231/232 Veritatem tuam et salutem tuam dixi. pro, celebravi. 1. Corinth. 12. Nemo potest dicere Deum Iesum: id est, celebrare. Sic et illud Odysseae, Dic mihi Musa virum. pro, celebra, cane. Praecipere. 1. Regum 11. De gentibus quas dixerat Dominus. pro, de quibus praeceperat Dominus, ne de eis uxores acciperentur. 2. Samuelis 16. Sinite eum ut maledicat mihi, quia dixit ei Dominus. pro, praecepit. 1. Regum 11. Et panem dixit eis. pro, praecepit dari. 2. Paralip. 14. Rex dixit ipsi Iehuda ut requireret Deum. pro, praecepit. Danielis 2. Dixit rex vocari genethliacos pro, praecepit. Ibidem: Ac dixit sacrificium ac suffitum, ut sacrificaret ei. pro, praecepit ei sacrificari. Sic et illa exempla sunt accipienda: Dic ut sedeant unus a dextris, Matthaei vigesimo. Dic fratri meo, ut mecum dividat haereditatem: id est, praecipe. Si dixeritis monti, Proiiciaris in mare, Matth. 21. Quaecunque dixerint vobis custodire. pro, praeceperint: Matthaei 23. Christus consistens dixit eum vocari, Marci 10. Puella tibi dico, surge: Lucae 5. Dicite Archippo, vide ministerium tuum, Coloss. 4. Qui dixit, Non committes adulterium. Dixit, et non occides pro, praecepit: Iacob. 2. Sic et illud, Dixit Dominus Domino meo: recte exponi potest. pro, praecepit aut ordinavit. Centurio dicens, Domine dic verbum, et sanabitur puer meus: petit, ut modo mandet angelis, aut morbo ipsi, sic fore protinus ut sanetur aegrotus, quandoquidem ille pro sua divina omnipotentia toti rerum naturae imperitet. Hoc modo multi etiam illud Dei dicere, Genes. primo, Fiat lux, etc. explicant: quod idem significat ac, praecepit: sicut sane et ipsa adiuncta Imperativa indicant, Fiat, colligantur aquae, producat terra aut aqua, etc. declarantia illud Dicere, esse imperare omnipotenter. Paulus sane, licet idem verbum dicendi retinuerit, tamen omnino de mandato intellexisse videtur, 2. Corinth. 5 inquiens: Deus qui dixit ex tenebris lumen fulgere. id est, praecepit. Quo etiam illud Rom. 4 videtur respicere: Vocat ea quae non sunt, sicut si adessent. Certe Psal. trigesimotertio propalam indicatur, hanc esse vim illius Dicere. Inquit enim Psaltes: Ipse dixit, et facta sunt: ipse PRAECEPIT, et constiterunt, per posterius (Praecepit) declarans illud prius (Dixit.) Aliqui altius hic scrutantur maiestatem, quasi illud Dicere sit generatio filii: et volunt illud Dicere, cum Iohannis λόγος verbum conferre. quasi filius ideo dicatur verbum, quia pater dicendo ipsum, creavit caelum et terram. Verum cum unusquisque debeat in sua sententia abundare, aut de eaplane certus esse: ego ipsis suam interpretationem relinquam, et hanc magis obviam minusque periculosam potius sequar. Nam illud Dicere, iudico esse communem actionem trium personarum ad extra, non solius patris. Sane Epistola ad Hebraeos, illud creans dicere, ac verbum etiam Christo adscribit, cum inquit: Omnia ferens verbo potentiae suae. id est, potente. Tale igitur creativum dicere flagitat Centurio a Christo, inquiens: Dic tantum verbum. Praeterea illa eorum opinio potest esse fundamentum multorum enthusiasmorum. Promittere, Deuteronomii sexto: Quemadmodum dixit Dominus tibi. Sic pro verbo Promittendi ponitur Iohannis decimosexto: Non dico vobis, quod ego sim oraturus pro vobis: ipse pater diligit vos. id est, non volo vos abducere a perpetuo ardore precandi, hac in ani pollicitatione: quasi ego solus sim vobis omnia precando impetraturus, vobis stertentibus, et non una precantibus: aut quasi pater non amet vos, nec vobis ad eum accessus eiusque gratia pateat. Interea non simpliciter nego, me oraturum pro vobis. Respondere: Et dixit Iehosua ad populum, Non poteritis, etc. Et dixit populus ad Iehosuam, Nequaquam: Iosuae 21. 24, pro, respondit. Genes. 22. Et dixit ad eum Abraham, et dixit, Ecce ego. id est, respondit, Significare; Exodi 18, Et dixit Ietro ad Moysen. pro, adventum suum ei significavit per nuncios. Numer. 20. Sic dicit frater tuus Israel, Ipse nosti, etc. pro, haec tibi significat praesenti legatione. Vocare, aut nominare: Isaiae 4. Sanctus dicetur illi. pro, nominabitur, aut vocabitur Sanctus. Isaiae 61. Sacerdotes Iehovae vocabimini, etc. Ministri Dei, dicetur vobis. Isaiae 62. Non dicetur tibi ultra Derelicta. Dicere, dicens, dicendo, aut ad dicendum, valde crebro aliis verbis quoquo modo indicationem aut auditionem significantibus additur: et valet idem quod, in hunc sensum, in hanc sententiam, hisce verbis, aut quid simile. ut, Locutus est dicendo: id est, hoc sensu, summa aut sententia. Talis phrasis adeo crebra est, ut non sit necesse aliqua eius exempla recensere. Dicentes: Rom. 1. pro, putantes, aut etiam iactantes, seu gloriantes se esse sapientes. Pro asserere: Lucae 7. Propterea dico tibi, Remissa sunt ei peccata multa, quia dilexit multum. Sic saepe alias, Dico vobis: pro, certo affirmo, assero, etc. Est vero in praedicto loco Lucae diligenter observandum, quod illud verbum Dico, omnino sit coniungendum cum sequenti sententia, Remissa sunt, etc. Sensus enim est, Affirmo ei esse remissa peccata. Illud QUIA, non coniungendum est cum verbo Remissa, quasi causam remissionis indicet: sed cum eo ipso Dico aut Assero. indicat enim rationem aut demonstrationem assertionis, non causam efficientem factae remissionis: de qua re tum alibi in hoc opere, ut in vocula QUIA, tum et in libello de Fide, prolixius. Dicere patri, quid facis: aut matri, quid generas? Isaiae 45, est, tum litigare cum suo superiore, tum velle videri eo sapientiorem: praesertim autem Deo sese opponere. Vide PATER, et Reg. universales. Humanum, aut humano more, aut secundum hominem dicere, crebra est apud Paulum phrasis. Licet vero in Graeco textu sit λέγω , dico, a plerisque tamen per verbum Loquor est reddita. Ea autem habet varias significationes. Interdum enim adhibetur vitandae suspicionis blasphemiae: ut Romanorum tertio: Num iniustus Deus qui inferat poenam? (humano more loquor) Absit, etc. interdum fugiendae invidiae causa. veluti quum cogitur Apostolus de suis gestis aliquid dicere, ut muneris sui autoritatem asserat, solet praefari, se in ea re cogi ex hominum consuetudine loqui, quamvis in diversum finem: ut 1. Cor. 15, et 2. Corinth. 11. Nonnunquam vero utitur hac formula loquendi, quum docendi causa exemplum aliquod ex communi hominum usu petit: ut Rom. 6. et Galat. 3. Item aliquoties quum hominis doctrinam Dei autoritati opponit, ut illa isti cedat: ut 1. Corinth. 9, et Galat. 1.

DIES, non tantum in Sacris, sed et in prophanis, alias significat tempus quo sol est supra horizontem, quam Mathematici diem artificialem vocant. Sic Ionas dicitur fuisse in ventre ceti tres dies et tres noctes. Alias totum tempus quo sol prorsus circumvoluitur circa terram: quam Mathematici naturalem diem appellant. Sic numerantur dies Genesis 1, Et factum est vespere et mane: ubi Vespere complectitur sequentem noctem, et Mane sequentem artificialem diem. Exempla postea recensebimus. Nunc id modo observemus ex praedicto loco Genesis, quod illi incipiant computare diem a vespertino tempore, aut ab occasu usque in sequentem occasum. Quod observandum est propter festa Veteris testamenti: quam consuetudinem etiam postea Ecclesia secuta est. Romani contra, diem suam a mane usque adsequens mane metiti sunt. Quam consuetudinem Iudaeis contrariam, putant aliqui Matthaeum sequi Cap. 28, in verbis: In extremo autem Sabbathi, cum iam illucesceret in primam Sabbathi. id est, exeunte iam priore hebdomada, cuius ultima erat paschatis dies: et inchoante luce primae diei sequentis hebdomadae, Christus surrexit. Significat etiam nonnunquam Dies vel

Vade retro

Vade porro