.
ODE 1700</head>
<l n="1">Te, qua terrificat Pannonicum diem </l>
<l n="2">Arctos Parrhasio verbere pertinax, </l>
<l n="3">Calcantem timuit oolla rebellium</l>
<l n="4">Mars, certaminis arbiter. </l>
<l n="5">Quin et barbarico sanguine decolor </l>
<l n="6">Ingens Ister, io, ter crepuit sonum, </l>
<l n="7">Et tanto vitreae Naiades alveo</l>
<l n="8">Duxerunt alacres choros. </l>
<l n="9">At postquam (quid enim non patriae pater) </l>
<l n="10">Conspexit Latii Martia militis </l>
<l n="11">Cingentem domina vulnera fascia,</l>
<l n="12">Concussit virides comas </l>
<l n="13">Dixitque tandem: »Maxime principum </l>
<l n="14">Divis orte bonis, o, habitabiles </l>
<l n="15">Qua terras retegit lampade Delius, </l>
<l n="16">Perge et numina promove </l>
<l n="17">Tanto terribilis nomine, sunt tibi </l>
<l n="18">Digni magnanimo principe milites, </l>
<l n="19">Quorum, quod dederant vulnera, regium </l>
<l n="20">Reddis vulneribus decus. </l>
<l n="21">Hostis, quid properas? Quid vaga spicula </l>
<l n="22">Pennatasque neces tendis in Italum </l>
<l n="23">Hostem de pharetra promere Gnossia</l>
<l n="24">Ferrumque et rabiem paras? </l>
<l n="25">Votum vulnus habet, quod solet inclita </l>
<l n="26">Tam grandi pretio dextra reponere, </l>
<l n="27">Gaudetque, ut socio maxima vulneri</l>
<l n="28">Regni gloria serviat. </l>
<l n="29">Praecingit Latius murice belliger </l>
<l n="30">Tactum morte latus membraque saucia, </l>
<l n="31">Nam regnat moriens, sub duce maximo </l>
<l n="32">Regnum est pro patria mori.</l>
<milestone unit="page" n="113"/>
</div>
<div type="poesis-idyllium" met="hexameter" xml:id="c019">
<head>XIX. CHRISTO DOMINO NATO
IDILLIUM</head>
<l n="1">Betleo postquam iacuit deiectus in antro </l>
<l n="2">Seclorum spes longa Puer Iesseaque circum </l>
<l n="3">Tandem permissae plauserunt pascua sorti, </l>
<l n="4">Continuo de rupe cava Nabatheus Himilcon </l>
<l n="5">Obstupuit viso et tanti ad vestigia partus </l>
<l n="6">Vultu pressit humum, fibrisque illapsus ab alto </l>
<l n="7">Impetus et subito caluerunt pectora metu. </l>
<l n="8">Tum canere exorsus: lymphae siluere loquenti </l>
<l n="9">Et Boreae stetit aura, suas librata per ulmos </l>
<l n="10">Audiit alituum soboles, dominique canentis </l>
<l n="11">Herbarum immemores vocem excepere capellae. </l>
<l n="12">Concine Bethlemiis mecum de cautibus Echo! </l>
<l n="13">Qualis in horrentes Stygia ferrugine terras </l>
<l n="14">Exspectate venis! Video, te prona salutant </l>
<l n="15">Rura, tibi celsas motant nemora ardua fagos. </l>
<l n="16">Concine Bethlemiis mecum de cautibus Echo! </l>
<l n="17">At quid, terra parens, nascenti sternere cessas </l>
<l n="18">Gratas veris opes et sacrum lambere corpus </l>
<l n="19">Pallenti viola et luteolo amarantho?</l>
<l n="20">Iamque, rabens Hyacinthe, rosae, capita ignea tandem </l>
<l n="21">Tollite, et a molli pingatur caltha ligustro. </l>
<l n="22">Sed cessa, nihil est nascenti numine dignum, </l>
<l n="23">Et tua ab opposita sorderent munera forma.</l>
<l n="24">Concine Bethlemiis <abbr>etc.</abbr>
</l>
<l n="25">Ah ne te rigidi perstringant flamine Cori, </l>
<l n="26">Ah tibi ne teneros durum specus urgeat artus! </l>
<l n="27">Te tangente tamen mollescent aspera saxa </l>
<l n="28">Et parcent Cori, novit quoque Corus amare.</l>
<l n="29">Concine <abbr>etc.</abbr>
</l>
<l n="30">Te veniente, puer, tandem meliore sereno </l>
<l n="31">Instauret mundus faciem, pax emissa per orbem </l>
<l n="32">Emicet, et placidos ensis curvatus in usus, </l>
<l n="33">Sanguine quae tinxit, sulcet sola ductaque longam </l>
<l n="34">In falcem gravidas populetur lancea messes. </l>
<l n="35">Concine <abbr>etc.</abbr>
</l>
<milestone unit="page" n="114"/>
<l n="36">Audior; infensos iungit concordia mores: </l>
<l n="37">Vitis amat corilum, tristes examina taxos, </l>
<l n="38">Quercum oleae pingues, pallentes poma miricas; </l>
<l n="39">Alludunt tygres pecori, mollesque iuvencos</l>
<l n="40">Lambens ursa fovet, tenero lupus accubat hedo. </l>
<l n="41">Concine <abbr>etc.</abbr>
</l>
<l n="42">Iam gravibus stabulis cratique intexta salignae </l>
<l n="43">Arida virga avido pecudum frondescit in ore, </l>
<l n="44">Iamque exesa cavis et hiantia robora truncis</l>
<l n="45">Deproperant hederae triplici vestire corymbo. </l>
<l n="46">Serpentum cunas saevique cubile draconis </l>
<l n="47">Ultro scena virens et arundine rauca sonanti </l>
<l n="48">Ambit, et a nuda surgunt uligine iunci. </l>
<l n="49">Concine <abbr>etc.</abbr>
</l>
<l n="50">Currite, pastores, per pascua tuta, recessit </l>
<l n="51">Agnis herba nocens, seu vos movet herbidus Arnon </l>
<l n="52">Seu Saron egelidus vel oliviferi Carmeli </l>
<l n="53">Prata vel aestivis Hefebon pellucidus undis. </l>
<l n="54">Concine <abbr>etc.</abbr>
</l>
<l n="55">Tanta mihi puero, memini, narrare solebat </l>
<l n="56">Fatidicus Pelates, quo non prudentior alter </l>
<l n="57">Ventorum insidias pluviaeque et grandinis atrae </l>
<l n="58">Inspecta subitos luna praedicere motus. </l>
<l n="59">Desine Bethlemiis mecum de cautibus Echo!</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c020">
<head>XX. MESSOR UNO FALCIS ICTU SERPENTEM ET SE IPSUM
INTERFICIT.
EPIGRAMMA 6.</head>
<l n="1">Dum iacet et trifida meditatur vulnera lingua</l>
<l n="2">Crudelis Lybici gloria dypsas agri, </l>
<l n="3">Illius incurvo praeclusit sibila ferro</l>
<l n="4">Messor, at infesta se quoque falce ferit. </l>
<l n="5">Dum caderent vires, dum lumina morte natarent, </l>
<l n="6">Semianimis trepida talia voce dedit: </l>
<l n="7">»Quid non, saeva, tui poterunt, Libithina, furores, </l>
<l n="8">Hei mihi, si pestem tollere pestis erit!«</l>
<milestone unit="page" n="115"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c021">
<head>XXI. IN STATUAM ANTONINI PII IN CAPITOLIO POSITAM
EPIGRAMMA 7.</head>
<l n="1">Qua truncos senio calcant nova templa colossos </l>
<l n="2">Et Capitolini subdita colla Iovis, </l>
<l n="3">Lapsa sua late pensat Capitolia forma </l>
<l n="4">Aeneus et Romam despicit altus eques, </l>
<l n="5">Cui ut materiem praeberet et aera Corinthus, </l>
<l n="6">Debuit in proprios isse superba rogos. </l>
<l n="7">Auctoris sed nomen abest, nisi forte putamus</l>
<l n="8">Hoc opus e Siculis prosiluisse focis. </l>
<l n="9">Certe hic artificem solum peccasse fatemur </l>
<l n="10">Hoc opus in laudem non statuisse suam. </l>
<l n="11">Par tantis pretium meritis monumentaque laudi, </l>
<l n="12">Quae meruit, potuit pendere sola manus.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c022">
<head>XXII. EMMANUEL CARD. BULLONIUS RESERAT SACRAS FORES
D. PETRI IN VATICANO INEUNTE ANNO SECULARI 1700
EODEM FERE DIE, QUO ANTE SEXCENTOS ANNOS
<FONT COLOR="#CC3300"><b>GODEFRIDUS</b></FONT> BULLONIUS, GENTILIS SUUS,
PORTAS HIEROSOLIMAE CAPTAE VICTOR APERUIT.
EPIGRAMMA 8.</head>
<l n="1">Bullonidum cineres tuque, o Godefride, verendum </l>
<l n="2">Eia age de Solymo pulvere tolle caput! </l>
<l n="3">Iam tibi palmiferae splendor vilescat Idumes, </l>
<l n="4">Iam tibi quid Latio maius ab orbe venit. </l>
<l n="5">Cede tuae soboli! Tantae vis inclita gentis </l>
<l n="6">Famaque te titulis vincere sola potest. </l>
<l n="7">Tu fana Ismariis potuisti oppressa tyrannis </l>
<l n="8">Pandere et amota limina capta sera,</l>
<milestone unit="page" n="116"/>
<l n="9">At rerum dominos sacro scidit impete postes </l>
<l n="10">Emmanuel, vestrae gloria parsque domus. </l>
<l n="11">Hic sacra pacato solvit penetralia ferro,</l>
<l n="12">Tu Solymam gladio vindice, Martis ope. </l>
<l n="13">Rex nondum extiteras, verum tibi sanguis et alti</l>
<l n="14">Ardua vis animi dignaque rege fuit. </l>
<l n="15">Regibus hic bis par, gemino est venerabilis ostro, </l>
<l n="16">Regia quod proavum, quod sua fama dedit. </l>
<l n="17">Hoc tamen este pares, quod gessit uterque, recentes</l>
<l n="18">Dum saeclum moriens gaudet inire vias. </l>
<l n="19">Scilicet innumeris par factum, et gloria saeclis </l>
<l n="20">Saeclorum cursus claudere digna fuit. </l>
<l n="21">Utque secuturos felix volet omen in annos,</l>
<l n="22">Sub tantae auspicio tempora gentis eunt. </l>
<l n="23">Nunc fixa heroas geminos mirantur utrinque</l>
<l n="24">Saecula Bullonium non tacitura decus.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c023">
<head>XXIII. DE TESTUDINE TEMPLI S. IGNATII ROMAE
AB ANDREA PUTEO EGREGIE DEPICTA
EPIGRAMMA 9.</head>
<l n="1">Si Loioleam concesseris, hospes, in aedem, </l>
<l n="2">Qua Lodoisiacas templa loquuntur opes, </l>
<l n="3">Suspice, quam vastos late difusus in arcus </l>
<l n="4">Undique Apellea rideat arte color, </l>
<l n="5">Quam varium spiret tectis emblema suaque </l>
<l n="6">Inflatus specie surgat ad astra tholus. </l>
<l n="7">Vel iocus hic pretium est, hic gaudent lumina falli,</l>
<l n="8">Gaudet et illustres mens venerata dolos. </l>
<l n="9">Quodque magis, tantum finxit manus una decorem, </l>
<l n="10">Quae se ipsam hic tandem vinceret, una fuit. </l>
<l n="11">Una fuit, socium nam maxima quaeque recusant, </l>
<l n="12">Et socium potuit vix reperire parem.</l>
<milestone unit="page" n="117"/>
</div>
<div type="poesis-hymnus" met="hexameter" xml:id="c024">
<head>XXIV. CHRISTUS NATUS INFERORUM TERROR
HYMNUS</head>
<l n="1">Uror, io, Deus ecce Deus! proiectus in antro </l>
<l n="2">Barbita nostra puer totumque Helicona reposcit </l>
<l n="3">Et divina meos rapiunt cunabula cantus </l>
<l n="4">Taenariis ululata Deis. Procul este, profani, </l>
<l n="5">Dum genitus vasti canitur mihi victor Averni, </l>
<l n="6">Quem Phlegetonteae torvus tremit arbiter aulae </l>
<l n="7">Cocitusque rubens et nox Acherontis operti.</l>
<l n="8">Edita Idumeas complerat numine rupes </l>
<l n="9">Progenies superum, natoque Tonante supernus </l>
<l n="10">Signifer in meritos genuit nova sydera plausus. </l>
<l n="11">Fama Hyperioniis evecta iugalibus ortum </l>
<l n="12">Protulerat numen trans Dyndima transque calentes </l>
<l n="13">Gangaridum populos et trans cunabula Solis </l>
<l n="14">Excierat famulos Bethlaea ad littora reges. </l>
<l n="15">Mox Stygis obscenae latebras subit: horruit Orcus </l>
<l n="16">Auditum et Stygiae metuendus ianitor aulae </l>
<l n="17">Ter crepuit de rupe canis, ter flumina Lethes </l>
<l n="18">Praecipiti glomerata vado, ter tristia foedis </l>
<l n="19">Manibus unanimes cecinerunt omina Parcae. </l>
<l n="20">Quin etiam, ut fama est, titubans terrore sub undas </l>
<l n="21">Evertit sua transtra Charon, et torva sub Orcum </l>
<l n="22">Occuluit trepidos cum fronte Megera cerastas. </l>
<l n="23">Crinitus flamma nixusque horrentibus hydris </l>
<l n="24">Ingemuit princeps Erebi et sublimis aёno </l>
<l n="25">Percussit sceptro factum ex adamante tribunal. </l>
<l n="26">Mox ait: »O nostrae gentis pudor! Occidit omnis </l>
<l n="27">Gloria Taenaridum, praesepibus abditus infans </l>
<l n="28">O quantos laxat per Tartara nostra timores! </l>
<l n="29">At sacrae vada caeca Stygis, stagna horrida iuro </l>
<l n="30">Arcanumque Chaos atque hospita regna dolori, </l>
<l n="31">Non impune feret, veteris placet alea belli, </l>
<l n="32">Arma placent, totum torquere in fulmina Ditem</l>
<milestone unit="page" n="118"/>
<l n="33">Claustraque monstrorum tremefacto impingere caelo </l>
<l n="34">Et Phaetonteis mundum incestare favillis.</l>
<l n="35">Sic cecidisse iuvat, sic et monstrare cadendo, </l>
<l n="36">Quantus eram, et nostros testari viribus ortus. </l>
<l n="37">At quid ago? Quoties pueri veneranda revolvo </l>
<l n="38">Lumina Bethlemio nimium male credita saxo, </l>
<l n="39">Quam vires abeunt magnique superbia voti!</l>
<l n="40">Quam refero fessam per tot miracula mentem! </l>
<l n="41">Cedimus heu fatis fatumque amplectimur ultro. </l>
<l n="42">Vincula si nequeo collo defendere, malo </l>
<l n="43">Sub domino maiore premi. Non lecta iuventus </l>
<l n="44">Pennata de plebe Deum cognataque pubes</l>
<l n="45">Et, formidatam qui se metitur in hastam, </l>
<l n="46">Fulmineus Mihael nostrum consurgit in orbem, </l>
<l n="47">Sed superum soboles immenso aequeva Parenti. </l>
<l n="48">Sic Erebo cessisse placet, sic gloria vinci est, </l>
<l n="49">Vindice sub tanto pars est cecidisse triunphi.«</l>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c025">
<head>XXV. ARTEMISIA ALLOQUITUR MARITI CINERES
ELEGIA</head>
<l n="1">Egelidi cineres, gelidos si dicere possum, </l>
<l n="2">Quos rigat a nostris fervida gutta genis, </l>
<l n="3">Debuerat sanguis, sed nostro condita vivit </l>
<l n="4">Sanguine pars animae dimidiumque tuae. </l>
<l n="5">Heu cinis antiquae custos miserande favillae, </l>
<l n="6">Heu pulvis vidui testis amice tori, </l>
<l n="7">Siccine vos tristi patiar deponere saxo</l>
<l n="8">Et potero nostro distinuisse sinu? </l>
<l n="9">Siccine busta meas celabunt invida flammas </l>
<l n="10">Atque mihi reliquum nil nisi fletus erit? </l>
<milestone unit="page" n="119"/>
<l n="11">Non ita, sed moriens tua post vestigia sistam</l>
<l n="12">In ripa intrepidos ulteriore gradus. </l>
<l n="13">Iam mihi mens tecum Stygias innare paludes</l>
<l n="14">Et ferrugineas mortis adire domos. </l>
<l n="15">Ne timeam, faciet comitum tutela duorum, </l>
<l n="16">Tu nempe et validus, qui Styga vincit, amor. </l>
<l n="17">Sed quo me refero, quo vertor inanis et excors?</l>
<l n="18">Nec mirum, si excors, cor mihi sponsus erat. </l>
<l n="19">Si te fidus amor, si te mortalia tangunt </l>
<l n="20">Atque potes nostri nominis esse memor, </l>
<l n="21">Si memor es nostri, mecum sis semper oportet,</l>
<l n="22">Namque animus magis est, quo magis esse cupit. </l>
<l n="23">Ergo magis liceat tecum mihi iungere vitam,</l>
<l n="24">Dum fas nostra tuis iungere fata vetat. </l>
<l n="25">Non licet in tumulo tecum iacuisse, iacenti </l>
<l n="26">Ipsa tibi tumulus, dum tumulabor, ero, </l>
<l n="27">Pectore ut in nostro tibi sis post fata superstes,</l>
<l n="28">Spiret ut admoto corde reposta cinis. </l>
<l n="29">Sic sit vita eadem, sic spiritus unus utrique, </l>
<l n="30">Quos ligat una fides, quos tenet unus amor. </l>
<l n="31">Sic, precor, o coniux, anima dum vivimus una,</l>
<l n="32">Parte mea possis vivere parte tua. </l>
<l n="33">O utinam in longum quamvis servanda dolorem</l>
<l n="34">Sic valeam Pylios dinumerare dies, </l>
<l n="35">Ut ducas nostro sub pectore longius aevum </l>
<l n="36">Et nunquam possim parte carere tui. </l>
<l n="37">Alcestis moritura virum praeit, ardet et ultro</l>
<l n="38">Euadne socii parte recepta rogi. </l>
<l n="39">Ceciderint aliae, mihi laus superesse dolori est </l>
<l n="40">Urnaque depositi flebilis esse viri. </l>
<l n="41">Non placet Elisium nostrique oblivia mundi,</l>
<l n="42">Quae movet epoto gurgite lympha potens. </l>
<l n="43">Elisium mihi sit te mente revolvere posse</l>
<l n="44">Meque diu, coniux, commeminisse tuam.</l>
<milestone unit="page" n="120"/>
</div>
<div type="poesis-epica" met="hexameter" xml:id="c026">
<gap reason="alibi"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c027">
<head>XXVII. CHRISTI DOMINI PATIENTIS IMAGO EX ELECTRO
EPIGRAMMA 10.</head>
<l n="1">En sacra divini servat monumenta doloris</l>
<l n="2">Arte laborato succina gutta gelu,</l>
<l n="3">En lacrvmas tanto dant ipsi in funere trunci </l>
<l n="4">Et tam clara nitens vulnera gemma gemit. </l>
<l n="5">Gaure, vide, tristes Domini qui comprimit artus, 5 </l>
<l n="6">Quam merito in lacrymis sculpitur iste dolor. </l>
<milestone unit="page" n="130"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c028">
<head>XXVIII. CLEPSYDRA EX AMICI CINERIBUS
EPIGRAMMA 11.</head>
<l n="1">Estincti cineres vitro dum condit amici, </l>
<l n="2">Ut fluxu dirimant tempora certa suo, </l>
<l n="3">Dixit amans Danaus: »Cineres tibi credimus istos, </l>
<l n="4">Augenda o lacrymis clepsydra saepe meis. </l>
<l n="5">Nam quae sub ductu cineris mihi curret amati, </l>
<l n="6">Nulla aderit niveo non pede fausta dies. </l>
<l n="7">At tu per longos contorti Ixionis orbes,</l>
<l n="8">Quae mihi te abstulerunt, tempora plecte, cinis. </l>
<l n="9">Qui fueras mea vita, meae sis regula vitae, </l>
<l n="10">Cumque tuo nequeas, tempore vive meo. </l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c029">
<head>XXIX. CARDINALIS ALBANUS TRIDUANA REPUGNANTIA
COLLATUM SIBI SUMMI SACERDOTII PRINCIPATUM
SUSCIPERE RENUIT ET PROFUSIS ETIAM LACRYMIS
TANTO SE INDIGNUM CULMINE GLORIOSISSIME
PROFITETUR.
EPIGRAMMA 12.</head>
<l n="1">Eia age tergemini properata ad pondera mundi </l>
<l n="2">Subde, vocant superi, pensa verenda, Pater! </l>
<l n="3">Ecquis te potior, quis mente ingentior Atlas </l>
<l n="4">Impositos valeat sustinuisse Deos? </l>
<l n="5">Iamque premat Ditem, iam captet basia regum </l>
<l n="6">Grandis et a summo planta secunda Iove. </l>
<l n="7">Arx septena tuo iaceat sub monte tuumque</l>
<l n="8">Solis ad invidiam sydus in orbe micet. </l>
<l n="9">Quid gemis? An tantam minor es conscendere sedem? </l>
<l n="10">Non minor es, tibi si crederis esse minor. </l>
<l n="11">Cuncta colent superos tanto duce cunctaque dicent: </l>
<l n="12">»Principe te viso credimus esse Deum.«</l>
<milestone unit="page" n="131"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c030">
<head>XXX. B. KOSTKA ANIMO LIQUITUR, DUM VERBA MINUS
PUDICA AUDIT.
EPIGRAMMA 13.</head>
<l n="1">Si tibi, Kostka, animum Paphio fixere susurro </l>
<l n="2">Scommata, languescis lumine, corde labas. </l>
<l n="3">Nempe est ignis amor; tetrum tolerare vaporem </l>
<l n="4">Pectoris intactae non valuere nives. </l>
<l n="5">Ten pudet? Ast ubinam rubor est? Suspecta ruboris </l>
<l n="6">Est nota, nam Cypriae sic rubuere rosae. </l>
<l n="7">Palles, per cineresque fugam mortemque per ipsam</l>
<l n="8">Mortis ab afflatu deterioris agis. </l>
<l n="9">Palles dum vetiti sedes est sanguis amoris, </l>
<l n="10">Sanguine ab impuro corpus inane placet. </l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c031">
<head>XXXI. MONIMA DIADEMATE SE SUSPENDIT.
EPIGRAMMA 14.</head>
<l n="1">Dorica barbarici Monime post fata mariti </l>
<l n="2">Et sibi proposita iam furiata nece </l>
<l n="3">Flet, tacet, horrescit, cursat, iacet, ardet, anhelat </l>
<l n="4">Induit et dominae regia serta gulae, </l>
<l n="5">Dein collum stabili commendans pensile ligno </l>
<l n="6">In medio talami grande pependit onus. </l>
<l n="7">Insonuit laqueo facilemque per aera saltans </l>
<l n="8">Dixit: »Ohe, scenae plaudite, finis adest.« </l>
<l n="9">Cessat vita quidem, sod non tua gloria, namque </l>
<l n="10">Fine coronato nobilitatur opus. </l>
<milestone unit="page" n="132"/>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c032">
<head>XXXII. DE LACRYMIS CLEMENTIS XI.
ELEGIA</head>
<l n="1">O lacrymae, quas non vincit Danaeius imber, </l>
<l n="2">Este, precor, menti Castalis unda meae! </l>
<l n="3">Exigui latices, sed quos veneratur et horret </l>
<l n="4">Et Tagus et totis cernuus Ister aquis; </l>
<l n="5">Credo equidem, tali si se spectaret in unda, </l>
<l n="6">Damnaret vultus ambitus ipse suos. </l>
<l n="7">Puri animi testes vos sacra e fronte volutae</l>
<l n="8">Inclita fulgenti lambitis ora fuga, </l>
<l n="9">Parvi orbes, in quos sese tenuasse putanda est, </l>
<l n="10">Ut tangat vultum principis, ethra micans, </l>
<l n="11">Sacra per ora vagae decoris monumentaque laudum</l>
<l n="12">Pingitis atque animi scribitis acta pii. </l>
<l n="13">Scribitis, ut tantae regina modestia mentis</l>
<l n="14">Proscribat vestris vota superba notis; </l>
<l n="15">Neve homines tanto perstringat Numen ab ore, </l>
<l n="16">Velatis molli lumina sacra gelu. </l>
<l n="17">Sydera vos dicam, quamvis non alta tenetis,</l>
<l n="18">Ad sola sed liquido pergitis ima gradu. </l>
<l n="19">Terra refert superos tanto sub principe, in illam </l>
<l n="20">Par est ut superae desiliatis opes. </l>
<l n="21">O gemmae, foedi quas non ad praemia luxus</l>
<l n="22">Fudit Erythreo squallida concha sinu, </l>
<l n="23">Verum magnanimae divo de sanguine venae</l>
<l n="24">Finxit laudata daedalus arte pudor, </l>
<l n="25">Ut decus et vestro virtus torquata monili </l>
<l n="26">Principis augustis splendeat alta genis. </l>
<l n="27">Clementi caelo tandem (venientia saecla,</l>
<l n="28">Auspicium felix sumite) gemma fluit. </l>
<l n="29">Dumque notat gemmis regni primordia Clemens, </l>
<l n="30">Aurea queis cedant, gemmea saecla facit. </l>
<l n="31">At te, magne Pater, supplex rogat orbis et aether, </l>
<l n="32">Terna velis domina stringere sceptra manu.</l>
<milestone unit="page" n="133"/>
<l n="33">Egere per lacrymas hominem terrenaque fata,</l>
<l n="34">Nam manet humana te vice maior apex, </l>
<l n="35">Egere per lacrymas humanae vilia sortis, </l>
<l n="36">Nam posthac mundo iudice numen eris.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c033">
<head>XXXIII. CLEMENS 3.us PACATIS EUROPAE MOTIBUS
CHRISTIANORUM PRINCIPUM ARMA IN PALESTINAM
CONVERTIT.
POEMATIUM</head>
<l n="1">Ut primum triplici fulgens terrore potestas </l>
<l n="2">Pressit adoratum populis caput, orbis et arcem </l>
<l n="3">Implevit Clemens, vasti spes tertia mundi, </l>
<l n="4">Forte senex, cuius menti moderator Olympi </l>
<l n="5">Se totum spectare dabat, flammatus ab alto </l>
<l n="6">Prodere venturi coepit praesagia regni. </l>
<l n="7">»Macte«, ait, »a summo Maiestas prima Tonante, </l>
<l n="8">Macte animis, cortina Deum! Te praeside tellus, </l>
<l n="9">Quo superis vix cedat, habet pacemque per oras </l>
<l n="10">Dividit et flavo placat fera saecla metallo. </l>
<l n="11">Nec dum pugnaces animos nec ponitis arma, </l>
<l n="12">Regnantum cognata manus? Non frangere vestra </l>
<l n="13">Pectora, non avidos fraterni sanguinis enses </l>
<l n="14">Ignea semideae valuerunt fulmina linguae? </l>
<l n="15">Arma tenete tamen, iunctis nam concita signis </l>
<l n="16">Agmina ab Europa Solymum devolvit in hostem </l>
<l n="17">(Sic superi voluere) Pater. Quas Gallia misit </l>
<l n="18">Tempora quaeque suis signare assueta triunphis, </l>
<l n="19">Quasque Ister dominus, quas lauro consitus Albis, </l>
<l n="20">Quas Aquilae invicto vallarunt fulgure, gentes </l>
<l n="21">In certam coiiere fidem. Decrescit in hastas </l>
<l n="22">Hercinia et Geticos Arduenna hostilis in angues </l>
<l n="23">Gaudet Lingonidum latebras armare ferarum. </l>
<l n="24">Non equidem frustra est, quod pallida tendis, Idume, </l>
<l n="25">Vincula cum manibus, quod caelo debita monstras </l>
<milestone unit="page" n="134"/>
<l n="26">Thura et Bistonio squalentes turbine palmas, </l>
<l n="27">Iordanesque pater quod nudo abiectus in antro </l>
<l n="28">Urnam auget lacrymis et toto flumine luget. </l>
<l n="29">Aspice, quam vasto depressus pondere Nereus</l>
<l n="30">Occidua sub classe gemit quantoque tumultu </l>
<l n="31">Divisere cavae dextrum sibi Castora prorae! </l>
<l n="32">Quanta venis, quam fortis, io, Sidonis ad oras, </l>
<l n="33">Gens dilecta Deo! Sors barbara pallet et orbem </l>
<l n="34">Eoum tremefacta quatit, dum littora complet</l>
<l n="35">Ultor et in tumidam pugnax Ptolemaida pontus </l>
<l n="36">Evomit infestas admota classe phalanges. </l>
<l n="37">Nequidquam impatiens Bellona tuisque Gelonis </l>
<l n="38">Nequidquam, Gradive, times: age concute cristas, </l>
<l n="39">Improbe, et immissa super altam cuspide Memphin</l>
<l n="40">Coge Paretonias Latium super agmen Erynnes. </l>
<l n="41">Nam fractus turpique gemens de vulnere tandem </l>
<l n="42">Horrisono patrium terrebis Strymona planctu, </l>
<l n="43">Littore cum Tyrio Solymas praeludet ad arces </l>
<l n="44">Relligio victrix et solvet sanguine Tracum</l>
<l n="45">Captivo Domini funebria iusta sepulcro. </l>
<l n="46">Evenient: Meruit Clemens et nominis huius</l>
<l n="47">Numen et auspicium. Quae me monet auctor Olympus,</l>
<l n="48">Sunt rata, nec falli norunt nec fallere Divi.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c034">
<head>XXXIV. LAURETI AESTATE MULTO MAGIS QUAM HYEME TONAT.
EPIGRAMMA 15.</head>
<l n="1">Urbs ubi felici cingit sua nomina lauro </l>
<l n="2">Spectat et Adriacas advena numen aquas, </l>
<l n="3">Mitis hyems saevire timet, nec tela corusco </l>
<l n="4">Impete de trifida nube December agit. </l>
<l n="5">Vix aestas rediit, frangit vaga nubila turbo </l>
<l n="6">Pulsaque terrificis ignibus astra fremunt. </l>
<l n="7">Forsitan, ut celebret Picenae gaudia messis, </l>
<l n="8">Fraterno crepitat fulmine flava Ceres.</l>
<milestone unit="page" n="135"/>
<l n="9">Seu, Dominam ut referant, patriam quae fugit Idumen, </l>
<l n="10">Commutant veterem fulgura missa locum. </l>
<l n="11">Causa est: hic sedit magnae domus hospita matris,</l>
<l n="12">Cum riget hyberno Parrhasis ursa gelu. </l>
<l n="13">Ergo hyeme exarmat rigidum Rea virgo Tonantem,</l>
<l n="14">Ut pateat dominam pax sociasse suam. </l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c035">
<head>XXXV. NATO RERUM PRINCIPI DONA NATALITIA
POEMATIUM</head>
<l n="1">Molles fasciolas et picta crepundia gemmis </l>
<l n="2">Nos puero ferimus pro magnis munera Divis, </l>
<l n="3">Parva quidem, at parvo placantur munere Divi. </l>
<l n="4">Illa sed e Tyrio quod nerunt stamine Musae </l>
<l n="5">Duximus, et doctis conscripsit texta figuris </l>
<l n="6">Calliope; quid possit acus, namque optima novit </l>
<l n="7">Calliope, et Phrygiae quae sit fiducia dextrae. </l>
<l n="8">Spira means limbum gracili circundat acantho, </l>
<l n="9">[Spira means passimque vagos torquetur in orbes] </l>
<l n="10">Frondosos mentita sinus, pro stirpibus aurum est, </l>
<l n="11">Pro baccis gemmae, folia infecere smaragdi. </l>
<l n="12">Ut tamen hunc fessis hominum succurrere rebus </l>
<l n="13">Confusisque novos terris inducere vultus </l>
<l n="14">Advenisse notet Puerum, qui barbara frangat, </l>
<l n="15">Unus qui nobis nascendo restituat rem, </l>
<l n="16">Quatuor in partes brevibus distincta corymbis </l>
<l n="17">Fascia quadruplici variata emblemate gaudet. </l>
<l n="18">Hic primus labor est Musae finxisse sub alto </l>
<l n="19">Numinis arbitrio summaque in mente repostum </l>
<l n="20">Grande rudimentum et vasti primordia mundi. </l>
<l n="21">Nil est in spatio cerni, nam turbidus horror </l>
<milestone unit="page" n="136"/>
<l n="22">Noxque super caecas late dominatur abyssos; </l>
<l n="23">Attrectare putes ipsum Nihil, ipsa videntur </l>
<l n="24">Hiscere deformi consumpta voragine fila; </l>
<l n="25">Sed iuxta manus omniparens genus omne animantum</l>
<l n="26">Horrenti e latebra et genitalibus evocat umbris. </l>
<l n="27">Parte alia in pluviam totas descendere nubes </l>
<l n="28">Aspicias: Magnum iam littora perdidit aequor, </l>
<l n="29">Aereque terrisque una eluvione sepultis </l>
<l n="30">In Chaos antiquum credas elementa liquari.</l>
<l n="31">Finxit et aurato per caerula licia filo </l>
<l n="32">Innumeras clades mersique cadavera mundi. </l>
<l n="33">In medio Mortem nigro de stamine duxit </l>
<l n="34">Urgentem populos et per vada caeca natantem. </l>
<l n="35">Haud procul hinc pacem ridens praenunciat Iris</l>
<l n="36">Versicolorato praecingens aethera gyro. </l>
<l n="37">Post haec terrificum panda cervice leonem </l>
<l n="38">Nazareus Iuvenis rictu spumante prehensum </l>
<l n="39">Vi multa manibusque et toto corpore nitens </l>
<l n="40">Dillacerat, contenta illi per brachia vivus</l>
<l n="41">Impetus extantesque tori; fluit artubus ardens </l>
<l n="42">Sudor et exhausto salit aeger anhelitus ore.</l>
<l n="43">Non procul hinc cernas, ubi late Isacia pubes </l>
<l n="44">Crudelem fugiens Nilum et Pelusia regna </l>
<l n="45">Incerto stabilem calcat pede concita pontum.</l>
<l n="46">Pone sequens Pharii fluctus rotat arma tyranni, </l>
<l n="47">Surdaque sistra iacent, permistaque signa quadrigis </l>
<l n="48">Corporaque et regis clypeo praefixus Osiris </l>
<l n="49">Volvuntur torrente vado. Plus posse sagaci </l>
<l n="50">Haud alias licuit digito: stant margine sicco</l>
<l n="51">Abramidae dubioque timent sua gaudia vultu, </l>
<l n="52">Prodigium exhausti ripis undantibus alvei </l>
<l n="53">Et stabiles fluctus fractumque in fluctibus hostem </l>
<l n="54">Despicere attoniti pronique inhiare videntur. </l>
<l n="55">Haec damus, et Puero si dona indigna videntur,</l>
<l n="56">Addidimus purum, qui cuncta excedit, amorem. </l>
<milestone unit="page" n="137"/>
</div>
<div type="poesis-hymnus" met="hexameter" xml:id="c036">
<head>XXXVI. AETERNA CHRISTI DOMINI ORIGO
HYMNUS ANNO 1703 LAURETI DICTUS</head>
<l n="1">Magna canam et potero: stat nostrae proxima Musae </l>
<l n="2">Nazareae cortina domus, ubi penniger Auspex </l>
<l n="3">Obtulit Isaciae connubia diva puellae, </l>
<l n="4">Fetaque adorato tremuit sub pondere Mater, </l>
<l n="5">Et terrae vicere Deos. Libavimus almo </l>
<l n="6">Oscula prona solo, quo labra attacta repente </l>
<l n="7">Traxere insolitum Phoebo mirante vigorem, </l>
<l n="8">Et mea lingua, avide sacra dum penetralia lambit, </l>
<l n="9">Dedidicit mortale loqui iamque altior ardet</l>
<l n="10">Bethlemii aeternum populis genus edere Nati. </l>
<l n="11">Cum nondum e medio crassum pepulisset Inane </l>
<l n="12">Mens summi faecunda Dei, cum cognita nullo </l>
<l n="13">Nomine, se dives, fragilis non indiga mundi </l>
<l n="14">Despiceret miserum, quem nondum fecerat, orbem,</l>
<l n="15">Par fuit, ut sese nosset penitusque reducto </l>
<l n="16">In semet proprios hauriret lumine vultus </l>
<l n="17">Perstaretque tuens, ut se miretur in illis, </l>
<l n="18">Seque fruens laudet seseque fruatur amando, </l>
<l n="19">Non aliter felix. Numen facit esse beatum</l>
<l n="20">Sors sua, sed propriam sors est cognoscere sortem. </l>
<l n="21">Vidi ego, queis toties Gangetica massa sub ipsa </l>
<l n="22">Staret clausa manu multusque arderet Hydaspes, </l>
<l n="23">Pauperie pressos, et durae sortis origo </l>
<l n="24">Fortunam non nosse fuit. Sibi noscitur auctor</l>
<l n="25">Naturae obtutuque alte defixus in uno </l>
<l n="26">Sese ipsum in sese condit penitusque resorbet </l>
<l n="27">Immensas sic cordis opes et singula lustrans </l>
<l n="28">Volvit adoratos per tot miracula visus </l>
<l n="29">Et totum se mente capit. Tum corde sub imo</l>
<l n="30">Integra, casta, potens oculisque ignota profanis </l>
<l n="31">Consurgit vivax summi Genitoris imago. </l>
<l n="32">Hanc sine matre pater primi de semine Veri </l>
<l n="33">Aeternum pariture paris sobolique potenti </l>
<l n="34">Maiorem haud praestas semper pariendo vigorem;</l>
<l n="35">Semper idem semperque suus referensque verendum </l>
<milestone unit="page" n="138"/>
<l n="36">Aequali ditione patrem supereminet ingens, </l>
<l n="37">Unigena aequevo proles miranda Parenti, </l>
<l n="38">Vivax vena boni rerumque illustris origo, </l>
<l n="39">Recti purus amor discretus origine sola</l>
<l n="40">A summo genitore puer summique potestas </l>
<l n="41">Numinis et patrii speculum geniale sereni. </l>
<l n="42">Dum superum terraeque vices et tempora nescit, </l>
<l n="43">Lassat inoccidua mirantia saccla iuventa. </l>
<l n="44">Cum productus erat, nondum septemplice Nilo</l>
<l n="45">Gaudebat monstrosa Pharos, nondum Adria vastum </l>
<l n="46">Eridanum, et modicis natum de fontibus Istrum </l>
<l n="47">Obvia inexhausto susceperat ore Propontis. </l>
<l n="48">Nec dum mole gravi campos pressere iacentes </l>
<l n="49">Culmina, non Alpes, non saeva Ceraunia nautis</l>
<l n="50">Aerio obiectas fregerunt vertice nubes. </l>
<l n="51">Hunc tamen (o superum vires, o munera nondum </l>
<l n="52">Intellecta Dei!) subeuntem exordia vitae </l>
<l n="53">Iussit amor viles inter iacuisse iuvencos.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c037">
<head>XXXVII. DIVINA IN HOMINES PIETAS ULTRICEM OMNIPOTENTIAM
IN BETHLEMITICO CAMPO EXARMAT.
EPINICIUM. STYLO CLAUDIANI ANNO 1703.</head>
<l n="1">O ades et tandem famulas illapsa per auras </l>
<l n="2">Scinde Notos maiore gradu, meliore sereno </l>
<l n="3">Pinge diem, sacrumque tibi latus ambiat ether </l>
<l n="4">Purior et fracti lambant vestigia Cauri, </l>
<l n="5">O pietas, regina Deum, tibi plectra parantur </l>
<l n="6">Nostraque devoto sudant tibi barbita Phoebo, </l>
<l n="7">Dum te despectam, Solima dum rupe luentem </l>
<l n="8">Terrigenae commissa patris rapidosquc minacis </l>
<l n="9">Astreae validis cohibentem viribus enses </l>
<l n="10">Ordimur maiore tuba. Iam signa probantis </l>
<l n="11">Cerno: Mihi viridis viridem connixus in urnam </l>
<l n="12">Surgit Iordanes, dubiis de vertice sylvae</l>
<milestone unit="page" n="139"/>
<l n="13">Bethlemio tremuere iugis, quatit excita Rachel </l>
<l n="14">Impositam molem, liquidoque e gutture late</l>
<l n="15">Maius Idumei reddunt mihi carmen olores. </l>
<l n="16">Postquam corrupti vitans contagia mundi </l>
<l n="17">Felices sine nube dies, primaeva beatae </l>
<l n="18">Regna voluptatis dulcesque reliquerat hortos </l>
<l n="19">Alta Deum Pietas, ductis in nubila pennis</l>
<l n="20">Ex alto rerum faciem bacchataque Diris </l>
<l n="21">Arva et anhelantes Stygio sub verbere terras </l>
<l n="22">Vidit per lacrymas; mox sustulit alta volantes </l>
<l n="23">Ad superum convexa gradus, quo nulla trisulcos </l>
<l n="24">Flamma ciens sonitus vel foeta tonitrua nimbis</l>
<l n="25">Evexere minas, nequit hirtam grandine Caurus </l>
<l n="26">Hic quassare comam, nequit alitis impetus Austri </l>
<l n="27">Huc eferre vagos pennis torpentibus imbres, </l>
<l n="28">Sed pax alma sedet, puroque animata sereno </l>
<l n="29">Rident subiectas secura silentia nubes.</l>
<l n="30">Hoc Dea tuta loco, toto Cyclope rubentem </l>
<l n="31">In populos Nemesin promptaeque in tela sororis </l>
<l n="32">Indomitos placida spectabat ab arce furores </l>
<l n="33">Horrebatque tuens nec non miserata iacentes </l>
<l n="34">Adamidas tali rupit suspiria quaestu:</l>
<l n="35">»O dolor, o clades, quoties mea lumina foedas </l>
<l n="36">Aspectu, toties gemitus luctantur ab imo </l>
<l n="37">Pectore, et ingratae carpunt sibi pabula curae. </l>
<l n="38">Tune meis quondam tellus dignata choreis? </l>
<l n="39">Tune Diis dignata coli? Quo pulchra potestas,</l>
<l n="40">Simplicitas quo prisca fugit? Te decolor usus, </l>
<l n="41">Te scelus insultat, te nulla modestia voti. </l>
<l n="42">Mutavit tua Parca colos, felicia pensa </l>
<l n="43">Gaudet in informes Lachesis descisse colubros, </l>
<l n="44">Ut tua fata neat. Vultu metuenda smistro</l>
<l n="45">Funera quanta movet per regna et compita et ipsas </l>
<l n="46">Per cunas bacchata Themis circumque volutat </l>
<l n="47">Tristibus infantum cunabula mista feretris! </l>
<l n="48">Quid parvi meruere mei, quid nescia labis </l>
<l n="49">Pectora, quid pueri primum de matre cadentes?</l>
<l n="50">At nasci scelus est, polluto e sanguine natis </l>
<l n="51">Posse mori meruisse fuit; cum lumine letum </l>
<l n="52">Damnatumque bibunt primo cum lacte parentem.</l>
<milestone unit="page" n="140"/>
<l n="53">O dolor, o clades, o prisca ex arbore nunquam </l>
<l n="54">Interitura lues, tristi vis indita malo</l>
<l n="55">Usque adeo, et veteris producitur ira veneni? 55 </l>
<l n="56">Sat caedi Furiisque datum: pinguescere campos </l>
<l n="57">Ultra funeribus Dirasque illudere mundo </l>
<l n="58">Non patiar, superae ne perdat originis auram </l>
<l n="59">Spretus homo victusque malis. Themis ignea nostros</l>
<l n="60">Horreat occursus, infractaque pectoris huius </l>
<l n="61">Impete fatiferae marcescant tela sororis.« </l>
<l n="62">Dixit et e superis Zephiro subvecta ministro </l>
<l n="63">Desiluit, credas roseum de vertice caeli </l>
<l n="64">Excussisse sinum crinitam floribus Eo.</l>
<l n="65">Sic et Palladia residens in fronde columba </l>
<l n="66">Dat dulces gemitus lenique admota susurro </l>
<l n="67">Mulcet ludentes per parva cubilia natos, </l>
<l n="68">At si sanguineo raptoris in ungue gementes </l>
<l n="69">Et raptos in frusta videt, ruit illicet ardens</l>
<l n="70">Cominus et valido pennarum verbere pugnat; </l>
<l n="71">Addit amor vires, surgitque in pectora mater. </l>
<l n="72">Iam qua Bethlemiae Iesseia pascua rupes </l>
<l n="73">Vasta mole premunt, ubi primum credere fas est </l>
<l n="74">In seros patrium crimen fluxisse nepotes,</l>
<l n="75">Hic Pietas rigido Nemesin in fata ruentem </l>
<l n="76">Fulmine et Adamiae fumantem sanguine prolis </l>
<l n="77">Occupat et: »Si te nondum tot stragis acervi </l>
<l n="78">Totque«, ait, »ardentem lassarunt funera dextram, </l>
<l n="79">Quod spoliis Stix alta gemat, quod portitor alnos</l>
<l n="80">Augeat et plenam moveat vix Eacus urnam, </l>
<l n="81">In me verte manum, nusquam tibi gloria maior, </l>
<l n="82">Nusquam despecto maior cadet hostia caelo.« </l>
<l n="83">Dixerat, at subitae sacro sub murmure vocis </l>
<l n="84">Horruit icta soror, quae solo a sonte timetur</l>
<l n="85">Insontesque timet: saevus rigor ore cruento, </l>
<l n="86">Pectore flamma fugit, gladium iam dextra recusat, </l>
<l n="87">Iam cassis flammata comas, et fronte fluentes </l>
<l n="88">In campum Adamio maduerunt sanguine cristae. </l>
<l n="89">Ipsa Deae radios et puri lumina vultus</l>
<l n="90">Vix perpessa fugit, Dicteo qualis ab arcu </l>
<l n="91">Mors pennata volat, vel cum Notus ethera scindit </l>
<l n="92">Aliger ignivoma concretus in aegide turbo.</l>
<milestone unit="page" n="141"/>
<l n="93">At Dea, quae campo circum deserta iacebant, </l>
<l n="94">Arma legit placidaque manu ferale rubentes </l>
<l n="95">Hinc taedas, hinc tela tenens: »Quo pergimus«, inquit, </l>
<l n="96">»Quem sequitur mens nostra locum? Nisi frangimus illa, </l>
<l n="97">Rursus in Adamios ibunt haec arma nepotes. </l>
<l n="98">Ast enses adamante rigent, et nescia solvi </l>
<l n="99">Lampas inocciduo spirat Phlegetontis ab igne.«</l>
<l n="100">Consilium subiecit amor, certaeque salutis </l>
<l n="101">Imbuit incertam tandem sententia mentem: </l>
<l n="102">»Sic iam nostra libet sub pectora condere tristes </l>
<l n="103">Iustitiae taedas nigramque vomentia mortem </l>
<l n="104">Spicula, et horrificum fibris consumere ferrum.</l>
<l n="105">Dediscent sic arma malum, parsisse docebit </l>
<l n="106">Innocuus fera tela cruor, Stygiasque superna </l>
<l n="107">Obruet unda faces, Bethlemide caute perennes </l>
<l n="108">De Nemesi palmas, partae monumenta salutis, </l>
<l n="109">Meque tegam, pompam sic dedignata minorem.</l>
<l n="110">Antro clausa sibi domitrix erit ipsa trophaeum.« </l>
</div>
<div type="poesis-metamorphosis" met="hexameter" xml:id="c038">
<head>XXXVIII. DE ORIGINE COCOLATIS SIVE PSICRI PUERI IN CACAUM,
THERMIDIS PUELLAE IN VAGINULAM ET GLICERAE
ANUS IN MELLITAM ARUNDINEM METAMORPHOSIS</head>
<l n="1">
<hi>1</hi> Flos Dryadum, Divum sanguis, spes alta procorum </l>
<l n="2">Neptuno geminam formosa Peruvia prolem </l>
<l n="3">Uno pulchricomos Psicrumque et Thermida nixu </l>
<l n="4">Edidit et patrio lavit sub gurgite natos. </l>
<l n="5">Sed velut in geminos proprium diviserit aevum, </l>
<l n="6">Occidit ipsa parens durique in limine fati </l>
<l n="7">Non gemuit sortem, modo post sua fata superstes </l>
<l n="8">Viveret in geminis, quo mavult vivere, natis. </l>
<l n="9">Dum caderent vires, dum lumina nocte natarent, </l>
<l n="10">Adstantem Gliceram (comes haec fuit una iacenti) </l>
<milestone unit="page" n="142"/>
<l n="11">
<hi>2</hi> Alloquitur: »Tu fida comes, tu primus ab istis </l>
<l n="12">Noster amor, gemini tu sis mihi pignoris heres, </l>
<l n="13">Te matrem noscant, binae tibi prolis imago </l>
<l n="14">Maternum referat semperque loquatur amorem.</l>
<l n="15">Sic mihi terra levis.« Dixit, lacrymisque profusis </l>
<l n="16">Accepit Glicere natos et terra parentem.</l>
<l n="17">Crescebant pueri post raptae funera matris </l>
<l n="18">Crescentesque simul bis septima viderat aestas, </l>
<l n="19">Cum pugna ingenii patuit. Vix credere posses</l>
<l n="20">Uno fonte satos, tanta est discordia morum, </l>
<l n="21">Unus ut absimili latitaret in indole sanguis. </l>
<l n="22">Thermis fusca genas oculisque vomentibus ignem, </l>
<l n="23">Fervida in incessu pronaque in iurgia lingua, </l>
<l n="24">Impatiens fraeni gaudensque cruore ferarum</l>
<l n="25">Retiaque et pharetras et culmina moratis amabat. </l>
<l n="26">Visu dulcis erat Psicrus, sed frigida menti </l>
<l n="27">Segnities aderat gelidusque in sanguine languor </l>
<l n="28">Usque adeo, ut sexum vultusque animosque viriles </l>
<l n="29">Ipse videretur calidae cessisse sorori.</l>
<l n="30">Horror ei armorum, cervosque timebat et, albam </l>
<l n="31">Si vidit capream, lacrymis clamabat et ore: </l>
<l n="32">»Ursus adest, Glicere«; iussus torquebat in auras </l>
<l n="33">Vultibus aversis et cluso lumine telum. </l>
<l n="34">Saepe focum iuxta Glicerae sua pensa trahenti</l>
<l n="35">Assidet et crebro versatum turbine fusum </l>
<l n="36">Miratur patulo ore puer seu stamina rupta </l>
<l n="37">Colligit et captis molitur vincla locustis. </l>
<l n="38">
<hi>3</hi> Illacrymat Glicere, quod Thermis fervida supra </l>
<l n="39">Quodque viros infra Psicrus foret; illius ardor,</l>
<l n="40">Huius torpor agit miseram in suspiria mentem: </l>
<l n="41">»O mihi«, clamabat, »per fata liceret utrique </l>
<l n="42">Addere temperiem vel, quo soror aestuat, igne </l>
<l n="43">Languores, mi Psicre, tuos animare tuoque </l>
<l n="44">Frigore inestinctos infringere Thermidis aestus,</l>
<l n="45">Diversum veluti cum pronuba flamma metallum </l>
<l n="46">In melius miscet medioque vapore maritat.«</l>
<l n="47">
<hi>4</hi> Interea magno sonitu Neptunia Thermis </l>
<l n="48">E saltu silvisque redit; glomerantur anhelae </l>
<l n="49">Hinc atque hinc comites, venabula lata plagaeque,</l>
<l n="50">Eiectaque canes ducentes aera lingua. </l>
<milestone unit="page" n="143"/>
<l n="51">Pone ferae fixae iaculis et pinguia nigro </l>
<l n="52">Sanguine terga suum patuloque horrentia rictu </l>
<l n="53">Membra lupi et propria fumantes caede leenae. </l>
<l n="54">Ut frater vastos ipsaque in inorte minantes </l>
<l n="55">Vidit apros torvamque leam, tum pallidus ora </l>
<l n="56">Implevit plangore domum: »Neptune, petenti </l>
<l n="57">Profer opem, Neptune, precor, saevaeque sororis </l>
<l n="58">Frange minas, quae cognatum potura cruorem </l>
<l n="59">Armat setigeras fraterna in funera pestes.«</l>
<l n="60">
<hi>5</hi> Exarsit virgo furiis totasque profudit,</l>
<l n="61">Quas dabat ingenium, quas et labor auxerat, iras, </l>
<l n="62">Implicitumque coma Psicrum assilit, inde paventem </l>
<l n="63">Allidit terrae, mox strictam terque quaterque </l>
<l n="64">Excussamque manum fraternae concita malae</l>
<l n="65">Imprimit et validos probris exaggerat ictus: </l>
<l n="66">»Nec tibi divinus sanguis, nec spumeus auctor </l>
<l n="67">Te supera de stirpe dedit, turpissime rerum, </l>
<l n="68">Degener, at temere fugiens reboantia vento </l>
<l n="69">Antra lepus genitrixque humili de plebe ferarum</l>
<l n="70">Te media peperere fuga. Consortia vilis </l>
<l n="71">Sanguinis et fratris nomen nomenque sororis </l>
<l n="72">Devoveo, mihi ne frater foedissimus obsit </l>
<l n="73">Extinguatque meas cognata ignavia laudes.«</l>
<l n="74">
<hi>6</hi> Extemplo Glicere proiecto perdita fuso</l>
<l n="75">Neptunum inclamans et quidquid ubique Deorum est </l>
<l n="76">Thermida tentabat fraterno avellere vultu. </l>
<l n="77">Mox, ubi nil prosunt lacrymae, discerpere canos </l>
<l n="78">Certat utraque manu, crinales scindere vittas </l>
<l n="79">Votaque ferre Iovi: »Vocem fas audiat«, inquit,</l>
<l n="80">»Et caeli divumque fides, sunt funera votum </l>
<l n="81">Spesque mihi, modo sic concordia dulcis utrique </l>
<l n="82">Temperiesque animi contingere possit alumno.« </l>
<l n="83">Clamanti intremuit tellus in seque receptum </l>
<l n="84">Stantis utrumque pedem crassa radice ligavit;</l>
<l n="85">Brachia difugiunt, et rugas aequat aniles </l>
<l n="86">In lignum durata cutis, producitur alte </l>
<l n="87">Corpus et aequali stringuntur mebra tenore </l>
<l n="88">In nodos discreta pares. Iam canna videtur, </l>
<l n="89">Iam plumae tenues, in quas coma cana recessit,</l>
<l n="90">Allambunt Zephyros, stridet iam verbere venti </l>
<milestone unit="page" n="144"/>
<l n="91">Atque annosa gemit gracili sub arundine nympha. </l>
<l n="92">At superi, ut Glicerae mores et dulce referrent </l>
<l n="93">Pectoris ingenium, pro sanguine mella dedere </l>
<l n="94">Et sacro teretes implerunt nectare venas.</l>
<l n="95">
<hi>7</hi> Haec est, quam Brasilae foetam candore pruinae</l>
<l n="96">Regales epulas animantem atque integra passim </l>
<l n="97">Cernimus invito servantem poma Decembri.</l>
<l n="98">»Quae nova frons, Glicere? Glicere, quo verteris, eheu!« </l>
<l n="99">Dixerat utque manus pulsato a fratre remotas</l>
<l n="100">In caelum extulerat visu conterrita Thermis, </l>
<l n="101">Sic manet et ruptas coepit frondere per ungues. </l>
<l n="102">Conticuit subito, dubium an formidine monstri </l>
<l n="103">An quod iam natus pressisset guttura cortex, </l>
<l n="104">Plantaque fit, calidae non dissona planta puellae,</l>
<l n="105">Quae longos quatiens siliquae sub imagine fructus </l>
<l n="106">Hinc sortita suum fertur Vaginula nomen.</l>
<l n="107">Non tibi, Psicre, sinunt superi lugere sinistro </l>
<l n="108">Nutricis fato, fato gaudere sororis; </l>
<l n="109">Namque ut in obscena fusus tellure iacebas,</l>
<l n="110">Sentis stirpe pedes et libro corda teneri, </l>
<l n="111">Si modo sensisti, nam, stipes et arbor ut esses, </l>
<l n="112">Sat fuerat vultus veteremque auferre figuram, </l>
<l n="113">Caetera stipes eras. Baccae, quibus affluit arbos, </l>
<l n="114">Traxere ingenium pueri. Stat torpor in illis,</l>
<l n="115">Quippe famem gaudent ignavo fallere succo </l>
<l n="116">Arcanoque avidos ulcisci frigore dentes. </l>
<l n="117">Mole frutex parva est, vacuis nec crescit in arvis, </l>
<l n="118">Nutricem poscit, poscit puer esse videri </l>
<l n="119">Et magna nemorum vitam duxisse sub umbra,</l>
<l n="120">Simplicitas nam prisca manet, dixere Cacaum </l>
<l n="121">Indigenae, et Graium dedit illi ignavia nomen.</l>
<l n="122">
<hi>8</hi> Hinc celer in terras paribus Cilenius alis </l>
<l n="123">Labitur et raptos utraque ex arbore foetus </l>
<l n="124">Praedulci Brasilae committit glutine cannae.</l>
<l n="125">Sic gaudet Glicere, sic fratri Thermis inheret, </l>
<l n="126">Sic domat implacidam Psicrus post fata sororem. </l>
<l n="127">Temperies utrique datur, in utroque renidet, </l>
<l n="128">Quam sit mitis amor, quam sit concordia dulcis. </l>
<l n="129">Ast Atlantiades hinc pocula ducta parenti</l>
<l n="130">Obtulit etherio, queis fertur Iuppiter haustis </l>
<l n="131">Damnasse ambrosios pulso Ganimede liquores.</l>
<milestone unit="page" n="145"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c039">
<head>XXXIX. MONIMA DIADEMATE SUSPENSA
EPIGRAMMA 16.</head>
<l n="1">Ut vidit Monime fatali saucia ferro </l>
<l n="2">Corpora seminecis procuibuisse viri, </l>
<l n="3">Exarsit furiis et pallida morte futura </l>
<l n="4">Edidit extremos ore tremente sonos: </l>
<l n="5">»Quae mihi pars regni fuerant te sospite, vittae </l>
<l n="6">Te caeso, coniux, pars mihi mortis erunt. </l>
<l n="7">Par est, si pereo, ne vivam serva doloris,</l>
<l n="8">Regali veniat mors mihi culta modo. </l>
<l n="9">Sint sine te dominae mihi mortis signa coronae, </l>
<l n="10">Cui certe regnum est te moriente mori.« </l>
<l n="11">Dixit et implicitas pressit diademate fauces. </l>
<l n="12">Ambitio, haec capiti est danda corona tuo.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c040">
<head>XL. VIR RELIGIOSUS MITTIT ANTISTITI N. N.
LIBELLUM DE IMITATIONE CHRISTI.
EPIGRAMMA 17.</head>
<l n="1">Ter sacer et multo perfusus numine gestit </l>
<l n="2">Hic liber in tantos deproperare sinus. </l>
<l n="3">Par tibi, qui scriptum magna geris indole caelum,</l>
<l n="4">Cuius in excelso pectore numen inest. </l>
<l n="5">Tu liber es populis, ubi caelica iura leguntur, </l>
<l n="6">Pagina sunt mores, verba notata Deus. </l>
<l n="7">Ergo dum librum, tibi te, clarissime Praesul, </l>
<l n="8">Mittimus, hoc nullum munere maius erit.</l>
<milestone unit="page" n="146"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c041">
<head>XLI. CLEOPATRA ACTIACAM PUGNAM TENTAT ET
VICTA ADMOTIS SERPENTIBUS CADIT.
EPIGRAMMA 18.</head>
<l n="1">Foemineis ductam auspiciis uibi fervere classem </l>
<l n="2">Semiferamque trahi vidit in arma Pharon, </l>
<l n="3">Increpuit rabidum Latialis Phoebus Anubim </l>
<l n="4">Semicanesque deos Niliacamque ducem: </l>
<l n="5">»Quo, fera turba, ruis furiali spumea rictu? </l>
<l n="6">Quo, regina furens, te tuus ardor agit? </l>
<l n="7">Perfida, ne speres Romae domitricis ab ictu </l>
<l n="8">Ponere foemineum morte superba caput! </l>
<l n="9">Stant alia tua fata colo, solumque videris </l>
<l n="10">Foemina foeminea digna perire manu. </l>
<l n="11">Pro Roma stabit Lybie, proque ense Latino </l>
<l n="12">In Lybiam Lybicae dypsades arma ferent. </l>
<l n="13">Quae Lybicum Romae exitium pestemque parabas, </l>
<l n="14">Par est, ut Lybicis pestibus icta ruas.«</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c042">
<head>XLII. IN ASSUMPTIONE B. V. MARIAE
EPIGRAMMA 19.</head>
<l n="1">Exere, terra, tuos indigno e pulvere vultus,</l>
<l n="2">Exere, nam votis sors tibi maior adest.</l>
<l n="3">Difusis volucres animentur odoribus aurae, </l>
<l n="4">Poma ferant sentes, quercus hiulca favos. </l>
<l n="5">Ad numerum fontes resonent, sub rore profuso </l>
<l n="6">Rideat emisso flore venustus ager, </l>
<l n="7">Dum regina Deum Divos rectura volentes </l>
<l n="8">Virgo triunphali tendit ad astra gradu. </l>
<l n="9">Si tua pars Marie, caelo dominabere, tellus, </l>
<l n="10">Et superum in tanto pignore sceptra geres. </l>
<milestone unit="page" n="147"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c043">
<head>XLIII. ARTEMISIA POST EPOTOS MAUSOLI
CINERES MAUSOLAEUM CONDIT.
EPIGRAMMA 20.</head>
<l n="1">Cum cineres bibis et tristi te proluis auro, </l>
<l n="2">Et sponso et famae das monumenta tuae. </l>
<l n="3">Mole quid ergo nova profers miracula mundo </l>
<l n="4">Et facis, ut structus sydera tangat apex? </l>
<l n="5">Te vir habet tumulum; meritis pro talibus ergo </l>
<l n="6">Par foret, ut cineres haec tegat urna tuos.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c044">
<head>XLIV. TRAIANUS DIADEMATE SUO MILITUM
VULNERA OBLIGAT.
EPIGRAMMA 21.</head>
<l n="1">Romulidum princeps, quo cessit vindice Dacus </l>
<l n="2">Et timuit proprias decolor Ister aquas,</l>
<l n="3">Ut nova serta tibi comitum per vulnera crescant,</l>
<l n="4">Tu comitum sertis vulnera cinge tuis.</l>
<l n="5">Sanguine magnanimo te purpura tincta coronet, </l>
<l n="6">Te velet duplici murice pictus honos,</l>
<l n="7">Ut tibi purpurei subdant diademata reges, </l>
<l n="8">Et reliquis nudo vertice maior eas.</l>
<milestone unit="page" n="148"/>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c045">
<head>XLV. VOTA DECEMBRIS AD NASCITURUM DOMINUM
ELEGIA</head>
<l n="1">Si quis honor fidei, si qua est fiducia fasso, </l>
<l n="2">Sit mihi pro merito, lux mea, vera loqui. </l>
<l n="3">Anni meta vocor, sera quam lampade Titan </l>
<l n="4">Fessus et exhaustis Cinthia tangit equis. </l>
<l n="5">Horrida ab incultis manat mihi rictibus unda, </l>
<l n="6">Quam Capricornus iners, quam mala Capra vomit. </l>
<l n="7">Increpitat tremulas crinalis stiria malas </l>
<l n="8">Statque superfuso barba coacta gelu. </l>
<l n="9">Frons crispat nebulas, dat rauca tonitrua guttur, </l>
<l n="10">Pectus alit ventos, lumina fulmen agunt. </l>
<l n="11">Nudus, inops, tristis, ferus exanguisque December</l>
<l n="12">Ipse anni senium nuncupor, ipse lues. </l>
<l n="13">Tabe afflata mea nudata est frondibus arbor,</l>
<l n="14">Et nemorum virides procubuere comae. </l>
<l n="15">Rure Napea fugit, depulsa excedit Oreas </l>
<l n="16">Culminibus, Nais gurgite, fronde Drias. </l>
<l n="17">Attamen ut penitus noscar, mea tristis imago</l>
<l n="18">Quam metuenda homini, tam magis apta Deo est. </l>
<l n="19">Tu fers delicias, tu fers solatia tecum, </l>
<l n="20">Ipse et solamen deliciumque tibi. </l>
<l n="21">Non iuvat auctorem mundi male fida voluptas,</l>
<l n="22">Nec petit ex aliis, quam dare novit, opem, </l>
<l n="23">Aspectuque tuo vetus horror et umbra recedet,</l>
<l n="24">Divinoque meus surget ab ore decor. </l>
<l n="25">Attamen, ut squallor maneat, tua lumina fient </l>
<l n="26">Clarius obiectu conspicienda meo. </l>
<l n="27">Phoebus ab oppositis properat formosior umbris,</l>
<l n="28">Candidior densa Delia nocte nitet. </l>
<l n="29">Hei mihi, quid spero? Non est tua, dure December, </l>
<l n="30">Saevities teneris artubus apta Dei. </l>
<l n="31">Quonam illum exciperes gremio complexus? An isto,</l>
<l n="32">Quem gravat horrifico Parrhasis ursa gelu? </l>
<l n="33">Quam grato afficeres risu? Quam dulce foveres?</l>
<milestone unit="page" n="149"/>
<l n="34">Si tibi dulcedo, si tibi risus abest. </l>
<l n="35">Te tantum viso fieret perterritus infans, </l>
<l n="36">Pallidior vultu frigidiorque tuo. </l>
<l n="37">Dum mecum haec volvo, mea lux, mensesque rependo,</l>
<l n="38">Queis ducibus nitidi tempora veris eunt, </l>
<l n="39">Dum cerno, quam quisque nitet florente iuventa </l>
<l n="40">Mollior ad cunas commodiorque tuas, </l>
<l n="41">Tum mihi et obliquus livor precordia mordet,</l>
<l n="42">Et salit impatiens corde micante dolor, </l>
<l n="43">Et mens est totos nebula corrumpere soles, </l>
<l n="44">Ut niger utque mihi concolor annus eat, </l>
<l n="45">Et mens est auctor late turbare flagello </l>
<l n="46">Purpureas terrae luxuriantis opes. </l>
<l n="47">Sed cum pacis amans et pacis blande sequester</l>
<l n="48">Occurris, rigidae detumuere minae. </l>
<l n="49">Tum sisto Boream iam iam sua tela vibrantem </l>
<l n="50">Et dico: »Placidus non probat ista puer.« </l>
<l n="51">Ah, propera tandem et propius res aspice nostras</l>
<l n="52">Et mea solicito pectora solve metu. </l>
<l n="53">Certe ego nil habeo, tu lasso caelica mundo</l>
<l n="54">Munera ab ethereo prodigus axe vehis. </l>
<l n="55">Prodigus esse aliis poteris, sed largior illi, </l>
<l n="56">Cui, cum nil habeat, tu dare plura potes.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c046">
<head>XLVI. IN ZOILUM
AQUA ROSACEA OCULOS FOVENTEM
EPIGRAMMA 22.</head>
<l n="1">Sume canis spumas et siccae guttur hienae, </l>
<l n="2">Humano pastam sanguine sume strigem.</l>
<l n="3">Non desit colubri flavaeque medulla rubetae, </l>
<l n="4">Non in Phasiaco quae viret herba iugo.</l>
<l n="5">Haec impone focis et secta frange cicuta, </l>
<milestone unit="page" n="150"/>
<l n="6">Inque focos solum pallida taxus eat. </l>
<l n="7">Perline dein oculos; ut possit plasma iuvare,</l>
<l n="8">Consona luminibus farmaca trade tuis. </l>
<l n="9">Mitte rosae liquidum flamma sudantis odorem, </l>
<l n="10">Mitte tuam grato tingere rore luem. </l>
<l n="11">Crede mihi, invidia ut nigro livore tumenti,</l>
<l n="12">Quae bona sunt, oculo, Zoile, cuncta nocent.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c047">
<head>XLVII. IN NOVATUM LIPPUM INVIDUM </head>
<head>EPIGRAMMA 23.</head>
<l n="1">Qua Zoilorum fluxa membra pallentum </l>
<l n="2">Corrodit anguis farciuntque bufones </l>
<l n="3">Vocatque ad epulas hospitas canes foetor, </l>
<l n="4">Ubi ossa inerrans caprificus exesa </l>
<l n="5">Animare digna Maevios studet vita, </l>
<l n="6">Huc, huc, Novate, verte pronus extantem </l>
<l n="7">Sesquipede nasum vel timenda manantum </l>
<l n="8">Lue tenaci luminum sepulcreta </l>
<l n="9">Frontisque squammas palpebraeque loricam, </l>
<l n="10">Hic queis videre nil potes boni, totos </l>
<l n="11">Consume visus, hic satis tuam cerne </l>
<l n="12">Cadaverosae frontis horridam larvam. </l>
<l n="13">Sic sapere disces Colchidique iurandos </l>
<l n="14">Horrebis oculos et tuum gravis vultum, </l>
<l n="15">In quo pudendae mentis eminent sordes. </l>
<l n="16">Tunc obvoluto capite, qualis Alcmeon </l>
<l n="17">Flantem timebat sulphur et rogos matrum, </l>
<l n="18">Te fugere cupies tres decempedas infra </l>
<l n="19">Magnae parentis viscera, qua rapax caeca </l>
<l n="20">Connubia talpa celebrat ad sonum grilli. </l>
<milestone unit="page" n="151"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c048">
<head>XLVIII. IN ALEXANDRUM AMBITIOSE NOVOS MUNDOS
A IOVE PETENTEM
EPIGRAMMA 24.</head>
<l n="1">Helluo regnorum, iuvenis Pellee, quid optas?</l>
<l n="2">Splendidus impellit quo tua vota furor? </l>
<l n="3">Magna cupis poscisque, tibi nova regna creando</l>
<l n="4">Serviat ut summi dextera tota Iovis. </l>
<l n="5">Vota cave suspecta Deis, ne Iuppiter in te </l>
<l n="6">Fulmine deiecto se neget esse patrem. </l>
<l n="7">Sed cupis usque tatmen: quid tantis imprecer ausis</l>
<l n="8">O, tibi dum maior crederis, orbe minor, </l>
<l n="9">Dum te livor atrox non omnia sceptra tenentem </l>
<l n="10">Cognataque premunt mista venena manu? </l>
<l n="11">Insidiae ut crescant, crescant tibi regna, precabor, </l>
<l n="12">Supplicium ut votis sint tua vota tuis.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c049">
<head>XLIX. IN FLACCUM FRIVOLA TYPIS EDENTEM NEC FILIIS
EDENDA PORRIGENTEM
EPIGRAMMA 25.</head>
<l n="1">Plaudite, cordillae, calamosque inflate, siluri, </l>
<l n="2">In vos iam minimum frigora iuris habent. </l>
<l n="3">Dat Flaccus vobis tunicas nec pura relinquit, </l>
<l n="4">Sed pingit calamo pallia vestra suo. </l>
<l n="5">Lugete et vacua lacrymas detergite mappa, </l>
<l n="6">Nati, quos rictu terret hiante fames. </l>
<l n="7">Vestrum escas dorso fert (credite) scomber et alex,</l>
<l n="8">Et cingunt tristem pabula vestra garum. </l>
<l n="9">Saeve pater, sub quo blattis tineisque licebit </l>
<l n="10">Quam soboli fato prosperiore frui! </l>
<l n="11">Hinc rogo, ne tangant tam foeda volumina blattae, </l>
<l n="12">Stultitiae vivant ut monumenta tuae.</l>
<milestone unit="page" n="152"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c050">
<head>L. CORPORIS CHRISTI DOMINI SACRO DIE ET OCTAVO
POST ILLUM VENTUS INGENS COHORTUS FUIT LAURETI
ANNO 1703.
EPIGRAMMA 26.</head>
<l n="1">Lux aderat, quando nivea sub fruge quotannis </l>
<l n="2">Deducit mitem pompa canora Deum. </l>
<l n="3">Carbasa surripiunt caelum, per compita pandit </l>
<l n="4">Versicoloratas cernua Cloris opes, </l>
<l n="5">Cum subito tristi Boreas metuendus ab Arcto </l>
<l n="6">Et gravis adverso frenduit ore Notus. </l>
<l n="7">Ceu soliti propriis Dominum deducere pennis</l>
<l n="8">Ad munus properat frater uterque suum. </l>
<l n="9">Cur tamen hic fervor, cur tanta potentia ventis? </l>
<l n="10">Expediam; causae dictaque pondus habent. </l>
<l n="11">Suspirat Borea atque Austris natura videndo,</l>
<l n="12">Quo rerum dominum traxerit unus amor. </l>
<l n="13">Cumque sui plausus nil sint nisi ventus et aura, </l>
<l n="14">Ut potis est, pompae plaudere terra cupit.</l>
</div>
<div type="poesis-cyclus" xml:id="c051-52">
<head>LI. PSALMI DAVIDICI, QUI POENITENTIALES DICUNTUR,
LATINE REDDITI</head>
<div type="poesis-paraphrasis" met="elegiacum" xml:id="c051a">
<head>PSALMUS 1.</head>
<l n="1">Ne, pater, horrisona qui frontis nube severae</l>
<l n="2">Et formidata concutis astra manu, </l>
<l n="3">Ne, dum lethiferi torrent tua corda furores,</l>
<l n="4">Argue, nam fiam te feriente cinis. </l>
<l n="5">Fallor, namque ruent nostrae quoque signa ruinae, </l>
<l n="6">Nec de me reliquus vel cinis ullus erit. </l>
<l n="7">Ah frangat saevam Nemesim Clementia victrix, </l>
<l n="8">Nec vincat placidum vindicis ira Patrem. </l>
<milestone unit="page" n="153"/>
<l n="9">Sum miser, esse miser videar tibi; caelitus a te </l>
<l n="10">Invoco Paeoniam tristis et aeger opem. </l>
<l n="11">Mens turbata gemit, pergunt mala mentis in artus,</l>
<l n="12">Imaque difusus sauciat ossa dolor. </l>
<l n="13">Quo tamen usque feris? Patrio nam pectore quando</l>
<l n="14">Cedet cum rigida victa bilance Themis? </l>
<l n="15">O vultus adverte pios, o lumine frontis </l>
<l n="16">Discute quae nostrum surripit umbra diem. </l>
<l n="17">Ipse vide, Genitor, genitor namque esse probaris,</l>
<l n="18">Dum nondum patior, quae meruisse piget. </l>
<l n="19">Infernas merui sedes, loca nigra, subire </l>
<l n="20">Atque Acheronthaei torrida claustra lacus. </l>
<l n="21">Verum (si qua fides misero est) non debita sonti</l>
<l n="22">Tartara nec trepidum me mea poena movet. </l>
<l n="23">Hoc unum horresco, quod te sub Dite silerem</l>
<l n="24">Cogerer et Domini non memor esse mei. </l>
<l n="25">Hinc timor, hinc lacrymae, quas, fert amor ales ad aethram, </l>
<l n="26">Quas iacit in nostros anxia cura sinus. </l>
<l n="27">Hinc quoties turpis nigroque invecta curuli</l>
<l n="28">Extinguit nitidum Cimeris umbra diem, </l>
<l n="29">Me mihi tunc umbrae ostendunt, mihi cernor in illis, </l>
<l n="30">Et nox est animi tristis imago mei. </l>
<l n="31">Horreo, nec placidae mens est dare membra quieti,</l>
<l n="32">Nec possem, somno si dare membra velim. </l>
<l n="33">At, si decubui, lacrymor lacrymisque solutis</l>
<l n="34">Illicet in calido flumine strata natant. </l>
<l n="35">Lugeo, dum rorant pennis humentibus umbrae, </l>
<l n="36">Et certat lacrymis nox mihi tota suis. </l>
<l n="37">At, si quando animus, si lumina lassa quierunt,</l>
<l n="38">Condidit et tenuis languida membra sopor, </l>
<l n="39">Tunc tua fatali subit ira accincta flagello </l>
<l n="40">Cocitusque minax Tenariumque Chaos. </l>
<l n="41">Occurrunt Furiae nostrum in discrimen hiantes</l>
<l n="42">Et quatiens piceam torva Megera facem. </l>
<l n="43">Lumina turbantur visis turbantque quietem,</l>
<l n="44">Et reliquus mesto tergitur imbre sopor. </l>
<l n="45">Commerui, fateor, quod te linquente iacerem, </l>
<l n="46">Utque iocus fierem, queis modo terror eram. </l>
<l n="47">Tartara me vincunt Furiaeque impune minaces,</l>
<l n="48">Namque vident vires consenuisse meas.</l>
<milestone unit="page" n="154"/>
<l n="49">Sed quae flamma meas, sed quae (nam sentio) fibras </l>
<l n="50">Pervolat etherei flaminis aura potens? </l>
<l n="51">Nosco meo luctu placatum et supplice voto</l>
<l n="52">Iam te fulmineas deposuisse minas. </l>
<l n="53">O procul hinc foedi, procul hinc absistite coetus,</l>
<l n="54">Exemplar sceleris praesidiumque mei. </l>
<l n="55">Vox fletus accepta mei est, et iacta per aras </l>
<l n="56">Inter demissas mascula thura preces. </l>
<l n="57">Dis fugiat posthac, et quae Deus ultor in ora</l>
<l n="58">Fixerit in Stygia vulnera cernat aqua. </l>
<l n="59">Mox lateat fugiens, caligo ignisque latentem </l>
<l n="60">Torqueat et rapido saevior igne pudor. </l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="elegiacum" xml:id="c052">
<head>LII. PSALMUS 2.
BEATI, QUORUM REMISSAE <abbr>ETC.</abbr>
</head>
<l n="1">Felix, cui veteres superum clementia culpas </l>
<l n="2">Tersit et admissi signa relicta mali! </l>
<l n="3">Felix, qui sceleri non se devinxit, et ille, </l>
<l n="4">Cui gravis in duplici non sedet ore dolus. </l>
<l n="5">Ast ego nec puram servavi a crimine mentem </l>
<l n="6">Nec petii etheream crimina fassus opem. </l>
<l n="7">Hei mihi, cur tacui? Nam qui mea crimina sensit,</l>
<l n="8">Sensisset miseras forsitan ille preces. </l>
<l n="9">Quid iuvat, heu, longos gemitu transmittere soles </l>
<l n="10">Et procul a domina iudicis aure queri? </l>
<l n="11">En linquit meus ossa vigor viresque residunt</l>
<l n="12">Et quatit arcanus conscia corda dolor. </l>
<l n="13">Talia dicebam, dum me tua, maxime rerum,</l>
<l n="14">Ingenti premeret pondere dextra minax. </l>
<l n="15">Hinc, mea dum trepidum me dura silentia terrent </l>
<l n="16">Et fovet arcanam vindicis ira luem, </l>
<l n="17">Te petii, multum tua profuit ira nocendo,</l>
<l n="18">Illa dedit stimulos, obtulit illa viam. </l>
<l n="19">En ego conversus mea dixi probra tibique </l>
<l n="20">Detexi trepida vulnera caeca manu. </l>
<l n="21">Ante tuum iacui depressa fronte tribunal</l>
<milestone unit="page" n="155"/>
<l n="22">Et dixi: Fateor, quae tacuisse piget. </l>
<l n="23">Parce, pater, damnat nam turpia facta suaeque</l>
<l n="24">Testis nequitiae, qui fuit auctor, adest. </l>
<l n="25">Clamanti caecos tua dispulit aura dolores, </l>
<l n="26">Haec finis belli signaque pacis erant. </l>
<l n="27">Discite, qui caelum cupitis, commissa fateri</l>
<l n="28">Nec pavido indignas nectere corde moras. </l>
<l n="29">Nam procul abscedent nec tangent fulmina fassum, </l>
<l n="30">Etsi de superis ceu gravis imber eant. </l>
<l n="31">Sed rursum illecebris nostram Styx callida mentem</l>
<l n="32">Circuit, et veteres pellor inire vias. </l>
<l n="33">Eripe me dura rursum obsidione gementem,</l>
<l n="34">O pia spes animi delliciumque mei.</l>
<l n="35">Attamen (en sensi) tua vox consurgit ab imo </l>
<l n="36">Pectore et oranti talia dicta refert: </l>
<l n="37">»Parce metu! Supero tua mens erecta favore</l>
<l n="38">Vitare insidias et mala cuncta sciet. </l>
<l n="39">Non te, qua graderis caelo duce, semita fallet </l>
<l n="40">Incertumque reges me praeeunte gradum. </l>
<l n="41">Utque solet tenerae mater vestigia prolis,</l>
<l n="42">Ipse manu atque oculis te sequar usque meis. </l>
<l n="43">Sic ad me quisquis vultusque et vota levabit,</l>
<l n="44">Illicet etheream sentiet aeger opem, </l>
<l n="45">Ni, iumenta velut, queis mentis nulla facultas, </l>
<l n="46">Apprimat indigno lumina prona solo.« </l>
<l n="47">Sic tu, sic refero: Qui non miratus adorat</l>
<l n="48">Elatoque tuum suspicit ore iubar, </l>
<l n="49">Illi colla iugis et fraeno comprime rictus, </l>
<l n="50">Exulet in sylvas, qui sine mente fuit. </l>
<l n="51">Illum urge stimulis claususque in nube trisulca</l>
<l n="52">Stulta cruentato verbere terga feri. </l>
<l n="53">Cessatum sic poena scelus ceu colla piorum</l>
<l n="54">Divina amplexu dextra fovente premat. </l>
<l n="55">Vicimus: ingentes manibus praetendite palmas, </l>
<l n="56">Vicimus: in crines plurima laurus eat. </l>
<l n="57">Vicimus, o socii, quorum, qui cuncta gubernat,</l>
<l n="58">Regnat in ardenti pectore divus amor. </l>
<l n="59">Parta mihi venia est, Genitorque per oscula luctum </l>
<l n="60">Humentesque meo tersit ab ore notas. </l>
<l n="61">Sic cecidisse fuit sic et peccasse superbum,</l>
<l n="62">Sic tumet a tanto vindice nostra salus.</l>
<milestone unit="page" n="156"/>
</div>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c053">
<head>LIII. CHRISTI DOMINI AMISSAM EFFIGIEM XAVERIUS
A CANCRO RECIPIT.
EPIGRAMMA 27.</head>
<l n="1">Tristibus hausta vadis ut sacra abscessit imago,</l>
<l n="2">Xaverius querula talia voce dedit: </l>
<l n="3">»Cui viduus linquor? Tecum mihi mergitur, eheu, </l>
<l n="4">Vita, medela, comes, dux, pater, auctor, amor. </l>
<l n="5">[Te tenet unda, tuo dum victa tenetur amore, </l>
<l n="6">Teque tui attactu discit amare mare.] </l>
<l n="7">Crudeles fluctus: fallor, nam cogit amari,</l>
<l n="8">Me miserum! iustos vos mea flamma facit.« </l>
<l n="9">Dixerat: en multo sulcans pede caerula cancer</l>
<l n="10">Hoc tibi, Xaveride, nobile reddit onus, </l>
<l n="11">Seu quod, querendo dum parcis Tethios auro,</l>
<l n="12">Tethis grata tuas tollere parcat opes,</l>
<l n="13">Seu tibi vectigal dono praestantius omni</l>
<l n="14">Neptuni toties victa reponat hyems.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c054">
<head>LIV. IN EUM, QUI LAODICES PERSONAM BENE GESSERAT
EX NICOMEDE DOMINI CORNELII.
EPIGRAMMA 28. </head>
<argument>
<p>
Laodice loquitur.
</p>
</argument>
<l n="1">Cura Deum, regum sanguis, spes prima procorum </l>
<l n="2">Inter Migdonias Laodicea nurus </l>
<l n="3">En iterum per te reddor, puer optime, rursum </l>
<l n="4">Per te vera magis, quo mage ficta, putor. </l>
<l n="5">Namque pares utrique animi dubiumque videtur, </l>
<l n="6">Ipse meum gestes pectus an ipsa tuum,</l>
<milestone unit="page" n="157"/>
<l n="7">Dum vigor atque, tua quae regnat in indole, virtus</l>
<l n="8">In sponsum fidei sunt monumenta meae, </l>
<l n="9">Frangere Tarpeiae quam non valuere secures </l>
<l n="10">Romuleique minax nomen et omen avi, </l>
<l n="11">Non spes regnorum, non regius abstulit ensis,</l>
<l n="12">Non formidata dura noverca manu. </l>
<l n="13">Ergo, dum nostris par es virtutibus, heros,</l>
<l n="14">Virtutis pretio te decet esse parem. </l>
<l n="15">Sic, bene quod tuleras nostra sub imagine, sceptrum </l>
<l n="16">Dignus es in merita semper habere manu.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c055">
<head>LV. DE INNOCENTIO 12. GRAVITER EGROTANTE EX MORBO,
QUO DEINDE MORTUUS EST.
EPIGRAMMA 29.</head>
<l n="1">Postquam semideum choreas aucturus amaro </l>
<l n="2">Funere deposuit languida membra Pater, </l>
<l n="3">Maeret pacifero viduari terra parente </l>
<l n="4">Et pelagi totis illacrymatur aquis. </l>
<l n="5">Astra novum cupiunt addi sibi sydus et illi </l>
<l n="6">Multo plus iusta parte dedere locum. </l>
<l n="7">Caelum illi Styx ipsa sinit, discordia tantum</l>
<l n="8">Rursus ut etherias possit inire vias, </l>
<l n="9">At subito numen dictis, quae cuncta sequuntur,</l>
<l n="10">Votorum lites dissidiumque levat: </l>
<l n="11">Ut regno populos sic vincere debuit aevo, </l>
<l n="12">Sed terram superis non decet esse parem.</l>
<milestone unit="page" n="158"/>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c056">
<head>LVI. B. ALOISIUS GONZAGA A PROFANA AD SACRAM
MILITIAM TRANSCRIPTUS
EPINICIUM</head>
<l n="1">Gonzagam canimus, teneris quem firmus in annis </l>
<l n="2">Deduxit per tela vigor, cui pectore sedit </l>
<l n="3">Dum quondam cuperet Mavors metuendus amari. </l>
<l n="4">Ast illum rapidos sensim moderata furores </l>
<l n="5">Integritas magni vertit sub signa Tonantis </l>
<l n="6">Et stravit super astra viam. Molimina Ditis </l>
<l n="7">Sprevit et illecebras atque ambitiosa perosus </l>
<l n="8">Cociti promissa puer Furiisque repulsis </l>
<l n="9">In ripa dominas fixit Phlegetontide palmas,</l>
<l n="10">Maior ab insidiis. Sic magni a Mentoris arte, </l>
<l n="11">Sic Policletaei pretioso a vulnere caeli </l>
<l n="12">Suspicitur populis et discit vivere rupes, </l>
<l n="13">Sic amnis celeres devolvit purior undas, </l>
<l n="14">Qui fractus rigidae per dura, per aspera cautis</l>
<l n="15">Profundit liquidae valles horrore procellae. </l>
<l n="16">Iam, Gonzaga, tibi patrio cita sanguine virtus </l>
<l n="17">Ingentes animos et nil vulgare moventem </l>
<l n="18">Indiderat genium, grandisque infantia Marte </l>
<l n="19">Et primae vires et ver puerile calebat.</l>
<l n="20">Hinc te iam cupidum sua per vestigia duxit </l>
<l n="21">Bellipotens genitor gestitque, ut cultus in arte</l>
<l n="22">Bellique armorumque olim per aperta moveres </l>
<l n="23">Spem tantam et vegeto quo te Mavortius aestu </l>
<l n="24">Impetus abriperet, trans Ismara transque calentes</l>
<l n="25">Gangaridum populos et trans cunabula solis, </l>
<l n="26">Haurires primos victrici casside rores.</l>
<l n="27">Ergo, qua teneram generosa gymnade pubem </l>
<l n="28">Exercet Mavors et iusti lege Gradivi </l>
<l n="29">Temperat ingenitum moderatrix virga vigorem,</l>
<l n="30">Tu doctus, qualem glans ignea destinet ictum, </l>
<l n="31">Quanta fides clypeo, gravibus quae fata sarissis, </l>
<l n="32">Cornipedem qua lege rotes, quo fulmine ferrum,</l>
<milestone unit="page" n="159"/>
<l n="33">Optabas proferre palam, quod mascula virtus </l>
<l n="34">Famaque Gonzagae semper viridissima gentis</l>
<l n="35">Ante diem crcscat, quod nunquam efeta triunphis </l>
<l n="36">Emicet et longo iuvenescat firmior aevo. </l>
<l n="37">Non secus in sylvis atque inter pascua suetus </l>
<l n="38">Ludere nativosque fuga praevertere campos </l>
<l n="39">De grege non humili sonipes, cui nobilis olim</l>
<l n="40">Piseas genitor meruit sub Castore laurus, </l>
<l n="41">Si fragor increpuit, si rauci murmura belli </l>
<l n="42">Martiaque horrificum dederunt procul aera canorem, </l>
<l n="43">Exilit imbellesque dies et foeda perosus </l>
<l n="44">Otia stare negat pugnatque repagula pulsu</l>
<l n="45">Solvere, dat saevos fremitus, tremit aure micanti, </l>
<l n="46">Pulsat humum planta, generosos concutit artus </l>
<l n="47">Et calidum patula glomerat de nare vaporem.</l>
<l n="48">Talis eras, Gonzaga, tamen tua mollior aetas </l>
<l n="49">Vixdum septenos poterat vidisse Decembres.</l>
<l n="50">Talem te Rhodopes vidit de rupe suisque </l>
<l n="51">Ostendit Bellona Getis, cum fulgidus hasta </l>
<l n="52">Belliger Insubras traheres post terga phalanges, </l>
<l n="53">Teque ciente ferox et gutture raucus aheno </l>
<l n="54">Mulciber aeterni streperet tibi nominis omen.</l>
<l n="55">Nec minus Elisiae temerarius arbiter umbrae </l>
<l n="56">Taenariumque Chaos stipataque Curia monstris </l>
<l n="57">Extimuit, ne quando acies sortemque Gradivi </l>
<l n="58">Despiciens superis tandem concredere totos </l>
<l n="59">Tentares animos, nec iam tibi vana placerent</l>
<l n="60">Proelia, sed domiti regalis adorea Ditis. </l>
<l n="61">In te ergo subitus furiali e plebe satelles </l>
<l n="62">Eligitur vani male sana Superbia fastus.</l>
<l n="63">Et iam Thisiphones stimulata horrentibus hydris </l>
<l n="64">Prosilult, credas Baleari e verbere tristem</l>
<l n="65">Exiluisse globum trifidumque e nube refracta </l>
<l n="66">Fulmen agens sonitum, cum scindit Iuppiter auras </l>
<l n="67">Et coniurati praetexunt aethera nimbi.</l>
<l n="68">Proh, nam qualis adest! Iussam mitescere frontem </l>
<l n="69">Irradiat non luce sua, cava tempora fulgor</l>
<l n="70">Obnubit galeae, Zephyrique a verbere conus </l>
<l n="71">Versicolorata pennarum fluctuat unda. </l>
<l n="72">Inflato ventis et grandi murice thorax</l>
<milestone unit="page" n="160"/>
<l n="73">Et pectus thorace latet, gladiumque trememtem </l>
<l n="74">Per femur aurato suspendit zona ceraste;</l>
<l n="75">Martia luxuries placet hic, hic bellicus horror </l>
<l n="76">Ridet et auratis terror mollescit in armis. </l>
<l n="77">His compta Ambitio vanum ostentare decorem, </l>
<l n="78">Ostentando placere oculis tandemque placendo </l>
<l n="79">Deterius nocuisse parat. Puero illa sedenti</l>
<l n="80">Accedit propius generosoque arctua gressu </l>
<l n="81">Pene videbatur superis sese ipsa minari </l>
<l n="82">Gestire in nubes bellumque indicere caelo. </l>
<l n="83">Tum sic orsa: »Meos vultus, Gorazaga, timeres, </l>
<l n="84">Si sciret tanta consuescere in indole pallor.</l>
<l n="85">Sed ne, quae dicam, timeas, miranda loquenti </l>
<l n="86">Fide, puer, dicti ratio tibi serviet omnis, </l>
<l n="87">Ipsaque, si dederint, tollent mea verba pavorem.</l>
<l n="88">Gloria sum mundi. sum magni nominis ardens </l>
<l n="89">Ambitio, cunas caelo debemus et ortum.</l>
<l n="90">Quae fuerat superas inter nitidissima mentes, </l>
<l n="91">Haec me prima tulit, meritaeque ego prima parenti </l>
<l n="92">Sceptra dedi Boreae soliique ad fulcra superbi </l>
<l n="93">Supposui geminam passis cervicibus Arcton. </l>
<l n="94">At postquam Arctoum genitrix deiecta tribunal</l>
<l n="95">Deseruit, terras humiles colo. Perfida regnum </l>
<l n="96">Sors mihi, non animos rapuit, stat prisca cupido, </l>
<l n="97">Ingenium caeleste manet. Quas imbuo, mentes </l>
<l n="98">Alta petunt votis perque ipsa pericula summi </l>
<l n="99">Emergunt seseque deis sprevere minores. </l>
<l n="100">Me scelus armatum, me non latura priorem </l>
<l n="101">Vis animi sublime rapit. Non infima solum, </l>
<l n="102">Non solum sperno superos plebeiaque semper </l>
<l n="103">Semina virtutis, vitio sed quidquid in ipso </l>
<l n="104">Non regale foret. Mihi lex mea sola voluntas, </l>
<l n="105">Quod nolo, me posse vetat, mihi posse relinquit </l>
<l n="106">Quidquid velle licet. cui maxima velle necesse est. </l>
<l n="107">Hoc sat erit: Divos facio, Macedoque parentem </l>
<l n="108">Accepit me dante Iovem venerataque Roma est </l>
<l n="109">Caesarea de gente Deos, queis certa quotannis </l>
<l n="110">Munera ferre dedit, qaeis multa undavit acerra </l>
<l n="111">Assirius per templa vapor sacroque tumultu </l>
<l n="112">Imbuit immensus redimita altaria sanguis.</l>
<milestone unit="page" n="161"/>
<l n="113">Tu quoque, magne puer, si nostri ingentia Martis </l>
<l n="114">Castra sequi properes, quae nomina laudis habebis!</l>
<l n="115">Quae dextrae monumenta tuae! Te destinat aether </l>
<l n="116">Odrisiis cladem, te belli fulmen, et hostis </l>
<l n="117">Caede rubens properat tua terga obducere Sydon. </l>
<l n="118">Quod Naupacteae nuper pars maxima palmae </l>
<l n="119">Parta tuo genitore stetit, quod funera Thracum</l>
<l n="120">Horruit et tetigit mutatam sanguine Thetim </l>
<l n="121">Invitis Achelous aquis, tulit ille futuro</l>
<l n="122">Omen Aloisio, Danaoque in littore victor </l>
<l n="123">Fernandus nato superanda exempla reliquit. </l>
<l n="124">Nunc quoque, crede, tuae pallens primordia dextrae</l>
<l n="125">Trax timet, atque orbem Getici fortuna tyranni </l>
<l n="126">Eoum tremefacta quatit. Te Mantua poscit, </l>
<l n="127">Te mundis dominatus Iber, sua sceptra relaxes </l>
<l n="128">Trans anni solisque domos, namque omnia spondet </l>
<l n="129">Exoptanda Deis tua frons et flamma genarum</l>
<l n="130">Formosaeque minae metuendaque gratia vultus. </l>
<l n="131">Macte ergo virtute, puer!« Sic illa loquendo </l>
<l n="132">Damna tegit laudis specie pueroque silenti </l>
<l n="133">Audiri meruit, si non audita probari. </l>
<l n="134">Forsitan et fraudes gravioraque dicta parabat,</l>
<l n="135">Sed superi fregere animos, coetusque deorum </l>
<l n="136">Gonzagae timuere suo. Iamque aethere missa </l>
<l n="137">Desilit Integritas Phoebo deducta iugali, </l>
<l n="138">Elusura dolos Erebi, primordia magni </l>
<l n="139">Et spem Gonzagae caelo assertura petenti.</l>
<l n="140">Luminibus perculsa Deae fugit atra sub umbras </l>
<l n="141">Ambitio et toto trepidum caput obruit Orco. </l>
<l n="142">Quin etiam Gonzaga pavet laudatque pavendo </l>
<l n="143">Maiorem humana speciem, nec displicet illi, </l>
<l n="144">Qui possit terrere, nitor, nam faenore magno</l>
<l n="145">Laetitiae sentit tantum sibi stare timorem, </l>
<l n="146">Integritas donec: »Quo te altius evehat«, inquit, </l>
<l n="147">»Caelituum tibi sudat amor, nec regna vel arma, </l>
<l n="148">Rerum ludibria et vani mala splendida fastus, </l>
<l n="149">Spondet, Aloisi; summum est, quodcumque paratur.</l>
<l n="150">Lassabunt tua dona Deos, praestabit Olympus </l>
<l n="151">Quo maius praestare nequit: Te cernuus olim </l>
<l n="152">Phoebus uterque colet, sacro spoliabitur auro</l>
<milestone unit="page" n="162"/>
<l n="153">In tua templa Tagus, tumulum saturabit Hydaspes </l>
<l n="154">Centenisque tuae fumabunt ignibus arae. </l>
<l n="155">Spem de te laxa mentemque extolle, modumque </l>
<l n="156">Votorum nescire velis, tamen ipse videbis </l>
<l n="157">Spe maiora tua, modo caeli castra sequaris </l>
<l n="158">Atque Erebum studeas meliori urgere Gradivo. </l>
<l n="159">Nunc mecum fer ad astra pedem, tua fata videbis </l>
<l n="160">Aeterna caelata manu, qua regia nostra est </l>
<l n="161">Quaque meas implet sedes Gonzaga futurus.« </l>
<l n="162">Dixit et intrepidum, nam vel periisse fuisset </l>
<l n="163">In tanto praedulce sinu, gremioque repostum </l>
<l n="164">Ad sua templa rapit nitidaque exponit in aede. </l>
<l n="165">Fulgida stat moles, se totam diva creatrix </l>
<l n="166">In tantum difudit opus; candente sereno </l>
<l n="167">Emicat et domino late vaga sydera cono </l>
<l n="168">Despectat venerandus apex. Non barbara Memphis </l>
<l n="169">Aut Nomas aut sectae peregrina Synade venae</l>
<l n="170">Dant muris pretium; Tyrio non perlita fuco </l>
<l n="171">Vellera, non Phrygiis pendent illusa figuris.</l>
<l n="172">Cultor abest scelerum luxus, laudatque penates</l>
<l n="173">Quaesitus sine fraude nitor. Formosior ipsis </l>
<l n="174">Syderibus tantumque sua domus ista videtur </l>
<l n="175">Esse minor domina, dominae quae maior ab ore </l>
<l n="176">Surgit et hinc proprios discit geminare nitores.</l>
<l n="177">Quin etiam augusti circum penetralia tecti </l>
<l n="178">Cernere erat varios non una in imagine vultus. </l>
<l n="179">Nam diva Integritas venienti heroas in aevo </l>
<l n="180">Providit quoscumque suos, per tecta, per aulas </l>
<l n="181">Exprimit et supero sudatos Mentore mores </l>
<l n="182">Gestaque sydereo statuit viventia caelo. </l>
<l n="183">Dedaleae haud alias arti dextraeque sagaci, </l>
<l n="184">Haud alias plus posse datum, concredita cuique </l>
<l n="185">Vis animi in gestu clare viget: ipsaque credas </l>
<l n="186">Ingenia et mentes vultu testante tueri. </l>
<l n="187">Quin ipsas voces valuit variosque sonorum </l>
<l n="188">Fingere conatus; nitet aurea turba per illam, </l>
<l n="189">Et laudem artificis spirantia signa loquuntur. </l>
<l n="190">Huc ubi deventum est, superae miracula mentis </l>
<l n="191">Miranti et tacito lustranti singula visu </l>
<l n="192">Diva refert: »Laudande puer, si discere gestis, </l>
<l n="193">Quorum ardens circum non una in imagine virtus</l>
<milestone unit="page" n="163"/>
<l n="194">Eniteat sculptaeque animent penetralia palmae,</l>
<l n="195">Hi sunt praeduri quondam Mavortis alumni </l>
<l n="196">Corpore in hostili laudem per vulnera mille </l>
<l n="197">Assueti scripsisse suam lateque profuso </l>
<l n="198">Sanguine fumantes galeis inponere laurus. </l>
<l n="199">Hos tamen ethereus iaculis atque aere rigentes</l>
<l n="200">Vicit amor iussitque omnem donare Tonanti </l>
<l n="201">Militiam et veteres caelo submittere fastus. </l>
<l n="202">Cerne senem implicitis manibus sub rupe gementem, </l>
<l n="203">Cui tergum lorica terit, cui cassida frontem, </l>
<l n="204">Statque genis macies et sculpto pallor ab auro:</l>
<l n="205">Gulielmum cernis, qui quondam iura piumque </l>
<l n="206">Sprevit Aquitanae ductor Mavortius orae, </l>
<l n="207">Sed cessit tandem superis plusque auxit avitum </l>
<l n="208">Per lacrymas Ligerim quam caedibus auxerat olim. </l>
<l n="209">Ille, cui argento sonipes, cui crista pyropo,</l>
<l n="210">Cui thorax adamante riget, qui sustinet alte </l>
<l n="211">Directam chlamidem gladium vibrante lacerto, </l>
<l n="212">Ille est effigie fulgens Martinus equestri, </l>
<l n="213">Deliciae Turonum Gallique superbia mundi.« </l>
<l n="214">Hic Gonzaga: »Quis ille iacet pede saucius inter</l>
<l n="215">Armorum cumulos et vulsae fragmina turris </l>
<l n="216">Aeraque cum sonitu rapidas ructantia mortes, </l>
<l n="217">Diva, doce; nitido nam tanti herois labore </l>
<l n="218">Nescio cur subiti tendunt mihi pectora motus. </l>
<l n="219">Sitne amor an pietas! certe facit ardor, ut illum,</l>
<l n="220">Etsi non norim, possim novisse videri.« </l>
<l n="221">Dixit Aloisius, risit dea et illius ora </l>
<l n="222">Maiori superos circum pinxere sereno. </l>
<l n="223">»Loiola est«, inquit, »tibi quem statuere sequendum </l>
<l n="224">Fatorum consulta ducem, Loiola, verendum</l>
<l n="225">Caelitibus populisque caput, spes ultima quondam </l>
<l n="226">Et Pompeianae custos fortissimus urbis. </l>
<l n="227">Ille quidem rabiem patrioque calore ruentes </l>
<l n="228">Vangionum cuneos et Gallica signa feroci </l>
<l n="229">Mente manuque suis deiecit ab arcibus unus,</l>
<l n="230">Albreto mirante parem sed habere tonanti. </l>
<l n="231">Fulmina Sequanici tandem iaculantur in illum </l>
<l n="232">Auspicio contorta Iovis: cecidere revulsa </l>
<l n="233">Moeniaque turresque, et maior moenibus ipsis </l>
<l n="234">Ignatius fracta iacuit resupinus in arce,</l>
<milestone unit="page" n="164"/>
<l n="235">At casu maior rediit: dant vulnera palmas, </l>
<l n="236">Loiolaeque sciunt ipsae prodesse ruinae. </l>
<l n="237">Nam liquit campos caelo duce castra secutus, </l>
<l n="238">Indixit bellum sceleri sociosque potentes </l>
<l n="239">Aurorae e thalamis primae ad confinia noctis</l>
<l n="240">Misit et in saevos gelida Saramantas ab Arcto, </l>
<l n="241">Ut lucem cum sole vehant, ut regnet ubique </l>
<l n="242">Religio, vento pietas ut naviget omni, </l>
<l n="243">Et Loioleis sol sit mensura triumphis. </l>
<l n="244">Hinc est, quod plena cum primum matris ab alvo</l>
<l n="245">Prodiit, insuetos tentavit navita cursus, </l>
<l n="246">Egressisque modum naturae extremaque rerum </l>
<l n="247">Puppibus ignoti patuerunt littora mundi, </l>
<l n="248">Ut foret illius pietas quod vincat et uno </l>
<l n="249">Orbe animus maior, cunis ut cingat in ipsis</l>
<l n="250">Nascentem venturus honos, caeloque sub orta </l>
<l n="251">Regna alii, solos Loiola recenseat orbes. </l>
<l n="252">Huius in auspiciis tu signa secutus et almae </l>
<l n="253">Nomina militiae triplicem terrentia mundum, </l>
<l n="254">Edomitor luxus, vitiis invictus et Orco,</l>
<l n="255">Auriga caelo, fama et virtute iugali </l>
<l n="256">Celsus ages nitidos Capitolia ad alta curules.«</l>
<l n="257">Non procul hinc pullo iuvenis spectandus amictu </l>
<l n="258">Pulchrior a tenebris surgit vincitque tuendo </l>
<l n="259">Noctivagam Phoebem scissoque Hiperiona nimbo.</l>
<l n="260">Huic trabeae undantes limbis et sydera picti </l>
<l n="261">Muricis, huic flavo squallentia serta metallo, </l>
<l n="262">Spiculaque et galeae mersaeque in sanguine lauri, </l>
<l n="263">Exuviae sortis bellique horrenda supellex </l>
<l n="264">Sub pedibus congesta iacent. Circum agmina pubis</l>
<l n="265">Aligerae crispant sacri monumenta doloris: </l>
<l n="266">Calcar sanguineum permistaque flagra catenis </l>
<l n="267">Atque triumphato metuenda insignia Diti. </l>
<l n="268">Ille oculos caelo tendit lateque coruscat </l>
<l n="269">Dispersas cum sole manus, quibus aureus imber</l>
<l n="270">Efluit in terras; sub nimbo divite tellus </l>
<l n="271">Instaurat faciem vultumque virescere sentit. </l>
<l n="272">Agnovit sese Gonzaga atque ore beato </l>
<l n="273">Despexit terras humilis mundumque minorem.</l>
<p>-</p>
<p>-</p>
<milestone unit="page" n="165"/>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c057">
<head>LVII. VOTA MENSIS MARTII AD NASCITURUM DOMINUM
ELEGIA</head>
<l n="1">Qui primus quondam redivivi in mensibus anni </l>
<l n="2">Signifer et superi ianitor orbis eram, </l>
<l n="3">Verque inter tacitum residens brumamque frementem </l>
<l n="4">Terga premor glacie, contegor ora rosis, </l>
<l n="5">Magna petam, fateor, venia est audacia digna, </l>
<l n="6">Nam petere a magnis non nisi magna decet. </l>
<l n="7">Te volo, promissae spes o preciumque salutis, </l>
<l n="8">Te volo, quo nullum munere maius habes. </l>
<l n="9">Ah, qui nascentem gremio conplectar amico, </l>
<l n="10">Fac e bissenis fratribus ipse legar. </l>
<l n="11">O ades atque tibi placeant primordia nostra,</l>
<l n="12">Qui tuo regali ducere fonte paras. </l>
<l n="13">Ipse ego sum mundo, sum luce antiquior ipsa,</l>
<l n="14">Edita divino quae prior ore fuit, </l>
<l n="15">Cum stetit in tristi Natura informis acervo </l>
<l n="16">Et vacuo iacuit semen inane situ. </l>
<l n="17">Foeda super caecas cum nox fluitaret abissos,</l>
<l n="18">Spes rerum in gravidis et vigor esset acquis, </l>
<l n="19">Tunc rude et incerto tempus deforme volatu </l>
<l n="20">Discordi indociles coepit in orbe fugas. </l>
<l n="21">Inde ut inexpertum caput extulit, illicet ortus</l>
<l n="22">Pars prior illius, tempus et ipse fui. </l>
<l n="23">Non mihi tunc nomen, verum subeuntibus annis</l>
<l n="24">Martius Ausonia voce ferendus eram. </l>
<l n="25">Conplexus gremio mox cuncta, expendere causas </l>
<l n="26">Et potui artifici testis adesse Deo, </l>
<l n="27">Cum tu, magne parens, et mente et voce potenti</l>
<l n="28">Esse dares mundo, qui nihil ante fuit. </l>
<l n="29">Cum sol emicuit germanaque solis, et atra </l>
<l n="30">Nocte dies trudi coepit et umbra die, </l>
<l n="31">Castorque Erigoneque Licaoniique Triones</l>
<l n="32">Luxerunt variis signa videnda locis, </l>
<l n="33">Tum riguit natura poli, et conpage reducta </l>
<l n="34">Extemplo rerum visa coisse fides.</l>
<milestone unit="page" n="166"/>
<l n="35">Lege tua tellus undaeque stetere coactae </l>
<l n="36">Finibus et liquidum retro dedere pedem. </l>
<l n="37">Culmina calcarunt valles et fonte caduco</l>
<l n="38">Insonuit rupes immaduitque solum. </l>
<l n="39">Halitus in placido varios dedit aere lusus: </l>
<l n="40">Nunc ros, nunc Zephyrus, nunc vaga taeda fuit. </l>
<l n="41">Ludicris aurae crisparunt aequora rugis</l>
<l n="42">Et Thetidos niveas Oceanique genas. </l>
<l n="43">Iam volucrem series duodena coercuit annum</l>
<l n="44">Saeclaque Phoebeis vecta fuere rotis. </l>
<l n="45">Tunc cessit sors prima mihi, consuevit et ingens </l>
<l n="46">Phoebus in auspiciis ire redire meis. </l>
<l n="47">Accessit titulis tunc igne Corona noveno</l>
<l n="48">Textilis in nostra conspicienda coma. </l>
<l n="49">Nescio quae vulgo flammis Minoiias istis </l>
<l n="50">Culta in Leneos dicitur isse thoros. </l>
<l n="51">Hoc tibi (nilque moror, venias modo) cedat et almae</l>
<l n="52">Matris in ornatum nobile munus eat. </l>
<l n="53">Accessere meo decori tum stelliger ales</l>
<l n="54">Dictus Niligenae Milvius ore senis, </l>
<l n="55">Scorpios et multo circum phaloratus ab astro </l>
<l n="56">Pegasus Aoniae causa futurus acquae. </l>
<l n="57">At sine te quid tanta iuvant? Si tanta dedisti,</l>
<l n="58">Adiice tot donis pondus et ipse veni! </l>
<l n="59">O adsis, mea lux, quod me spectante creasti, </l>
<l n="60">Ut lapsum recrees, utile tempus ero. </l>
<l n="61">Ecce quod astrifero Vellus mihi fulgurat auro,</l>
<l n="62">De te venturo pignus et omen habet. </l>
<l n="63">Namque tui adventus praesagia mistica viso</l>
<l n="64">Ariete Idumei praecinuere patres. </l>
<l n="65">Unde sub implicita dumis cornuque retenta </l>
<l n="66">Victima et Isaciis nasceris ipse focis. </l>
<l n="67">Unde Aries, Siriis vates quem servus in oris</l>
<l n="68">Vidit semineces frangere fronte feras </l>
<l n="69">Quemque artus niveum quondam per inhospita silvae </l>
<l n="70">Obtulit Amramico sub duce turba fugax. </l>
<l n="71">Te gaudent signis casusque umbrare futuros</l>
<l n="72">Et tua in arcanis gesta referre notis.</l>
<l n="73">Hei mihi! post umbras dubiaeque crepuscula lucis</l>
<l n="74">Detur adorato lumine posse frui.</l>
<milestone unit="page" n="167"/>
<l n="75">Quin tandem properas et operti oracula veri </l>
<l n="76">Exples sera licet semper amanda dies? </l>
<l n="77">Spondet solis equos roseo Tithonia vultu,</l>
<l n="78">Ecce Hiperionii sponsa sequuntur equi. </l>
<l n="79">Vix tulit indicium pacis Thaumantias, ultro </l>
<l n="80">Promissam redimit pulsa procella fidem. </l>
<l n="81">Spes mea, quid cessas? Noctem promissa sequatur</l>
<l n="82">Lux, quam luce mihi gratior ipse feras. </l>
<l n="83">Ut pluvia in vellus patriis lapsurus ab astris</l>
<l n="84">Diceris. En vellus, imber amice, veni! </l>
<l n="85">Nec te detineat, princeps mitissime pacis, </l>
<l n="86">Quod mea terrifico nomina Marte tument. </l>
<l n="87">Nulla fides titulis: sub nomine tectus iniquo</l>
<l n="88">Saepe decor, virtus condita saepe latet. </l>
<l n="89">Ipse domo Borean in gaudia verna frementem </l>
<l n="90">Et dico: Ulterius ne gradiare, Note! </l>
<l n="91">Ver hyemem conpono simul glacieque retentos</l>
<l n="92">Naiadum rigida compede solvo pedes. </l>
<l n="93">Sin aliquid mihi Martis inest? Te principe cedent,</l>
<l n="94">Cedent bellaces te veniente minae. </l>
<l n="95">Tunc mihi deposito mitescet triste Gradivo </l>
<l n="96">Deque tuo faustum nomine nomen erit. </l>
<l n="97">Sed quid? An ethereis non tu bellator in armis,</l>
<l n="98">Arbiter armorum bellipotensque Deus </l>
<l n="99">Tela paras validoque femur praecingeris ense? </l>
<l n="100">Ah, quis tam digno nolit ab ense mori! </l>
<l n="101">Inde tui magno current cum sole triumphi,</l>
<l n="102">Et Tagus et Ganges sub tua iura fluent. </l>
<l n="103">Foeda superstitio cadet et sua vulnera tandem</l>
<l n="104">In Phlegetontea dicta lavabit acqua. </l>
<l n="105">Mors quoque sanguineis tellurem amplexa lacertis </l>
<l n="106">Vindice sub tanto caede superba ruet. </l>
<l n="107">Ipse amor es Mavorsque simul, scis dira rebelli </l>
<l n="108">Grataque amaturo vulnera ferre animo. </l>
<l n="109">Semina pacis habent tua proelia teque sequuntur </l>
<l n="110">Armisonae Veneres et galeata Charis. </l>
<l n="111">Tu patris vires, tu magna potentia solus,</l>
<l n="112">Fatifero patrii fulminis igne rubes. </l>
<l n="113">Tu tua bella soles trifidis indicere linguis,</l>
<l n="114">Quae plus quam cladis saepe timoris habent.</l>
<milestone unit="page" n="168"/>
<l n="115">Mars vetus abscedat, dicar Mavortius a te, </l>
<l n="116">Dum possum a palmis Martius esse tuis. </l>
<l n="117">Vidi ego, cum tumidi Memphitica castra tyranni</l>
<l n="118">Corriperet rubri gurgitis unda sequax, </l>
<l n="119">Vidi ego, cumque tuos tremeret de nube furores </l>
<l n="120">Et staret timido lynpha revincta gelu </l>
<l n="121">Cumqne suum refugae clamarent Nerea Nymphae</l>
<l n="122">Et premerent patrium pallida turba latus. </l>
<l n="123">Ipse quoque extimui factumque horrore probavi,</l>
<l n="124">Cum vidi iactam per vada caeca Pharon. </l>
<l n="125">Horrisono sparsus ponto fluitabat Osiris </l>
<l n="126">Surdaque Lageae sistra relicta Bacis. </l>
<l n="127">Tela virosque simul collisaque signa quadrigis</l>
<l n="128">Urgebant resoni verbera rauca maris. </l>
<l n="129">Ut vidi, ut timui crevitque horrore voluptas, </l>
<l n="130">Ipse timor nobis auctor amoris erat. </l>
<l n="131">Et dixi: Si tantus adest, cum tela coruscat,</l>
<l n="132">O quam pacatum cernere dulce puto! </l>
<l n="133">Ergo adsis, mea lux, nostris age consule votis,</l>
<l n="134">In quae solus amor corda voventis agit. </l>
<l n="135">Non meritis fretus posco, nisi noscere sese </l>
<l n="136">Immeritum meriti quis putet esse loco. </l>
<l n="137">Sin in me est meritum, tua dextera fecit, et omni</l>
<l n="138">Certum est de merito te meruisse meo. </l>
<l n="139">Immerito tamen esse iuvat, iuvat ante datorem </l>
<l n="140">Magnanimum vacuos explicuisse sinus. </l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c058">
<head>LVIII. RELIGIOSUS IUVENIS A MODERATORE, NE
IN INDIAM PERGERET, INHIBITUS LOQUITUR.</head>
<head>EPIGRAMMA 30.</head>
<l n="1">O mihi fas esset Xaveri signa secuto </l>
<l n="2">Ducere magnanimos per loca saeva gradus! </l>
<l n="3">Me, me Peruvii saltus, me nigra videret </l>
<l n="4">Gens Charibum et Brasilo sole perustus ager. </l>
<l n="5">Sub Cancro sudasse iuvat, tremuisse sub Arcto </l>
<l n="6">Et signasse meum fonte cruoris iter.</l>
<milestone unit="page" n="169"/>
<l n="7">Sed teneor, sacros generosi pectoris ignes </l>
<l n="8">Fatidico moderans temperat ore pater.</l>
<l n="9">»Siste gradus!«, inquit, »tua vota ipsamque repulsam </l>
<l n="10">Pensabit duplici munere numen amans. </l>
<l n="11">Mens subiecta Deo cessando magna meretur </l>
<l n="12">Et sublime aliquid nil faciendo facit.«</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c059">
<head>LIX. DUM AUCTOR OSCULARETUR PEDES PONTIFICIS. </head>
<head>EPIGRAMMA 31.</head>
<l n="1">Vosne ego, quos ultro regum sacer ardor anhelat </l>
<l n="2">Cominus admota tangere fronte, Pedes, </l>
<l n="3">Vosne ego fronte tero, et nostro permittitur ori </l>
<l n="4">Planta, Acheronteae quam tremit horror aquae? </l>
<l n="5">O decus, o nostri deiectio splendida vultus, </l>
<l n="6">Officia o studiis ambitiosa suis! </l>
<l n="7">Sint aliis fastus, aliis sint culmina curae, </l>
<l n="8">Culmina dum superet procubuisse meum.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" xml:id="c060">
<head>LX. CHRISTO NATO
EPIGRAMMA 32.</head>
<l n="1">Consors hominibus numen et clementia </l>
<l n="2">Succincta amoris lampade et Themidis ferae </l>
<l n="3">Frangens rubentem vindici Lemno manum, </l>
<l n="4">Illustre factum est! caetera in rebus Deus </l>
<l n="5">In semet ipse nobile hoc facinus dedit. </l>
<l n="6">Soboles verenda, de Deo Deus, vigor </l>
<l n="7">Mentis paternae, solis aeterni nitor, </l>
<l n="8">Soli coaevus, quem sibi generat parem, </l>
<l n="9">Dum se ipse noscit integrum, summum, optimum </l>
<l n="10">Nihilque habentem laibis humanae, Parens, </l>
<l n="11">Invisit aegros, extudit praedas Stygi. </l>
<l n="12">Illustre factum, cuius ad meritum decus </l>
<l n="13">Quod lingua nescit, praestet obsequium stupor.</l>
<milestone unit="page" n="170"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c061">
<head>LXI. IN STELLAM, QUAE REGES AB ORIENTE EVOCAVIT.
EPIGRAMMA 33.</head>
<l n="1">Mirum, signiferos quod ludant astra per axes, </l>
<l n="2">Dum nitet exorto sole renata dies! </l>
<l n="3">Causa est: tam sacros nubes premit alta nitores, </l>
<l n="4">Terrigenamque Deum corporis umbra tegit. </l>
<l n="5">Quin etiam, lucem non ut subduceret ulli, </l>
<l n="6">Sed daret, e supera Sol Deus arce venit. </l>
<l n="7">Par est, astrorum sint astra pedisequa regi,</l>
<l n="8">Et latus ad solis stella satelles eat. </l>
<l n="9">Tam pulchrum ut spectet, pandit nova lumina caelum, </l>
<l n="10">Ut probet, ad linguae munia sydus habet. </l>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c062">
<head>LXII. VOTA APRILIS
ELEGIA</head>
<l n="1">Caelituum genitor, certi qui temporis expers </l>
<l n="2">Circumagis stabili tempora certa manu, </l>
<l n="3">Magna petam, at merito, fateor, malefisus in ullo, </l>
<l n="4">Ipse pius meriti sis, rogo, summa mei, </l>
<l n="5">Non tamen ut domita Liber mihi perlitus uva </l>
<l n="6">Tingat Echionio pinguia rura lacu, </l>
<l n="7">Non mihi congestis cellas ut rumpat aristis</l>
<l n="8">Turgidaque ut nostro regnet in orbe Ceres. </l>
<l n="9">Stet vigor Autumno, maiestas cana Decembri, </l>
<l n="10">Aestati pictis spicea serta comis. </l>
<l n="11">Nil horum (neque enim tanti mortalia) posco,</l>
<l n="12">Cunctaque se sola sors mea dives habet. </l>
<l n="13">Quaeque ea sit, donum puto grande, quod ipse dedisti,</l>
<l n="14">Magnaque pars pretii est sic placuisse tibi. </l>
<l n="15">Quidquid id est, maiora petam, mensura pudoris </l>
<milestone unit="page" n="171"/>
<l n="16">Culpa est, non habeat si pudor iste locum. </l>
<l n="17">Sit laus in reliquis pudibunda modestia votis,</l>
<l n="18">Sit laus in nostris non habuisse modum. </l>
<l n="19">Fac, ut, magne puer, nostris oriaris in ulnis, </l>
<l n="20">Saepe tibi, nobis exoriture semel. </l>
<l n="21">En, quo te levius foveat, iam gratia veris </l>
<l n="22">Instaurat nitidos ad mea vota dies. </l>
<l n="23">Iam mihi ver sudo proludit in ethere, vernis</l>
<l n="24">Lusibus alludunt caerula, terra, polus. </l>
<l n="25">Te spectando vocant quotquot sunt veris ocelli, </l>
<l n="26">Quos aperit tenera daedala Flora manu. </l>
<l n="27">Te folia in silvis molles imitantia linguas,</l>
<l n="28">Te vocat ex humili gramine prona Ceres. </l>
<l n="29">Te fluvius longa glacie resolutus et haustis </l>
<l n="30">De nivibus resonae dulce loquuntur aquae. </l>
<l n="31">Te petit amplecti protendens brachia lucus,</l>
<l n="32">Teque salutatum cominus optat avis. </l>
<l n="33">Te vaga, quae tremulo late natat aura sereno,</l>
<l n="34">Advocat, inque istis omnibus unus ego. </l>
<l n="35">Solus ego voco te foliis et floribus instans, </l>
<l n="36">Haud avis, haud fluvius, te voco solus ego. </l>
<l n="37">Quas nutrit nostro praecox Zephyritis in agro,</l>
<l n="38">Crescere in ardentes duc mea vota rosas. </l>
<l n="39">Quos cantus agitant volucres, ego solus in illis </l>
<l n="40">»Eia age, ne cessa«, dico, »favensque veni!« </l>
<l n="41">Forsitan imbrifera contractus fronte December</l>
<l n="42">Et tibi nascenti nuda placebit hyems. </l>
<l n="43">Proh dolor! Ah tibi parce, precor, mihi parce, nec urat</l>
<l n="44">Heu nimis egelidus membra tenella rigor. </l>
<l n="45">Et potero nostri spectare e cardine mundi, </l>
<l n="46">Cum tua Parrhasium corpora verber aget, </l>
<l n="47">Nec lacrymas tota profundam Pleiade et orbi</l>
<l n="48">Deucalioneas non minitabor aquas? </l>
<l n="49">An cunas Nemeo placet obiectare leoni </l>
<l n="50">Et primum aestivo ducere ab axe diem, </l>
<l n="51">Sydera cum rabido latratu terret et igne</l>
<l n="52">Acer anhelantes Sirius urget agros? </l>
<l n="53">Et poteris miseris iactare incendia terris</l>
<l n="54">Et delere animas, quas reparare venis? </l>
<l n="55">Namque tuo Titan captus geminaret ab ore, </l>
<milestone unit="page" n="172"/>
<l n="56">Vincere queis posset vel Phaetontha, faces. </l>
<l n="57">Tunc duplici flamma, tunc icta Hiperione tanto</l>
<l n="58">Corrueret proprio terra sepulta rogo. </l>
<l n="59">Autumno non certa fides, cognatus iniquae </l>
<l n="60">Est hyemi, hanc Getico ducit ab usque polo. </l>
<l n="61">Ianus tristis, iners Maius, sunt turbida nimbis</l>
<l n="62">Februa, cum nato Iulius igne rubet, </l>
<l n="63">Martius horrentes praefert vel nomine pugnas,</l>
<l n="64">Pauper opum terrae Iunius esse solet, </l>
<l n="65">Septimus octavo certat, qui fedior exstet, </l>
<l n="66">Dum madet obsceno vilis uterque mero. </l>
<l n="67">Ultima fert Boream Phoebe, quam nona minatur,</l>
<l n="68">Haec anni senium dicitur, illa lues. </l>
<l n="69">Ast ego sum veris genitor terraeque maritus; </l>
<l n="70">Illa suas circum me duce fundit opes. </l>
<l n="71">Servo tibi toto modicata crepundia Paesto,</l>
<l n="72">Net tibi fasciolas provida terra leves. </l>
<l n="73">Riseris, arridebit ager, mons, flumina, lucus,</l>
<l n="74">Osculaque in risum solvet odora cohors. </l>
<l n="75">Basia cum Matrem posces, ego sedulus ultro </l>
<l n="76">Mittam, quae teneras basiet aura genas. </l>
<l n="77">Cumque gemente gemam tergamque dolore dolorem</l>
<l n="78">Lacrymulasque tuas rore cadente sequar. </l>
<l n="79">Luseris, alludent hedi puraeque bidentes, </l>
<l n="80">Quas foveo et quarum nuncupor ipse parens. </l>
<l n="81">Gestieris, damae salient et matre relicta</l>
<l n="82">Gestiet ad teneros lactea cerva pedes. </l>
<l n="83">Hinnuleusque fugax agilique lepusculus armo,</l>
<l n="84">Non vulpes astu, non aper ungue potens, </l>
<l n="85">O quam dulce tibi plaudent, sobolesque ferarum </l>
<l n="86">Exiliet tenerum grex tener ante Deum. </l>
<l n="87">Has gestu risuque petes, has porriget ad te</l>
<l n="88">Tractandas digitis mollibus alma Parens. </l>
<l n="89">Hae pronae subdentur, eritque altissima merces </l>
<l n="90">Officii dominam lambere posse manum. </l>
<l n="91">Si placet in pratis atque inter lilia pasci,</l>
<l n="92">En prata, en nostra lilia fronte vide. </l>
<l n="93">Turturibus mala, visu certare columbis</l>
<l n="94">Si iuvat, in nostro vivit uterque sinu. </l>
<l n="95">Sic, quidquid dederas, reddam, sed faenore magno; </l>
<milestone unit="page" n="173"/>
<l n="96">Auctorem ut teneam, perdere praestat opus. </l>
<l n="97">Si te amo, non temere est; tu nos absolvis et aufers</l>
<l n="98">Nomina tu studiis invidiosa meis. </l>
<l n="99">Ut puer ipse venis, venias ut amabilis ipse, </l>
<l n="100">Sic nasci properas, sic ut amere, puer. </l>
<l n="101">Exemplis rapimur; per se nimis alta timentur,</l>
<l n="102">Nec tam celsa petit, sit licet ales Amor. </l>
<l n="103">Nam si tantus amas mortalia, ten ego contra</l>
<l n="104">Non redamem? Iustum me tua flamma facit, </l>
<l n="105">Dum te in nostra iuvat rapidis ardentius Euris </l>
<l n="106">Atque Gigantaeo desiluisse gradu.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c063">
<head>LXIII. OTHO DEVICTUS PROPRIO ENSE PERIT.
DISTICHON 34.</head>
<l n="1">Post pugnam trepidum proprius ferit ensis Othonem. </l>
<l n="2">Saepe facit nimius nil timuisse timor.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c064">
<head>LXIV. AD D. IOANNEM EVANGELISTAM IN CAELIS,
CLEMENTEM UNDECIMUM IN TERRIS MARONITICI
COLLEGII PATRONOS
EPIGRAMMA 35.</head>
<l n="1">Ingens Salomide, tonitru cui nomen inhorret, </l>
<l n="2">Mitis at in placido pectore regnat amor, </l>
<l n="3">Phoebus Idumea cui cinctus tempora cedro </l>
<l n="4">Annua votivo pectine dona canit, </l>
<l n="5">Tuque o, qui triplici circumvallate tiara </l>
<l n="6">Calcas semideo regia colla pede, </l>
<l n="7">Qui tua regna tuis humeris maiora putasti,</l>
<milestone unit="page" n="174"/>
<l n="8">Quanto illis caelo iudice maior eras, </l>
<l n="9">Spes nostra haud temere vestro sub numine gaudet, </l>
<l n="10">Et tumet a duplici Principe nostra domus. </l>
<l n="11">Alter in occiduis, Eois alter in oris</l>
<l n="12">Nascitur, hic terras temperat, ille polum. </l>
<l n="13">Sic nostri currunt cum sole utroque favores,</l>
<l n="14">Sic cumulat terras astraque noster amor.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c065">
<head>LXV. DE LEPUSCULO, QUI PEDIBUS SUSPENSUS,
NE DORMIENTIBUS OBSTREPERET, IN EO SUSPENDIO
MORTUUS EST.
EPIGRAMMA 36.</head>
<l n="1">Saltator nemorum Driadumque aurita voluptas,</l>
<l n="2">Ortigiae lusus delliciumque deae, </l>
<l n="3">Te mala Styx rapuit fecitque, ut transeat amnem</l>
<l n="4">Ocius a saturo mota Charonte ratis. </l>
<l n="5">Ni forte, ut Ditem pascat, tua stamina rupit, </l>
<l n="6">Stamina ducta tuo vellere, Parca nocens. </l>
<l n="7">Sed fallor; tristis non iam tua licia Clotho</l>
<l n="8">Fregit, sed pedibus nexuit illa tuis. </l>
<l n="9">Nunc, abiecte, iaces, clamant tamen ora videntum: </l>
<l n="10">»Debueras tumulo nobiliore tegi.« </l>
<milestone unit="page" n="175"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="elegiacum" xml:id="c066">
<head>LXVI. PSALMUS: DOMINE, NE IN FURORE <abbr>ETC.</abbr>,
QUONIAM SAGITTAE TUAE <abbr>ETC.</abbr>
</head>
<l n="1">Siste manum, vindex, tua vis dum fervet in arcu, </l>
<l n="2">Et fremit intorto fulmine laesa Themis, </l>
<l n="3">Siste, precor. Fixis horrent mea membra sagittis, </l>
<l n="4">Quodque in me ferias, nil nisi vulnus habes. </l>
<l n="5">Ast, eheu, tua dextra novos conspirat in ictus, </l>
<l n="6">Ira iram sequitur, vulnera vulnus alit. </l>
<l n="7">Cur nondum satis est? Prope vindicis ore timendo</l>
<l n="8">Territa de misero corpore vita fugit; </l>
<l n="9">Quin fugit, utque redit menti scelus, illa recurrit, </l>
<l n="10">Ne mors sit lacrymis summa modusque meis. </l>
<l n="11">Tanta est cum lacrymis nostrae concordia vitae:</l>
<l n="12">Cum redeunt lacrymae, tum mea vita redit. </l>
<l n="13">Sic gemitus vita est, sic sunt mea pabula luctus,</l>
<l n="14">Sic mihi corde viget, spirat ab ore dolor. </l>
<l n="15">Quot scelera et scelerum quot sentio pectore motus, </l>
<l n="16">Non sunt tot nostrae tenuia fila comae. </l>
<l n="17">Mergor: sunt Austri suspiria, crimina fluctus.</l>
<l n="18">Fallor, nam fluctus praeterit, illa manent. </l>
<l n="19">An maneant, dubitem, dum me superincubat ingens </l>
<l n="20">Sarcina ceu toto culmine lapsus Atlas? </l>
<l n="21">Scinditur in vulnus quondam commissa cicatrix,</l>
<l n="22">Praeteritumque nefas iam nova culpa ciet. </l>
<l n="23">Iamque aetas aequata probris, et more reorum</l>
<l n="24">Obvenit impexis nostra iuventa comis. </l>
<l n="25">Hinc labor, hinc scelerum sub pondere curvus anhelo </l>
<l n="26">Nec pereo, ut gravius saepe perire queam. </l>
<l n="27">Posthumus ipse mihi vel post mea fata superstes</l>
<l n="28">Credor et in medio corpus inane rogo. </l>
<l n="29">Tristi fronte ferox, Titan dum circuit orbem, </l>
<l n="30">Vix traho semianimes per loca sola gradus. </l>
<l n="31">Ut mea mens caelo, menti mea membra rebellant,</l>
<l n="32">Membra Acherontaeo subdita facta iugo. </l>
<l n="33">Falsa mei noscunt, sed gaudent credere sensus</l>
<l n="34">Exitiumque suum, dum capiuntur, amant. </l>
<l n="35">O quali cecidi de culmine! Vilis et excors </l>
<milestone unit="page" n="176"/>
<l n="36">Volvor in obscaeno mersus ad ora luto. </l>
<l n="37">Qualis eram quondam! Quam sum mutatus ab illo,</l>
<l n="38">Qui fueram domini cura comesque mei. </l>
<l n="39">Hinc reliquos abigit maior mihi causa dolores, </l>
<l n="40">Haec mentem, haec oculos, haec sibi corda rapit. </l>
<l n="41">Hinc ego non cesso gemitu rugire perenni,</l>
<l n="42">Ceu solet in vacuis fixa leena iugis. </l>
<l n="43">Siste manum flammasque, pater, qui saepe dolenti,</l>
<l n="44">Dulcius ut possim te reperire, lates, </l>
<l n="45">Qui nube horrificas vultus, ut territa corda </l>
<l n="46">Pronuba ad amplexus advocet ira tuos. </l>
<l n="47">Es pater, es iudex, utinam de patre benigno</l>
<l n="48">Exquiras, iudex an mea fata velit. </l>
<l n="49">Tu luctus expende meos, namque omnia cernis </l>
<l n="50">Et pensare malum, quod facis ipse, potes. </l>
<l n="51">En torpent vires, trepidat cor, lumina languent,</l>
<l n="52">Lumina nequitiae parsque ducesque meae. </l>
<l n="53">In me armatur amor, dextraque vibrantur amica</l>
<l n="54">Cominus in nostram concita tela necem. </l>
<l n="55">Sed bene habet, merito nostri laeduntur amores, </l>
<l n="56">Si pietas Domini, si mihi laesus amor. </l>
<l n="57">Qui pro me steterant, quos non sors dira removit,</l>
<l n="58">Nunc referunt trepidum pallida turba pedem. </l>
<l n="59">Qui mea fata petit telis impune, gementem </l>
<l n="60">Obsidet et nudum sauciat ense latus. </l>
<l n="61">Nec satis: exacuunt tristes in vulnera linguas,</l>
<l n="62">Et superat rigidam perfida lingua manum. </l>
<l n="63">Si quid laudis inest, si qua est mihi fama nocenti,</l>
<l n="64">Vocibus hanc pugnant dilacerare suis. </l>
<l n="65">Dum necat orta dies, moriens dum suscitat astra, </l>
<l n="66">In me lethali cuditur arte dolus. </l>
<l n="67">Ast ego ceu mutus non verbis verba repono,</l>
<l n="68">Et mihi pro tantis vocibus auris abest. </l>
<l n="69">Haec est spes nostri, sunt haec solatia fati, </l>
<l n="70">Ut solus videas, qui mea probra iubes. </l>
<l n="71">Te rogo, qui in gemitus nos non sinis ire secundos,</l>
<l n="72">Sed primas facili suscipis aure preces. </l>
<l n="73">Te rogo ab hostili mea vel convicia labro</l>
<l n="74">Vel dele e medio perfida labra die, </l>
<l n="75">Ne ducat festos temeraria turba triunphos </l>
<milestone unit="page" n="177"/>
<l n="76">Gaudeat et nostris facta superba malis, </l>
<l n="77">Riserit haud impune agitatum sorte mihique</l>
<l n="78">Haud impune suos iecerit ante sales. </l>
<l n="79">Sed quo me veteris rapiunt contagia lapsus, </l>
<l n="80">Quo caecus, sceleris poena relicta, dolor? </l>
<l n="81">Quid queror haec merito passus? Nam crimine crimen</l>
<l n="82">Plectitur et magno saepe furore furor. </l>
<l n="83">Contempsi auctorem, contemptum ulciscitur orbis.</l>
<l n="84">Cur doleam, partes si ferit ille suas? </l>
<l n="85">Linquite sanguineae nemorum iuga, linquite tygres </l>
<l n="86">Et loca securo non adeunda pede. </l>
<l n="87">Sibila, dentem, ungues coniuratamque ferarum</l>
<l n="88">In me saevitiam quaelibet antra vomant. </l>
<l n="89">Fulmina nube pluant et, quam mihi Phoebus ademit, </l>
<l n="90">Dent lucem ultrici fulmina iacta manu. </l>
<l n="91">In me concutiat tellus sua viscera, et in me</l>
<l n="92">Insurgat gravibus turbida Doris aquis. </l>
<l n="93">Cuncta libens patior meque ad maiora paravi,</l>
<l n="94">Nam poena poenam plus meruisse dolet. </l>
<l n="95">Nam face Tartarea nigrisque armata colubris </l>
<l n="96">Considet ante oculos horrida culpa meos. </l>
<l n="97">»Poenitet« exclamo, turbant suspiria vocem</l>
<l n="98">Et verba ulterius non sinit ire dolor. </l>
<l n="99">Sed medicina mei sic est doluisse doloris, </l>
<l n="100">Dum vulnus retego, vulneris ardor abit. </l>
<l n="101">»Poenitet« ergo iterum clamo et, dum vita manebit,</l>
<l n="102">Causam nequitiae vox aget ista meae. </l>
<l n="103">Audiet et Garamas, septemfluus audiet Ister,</l>
<l n="104">Quosque premit stabili Parrhasis ursa gelu, </l>
<l n="105">Sylvarumque dabunt imi responsa receptus, </l>
<l n="106">Et pulsata meo saxa dolore gement. </l>
<l n="107">Quin etiam turpis non una piacula noxae</l>
<l n="108">Mens est divinos ante litare pedes.</l>
<l n="109">Imbuet immensus redimita altaria sanguis, </l>
<l n="110">Fumabit patria merce superbus Arabs. </l>
<l n="111">Ostendent positae mea crimina et ora tabellae</l>
<l n="112">Et vivet pictus tempus in omne dolor. </l>
<l n="113">Interea tumidus numeroque et viribus hostis</l>
<l n="114">Vivit et indignum polluit ore diem. </l>
<l n="115">Hic poscit nostrae per probra et vulnera famae </l>
<milestone unit="page" n="178"/>
<l n="116">Sternere lethales ad mea fata vias, </l>
<l n="117">Quodque magis, mea nunc pietas ridetur ab illo</l>
<l n="118">Promeritisque studet damna referre meis. </l>
<l n="119">Tu tamen, o nostris toties pulsate querelis, </l>
<l n="120">Cuius inextincto fulgurat igne manus, </l>
<l n="121">Una salus, spes una tuis, fortissime rerum,</l>
<l n="122">O ades et nostrum fulmine cinge latus. </l>
<l n="123">Tunc mala me tellus, Erebi me tota fatiget</l>
<l n="124">Dextera, nam tanto vindice sospes ero.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c067">
<head>LXVII. IN LAUDEM NICOLAI VITI GOZZII, ASTRONOMI RAGUSINI
POEMATIUM</head>
<l n="1">O dea, quam roseus merito veneratur Hidaspes, </l>
<l n="2">Seu mater nitidique soror seu filia dici </l>
<l n="3">Solis amas, seu fusca genas, seu roscida crines, </l>
<l n="4">Seu digitis victura rosas, quae candida caelo </l>
<l n="5">Sydera puniceae depellis verbere virgae, </l>
<l n="6">Comprime caelivagos gressus et parce tenebris, </l>
<l n="7">Dum cerno superas acies totamque retracto </l>
<l n="8">Uranien caelique duces, quibus emicat ingens </l>
<l n="9">Signifer et, certa dum currit lege, fatetur </l>
<l n="10">Compositos divum Vito moderante furores. </l>
<l n="11">Sorte vagos cursus vitreumque rotata per axem </l>
<l n="12">Spernebant sua regna dei, dum nulla daretur </l>
<l n="13">Natura prohibente quies, aut longa levare </l>
<l n="14">Mutato momenta situ, iamque ausus in illos </l>
<l n="15">Livor ab Elisiis properare inconditus umbris </l>
<l n="16">Stringere tela manu, leges aeternaque rerum </l>
<l n="17">Foedera sacrilega suadebat frangere rixa: </l>
<l n="18">»Cur senior divum, summi gravis arbiter orbis, </l>
<l n="19">Fallit inexhaustos gressu leviore labores? </l>
<l n="20">Cur suus auricomo Soli nitor? Astrane ab illo </l>
<l n="21">Lucis dona petant? An flammea lora regentis </l>
<l n="22">Mercurii ingenium Martisque exercita bello</l>
<milestone unit="page" n="179"/>
<l n="23">Brachia Phoebei nollent agnoscere currus?«</l>
<l n="24">Nec mora, iam propriis pugnant excedere castris</l>
<l n="25">Ingentesque minas nec dedignanda Tonanti </l>
<l n="26">Bella movent, Geticam iam se metitur in hastam </l>
<l n="27">Fulmineus Mavors, mutatoque ignea vultu </l>
<l n="28">Stat Venus, attoniti qualem levis unda Scamandri </l>
<l n="29">Horruit et diro cognatae in pulvere Troiae</l>
<l n="30">Sudantem refugis timuerunt Dyndima sylvis. </l>
<l n="31">Iam paribus telis vacuoque in proelia caelo </l>
<l n="32">Descendit furiata manus, iam foedere rupto </l>
<l n="33">Pulsa salus rerum et mundi compage soluta </l>
<l n="34">Fata suo timuere Iovi. Dum talia divi,</l>
<l n="35">Ecce per oppositos fusis super ora capillis </l>
<l n="36">Et foedo teretes planctu laniata lacertos </l>
<l n="37">Uranie furibunda ruit, quam vertice quondam </l>
<l n="38">Aonio lauros inter ripamque virentem </l>
<l n="39">Ex Iove Mnemosine magno foecunda crearat.</l>
<l n="40">Huic pater et sceptrum vitreique insignia regni </l>
<l n="41">Et caelos sub lege dedit divosque docere, </l>
<l n="42">Quas teneant fugiantque vias. Ut constitit illa </l>
<l n="43">In medio et sacram dominae venerata senectam </l>
<l n="44">Arma truci fluxere manu: »Quo tenditis?«, inquit,</l>
<l n="45">»Quid poscunt haec arma, duces? Proh, quanta superno </l>
<l n="46">Exemplo audebit quantasque exurget in iras </l>
<l n="47">Gens hominum, si tanta dei, si tanta movetis </l>
<l n="48">Bella et Titanas Phlegreo absolvitis ausu? </l>
<l n="49">Has, Phoebe, Amphrisus furias, has vincla mariti</l>
<l n="50">Suaserunt, Citherea, minas? Haec tela cruorem </l>
<l n="51">Bistoniae plebis sitiunt, Gradive, manusque </l>
<l n="52">Istas Tessalici poscunt, Cilenie, tauri. </l>
<l n="53">Exarmate animos, fatorumque inde geratur </l>
<l n="54">Auspicio renovata fides, Iove namque secundo</l>
<l n="55">Et leges et iura dabo. Nunc pandere mens est, </l>
<l n="56">Quale meis pondus, quae sit fiducia dictis.</l>
<l n="57">Est mea progenies, cuius residentis in alvo </l>
<l n="58">Ad mentem toto sudastis numine, divi, </l>
<l n="59">Ut magnum natura daret, lateque vigeret</l>
<l n="60">Unicus et cunctis par esset Gozzius astris. </l>
<l n="61">Saturnus nervos alteque videre futura </l>
<l n="62">Et rerum pondus dignoscere, Iuppiter auctor</l>
<milestone unit="page" n="180"/>
<l n="63">Mortali plus posse dedit, Rhodopeius heros </l>
<l n="64">Magnanimos ausus, menti sua lumina Titan</l>
<l n="65">Obtulit, et variis docuit Titania Phoebe </l>
<l n="66">Temporibus aequare animum, suadaeque potentis </l>
<l n="67">Cultum Atlantiades, geniumque Ericina creavit. </l>
<l n="68">Hic potuit motus circumque vagantis Olympi </l>
<l n="69">Ingenium legesque nec ennarrabile foedus</l>
<l n="70">Errantumque vices trepidantiaque astra videnti </l>
<l n="71">Et magnos tenui sensus contexere libro. </l>
<l n="72">Et quaecumque vagi doctus scrutator Olympi </l>
<l n="73">Quondam Trinacrio clausit miracula vitro </l>
<l n="74">Quaeque in Achillea, dum Dardana fervet Enio,</l>
<l n="75">Dicuntur fulsisse manu, dum sydera grandi </l>
<l n="76">Inseruit clypeo caelumque recoxit in arma </l>
<l n="77">Aetneus sab rupe senex, stant condita late </l>
<l n="78">Illic, qua superae fulgor latet igneus aurae </l>
<l n="79">Et multa gravidae consurgunt Pallade chartae.</l>
<l n="80">Hunc figam in caeli normam, placeatque moveri </l>
<l n="81">Mortali sub lege polum, si furta deorum </l>
<l n="82">Altaque Parrhasias in templa accepimus Arctos, </l>
<l n="83">Et caelum Herculeo potuit considere tergo. </l>
<l n="84">Est, ubi Parthinae domuit fera pectora pubis</l>
<l n="85">Pollio Dalmatica praecinctus tempora lauro, </l>
<l n="86">Romuleos urbs fassa patres, quae iuris ab arce </l>
<l n="87">Celsa catenatas inter regina sorores, </l>
<l n="88">Fama tuta sua solioque innixa perenni </l>
<l n="89">Crispat inoccidua dominas in pace secures;</l>
<l n="90">Cui parcit mundi tumidus moderator Eoi, </l>
<l n="91">Invigilat cui magnus Iber, quae condit amicum </l>
<l n="92">Educitque diem, cuius fortuna favori </l>
<l n="93">Affixit stabiles utroque in cardine metas, </l>
<l n="94">Ut, quocumque trahent rutili Titana labores,</l>
<l n="95">Rachusius dominetur amor. Sic numine dextro </l>
<l n="96">Has inter gentes pacataque regna nec ulli </l>
<l n="97">Subdita colla iugo vitales Gozzius auras </l>
<l n="98">Hausit et inspecto divisit gaudia caelo. </l>
<l n="99">Hic postquam ad firmos iuvenis surrexerat annos, </l>
<l n="100">Indulsit menti quicquid docuere per orbem </l>
<l n="101">Chaonii monumenta senis, praecepta Minervae </l>
<l n="102">Ebibit et gravibus cumulavit pectus Athenis.</l>
<milestone unit="page" n="181"/>
<l n="103">Mox nova spectandi cupidus sua tecta reliquit </l>
<l n="104">Et solvit celerem patrio de littore pinum.</l>
<l n="105">Proh dolor! ut fugit, viridem perculsus Arion </l>
<l n="106">Divulsit cum fronde comam secumque revulsas </l>
<l n="107">Naiadas immenso petiit demergere ponto. </l>
<l n="108">Luxerunt nemora et cautes, Dryadumque querelas </l>
<l n="109">Ripa sonans retulit, lacrymisque augentibus undam</l>
<l n="110">Adriaci tumuere sinus. Hinc ductus in omnem </l>
<l n="111">Hesperiam, qua nigra locis horrensque vetustas </l>
<l n="112">Solatur veteres cultu maiore ruinas, </l>
<l n="113">Quaque Deum sedes cognatoque aemula caelo </l>
<l n="114">Roma, caput mundi, venientibus obvia sceptra</l>
<l n="115">Et septemgeminas producit ad oscula turres, </l>
<l n="116">Religione loci patrium pensavit amorem.</l>
<l n="117">Pressus saepe malis et dirae sortis amaras </l>
<l n="118">Emensus virtute vices stetit integer omnes </l>
<l n="119">Ad casus nimiumque suus, dum mente volutat</l>
<l n="120">Immensi secreta Iovis, ceu strenua pennis </l>
<l n="121">Aligerae regina manus, dum turbine rauco </l>
<l n="122">Concutitur caelum fluidumque e nube pavorem </l>
<l n="123">Devolvit nimbosa domus, per fulmina et imbres </l>
<l n="124">Egreditur nubes lucemque ingressa serenam</l>
<l n="125">Haurit Phoebeos admoto lumine vultus. </l>
<l n="126">Hunc quoties vitrei circum penetralia regni </l>
<l n="127">Deduxi clausum gremio magnaeque rubentes </l>
<l n="128">Iunonis thalamos et vasta cubilia divum </l>
<l n="129">Et causas spectare dedi, quo limite currat</l>
<l n="130">Exercens inferna vigor, quo sydera vultu </l>
<l n="131">Educant varios non uno in pectore mores, </l>
<l n="132">Quae sint fata locis. Haec ordine cuncta petentem </l>
<l n="133">Edocui, haec coepit docto disquirere nisu </l>
<l n="134">Ille, cui ingenium quocumque insignius aevo</l>
<l n="135">Et maius vel sorte sua. Stet iudice tanto </l>
<l n="136">Vestra fides superumque tenor, sic ipsa profecto, </l>
<l n="137">Sic toto Iove fata probant.« Haec fatur, et ultro </l>
<l n="138">Assensere Dei, fatum stetit. Illicet omnes </l>
<l n="139">Ara micans stellis superos ad sacra vocavit</l>
<l n="140">Pacifero <sic>facicnda</sic> Iovi, faustumque trisulca </l>
<l n="141">Intonuit de nube Pater; Titania lucem </l>
<l n="142">Afflavit meliore gena, tunc pura serenam</l>
<milestone unit="page" n="182"/>
<l n="143">Taigete, tunc mitis Hyas expromere frontem </l>
<l n="144">Ausa, diem radio felix maiore notavit </l>
<l n="145">Phoebus et imbellis risit pacata Gradivus. </l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="elegiacum" xml:id="c068">
<head>LXVIII. PARAPHRASIS
IN ODEM HORATII 4. PRIMI LIBRI</head>
<l n="1">Iam cedunt gelidae Zephyro subeunte pruinae </l>
<l n="2">Et repetit faciles caerula pinus aquas. </l>
<l n="3">Non stabulis pecudes, non igni gaudet arator, </l>
<l n="4">Nec gemit a niveo terra subacta iugo. </l>
<l n="5">En iam mobilibus Cithereia culta Napeis </l>
<l n="6">Alternat refugos laeta per arva pedes. </l>
<l n="7">Stant nexae Nymphis Charites, nec in ethere Phoebe</l>
<l n="8">Cessat sydereos ducere nuda choros, </l>
<l n="9">Dum torret Lyparen Aetneaque Mulciber <emph>antra</emph>, </l>
<l n="10">Et lassat calidum ferrea massa senem. </l>
<l n="11">Nunc decet aut mirto nitidos praecingere crines</l>
<l n="12">Aut flore, edomito quem creat aura gelu. </l>
<l n="13">Per saltus nunc rite iuvat nemorumque per umbras</l>
<l n="14">Sanguine et agrestes spargere farre deos. </l>
<l n="15">Nunc dare, quae poscit sibi munera Faunus, ut illi </l>
<l n="16">Sive agna in cineres seu tener hedus eat. </l>
<l n="17">Pallida mors aderit, cuius regalia, cuius</l>
<l n="18">Horrent pulsantem rustica tecta manum, </l>
<l n="19">Quae non thure pio et posita placabilis ara </l>
<l n="20">
<emph>Circumfert rapidos omnibus aequa gradus</emph>. 20 </l>
<l n="21">Vita brevis nostra est. Ne speres longius aevum,</l>
<l n="22">Ipsa facit vitae cognita summa tuae.</l>
<l n="23">Sis felix titulis, sis luxu divite, Sexti, </l>
<l n="24">Sis Romae et divi Principis unus amor.</l>
<l n="25">Iam Ditis sedes nostris congesta rapinis, </l>
<l n="26">Iam <emph>Phlegetontaeae</emph> te premet umbra domus.</l>
<l n="27">Inde nec orato talos iactabis Iaccho, </l>
<l n="28">Nec convivali pocula iure reges.</l>
<milestone unit="page" n="183"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c069">
<head>LXIX. PARAPHRASIS
IN ODEM 9. PRIMI LIBRI HORATII</head>
<l n="1">Aspice, ut aerii surgant iuga cana Soractis </l>
<l n="2">Utque laborantes nivium sub pondere sylvae </l>
<l n="3">A Cauro pulsante gemant, ut flumen acuta </l>
<l n="4">
<emph>Devinctum</emph> glacie, <emph>patrioque in gurgite</emph> passim </l>
<l n="5">Captivae servent ingrata silentia Nymphae. </l>
<l n="6">
<emph>Implacidum</emph>, Taliarche, gelu nimbosque frementes </l>
<l n="7">Igne doma et large lignis atque abiete secta </l>
<l n="8">Ingentes <emph>compone</emph> focos testaque Sabina </l>
<l n="9">Grandia ferventem deprome in pocula Bacchum.</l>
<l n="10">Caetera mitte deis, nec vernum perge teporem </l>
<l n="11">Nec resides vano Zephyros deposcere voto. </l>
<l n="12">Sunt haec caelitibus curae, qui tempora certo </l>
<l n="13">Iure <emph>adigunt</emph> clausumque suis sub legibus annum </l>
<l n="14">Per varias properare vices: cito concidet ingens</l>
<l n="15">Arbiter Ionii Boreas, praemissaque veris </l>
<l n="16">Gratia <emph>nimbisonae sedabit</emph> iurgia <emph>brumae</emph>, </l>
<l n="17">Ultra nec pinus brumali agitata flagello </l>
<l n="18">
<emph>Sive</emph> lacessitae pulsabunt flabra cupressi. </l>
<l n="19">Ne, quid erit, quaeras, sed suscipe crastina quicquid</l>
<l n="20">Lux tulerit, libeatque diem quemcumque beato </l>
<l n="21">Apposuisse lucro et donis plausisse deorum. </l>
<l n="22">Si nondum tremulae frigus deforme senectae </l>
<l n="23">Te premit, et nescis <sic>canac</sic> fastidia curae </l>
<l n="24">Mente potens nimiumque tuus, ne sperne petenti</l>
<l n="25">Indulgere animo quicquid licet: auctus amicis </l>
<l n="26">Urge pedes festisque diem partire choraeis. </l>
<l n="27">Quin et, Romuleo qua pubes Martia septo </l>
<l n="28">Proludit pugnas vincendique omina Parthi, </l>
<l n="29">Ne pigeat conferre manum, dum condat anhelum</l>
<l n="30">Axem solis Atlas, certa dum conscius hora </l>
<l n="31">Invisas comites mulcere et fallere dulci </l>
<l n="32">Sermone assuetos hibemae taedia noctis.</l>
<milestone unit="page" n="184"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c070">
<head>LXX. PARAPHRASIS
IN ODEM 9. LIBRI 4. HORATII</head>
<l n="1">Non sane moriar, Lolli, Parcisque licere </l>
<l n="2">In nostrum nil crede decus: mea Musa perennis </l>
<l n="3">Elisio quidquam refugit debere tyranno. </l>
<l n="4">Carmina Romuleo vivent illesa theatro, </l>
<l n="5">Quae quondam e Danao ceu sacram littore mercem </l>
<l n="6">Deduxi in Latium, resono quae gurgite praeceps </l>
<l n="7">Aufidus Adriaco properat narrare parenti. </l>
<l n="8">Quamquam ego, quem Graio novus alite provehit ardor, </l>
<l n="9">Non sperem Ausonios transcendere laude poetas,</l>
<l n="10">Non ideo mea plectra iacent, non omne labori </l>
<l n="11">Eripiet pretium vatique illudet Apollo. </l>
<l n="12">Nam si Meoniae venerabilis aura Camenae </l>
<l n="13">Dulichiamque manum turbantesque agmina Teucros </l>
<l n="14">In nubes caelumque tulit, non lumine tanto</l>
<l n="15">Perculsum Stygiae celabunt Pindaron umbrae. </l>
<l n="16">Vivit adhuc Coae dulcis solertia Musae </l>
<l n="17">Alceusque, potens regum pavor, integer aevi </l>
<l n="18">Mirantum super ora volat. Nihil audet Homerus </l>
<l n="19">Laude sua, duris nihil invida morsibus aetas</l>
<l n="20">In Siculae monumenta lyrae divinaque magni </l>
<l n="21">Carmina Stesichori. Thei chelis aurea vatis </l>
<l n="22">Spirat adhuc Charites, spirat quoque Lesbia totum </l>
<l n="23">Idalium fidibus totamque Amatunta virago. </l>
<l n="24">Discite: Non tunicae multo de Gange rigentes,</l>
<l n="25">Non solam pueri tetigit coma flexa Lacenam </l>
<l n="26">Et niveum cervicis ebur, non sola coruscos </l>
<l n="27">Mirata est comites classemque et transtra superbi </l>
<l n="28">Pondere opum Priami largoque gementia luxu. </l>
<l n="29">Quin etiam adducto non primus spicula Teucer</l>
<l n="30">Direxit nervo et calidae conamine dextrae </l>
<l n="31">Emissa Illiacas perterruit abiete turres. </l>
<l n="32">Saepe fuit sceptrum Assaraci fortunaque Troiae</l>
<milestone unit="page" n="185"/>
<l n="33">Barbarica tentata manu, fera bella Scamander </l>
<l n="34">Non semel erubuit, forte et generosiar alter</l>
<l n="35">Caedibus auxit aquas rapidi Simoentis Achilles. </l>
<l n="36">Secum olim rapuit totam in certamina Creten </l>
<l n="37">Lictius Idomeneus, multorum septus ab armis </l>
<l n="38">Divisit laudem, nec Pergama subruit uno </l>
<l n="39">Contentus Stenelo. Quae quondam nomina regum</l>
<l n="40">Pro natis pugnasse reor! Qui sanguine terram </l>
<l n="41">Pro patria tinxere duces! Quam plurimus ultor </l>
<l n="42">Coniugis! Haud solum Mavortius Hector amavit </l>
<l n="43">Astianacta suum, patriaeque sacrata saluti </l>
<l n="44">Vulnera Deiphobi Phrygiae luxere maritae.</l>
<l n="45">Ante et Priamidas fortemque Agamemnona multi </l>
<l n="46">Armorum immodici, durae quoque fulmine dextrae </l>
<l n="47">Aequales nituere deis, tamen omnis in illis </l>
<l n="48">Laus perit et nullo decorantur funera luctu, </l>
<l n="49">Quod spreti Musis nostroque favore carentes</l>
<l n="50">Pallida Lethei isubiere silentia mundi. </l>
<l n="51">Non multum a magnis obscena ignavia rebus, </l>
<l n="52">Otia non multum pulchra a virtute recedunt, </l>
<l n="53">Si virtus lateat mersique herois in aevum </l>
<l n="54">Indeploratas velent oblivia lauros.</l>
<l n="55">At mihi ne placidi pateant penetralia Pindi, </l>
<l n="56">At Phoebus rapiat mihi laurea serta, meisque </l>
<l n="57">Cantibus Aonie nolit praeire sub antro, </l>
<l n="58">Si te noster amor, si te mea plectra silebunt, </l>
<l n="59">Teque sub Elisia, Lolli, inarcescere sylva</l>
<l n="60">Ingratus timidusve sinam. Iam carmen ab ore </l>
<l n="61">Luctatur, subito livescit barbiton auro </l>
<l n="62">Inque tuas laudes nullo tangente resultat. </l>
<l n="63">O studiis animoque potens et firmior omni </l>
<l n="64">Iudice, quem trepidi quondam sensere Quirites,</l>
<l n="65">Non tua sors hilaris, non turbine corda maligno </l>
<l n="66">Corrumpit fortuna furens, inque omnibus idem </l>
<l n="67">Parque tibi censeris et irrevocabilis ulli </l>
<l n="68">A recto puroque gradu; tu fraudis avarae </l>
<l n="69">Censor et haud populis uno metuendus in anno</l>
<l n="70">Dictator consulque tui, cui pulchra curulem </l>
<l n="71">Gloria et ingenuos gestat sapientia fasces.</l>
<milestone unit="page" n="186"/>
<l n="72">O quoties mota plausit tibi cernuus urna </l>
<l n="73">Pompilius Curiusque senex, dum cernit uterque </l>
<l n="74">Te formidato removentem munera vultu</l>
<l n="75">Vallantemque sacrum stabili terrore tribunal. </l>
<l n="76">Iure beatus erit, cui non manus impia largas </l>
<l n="77">Per thalamos congessit opes. Felicior ille est </l>
<l n="78">Censendus, quisquis multo spectabilis auro </l>
<l n="79">Divitiisque fluens tantis in sumptibus uti</l>
<l n="80">Lege potest, qui pauperiem casusque sinistros </l>
<l n="81">Quique valet praedura pati, cui turpius ipsa est </l>
<l n="82">Morte scelus, qui grande caput subeunte periclo </l>
<l n="83">Devovet in dubiam patriae populique salutem.</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c071">
<head>LXXI. D. NICOLAUS, MIRAE ANTISTES, LACTENS
ADHUC STATIS DIEBUS IEIUNIA CELEBRAT.
ODE</head>
<l n="1">Cernua te patriae suspexit flamma Chimerae</l>
<l n="2">Et viridi Cragus obsitus alno </l>
<l n="3">In tua gaudentes motavit basia lucos,</l>
<l n="4">Par superis Pataree. Videntem </l>
<l n="5">Naturam attonuit parcus puer, ut nova sensit </l>
<l n="6">Lactentis miracula labri. </l>
<l n="7">O age! vix natum poteras te nosse, simulque</l>
<l n="8">Cum certum tulit orbita solem, </l>
<l n="9">Lac fugis, et siccae servant ieiunia cunae. </l>
<l n="10">Macte animis sub vindice tanto, </l>
<l n="11">O pia sobrietas, o primae gloria gentis</l>
<l n="12">E scopulis et robore natae. </l>
<l n="13">Per te Chaoniae placuerunt pabula sylvae</l>
<l n="14">Et puri de fonte liquores. </l>
<l n="15">Tu modico auxisti validam Lacedaemona sumptu </l>
<l n="16">Et magni incrementa Quirini. </l>
<l n="17">Tu sophiae aeternum comes et Parnassidas inter</l>
<l n="18">Aeternum veneranda sorores.</l>
<milestone unit="page" n="187"/>
<l n="19">Te cogente animos et frontem vivida tollit </l>
<l n="20">Temperies et regula morum. </l>
<l n="21">Sed iam possessi radiato e cardine caeli</l>
<l n="22">Securus mortalia cernit </l>
<l n="23">Metiturque suos aliena a clade triunphos</l>
<l n="24">Nicolaus. Proh, quanta per orbem </l>
<l n="25">Exilit et quanto pede subdita colla fatigat 25 </l>
<l n="26">Luxuries immensa palati! </l>
<l n="27">Per fora perque vias magnorumque atria divum</l>
<l n="28">Sacrilega fumantia pompa </l>
<l n="29">Spirant daedaleos Saliari in lance sapores </l>
<l n="30">Oris scitamenta superbi. </l>
<l n="31">Iam nisi centenis obsonia structa ministris</l>
<l n="32">Spernit adeps, iam sordida ventris </l>
<l n="33">Ambitio saltum late grassata per omnem,</l>
<l n="34">Per fluctus perque aera vastum </l>
<l n="35">Servorum assiduos gaudet caenare labores </l>
<l n="36">Interdumque animas. Quid hianti </l>
<l n="37">Non liceat! Gelido mediae sub verbere brumae</l>
<l n="38">Spumanti concurritur apro. </l>
<l n="39">Peucetias agitat calido sub sydere damas </l>
<l n="40">Ore sequax venator anhelo. </l>
<l n="41">Alter adest undis vitioque iubente Lucrini</l>
<l n="42">Demersus sub gurgite ab ipsis </l>
<l n="43">Nympharum thalamis raptim conchilia vellit</l>
<l n="44">Pontificum redolentia caenas. </l>
<l n="45">Defendit rhombos frustra elluctantibus undis </l>
<l n="46">Carpathium, vagus Adria mullos. </l>
<l n="47">Tota gemit natura suos expendere census</l>
<l n="48">Et domino servire voraci. </l>
<l n="49">Quo proporas ultra? Gutturque absolvis Apici </l>
<l n="50">Deliciis temulenta propago? </l>
<l n="51">Nil sat erit? Nihil est, quod nudus ab alite lucus</l>
<l n="52">Quodque tibi silet invius aer? </l>
<l n="53">Pavo Samum liquit, nulla turbante volucri </l>
<l n="54">Iam purus subit aequora Phasis. </l>
<l n="55">Praela fremunt Lesbi, dominoque umbratur Iaccho </l>
<l n="56">Crete olim devota Tonanti. </l>
<l n="57">Nil satis est patinis, ventrisque animosa protervi </l>
<l n="58">Proluvies nova monstra reposcit </l>
<milestone unit="page" n="188"/>
<l n="59">Mensarum: nigri laniata carne cerastae </l>
<l n="60">Strimonias pavisse volucres </l>
<l n="61">Sudat et ancipiti male luxuriasse veneno</l>
<l n="62">Boleti haud impune revulsi. </l>
<l n="63">Saeva libido gulae cum sole extendit aperta</l>
<l n="64">Brachia moliturque secundas </l>
<l n="65">Trans Gangem Tigrimque vias; iam Sinica ducit </l>
<l n="66">Pocula Gangaridumque fragrantes </l>
<l n="67">Excindit sylvas, ut olentis spiritus aurae</l>
<l n="68">Magna animet convivia, odoram </l>
<l n="69">Taprobanem ratibus centum vehit, inde recedit </l>
<l n="70">Et dulces affectat hiulco </l>
<l n="71">Ore premens Brasilos, vento sic navigat omni</l>
<l n="72">Caenarum peregrina supellex.</l>
<l n="73">Proh pudor! huc recidit nostrae laus mentis et ardor,</l>
<l n="74">Huc primordia debita caelo,</l>
<l n="75">Ut scriptas aliquis condenda ad fercula leges </l>
<l n="76">Conscribat Sybarita Minerva.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" xml:id="c072">
<head>LXXII. S. MAURUS SICCO PEDE FLUMEN CALCAT.
EPIGRAMMA 37.</head>
<l n="1">Fremit volutis amnis in praeceps vadis </l>
<l n="2">Altumque mordet marginem. </l>
<l n="3">Hunc, Maure, (tanta flumen attonuit fides) </l>
<l n="4">Sicco premis vestigio.</l>
<l n="5">Nam, si amor amantes invicem assimilat, Deum </l>
<l n="6">Te crediderunt Naiades.</l>
<milestone unit="page" n="189"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c073">
<head>LXXIII. B. STANISLAUS PUERUM IESUM IN ULNIS GESTAT.
EPIGRAMMA 38.</head>
<l n="1">Dum Kostka alterutro fovens lacerto </l>
<l n="2">Votum aevi, sobolem Tonantis, arctat, </l>
<l n="3">Quam belle rubor emicat, piosque </l>
<l n="4">Per vultus vaga cursitat voluptas! </l>
<l n="5">Quam belle fugiunt et ora laetae </l>
<l n="6">Depingunt lacrymae geluque molli </l>
<l n="7">E frontis nivibus videntur ire! </l>
<l n="8">Non sic gutta solet gemente caelo </l>
<l n="9">Conchae lambere muricem patentis, </l>
<l n="10">Non sic rore novo madens ab axe </l>
<l n="11">Aurorae gena mollicella ridet. </l>
<l n="12">At si cum face flammea in reductis </l>
<l n="13">Ulnis totus amor sedet, pudici </l>
<l n="14">Non mirum est animi nives liquari.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hexameter" xml:id="c074">
<head>LXXIV. IDEM A FRATRE INSEQUENTE NON VISUS PRAETERITUR.
EPIGRAMMA 39.</head>
<l n="1">Currit inaspectus fratri puer exul. An illum </l>
<l n="2">Obnubit sua lux, mortalem an celsior heros </l>
<l n="3">Eludit visum? Ratio est: degebat in astris.</l>
<milestone unit="page" n="190"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c075">
<head>LXXV. IDEM AD IMPURA DICTA ANIMO DEFICIT,
AT FRATRIS VERBERA FORTISSIME SUFFERT.
EPIGRAMMA 40.</head>
<l n="1">Vana ad dicta cadis, fraternos surgis ad ictus,</l>
<l n="2">Caederis et vinci fit tua palma, puer. </l>
<l n="3">Christicolae en specimen: nostrum est vicisse cadendo;</l>
<l n="4">Verba haud posse animo, verbera posse pati.</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c076">
<head>LXXVI. AD BOREAM
ODE</head>
<l n="1">Deum sub antro vidimus impia </l>
<l n="2">Bruma rigentem. Quid, Borea, mones? </l>
<l n="3">Ah parce, nimborum satelles, </l>
<l n="4">Parce, levi metuende penna.</l>
<l n="5">Hic non aviti criminis improbus </l>
<l n="6">Heres inultam progeniem luit: </l>
<l n="7">Amoris inclemens, amoris </l>
<l n="8">Impetus e solio Tonantis</l>
<l n="9">Deiecit aegrum. Tu quoque lampada </l>
<l n="10">Hausisti amoris; Cecropiae nurus </l>
<l n="11">Testantur, et rapta marita </l>
<l n="12">Sithonium caluit cubile.</l>
<l n="13">Ah, parce, sic te non Canis aestifer </l>
<l n="14">Frangat furentem, non premat Eolus, </l>
<l n="15">Thraceque septenisque praeceps </l>
<l n="16">Gurgitibus veneretur Ister.</l>
<milestone unit="page" n="191"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c077">
<head>LXXVII. XAVERIUS CONSPECTU IPSO BADAGAS FUGAT.
EPIGRAMMA 40.a)</head>
<l n="1">Infremuit Badagum furor, et feralis Enyo</l>
<l n="2">Extulit horrendam sanguinolenta facem. </l>
<l n="3">Vix fert barbariam tellus: Travancoris ora</l>
<l n="4">Ante tubam subito victa timore cadit. </l>
<l n="5">Sed maior tamen orbe nec expugnabilis armis </l>
<l n="6">Omnibus hanc trepidae detulit unus opem: </l>
<l n="7">Constitit ad portas et sacri fulgure vultus</l>
<l n="8">Hostem incomposita iussit abire fuga. </l>
<l n="9">Dum solus venis et vincis, Francisce, videndo, </l>
<l n="10">Cur non Ausonio Caesare maior eris? </l>
<l n="11">Attamen haud unquam melius te barbarus hostis</l>
<l n="12">Agnovit quam cum cernere non potuit.</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c078">
<head>LXXVIII. TOLI, MAURICAE URBIS, INCOLAS XAVERIUS
PRODIGIALI INCENDIO PLECTIT.
ODE</head>
<l n="1">Actum est: in ortum iam refugit dies, </l>
<l n="2">Et caeca solis constitit orbita, </l>
<l n="3">Per ima terrarum repente </l>
<l n="4">Praecipiti salit ardor ira.</l>
<l n="5">Eructat orbis viscera, et editus </l>
<l n="6">Stygem tremendam conglomerat vapor, </l>
<l n="7">Dum mugit expirata passim </l>
<l n="8">Multisonum per inane flamma.</l>
<l n="9">Actum est: rebellis progenies Toli, </l>
<l n="10">Dovota Diti victima, turbidos </l>
<l n="11">Demitte iam sensus et atrum </l>
<l n="12">Xaverio superante collum.</l>
<milestone unit="page" n="192"/>
<l n="13">Cerne, ut volutus per tua flammeis </l>
<l n="14">Delubra spiris Orcus et ultio </l>
<l n="15">Bacchatur immanis, tuisque </l>
<l n="16">Exuviis Libitina vindex</l>
<l n="17">Inter frementes Eumenidum minas </l>
<l n="18">Insultat atris vecta curulibus,</l>
<l n="19">Nec sceptra Francisci nec ingens </l>
<l n="20">Imperium Nemesis recusat. </l>
<l n="21">Fertur, superbae littora Mauricae </l>
<l n="22">Dum lustrat udo lumine, Nereus </l>
<l n="23">Flexisse visus atque ab alto </l>
<l n="24">Fumiferos timuisse montes,</l>
<l n="25">Mox voce, quantam non gravis Eolus, </l>
<l n="26">Non turbo fractis nubibus evomit, </l>
<l n="27">Clamasse: »Venturo remotae </l>
<l n="28">Xaverio trepidate gentes.</l>
<l n="29">Est orbe maior, numen inest ei, </l>
<l n="30">Vel numen ipse est, credite, credite, </l>
<l n="31">Scit crimen ulcisci, scit altis </l>
<l n="32">Muneribus cumulare mundum.«</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="iambicum" xml:id="c079">
<head>LXXIX. ITER AD ANTRUM BETHLEMITICUM
STYLO LIVII ANDRONICI, POETAE VETUSTISSIMI
IAMBICI</head>
<l n="1">Acurasso, ne mihi abusa sit via, grandibo gradus. </l>
<l n="2">Vix queo, pape! oppido mi prae curriculo istactenus desudascitur, </l>
<l n="3">Egomet iam gravastellus, nec meo immerito, cluo, </l>
<l n="4">Defloccata canitudo et vires concipilatae meum itiner lamberant.</l>
<l n="5">Inque tute, bucaeda bubsa, per tua te quaeso pecuda, </l>
<l n="6">Sic ne te infelicare velit magnos Iovis, inque mihi ignaruri,</l>
<milestone unit="page" n="193"/>
<l n="7">In qua domu puerum puera Puerpera peperit et lactem nato danit. </l>
<l n="8">Atat, gemiti vox meas aureis batuit. Ellum! euax! ipsus est Diespiter,</l>
<l n="9">Qui manceps humanum capital in specu suo cordolio luit. </l>
<l n="10">Salve, mea lubentia, turturille; salve, passercule, columbule, </l>
<l n="11">Mi lepus, mea monedula, mulse, mel, mellilla, mellinia, </l>
<l n="12">Tu mepte dulcificas, o licessit mi tecum aevum agere, </l>
<l n="13">Moriri nequitur ibus, qui tecom sedent. </l>
<l n="14">Fungi sunto et buccones, bucculenti, eleborosi, blitei, </l>
<l n="15">Qui mavolunt cunctare, nec hilari convenibunt te, o Deus ipsissime, </l>
<l n="16">Ut labias isti tuo nidamento applicent et dorsa in curvedinem duint. </l>
<l n="17">Egone me hinc aliquo abstulam? Nae cerritus, si id faxo, fuam. </l>
<l n="18">Nam mea confirmitate autumo me, quod volupe est, a te impetrassere, </l>
<l n="19">Mi decet te amplectier efflictim et contente, qui caelos amplectis manu.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c080">
<head>LXXX. GANIMEDES SCABIOSUS
EPIGRAMMA 41.</head>
<l n="1">Frater Narcissi, Veneris gener, Urbis ocellus,</l>
<l n="2">Ille charis charitum Tullus, amoris amor, </l>
<l n="3">Etsi vere genas pingat, conspersaque Cypro</l>
<l n="4">Fluctuet auratae mobilis unda comae, </l>
<l n="5">Corruptum praefert scabra porrigine corpus, </l>
<l n="6">Et notat ambrosiam pustula crebra cutem. </l>
<l n="7">Nec cessant ungues, pectus sulcatur, et omne</l>
<l n="8">Per femur incurvae cursitat ira manus. </l>
<l n="9">Palladis in studiis qui rodere nolluit unguem,</l>
<milestone unit="page" n="194"/>
<l n="10">Quam bene nunc proprio roditur ungue puer. </l>
<l n="11">Quam bene nunc meritis serpit contagio membris,</l>
<l n="12">Contagem multis attulit ille prius. </l>
<l n="13">Nunc cunctis fugitur, socio vitatur ab omni. </l>
<l n="14">Plusque olim nocuit non habuisse luem.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c081">
<head>LXXXI. IN PULLUM, NIGELLUM IUVENEM
EPIGRAMMA 42.</head>
<l n="1">Pulle, quid adsciti lascive propola nitoris </l>
<l n="2">Per fora compositos fersque refersque gradus? </l>
<l n="3">Cumque exhalata vincas tria funera myrrha, </l>
<l n="4">Crinalisque fluat per tua terga cinis, </l>
<l n="5">Non metuis corvos? Pretiosum absconde cadaver, </l>
<l n="6">Quod iam semustum denotat atra cutis. </l>
<l n="7">Perge tamen, similes corvus non distrahit artus, </l>
<l n="8">Cognataeque dapi parcere novit avis.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c082">
<head>LXXXII. FONS E SEPULCRO
EPIGRAMMA 43.</head>
<l n="1">Omnia quo properant, tu nasceris inde, nec ulla</l>
<l n="2">Iustius hoc nomen lympha perennis habet. </l>
<l n="3">Viva e morte venis, finem coniungis et ortum,</l>
<l n="4">Nec mortem metuis, quae tibi facta parens. </l>
<l n="5">Et gelida, haud mirum, gelidos si transilis artus, </l>
<l n="6">Pura es, nam sordes tergere fata solent. </l>
<l n="7">Non Procyon, non te validi Canis hauriet ortus,</l>
<l n="8">Formidant ortus nam magis astra tuos.</l>
<milestone unit="page" n="195"/>
<l n="9">Quisquis ades, tali tumidum caput ablue lympha, </l>
<l n="10">Dogmata nam capiti suggeret ista tuo: </l>
<l n="11">Dat mihi vita necem, mors vitam; te quoque certum est </l>
<l n="12">Vivere, ne vivas, ne moriare, mori.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c083">
<head>LXXXIII. MAGNUS IN LITTORE NILI TRUNCUS IACET.
EPIGRAMMA 44.</head>
<l n="1">Fortuna invidiam meruit, quod corpus inane </l>
<l n="2">Magni Niliaca procubuisset humo. </l>
<l n="3">Sed tamen immerito, nam tristi in funere nunquam </l>
<l n="4">Tam bona sors alios fertur amasse duces. </l>
<l n="5">Dum palmas numerat, quo condat littore tantae </l>
<l n="6">Exuvias animae, non bene certa fuit. </l>
<l n="7">Prodigium in fluviis Nilus sacra membra trahendo</l>
<l n="8">Abluit et totis par fuit unus aquis. </l>
<l n="9">Cum busta estincto funebria lusit Erynnis, </l>
<l n="10">Ipsa Pharos struxit Martis in igne rogum. </l>
<l n="11">Et nisi feralis Ptolemaea in caede sacerdos, </l>
<l n="12">Pompeii tumulo victima Caesar erat.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c084">
<head>LXXXIV. VIRTUTEM, NON PLAUSUS ESSE SEQUENDA.
EPIGRAMMA 45.</head>
<l n="1">Consequitur iustum vulgo laus curta Catonem, </l>
<l n="2">Cum multo Licinis plausus ab ore sonet.</l>
<l n="3">Attamen esse Cato mallem. Cur? Clarior hic est, </l>
<l n="4">Nam modo, qui multis non sapit, ille sapit.</l>
<milestone unit="page" n="196"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c085">
<head>LXXXV. GANIMEDES NEPOS. AD CAECILIANUM
EPIGRAMMA 46.</head>
<l n="1">Margites Urbi, sibi flos, elumbis et excors </l>
<l n="2">Et multum referens de Sibarite Lycas </l>
<l n="3">Credo equidem vivat membrisque et mente solutus, </l>
<l n="4">Dum sibi furta deum, Caeciliane, timet. </l>
<l n="5">Ad multam gaudet resupinus stertere lucem, </l>
<l n="6">Aurorae subito ne rapiatur equo. </l>
<l n="7">Mors temeti est et parcus aquae, nam novit, in undis</l>
<l n="8">Teodamantaeus quod periisset Hylas. </l>
<l n="9">Hunc sacra Pierii terrent penetralia Phoebi, </l>
<l n="10">Qui fuit in causa, cur Hyacinthus obit. </l>
<l n="11">Non micam praefert cerebri, quod ab impete tutus</l>
<l n="12">Narcissus propria simplicitate fuit. </l>
<l n="13">Suspicor haec, verum ut fatear, nec perdere vero</l>
<l n="14">Me volo, dum falso crimine perdo Lycam. </l>
<l n="15">Quid timeat raptum, rapitur dum perpete culpa </l>
<l n="16">Dumque rapi ad trifidam non timet ille crucem?</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c086">
<head>LXXXVI. DIVI NICOLAI TOLENTINATIS BRACHIA EGGESTO
CRUORE ITALIAE BELLA FUTURA PRAENUNCIANT.
EPIGRAMMA 47.</head>
<l n="1">Si de monte suo iam cogitat atra Gradivus </l>
<l n="2">Proelia, et Ausoniam iam petit hasta volans,</l>
<l n="3">Portendit tua dextra, Pater, perque ossa fluendo</l>
<l n="4">Pingit vaticinus proxima damna cruor. </l>
<l n="5">Prodesse assuetae durum est praedicere damna </l>
<l n="6">Usque adeo, ut sudet sanguine diva manus.</l>
<milestone unit="page" n="197"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c087">
<head>LXXXVII. CAMILLI LIVERNI ARCHIPOETAE EPITAPHIUM
EPIGRAMMA 48.</head>
<l n="1">Pieria pingues redimitus crambe capillos </l>
<l n="2">Has inter salices Archipoeta iacet. </l>
<l n="3">Occidit ante diem, nam per convivia Romae </l>
<l n="4">Noluit efetus dente carere senex. </l>
<l n="5">Obtutu fertur visos suxisse trientes </l>
<l n="6">Ossaque ventriculo perdomuisse suo. </l>
<l n="7">Saepe hausit Phoebum, dum fartis pocula buccis</l>
<l n="8">Atque Palatinas strangulat ore dapes. </l>
<l n="9">Non minor urbe fuit, nam magni paene Leonis </l>
<l n="10">Munificam vicit ventre gulaque manum. </l>
<l n="11">Huic busto si dona feras, non ingere flores,</l>
<l n="12">Myrrham aut lustralis debile frigus aquae. </l>
<l n="13">Funde merum large patinamque appone calentetm</l>
<l n="14">Et iecur et sponsae trita tomacla suis. </l>
<l n="15">Nam cinis in teneros et pubescentia caules </l>
<l n="16">Laetitiae signum protinus ossa dabunt.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c088">
<head>LXXXVIII. IN ORCAM, CUCULLATUM CONCIONATOREM,
CORNELII A LAPIDE COMMENTARIA CONTEMNENTEM.
AD FRONTONEM
EPIGRAMMA 49.</head>
<l n="1">Orca, cucullatus bene pastae morio buccae, </l>
<l n="2">Cornelium adlatrat: sic mihi, Fronto, refers. </l>
<l n="3">Pace tua, haud credo. Nimium sapit Orca, subulci </l>
<l n="4">Sit quamvis soboles carnificisque nepos. </l>
<l n="5">Tam pulchre loquitur, cum scandit pegmata, ut idem </l>
<l n="6">Albritius voces censeat esse suas.</l>
<milestone unit="page" n="198"/>
<l n="7">Tam salibus placet, ut toties, velut Orpheus, ulmos </l>
<l n="8">Traxerit et crassos in sua terga sudes.</l>
<l n="9">Cornelium, quem nempe sui coluere parentes, </l>
<l n="10">Ille colit, quantum vix coluisse putes. </l>
<l n="11">Sic colit, ut nomen Corneli in fronte coruscet, </l>
<l n="12">Cognomenque habeat semper in ore suo.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c089">
<head>LXXXIX. AD PATRONOS
DISTICHON 50.</head>
<l n="1">Venanti Diana praeest et Apollo canenti. </l>
<l n="2">Quis, patrone, tibi? Dic age! Mercurius.</l>
</div>
<div type="poesis-metamorphosis" met="hexameter" xml:id="c090">
<head>XC. MELANIONIS IN PULVEREM TORMENTARIUM
METAMORPHOSIS</head>
<l n="1">Conticuit Numitor, cui proximus incipit Alcon: </l>
<l n="2">»Quae poscunt nimium nostrae conamina mentis, </l>
<l n="3">Sunt suspecta Iovi; perit ut rubigine ferrum </l>
<l n="4">Ex sese natis humana industria damnis. </l>
<l n="5">Haec aurum reperit, luxus tamen extitit inde </l>
<l n="6">Et luxus Bellona sequax. Haec repperit arma, </l>
<l n="7">Queis perit, haec Dryadum thalamos latebrasque ferarum </l>
<l n="8">In mare deductas velis armavit in Austros </l>
<l n="9">Et placuit tanta arte sibi, sed naufraga magnis </l>
<l n="10">Cladibus ignotos iussit clarescere fluctus. </l>
<l n="11">Exemplum in promptu est, quo testis opimior alter </l>
<l n="12">Haud poterit curas hominum nimiumque sagacem </l>
<l n="13">Certius apposito mentem damnare periclo. </l>
<l n="14">Forte etiam vestras (socii) vetus attigit aures</l>
<milestone unit="page" n="199"/>
<l n="15">Melanion: nempe est populis notissimus illis, </l>
<l n="16">Quos vaga Parrhasii superincubat orbita currus. </l>
<l n="17">Huic pater, algentes qui permeat amne Sicambros, </l>
<l n="18">Albis erat, genitrix Dryadum pulcherrima Nice. </l>
<l n="19">Quae compressa deo: »Da natum, praemia raptae</l>
<l n="20">Virginitatis«, ait, »da pignora certa, marite!« </l>
<l n="21">Quem vovit, datus est et matris lumina vultu </l>
<l n="22">Perspicuumque patrem solerti mente ferebat.</l>
<l n="23">Ergo ubi iam firmos virtus adolevit in annos, </l>
<l n="24">Indignans aetate tegi, iam multus in omni</l>
<l n="25">Lingua Melanion, et centum mobilis alis </l>
<l n="26">Fama ferens illum studiisque animoque repostas </l>
<l n="27">Naturae latebras scrutatum et cernere nudam </l>
<l n="28">In thalamis potuisse suis. Quae fata locorum, </l>
<l n="29">Unde aestus pelago, cur fulmina rauca sequantur</l>
<l n="30">Taigeten Hyadasque, Noti quo limite currat </l>
<l n="31">Exercens inferna vigor, quo sydera vultu </l>
<l n="32">Educant varios non uno in pectore mores, </l>
<l n="33">Ille docet populos, quos dives Renus et Ister, </l>
<l n="34">Quos Mosa et levibus crinitus Volga sagittis</l>
<l n="35">Vistillusque lavant, qui pascua pinguis inerrant </l>
<l n="36">Erciniae et latum facturi ad culmina callem </l>
<l n="37">Carpatiam solida glaciem secuere bipenni.</l>
<l n="38">Cura premit curam, maioraque semper anhelat </l>
<l n="39">Et nescit mens nostra modum. Semotus in antro,</l>
<l n="40">Dum necat orta dies, moriens dum suscitat astra, </l>
<l n="41">Ille iterat secum, quantae conamine curae, </l>
<l n="42">Quo nisu Lachesin herbis instructus et arte </l>
<l n="43">Aeternas adigat cum stamine scindere leges </l>
<l n="44">Et Mortem propria arma pati, ne decolor ultra</l>
<l n="45">Indeploratum regnet Libitina per orbem. </l>
<l n="46">Attonuit Parcas ausus, dominaeque sibique </l>
<l n="47">Et regnis timuere suis; nec crescere damnum </l>
<l n="48">Passa mora Clotho verbisque et fronte dolosa </l>
<l n="49">Melaniona petit: »Mecum, doctissime, mecum,</l>
<l n="50">Quo tua te virtus, quo te sapientia poscit </l>
<l n="51">Et fatum sapientis amans. Penetralia Fauni </l>
<l n="52">Atque immortales caeca sub rupe Napeas </l>
<l n="53">Graminaque et segetes, queis augent saecula Nymphae, </l>
<l n="54">Conspexi tremuique videns. Iam perge, repertum est,</l>
<milestone unit="page" n="200"/>
<l n="55">Quo tibi mortalem liceat non esse reperto.« </l>
<l n="56">Dixit et ignotam deceptum ducit in arcem.</l>
<l n="57">Qua sese in sese condit penitusque recedens </l>
<l n="58">Hercinia agglomerat noctem, quam plurima nutrit </l>
<l n="59">Taxus et horrifica pendentes rupe cupressi,</l>
<l n="60">Antrum imane patet: pallens haec ostia lethum, </l>
<l n="61">Has novit Libitina fores, hinc sceptra per omnes </l>
<l n="62">Extendit terras totamque ingentibus aequat </l>
<l n="63">Naturam imperiis, hinc lethifer halitus afflat </l>
<l n="64">Teutonas et belli caedisque inspirat amorem.</l>
<l n="65">Postquam introgressi, tandem patuere cruentae </l>
<l n="66">Parcarum insidiae. Novit tandem atria nunquam </l>
<l n="67">Cognita viventi: vellet rediisse, sed obstant </l>
<l n="68">Iura deum, clausosque gemit post terga recursus. </l>
<l n="69">Sic, ubi Rachusius geminas interfluit arces</l>
<l n="70">Portus et artifici sinuat sua brachia luna, </l>
<l n="71">Concussi innumero fervescunt mugile fluctus, </l>
<l n="72">Quem dapium deduxit amor, piscator at illum </l>
<l n="73">Russeus et prohibet maculosa indago reverti, </l>
<l n="74">Conclusumque, suae dum querit pabula vitae,</l>
<l n="75">Compellit dominas moriendo tingere lances. </l>
<l n="76">Regia mortis erat nec nubibus atra nec umbris, </l>
<l n="77">Dives luce sua, qua nil manifestius usquam est, </l>
<l n="78">Lumine quam clauso sentire et cernere possis. </l>
<l n="79">Noctem mille rogi raptaeque ardentibus olim</l>
<l n="80">Inferiis domuere faces. Stillantia tabo </l>
<l n="81">Tela locum torvaeque lues Furiaeque coronant </l>
<l n="82">Et centum causae exitii: dolor, ambitus, cura, </l>
<l n="83">Immodicaeque dapes et sparsi sanguine nummi </l>
<l n="84">Et medicae tormenta manus. Simulacra vagantur</l>
<l n="85">Nuda necis totidem, quot messibus Appulus albet, </l>
<l n="86">Quot saxa Illyricos conspergunt <sic>aspora</sic> fines. </l>
<l n="87">Quin etiam tot dira inter portenta sedebant </l>
<l n="88">Euriale et Glycere Phillisque, Amarillis et Aegle </l>
<l n="89">Et malum Galatea gerens, quibus horrida pestis</l>
<l n="90">Rosa genas, pallens macie, vix ossibus herens </l>
<l n="91">Excubat et Gallam se gestu habituque fatetur: </l>
<l n="92">Anne ultra illecebras cognataque gaudia letho, </l>
<l n="93">Anne ultra, o miseri quidquam speretis amantes? </l>
<l n="94">Sed dum tanta videt, potuit si tanta videre</l>
<milestone unit="page" n="201"/>
<l n="95">Iam non ipse suus, properantes agmine facto </l>
<l n="96">Triste satellitium, Pallor gravis, anxius Horror </l>
<l n="97">Theutona corripiunt longoque ululante tumultu </l>
<l n="98">Iratae sistunt Libitinae ante ora trementem. </l>
<l n="99">Illa excelsa sedet, ceu nostro flente senatu</l>
<l n="100">Cum premit exanimis feralia pegmata Princeps. </l>
<l n="101">Et tunc maiorem sua fecerat ira gravique </l>
<l n="102">Spumantes ex ore minae: »Morere, improbe«, clamat, </l>
<l n="103">»Et tecum populi; cui per mea damna volebas </l>
<l n="104">Prodesse, ingentem quatiant tua funera mundum.</l>
<l n="105">Non simplex vulnus, non una est victima, laesae </l>
<l n="106">Quae possit satis esse neci: voluisse, peracta est </l>
<l n="107">Culpa tibi, gentesque, tuos exempla per ausus </l>
<l n="108">Quae poterant sumpsisse, luent. Ten volvere tantum </l>
<l n="109">In mea sceptra nefas? Tune, o teterrime, laesa</l>
<l n="110">Maiestate reus, quam quidquid in orbe timetur </l>
<l n="111">Pertimuisse solet, quam regia sceptra ducumque </l>
<l n="112">Laurigeri fasces, quam Doris et igneus ether, </l>
<l n="113">Et quicquid natum est dominam moriendo salutant? </l>
<l n="114">Hunc age, lictores, liquidis immergite flammis</l>
<l n="115">Deque illo, quidquid post flammam et fata supersit, </l>
<l n="116">Ad me ferte citi!« Necdum sua clauserat ora, </l>
<l n="117">At iuvenis rapidos mersus crepitabat in ignes.</l>
<l n="118">Iam pira materiem membrorum elementaque nigri </l>
<l n="119">Corporis et iunctum caeca compage vigorem</l>
<l n="120">Segregat. Humanos quaecumque aptantur in artus, </l>
<l n="121">In partes abiere suas: nitrosus in imo </l>
<l n="122">Stat cinis, et succo levibusque exhausta medullis </l>
<l n="123">Ossa tenet carbo, sulphur per cuncta vagatum </l>
<l n="124">Ardet adhuc, quod ne volucres vanescat in auras,</l>
<l n="125">Fonte superfuso celeres pressere ministri. </l>
<l n="126">Rapta rogo (heu nostrae quantum nocitura saluti) </l>
<l n="127">Massa datur dominae, quae nigra coagula passi </l>
<l n="128">Congeriemque viri teretes nudata lacertos </l>
<l n="129">Versat et exiguos tandem conformat in orbes.</l>
<l n="130">Talia, cum longo pallet maturus ab aestu, </l>
<l n="131">Semina per valles spargit amaranthus apricas. </l>
<l n="132">Mox e ferali confusae cladis acervo, </l>
<l n="133">Quem superincumbens cubitoque innixa premebat, </l>
<l n="134">Os legit et, famam si longa haud obruit aetas</l>
<milestone unit="page" n="202"/>
<l n="135">Confuditque situ, fertur metuenda fuisse </l>
<l n="136">Tibia Salmonei, qui ficto fulmine quondam </l>
<l n="137">Terruerat Danaos vero periturus ab ictu.</l>
<l n="138">Vertebrae abscindit convexa et perpete ductu </l>
<l n="139">Pervia claustra novo constipans pulvere farcit.</l>
<l n="140">His postquam ad calcem tenui fidit ore foramen, </l>
<l n="141">Ingerit ungue terens caecae nova semina flammae </l>
<l n="142">Nigrantesque atomos, spirantemque admovet ignem. </l>
<l n="143">Admoto emicuit fulgur prius, inde sonorum </l>
<l n="144">Infremuit tonitru, fremituque immugiit ether,</l>
<l n="145">Dum terret Furias, dum fulminat osse cavato </l>
<l n="146">Melanion cogitque chaos resilire sepultum </l>
<l n="147">Et nigra funerei reboare silentia regni.</l>
<l n="148">Ut satis enituit, quanta experientia parvis </l>
<l n="149">Insit pulveribus, Libitina: »Huc, Ultio«, dixit,</l>
<l n="150">»Huc, Bellum, properate gradus perque Arctica primum </l>
<l n="151">Littora, per reliquas modico post tempore gentes </l>
<l n="152">Spargite conclusam tam saevo in pulvere pestem. </l>
<l n="153">Quas hinc exuvias referam! quae nomina! Quanta </l>
<l n="154">Mole ferar! Iam fata ducum, iam rura cruentis</l>
<l n="155">Strata cadaveribus, gemitusque exemplaque Troiae, </l>
<l n="156">Regnorum cineres et sceptra ardentia cerno.« </l>
<l n="157">Haec ait et clades plausit sua iussa secutas.</l>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c091">
<head>XCI. VOTA ORBIS TERRARUM AD NASCITURUM DOMINUM
ELEGIA</head>
<l n="1">Legem vota petunt, sed legem vota recusant, </l>
<l n="2">Quae movet a nulla lege retentus amor. </l>
<l n="3">Saepe pudor magni voti puduisse voventem, </l>
<l n="4">Summaque pars laudis poscere summa fuit. </l>
<l n="5">Magna petam, fateor, veniam da magna petenti, </l>
<l n="6">Nam petere a magnis non nisi magna decet. </l>
<l n="7">Te volo, promissae spes o pretiumque salutis, </l>
<l n="8">Te volo, quo nullum munere maius habes.</l>
<milestone unit="page" n="203"/>
<l n="9">Nec meritis fretus posco, nisi noscere sese </l>
<l n="10">Immeritum meriti quis putet esse loco. </l>
<l n="11">Ante alios meritum, magnum tamen ante datorem</l>
<l n="12">Semper pro merito nil meruisse fuit. </l>
<l n="13">Sum miser, hoc meritum est; pietas tua namque iacebit,</l>
<l n="14">Si nusquam miseri, qui releventur, erunt. </l>
<l n="15">Ut nosti miseros, miseros cuni faenore ditas, </l>
<l n="16">Sic miser ut noscar, sic miser esse velim. </l>
<l n="17">Sum miser atque in me pietas non sola moveri,</l>
<l n="18">Sed fera barbaries saevitiesque potest. </l>
<l n="19">Aspice, quam doleam dirae sub pondere sortis; </l>
<l n="20">Culpa dolorque simul, sed mage culpa dolet. </l>
<l n="21">O quam me veteris premit inclementia pomi,</l>
<l n="22">Quam toto regnat perfidus orbe Pater! </l>
<l n="23">Flammatae Eumenides Ereboque emissa patenti</l>
<l n="24">Insedere meum pallida monstra diem. </l>
<l n="25">Hei mihi, sanguineo Themis imminet alta flagello, </l>
<l n="26">Quodque in me feriat, nil nisi vulnus habet. </l>
<l n="27">Ludunt mille mihi super ora trementia pestes</l>
<l n="28">Agminaque in luctus ingeniosa meos. </l>
<l n="29">Mors, quae in supplicium primo de crimine fluxit, </l>
<l n="30">Non est poena mei, sed medicina mali. </l>
<l n="31">Nec pueris pax est, puerorum corpora miscet</l>
<l n="32">Sacrilega Lachesis sanguinolenta manu. </l>
<l n="33">Stant cunae in feretris, lucem aspexisse timendum,</l>
<l n="34">Causa est, cur subeas funera, posse mori. </l>
<l n="35">Tu tamen, o nostris toties pulsate querelis, </l>
<l n="36">Cuius corde viget, regnat in ore salus, </l>
<l n="37">O ades et foveas, veluti de nube solutus</l>
<l n="38">Permulcet calidam roscidus imber humum. </l>
<l n="39">Sunt pro te resoni, mea sunt suspiria venti, </l>
<l n="40">Sunt frontis nebulae tristis imago meae. </l>
<l n="41">Cerne maris fluctus et dic: Ea signa doloris,</l>
<l n="42">Has pro me lacrymas anxius orbis agit. </l>
<l n="43">Quas nutrit nostro praecox Zephyritis in anno,</l>
<l n="44">Crescere in ardentes dic mea vota rosas. </l>
<l n="45">Te spectando vocant florentes veris ocelli, </l>
<l n="46">Quos aperit tenera daedala Flora manu. </l>
<l n="47">Te folia in silvis molles imitantia linguas,</l>
<l n="48">Te fluvii et placidae dulce loquuntur aquae.</l>
<milestone unit="page" n="204"/>
<l n="49">O mea lux, propera tandem, quae saepe petenti, </l>
<l n="50">Dulcius ut possit te reperire, lates. </l>
<l n="51">Si te amo, non temere est; tu nos absolvis et aufers</l>
<l n="52">Nomina tu studiis invidiosa meis. </l>
<l n="53">Nam si tantus amas mortalia, ten ego contra</l>
<l n="54">Non redamem? Iustum me tua flamma facit.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c092">
<head>XCII. D. PAULUS MICHI, IAPONICUS MARTYR,
CARCERIS CUSTODEM ASSERIT CHRISTO.
EPIGRAMMA 51.</head>
<l n="1">Qua sese in longos tellus disrumpit hiatus, </l>
<l n="2">Qua minabunda quies et timor hospes agit, </l>
<l n="3">Stat cognata Erebo vicinaque iurgia Ditis </l>
<l n="4">Audit et Eumenidum flagra sonare domus. </l>
<l n="5">Clauditur hic victor palma moriturus in alta, </l>
<l n="6">Illius ut dextrae tota sit arbor honos. </l>
<l n="7">Sed dum voce tonat sociisque aeterna recenset,</l>
<l n="8">Dicuntur Stygii contremuisse lacus. </l>
<l n="9">Quin etiam intremuit peior Phlegetonte satelles, </l>
<l n="10">Qui vigil et tantae Cerberus arcis erat. </l>
<l n="11">Illicet attonitus frontem lustralibus undis</l>
<l n="12">Subdit et audito cernua corda Deo. </l>
<l n="13">Macte orator io, tibi subdita regna tuaeque</l>
<l n="14">Exuviae mundi, sis modo sospes, erunt, </l>
<l n="15">Dum sertum dant vincla tibi, Capitolia carcer, </l>
<l n="16">Et pene in Stygiis lingua triunphat aquis.</l>
<milestone unit="page" n="205"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hendecasyllabus" xml:id="c093">
<head>XCIII. MARTYRUM IAPONUM CRUOR DEFLUENS COLLIGITUR.
EPIGRAMMA 52.</head>
<l n="1">Dum de pectoribus sonans apertis </l>
<l n="2">Singultat cruor et fluente vena </l>
<l n="3">Vitam collacrymatur occidentem, </l>
<l n="4">Adstantum pietas utrinque laxo </l>
<l n="5">Ferales gremio receptat imbres. </l>
<l n="6">O sacrum, pietas, relinque rorem, </l>
<l n="7">Qui de Iaponia cadit corona, </l>
<l n="8">Nam si contigerit solum, repente </l>
<l n="9">Ardentes cruor ibit in pyropos. </l>
<l n="10">O sacros, pietas, relinque rores! </l>
<l n="11">Sed sane pretiosior videtur, </l>
<l n="12">Si sanguis maneat suusque perstet </l>
<l n="13">Nec in multiplices eat pyropos. </l>
<l n="14">O sacrum, pietas, reconde rorem!</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c094">
<head>XCIV. LANCEIS SESE INTRA VISCERA DECUSSANTIBUS IAPONII
MARTYRES <sic>TRASFODIUNTUR</sic> IN CRUCE.
EPIGRAMMA 53.</head>
<l n="1">Stant cruce magnanimi Heroes patulisque lacertis</l>
<l n="2">Vicinam excipiunt, quam cupiere, necem, </l>
<l n="3">Dum fera transversae crispant hastilia dextrae</l>
<l n="4">Et coniuratus promovet arma furor. </l>
<l n="5">Ferrum utrinque minax intrat per vulnus et exit </l>
<l n="6">Atque decussatus permeat exta dolor. </l>
<l n="7">Pectore inest nova crux clausmnque urgendo cruorem</l>
<l n="8">Imam quadrifido flumine plangit humum. </l>
<l n="9">Unde haec, lictor, habes, puduit quae nosse Neronem, </l>
<l n="10">Des simul ut geminae membraque corque cruci? </l>
<milestone unit="page" n="206"/>
<l n="11">Ni forte id factum (dum cordi innititur una, </l>
<l n="12">Altera fert artus, utraque despicitur),</l>
<l n="13">Omnibus ut saeclis possent tam firma videri </l>
<l n="14">Corda cruci potius facta fuisse crucem.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c095">
<head>XCV. UNUS E FRANCISCANIS PETIT CLAVIS CONFIGI.
EPIGRAMMA 54.</head>
<l n="1">Si qua dari aut usquam morienti poscere fas est</l>
<l n="2">Munera, si vestro pectore digna petam, </l>
<l n="3">O rogo, tortores, tristi mea figite ligno</l>
<l n="4">Brachia, perque pedes ferrea cuspis eat. </l>
<l n="5">Sit, rogo, solamen nostro dolor ipse dolori, </l>
<l n="6">Sitque modus poenae non reperire modum. </l>
<l n="7">Figite me clavis, utque olim vita creatrix</l>
<l n="8">Deposuit vitam, sit mihi vita mori.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c096">
<head>XCVI. IN BARDOCUCULLUM, POETAE OBTRECTATOREM
EPIGRAMMA 55.</head>
<l n="1">Ut vitam redimant, se vulpes fraude tuetur, </l>
<l n="2">Ungue micante leo, fulmine dentis aper. </l>
<l n="3">At quaedam madidis serpunt animalia terris,</l>
<l n="4">Queis arcem praestat Patrocliana domus. </l>
<l n="5">His sola illuvies pugnat, rotat arma mephitis, </l>
<l n="6">Et tuta infesto paedor ab hoste facit.</l>
<l n="7">Te reor his similem, qui totus iure suillo</l>
<l n="8">Et vappa veteri, Bardocuculle, mades.</l>
<l n="9">Tu vomis Ansanctum, te clausis, improbe, nasis </l>
<l n="10">Ingens iustitium praetereunte venit. </l>
<milestone unit="page" n="207"/>
<l n="11">Hinc rixere licet, latres, ringaris, ut ictum </l>
<l n="12">Possis Apollineae commeruisse lirae,</l>
<l n="13">Non mihi sum vilis, non est mihi vilis Apollo, </l>
<l n="14">Sordeat ut tali vulnere nostra manus.</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c097">
<head>XCVII. ILLUSTRISSIMO AC REVERENDISSIMO DOMINO
HIERONIMO MATEIO ASCULANAE URBIS MODERATORI
SAPIENTISSIMO
ODE PANEGIRICA</head>
<l n="1">Ille canat fulvo viduatum Phasida villo, </l>
<l n="2">Hic magnae primordia Romae. </l>
<l n="3">Emathii Martis fremitus Poenumque rebellem </l>
<l n="4">In populos transmittat Iberus </l>
<l n="5">Vate sacer gemino, tetricae dum tertius aptat </l>
<l n="6">Saeva cheli tractanda docetque </l>
<l n="7">Ethen Herculeam dirosque Agamemnonis Argos</l>
<l n="8">Hesperio saevire coturno. </l>
<l n="9">Me nec Pannonio calidi Mavorte triones, </l>
<l n="10">Cognatae nec vulnera gentis, </l>
<l n="11">Non Ister dominus, non lauro cansitus Albis,</l>
<l n="12">Sub grandi vel Gallia sceptro, </l>
<l n="13">Tempora quaeque suis signare assueta triunphis,</l>
<l n="14">Impulit, Aoniumque vigorem </l>
<l n="15">Nemo mihi circum precordia duxit, ut aureum </l>
<l n="16">Digna daret mihi carmina pecten, </l>
<l n="17">Quam tu, Matei, cuius sub iure Truentus</l>
<l n="18">Se Tiberi vix cedere sentit. </l>
<l n="19">Quem puerum quondam nitidis Sapientia pennis </l>
<l n="20">Fertur in ambitiosa Tonantis </l>
<l n="21">Atria duxisse et lotum Permesside lynpha</l>
<l n="22">Nectareo pavisse liquore. </l>
<l n="23">Annuit, haud fallor, dextro de vertice Pindus,</l>
<milestone unit="page" n="208"/>
<l n="24">Qua molles agitabile gramen </l>
<l n="25">Exercet Zephyros, ludentique attremit aurae </l>
<l n="26">Faticano silva atra recessu. </l>
<l n="27">Ter quatit, en video, sacras vis enthea lauros,</l>
<l n="28">Ter rutilum sinuatus in anguem </l>
<l n="29">Fulgor obit colles, ter acuto scissa fragore </l>
<l n="30">Iam Phoebi cortina recedit. </l>
<l n="31">Audio, iam resono pertentans barbiton auno</l>
<l n="32">Mateium circumsonat ultro. </l>
<l n="33">Phoebus, io, et rigidum domina testudine montem</l>
<l n="34">Excitat, auritaeque sequuntur </l>
<l n="35">Illicet audito Matei nomine rupes </l>
<l n="36">Et sylvis vaga saxa revulsis. </l>
<l n="37">Romulidae tanti meritis iam maxima moles</l>
<l n="38">Mateidum splendore corusca</l>
<l n="39">En super et volucrum pennis loca inhospita et ultra </l>
<l n="40">Fulminibus data rogna movendis </l>
<l n="41">Surgit, templa Iovis grandemque irrumpit Olympum</l>
<l n="42">Et puris caput implicat astris. </l>
<l n="43">Quae Policleteo spirant simulacra sub ictu!</l>
<l n="44">Quos vultus, quae nomina cerno! </l>
<l n="45">Hic sua sceptra tenet triplicem terrentia mundum, </l>
<l n="46">Terna cui stat fronte potestas, </l>
<l n="47">Heros innocuus, cui circum ex ordine gaudent</l>
<l n="48">Magnanimi fervere nepotes.</l>
<l n="49">Hos lauri, hos palmae cumulant, hos Palladis arbor; </l>
<l n="50">Exuvias Geticosque triunphos </l>
<l n="51">Centeni crispant iuvenes; thoraces aheni</l>
<l n="52">Et galeae glomerantur inanes </l>
<l n="53">Ensesque et pharetrae lunataque signa Gelonum</l>
<l n="54">Et fixi praecordia Thraces. </l>
<l n="55">Tres cerno, roseo queis firons incincta galero, </l>
<l n="56">Spem Romae atque orbis amores, </l>
<l n="57">Si tamen aspicio, nam quae lux prodit ab ore</l>
<l n="58">Attonitos premit obvia visus. </l>
<l n="59">Carole, te merito coluit glacialis Hierne, </l>
<l n="60">Eroo qui pectore magnus </l>
<l n="61">Sacratam Solimae gaudes praeferre decussim.</l>
<l n="62">Parrhasium te vidit ad Istrum </l>
<l n="63">Fulgentem titulis Mavors, Iosephe, tuamque</l>
<milestone unit="page" n="209"/>
<l n="64">Roma fidem, tua iura probavit </l>
<l n="65">Emilia, Adriacique manum tremuere leones. </l>
<l n="66">Magnanimis Hieronimus ausis </l>
<l n="67">Emicat et vasti pulsum de culmine mundi</l>
<l n="68">Eugenium revocasse triunphat. </l>
<l n="69">Nec minus auspiciis felix Lodoicus avitis </l>
<l n="70">Trans Ligerim Rhodanumque ferocem </l>
<l n="71">Armatos fudit per Gallica regna timores.</l>
<l n="72">Castalidum mox una sororum: </l>
<l n="73">»Occubuere duces, sed tantae damna ruinae</l>
<l n="74">Progenies geminusque rependit </l>
<l n="75">Heres virtutum, par laudibus, atque duorum </l>
<l n="76">Ad summae volat atria laudis </l>
<l n="77">Nobilibus proavis non dedignanda iuventus.</l>
<l n="78">Bellipotens Tagus aurea fratri </l>
<l n="79">Vellera donet, io, veterisque insignia Frixi! </l>
<l n="80">Crede, tibi maiora parantur, </l>
<l n="81">Qui totam heroa complectoris indole Romam,</l>
<l n="82">Qui magnos, Hieronime, sensus, </l>
<l n="83">Qui labris tactas lynphae Aganippidos undas</l>
<l n="84">Perpetuum transmittis in aurum. </l>
<l n="85">Te vastae mentis tollit vrgor aliger ultra </l>
<l n="86">Mortalem nisumque fidemque. </l>
<l n="87">Naturae latebras superumque arcana sagaci</l>
<l n="88">Conatu metiris et ore</l>
<l n="89">Devolvis nitidae torrentia flumina Suadae. </l>
<l n="90">Quid genium, quid pectoris ignem </l>
<l n="91">Spernentem vanos fastus seseque minorem</l>
<l n="92">Fortunam, quid ferre laborem </l>
<l n="93">Vallatum sacro Themidis terrore tribunal?</l>
<l n="94">Fata loquor, sic numina cogunt.« </l>
<l n="95">Tu semper cresces titulis, dein murice cinctus, </l>
<l n="96">Mox triplici spectandus in auro </l>
<l n="97">Ad tua porrectos cernes vestigia reges.</l>
<l n="98">Tu nostros ne despice cantus! </l>
<l n="99">Numen inest vati, vatum mens consona caelo est, </l>
<l n="100">Nec certus scit fallere Apollo. </l>
<milestone unit="page" n="210"/>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c098">
<head>XCVIII. RECENTIORIS ITALIAE FORTUNA POST NAZAREAM
VIRGINIS DOMUM LAURETO RECEPTAM
ELEGIA</head>
<l n="1">Quod mihi non uno surgant diademate crines </l>
<l n="2">Membraque multiplici vermiculata Tyro, </l>
<l n="3">Dextera quod sceptris grandique superbiat auro </l>
<l n="4">Et domina in solem tendat utrumque manus, </l>
<l n="5">Noscitis Ausoniam, geminos quae nomen in axes, </l>
<l n="6">Quae decus imperii, quae sua iura tulit. </l>
<l n="7">Concideram iacuique diu sub pondere sortis;</l>
<l n="8">Qui mihi servierant, his ego serva fui. </l>
<l n="9">Serva fui, et lacrymas ipso meruisset ab hoste </l>
<l n="10">Sors mea, si lacrymas hostis haberet atrox. </l>
<l n="11">Squallida terribili vertit Bellona flagello</l>
<l n="12">Quidquid in Hesperia lucis et oris erat. </l>
<l n="13">Surgere nunc iterum meliores cogor in auras,</l>
<l n="14">Priscaque cum magno faenore fama redit. </l>
<l n="15">Illa mihi vultum, viresque et nomina reddit, </l>
<l n="16">Numine quae caelum, numen amore tenet, </l>
<l n="17">Illa ab Idumeo Virgo fugitiva recessu</l>
<l n="18">Neptuno volucrem suspiciente domum. </l>
<l n="19">Iam me ipsa maior veteres contemnere palmas </l>
<l n="20">Et possum Romae spernere regna meae. </l>
<l n="21">Quid vetus ad sortem sors est, o Roma, recentem?</l>
<l n="22">Quid conferre novis tempora prisca iuvat? </l>
<l n="23">Exere demersos patrio de pulvere vultus,</l>
<l n="24">Romule et antiquo syrmate culte Numa. </l>
<l n="25">Cernite, quam placidi sudet clementia caeli </l>
<l n="26">Nunc cumulare meos sorte favente sinus. </l>
<l n="27">Cyniphii Marius calcavit colla Iugurthae,</l>
<l n="28">Aemilii iacuit Perseus ante pedes. </l>
<l n="29">Vidi, Magne, tuos Solyma de gente triunphos </l>
<l n="30">Pressaque Caesarea Pharnacis ora manu. </l>
<l n="31">Sed tamen invitas domuit vis Martia gentes </l>
<l n="32">Iussit et Hesperio subdere colla iugo.</l>
<milestone unit="page" n="211"/>
<l n="33">Nunc reges mihi sponte fluunt, nunc dona redundant,</l>
<l n="34">Nunc mihi sponte Getes, nunc mihi servit Arabs. </l>
<l n="35">Littora regali labro Picena teruntur </l>
<l n="36">Passim et Virgineae saxa verenda domus. </l>
<l n="37">Thure calent arae, donis delubra laborant,</l>
<l n="38">Victima sunt populi cernua corda pii. </l>
<l n="39">Certatim vectigal adest nec cogitur armis, </l>
<l n="40">Sed Lauretani relligione loci. </l>
<l n="41">Clamor ego felix, faustam vocat advena mundus</l>
<l n="42">Nutricem castae praesidiumque Deae. </l>
<l n="43">Credite, dum nostris sors tanta vigebit in oris,</l>
<l n="44">Non potero superis sedibus esse minor.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c099">
<head>XCIX. D. MIHAELI ARCHANGELO
EPINICIUM</head>
<l n="1">Virtuti <emph>cessit</emph> Phlegeton, dumque alma fatigat </l>
<l n="2">
<emph>Sydera</emph>, inocciduos peperit feriendo triunphos. </l>
<l n="3">Caelituum gaudete chori, cognata Tonanti </l>
<l n="4">Nomina et ingenuo prognatae numine mentes, </l>
<l n="5">Tuque, o <emph>Caelicolum</emph> ductor, concussar hiantum </l>
<l n="6">Eumenidum vindexque Dei, per saecula cuius </l>
<l n="7">In ripa fixae vivent <emph>Acherontide</emph> lauri, </l>
<l n="8">Dextrae plaude tuae, sociis quoque plaude <emph>pioque</emph>
</l>
<l n="9">Numinis auspicio, quod celso abiectus Olympo </l>
<l n="10">Quodque suis laesus, quae vobis intulit, armis </l>
<l n="11">Rex Erebi Stygia sua vulnera cernat in unda </l>
<l n="12">Terreat et planctu Furias cogatque querelis </l>
<l n="13">Horrisonum <emph>reboare</emph> chaos; sic proelia et ipsae </l>
<l n="14">Insidiae <emph>poterunt</emph> ictusque hostilis amari. </l>
<l n="15">Attamen, ut merito tam magna extollere Pindo </l>
<l n="16">Bella queam sacrosque modis aequare triunphos, </l>
<l n="17">O ades et, Stygium poteras quo vincere regem, </l>
<l n="18">Flamine sub nostros velox illabere sensus. </l>
<l n="19">Lucifer, ethereas inter nitidissima mentes</l>
<milestone unit="page" n="212"/>
<l n="20">Formae prodigio, superumque et caelitis aulae </l>
<l n="21">Mistus amore timor, venerandum numinis instar, </l>
<l n="22">Ut rerum genitor <emph>persaepe</emph> hereret in illo </l>
<l n="23">Miratus proprias tam pulchra in imagine vires. </l>
<l n="24">
<emph>Attamen</emph> indocilis dominos et ferre priorem,</l>
<l n="25">Ambitio nam posse vetat, cinctusque rebelli </l>
<l n="26">Agmine, ubi nigro pressit Borealia sceptro </l>
<l n="27">Sydera et ad solii <emph>regalia</emph> fulcra superbi </l>
<l n="28">Supposuit geminam passis cervicibus Arcton, </l>
<l n="29">Sic fremere incoepit totoque aquilone locutus</l>
<l n="30">Ismariam Rhodopen et pene coegit in auras </l>
<l n="31">Surgere hyperboreum vulsis radicibus Hemum: </l>
<l n="32">»Qua fruimur, formam Domino debere fatemur, </l>
<l n="33">Sed debere pudet, socii. Nos celsa iuventus, </l>
<l n="34">Nos divum de gente sati quid ad infima rerum</l>
<l n="35">Volvimur et superos et vani sydera mundi </l>
<l n="36">Ducere perpetua servorum lege iubemur? </l>
<l n="37">Quin etiam est maius quiddam, graviora<emph>que</emph>
<emph>nobis</emph>
</l>
<l n="38">Probra <emph>parat caelum</emph>. Proh fata infandaque semper </l>
<l n="39">
<emph>Aeternae</emph> decreta domus! Mihi credite, vidi,</l>
<l n="40">Vidi ego, dum clausi volvo tabularia fati </l>
<l n="41">Et Themidis <corr>consulta</corr> lego, venientibus annis </l>
<l n="42">Lapsurum e superis Solimeae in Virginis alvum </l>
<l n="43">Numen et humanae subiturum exordia <emph>vitae</emph>. </l>
<l n="44">Mox ultra <emph>nostros</emph> corpus mortale <emph>nitores</emph>
</l>
<l n="45">Terrigenasque feret, noster famulabitur illi </l>
<l n="46">Ordo, et <emph>inoccidua trepidae</emph> de gente catervae </l>
<l n="47">Illius abiecto lambent vestigia vultu. </l>
<l n="48">Tantane me generis subeant oblivia nostri, </l>
<l n="49">Tanta pati possim? Socii, fata omnia iuro</l>
<l n="50">Me <emph>valide</emph> acturum detersurumque repente </l>
<l n="51">Implacida mea probra manu, licet astra suisque </l>
<l n="52">Syderibus praeceps horrendoque obruta lapsu </l>
<l n="53">Insiliat mea colla domus. Sententia sedit </l>
<l n="54">Oppugnare Deum. <emph>Dominus</emph> sic nostra timebit</l>
<l n="55">Fulmina maioresque feret, quos spreverat olim </l>
<l n="56">Ferre pares.« Dixit, tum magno murmure vulgus </l>
<l n="57">Infremit ad plausum rapidamque vomentia mortem </l>
<l n="58">Arma parat; non sic trifidios de nube fragores </l>
<l n="59">Eructat nimbosa domus, minor exit ab imis</l>
<milestone unit="page" n="213"/>
<l n="60">Telluris specubus conclusi insania venti. </l>
<l n="61">Cum subito horrescunt axes, tenebrisque reductis </l>
<l n="62">Fulgor et etherei latuit decor aureus orbis, </l>
<l n="63">Aeraque et nubes et caeco mota tumultu </l>
<l n="64">Ima soli trepidare vident scissisque cavernis</l>
<l n="65">Pandere in immensas terram sua viscera fauces: </l>
<l n="66">Hinc orti tonitrus late glomerantur, et ardent </l>
<l n="67">Flammivomi per inane globi <emph>perguntque serenum</emph>
</l>
<l n="68">Insultare diem bellumque <emph>indicere</emph> caelo. </l>
<l n="69">Dumque <emph>timent damnantque animae</emph> sua vota
<emph>rebelles</emph>,</l>
<l n="70">Desuper Arctoum gravior metus institit agmen. </l>
<l n="71">Nam pia progenies, magno nam fida Tonanti </l>
<l n="72">Agmina <emph>convulsas</emph> properant defendere <emph>leges</emph>, </l>
<l n="73">Et formidatam <emph>iam</emph> se metitur in hastam </l>
<l n="74">Fulmineus Mihael. Ruit hic super agmina ferro</l>
<l n="75">Vindice deturbatque acies par omnibus unus </l>
<l n="76">Signaque Parrhasii caelo metuenda tyranni </l>
<l n="77">Territa et horrifico nimium deformia vultu </l>
<l n="78">Deiecta e superis inter crepitantia flammis </l>
<l n="79">Fulgura terrificasque faces calidumque <emph>cruorem</emph>
</l>
<l n="80">In patulae ignivomos terrae detrudit hiatus. </l>
<l n="81">Reddita tum toti lux est nitidissima <emph>caelo</emph>, </l>
<l n="82">Et Mihael pro sole fuit; tum caelica pubes </l>
<l n="83">Ingentes auxit festivo carmine palmas: </l>
<l n="84">»Macte animis, invicte ducum, cui numine dextro</l>
<l n="85">Est superum mandata salus, tu frangere Ditis </l>
<l n="86">Spes, animos et vota potes, tibi tempora plausum </l>
<l n="87">Nulla adimunt, sculptique animant adamanta triunphi. </l>
<l n="88">Ipse tuas semper laudes ululabit Avernus, </l>
<l n="89">Dum sua fata gemet; semper tibi liber Olympus</l>
<l n="90">Astraque inocciduum stabunt asserta trophaeum.« </l>
<milestone unit="page" n="214"/>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c100">
<head>C. D. FRANCISCO XAVERIO IN SANCIANO MORIENTI
EPICEDIUM</head>
<l n="1">Xaverium cecinisse iuvat: date carmina, Musae, </l>
<l n="2">Ocius, et magno tumeant mihi barbita Phoebo. </l>
<l n="3">Xaverio quis magna neget, dum maximus ille </l>
<l n="4">Littore in ignoto vilique abiectus in ulva </l>
<l n="5">Proxima delibat piroperati gaudia caeli? </l>
<l n="6">Vindice Francisco Furiae dominaeque malorum </l>
<l n="7">Abscessere acies et victrix India Romam </l>
<l n="8">Induit. Aurorae lacrymae lateque patentes </l>
<l n="9">Decrevere lacus, par cunctis dextera regnis </l>
<l n="10">Dum regna imbueret venerandae aspergine lymphae. </l>
<l n="11">Attamen, o superi, dum vix credenda volutat, </l>
<l n="12">Dum caelum exuviis, non uno munere gentes, </l>
<l n="13">Prodigiis lassat naturam, cladibus Orcum, </l>
<l n="14">Obrutus impositi cecidit sub pondere mundi, </l>
<l n="15">Et iam semianimum duraque in caute iacentem </l>
<l n="16">Urget caeca lues, ridetque impune superbus </l>
<l n="17">Peonias vires vanumque Machaona languor.</l>
<l n="18">Hoc viso ingemuit subito spectabilis ales </l>
<l n="19">Pennata de gente deum, cui credita cura, </l>
<l n="20">Quem Loioleae tangit custodia prolis, </l>
<l n="21">Dumque illam geminos dispergere gestit in axes, </l>
<l n="22">Ut lucem cum sole vehant, sibi cernit in uno </l>
<l n="23">Momentum tam grande rapi: tum Sinnica virtus </l>
<l n="24">Addit sese animo, cuius solertia, cuius </l>
<l n="25">Debebat Latio candor servire Tonanti. </l>
<l n="26">Ergo inconcusso pensantem fata lacerto </l>
<l n="27">Naturae regem superis mirantibus urget </l>
<l n="28">Quo potuit gemitu. Saberi tunc funus, Olympus </l>
<l n="29">Si ferret lacrymas, lacrymas meruisset Olympi. </l>
<l n="30">»Si mihi commissae«, dixit, »primordia gentis </l>
<l n="31">Xaverio caruisse queant, nec staret in uno </l>
<l n="32">Crescentis pars magna domus, te flectere possent </l>
<l n="33">Mundi vota, pater, cui tanto in funere rapta </l>
<l n="34">Quanta salus, spes quanta perit! Quae gesta, quot olim</l>
<milestone unit="page" n="215"/>
<l n="35">Heroas populis miranda exempla daturos </l>
<l n="36">Exemplum tam grande daret! Vastata potenti </l>
<l n="37">Clade superstitio Saberique repulsa lacerto </l>
<l n="38">Nunc Diti queritur, nunc fletu Tartara terret, </l>
<l n="39">Nunc Acherontea sua vulnera cernit in umda.</l>
<l n="40">Arctantur superi spoliis, iam servit Iapon </l>
<l n="41">Malanaresque pii, iam lato flumine Ganges </l>
<l n="42">Franciscum oceano gaudet narrare parenti. </l>
<l n="43">Auroram nobis orbemque subegit Eoum </l>
<l n="44">Per denas, veluti saecli compendia, messes.</l>
<l n="45">Nunc in conspectu posito sua brachia Sinae </l>
<l n="46">Protendunt properantque gradus propiusque videntur </l>
<l n="47">Admovisse suos Francisci ad basia montes. </l>
<l n="48">Spem tantam rapies? Poteritque admittere caelum, </l>
<l n="49">Quod Phlegeton laudare potest? Nunc ipse verendo</l>
<l n="50">Affusus solio, mecum quicumque diei </l>
<l n="51">Vel frontem vel torga vident, tibi mundus uterque </l>
<l n="52">Supplicat et Loiola petit cum supplice mundo. </l>
<l n="53">Franciscum superesse velis.« Tunc maximus orbis </l>
<l n="54">Ista refert genitor: »Nimium mea sidera gestit</l>
<l n="55">Visere Xaverius, superos nimis ardet, et illi </l>
<l n="56">Si donare negem, permittam fata negando. </l>
<l n="57">Nec mihi cura minor meritos augere sodales </l>
<l n="58">Loiolae magni: haec nostro stetit alite semper </l>
<l n="59">Ut genio suffulta domus, raptoque gementem</l>
<l n="60">Francisco mundum non unus fulciet heres. </l>
<l n="61">Iam propera, Ricci, Seresque et Sinica regna </l>
<l n="62">Consiliis moderare tuis, properabis et hosti </l>
<l n="63">Correcture pias fauces, Aquaviva, nec olim </l>
<l n="64">Alterutro, Barzee, minor, quin plurimus heros</l>
<l n="65">Horum in conspectu poterit non perdere nomen. </l>
<l n="66">At Loiolidum patet hinc et pondus et ingens </l>
<l n="67">Auspicium, quorum prima incrementa movere </l>
<l n="68">Nec raptus, Francisce, potes. Tamen ipse relictis </l>
<l n="69">Non deerit terris, qui, dum mortalia curat,</l>
<l n="70">Id poterit, quod posse volet, cui posse licebit </l>
<l n="71">Quidquid velle licet, cui optima velle necesse est.«</l>
<l n="72">Dixerat: extemplo sedit fatum. Illicet omnis </l>
<l n="73">Unanimi circum plausu totisque canentum </l>
<l n="74">Ordinibus retulit, Genitor quae sanxerat, ether.</l>
<milestone unit="page" n="216"/>
<l n="75">Interea, quidquid fuerat mortale, relinquit </l>
<l n="76">Franciscus iam semideus: dedit inclita pennas </l>
<l n="77">Virtus, ut terram merito indignatus inanem </l>
<l n="78">Exiliat superos tandem se maior in orbes.</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c101">
<head>CI. D. FRANCISCI XAVERII BENE REPENSUS LABOR
ODE</head>
<l n="1">Explorare iuvat Xaverii decus </l>
<l n="2">Sedemque et superae lumina regiae. </l>
<l n="3">Vatem comito sedula </l>
<l n="4">Tactu nectareo, comito, Pieri, </l>
<l n="5">Mulsas Castalio comas </l>
<l n="6">Aurata propere comprime laurea. </l>
<l n="7">Ardens efferor, efferor</l>
<l n="8">Ultra quam resonas flamma perambulat </l>
<l n="9">Nubes: iam pede Tessalo </l>
<l n="10">Bacchatam Rhodopen et Lybici senis </l>
<l n="11">Cognatum superis caput</l>
<l n="12">Ultro magnanima linquimus orbita. </l>
<l n="13">Caligant facies simul</l>
<l n="14">Mundi cumque suis civibus oppida, </l>
<l n="15">Maior me quoque maxima </l>
<l n="16">Audaci ingredior vertice sydera. </l>
<l n="17">O quantus tremit obviis</l>
<l n="18">Splendor luminibus, quantaque amabili </l>
<l n="19">Maiestas cita fulgure </l>
<l n="20">Visum multiplici terret imagine! </l>
<l n="21">Servas quanta tuis, pater!</l>
<l n="22">O nullo penitus cognite nomine, </l>
<l n="23">O summi scatebrae boni,</l>
<l n="24">O lux, o liquidi munera gaudii! </l>
<l n="25">Framcisce, altius emicas </l>
<l n="26">Innixus placido numinis aliti</l>
<milestone unit="page" n="217"/>
<l n="27">Gaudentes Hyadas premi</l>
<l n="28">Et grandem solio scandis Oriona. </l>
<l n="29">At quae sculpta tuis cohors, </l>
<l n="30">Quae spirant Furiae sedibus additae? </l>
<l n="31">En palmas veteres modo</l>
<l n="32">Conscriptisque refers gesta curulibus. </l>
<l n="33">Hic tristi rabie nocens</l>
<l n="34">Caelatisque labris impietas fremit, </l>
<l n="35">Brachmanum furor et doli </l>
<l n="36">Naturaeque simul victa potentia. </l>
<l n="37">Auditis? Fide caelica</l>
<l n="38">Et late cytharis pulsa frementibus </l>
<l n="39">Caeli murmurat area,</l>
<l n="40">Et vocem superum templa reciprocant, </l>
<l n="41">Instaurant liquidas vices,</l>
<l n="42">Alternisque calet pugna canoribus. </l>
<l n="43">Ordo quisque Saberium</l>
<l n="44">Concentuque iterat perdomitam Stygem: </l>
<l n="45">»Vicisti satis, et tua </l>
<l n="46">Te virtus dominos extulit ad deos. </l>
<l n="47">Te non degener impiae</l>
<l n="48">Aurorae a populis abstinuit timor. </l>
<l n="49">Sane par superis opus,</l>
<l n="50">Par saeclis labor est, quod tua dextera </l>
<l n="51">Per denas hyemes tulit,</l>
<l n="52">Dum virtute truces frangis Erynnias. </l>
<l n="53">Io, non secus aliger</l>
<l n="54">Calcavit Mihael anguipedum globos </l>
<l n="55">Et pennis Boreae citas </l>
<l n="56">Pestes fulminea cuspide dispulit </l>
<l n="57">Illisoque gravis pede</l>
<l n="58">Frendentes triplicem mandere compedem </l>
<l n="59">Impegit Stygis alveo </l>
<l n="60">Pronae nigra vado volvere sulphura.« </l>
<milestone unit="page" n="218"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hendecasyllabus" xml:id="c102">
<head>CII. CUM AUCTOR DENTES FREGISSET CUIDAM
AULAE ROMANAE OBTRECTATORI.
EPIGRAMMA 56.</head>
<l n="1">Io victor ovans, io <sic>triuniphe</sic>, </l>
<l n="2">Victor laurigero superbe curru! </l>
<l n="3">Clamat compita per tumultuosa, </l>
<l n="4">Per colles, fora, porticus, tabernas </l>
<l n="5">Vulgus Romuleum, nec ora cessant, </l>
<l n="6">Dum festo iecur aestuat Lieo.</l>
<l n="7">Torquatae Latia nuru fenestrae</l>
<l n="8">Rident et viridi fores corymbo.</l>
<l n="9">Vendunt sordiduli tomacla lixae </l>
<l n="10">Et sumen rubea calens patella. </l>
<l n="11">Gaudent omnia, dum nitente victor</l>
<l n="12">Celsus quadriugo levemve Persen</l>
<l n="13">Vel captum Solymis Aristobulum</l>
<l n="14">Aut pinguem Gilimeron aut procaci </l>
<l n="15">Exsuccum iugulo trahit Iugurtham. </l>
<l n="16">Cur non et mihi nunc »Io triunphe«,</l>
<l n="17">Nunc conclamet »Io triunphe« Roma?</l>
<l n="18">Aris pro Latiis steti caputque</l>
<l n="19">Cognatum superis sacrasque leges </l>
<l n="20">Et normam venerabilis Palati </l>
<l n="21">Robusta pietate vindicavi.</l>
<l n="22">Nunc conclamet »Io triunphe« Roma.</l>
<l n="23">Romanum decus et Deum tribunal</l>
<l n="24">Mordentem Selium periculoso </l>
<l n="25">Ausu corripui manuque stricta </l>
<l n="26">Coegi proprios vorare dentes,</l>
<l n="27">Ut sibi interius iecurque nigrum</l>
<l n="28">Et sparsum lue mordeat lienem.</l>
<l n="29">Nunc plausus redeant: »Io triunphe«. </l>
<l n="30">En plus quam reliqui duces peregi, </l>
<l n="31">En fregi diomitor recens in uno</l>
<l n="32">Iudeum, Numidam, Getam, Molossum.</l>
<l n="33">Nunc conclamet »Io triunphe« Roma.</l>
<milestone unit="page" n="219"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c103">
<head>CIII. EBRII EPITAPHIUM
EPIGRAMMA 57.</head>
<l n="1">Dum Bacchum iugulo, me Bacchus, et impete caeco</l>
<l n="2">Alter in alterius fata subinde ruit, </l>
<l n="3">Pugnando cecidi sparsamque cruore meraco </l>
<l n="4">Cum victore simul victam animam vomui. </l>
<l n="5">Ut tamen implacidum veni ad Rhadamanton, et illum </l>
<l n="6">Feda exhalati perculit aura meri, </l>
<l n="7">Pro pena fixum me nigro in margine iussit </l>
<l n="8">Eternum Stygii cernere fontis aquas.</l>
</div>
<div type="poesis-sonetto" xml:id="c104">
<head>CIV. SONETTO LATINO SOPRA S. CATERINA VERGINE E
MARTIRE LIBERATA DAL TORMENTO DELLA ROTA
EPIGRAMMA 58.</head>
<l n="1">Incumbit rotae Nemesisque verba </l>
<l n="2">Minarum vomit fremitu admirando </l>
<l n="3">In seque raptim rediens rotando </l>
<l n="4">Furit insana vi Parca superba.</l>
<l n="5">Versa est in rotam Lachesis acerba, </l>
<l n="6">Ut sit Ixion, quem rapit volando. </l>
<l n="7">Nec maior turbo premit arva, quando </l>
<l n="8">Teritur nube ardente arbos et herba.</l>
<l n="9">Quid cessas, Virgo? Xe rota frementi </l>
<l n="10">Ceu serto cinge, ni Deum vis una </l>
<l n="11">Auferat rotae vires imminenti.</l>
<milestone unit="page" n="220"/>
<l n="12">Si rotae insistes, reor, opportuna </l>
<l n="13">Eris fortuna tuo, Virgo, clienti, </l>
<l n="14">Si non insistes, maior es fortuna.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c105">
<head>CV. E TRUNCO CATARINAE LAC PRODIT.
EPIGRAMMA 59.</head>
<l n="1">Dum strident enses, et durior ense tyrannus</l>
<l n="2">Gestit virginea tingere caede manum, </l>
<l n="3">Aurea saecla refert Virgo, nam vulnere sacro</l>
<l n="4">Ambrosii fontes, flumina lactis eunt. </l>
<l n="5">Nam dum foemineo feritas se pectore vinci </l>
<l n="6">Conspicit et vanas luget inulta minas, </l>
<l n="7">Erubuisse adeo censetur, ut, unde ruberet, </l>
<l n="8">Virgineus potuit non habuisse cruor.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c106">
<head>CVI. AMATORIUM
EPIGRAMMA 60.</head>
<l n="1">Invalidos sicci nisus pertesa mariti</l>
<l n="2">Surgebat roseo lutea sponsa toro, </l>
<l n="3">Et volucrum cantu solitas miscere querelas</l>
<l n="4">Me matutina lege iubebat Amor. </l>
<l n="5">Cum subito ante oculos visa est consistere nostros </l>
<l n="6">Semper amata mihi, semper amanda Lyce. </l>
<l n="7">Hei mihi, nam miserum splendor decepit amantem,</l>
<l n="8">Non ipsa, at veniens aequore Phoebus erat.</l>
<milestone unit="page" n="221"/>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c107">
<head>CVII. SOMNIUM DE DOMINA
ELEGIA</head>
<l n="1">Post incompositae fastidia longa quietis </l>
<l n="2">Ingrato eripui languida membra thoro. </l>
<l n="3">Torvus in ore timor nocturnaque cura sedebat </l>
<l n="4">Turbabantque animos somnia visa meos. </l>
<l n="5">Hinc aram institui votum ad lustrale vocando </l>
<l n="6">Desuper imposita numina furva dape. </l>
<l n="7">Hinc thalamum novies, novies mea tempora circum</l>
<l n="8">Tessala cantato flumine sparsit anus. </l>
<l n="9">Hinc sale commistae fruges et sanguine fuso </l>
<l n="10">Placavit Stygium nigra capella Iovem. </l>
<l n="11">Hei mihi, quae vidi! Novi te ludere, Somne,</l>
<l n="12">Sed timet in ludo seria cautus amor. </l>
<l n="13">Talia si rursum properas, a lumine nostro</l>
<l n="14">Non modo, quin oculis sis procul ipse tuis. </l>
<l n="15">Quam meus a reliquis dissentit amantibus ignis, </l>
<l n="16">Me miserum: nostra est non bene sana Venus. </l>
<l n="17">Addit Amor vires aliis, mihi demit, amando </l>
<l n="18">Nec fera mors alios, me levis umbra movet. </l>
<l n="19">Fronde sub arborea, qua per lactentia serpit </l>
<l n="20">Gramina perspicuae mobile frigus aquae, </l>
<l n="21">Aura repercussos motabat candida flores,</l>
<l n="22">Pictaque per multam ripa sonabat avem. </l>
<l n="23">Hic teneros placidi lusus captare Favoni</l>
<l n="24">Et murmur querulae lene videbar aquae, </l>
<l n="25">Cum noto furtiva Dominam sub rupe latentem </l>
<l n="26">Innexam iuveni, nec tamen ipse fui. </l>
<l n="27">Heu dolet! Alterius cur das complexibus illam,</l>
<l n="28">Quam nostro poteras ponere, Somne, sinu? </l>
<l n="29">Quodque magis, fuit ille Lycas! mea perfida pestis </l>
<l n="30">Et coluber Dominae captus amore meae. </l>
<l n="31">Mitius Alciden viridi spectavit ab antro</l>
<l n="32">Amnis in amplexu, Deianeira, tuo,</l>
<l n="33">Mitius Atriden inter Briseidos ulnas</l>
<l n="34">Vidit ab Aemonia Pellias ira rate,</l>
<milestone unit="page" n="222"/>
<l n="35">Et colubri levius, levius de monte leonum </l>
<l n="36">Perfurit obstantes dira libido moras </l>
<l n="37">Quam mihi, per mestum dum talia cerno soporem,</l>
<l n="38">Intumuit nigro sanguine molle iecur. </l>
<l n="39">Interea iuvenis praedam contingere velox </l>
<l n="40">Instat et ardentes urget utrinque manus. </l>
<l n="41">Quod patet, aggreditur, perque omnia membra puellae</l>
<l n="42">Flammea praedaci cursitat ore Venus. </l>
<l n="43">Nunc instant femori, tenero nunc basia collo,</l>
<l n="44">Nunc referunt roseae signa relicta genae. </l>
<l n="45">Iamque ille extremam tandem contingere palmam </l>
<l n="46">Armaque devicta figere in arce cupit. </l>
<l n="47">Ore natat fluitatque oculis manifesta libido</l>
<l n="48">Et rubet in molli Cypridis ira gena. </l>
<l n="49">Nunc, velut in media prudens luctator arena, </l>
<l n="50">Insultat collo, corripit inde pedes, </l>
<l n="51">Nunc oculis oculos, nunc miscet labra labellis,</l>
<l n="52">Nunc tentat nivei candida poma sinus, </l>
<l n="53">Nunc petit illecebris, nunc expugnare querelis,</l>
<l n="54">Nunc iram simulat, nunc movet arte preces. </l>
<l n="55">Illa quidem pugnat, veluti si vincere nollet, </l>
<l n="56">Nec cito permittat, quod retinere timet. </l>
<l n="57">Illa quidem refugit, veluti fugiendo lacessat,</l>
<l n="58">Ut sapiant molli basia rapta fuga. </l>
<l n="59">Foemina vult vinci, sed non vult velle videri, </l>
<l n="60">Et vir plus frontis, foemina fraudis habet. </l>
<l n="61">Hei mihi, non morsus, non saevos expedit ungues,</l>
<l n="62">Nec simul ultores invocat illa deos. </l>
<l n="63">Non velut Ismario Philomela oppressa tyranno</l>
<l n="64">Eiulat abiectis torva per ora comis, </l>
<l n="65">Sed pugnat, placito quondam ut pugnabat amori </l>
<l n="66">Callida Dardanias ante Lacena rates. </l>
<l n="67">Omnia cernebam, dumque omnia cerno, parabam</l>
<l n="68">Omnia, quae subitus scit properare dolor. </l>
<l n="69">Busirin ultra saevumque Cyclopa ruebat </l>
<l n="70">Tendere sanguineas ultio nostra manus. </l>
<l n="71">Nempe ter ingratos pugnavi solvere lusus</l>
<l n="72">Et gemina Furiis caede litare meis, </l>
<l n="73">Surgere ter volui, sed surexisse volentem</l>
<l n="74">Nolebant rigidi ferre per arva pedes.</l>
<milestone unit="page" n="223"/>
<l n="75">Pallia dum iacto, dum corpora vibro per aestum, </l>
<l n="76">Et toto fluitant brachia nostra thoro, </l>
<l n="77">Aufugit excussus turbato somnus ab ore,</l>
<l n="78">Namque incompositos non amat ille deus. </l>
<l n="79">O, quem Sidonias iussit mugire per herbas </l>
<l n="80">Altior orbe suo, se quoque maior Amor, </l>
<l n="81">O vindex superum, cui rerum in fronte sedenti</l>
<l n="82">Pendent a domina subdita fata manu, </l>
<l n="83">Omnia, quae falso vidi, bone Iuppiter, in me</l>
<l n="84">O queat attanitus cernere vera Lycas!</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c108">
<head>CVIII. IN PEDAGOGUM INSULSUM
EPIGRAMMA 61.</head>
<l n="1">Mens tua, Pygmalion, tibi creditur alpha docentum, </l>
<l n="2">Sed male, nam dici non nisi beta potest.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c109">
<head>CIX. IN LISIMACHI ET ALEXANDRI CORNUTAS
EFFIGIES IN NUMMIS
EPIGRAMMA 62.</head>
<l n="1">Praetulerant olim, nunc spernunt cornua reges, </l>
<l n="2">Nam decus hoc hodie copia vile facit.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c110">
<head>CX. IN QUENDAM PAUPEREM, QUI SE A FABIIS
ORTUM OSTENTABAT.
EPIGRAMMA 63.</head>
<l n="1">Nasceris a Fabiis, certe id tua mensa fatetur, </l>
<l n="2">Et tibi consuetos dat pia coena patres.</l>
<milestone unit="page" n="224"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c111">
<head>CXI. IN SUI GENERIS GARULUM OSTENTATOREM
EPIGRAMMA 64.</head>
<l n="1">Nocte dieque crepas disutis grandia buccis </l>
<l n="2">Et tua diploso stemmata folle tonas. </l>
<l n="3">Iamque tibi in titulos et nomina cedit avorum </l>
<l n="4">Quidquid Turpini nigra papirus habet. </l>
<l n="5">Agmina tercentum proavus demessuit uno </l>
<l n="6">Impete et in tanto sanguine vela dedit. </l>
<l n="7">Ast avus Hispanos dum clava tunderet hostes,</l>
<l n="8">Reddebant Getici Strimonis antra sonum. </l>
<l n="9">In decus appensos tulerant sua cingula reges, </l>
<l n="10">Caesareo fuerat tincta cruore clamys. </l>
<l n="11">Quid pater in bulga captivos ferre Gigantes </l>
<l n="12">Quindenosque simul mandere suetus apros? </l>
<l n="13">Cui fuit in galeam Caci specus: addita cono</l>
<l n="14">Desuper hirsuto vertice sylva tremens. </l>
<l n="15">Spicula pyramides, pharetram dedit amphitheatrum, </l>
<l n="16">In funda totum saepe rotavit Athon. </l>
<l n="17">Tussiit hic Borean et fulmina rauca pepedit,</l>
<l n="18">Intremuit roncho terra polusque suo. </l>
<l n="19">Attamen (humanis quantum est in rebus inane!) </l>
<l n="20">Futilis e tanto nascere monte sorex. </l>
</div>
<div type="poesis-ode" met="alcaicum" xml:id="c112">
<head>CXII. REGUM INFELICITAS. AD FLACCUM
ODE</head>
<l n="1">Si fabulosae littora Mediae </l>
<l n="2">Extremo Atlanti iungat et impii </l>
<l n="3">Fortuna regnantis minando</l>
<l n="4">Sceptra ferat per utrumque solem,</l>
<milestone unit="page" n="225"/>
<l n="5">Ne, Flacce, <sic>taotis</sic> invideas neque </l>
<l n="6">Maiore voto te super emica,</l>
<l n="7">Nam posse, quod velis, superbum est, </l>
<l n="8">Saepe tamen nocuit volenti.</l>
<l n="9">Uruntur auro tempora Principum, </l>
<l n="10">Pectus cathenis, sint licet aureae, </l>
<l n="11">Tamen ligatur. Num quid inde, </l>
<l n="12">Deterior meliorne massa</l>
<l n="13">Liget nocentem? Maior ab ardua </l>
<l n="14">Est mole casus, magnaque possidens </l>
<l n="15">Maiora poscit, ceu per Afras </l>
<l n="16">Ignis edax equitans novales.</l>
<l n="17">Regum potestas, proh pudor! hos timet, </l>
<l n="18">Quibus timetur: terrificus sopor </l>
<l n="19">Horrescit armis et iacenti </l>
<l n="20">Tela quatit super ora lictor. </l>
<l n="21">Impune peccant, inde licentia </l>
<l n="22">Grassatur exlex. O bone Iuppiter, </l>
<l n="23">Ne plecte sontem, nam fit ipse </l>
<l n="24">Supplicium sibi, cumque grandi</l>
<l n="25">Interminatae mole potentiae </l>
<l n="26">Crescit libido: tum male conscium </l>
<l n="27">Dirae flagellant, tum furentem </l>
<l n="28">Se dominus patitur tyrannum.</l>
<l n="29">Quis te beatum dixerit, Arsace </l>
<l n="30">Pontive rector, cui furor impotens, </l>
<l n="31">Cui per quaterdenos Decembres </l>
<l n="32">Consenuit violenta virtus</l>
<l n="33">Diu Latinis matribus horrida, </l>
<l n="34">Cum membra vestra atque animam trucem </l>
<l n="35">Partitus in mortem cruento </l>
<l n="36">Hinc gladio cadis, hinc veneno?</l>
<milestone unit="page" n="226"/>
<l n="37">Nulli bonorum quam tibi, Monime, </l>
<l n="38">Turpis maritus flebilis occidit:</l>
<l n="39">O pectus ingens, o puellae </l>
<l n="40">Digna fides meliore taeda! </l>
<l n="41">Non illa Nymphis mitius exilit, </l>
<l n="42">Quas Dindimene concutit enthea </l>
<l n="43">Phoebive cortina aut choraeis </l>
<l n="44">Atraciis ululatus Euan.</l>
<l n="45">Multa fluentem luxuria Tyrum </l>
<l n="46">Scissa corona vertice decutit </l>
<l n="47">Dextraque regales superba </l>
<l n="48">Excutiens laceransque vittas:</l>
<l n="49">»O vittae, amori reddite me meo, </l>
<l n="50">Per quem meae estis. Te sequor, o comes </l>
<l n="51">Lectique supremaeque sortis, </l>
<l n="52">Dum superi voluere«, dixit.</l>
<l n="53">»Terrere forsan Thysiphones face </l>
<l n="54">Et iudicantis nube supercili: </l>
<l n="55">Parce immerenti, parce, custos </l>
<l n="56">Tergemino metuende rictu.</l>
<l n="57">Latura gratam iam propero vicem </l>
<l n="58">Sponso timenti, iam caput in meum</l>
<l n="59">Versura ab illo saeva noctis, </l>
<l n="60">Saeva lacus mala, saeva flammae. </l>
<l n="61">Inter frementes hostis adest tubas, </l>
<l n="62">Regina, mortem libera praeripe.« </l>
<l n="63">Sic inquit obduxitque molli </l>
<l n="64">Funereum diadema collo.</l>
<milestone unit="page" n="227"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c113">
<head>CXIII. PARAPHRASIS EPIGRAMMATIS EX MARTIALIS LIB. 3.
»BAIANA NOSTRI VILLA, BASSE, FAUSTINI«</head>
<l n="1">Qua felix veteres iactat Campania Baias </l>
<l n="2">Et tepidi portenta lacus, ubi Mulciber arcto </l>
<l n="3">Naiadas amplexu refovet perque aethera magnum </l>
<l n="4">Volvit anhelatos Nympharum ex ore vapores, </l>
<l n="5">Consita, Basse, mei Faustini villa beatis </l>
<l n="6">Porrigitur spatiis campisque patentibus instat.</l>
<l n="7">Hic non conscriptis per vana emblemata ramis </l>
<l n="8">Buxus agit, non lucus iners sterilisque voluptas </l>
<l n="9">Sub platano frondente iacet, non innuba mirtus</l>
<l n="10">Crescit, et impasti votis damnata coloni </l>
<l n="11">Infoecunda suos discriminat area flores. </l>
<l n="12">Hic ingrata soli facies, hic fertilis horror, </l>
<l n="13">Ubertas incompta placet, dum gaudet agrestis </l>
<l n="14">Vero rure locus, cui nomen cedat Eleusis,</l>
<l n="15">Cuius et innumeras mirentur Gargara messes. </l>
<l n="16">En congesta Ceres spatiosos farcit opima </l>
<l n="17">Mole specus, dumque alta gemunt sub pondere tanto </l>
<l n="18">Horrea, ab angusto iam dedignata teneri </l>
<l n="19">Limite per campos et aperta per atria plenis</l>
<l n="20">Aggeribus spectanda iacet: latet omnis in illa </l>
<l n="21">Angulus, et rudibus nondum caret area spicis.</l>
<l n="22">Parte alia autumni veteres, testaeque calentis </l>
<l n="23">Consule centeno fragrat signata senectus, </l>
<l n="24">Multus honos Bromio, multoque ex ore calentem</l>
<l n="25">Spirat crypta Deum. Domino quae pignora passim </l>
<l n="26">Ingenium dat mite loci! Quos splendida fructus </l>
<l n="27">Copia confundit cumulis! Incerta vagatur, </l>
<l n="28">Quo currat cedatque fames, sic heret ab uno </l>
<l n="29">Lassata obtutu tantosque superba labores</l>
<l n="30">Miratur servire sibi. Sed et ultima Phoebe </l>
<l n="31">Cum properat canos glacie victura Novembres, </l>
<l n="32">Cum squallent nemora, et nostrum ruiturus in orbem </l>
<l n="33">Pallidus Ismaria Boreas propendet ab Arcto, </l>
<l n="34">Vivit adhuc Pomona recens, atque horridus affert</l>
<l n="35">Servatas gelido sub sydere vinitor uvas. </l>
<milestone unit="page" n="228"/>
<l n="36">Tauris plana sonant, raucusque e vertice pastor </l>
<l n="37">Ludentes numerat vix alta in valle iuvencos, </l>
<l n="38">Dum spes armenti, vituli proludere pugnam </l>
<l n="39">Nuda fronte parant, dum iam vigor anteit annos,</l>
<l n="40">Et rudibus vacuae ludunt concursibus irae. </l>
<l n="41">Quis cortis vulgus referat, clamosa volucrum </l>
<l n="42">Agmina? dum rostro queritur vagus anser hianti, </l>
<l n="43">Dum pavi sese mirantur, et orbe recluso </l>
<l n="44">Nativus saturo fulgor gemmascit in auro.</l>
<l n="45">Guttata hic Nomadum gallina, hic fronde sub alta </l>
<l n="46">Ales Phasiacae plaudit rimator arenae. </l>
<l n="47">Fulgentem roseis hic Phoenicopteron alis </l>
<l n="48">Et cernas varios dulci in perdice colores. </l>
<l n="49">En crocitat Rhodia laetus de coniuge gallus,</l>
<l n="50">Turribus emissae clangunt per inane columbae. </l>
<l n="51">Meste palumbe, gemis simul et consorte remoto </l>
<l n="52">Elusum quereris, pinguissime turtur, amorem.</l>
<l n="53">Provida Chaonias pleno dum villica glandes </l>
<l n="54">Fert gremio, setosa cohors sequiturque petitque</l>
<l n="55">Observatque manum, resonant cava septa querelis, </l>
<l n="56">Dum sitiunt agni matrem, dumque illa per herbas </l>
<l n="57">Ubera felici reparat lactentia succo.</l>
<l n="58">Cerne coronatos festa sub luce penates, </l>
<l n="59">Cerne loci genium: haud tenui velut urbicus ignis</l>
<l n="60">Fasce, sed imposita spirant altaria sylva </l>
<l n="61">Fumosique lares, quos circum versat in orbem </l>
<l n="62">Flava renidentes vernarum turba choreas.</l>
<l n="63">Ite procul, tenerae quos nutrit inertia Romae, </l>
<l n="64">Palliduli luxus, procul hinc resupina iuventus</l>
<l n="65">Alba adipem, alba genas et pectoris alba vigorem. </l>
<l n="66">Nulla hic segnities, non sudor inutilis ullus, </l>
<l n="67">Non hic caupo iacet, vel munera pinguis olivi </l>
<l n="68">Lubrica Cecropiae disperdit turba palestrae, </l>
<l n="69">Sed nunc indigenae tenduntur retia turdo,</l>
<l n="70">Conseriturque dolis et fraudem lucus inumbrat, </l>
<l n="71">Nunc stringit capreas non una indago sagaci </l>
<l n="72">Compede, nunc tremulae verruntur ab aequore praedae, </l>
<l n="73">Caeruleumque gregem maeret decrescere Proteus. </l>
<l n="74">Hic in dellicias cessit quodcumque potentes</l>
<l n="75">Olim Fabricios laudanda coegit egestas, </l>
<l n="76">Quod tulit in veteri consul Serranus aratro,</l>
<milestone unit="page" n="229"/>
<l n="77">Hic ludunt urbana manus gaudentque per hortos </l>
<l n="78">Ponere et immissis lactare liquoribus herbam. </l>
<l n="79">Quin et decepto pueri custode tenerque </l>
<l n="80">Amplecti properat praedura Eunuchus agrestum </l>
<l n="81">Officia et varias, quas villicus edocet, artes. </l>
<l n="82">Anne salutantum mores congestaque ruris </l>
<l n="83">Munera praeteream, quantaque probare laborat </l>
<l n="84">Se domino mercede cliens? Fert ille metallis </l>
<l n="85">Aemula Achemeniis et electro ardentia mella </l>
<l n="86">In ceris collecta suis, fert alter inertes </l>
<l n="87">Cum laqueo glires, niveasque imitantia metas </l>
<l n="88">Alter amat liquidi properare coagula lactis. </l>
<l n="89">Hic gallos, ferro quibus erutus ignis amorem </l>
<l n="90">Abstulit, hic querulis raptum de cratibus hedum, </l>
<l n="91">Cumque aliis casti virgo grandaeva coloni </l>
<l n="92">Vimine clausa suo rigidae fert munera matris. </l>
<l n="93">Collaudat dominum vicinia: vota colentum </l>
<l n="94">Transcendit merces, et iam sudore peracto </l>
<l n="95">Ad stabulum rediens post tauros cantat arator. </l>
<l n="96">Luditur hic epulis, hic dedignatur et horret </l>
<l n="97">Hesternas nova coena dapes: nova fercula surgunt </l>
<l n="98">Et nova fumantes rumpunt crysendeta pompae. </l>
<l n="99">Obruitur depressa epulis et languet ab uno</l>
<l n="100">Obtutu lassata fames, conviva paratis </l>
<l n="101">Impar conqueritur, plenae spectacula mensae </l>
<l n="102">Miratus, totos orbes intactaque cernit </l>
<l n="103">Pabula detergi, servus fert cuncta, sed odit </l>
<l n="104">Iam satur, et caeco morsu livoris acerbi</l>
<l n="105">Non tangit madidos domini fortuna ministros. </l>
<l n="106">At tu marmoreae suspectans culmina villae </l>
<l n="107">Esuris, et nitida venter tibi luget in aula. </l>
<l n="108">Nam tua sub calido non duratura Leone </l>
<l n="109">Area pandit opes, vernoque in honore futuri</l>
<l n="110">Autumni spes nulla viret, tibi macra voluptas </l>
<l n="111">Servit, et in sterili ieiunat villicus umbra. </l>
<l n="112">Proh pudor! ad victum properas ex urbe propinqua </l>
<l n="113">Poma, olus; urbano spumant tibi dolia musto, </l>
<l n="114">Exquiliae saturant empta te fruge, tuusque</l>
<l n="115">Vinitor in media querit pulmenta Suburra. </l>
<l n="116">Huic villae indignos titulos vitiumque revelle </l>
<l n="117">Nominis et dicas longinquam rectius aedem.</l>
<milestone unit="page" n="230"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c114">
<head>CXIV. IN LYCORIM NAEVIS ASCITITIIS COMPTAM
EPIGRAMMA 66.</head>
<l n="1">Cessit in ornatum vitium quoque: naevus amatur,</l>
<l n="2">Et variat molles sectilis umbra genas. </l>
<l n="3">Crede mihi, his maculis auges tua probra, Lycori,</l>
<l n="4">Et sequitur similes consona fama notas. </l>
<l n="5">Nec satis est, Veneta quod pixide forma trahatur </l>
<l n="6">Vernet et Hispano murice picta cutis, </l>
<l n="7">Ni discant rigidae tibi luxuriare tenebrae,</l>
<l n="8">Et fuscae in picto Cyclades ore natent. </l>
<l n="9">Infelix species atris damnata sigillis, </l>
<l n="10">Cuius in aspectu cultus et horror idem est, </l>
<l n="11">Non me, sed caeco de littore Ditis amantem</l>
<l n="12">Et ferrugineo de Phlegetonte petas. </l>
<l n="13">Quae trahat ad sese maculis gena sordida nigris,</l>
<l n="14">Non mea, sed furvi labra Charontis habet.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c115">
<head>CXV. S. MAURUS PLACIDUM EX AQUIS SUBMERSUM EXTRAHIT.
EPIGRAMMA 67.</head>
<l n="1">Corripuit Placidum vortex, Nymphaeque procacis</l>
<l n="2">Tam purum petiit mergere fervor Hylam. </l>
<l n="3">Eripit hunc Maurus, rapidae quoque Naiadis ultor</l>
<l n="4">Calcavit domino colla subacta pede. </l>
<l n="5">Obstupuere lacus, Anio pater extulit ora </l>
<l n="6">Atque ait: »O Phrigiis gloria maior avis, </l>
<l n="7">I, Maure, ad Ligerim, mea stagna angusta relinque,</l>
<l n="8">Te pia demissa Gallia fronte petit. </l>
<l n="9">Post Christum primus calcas vada et extrahis haustum, </l>
<l n="10">Altera ut a summo sit tua dextra Deo. </l>
<milestone unit="page" n="231"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c116">
<head>CXVI. IN GRILLUM DALMATAM ITALIZANTEM
EPIGRAMMA 68.</head>
<l n="1">Italus esse cupis, non es sed Dalmata, Grille,</l>
<l n="2">Voce, animo, curis, gestibus, ore, gradu. </l>
<l n="3">Halas barbariem, latras quoque monstra loquendo,</l>
<l n="4">Qualia non Itali scurra coquusque Numae. </l>
<l n="5">Sudas culta loqui: quae dicas mense Decembri, </l>
<l n="6">Incipis a primo vere parare miser. </l>
<l n="7">Hoc tamen inde refers, valeant ut spargere tynnum</l>
<l n="8">Et porcina tui terga salire sales. </l>
<l n="9">Frustra luxuries volitat tibi crispa comarum </l>
<l n="10">Atque Hispana tuas vestit aluta manus, </l>
<l n="11">Si cadit in nasum cirrus, nec gnara moneri</l>
<l n="12">Torpet ad ornatus saxea dextra novos. </l>
<l n="13">Quid iuvat incessum modulari et tendere varos</l>
<l n="14">(Mollius ut subeant) alterutrinque pedes, </l>
<l n="15">Si caput atque nates digito scabis asper eodem, </l>
<l n="16">Unguis et atrita plenus ab aure redit? </l>
<l n="17">O Venere invita prognate, quid ardua poscis</l>
<l n="18">Quidve reluctantem pruris in Italiam? </l>
<l n="19">Cur te ipsum et patriam dediscere, Grille, laboras, </l>
<l n="20">Dum stulto satis est, si queat esse suus? </l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c117">
<head>CXVII. IN HYRRUM LUSITANUM, ARETALOGUM
EPIGRAMMA 69.</head>
<l n="1">Lusiades patriam dictis mendacibus Hyrrus </l>
<l n="2">Dum laudat, superos et Phlegetonta movet. </l>
<l n="3">Centauri gravidae mentis de nube vomuntur, </l>
<l n="4">Et sedet in labris Africa tota suis. </l>
<l n="5">Nec ridere licet, capulum nam dextera quassat </l>
<l n="6">Et ferrugineae scissile falcis ebur.</l>
<milestone unit="page" n="232"/>
<l n="7">Nunc se cornutum iurat vidisse leonem,</l>
<l n="8">Cui caput anguineum caudaque piscis erat. </l>
<l n="9">Nunc raucus clamat toto quater orbe videri </l>
<l n="10">Amplior a patrio culta Brigante plaga. </l>
<l n="11">Iudice sub tali Romas Olisippo trecentas </l>
<l n="12">Menibus immensis claudere sola potest. </l>
<l n="13">Gorgonas et Scyllas et centipedes Briareos</l>
<l n="14">Lusia pro solitis mactat arena feris. </l>
<l n="15">Mox fremit et ructat, patulaque e nare loquentis </l>
<l n="16">Stiria de Brasilo pulvere densa pluit. </l>
<l n="17">Armatam formido manum totamque volenti</l>
<l n="18">Praesto (quando aliter non licet), Hyrre, fidem, </l>
<l n="19">Sed, rogo, responde, vestrisne oriantur in oris </l>
<l n="20">Semibovesque viri semivirique boves. </l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c118">
<head>CXVIII. IN TITUM
EPIGRAMMA 70.</head>
<l n="1">Distentum ventrem praefert Titus atque roganti</l>
<l n="2">Dicit: »Plus nimio me mea coena premit. </l>
<l n="3">Pavonem, glandes peregrino ex iure comedi</l>
<l n="4">Nec queo ventriculo perdomuisse meo.« </l>
<l n="5">Utque fidem inveniat, ructat miser, at mihi nares </l>
<l n="6">Mirantur frixum sic redolere cicer.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c119">
<head>CXIX. IN GELASINUM
EPIGRAMMA 71.</head>
<l n="1">Nil miror, Tyrio quod splendent pallia fuco, </l>
<l n="2">Quod pictus Phrygia sit tibi clavus acu. </l>
<l n="3">Parcus es, ista tuo de gutture fila trahuntur,</l>
<l n="4">Et tua supplicium pallia ventris habent. </l>
<l n="5">Quod tamen esurias, miror, cum dentibus ipsis </l>
<l n="6">Tam prope et in scapulis sit tua coena tuis.</l>
<milestone unit="page" n="233"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c120">
<head>CXX. AD VARRONEM
EPIGRAMMA 72.</head>
<l n="1">Esse poeta cupis, Varro? Ne crede poetam, </l>
<l n="2">Cui satis est levibus claudere verba modis. </l>
<l n="3">Emicat et caelo propior Regina Poesis </l>
<l n="4">Ad nutum domino sub pede cuncta tenet. </l>
<l n="5">Caelica Smirneum tollit sapientia vatem, </l>
<l n="6">Naturae latebras prodidit Empedocles. </l>
<l n="7">Extulit astrorum studium super astra Maronem,</l>
<l n="8">Lucanum rauci fulmina docta fori, </l>
<l n="9">At qui pingue sonat, quod perlegat una Lycoris, </l>
<l n="10">
<foreign>ζωήν καί ψυχήν</foreign> et sine mente melos, </l>
<l n="11">Hic est, brasiceo quem spargunt iure Camenae, </l>
<l n="12">Ne iuga Parnasi scandere celsa queat.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hendecasyllabus" xml:id="c121">
<head>CXXI. DE TELESINA ET SATRIO
EPIGRAMMA 73.</head>
<l n="1">Dum Gallo Telesina nata patre </l>
<l n="2">Amice nimis et parum pudice </l>
<l n="3">Miscet cum Satrio iocos frequentes, </l>
<l n="4">Si causas aliquis roget iocorum, </l>
<l n="5">Famae prospicit illico sibique </l>
<l n="6">Iunctum sanguine Satrium fatetur. </l>
<l n="7">Id sane, Telesina, suspicabar.</l>
<milestone unit="page" n="234"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c122">
<head>CXXII. IN AMATORCULUM IACTABUNDUM
AD MAXIMUM
EPIGRAMMA 74.</head>
<l n="1">Dum gestit magnae Veneris possessor haberi,</l>
<l n="2">Omnia sollicitus tentat et audet Hylas. </l>
<l n="3">In trivio vacuas pergit signare tabellas</l>
<l n="4">Fertque palam flores, quos tamen ipse legit. </l>
<l n="5">Si petis, unde habeat, suspiria ducit, et ipse </l>
<l n="6">A domino didicit fallere pulmo sagax. </l>
<l n="7">Pro surdis soleis litem cerdonibus infert, </l>
<l n="8">Aptat et in tacitos Serica fila gradus. </l>
<l n="9">Quid tamen inde refert? Ne quenquam fallere possit,</l>
<l n="10">Fitque operae pretium non reperire fidem. </l>
<l n="11">O labor, o mores, o quassae infantia mentis! </l>
<l n="12">O quam difficile est, Maxime, nil facere!</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c123">
<head>CXXIII. IN AVITUM
EPIGRAMMA 75.</head>
<l n="1">Do tibi, nil mihi das: id non decet, inquis, amicum. </l>
<l n="2">Foedus amicitiae poscit, Avite, pares.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hendecasyllabus" xml:id="c124">
<head>CXXIV. IN FABULLAM VANAM
EPIGRAMMA 76.</head>
<l n="1">Vulsa es, mundula, comptula et tenellis </l>
<l n="2">Culta gratiolis, Fabulla bella; </l>
<l n="3">Sed dum nequitia procaciori </l>
<l n="4">Te vulgas nimium tuumque nomen, </l>
<l n="5">Vulgi fabula es et Fabulla vulgi. </l>
<milestone unit="page" n="235"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c125">
<head>CXXV. IN NASONEM SEMPRONIUM
EPIGRAMMA 77.</head>
<l n="1">Dum fremis et refugis, Semproni, Naso vocari, </l>
<l n="2">Blandiar: et posthac te voco Nasiculum.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hendecasyllabus" xml:id="c126">
<head>CXXVI. IN POETAS. AD FLACCUM
EPIGRAMMA 78.</head>
<l n="1">Sunt quidam genio suo tumentes,</l>
<l n="2">Tumentes genio cucurbitali,</l>
<l n="3">Quorum per cerebrum marisca serpit</l>
<l n="4">Et cum cauliculo levique beta </l>
<l n="5">Verna luxuries cicercularum. </l>
<l n="6">Hi putant satis esse, cur proberis,</l>
<l n="7">Versum condere qualicumque lima.</l>
<l n="8">Eia, linteoli Patrocliani,</l>
<l n="9">Scopaeque, crepidaeque, panticesque, </l>
<l n="10">Horum currite centies per ora. </l>
<l n="11">Tales dicere si licet poetas,</l>
<l n="12">Non sum, non ero, nec fui poeta,</l>
<l n="13">Nec tales minus horreo poetas</l>
<l n="14">Quam Iani Novius senex Calendas, </l>
<l n="15">Uxorem Lepidus, patrem Cethegus, 15 </l>
<l n="16">Aquam Gargilius, Lupus tribunal. </l>
<l n="17">Non est (crede mihi) poeta, non est, </l>
<l n="18">Flacce, qui nihil est nisi poeta. </l>
<milestone unit="page" n="236"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="hendecasyllabus" xml:id="c127">
<head>CXXVII. IN AMATORCULUM IACTATOREM
EPIGRAMMA 79.</head>
<l n="1">Dum totam quatiens coma Sabeam </l>
<l n="2">Cypro candidus usque ad umbilicum </l>
<l n="3">Passu composito secas vorasque </l>
<l n="4">Calles incomitatus infrequentes </l>
<l n="5">Cursim, te rogo: »Fare, cur decoros </l>
<l n="6">Perdis per loca sola, Marce, gressus?« </l>
<l n="7">Respondes: »Nihil est«, sed infideli </l>
<l n="8">Vultu vis aliud putem simulque </l>
<l n="9">Rem te, quam taceas, habere credam. </l>
<l n="10">Marce, falleris; haud decet profecto </l>
<l n="11">Tam culto iuveni fidem negare. </l>
<l n="12">Dixisti: »Nihil est«, nihil putabo.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c128">
<head>CXXVIII. IN QUODAM POETICO SIMPOSIO OTIOSORUM RAGUSII
AUCTOR PROPOSUIT LINGUAM SALITAM.
EPIGRAMMA 80.</head>
<l n="1">Munera parva dabo, sed non spernenda poetis,</l>
<l n="2">Namque est pro merito muneris ipse sapor. </l>
<l n="3">Ergo Tribuniacae scitissima lingua iuvencae</l>
<l n="4">Audeat ad vestras pergere missa dapes. </l>
<l n="5">Hanc mihi praecipitis potam torrente Trebinnae </l>
<l n="6">Obtulit e celeri Dardanus hospes equo. </l>
<l n="7">Illa Craiovichii pinguem de sanguine Marci</l>
<l n="8">Nemanidumque rogis saepe totondit humum. </l>
<l n="9">Talibus aucta epulis, tali generosa sagina </l>
<l n="10">Par quoque Apollineis dentibus esse potest. </l>
<l n="11">Horrescit, fateor, fumo squallente, sed intus</l>
<l n="12">Coccina sub nigro cortice massa latet, </l>
<l n="13">Quam rosa non vincit, rosei non flamma pyropi,</l>
<milestone unit="page" n="237"/>
<l n="14">Non crocus et triplicem vellera passa Tyrum. </l>
<l n="15">Iamque apio conspersa viret visuque vel ipso </l>
<l n="16">Pieriam potis est sollicitare sitim. </l>
<l n="17">Nec timeo, vestro quam sit placitura palato </l>
<l n="18">Illa, licet paucis nunc bona lingua placet, </l>
<l n="19">Nam sapidis sapiet: certe experientur edendo </l>
<l n="20">Multorum dentes non tetigisse parem. </l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c129">
<head>CXXIX. AD DELIAM</head>
<l n="1">Dum bipedum collo veheris suspensa duorum, </l>
<l n="2">Delia, te pleno prosequor officio. </l>
<l n="3">Decutio totam tua sub vestigia Cyprum, </l>
<l n="4">Nec pudet impuram verrere crine viam. </l>
<l n="5">Tu tamen Orlando atque illa mage dura columna, </l>
<l n="6">Quam Maruscarum perpoliere nates, </l>
<l n="7">Torvum fronte micas et me transversa tueris, </l>
<l n="8">Ceu solet obscenum rustica capra marem. </l>
<l n="9">Spretum mene putem? Non Hercule: sic tua longum </l>
<l n="10">Vivat calvities et tua mamma putris. </l>
<l n="11">Quin aliquid de te spero, nil namque petenti </l>
<l n="12">Cum dicis: nolo, iam scio, quid cupias.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c130">
<head>CXXX. IN PORPHYRIONEM, IUDICEM VENALEM</head>
<l n="1">Si referunt pictum Marii monumenta Iugurtham,</l>
<l n="2">Spirat et in solido marmore Theuto minax, </l>
<l n="3">Et, quae victrices heroum contegit umbras,</l>
<l n="4">Regnorum spoliis pressa superbit humus, </l>
<l n="5">Tu quoque, Porphyrion, socios populatus et Urbem </l>
<l n="6">Multa, quibus tumulum pingere possis, habes. </l>
<l n="7">Multa tibi retulit quondam deforme tribunal </l>
<l n="8">Munera cumque sua vendita lance Themis.</l>
<milestone unit="page" n="238"/>
<l n="9">Ergo primus honos, donorum vulgus ab alto </l>
<l n="10">Pendeat armus apri, vulva, botellus, adeps, </l>
<l n="11">Raptaque vendenti nigra fascia Mardochaeo</l>
<l n="12">Grandem multiplici circinet orbe locum. </l>
<l n="13">Fulcra parent macro farti quadrante cuculli</l>
<l n="14">Et de sacharea condita meta nive. </l>
<l n="15">Adde haec scripta super victuro interlita plumbo: </l>
<l n="16">Grande operae pretium, qui bene coepit, habet.</l>
</div>
<div type="poesis-ode" xml:id="c131">
<head>CXXXI. DE SANGUINE DIVI IOANNIS BAPTISTAE LIQUESCENTE
AD VERBA EVANGELII DE EIUS MARTYRIO
AD MICHAELEM MONDEGAIUM EX SOCIETATE IESU,
QUO GRATIOSISSIMO AUCTORE, CUM NEAPOLI DEGEREM,
MIRACULUM VIDI.
ODE</head>
<l n="1">At nunc sub Orco ducis infames choros </l>
<l n="2">Toto retorta Ixione </l>
<l n="3">Ciesque saltus praecinente Cerbero </l>
<l n="4">Per matris ora et patrui, </l>
<l n="5">Materna pellex, matre turpi turpior, </l>
<l n="6">Solimea mima, quae vagi </l>
<l n="7">Pedis tulisti nobile in pretium caput.</l>
<l n="8">Vidi ipse, cum nomen tuum </l>
<l n="9">Operatus aris mysta et ingentem sonat </l>
<l n="10">Necem Ioannis, protinus </l>
<l n="11">Nemesis rubentem vindici Lemno manum</l>
<l n="12">Sacris verendis admovet, </l>
<l n="13">Ut inquieto fervet in vitro cruor.</l>
<l n="14">Vidi ipse, vidi, credite, </l>
<l n="15">In ima tractus mille per decempedas, </l>
<l n="16">Tunc fragmen in te Sysiphum </l>
<l n="17">Avemque Tytion, vasa Danaidas truces</l>
<l n="18">Ditemque sese impingere. </l>
<l n="19">Horreo quod ultra est! Quas tibi grates agam, </l>
<l n="20">Quo tanta conspexi duce, </l>
<milestone unit="page" n="239"/>
<l n="21">O Mondegai, quem meo raptum Adriae</l>
<l n="22">Syrenis in superbiam </l>
<l n="23">Quassans Idumen fronte sincerus sacra</l>
<l n="24">Maroque iunxit tertium. </l>
<l n="25">Amere semper, opto, semper augeas </l>
<l n="26">Annos decusque meque ames.</l>
</div>
<div type="poesis-elegia" met="elegiacum" xml:id="c132">
<head>CXXXII. AD VINCENTIUM PETROVIUM
ELEGIA </head>
<l n="1">Dulcis amice, tuis Dauni de littore Musis</l>
<l n="2">Redditur en propero pollice ducta salus. </l>
<l n="3">Accipe quodcunque est, censurae subdor amici: </l>
<l n="4">Sum fato, sed non carmine Naso meo. </l>
<l n="5">Nec mirum, modo nam transfixo imbuta Lycambe </l>
<l n="6">Implerent nostras aptius arma manus. </l>
<l n="7">Imbellis refugit mollisque Elegeia laesos,</l>
<l n="8">Nec me blanda chelis, sed tuba saeva movet. </l>
<l n="9">Sum laesus, fateor, non quod me laeserit hostis, </l>
<l n="10">Verum quod me hostis laedere crediderit. </l>
<l n="11">Sum laesus, nostro quod nulla superbia fato est.</l>
<l n="12">Hei mihi, cur vili laesus ab hoste fui? </l>
<l n="13">Felix Rhese, olim quod sub Tydide peristi,</l>
<l n="14">Felix Aenea vindice Turne ferox. </l>
<l n="15">Sarpedon magnum sensit moriturus Achillem, </l>
<l n="16">Ense sub Hectoreo, Protesilae, iaces. </l>
<l n="17">Ast ego - sed motam praestat componere linguam:</l>
<l n="18">Dicere de vili plurima vile reor. </l>
<l n="19">Nunc tibi quas grates, teneri quod pignus amoris </l>
<l n="20">(Vincenti cedro debite) ferre parem? </l>
<l n="21">Laudasti immeritum, ni tantae pectine Musae</l>
<l n="22">Laudari meriti quis putet esse loco. </l>
<l n="23">Quin etiam, quali studio mea tempora fallam,</l>
<l n="24">Ecquid agam, late certior esse cupis. </l>
<l n="25">Dicam: Plaudo mihi rigidamque irrideo sortem, </l>
<l n="26">Compatior patriae temporibusque suis.</l>
<milestone unit="page" n="240"/>
<l n="27">Quod sacro superest, do Musis, caetera somno,</l>
<l n="28">Laute coeno, nimis ludo, laboro parum. </l>
<l n="29">Saepe iter ingressus miror venerorque vetustae </l>
<l n="30">Italiae in vasta grande cadaver humo. </l>
<l n="31">Cuique honor est fonti, nullum sine nomine saxum,</l>
<l n="32">Corpore ab heroum pullulat orta seges. </l>
<l n="33">Passim hic sub rastris et grandi tinnit aratro</l>
<l n="34">Lancea et immundo cassis adesa situ. </l>
<l n="35">Nec locus est, aliquem qui non meruisset Homerum </l>
<l n="36">Et qui non lucis debeat Aoniis. </l>
<l n="37">Vidi templa ducis superum, qua saxa minantis</l>
<l n="38">Gargani trepidis Adria palpat aquis. </l>
<l n="39">Hinc navale vetus classis Sypunta Latinae </l>
<l n="40">Et Barulum, Cannae cui tribuere genus. </l>
<l n="41">Aufide, nunc gemino frendens irascere ponti,</l>
<l n="42">Aufide in algoso ter mihi vise specu. </l>
<l n="43">Tu quoque Spartani venerande Galese Tarenti,</l>
<l n="44">Explesti visus, cultor opime, meos. </l>
<l n="45">Brundusium portu insignem geminisque columnis, </l>
<l n="46">Viggilias villis Monopolimque sinu. </l>
<l n="47">Melfictum, Tranum patriamque ingentis Horati,</l>
<l n="48">Quaeque foves gelidum, mollis Abella, nemus. </l>
<l n="49">Quid Barium referam, cuius peregrina per aedes </l>
<l n="50">Relligio lambit limina, vota facit? </l>
<l n="51">Quid Lupias veteres, queis mollia marmora famam</l>
<l n="52">Conditaque egregia fana dedere manu? </l>
<l n="53">Quidve Hydrunta loquar, quid templa Lacinia, quorum</l>
<l n="54">Tunditur Ionio pesque solumque mari? </l>
<l n="55">Vidimus et toties Dauni calcavimus ossa, </l>
<l n="56">Vidimus, et puduit, nostra Rhacusa, tui. </l>
<l n="57">Nunc age, Vincenti, tua somnia Apolline dextro</l>
<l n="58">Sint rata; complectar teque meosque, precor. </l>
<l n="59">Sunt rata, io: tonuit Latia Pater almus ab arce. </l>
<l n="60">Audio, nam Latia rursus ab arce tonat! </l>
<l n="61">Salve, omen faustum, tuque o, qui numine Romam</l>
<l n="62">Imples et trifido protegis igne pios, </l>
<l n="63">Magne parens, cuius de pectore fata feruntur,</l>
<l n="64">Cuius et immensus sydera tangit apex. </l>
<l n="65">Dulcis amice, vale, mea nam Polyhimnia stertit, </l>
<l n="66">Permissumque fugit tempus, amice, vale!</l>
<milestone unit="page" n="241"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c133">
<head>CXXXIII. AD MAGDALENAM, IN ILLA VERBA CANTICI: »DICITE, SI,
QUEM DILIGIT ANIMA MEA, VIDISTIS«
DISTICHON</head>
<l n="1">Magdali, quid ploras? Tecum est, quem quaeris, Iesus. </l>
<l n="2">Non illum peteres, si foret ille procul.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c134">
<head>CXXXIV. D. BENEDICTO IN SUBLACENSI SPECU DELITESCENTI
CARMEN</head>
<l n="1">Symbriviae cautes atque hospita saxa timori </l>
<l n="2">Et praeceps Anio, qui per loca nigra volutus </l>
<l n="3">Proscindis rapidae campos horrore procellae, </l>
<l n="4">O precor, hirsuti tandem deponite vultus </l>
<l n="5">Triste supercilium veteresque a fronte tenebras. </l>
<l n="6">Exsudent arbusta sacris, et odore Sabaeo </l>
<l n="7">Luxuriet nebulosa palus, Zephyroque ministro </l>
<l n="8">Veris inoccidua iuvenescant confraga pompa, </l>
<l n="9">Otia dum sacrae rupis magnique retracto</l>
<l n="10">Euprepidis latebras Dominique exordia coetus </l>
<l n="11">Et breve felici suspendo carmen in antro.</l>
<l n="12">Caelorum in medio sedem, in statione serena </l>
<l n="13">Diva Pronoea tenet, vasti dux provida caeli </l>
<l n="14">Atque opifex, toti quae iuncta atque indita mundo</l>
<l n="15">Perpetuo servando creat quaecunque creavit: </l>
<l n="16">Et causas animans et miscens semina rerum </l>
<l n="17">Naturam non mota movet. Hanc orbe fugata </l>
<l n="18">Religio, passis per lactea colla capillis, </l>
<l n="19">Tristis adit loquiturque gemens: »Quid, maxima divum,</l>
<l n="20">Quidnam ultra sperare licet? Turbamur ab omni </l>
<l n="21">Cardine, et infestae volvunt mortalia Dirae. </l>
<l n="22">En superos repeto, et nostrae primordia sedis,</l>
<milestone unit="page" n="242"/>
<l n="23">Terras Orcus habet. Satis est mihi posse fateri, </l>
<l n="24">Quod potui, fecisse manu, ne iura piumque</l>
<l n="25">Et mea regna fremens ferro prosterneret hostis. </l>
<l n="26">At cessi tandem. Rigido bacchatus Ario </l>
<l n="27">Aurorae populus, quacunque agit orbita solem, </l>
<l n="28">Pacem dilacerat spargitque informe venenum </l>
<l n="29">Inter fumantes gladios rabidoque Getarum</l>
<l n="30">Inflatas Mavorte tubas. Iam foeda per aras </l>
<l n="31">Sacra reponuntur, iam grandi obnubit acerra </l>
<l n="32">Assyrius delubra vapor, resonoque tumultu </l>
<l n="33">Sacrilegus cumulat redimita altaria sanguis. </l>
<l n="34">Roma gemit, maeret Pietas, Stygioque tyranno</l>
<l n="35">Haud alias plus posse datum. Quid deside dextra </l>
<l n="36">Torpes, Diva soror? Da tandem talibus ausis </l>
<l n="37">Ultorem, qualis nunquam per saecula visus, </l>
<l n="38">Namque aptanda gravi par est medicina periclo.« </l>
<l n="39">»Ultorem dedimus (retulit Diva arbitra mundi),</l>
<l n="40">En dedimus: iam cerne illum sub rupe latentem, </l>
<l n="41">Qui totum heroa complectitur indole caelum. </l>
<l n="42">Aspice vulnificos foedantem sanguine vepres, </l>
<l n="43">Perfusum lacrymis et sectum terga flagello </l>
<l n="44">Ad veteres sylvas Anienis et ardua saxis</l>
<l n="45">Culmina praecipitesque iugo pendente latebras. </l>
<l n="46">Euprepides Benedictus hic est: quem matris ab alvo </l>
<l n="47">Vix quicquam admistum terrenae labis habentem </l>
<l n="48">Excepi pepigique meum. Pia Nursia Romae </l>
<l n="49">Hunc dedit, at gemini supera de gente ministri</l>
<l n="50">Intima Symbriviae duxere ad confraga rupis. </l>
<l n="51">Consilio rectoque potens atque inclytus altis </l>
<l n="52">Principiis primo summum decus integrat aevo, </l>
<l n="53">Quod reliqui retulere senes. Primordia fervent </l>
<l n="54">Prodigiis; virtutis habet monumenta coruscis</l>
<l n="55">Templorum suspensa tholis: tota Enfide circum </l>
<l n="56">Vivus adoratur, quamvis sua mollior aetas </l>
<l n="57">Vixdum bissenos possit numerare Decembres. </l>
<l n="58">Hic sita spes mundi est. Veluti, sitientibus arvis </l>
<l n="59">Cum primum tenuis glomeratur in aere nubes,</l>
<l n="60">Gaudent agricolae, dum foeta feracibus undis </l>
<l n="61">Paulatim crescit, donec totum impleat axem </l>
<l n="62">Aestivosque gelu frangat liquefacta calores.«</l>
<milestone unit="page" n="243"/>
<l n="63">Dixit et explicuit gremium, quo fata futurae </l>
<l n="64">Condita frontis erant sacrique exordia coetus,</l>
<l n="65">Qui duce magnanimus Benedicto implebit Eoas </l>
<l n="66">Occiduasque domos, quem non circumflua Thule, </l>
<l n="67">Quem non Indus atrox, non sydere fervidus Afer,</l>
<l n="68">Non Arctos glacie nivibusque arcebit acutis. </l>
<l n="69">Relligio vidit securaque vindice tanto</l>
<l n="70">Deseruit superos puerique illabitur antro. </l>
<l n="71">Oscula mille dedit, tantusque ubi degeret hospes, </l>
<l n="72">Aut caelum fecisse aut invenisse putavit.</l>
</div>
<div type="prosa-anagramma" met="elegiacum" xml:id="c135">
<head>CXXXV. PONTIFEX ROMANUS</head>
<p>ANAGRAMMA:</p>
<p>ARX OMNIPOTENS</p>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c136">
<head>CXXXVI. EPIGRAMMA IN IDEM ARGUMENTUM</head>
<l n="1">Olim magnanimae molimina celsa Babelis </l>
<l n="2">Haud potuit superum nobilis ira pati </l>
<l n="3">Et coniuratae dirimens commercia gentis, </l>
<l n="4">Sydera quod petiit tangere, solvit opus. </l>
<l n="5">Ergo cur veteris septeno in culmine Romae </l>
<l n="6">Arx immortali ponitur auspicio? </l>
<l n="7">Arx tangens penetrale Deum cognataque caelo,</l>
<l n="8">Communis populis omnibus una domus, </l>
<l n="9">Tentata a Stygio, sed nunquam victa tyranno </l>
<l n="10">Conditaque omnipotens omnipotente manu. </l>
<milestone unit="page" n="244"/>
<l n="11">Credite, non mirum est. Quodque arx Babilonia quondam</l>
<l n="12">Fecerat, hac dotnina solvitur arce scelus. </l>
<l n="13">Nil non illa potest semperque immota manebit</l>
<l n="14">Funditus: illam homines, hanc posuere Dei. </l>
<l n="15">Procubuit Babilon, quod caelum tangere vellet, </l>
<l n="16">Hic, caelum ut tangas, procubuisse sat est.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c137">
<head>CXXXVII. HENRICUS 4.us SCHISMATICUS ORATORIBUS MISSIS
AD GREGORIUM VII. PONTIFICEM, CUIUS EXTITERAT
ACERRIMUS OPPUGNATOR, PACEM ROGAT.
POEMATION</head>
<l n="1">Fregerat Henrici furias septemque Trionum </l>
<l n="2">Iurgia Gregorius, quem subvehit altius orbe </l>
<l n="3">Cum superis divisus honos, quem cernua clamat </l>
<l n="4">Relligio dominum, cui frontem rite verendam </l>
<l n="5">Irradiat surgens triplici terrore potestas. </l>
<l n="6">Iamque reluctanti sed vincla momorderat ore </l>
<l n="7">Hostis atrox sacrisque palam conterritus armis </l>
<l n="8">Miserat egregios Canusina ad moenia patres </l>
<l n="9">Cum patre semideo pacem veniamque pacisci. </l>
<l n="10">Ut sacrum proceres limen tenuere piisque </l>
<l n="11">Pectoribus pressere solum, prior omnibus unus, </l>
<l n="12">Cui lingua placidae torrentia flumina Suadae </l>
<l n="13">Cecropia gravitate fluunt: »Patrum optime«, dixit, </l>
<l n="14">»En tua pugnaces inclinat ad oscula cristas </l>
<l n="15">Secum vota ferens vasti Germania mundi </l>
<l n="16">Et petit, ut superi similem te Principis esse </l>
<l n="17">Testari parcendo velis. Non ista fatemur </l>
<l n="18">Henricum meruisse; tuae bella impia Romae </l>
<l n="19">Intulit, et toto coetus Aquilone coactos </l>
<l n="20">Sacrilegumque senem furiali armasse tiara </l>
<milestone unit="page" n="245"/>
<l n="21">Novimus in superos, in magni iura Tonantis, </l>
<l n="22">In tua sceptra, Pater, triplicem terrentia mundum. </l>
<l n="23">Ast hinc adde decus et maxima crimina sonti </l>
<l n="24">Ignoscendo doce, tu quantum ignoscere possis.</l>
<l n="25">Certe ille haud nocuit: scelus est voluisse nocere, </l>
<l n="26">Nam tibi sola potest hostis nocuisse voluntas, </l>
<l n="27">Non manus. In tanto positum te culmine sortis </l>
<l n="28">Non rabies mortalis adit minabundave Erynnis </l>
<l n="29">Fulmine Taenario, non caelum denique et astra,</l>
<l n="30">Nam caelo par est, imo est tua dextera caelum. </l>
<l n="31">Ut Phoeben ultra statio est, quam nubila nunquam </l>
<l n="32">Incestant flammaeque atque alitis impetus Austri: </l>
<l n="33">Nempe loco stat tuta quies, terraeque tumultus </l>
<l n="34">Despicit e stabili pax incorrupta sereno,</l>
<l n="35">Sic perstant tua regna animusque invictus ad omnem </l>
<l n="36">Incursum nimiumque suus. Quid perfida tentas </l>
<l n="37">Seditio? Hic iuncta est Romana ac caelica virtus. </l>
<l n="38">An pugnando cupis miranti ostendere mundo </l>
<l n="39">Nullis posse istam furiis effringier arcem?</l>
<l n="40">Aspice: Gregorio meritas dant vulnera palmas </l>
<l n="41">Protinus atque ipsae gaudent prodesse ruinae.</l>
<l n="42">Ergo triunphales Henrico supplice lauros </l>
<l n="43">Auge pace pia: sacra ad vestigia porro </l>
<l n="44">Lapsantem et patrio lacrymantem amplectere vultu.</l>
<l n="45">Namque dedit poenas. Lotari Mavortis in illum </l>
<l n="46">Infremuit furor et gladii fortuna Suevi, </l>
<l n="47">Et coniuratus regale exscindere nomen </l>
<l n="48">Saepe cruentatum properavit Saxo per Albim. </l>
<l n="49">Pone modum, Gregori: tibi nam debebimus uni</l>
<l n="50">Pacatam Europen renovataque foedera caeli </l>
<l n="51">Atque hominum; petimus, tua sit clementia tanti.«</l>
<milestone unit="page" n="246"/>
</div>
<div type="poesis-epistula" met="elegiacum" xml:id="c138">
<head>CXXXVIII. VIGILIUS SUPERSTITE ADHUC PAPA SILVERIO
PROMISERAT THEODORAE AUGUSTAE, SI AD VATICANUM
CULMEN EVADERET, SESE RESTITUTURUM
CONSTANTINOPOLITANAE SEDI PATRIARCHAM
ANTHIMUM EUTYCHIANAE HAERESEOS PROPUGNATOREM
ET A SILVERIO ANATHEMATE PERCUSSUM. SILVERIO IN
EXILIO MORTUO SUBROGATUS TANDEM IN PONTIFICATU
VIGILIUS, QUAECUNQUE AUGUSTAE MALE POLLICITUS
FUERAT, SE IMPLETURUM INTREPIDE DENEGAVIT. MITTIT
EPISTULAM HIC
VIGILIUS THEODORAE</head>
<l n="1">Scribimus ex adytis, quae supplex orbis et aether</l>
<l n="2">Suspicit: egreditur sydera noster apex. </l>
<l n="3">Nam quod in ingentes trifido fremit igne tyrannos,</l>
<l n="4">Illud crede animo numen inesse meo. </l>
<l n="5">Voci crede meae, menti, quam fata sequuntur, </l>
<l n="6">Crede et semideae scripta verere manus. </l>
<l n="7">Non sum, qui fueram, Theodora, sed accipe, qui sim:</l>
<l n="8">Sum, qui sum, aeternas sustineoque vices. </l>
<l n="9">Iam cerno, audito tanto tibi nomine, late </l>
<l n="10">Contremere in domina regia sceptra manu. </l>
<l n="11">Et si non tua dextra tremit, stupor alligat illam,</l>
<l n="12">Ne tremat ad nomen, quo Stygis umbra tremit. </l>
<l n="13">Heu pudet! at fateor: caeca dum nocte premebar,</l>
<l n="14">Promisi precibus non satis aequa tuis. </l>
<l n="15">Anthimon ereptae, dixi, regina, thiarae </l>
<l n="16">Et Bizantino restituam solio. </l>
<l n="17">Sed si mortalis pepigi mortalia tecum,</l>
<l n="18">His servare fidem non foret ulla fides. </l>
<l n="19">Anne ego, qui summum complector mente Tonantem. </l>
<l n="20">Cui sedet in toto pectore fixa Themis, </l>
<milestone unit="page" n="247"/>
<l n="21">Anthimon infandum, qui percitus Eutyche Christum</l>
<l n="22">Vel negat esse hominem vel negat esse Deum, </l>
<l n="23">Anthimon anne tuis reddam malus arbiter aris</l>
<l n="24">Et credam rabido caelica iura lupo? </l>
<l n="25">An desim populis mundoque mihique Deoque, </l>
<l n="26">Nescius et falli fallere cuncta velim? </l>
<l n="27">Nec volo nec possum nec possum velle nec unquam</l>
<l n="28">Posse volo; immenso stat duce velle meum. </l>
<l n="29">Velle et posse meum divina ducitur aura, </l>
<l n="30">Et spirat supero flamine nostra fides. </l>
<l n="31">Ante Asiam Tiberis, Romanaque littora circum</l>
<l n="32">Alluet implacida saeva Propontis aqua, </l>
<l n="33">Ante per Ionios ibit tua regia fluctus,</l>
<l n="34">Insistetque meis collibus Hemus atrox, </l>
<l n="35">Ante pedem retrahet natura tuoque recondet </l>
<l n="36">A nostris ortum finibus orbe diem, </l>
<l n="37">Quam peragam quaecunque petis. Pete iusta, petenti</l>
<l n="38">Annuet Omniparens, nec minus alter ego. </l>
<l n="39">Iam video, Theodora, furis: tamen abiice ferrum, </l>
<l n="40">Abiice regales sanguinolenta minas. </l>
<l n="41">Crimina criminibus nunquam potuere piari,</l>
<l n="42">Et mea dicta palam sanciet ipse cruor. </l>
<l n="43">Sanciat o utinam, pateatque hoc funere summum</l>
<l n="44">Posse mori, sed non prava docere Patrem. </l>
<l n="45">Silverium grandisque animae spolia inclyta testor, </l>
<l n="46">Quae tegit ignota cespes inanis humo. </l>
<l n="47">Proh dolor! o qualem vexasti heroa! Cadendo</l>
<l n="48">Ostendit, caelo iudice, quantus erat. </l>
<l n="49">In te visceribus Phlegeton coniurat ab imis, </l>
<l n="50">In te molitur fulmine celsa manus. </l>
<l n="51">Hostes terra parat: ternique ille arbiter orbis</l>
<l n="52">De te sub terno vindice victor erit. </l>
<l n="53">Hoc unum effugium est, ut tandem noscere vera</l>
<l n="54">(Si reges possunt noscere vera) velis, </l>
<l n="55">Ut me prava sequi nunquam ac errare docendo, </l>
<l n="56">Ut tua sceptra meis esse minora putes. </l>
<l n="57">Vin, te cuncta colant? Superos cole meque secundum.</l>
<l n="58">Visque, diu valeas? Religione vale!</l>
<milestone unit="page" n="248"/>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c139">
<head>CXXXIX. DE ZONCHINA, CLEOPHES CATELLA, QUAM SPLENDIDO
EPIGRAMMATE SECTANUS LAUDAVIT.
EPIGRAMMA</head>
<l n="1">Dum vixi atque ipsum vici festiva leporem </l>
<l n="2">Assecla Picenae deliciumque deae, </l>
<l n="3">Par superis Zonchina fui dominaeque videbar </l>
<l n="4">Ambrosias inter Sirius esse manus. </l>
<l n="5">Testis Amor, quantos afflarim viva calores, </l>
<l n="6">Dum me in deliciis aemula solis habet. </l>
<l n="7">Nunc iaceo, ut pateat, quantum furit aspera Clotho,</l>
<l n="8">Quam cito formosis invidet atra dies. </l>
<l n="9">Me domina infelix, dominam luxere dolentem </l>
<l n="10">Pullatae Charites, luxit inermis Amor. </l>
<l n="11">Cum grege natarum luxit pius Adria et almam</l>
<l n="12">Anconem lacrymis alluit unda gemens. </l>
<l n="13">At solamen adest: tu me de nocte silenti</l>
<l n="14">Eripis Orphea, magne poeta, cheli. </l>
<l n="15">Candida dum tenerae dicetur Ianthidos ales, </l>
<l n="16">Et celebris docto carmine passer erit, </l>
<l n="17">Delicium Hermiones seu castae uxoris Ulyssei </l>
<l n="18">Ibo per Elysium nota catella nemus.</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c140">
<head>CXL. NATO DOMINO
EPIGRAMMA</head>
<l n="1">Nascitur informi speratum numen in antro, </l>
<l n="2">Ut poenis redimat crimina nostra suis. </l>
<l n="3">Frigora saeva pati non dedignatur et altas </l>
<l n="4">Per noctem tenero corpore ferre nives. </l>
<l n="5">Cur tam saeva iuvat te sors, o maxime Divum, </l>
<l n="6">Nec piget in stipula deposuisse latus? </l>
<l n="7">In promptu causa est: Nunquam praeclarius ipse </l>
<l n="8">Ostendit sese quam patiendo Deum.</l>
</div>
<milestone unit="page" n="249"/>
<div type="poesis-cyclus" xml:id="c141">
<div type="poesis-epigramma"
met="elegiacum"
xml:id="c141a"
xml:lang="grc">
<head>CXLI. Περι ονου βαστάζοντος ειδωλον </head>
<l n="1">Ωμοις ονος παρηγεν αργυρουν βρέτας,</l>
<l n="2">Οπερ συναντων πας τις αυ επροσκύνει.</l>
<l n="3">Τύφω δ επαρθεις μή θέλων μένειν ονος</l>
<l n="4">Ηκουοεν “Ού θεος σύ, τον θεον δ αγεις.”</l>
</div>
<div type="poesis-epigramma" met="elegiacum" xml:id="c141b">
<head>DE ASINO BAIULANTE IDOLUM
EPIGRAMMA
LATINA TRANSLATIO PARAPHRASTICA</head>
<l n="1">Argenti massam dorso gestabat asellus,</l>
<l n="2">Quam labor aurificis iusserat esse Deum. </l>
<l n="3">Hanc occurentem circum fora lata colebat</l>
<l n="4">Cominus admoto poplite turba frequens. </l>
<l n="5">Intumuit vector, dum se putat ista mereri; </l>
<l n="6">Usque adeo est asinis ingenita ambitio, </l>
<l n="7">Et secum: »Arcadica non sum de plebe minister:</l>
<l n="8">Me vota et fruges, me decet ara Deum.« </l>
<l n="9">Sed docuit fatuum verbis et fuste magister: </l>
<l n="10">»Non es tu numen, numen, aselle, vehis.« </l>
</div>
</div>
<div type="poesis-cyclus">
<head>SEQUENTES ELUCUBRATIONES POETICAE EIUSDEM P. IGNATII GIORGI
EXTEMPORANEAE SUNT, QUAS CURRENTI CALAMO PRO RHETORICES
AUDITORIBUS, CUM IN SOCIETATE IESU ESSET, EXARABAT.</head>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c142">
<head>CXLII. ORPHEI DE MORTE EURYDICES QUERELA</head>
<l n="1">Sederat Odrysias gelidi prope Strimonis undas </l>
<l n="2">Orpheus et maestum tentabat pectine carmen. </l>
<l n="3">Languebant vires et vox incerta manusque </l>
<l n="4">Threiciam moderata chelyn, sed saxa, sed undae </l>
<l n="5">Audivere pios inter suspiria cantus. </l>
<milestone unit="page" n="250"/>
<l n="6">Protinus e celsis delapsa est montibus umbra, </l>
<l n="7">Et quercus sensere manum, sua flumina vinxit </l>
<l n="8">Attonitus Strimon, raptae dum coniugis umbras </l>
<l n="9">Et veteres iterat vates Pangaeus amores.</l>
<l n="10">»Hei mihi«, clamabat, »rapta qui coniuge solus </l>
<l n="11">Heu nimium semper fatis agitabor iniquis. </l>
<l n="12">Vos, nemora et fontes, tuque, Actias Orythia, </l>
<l n="13">Plorabis semper mecum. Mea plectra secutae </l>
<l n="14">Euridicen secto servabunt cortice fagi,</l>
<l n="15">Atque meos discent Rhodopeia saxa dolores. </l>
<l n="16">Te perdant superi, pratorum squallida pestis, </l>
<l n="17">Te, lingua vibrante draco, te, nostra ferire </l>
<l n="18">Gaudia qui poteras et foedera solvere lecti </l>
<l n="19">Atque uno geminas animas occidere morsu.«</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c143">
<head>CXLIII. DILUVII DESCRIPTIO</head>
<l n="1">En tota pluviae descendunt Pleiade nubes, </l>
<l n="2">Neptunusque pater saevo percussa tridenti </l>
<l n="3">Fundamenta quatit terrae, iam mersa sub undis </l>
<l n="4">Arva natant: tumidum iam littora perdidit aequor, </l>
<l n="5">Iam natura gemit, legesque et foedera rerum </l>
<l n="6">Turbantur superante vado, nemora alta superbo </l>
<l n="7">Decrevere iugo, regnatque per omnia Nereus <abbr>etc.</abbr>
</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c144">
<head>CXLIV. HORTI DESCRIPTIO</head>
<l n="1">Littore in Ausonio tenui circumflua rivo </l>
<l n="2">Silva viret laurosque et multas nigra cupressos </l>
<l n="3">Arma in obiecti torrentem lampada Phoebi. </l>
<l n="4">Adsita planities Florae Zephyrique parentis </l>
<l n="5">Innumeras ostentat opes, atque agmine longo </l>
<l n="6">Versicolorati proles pulcherrima veris</l>
<milestone unit="page" n="251"/>
<l n="7">Surgit et irriguum pleno bibit ubere fontem. </l>
<l n="8">Quae species, quae forma loci! Quos fundit odores </l>
<l n="9">Multa rosa et niveo fulgentia rore ligustra! </l>
<l n="10">Quos cultus Hyacinthus habet, quam lilia frontem <abbr>etc.</abbr>
</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c145">
<head>CXLV. FLORUM VARIETATEM DESCRIBETIS.</head>
<l n="1">Quidquid in Hesperiis mirata est Graecia campis, </l>
<l n="2">Quidquid in Alcinoo ventis iactatus Ulysses, </l>
<l n="3">Quidquid in aprico Vertumni et Adonidis horto </l>
<l n="4">Suspexit formosa Venus, natura per istos </l>
<l n="5">Diffudit colles et vicit vota colentum. </l>
</div>
<div type="poesis-carmen">
<head>POMORUM AFFLUENTIAM DESCRIBETIS.</head>
<gap/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c146">
<head>CXLVI. PARAPHRASIS I. EXTEMPORANEA IN EPIGR. MARTIALIS</head>
<l n="1">Virgo, meae quondam solamen dulce iuventae, </l>
<l n="2">Cuius vox poterat candentes vincere cygnos </l>
<l n="3">Maeandri in ripis iam iam sua fata videntis, </l>
<l n="4">Cuius mollitiem gravidae pecuaria Parmae</l>
<l n="5">Invideant et cui posset livere Galaesus, </l>
<l n="6">Cuius splendorem conchae et foecunda Lucrini </l>
<l n="7">Ostrea et aequoreis referunt conchylia Baiis. </l>
<l n="8">Candor erat, qualem dives collaudet Erythra </l>
<l n="9">Et sua divitibus pingat simulacra lapillis:</l>
<l n="10">Tu poteras superare gregis, quem lavit Hydaspes, </l>
<l n="11">Dentem et non tactas glacies lateque profusas </l>
<l n="12">Bistonidum per prata nives, tu lilia prima </l>
<l n="13">Et matutinum poteras superare ligustrum. </l>
<l n="14">Quod coma Theutonicae nodo religata iuventae</l>
<l n="15">Hispanique greges atque auri lumina gestant, </l>
<l n="16">Vincebas formosa comis. </l>
<l n="17">Attica mella tuis late diffusa labellis</l>
<milestone unit="page" n="252"/>
<l n="18">Fragrabant floresque almique rosaria Paesti </l>
<l n="19">Succinaque, admotum sed quae sensere calorem. </l>
<l n="20">Prae specie, mea virgo, tua pallebat amoeni </l>
<l n="21">Caudaque pavonis, longos quoque viva per annos</l>
<l n="22">Panchaei laus orbis avis mollisque........</l>
<l n="23">Pulchra tibi elata texens umbracula cauda.</l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c147">
<head>CXLVII. IN MARTIALEM
EXTEMPORANEA PARAPHRASIS II. IN EPIGRAMMA</head>
<l n="1">Barbara Pyramidum, Caesar, miracula ride: Iam taceatur </l>
<l n="2">Quaecumque in Phariis vivo de marmore moles </l>
<l n="3">Littoribus surgit vel quae pia Mygdonis olim </l>
<l n="4">Regia deposito statuit monumenta marito: </l>
<l n="5">Quidquid fama potens loquitur, cumulataque fastu </l>
<l n="6">Immodico totum spargunt centum ora per orbem, </l>
<l n="7">Cedat Parrhasiae, victor Germanice, sedi. </l>
<l n="8">Barbara Memphis eat tumulique et nomina regum </l>
<l n="9">In tenebras penitus Latio depressa nitore,</l>
<l n="10">Atque Palatinae miracula barbara moli </l>
<l n="11">Aeterni reddant sacrum vectigal honoris. </l>
<l n="12">Ille oculus caeli, magni scrutator Olympi, </l>
<l n="13">Littore qui rubro natus, sub Atlantide lympha </l>
<l n="14">Occiduos demergit equos, nil clarius usquam</l>
<l n="15">Dignius aut cerni proprio despexit ab axe. </l>
<l n="16">Surgere Romuleas Romae septemplicis arces </l>
<l n="17">Peliacumque caput grandi considere Olympo </l>
<l n="18">Et rursum tumidos concurrere in astra gigantes </l>
<l n="19">Credere cernendo tam celsa palatia posses.</l>
<l n="20">Perrumpit superos et totam disiicit Arcton </l>
<l n="21">In caelum luctatus apex, caput undique stellis </l>
<l n="22">Cingit et attonitos conterret culmine Divos. </l>
<l n="23">Suspiciunt illum fracti de nube trisulca </l>
<l n="24">Igniferi tonitrus, aethreaque fulmina flammis</l>
<l n="25">Praecelsum latus et vestigia lambere gaudent. </l>
<milestone unit="page" n="253"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c148">
<head>CXLVIII. PARAPHRASIS <num value="3">III</num>. EXTEMPORANEA IN MARTIALIS:
»O MIHI POST NULLOS, IULI, MEMORANDE SODALES«</head>
<l n="1">Cana fides olim, purae quoque foedera mentis </l>
<l n="2">Me, Iuli, vinxere tibi, mihi crevit ab annis </l>
<l n="3">Fervor amicitiae, niveique in vertice cani </l>
<l n="4">Sunt studii monumenta mei. Sub consule secta </l>
<l n="5">Multiplici messis iam sexagesima campos </l>
<l n="6">Cernit teque senem, gelidus cui gaudia sanguis </l>
<l n="7">Et robur iuvenile rapit, cutis horrida pendet, </l>
<l n="8">Et fracti trepido languent in corpore sensus. </l>
<l n="9">Iam superest non multa dies, iam lumina cassa,</l>
<l n="10">Morsque caput nudum tristi circumvolat umbra. </l>
<l n="11">Praeripe delicias et cras tibi forte neganda </l>
<l n="12">Lenimenta animi: quidquid fuit, id potes unum </l>
<l n="13">Apposuisse lucro, partum censere tuumque </l>
<l n="14">Dicere. Fatali foede praecincta colubro</l>
<l n="15">Expectat te cura nocens nigrique timores </l>
<l n="16">Atque catenati miserando examine morbi. </l>
<l n="17">Gaudia habent pennas et non reditura sub umbras </l>
<l n="18">Diffugiunt et victa malis solatia sedem </l>
<l n="19">Antiquam liquisse solent, nisi protinus illa</l>
<l n="20">Amplexus totis cogas remanere lacertis. </l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c149">
<head>CXLIX. PARAPHRASIS IV. EXTEMPORANEA IN MARTIALEM
AD MATERNUM</head>
<l n="1">Gloria fatidicae Themidis, cui pulchra bilancem </l>
<l n="2">Atque enses Astrea dedit, decus omne Latini </l>
<l n="3">Iuris et Ausonii moderator magne theatri, </l>
<l n="4">Ad vada Callaici longo post tempore ponti </l>
<l n="5">Gentilesque aditus patriosque revertor Iberos. </l>
<l n="6">Quod velles, Materne, iube; mihi littora glaucus </l>
<l n="7">Betis et Hispanos pandit Tagus aureus amnes,</l>
<milestone unit="page" n="254"/>
<l n="8">Te comitem veterem civemque fatere iubendo, </l>
<l n="9">Quid velis in patriam; nam iam mihi perfida sordet</l>
<l n="10">Roma, mihi reges tandem spernuntur avari. </l>
<l n="11">Anne Ravennates caenoso e margine ranas </l>
<l n="12">Sordidaque obscenae conquiram obsonia mensae?</l>
<l n="13">Ulterius nec vilis........nec vana Peloris</l>
<l n="14">Illudet stomacho coenasque opplebit amaras.</l>
<l n="15">Non Laletanae turpis dabit institor urnae </l>
<l n="16">Lenaea de faece merum, non Marsica praela </l>
<l n="17">Pro nigro nigrum mensis fundentia virus </l>
<l n="18">Excutient, Materne, sitim, sed maxima mulli </l>
<l n="19">Pondera captivi mirandaque mole trilibri</l>
<l n="20">Mulcebunt tenerum patina fumante palatum. </l>
<l n="21">Cum nondum ad senas pervenerit ille selibras, </l>
<l n="22">Ad notos remeare specus et saxa iubebo, </l>
<l n="23">Ad certum dum crescat onus; dabit ostrea grandis </l>
<l n="24">Oceanus molli non decessura Lucrino,</l>
<l n="25">Quae numero aggestas rumpent et pondere mensas, </l>
<l n="26">Quae pueris coenanda dabo.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c150">
<head>CL. TEMPESTATIS DESCRIPTIO</head>
<l n="1">Solverat Iliacam Sicano e littore classem </l>
<l n="2">Spem Troiae gestans raptosque ex igne penates </l>
<l n="3">Aeneas, ductaeque simul per caerula puppes</l>
<l n="4">Laeta <gap/> pandebant lintea fatis.</l>
<l n="5">Unda nitens victique Noti Nymphaeque faventes </l>
<l n="6">Obsequio undarum gaudebant lambere sacras </l>
<l n="7">Et placido genitore rates, gaudebat et aura </l>
<l n="8">Antemnas tenui motare per oscula pulsu. </l>
<l n="9">Italiam clamat celsa de puppe iuventus,</l>
<l n="10">Italiam festo resonabant murmure ripae, </l>
<l n="11">Cum subito horrescunt fluctus, tenebrisque reductis </l>
<l n="12">Horridus insano glomeratur in aere nimbus</l>
<l n="13">
<gap/> Geticoque e sidere saevus</l>
<l n="14">Prosilit in pugnam Boreas, confligit Eois</l>
<l n="15">Eurus equis, Zephyros dat Atlantias unda frementes, </l>
<l n="16">Et Lybicus dat cardo Notum.</l>
<milestone unit="page" n="255"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c151">
<head>CLI. PARAPHRASIS V. EXTEMPORANEA IN HORATII ODEM:
»IMPIOS PARRAE <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Quisquis inexhaustis pollutus pectora culpis </l>
<l n="2">Impiat ore diem, raucae praesagia parrae </l>
<l n="3">Horrescat plenasque canes, hunc actus ab alto </l>
<l n="4">Lanuvio per prata lupus foecundaque vulpes </l>
<l n="5">Terreat, huic viridi serpens transversus in agro </l>
<l n="6">Rumpat iter, Geticae properet de more sagittae </l>
<l n="7">Atque citatorum cursus perrumpat equorum. </l>
<l n="8">Nil est, quod timeam de te, Galatea, pudoris </l>
<l n="9">Egregium specimen, cui multo numine pectus</l>
<l n="10">Surgit et ingenui ludunt per corda calores. </l>
<l n="11">Aurorae e thalamis et primi a lumine solis </l>
<l n="12">Felix auspicium votis precibusque ciebo, </l>
<l n="13">Ne mala te cornix, pluviae praesaga futurae, </l>
<l n="14">Per tacitas limoque graves transvecta paludes</l>
<l n="15">Detineat cogatque tuos abrumpere cursus. </l>
<l n="16">Felix semper agas quocumque in littore mundi </l>
<l n="17">Et nostri, Galatea, memor, nec sidere ab ullo </l>
<l n="18">Decedat tanto noster de pectore vultus. </l>
<l n="19">Sic te crudeles monitus volucrisque feraeque</l>
<l n="20">Et canis et pici praesagia laeva relinquent. </l>
<l n="21">Attamen Ismaria Boreas metuendus ab Arcto </l>
<l n="22">Propendet, saevamque manum protendit Orion </l>
<l n="23">Pronus in Oceanum, velox urgere carinas </l>
<l n="24">Totaque commissis disrumpere marmora ventis.</l>
<l n="25">Novi ego, quid possit violentus Atabulus et quid </l>
<l n="26">Non penna meliore Notus, quid et Adria peccet </l>
<l n="27">Dives ab exitio populorum et puppibus haustis </l>
<l n="28">Aurea cum toto retinens commercia mundo. </l>
<l n="29">Turbatum furiis pelagus ripasque frementes</l>
<l n="30">Haedorumque ortus et sidera turbida nimbo </l>
<l n="31">Nigraque sustineant vertentibus aequora Cauris </l>
<l n="32">Arsacidium pueri notique per arma Britanni </l>
<l n="33">Sauromatumque nurus Romani et nominis hostes, </l>
<l n="34">Non animus pectusque probum.</l>
<milestone unit="page" n="256"/>
<l n="35">Sic et Agenoreos linquens Europa penates </l>
<l n="36">Credidit infido corpus iuvenile iuvenco, </l>
<l n="37">Quaeque audax fuerat durum modo stringere cornu </l>
<l n="38">Atque coronata tauri cervice sedebat, </l>
<l n="39">Extimuit nigris sulcatum piscibus aequor</l>
<l n="40">Fluctusque instabiles et mille pericula ponti. </l>
<l n="41">Eheu, quam felix quondam! dum septa procaci </l>
<l n="42">Agmine Sidonidum gemmantia lilia carpit </l>
<l n="43">Et digito properante rosas: en perdita Nymphe </l>
<l n="44">Noctem intempestam tenebrisque obducta profanis</l>
<l n="45">Aequora et horrisono late spumantia fluctu </l>
<l n="46">Conspexit lacrymans similique in imagine sortem </l>
<l n="47">Agnovit miseranda suam. Tandem omine laevo </l>
<l n="48">Obtinuit magno quondam vagita Tonanti </l>
<l n="49">Littora et effusam centena per oppida Creten.</l>
<l n="50">»Heu, pater, ex tantis opibus mihi linquitur«, inquit, </l>
<l n="51">»Nil nisi solus amor, nomen quoque triste parentis. </l>
<l n="52">En modo per Tyrias virgo nitidissima gentes </l>
<l n="53">Et centum quaesita procis felixque deorum </l>
<l n="54">Progenies fueram, peregrina en sede relinquor</l>
<l n="55">Et iubeor surdos lacrymis et supplice voto </l>
<l n="56">Nequidquam pulsare deos. Quid iam mihi prosunt </l>
<l n="57">Thura, quid infido quondam data victima caelo? </l>
<l n="58">Nunc nudo orbe queror, neque cernunt numina luctus, </l>
<l n="59">Et nunc sola meis ululatibus insonat Echo.</l>
<l n="60">Non fugi patriam, fallaxque per alta iuvencus </l>
<l n="61">Sustulit invitam, sed nunc, quocumque diei </l>
<l n="62">Lampas adest, Phoebique regit gravis orbita cursum, </l>
<l n="63">Ipsa nocens dicar. Laesae pro crimine famae </l>
<l n="64">Ingens supplicium, profugis quoque poena puellis</l>
<l n="65">Iure potest non una dari, mors una dolenti </l>
<l n="66">Sat foret, at laeso non est satis una pudori. </l>
<l n="67">Forsitan et nostros illudit eburnea sensus </l>
<l n="68">Atque oculos species, Stygiis quae prodita portis </l>
<l n="69">Pallida per tacitam dispergit somnia noctem.</l>
<l n="70">Sed tamen et tango fluctus et littora cerno: </l>
<l n="71">Certa fides nostro est certique in crimine vultus. </l>
<l n="72">Cur littus tetigi infelix, cur fluctibus istos </l>
<l n="73">Commisi gressus, tauri cur colla vel armos </l>
<l n="74">Virginea tetigisse manu, cur linquere flores,</l>
<milestone unit="page" n="257"/>
<l n="75">Cur volui charas fato suadente sorores? </l>
<l n="76">O mihi si tristem dedat fortuna iuvencum, </l>
<l n="77">Illius in fatis nostrum satiare dolorem </l>
<l n="78">Et lenire probrum, meritas et sumere poenas </l>
<l n="79">Aggrediar: saevo cervicem scindere ferro</l>
<l n="80">Candoremque cutis nigro conspergere tabo, </l>
<l n="81">Frangere tum cornu vacuoque hoc littore vellem </l>
<l n="82">Saevitiae dare vela meae. Sed turbida, sed quid </l>
<l n="83">Vota alacri rapienda Noto, quid conor inanes </l>
<l n="84">Luctus et longis irae dare verba querelis?</l>
<l n="85">Opprobrio infelix regalia tecta reliqui </l>
<l n="86">Et claram fulgore Tyron succoque nitenti </l>
<l n="87">Muricis Eoi Sidonaque navibus aptam. </l>
<l n="88">Cur ergo ulterius frustror Cocytia regna </l>
<l n="89">Atque moror Stygias anima saturare paludes?</l>
<l n="90">O si quae nostrum circumvolat umbra dolorem, </l>
<l n="91">O si quis superum nostris, rogo, providus adsit </l>
<l n="92">Criminibus, velit ipse feras huc ducere tigres </l>
<l n="93">Et rictu spumante leas, namque ora ferarum </l>
<l n="94">Implere exopto, dum sum speciosa, meique</l>
<l n="95">Corporis haud mollis defluxit in aera succus, </l>
<l n="96">Dum verna est facies, dum pallor ab ore recedit </l>
<l n="97">Et macies tremebunda genis. Quid vilis et excors, </l>
<l n="98">Quid cessas, Europa, mori, quid digna moraris </l>
<l n="99">Fata, quid Elisio vitam committere nautae? </l>
<l n="100">Non cernis patris gladios mortemque iubentes </l>
<l n="101">De Tyria regione minas? Non solvere vitam, </l>
<l n="102">Non potes horrendum vicina ex arbore pondus </l>
<l n="103">Esse? Secuta tuos haec tristis fascia casus </l>
<l n="104">Virgineum poterit nodo perrumpere collum. </l>
<l n="105">Nonne supercilium rupis disruptaque cernis </l>
<l n="106">Saxa? Potes rigidi per dura, per invia montis </l>
<l n="107">Delabi in fluctus probrumque immergere ponto. </l>
<l n="108">Eia age, pone metus saltumque ingressa virilem </l>
<l n="109">In caput urge viam: te Nereus udaque coniux </l>
<l n="110">Expectatque suis amplexibus Amphitrite, </l>
<l n="111">Ni divum soboles, ni regum sanguis heriles </l>
<l n="112">Forte velis tractare colos dominaeque superbae </l>
<l n="113">Carpere sollicitum rigido sub verbere pensum.« </l>
<l n="114">Dum sic solatur hictus, dum talia ventis</l>
<milestone unit="page" n="258"/>
<l n="115">Declamat virgo madidoque in margine luget, </l>
<l n="116">Pone adstans lacrymas miserasque impune querelas </l>
<l n="117">Ridebat formosa Venus, positaque Cupido </l>
<l n="118">Crudelis pharetra laxoque inamabilis arcu </l>
<l n="119">Mox ait: »O nostro numquam linquenda favori,</l>
<l n="120">Macte animis, Europa decens, nec territa mites </l>
<l n="121">Incuses superos et pulcrum, virgo, Tonantem. </l>
<l n="122">Sat furiis iraeque datum. Iovis uxor et almae </l>
<l n="123">Iam pellex Iunonis eris: te sidera et orbis </l>
<l n="124">Suspicient semperque colent, non tempora questus</l>
<l n="125">Haec sunt. Singultus ultro et suspiria mitte </l>
<l n="126">Fortunamque feras et tantae praemia sortis </l>
<l n="127">Accipias modice, nec per tua corda superbus </l>
<l n="128">Pervolitet, pia virgo, tumor: tua nomina mundus </l>
<l n="129">Induet, et sectae terna in divortia terrae</l>
<l n="130">Europae magno cupient cognomine dici. </l>
<l n="131">Nunc frangenda petas invisi colla iuvenci,</l>
<l n="132">Si potes, et grandem laceres furibunda maritum.«</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c152">
<head>CLII. DIVI MICHAELIS PARTA DE DEMONE VICTORIA</head>
<l n="1">Virtuti <emph>servit</emph> Phlegeton, dumque alma fatigat </l>
<l n="2">
<emph>Agmina</emph>, inocciduos peperit feriendo triumphos. </l>
<l n="3">Caelituum gaudete chori, cognata Tonanti </l>
<l n="4">Nomina et ingenuo prognatae numine mentes, </l>
<l n="5">Tuque, o <emph>Caelituum</emph> ductor, concussor hiantum </l>
<l n="6">Eumenidum vindexque Dei, per secula cuius </l>
<l n="7">In ripa fixae vivent <emph>Phlegetontide</emph> lauri, </l>
<l n="8">Dextrae plaude tuae, sociis quoque plaude <emph>sacro</emph>que </l>
<l n="9">Numinis auspicio, quod celso abiectus Olympo</l>
<l n="10">Quodque suis laesus, quae vobis intulit, armis </l>
<l n="11">Rex Erebi Stygia sua vulnera cernat in unda </l>
<l n="12">Terreat et planctu Furias cogatque querelis </l>
<l n="13">Horrisonum <emph>resonare</emph> chaos; sic proelia et ipsae </l>
<l n="14">Insidiae <emph>possunt</emph> ictusque hostilis amari.</l>
<l n="15">Attamen, ut merito tam magna extollere Pindo </l>
<milestone unit="page" n="259"/>
<l n="16">Bella queam sacrosque modis aequare triumphos, </l>
<l n="17">O ades et, Stygium poteras quo vincere regem, </l>
<l n="18">Flamine sub nostros velox illabere sensus. </l>
<l n="19">Lucifer, aetherias inter nitidissima mentes</l>
<l n="20">Formae prodigio, superumque et caelitis aulae </l>
<l n="21">Mixtus amore timor, venerandum numinis instar, </l>
<l n="22">Ut rerum genitor <emph>non vane</emph> haereret in illo </l>
<l n="23">Miratus proprias tam pulcra in imagine vires. </l>
<l n="24">
<emph>Ille pati</emph> indocilis dominos et ferre priorem</l>
<l n="25">(Ambitio nam posse vetat) cinctusque rebelli </l>
<l n="26">Agmine, ubi nigro pressit Borealia sceptro </l>
<l n="27">Sidera et ad solii <emph>lucentia</emph> fulcra superbi </l>
<l n="28">Supposuit geminam passis cervicibus Arcton, </l>
<l n="29">Sic fremere incoepit totoque Aquilone locutus</l>
<l n="30">Ismariam Rhodopen et pene coegit in auras </l>
<l n="31">Surgere hyperboreum vulsis radicibus Hemum: </l>
<l n="32">»Qua fruimur, formam Domino debere fatemur, </l>
<l n="33">Sed debere pudet, socii. Nos celsa iuventus, </l>
<l n="34">Nos Divum de gente sati quid ad infima rerum</l>
<l n="35">Volvimur et superos et vani sidera mundi </l>
<l n="36">Ducere perpetua servorum lege iubemur? </l>
<l n="37">Quin etiam est maius quiddam, graviora <emph>parantur</emph>
</l>
<l n="38">Probra <emph>quidem nobis</emph>, proh fata infandaque semper </l>
<l n="39">
<emph>Stellatae</emph> decreta domus! Mihi credite: vidi,</l>
<l n="40">Vidi ego, dum clausi volvo tabularia fati </l>
<l n="41">Et Themidis consulta lego, venientibus annis </l>
<l n="42">Lapsurum e superis Solymeae in virginis alvum </l>
<l n="43">Numen et humanae subiturum exordia <emph>sortis</emph>. </l>
<l n="44">Mox ultra superas corpus mortale <emph>choreas</emph>
</l>
<l n="45">Terrigenasque feret. Noster famulabitur illi </l>
<l n="46">Ordo, et <emph>pennatae nostra</emph> de gente catervae </l>
<l n="47">Illius abiecto lambent vestigia vultu. </l>
<l n="48">Tantane me generis subeant oblivia nostri, </l>
<l n="49">Tanta pati possim? Socii, fata omnia iuro</l>
<l n="50">Caelestesque plagas et inhospita regna timori </l>
<l n="51">Me <emph>plene</emph> acturum detersurumque repente </l>
<l n="52">Implacida mea probra manu, licet astra suisque </l>
<l n="53">Sideribus praeceps horrendoque obruta lapsu </l>
<l n="54">Insiliat mea colla domus. Sententia sedit</l>
<l n="55">Oppugnare Deum; <emph>numen</emph> sic nostra timebit </l>
<milestone unit="page" n="260"/>
<l n="56">Fulmina maioresque feret, quos spreverat olim </l>
<l n="57">Ferre pares.« Dixit; tum magno murmure vulgus </l>
<l n="58">Infremit ad plausum, <emph>lateque ad tela minaces</emph>
</l>
<l n="59">
<emph>Expediunt dextras</emph> rapidamque vomentia mortem</l>
<l n="60">Arma parant. Non sic trifidos de nube fragores </l>
<l n="61">Eructat nimbosa domus, minor exit ab imis </l>
<l n="62">Telluris specubus conclusi insania venti. </l>
<l n="63">Cum subito horrescunt axes, tenebrisque reductis</l>
<l n="64">Fulgor et aetherei latuit decor aureus orbis.</l>
<l n="65">Aeraque et nubes et caeco mota tumultu </l>
<l n="66">Ima poli trepidare vident scissisque cavernis </l>
<l n="67">Pandere in immensas terram sua viscera fauces. </l>
<l n="68">Hic orti tonitrus late glomerantur, et ardent </l>
<l n="69">Flammivomi per inane globi <emph>circumque videntur</emph>
</l>
<l n="70">Insultare diem bellumque <emph>inducere</emph> caelo. </l>
<l n="71">Dumque <emph>timet damnat</emph>que <emph>manus</emph> sua vota
<emph>rebellis</emph>, </l>
<l n="72">Desuper Arctoum gravior metus institit agmen, </l>
<l n="73">
<emph>Qua</emph> pia progenies, <emph>domino qua</emph> fida Tonanti </l>
<l n="74">Agmina <emph>Caelituum</emph> properant defendere <emph>caelum</emph>,</l>
<l n="75">Et formidatam <emph>qua</emph> se metitur in hastam </l>
<l n="76">Fulmineus Michael. Ruit hic super agmina ferro</l>
<l n="77">Vindice deturbatque acies par omnibus unus, </l>
<l n="78">Signaque Parrhasii caelo metuenda tyranni </l>
<l n="79">Territa et horrifico nimium deformia vultu,</l>
<l n="80">Deiecta e superis inter crepitantia flammis </l>
<l n="81">Fulgura terrificasque faces calidumque <emph>umorem</emph>. </l>
<l n="82">In patulae ignivomos terrae detrudit hiatus. </l>
<l n="83">Reddita tum toti lux est nitidissima <emph>mundo</emph>, </l>
<l n="84">Et Michael pro sole fuit; tum caelica pubes</l>
<l n="85">Ingentes auxit festivo carmine palmas: </l>
<l n="86">»Macte animis, invicte ducum, cui numine dextro </l>
<l n="87">Est superum mandata salus, tu frangere Ditis </l>
<l n="88">Spes, animos et vota potes, tibi tempora plausum </l>
<l n="89">Nulla adimunt, sculptique animant adamanta triumphi.</l>
<l n="90">Ipse tuas semper laudes ululabit Avernus, </l>
<l n="91">Dum sua fata gemet; semper tibi liber Olympus </l>
<l n="92">Astraque inocciduum stabunt asserta trophaeum.«</l>
<milestone unit="page" n="261"/>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c153">
<head>CLIII. ORATIO BRENNI, SENONUM DUCIS, SUOS
AD ROMAM EXPUGNANDAM ADHORTANTIS</head>
<l n="1">Si sors virtuti serviret, tunc ego vellem </l>
<l n="2">Vos, socii, toti dominos imponere mundo. </l>
<l n="3">Saepe tamen virtus sortem dedit: ebria magno </l>
<l n="4">Corda animo et duris exercita dextera rebus </l>
<l n="5">Fortunam iussit ceptos abrumpere cursus </l>
<l n="6">In melius. Novisse sat est nihil esse timendum, </l>
<l n="7">Nil formidandum Brenno duce. Flamma per omnes </l>
<l n="8">Lydorum bacchata domos et Martius ensis, </l>
<l n="9">Quae non hostis atrox, non tabo sordidus Arnus</l>
<l n="10">Et per Tirrhenas acies, per signa vagatus </l>
<l n="11">Evaluit vitare timor, vos discere cogunt </l>
<l n="12">Audendum quidquid ductor iubet. Ecce repente </l>
<l n="13">Romuleos trepidare lares, en tecta labare </l>
<l n="14">Funditus et Furiis afflatum Tibrida Gallis</l>
<l n="15">Fervere sanguineo ripasque involvere fluctu, </l>
<l n="16">Iam gemitus morientum et foemineos ululatus, </l>
<l n="17">Iliacos cineres et templa ardentia cerno. </l>
<l n="18">Hoc modo Roma ferox, hoc unum laudis habebit, </l>
<l n="19">Quod nostro tandem cecidit depressa Gradivo.</l>
<l n="20">Tollite magnanimos ausus, quos vovimus olim </l>
<l n="21">Ante Deos aditisque etiam iuravimus omnes </l>
<l n="22">Teutatae magni patriique altaribus Heti. </l>
<l n="23">Vos humana sacris stans hostia et ille morantes </l>
<l n="24">Commoveat potus sanguis sacer: eia age nostras</l>
<l n="25">In laudes Druidae toto clamore ferantur, </l>
<l n="26">Et nova fatidici nobis dent carmina Bardi.</l>
<milestone unit="page" n="262"/>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c154">
<head>CLIV. PUGNAE DESCRIPTIO</head>
<l n="1">Ut primum strepuere tubae permixtaque raucis </l>
<l n="2">Classica pugnantum clamoribus altaque circum </l>
<l n="3">Murmure terribili montis retulere boatu, </l>
<l n="4">Extemplo cunei commissaque signa feroci </l>
<l n="5">Impete concurrunt, et dura casside clausi </l>
<l n="6">Adversi hostilem vultum afflavere furores: </l>
<l n="7">Miscentur turmae, ferientum sibilat ensis, </l>
<l n="8">Seminecesque gemunt, tepidus fluit undique sanguis <abbr>etc.</abbr>
</l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c155">
<head>CLV. PARAPHRASIS VI. IN EPIGRAMMA MARTIALIS AD CANDIDUM:
<foreign xml:lang="grc">Κοινα φίλων</foreign>
<abbr>etc.</abbr>
</head>
<l n="1">Nil gemino est, inquis, nil non commune sodali, </l>
<l n="2">Candide, proclamas, nitet et sive aurea Phoebi </l>
<l n="3">Lampas et ingentes retegantur lumine terrae, </l>
<l n="4">Seu luna et modico nox intempesta nitore </l>
<l n="5">Praecingat crines limbumque exaggeret astris. </l>
<l n="6">Sed vane et nunquam sunt respondentia verbis </l>
<l n="7">Facta tuis, nimium quam noscor dissonus a te </l>
<l n="8">Dissimilisque tuae, cui cedit regia, sorti. </l>
<l n="9">Vellera Ledeo multum lustrata Galeso</l>
<l n="10">Atque Terapnei pecuaria culta Phalanti </l>
<l n="11">Te velant lucente toga, vel Parma nitentes </l>
<l n="12">Dat dives tunicas et latis pallia membris. </l>
<l n="13">Me quae, dum populo fervet spectante theatrum, </l>
<l n="14">Est saevi valido cornu concussa iuvenci,</l>
<l n="15">Quam pila despiciat iaculataque sarcina tauro </l>
<l n="16">Contemnat censere suam; per compita Romae, </l>
<l n="17">Per fora Sidonio late spectabilis ostro </l>
<l n="18">Urges saepe pedem, tibi purpura texta lacernas </l>
<l n="19">Condecorat, vili pretio mea coccina sumet</l>
<l n="20">Mercator misero divendens scruta popello. </l>
<milestone unit="page" n="263"/>
<l n="21">Mensa tibi ex ebeno nativis nigrior Afris, </l>
<l n="22">Candida fulcra micant, nitidoque elephante columnae </l>
<l n="23">Succollant ditis pretiosa toreumata mensae: </l>
<l n="24">Stat mihi inaequalis testaque aequata subacta</l>
<l n="25">Mensa humili fago seu quercu afficta perenni. </l>
<l n="26">Immodici mulli tibi stant in lancibus aureis </l>
<l n="27">Et sedet argento scarus, at mihi mytilus asper </l>
<l n="28">Sive rubens cancer vili iacet orbe locatus. </l>
<l n="29">Ergo quid insanis mulces mea vota loquelis,</l>
<l n="30">Candide, quid clamas? Quod sit commune sodali, </l>
<l n="31">Quidquid habes, nil das; ergo alta silentia linguae </l>
<l n="32">Impone et nostram nolis illudere mentem.</l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c156">
<head>CLVI. AD CONDILUM
»QUAE MALA SINT DOMINI <abbr>ETC.</abbr>«
PARAPHRASIS VII.</head>
<l n="1">Non est, quod poscas, ut serviat aureus Hermus </l>
<l n="2">Indorumque tibi gemmae, non dives Erythra, </l>
<l n="3">Non ut congestum rumpant tua scrinia Gangem, </l>
<l n="4">Condile; nil tantis opus est pulsare querelis </l>
<l n="5">Sidera, quod domini positus sub iure superbi </l>
<l n="6">Alterius iussis rigido sub verbere vivas. </l>
<l n="7">Nescis heu! nescis, quae sint fastidia regum, </l>
<l n="8">Quam flagris dominos premat horrida cura potentes. </l>
<l n="9">Namque tibi levis herba thorum, placidumque cubile</l>
<l n="10">Dat casa arundinibus iuncoque intexta palustri, </l>
<l n="11">Invitatque alacres properanti murmure somnos </l>
<l n="12">Rivulus et niveis interlita lympha lapillis. </l>
<l n="13">Caius in aurata deponens corpora sponda </l>
<l n="14">Absterret somnos curis duramque quietem</l>
<l n="15">In plumis male fultus alit: vix primus Eoo </l>
<l n="16">Fulgor et effusi caelum implevere nitores, </l>
<l n="17">En linquit properans thalamos perque atria Romae </l>
<l n="18">Oscula et insanam vix primo mane salutem</l>
<milestone unit="page" n="264"/>
<l n="19">Circumfert tremebundus eques, licet asperet auras</l>
<l n="20">Nimbus et implacidi grassentur verbera Cauri. </l>
<l n="21">Tu rudis haud socios fratresve patremve nec ipsum, </l>
<l n="22">Condile, avere iubes dominum. Tabularia Phoebus </l>
<l n="23">Ostendit Caio nec gratae nomina chartae, </l>
<l n="24">Cinamus hinc veteris concredita pondera gazae</l>
<l n="25">Expedit et leges monstrat vacuumque tribunal. </l>
<l n="26">Tu facili sumptu satur et non divite luxu </l>
<l n="27">Distentus Phoebum nescis pallere petentem. </l>
<l n="28">Iniussus quod donat ager, quod vilia Bacchi </l>
<l n="29">Munera proponunt, duroque exclusa lacerto</l>
<l n="30">Terra parens frugum florentibus educat hortis, </l>
<l n="31">Id stomacho poscente voras. Sed fervida forsan, </l>
<l n="32">Condile, flagra times, dextraque terenda calenti </l>
<l n="33">Hordea formidas? Caius sua membra perenni </l>
<l n="34">Sub podagra vexata dolet, chiragraque rigentes</l>
<l n="35">Vix transfert vel ad ora manus et verbera mille </l>
<l n="36">Flagraque mille pati vellet quam perpete morbo </l>
<l n="37">Infringi et durum semper servare cubile. </l>
<l n="38">Non tibi membra scatent, non tristi viscera tabo </l>
<l n="39">Atque orta e dapibus sanie, non membra dolorem</l>
<l n="40">Et rigidae a coenis sumunt sua pabula febres. </l>
<l n="41">Cur ergo haud malles tanto gaudere sereno </l>
<l n="42">Vilis et innocuus vitae quam maxima regum </l>
<l n="43">Munia vel sellas membris fregisse curules?</l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c157">
<head>CLVII. PARAPHRASIS VII. HORATII:
»NUNC EST BIBENDUM <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Nunc densi calices, nunc grati dona Liaei</l>
<l n="2">Sunt Romae potanda tuae, fortissime Caesar;</l>
<l n="3">Nunc dapibus sacra mensa gemat, perque atria divum</l>
<l n="4">Imbuat immensus redimita altaria sanguis.</l>
<l n="5">Cingantur lauro postes et fumet acerra </l>
<l n="6">Multiplici Panchaeus odor: pulsate, sodales,</l>
<milestone unit="page" n="265"/>
<l n="7">Alternis terram pedibus, iunctisque choreis</l>
<l n="8">Cingant felices plaudentum tempora lauri.</l>
<l n="9">Dum saeva Actiacae streperent molimina pugnae,</l>
<l n="10">Dum grandem Pharius Romam allatratret Anubis, </l>
<l n="11">Isiacaeque bovis mugitu nostra sonarent </l>
<l n="12">Moenia et Eoo tremerent Capitolia sistro, </l>
<l n="13">Depromsisse scelus fuerat concredita cellis </l>
<l n="14">Vina satis veterum retinentia nomen avorum</l>
<l n="15">Et mensas foedare mero, quod Setia quondam </l>
<l n="16">Misit et aprico Campania protulit agro. </l>
<l n="17">Proh pudor et probrum Martis! Praecincta corusca </l>
<l n="18">Casside foemineis hastam torquere lacertis </l>
<l n="19">Gaudebat regina furens atque ense timendo</l>
<l n="20">Terrebat Latias, sed plus quam foemina, matres. </l>
<l n="21">Semivirum cuneis cincta et dementibus armis </l>
<l n="22">Interitum populis, victori fata Quirino </l>
<l n="23">Ferre minabatur omnique e littore mundi </l>
<l n="24">Fallere collectas Romae de vertice lauros.</l>
<l n="25">At cum defractas puppes, cum naufraga vidit </l>
<l n="26">Sceptra et semiferum fluitare per aequor Osirim, </l>
<l n="27">Deposuitque animos mentemque immane tumentem </l>
<l n="28">Fregit et admisso cessit sua corda timori. </l>
<l n="29">Tunc etenim profugam ferroque et classe secutus</l>
<l n="30">Impatiens Agrippa Pharum Caesarque superbus, </l>
<l n="31">Divino ingentes lustratus lumine vultus, </l>
<l n="32">Formidare illam docuit mentemque calentem </l>
<l n="33">Lenaeo latice et ducto e Mareotide Baccho </l>
<l n="34">Reginae imminuit iussitque avertere classem,</l>
<l n="35">Non secus ac tenues penna volitante per auras </l>
<l n="36">Accipiter pavidos cogit vitare columbos </l>
<l n="37">Praecipiti sua rostra fuga, vel Tessalus arcu </l>
<l n="38">Venator nivei nudis in vallibus Hemi </l>
<l n="39">Insequitur celerem pennato vulnere damam.</l>
<l n="40">Scilicet hoc Caesar proprio apposuisse triumpho, </l>
<l n="41">Hoc voluit palmis, per sacrae ut compita Romae </l>
<l n="42">Perque catenatum testantia saxa Iugurtham </l>
<l n="43">Expleret Latios captiva Cleopatra visus. </l>
<l n="44">Illa tamen meliore suos abrumpere fato</l>
<l n="45">Elegit generosa dies, nec tela, nec enses </l>
<l n="46">Expavit iam certa mori, nec regna, nec aulam,</l>
<milestone unit="page" n="266"/>
<l n="47">Nec quassas reparare rates, arcanaque novit </l>
<l n="48">Littora praecipiti propere conquirere cursu. </l>
<l n="49">Ausa est languentes populos et regia tecta</l>
<l n="50">Visere nec misero pallescere territa visu, </l>
<l n="51">Ilicet horrentesque manu properante cerastas </l>
<l n="52">Admovisse suis secura in vulnera membris </l>
<l n="53">Certa morte ferox, gaudens quoque splendida fastu </l>
<l n="54">Ora fero et proprias Rornae invidisse catenas,</l>
<l n="55">Ne regina potens humili deducta triumpho </l>
<l n="56">Caesareas tanto decoraret nomine palmas.</l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c158">
<head>CLVIII. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA VIII. IN MARTIALIS
»PHOSPHORE, REDDE DIEM <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Phoebi praeco nitens, redivivae nuntie lucis, </l>
<l n="2">Ianitor aurorae nitidique anteambulo solis, </l>
<l n="3">O ades et totum late pallata per axem </l>
<l n="4">Sidera purpureae depellas verbere virgae, </l>
<l n="5">Ne teneas nostros properanti Caesare plausus, </l>
<l n="6">Neve expectatum populis subducere tempus, </l>
<l n="7">Luciger alme, velis: te supplex Curia et omnis </l>
<l n="8">Gens rogat Ausonias circum diffusa per urbes </l>
<l n="9">Caesareo cupiens visus satiare sereno.</l>
<l n="10">Numquid Parrhasiae molimina tarda quadrigae </l>
<l n="11">Te lento temone tenent, teque Arctos anhela </l>
<l n="12">Teque Aquilo gremio nivibusque coercet acutis? </l>
<l n="13">Quid lento nimis igne venis, quid nostra moraris </l>
<l n="14">Gaudia, quid sacris fumantes ignibus aras?</l>
<l n="15">Quid Lacedemonium cessas fraenare iugalem, </l>
<l n="16">Nam Castor tibi cedet equo, dum causa superbit </l>
<l n="17">Tam festinati caeli per caerula cursus? </l>
<l n="18">Caesareum iam redde diem, iam Memnonis ardens </l>
<l n="19">Ad nos deproperet genitrix, sumptoque flagello</l>
<l n="20">Impellat Titan flammatas luce quadrigas. </l>
<milestone unit="page" n="267"/>
<l n="21">Nec tamen e superis decedunt astra coruscis </l>
<l n="22">Noctivago fugitiva gradu, nec tempora luci </l>
<l n="23">Debita permittunt, atque ipsa argentea Phoebe </l>
<l n="24">Gestit conspecto reparare a Caesare vultum.</l>
<l n="25">Ergo dum tacitae ludunt super astra tenebrae, </l>
<l n="26">Atque papaverei nigrescunt regna soporis, </l>
<l n="27">Adsis, Caesar, io! Te vel sine lampade solis </l>
<l n="28">Solem Roma suum noscet, tu numen et orbi </l>
<l n="29">Maior Phoebus eris, tibi nam sol subditus exit,</l>
<l n="30">Inservitque tuis nam Phoebus uterque triumphis. </l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c159">
<head>CLIX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA IX. IN MARTIALIS
»HANC TIBI SEQUANICAE <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Quae Graium titulos et Achaica nomina gestat </l>
<l n="2">Endromis, indomito quam lavit Sequana fluctu, </l>
<l n="3">Dona invisa Notis Boreaeque Alpina minanti </l>
<l n="4">Frigora et hirsuto multum placitura Novembri, </l>
<l n="5">Mittitur ecce tibi. Satis haec tibi proteget udum </l>
<l n="6">Pectus et humentes calidis sudoribus artus, </l>
<l n="7">Immansueta licet septenis Pleias urnis </l>
<l n="8">Aut Iris te pulset aqua, liquidumque fremendo </l>
<l n="9">Pugnantes per inane animae, ridebis in ista</l>
<l n="10">Constrictus tunica turbati iurgia caeli, </l>
<l n="11">Seu campi ludos celebres, seu folle volanti </l>
<l n="12">Lassatus recubes olidoque ceromate tinctus, </l>
<l n="13">Sive trigona teras, seu pondera parva sonantis </l>
<l n="14">Harpasti et socios tentes devincere cursu.</l>
<l n="15">Non ita Agenoreae tectus fulgore lacernae </l>
<l n="16">Tutus eris, non sic rutilo velamine clausus, </l>
<l n="17">Quod dedit Ausoniae stabulum venerabile Parmae.</l>
<milestone unit="page" n="268"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c160">
<head>CLX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA X. IN HORATII ODEM:
»EXEGI MONUMENTUM <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Addidimus Musis apicem monumentaque laudi, </l>
<l n="2">Queis Phariae moles, queis ingens luxus Ionum </l>
<l n="3">Livescat cedatque minor, quibus aera ferosque </l>
<l n="4">Decedant regum servantia saxa triumphos. </l>
<l n="5">Nec caelum metuo pluviasque e nube solutas </l>
<l n="6">Ardentemque Notum pennis Boreamque frementem, </l>
<l n="7">Nec timeo ductos longa vertigine menses </l>
<l n="8">Aut annos, Solisque vias, dentemque severi </l>
<l n="9">Temporis implacido rodentem marmora morsu.</l>
<l n="10">Ergo ubi perpetuo claudet mea lumina somno </l>
<l n="11">Terribili Libitina manu, vivam usque superstes </l>
<l n="12">Ipse mihi et rigidi ridebo spicula fati </l>
<l n="13">Posteritate potens, plectri quoque laude canori </l>
<l n="14">Semper maior ero, laudabor, et integra stabunt</l>
<l n="15">Omnibus in populis nostrae praeconia Musae. </l>
<l n="16">Posthumus ipse mihi dicar, quacumque volutus </l>
<l n="17">Aufidus horrisono terret sata laeta fragore </l>
<l n="18">Saevus et antiqui stat pinguis regia Dauni, </l>
<l n="19">Arentesque plagas nec prodiga prata liquoris.</l>
<l n="20">Dicar ego princeps Graiae nova plectra Camenae </l>
<l n="21">Ad Latios duxisse modos, vicisse canendo </l>
<l n="22">Dircaeam Theiamque lyram Siculosque poetas </l>
<l n="23">Et Mitylenaeo pulsatum barbiton auro. </l>
<l n="24">Ergo age, tolle animos, magnoque superba canore,</l>
<l n="25">Melpomene, mea plectra sonent, tuque una petenti </l>
<l n="26">Cinge triumphales lauri de fronde capillos.</l>
<milestone unit="page" n="269"/>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="hexameter" xml:id="c161">
<head>CLXI. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA XI. IN HORATII ODEM:
»VIDES, UT ALTA <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Aspice, ut aerii surgant iuga cana Soractis, </l>
<l n="2">Utque laborantes nivium sub pondere sylvae </l>
<l n="3">A Cauro pulsante gemant, ut flumen acuta </l>
<l n="4">
<emph>Constrictum</emph> glacie, <emph>gelidoque in flumine</emph> passim </l>
<l n="5">Captivae servent ingrata silentia Nymphae. </l>
<l n="6">
<emph>Insanum</emph>, Taliarche, gelu nimbosque frementes </l>
<l n="7">Igne doma et large lignis atque abiete secta </l>
<l n="8">Ingentes <emph>praecinge</emph> focos testaque Sabina </l>
<l n="9">Grandia ferventem deprome in pocula Bacchum.</l>
<l n="10">Caetera mitte deis, nec vernum perge teporem </l>
<l n="11">Nec resides vano Zephyros deposcere voto. </l>
<l n="12">Sunt haec caelitibus curae, qui tempora certo </l>
<l n="13">Iure <emph>iubent</emph> clausumque suis sub legibus annum </l>
<l n="14">Per varias properare vices. Cito concidet ingens</l>
<l n="15">Arbiter Ionii Boreas, praemissaque veris </l>
<l n="16">Gratia <emph>nimbosi componet</emph> iurgia <emph>caeli</emph>: </l>
<l n="17">Ultra nec pinus brumali agitata flagello </l>
<l n="18">
<emph>Atque</emph> lacessitae pulsabunt flabra cupressi. </l>
<l n="19">Ne, quid erit, quaeras, sed suscipe, crastina quidquid</l>
<l n="20">Lux tulerit, libeatque diem quemcumque beato </l>
<l n="21">Apposuisse lucro et donis plausisse deorum.</l>
</div>
<div type="poesis-paraphrasis" met="elegiacum" xml:id="c162">
<head>CLXII. PARAPHRASIS XII. IN HORATII ODEM
»SOLVITUR ACRIS HYEMS <abbr>ETC.</abbr>«</head>
<l n="1">Iam cedunt gelidae Zephyro subeunte pruinae </l>
<l n="2">Et repetit faciles caerula pinus aquas.</l>
<l n="3">Non stabulis pecudes, non igni gaudet arator, </l>
<l n="4">Nec gemit a niveo terra subacta iugo.</l>
<milestone unit="page" n="270"/>
<l n="5">En iam mobilibus Cythereia culta Napaeis </l>
<l n="6">Alternat refugos laeta per arva pedes. </l>
<l n="7">Stant nexae Nymphis Charites, nec in aethere Phoebe</l>
<l n="8">Cessat sidereos ducere nuda choros, </l>
<l n="9">Dum torret Lyparen Aetnaeaque Mulciber <emph>arma</emph>, </l>
<l n="10">Et lassat calidum ferrea massa senem. </l>
<l n="11">Nunc decet aut myrto nitidos praecingere crines</l>
<l n="12">Aut flore, edomito quem creat aura gelu. </l>
<l n="13">Per saltus nunc rite iuvat nemorumque per umbras</l>
<l n="14">Sanguine et agrestes spargere farre deos, </l>
<l n="15">Nunc dare, quae poscit sibi munera Faunus, ut illi </l>
<l n="16">Sive agna in cineres seu tener haedus eat. </l>
<l n="17">Pallida mors aderit, cuius regalia, cuius</l>
<l n="18">Horrent pulsantem rustica tecta manum, </l>
<l n="19">Quae non thure pio et posita placabilis ara </l>
<l n="20">
<emph>Aequum sollicito versat in orbe pedem</emph>.</l>
<l n="21">Vita brevis nostra est. Ne speres longius aevum,</l>
<l n="22">Ipsa facit vitae cognita summa tuae. </l>
<l n="23">Sis felix titulis <emph>et</emph> luxu divite, Sexti,</l>
<l n="24">Sis Romae et divi Principis unus amor, </l>
<l n="25">Iam Ditis sedes nostris congesta rapinis, </l>
<l n="26">Iam <emph>Phlegetontiae</emph> te premet umbra domus. </l>
<l n="27">Inde nec orato talos iactabis Iaccho </l>
<l n="28">Nec convivali pocula iure reges.</l>
</div>
<div type="poesis-carmen" met="hexameter" xml:id="c163">
<head>CLXIII. BAGRADA FLUMEN ANNIBALEM FUGIENTEM ALLOQUITUR.</head>
<l n="1">Pandebat Zephyris fugientia vela suamque </l>
<l n="2">Expressam instabili cernebat in aequore sortem </l>
<l n="3">Annibal: extemplo fremuit sub gurgite vasto </l>
<l n="4">Et movit madidos violentus Bagrada crines </l>
<l n="5">Fixus in ora ducis: »Ventis en proditur«, inquit, </l>
<l n="6">»Proditur en pelago Tyrii spes ultima regni. </l>
<l n="7">Invidiae virtus prostat morituraque falsum </l>
<l n="8">Annibalem Cartago videt, nec lumina mulcent</l>
<milestone unit="page" n="271"/>
<l n="9">Extremam sortem lacrymis? Quam iustius Afrae </l>
<l n="10">Tygrides et Lybici possent lugere leones! </l>
<l n="11">At tu promissis dictoque, o Poene, maneres </l>
<l n="12">Nec Latiam quateres infido Marte Saguntum, </l>
<l n="13">Pollicitus non ista deis; tamen exue curas, </l>
<l n="14">Tolle animos, et, quae patriae mala fata relinquis, </l>
<l n="15">Invenias tibi fausta precor, namque ipse superstes </l>
<l n="16">Donec eris, Tiberi nunquam mea flumina cedent: </l>
<l n="17">Nunquam ferales Latiali e pectore Cannae </l>
<l n="18">Discedent, semper funesta in imagine Romam </l>
<l n="19">Urgebit Trebie, tumidusque cadavere multo </l>
<l n="20">Ante oculos Trasimenus erit.« </l>
</div>
<closer>RELIQUAS LUCUBRATIONES VIDE POST SEQUENTEM INDICEM.</closer>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
Durdevic, Ignjat (1675-1737) [1700]: Poetici lusus varii, versio electronica, versus 5453, verborum 35062, ed. Veljko Gortan [genus: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [numerus verborum] [djurdjev-i-poe.xml].
|
