1031 siquidem Deo acceptus et salvus esse velit: quia quicquid ex carne nascatur, aut ab ea sua industria ac quira tur, sit tantum caro, sintque omnes homines secundum illam priorem nativitatem filii irae ac diaboli, eiusque man cipia, ac ad eius imaginem nati et formati. Hanc prioris naturae aut creaturae, totiusque nativitatis, et omnis industriae ac sapientiae carnis damnationem, mortifica tionem, ac quasi abolitionem, Scriptura summo studio urget: et novam nativitatem, creaturam, et hominem ad imaginem Dei formatum, et ad bona opera conditum ac idoneum flagitat ac exigit. In hac igitur re exponenda utitur praedictis tribus verbis, et aliis, Iohan. 3. Amen dico tibi, nisi quis fuerit genitus denuo, non potest videre regnum caelorum. Et mox: Nisi quis genitus fuerit ex aqua et spiritu, non potest introire in regnum caelorum. 1. Pet. 1, Deus secundum magnam misericordiam regeneravit nos ad spem vivam. Tit. 3, Deus non ex operibus iustis, quae fecimus nos, sed ex sua misericordia salvos nos fecit, per lavacrum regenerationis, et renovationem Spiritus sancti. In hoc ultimo loco puto regenerationem proprie significare illam imputativam, aut (ut ita dicam) rationalem nativitatem, qua a Deo, ex regno Satanae, in suum ac filii sui regnum ita transferimur, ut iam pro iniustis iusti coram Deo habeamur, pro filiis irae ac Satanae, et hostibus Dei, eius domestici ac filii gratiae adoptati, et haeredes aeternae vitae simus. Quare hunc effectum iustificationis, reconciliationis, adoptionis ac haereditatis vitae aeternae tribuit hic Paulus lavacro: id est, baptismo, nempe promissioni ac gratiae ob meritum Christi nobis a Deo oblatae. Per renovationem vero intelligo secundum beneficium Christi, ipsam nempe instaurationem hominis, qua illud vetus lapideum et adamantinum cor, illaque diaboli imago ex pectore nostro excinditur, ac novum cor ac imago Dei in nobis formatur, et omnino mortificato illo veteri Adamo novus homo in nobis condi incipit, ad obedientiam et bona opera idoneus ac promptus. Sed de discrimine ipsarum rerum, nempe regenerationis ac renovationis, postea dicam, nunc plura exempla locutionum et vocum harum ac similium, quatenus eis Scriptura promiscue utitur, adiungam. ¶ De hac Regeneratione dicit Iohannes cap. 1: Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis hanc dignitatem, ut filii Dei fierent: nempe iis qui credunt in nomen eius, qui non ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo geniti sunt. 1. Pet. 1, Renati non ex semine mortali, sed ex immortali per sermonem Dei vivi, et manentis in aeternum. 1. Iohan. 3. Quisquis natus est ex Deo, peccatum non committit. Quoniam semen ipsius in ipso manet, nec potest peccare, eo quod ex Deo natus est. Sic et Petrus dicit 2 primo, nos divinae naturae consortes esse factos. 2. Corinth. 4: Etiamsi externus noster homo corrumpitur, internus tamen renovatur quotidie. Ephes. 4, Deponite veterem hominem, qui corrumpitur secundum cupiditates deceptionis: renovamini spiritu mentis vestrae, et induite novum hominem, qui secundum Deum conditus est in iustitia et sanctitate vera. Colloss. 3: Exuentes veterem hominem cum operibus suis, et induentes novum illum qui renovatur ad agnitionem secundum imaginem eius qui condidit ipsum. Hic novus homo, et nova creatura passim in Sacris literis celebratur: praesertim 2. Corinth. 5. Rom. 7 et 12: Gal. 6. Ephes. 2, 4. Coll. 3, et alibi. Regeneratio, Matth. 19 accipitur pro integra instauratione hominis, et totius naturae in fine mundi. inquit enim ibi Christus: Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me in regeneratione, cum sederit filius hominis in throno gloriae suae, sedebitis et vos super thronos duodecim, iudicantes XII tribus Israel. Quod autem Regeneratio, cum de peccatoris regeneratione agitur, latius pateat quam renovatio, patet ex superius citato loco Tit. 3: deinde et ex eo, quod regeneratio necessario complectatur aliquando etiam reconciliationem, iustificationem et adoptionem in filios haeredes Dei: at renovatio, tantum corrupti hominis instaurationem denotat. Sic et Ephes. 2 Paulus, [?: p- ] salvationem peccatoris ex gratia aut favore Dei, et [?: ] no iustitiae factam, addit, nos ad bona opera condi, [?: ] in eis ambulemus. Verum quod iustificatio non complectatur renovationem, in proprio Libello, cum Dissputatione de Iustificatione impresso, multis testimonniis et argumentis a me probatum est. Discrimen [?: ] Renovationis et Poenitentiae, in illo ipso maiore [?: ] lo aut Disputatione, propositione LXXVII, plene demonstratum declaratumque est.

RENES, sunt nota viscera dorso interius [?: ereg- ] umbilici annexa, qui tum urinae repurgandae, tum [?: ] genitali semini ac generationi servire dicuntur: sicut et Scriptura vicinis lumbis generationem tribuit Vetus tus versio aliquoties male usurpat vocem Renum palumbis: ut Exod 12, et 1. Reg 8, Nahum 2. [?: Scrip- ] buit renibus cogitationes et affectus: qua ratione et causa, dicam postea, prolatis exemplis. Dicit igitur Salomon Proverb. 23: Fili mi, si sapiens fuerit cor tuum laetabitur etiam cor meum intra me: Exultabunt [?: -que ] renes mei, cum loquentur labia tua quae recta sunt. Hic tribuitur renibus sensus affectusque gaudii. At contra alibi tribuitur eisdem solicitudo et tristicia, ut Psal. 73, Quoniam acerbum est factum cor meum, aut [?: ] tosum, et renes mei aculeis puncti sunt. ubi declarant suas sollicitas curas ac dolores, quod impii sunt [?: ] felices, pii vero afflicti. Sic et Psal. 16 inquit: Etiam noctu erudiunt aut castigant me renes mei: id est, acris [?: ] ra, zelus ac pia solicitudo me excitat ad timorem De Sic et Ieremias de hypocritis Capite 12 inquit: Tu prope es ori eorum, sed procul a renibus eorum. Sicut Isaias ait, procul esse Deum a corde impiorum: Dei est, non curare aut sollicitos esse ipsos de eo ex anima. Ob hanc igitur causam Scriptura, quia renibus animas cogitationes ac effectus tribuit, ideo crebro [?: ] Deum scrutari corda et renes: Psal. 7. 26, 139. [?: Ierem ] 17, et 20. Ob eandem causam etiam Psal. 51 dicit Deus amare et requirere veritatem in renibus. id est, ut homines intus in corde et intimis suis penetralibus [?: ] ament, timeant, colant, ac in eum confidant, suamque extremam indignitatem iniustitiamque agnoscant. Causae porro, cur isti rationales, ac etiam religiosi motes modi tribuantur, supra in voce Cordis declaravi. Porro, cur renibus etiam adscribantur, divinant Theologi: aut quia primi in conceptu infantis in utero formentur, aut quia in eis vis et cupiditas rei venereae aliquo modo contineatur ac excitetur, qui tanquam vehementissimus affectus causa sit, ut eisdem renibus et alii adscribantur. Ego opinor fieri id propter magnam [?: qu- ] sympathiam cordis: sicut et Galenus testatur [?: ] ex corde in renes evehi. Sensu etiam ipso percipiemus quod in magno moerore in ea parte circa Iumbar sentiamus dolores, ac veluti compunctiones quasdam, sicut et supra citavimus ex Psal. 73. Unde etiam opinor fieri, ut interdum compunctio pro moerore, contritione ac poenitentia ponatur. Sic et Ieremias indicat de magno moerore ac terrore dolere renes et lumbos, inquit enim cap. 30. Quare omnis vir habet manus [?: ] super lumbos, quasi parturiens? id est, unde ille tam [?: ] stis dolor viris accidit? Grana tritici, per metaphoram ob similitudinem quandam dicuntur renes. Deus [?: ] Cum adipe renum tritici. pro, cum farina optima grnorum triticeorum. forma enim renes cum granis [?: ] veniunt, quod in uno latere veluti cavitatem quaedam habent.

Vade retro

Vade porro