1079 aurum quod in eo est, et altare sanctificare donum quod super illud est: Matth. vigesimotertio. Hae omnes quinque sanctificationes sunt tantum externae aut corporeae quaedam sanctificationes aut purificationes, sub Quinta principali significatione contentae. Nunc ad illas primarias notiones recensendas redeamus.

Sexta significatio verbi Sanctificare, est separare aliquid in aliquem eximium usum. Sic Isaiae 13 dicuntur Medi sanctificati esse ad destructionem Babylonis. inquit enim ibi Deus: Ego praecepi sanctificatis meis, vocavi fortes meos, etc. Ierem. 12. Educ eos sicut oves ad occisionem, et sanctifica eos ad diem interfectionis. Locutio haec per metaphoram venit ab iis, qui cum se ad sacrificia, festa aut solennitates praeparabant, ut (exempli gratia) ad esum agni Paschalis, sanctificabant et purificabant se quibusdam ceremoniis ab omnibus impuritatibus, si forte quas contraxissent. Ad hoc forte genus sanctificationis, tametsi in quodam summo gradu ac emphasi, possis referre illud Ioan. 10: Me pater sanctificavit, et misit in mundum. id est, Ad hoc summum et plusquam sacrosanctum munus opusque instaurandi regni Dei, redimendi genus humanum, abolendi peccatum, et extinguendi iram Dei. De hoc genere sanctificationis aliquid dicetur infra in verbo Segrego, quoniam eadem ferme res utroque verbo notatur.

Septima significatione declarat hoc verbum moliri, aut conari aliquid. Ieremiae sexto: Sanctificate contra eam bellum. Surgite ascendamus in meridie. Sic Micheae tertio de pseudoprophetis legitur: Prophetae seducunt populum meum, mordent dentibus suis, et clamant pacem: et qui non dederit in os eorum sanctificant contra eum bellum. id est, adornant, praeparant.

Octava praecipua significatio est quasi antiphrastica. aut contraria nativae ac primariae significationi huius verbi. Qui enim contingebat aliquid rerum sacrarum, quas ei tangere non licebat sanctificari dicebatur: id est, revera contaminari, et coram Deo immundus esse. ut si quis laicus nunc apud Pontificios sacratum calicem nudis manib. contrectaret. Exodi 29: Omnis qui attigerit altare, sanctificabitur. Sic Levit. 8: Qui attigerit villas carnes, sanctificabitur: id est, Si quis, cui non licet, attigerit fiet sacer, seu quasi immundus. Quare mox additur: Sic ubi vestis fuerit aspersa eo sanguine, lavetur in loco sancto. Monsterus invertit sensum, quasi praeciperetur, ut qui velit illas sacras res tractare prius se mundet aut sanctificet. Sed alter sensus est verior. Quare ipsemet in suis Scholiis Haggaei secundo, ubi quaeritur, An vestis attingens sacras carnes, aut alias res, sanctificetur exponit verbum Sanctificationis, per contaminationem, aut pollutionem. Sic et Deut. 22, ubi prohibetur seminari ager diversis seminibus, ne simul totus fructus sanctificetur, itidem in Scholiis, de contaminatione exponit. Sic per contaminationem locum Haggaei exponit etiam Kimchi, et R. Abraam. Talem opinor sensum esse etiam versiculi Isa. 65: Qui dicunt, Secede tibi, ne attigeris me, quia sanctificabo te. id est, cum sis indignus qui me sanctissimum attingas, contaminaberis, ac Deum offendes, nec attingendo. Exemplum luculentiss. istius sanctificationis, aut opinionis eius licet cernere in Petro: qui viso miraculo amplissimae capturae piscium, exclamat ad Christum, Discede a me, quia peccator sum. Verebatur enim ne ob suam indignitatem conversando cum Christo, sibi iram Dei accerseret, eoque cupivisset ipse aufugere a Christo: verum quia non audebat se in mare proiicere. Christum autem sciebat sine periculo per aquas ambulare posse, petit ut ille a se recedat, atque ita se periculo illius sanctificationis aut reatus liberet. Ob talem cogitationem forte etiam Gadareni petierunt a Christo, ut discederet a se. Adscriptum enim est, quod valde timuerint. Et sic clamat mulier ad Helisaeum: Venisti vir Dei ad me, ut mea peccata coram Deo in memoriam reducas, et interficiatur mihi filius. Sic David quoque metuit familiaritatem Dei, eoque non mox vult quo ducere arcam in suam domum, sed apud Obededon relinquit. Ob talem antiphrasticam sanctificationes aut sacram contaminationem, forte et scorta Iudaea קדשים kedeschim sancta dicuntur: et Latini forte simili ratione Sacrum in contrario sensu usurpant. Haec [?: ] nonnihil confuse dixi de vocibus Sanctus, Sanctitas Sanctificare, et Sanctificatio. Nunc breviter ac compendo quasdam eius primarias significationes repetam.

¶ Sanctificare igitur interdum iustificare significat Eph. 2: Semetipsum tradidit pro eo, ut sanctificaret eam, [?: ] licet Ecclesiam. 1 Cor. 6, Haec eratis quidem, sed [?: ab- ] estis, sed sanctificati estis, sed iustificati estis per [?: ] Domini IESU, et per spiritum Dei nostri. Videtur enim hic Abluere et Sanctificare et iustificare synonyma esse. Eb. 10. Per quam voluntatem sanctificati sumus, pro oblationem corporis IESU Christi semel peractum. Idem eadem significatione verbo Consummare utitur: Unica oblatione consummavit in perpetuum, eosque sanctificantur. Verum Sanctificare alias, sese expiare ceremoniis Mosaicis, indicat. Actor. 21: Sanctifica te [?: ] illis. Alias timere notat. 1 Pet. 3 Dominum Deum sanctificate in cordibus vestris Alias donare spiritum sanctum, et per eum operari in iustificatis novitatem naturae et bona opera. 1 Thess. 4. Sanctificatio vestra, a abstineatis a scortatione, et sciat unusquisque [?: ves- ] uas suum possidere cum sanctificatione et honore, [?: ] cum affectu concupiscentiae. 1 Ioan. 3, Omnis qui habet spem hanc. purificat se. Alias significat aliquid idoneum reddere ad licitum usum. 1 Cor. 7 Sanctificatur vir infidelis per mulierem. 1 Tim. 4, Omnis creatura Dei bona est, etc. Sanctificatur enim per verborum orationem.

SANCTUARIUM, significat locum ministerii, prius quidem tabernaculum, postea templum. Per metaphoram videtur significare scholam verae religionis aut etiam ipsas Sacras literas. Inquit enim David Ps. 37, Itaque cogitabam ut scirem hoc, sed labor fuit [?: ] lis meis, donec ingrederer in sanctuaria tua Dei. id est donec scrutarer Sacras literas, quae sunt sanctuarium aut etiam thesaurus rerum sanctarum et mysteriorum Dei. Sanctuarii vocem in ultimo Psalmo, aliqui [?: ] gunt de caelo, eo quod ibi Deus habitet: Laudate Deum in sanctuario suo, laudate eum in firmamento potentiae eius.

SANGUIS, varia significata habet, plures etiam obscuras phrases parit. Primum, cum in propria significatione accipitur, saepe in veteri Testamento usus eius prohibetur: quin et Actor. decimo quinto. Adscribitur autem a Moyse crebro eius praecepti ratio, quia anima sit sanguis, aut in sanguine. Genesis 9: Utique carnem cum anima eius, sanguine eius, non comedetis. Levit, decimoseptimo etiam prolixius et severius hoc praeceptum inculcatur, et ratio haec prolixius exponitur, ubi dicitur anima esse in sanguine, et etiam esse sanguis. Quod dogma convenit cum Galeni et aliorum medicorum sententia, qui dicunt, animam esse temperamentum, aut in temperamento. Sic et Virgilius sanguinem vocat Purpuream animam. Quod de vegetatione anima, seu de brutorum anima vere dici potest. Ob haec causam etiam suffocatum prohibetur, quia sanguis non effluxit ex carne, sed passim in carne congelatus est, eoque necessario cum carne comeditur. Sic Ezek. vegesimotertio accusantur super sanguine: Comeditis oculos vestros levatis ad idola vestra. id est, [?: imm- ] Sanguinem hominis effundere, Genesis nono, est homines interficere: quia plerunque ita interficiuntur homines

Vade retro

Vade porro