995/996 vir furabitur bovem: pro, Si quis furabitur. Aliquoties in eo Capite talis catachresis voculae Cum est. Sic et Levitici 5. Deuteron. 4 habetur: Invenietis Dominum, cum ex toto corde quaesieritis eum. pro, si vere ac ex animo quaesreritis. Maxima omnino est inter istas duas coniunctiones aliquando vicinitas. ut Lucae 14: Cum invitaris ad nuptias, noli sedere summo loco. Ibidem: Cum facis convivium, noli invitare divites et amicos, sed pauperes. pro, Si facis convivium. Sic et in Latino sermone, Cum et Quando non raro pro Si ponitur: ut, Cumque mones aliquem, nec se velit ipse moneri. pro, Si mones. Eadem ambiguitas est in Germanico Wenn, ut alias tempus, alias conditionem significet: ut non possit dici violenta interpretatio, quod Cum pro Si accipio.

QUANTUS, nonnunquam videtur habere aliquid obscuritatis. Matth. 6, Ipsae tenebrae quantae erunt? id est, quam grandes? Et 27, An' non audis, quanta adversus te testantur? id est, quam multa, et quam tetra? Sic Lucae 4. Fac et hic, quanta audivimus facta esse in Capernaum. id est, quam multa et quam grandia miracula. Luc. 15. Quanti mercenarii in domo patris mei sunt: id est, quam multi? Sic et in Actis saepe accipitur.

QUARE, saepe non quaerit causam facti, sed tantum accusat factum, aut etiam arguit falsitatis dictum aliquod. ut, Quare fremuerunt gentes, et populi meditati sunt inania? Quasi dicat: Certe sine causa, et sine omni suo emolumento, quin potius cum suo summo damno id faciunt. Aut profecto iniustissime agunt talia facientes. Vide de hoc genere Hebraismi paulo post in Quomodo, et in Universalibus de Interrogatione. Quare inveni gratiam in oculis tuis, ut agnoscas, cum sim alienigena? Admiratio est, cum laudatione aut gratiarum actione. quasi dicat: Unde haec tanta tua benignitas? Cessa, quare percutiam te? id est, quare vis dare huic tuo malo causam? cur attrahis tibimet exitium, seu male et stulte facis hoc? Lib. 2. Paral. cap. 25: Quare venient reges, et invenient aquas multas? Secundo Paralipomenon trigesimosecundo: pro, quare volumus eis praebere tantum commodum? Non quaerit quare illi hostes invenient: sed, quare ipsi hostibus velint tantum commodum concedere; vel potius ne id quidem quaerit, sed simpliciter quaerit ut male factum. De hoc Hebraismo dixi in Regulis Universalibus, de Interrogationibus. Sic Dan. 1: Quare videbit rex vultus vestros tristiores prae adolescentibus aliis, et condemnabitis caput meum. id est, quare huic meo exitio causam praebere vultis? Aut etiam: Non recte agitis, coniicientes me in tantum discrimen, sine omni iusta causa.

QUIA, coniunctio causalis, varie accipitur. Quaedam eius significata enumerabo. Marci 9: Et interrogaverunt eum dicentes, ὅτι quia scribae dicunt: pro, cur scribae dicunt? Nisi quis ibi ὅτι per quod exponere velit: et in illo praecedente Interrogaverunt intelligere, illud deficiens, Quid est, aut Quid sibi vult, seu Quomodo intelligendum est, quod dicunt Pharisaei. Solent enim Hebraei ita aliquando aliqua subintelligere, aut in aliis includere. Saepe causam rei aut facti indicat, aut adiungit: unde Causalis dicitur. Matth. 2: Noluit consolari, quia non sunt: id est, quia prorsus perierunt filii. Totalis interitus puericiae fuit causa, non acceptae consolationis. Exaggeratur ergo ea locutione ingens magnitudo cladis acceptae. Omnes enim biennio iuniores interfici praeceperat Herodes. Hic, Quia idem valet quod propterea, aut quod Germanicum Darum. Nonnulli locum illum non recte exponunt. Aliquando rationalis est, et non causam efficientem rei explicat, sed tantum rationem, probationem, aut demonstrationem alicuius assertae sententiae allegat, sive ea a causa, aut effectu, aut aliunde petita sit: et proprie rationalis dici posset. ut 1. Iohan. 3. Nos scimus quod transivimus ex [?: --ac ] te ad vitam, quia diligimus fratres. Hic ex effectu causa probatur, ex dilectione aut nova obedientia probatur praecedens reconciliatio cum Deo. Ibi igitur illud QUIA, ὅτι , posset verti per NAM, Denn. Grammatici hosce duos diversissimos usus ac significata huius coniunctionis, uno nomine causalis exprimunt. Hoc de duabus parum observatis significationibus [?: parti- ] Quia moneo, propter locum Luc. 7: Remissa sunt ei peccata multa, QUIA dilexit multum. Ubi adversarii praedictam particulam exponunt, quasi causam efficientem remissionis indicet: perinde ac si scriptum esset, Remissi sunt ei peccata multa, propterea quod dilexit multi aut propter remissionem. Verum illud ὅτι , Quia dixit, non pendet ex proxime praecedentibus, Remissi sunt ei peccata: sed ex illo superiore, Dico tibi, aut affirmo tibi esse illi remissa peccata. Additur ratio assertionis, QUIA dilexit multum. Illud igitur QUIA vertendum esset per NAM, sicut Germanica vertit per Deum Denn sie hat viel geliebet. Hunc esse loci sensum, et non explicari ibi caussam efficientem remissionis peccatorum quam ille scire non cupiebat, ut qui in corde suo negaret esse in ea muliere ullam remissionem peccatorum aut iustificationem factam, sed probari ab effectu assertionem Christi de iustitia mulieris, contra incredulas cogitationes Pharisaei, qui eam pro iniustissima peccatrice habebat, totus contextus demonstrat. Exposui prolixius hunc locum, expositionemque meam consumavi in Libello de Fide, olim initio Añi M. D. XIIX edito, et postea saepius recuso: quam explicationem ibi vide. Est sane Dei, non hominum beneficium, quod illustrato illo loco, in quo tam multi impegerunt, impiorum impostura et pusillorum Christi scandalum dubitatioque sublata est Nonnunquam ὅτι , QUIA, abundet teste Beza et Erasmo, qui id super Acta 23 affirmant Affirmat aliquando. nam apud Graecos nonnunquam additur affirmandi causa. Annotavit et Augustinus libro de Genesos locutionibus primo, Quia saepe redundare in Sacris libris. veluti illo loco, Et dixit: Quia Dominus est in loco isto, hoc et ego nesciebam. Sane in praedicto loco vim affirmandi potius illud Quia habet, quâm quod redundet: et sane saepe כי Hebraeum affirmandi vim obtinet: sic volunt affirmare ὅτι , Quia, Mathaei 26 dicens, ὅτι quia blasphemavit. pro, certe, [?: ] blasphemavit. Sic ibidem, Et rursus negavit cum iuramento, QUIA non novi hominem. pro, certe non novi hominem. Sic illud, Quia ego non sum propheta: id est, profecto utique ego non sum propheta. Dicit IESUS centurioni, ὅτι Quia filius tuus vivit: id est, profecto revaluit. Marci 7: Quia bene Isaias de vobis hypocritis prophetavit: id est, profecto bene ac vere prophetice. Aliquando accipitur εἰδικῶς , id est, ita ut sequentia ipsam formam rei praecedentis denotent, ac tunc plerunque [?: ] ctius per Quod vertitur. ut 2. ad Corinth. 1: Cognovistis ὅτι quia gloriatio vestra sumus: id est, quod [?: ] vestra gloriatio. id est hoc ipsum, aut hanc rem cognovistis, quod sim vestra gloriatio. Sic Matth. 6: [?: C- ] rate aves caeli, ὅτι quia non seminant: id est, quod non seminent. id est hanc ipsam rem expendite. Vulgata [?: ] pissime vertit ὅτι per Quia, cum rectius per Quod vertere potuisset. Matth 9: Creditis quia hoc possum facere' pro, quod hoc possim facere? Matth. 5: Dico nobis, [?: ] nisi abundaverit iustitia vestra pro, quod nisi abundaverit iustitia vestra. Particula כי Chi Hebraea plerunque per Quia vertitur. ea habet valde varia significata, [?: ] hic commode tanquam Hebraismi coniunctionis huius adiungentur. Reddit igitur alias rationem, ut Gen. 20. propheta ipse est. Annectitque non solum rationem, [?: ] tem propositionem, quod nos per enim vel nam facere solemus: sed etiam praecedentem, quod nos per cum facimus, ut hoc [?: ]

Vade retro

Vade porro