442 4 Reliquias vetustissimarum historiarum depravatas partim apud historicos, partim apud poetas manentes, inter quas etiam de Diluvio, si quis diligenter cognoscat ac expendat, et cum veris sacrarum Literarum narrationibus solerter conferat, manifeste profecto cernet eas inde derivatas esse, eoque illum librum tum vetustissimum, tum et certissimum esse.

5 Vetustas Iudaica, quae probatur linguae origine. Omnes enim alias linguas inde deductas esse, sagaciter inquisitis originibus, aut primis thematibus ostendi potest. Unde probatur hanc religionem et vetustissimam et perpetuam fuisse.

6 Probatur etiam ex propagatione literarum, quae inde ab Orientalibus et Iudaeis per Cadmum ex Phoenicia venisse ab Herodoto scribuntur. Cadmus Hebraeis Orientalem sonat, Tebe bonum solum. Ipsa nomina et ordo literarum Graecarum testantur Hebraeam originem, quae Hebraeis quidem in suo etymo concinnam habent significationem, ut Hieronymus in Epistola ad Paulam Urbicam ostendit: Graecis vero plane barbarae voces esse videntur.

7 Historia Moysis de Creatione convenit cum ipsa sana Philosophia, de una prima et aeterna causa, ex qua, per quam, et in quam omnia sunt, et cum cohaerentia causarum primae, secundarum et ultimae.

8 Sola aptissime indicat causam et fontem mali in natura, unde sit culpa, unde poena, unde eveniat, quod tam praestans creatura tam tetris sceleribus ac facinoribus polluatur, turpiusque ac minus ordinate, quam ullae pecudes, vivat, teterrimisque etiam casibus ac cladibus affligatur, obruatur ac pereat, multoque sit miserior, ut et Homer. pronunciat, quam ulla bruta. Quem fontem simul ac rationem malorum Philosophia plane ignorat, sed fingit naturam hominis esse sanam, et mala aut esse naturalia, aut fortuita, aut etiam ex more tantum quodam et quotidiano usu profecta.

9 Moses indicat causam efficientem et finalem rerum omnium: quam Philosophia nesciens dubitat an rerum natura principium aut finem habeat, unde (ut ita dicam) veniat et quo vadat, in densissimis tenebris errat, ac varia temere et stulte divinat.

10 Moses sacra Scriptura monstrat verum finem bonorum, et verum officium hominis a Philosophia frustra quaesitum, aut divinatum potius, tam longo tempore, et tantorum virorum summa industria, unde infinitae sunt eius opiniones de hac ipsa re, et pleraeque propalam absurdae.

11 Ipse etiam monstrat veram societatem aut coniunctionem et disiunctionem hominis cum Deo, id est, iustificationem et vitam, ac contra iniustitiam et mortem, quam Philosophia prorsus ignorat, tantum de temporaria beatitudine agens, fermeque tantum pecudum felicitatem homini tribuens.

12 Nihil ab eruditissimis Philosophis excogitari potest contra creationem et narrationem Moysis, quod non vere ac solide solvatur, etiam ex ipsa ratione ac Philosophia, ut est illud argumentum de aeternitate mundi.

13 Philosophia cogitur ad unam summam, prudentissimam potentissimamque ac optimam causam aut naturam devenire, quam caeci instar utcunque divinat, pronuncians oportere esse unum tantum regem (ut Arist. habet) non multos: et licet videat ac fateatur se in ea vivere ac moveri, tamen suos sectatores patitur prolabi ad foedissima idola et abominationes. Haec vero doctrina ac Religio conservat hominem in certa agnitione ac etiam coniunctione unius causae naturaeque omnipotentis.

14 Totus mundus perpetuo olim oppugnavit Moysen, et eius veram religionem, et tandem victus est, prostratisque suis diis illum tantopere spretum ac reiectum tum a Graecis, tum a Romanis, Mosaicum Deum et religionem coactus est recipere. Ista igitur perpetua pugna et clades Epicureorum infeliciter contra Mosaicum Deum et religionem pugnantium, indicat, omnipotentem causam a parte Moysis stare.

15 Solum. verbum Dei aliquid certi de animae immortalitate, de spiritibus bonis et malis dicit: Philosophia haec omnia ignorat, quae tamen in rerum natura existere manifestum est.

16 Consensus contrariarum gentium, Turcorum, Iudaeorum, Christianorum, et multarum aliarum sectarum in comprobatione Moysis ostendit esse incorruptum testimonium, ut non potuerint domestica quadam fraude in unum consensisse aut conspirasse. Idem consensus contrariarum gentium est etiam de Christo, quod talis aliquis excellens vir fuerit, tanta opera ac miracula fecerit, et sic sit ab adversariis suis interfectus.

17 Diabolos et idola gentilium multum potuisse, experientia docuit. At illi expugnati cesserunt tandem, ut victi, Moysi et Christo. Huc referantur et eiectiones diabolorum, quae dum a fortiori expelluntur, eius potentiam ipso facto, aliquando etiam voce, declararunt.

18 Spiritus in piorum cordibus dat testimonium doctrinaenostrae et religioni Mosaicae, quod testimonium pii in se clare sentiunt, et merito maximi facere debent, quantumvis id Epicureae sues ignorent et contemnant.

19 Sentiunt etiam pii in corde suo, satanam oppugnare Mosaicae narrationis et religionis veritatem ac fidem. Cur hoc, si Moyses nihil est, accidit? cur non sic oppugnat philosophicas notitias, aut etiam inanes opiniones, cogitationes ac somnia hominum, sed permittit, aut etiam confirmat unicuique suos errores? nimirum, quia ille pater mendacii scit in ista veritate sitam esse gloriam Dei et hominum salutem. Huic ergo thesauro pro sua inexplebili malitia invidens insidiatur.

20 Tam multa miracula Christi etiam ab ipsis eius summis hostibus, Iudaeis ac Turcis testificata, tot eius victoriae inde ab ascensione ipsius contra tam multos potentissimosque Monarchas, atque adeo etiam successus praesentes annorum 50, quibus invito toto mundo Religio pertestacea quaedam vasa, ex ore infantium ac lactentium, primum contra Papam potenter in cordibus hominum regnantem, et postea contra Monarchas, cum initio, tum etiam mox post Interim, cum iam ferme penitus abolita esse videretur, et omnes nostri potentes ac sapientes partim oppressi essent, partim etiam cum hostibus colluderent, contra adversarium victorem instaurata est, comprobat Christi divinitatem et totam istam religionem: at is testimonium praebuit Moysi, ut prius dictum est.

Vade retro

Vade porro