703/704 gloriam immortalis Dei, in similitudinem imaginis corruptibilis hominis et volucrum. Mutare robur aut vires, est, novas vires ac recentes concipere pro prioribus defatigatis ac languidis: sicut si pro lacera veste integram novamque assumas. Isa. 40 et 41. Alludit phrasis ista ad perpetuam instaurationem virium hominis, et etiam brutorum, quae fit per alimentum et quietem. Mutari aliquem, id est, mutato vestitu aliam speciem prae se ferre: 1. Reg. 14: Muta te, nete agnoscam, quod sit uxor Ieroboam: id est, muta ornatum et vestitum tuum regalem in privatum, aut etiam pauperculae mulieris, nete Propheta agnoscat. Sic 1. Reg. 20, Stetit in occursum regi iuxta viam, et mutavit se, demisso velamine super oculos. Sic et mox cap. 22: Mutabo meipsum, et ingrediar praelium, tu vero indue te vestbus tuis. Idem et 2. Paral. 35. Mutatoria vestimenta: id est, nova et splendidiora. 2. Reg. 5: Decem insuper mutatoria vestimenta: id est, novas, preciosiores, elegantiores vestes, quibus uti solemus diebus festis, aut in aliquibus pompis nuptialibus, aut aliis. Transire feci a te iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis. Sic Gen. 45, Iudic. 14. mutationes nestium dicit. Mutationes esse alicui, id est, poenitentiam. Psalm 55: Exaudiet Deus, et affliget eos qui sedent ab initio, eo quod non sint mutationes illis, et non timent Deum: id est, eo quod nulla spes est, quod mutabunt mores in meliores. Sic 1. Sam 10. dicit Samuel ad Saulem, Mutaberis in virum alium: id est, fies pius magis, ac magis heroico animo ac prudentia praeditus. Sic et Deus dicitur non mutari, id est, non desistere a proposito contra impoenitentes: quod Samuel et Paulus dicunt, Deum esse sine poenitentia, Rom. 11 Cupio esse apud vos, et mutare vocem, Gal. 4. id est, magis amanter vobiscum loqui quam nunc in hac Epistola facio.

MUTUARE, ditioris opus est erga tenuiorem: quare hac formula describitur ditior Deut. 28, Peregrinus mutuabit tibi, et tu non illi: id est, erit longe ditior te. Per mutuationem etiam describitur pius et impius de hoc enim dicitur Psalm. 37 Mutuatur peccator, et non reddit: iustus autem miseretur, et dat. De pro vero legitur Psal. 112, Bonus vir miseretur et mutuat. Per mutuationem autem intellige in impio, quod omnibus modis defraudet et circumveniat, et rapiat res proximi. De pio vero, quod omnibus modis ac officiis prompte iuvet proximum Praecipitabit aut excutiet manum suam dominus mutui, qui dedit mutuum proximo suo, non exiget. Deut. 15. exponit ipsemet Moyses, quid vocet Dominum mutui. nihil ergo in hac locutione difficultatis est. Illud tantum adhuc valde dignum est observatu, quandoquidem in hoc capite agitur de remissione debitorum, quae septimo quoque anno apud Iudaeos fiebat, quod Scriptura utatur verbo et nomine שמט , quod proprie veluti onus quoddam proiicere aut excutere significat. Illustre exemplum huius significationis est 2. Sam. 6, cum dicuntur boves voluisse excutere arcam: Quare prorsus videtur Solon suo vocabulo et re σεισαχθείας , excussionis oneris (quo nominavit debitorum et foenorum abolitionem; apud Athenienses institutam) secutus verbum et etiam consuetudinem aut praeceptum hoc Dei, de abolendis debitis. Vocabula certe plane conveniunt. Ignari huius originis illius legis, dicunt Solonem non ausum esse dicere, se abolitionem debitorum instituere: sed mollius verbum Excussionis onerum quaesivisse: verum haec mea sententia ideo quoque verisimilior est, quia Solon in Cypro, Syria et Aegypto versatus est, eorumque hominum mores, leges et politias diligenter exploravit, et in multis in sua legislatione secutus est. Affirmant sane scriptores, eum multa ex Aegyptiis legibus in Athenienses transtulisse. Diodorus certe Siculus lib. 2. Veteris historiae, clare testatur, eum hanc ipsam legem ab Aegyptiis mutuatum esse.

MUTUS, non tantum prorsus lingua vocisque usu privatum significat: sed etiam alioqui parum idoneum qui suam causam tueatur. Proverb 31, Aperi os tuum muto: id est, defende imperitos et infacundos, ut [?: ] duae, pueri, et alii miseri ac imperiti Psal. 38 paulo [?: ] accipitur, nempe pro eo qui pro magnitudine calamitatum, aut quod alioqui non auditur, obmutescit [?: ] sicut surdus qui non audit, et sicut mutus qui non [?: -quitur ] aut aperit os suum: id est, quasi superatus magnitudine calamitatum, quibus resistere ne quini, [?: -ti ] si non audirem, nihil respondi, tibi commendans [?: ] dictam, et a te opem expectans. Sic de Christo ipso [?: -bit ] Evangelista et Propheta. Ipsemet etiam Dominus interrogatus de causa silentii in passione, dicit eam esse, quia [?: ] loquatur, cum nec ad interrogata eius respondeatur [?: ] si ipse recte respondeat, seque excuset, dimittatur: ut [?: -ne ] frustra tum se excuset, tum illos redarguere conetur. Interrogare, ponitur pro confutare alium: Respondere [?: -ro ] , pro seipsum excusare sufficienter, ut nihil ei amplius obiici queat. Sic et de Ezech. dicit Deus cap. 3, Ego faciam adhaerere linguam tuam palato, ut sis mutus, et ut sis eis vir redarguens. Contra autem, cum Deus per [?: ] ritum suum aperit labia nostra, tum lingua nostra celebrat laudes Dei, Psal. 51. De hoc, simul et de [?: mi-sa ] mutorum sanatione, dixit Isa. cap. 35. Aperietur in tempore Meschiae) lingua mutorum. Muta fiant labia dolosa, Psal. 31. id est, confunde impios, ne perpetuo [?: o-trent ] veritati, et mendaciter accusent pios. Idolis [?: aut ] simulachris saepe hoc epitheton additur, ut idola [?: ] vocentur. Mercenarii doctores, qui vel ob imperitiam vel quia metuunt pericula, tacent veritatem, non redarguunt errores et peccata, alias vocantur Canes [?: ] , [?: ] valentes latrare: sicut Isaiae 56 plenius, suisque (ut [?: ] coloribus depinguntur.

MYRICA, est genus arbusti, et nullam eximiam speciem habentis: aliqui putant esse, quod vocant tamariscum: quod sane verisimile est Nam sicut hoc arbustum cum [?: delect- ] locis humidis, infeliciter provenit in locis aridis: sic [?: ] homo cum perpetua ope Dei indigeat, pessime [?: ] , praesertim in spiritualibus, si Deo careat. Ier. cap 17 [?: ] parat huic virgulto, hominem non sperantem in Deum, [?: ] in humana praesidia. Contra ei opponitur pius, [?: sperat ] in Deum, et comparatur arbori in loco irriguo crescere. Ratio comparationis ac naturae huius arbusti satis [?: ] indicatur. inquit enim: Erit enim quasi myrica in deserto, et non videbit bonum, sed manebit in siccitatibus [?: in ] deserto, et terra salsuginis quae non habitatur. Cum descriptioni si addas contrariam pii hominis et arboris [?: -guae ] , quae mox sequitur, facile et arbusti huius naturam et impii hominis sortem cognosces. Eadem vero comparatio est etiam Psal. 1. Huius arbusti voce etiam [?: p-ctique ] homines depinguntur Psal. 102, Et respexit [?: ad- ] tionem eorum qui sunt veluti myricae, et non [?: sprev- ] [?: -tionem ] eorum: id est, qui sunt a mundo afflicti, et [?: ] ope destituti: quique tristem speciem, veluti ovis [?: -sionis ] , foris habent Ier. 48 Fugite et eripite animam vestram, et sitis veluti myrica in deserto: id est, [?: en- ] solitarii ac miseri: quod tamen melius vobis erit, quam ut [?: -mi ] cum aliis Moabitis pereatis. Vocem Hadesim Zach. 1, aliqui vertunt myrtum: dicunt autem, myrtum ibi significare sanctos Dei, inter quos angelus, id est Christus, stare et habitare dicatur. In Iudith et Esther sit [?: ] olei myrtini, quo se ungebant divites: quod erat [?: -mi ] precii. ut inde forte ratio, cur sanctos hoc arbutum significet, animadverti queat.

MYRRHA, genus preciosissimi aromatis est. Crebro fit eius in Sacris literis mentio praesertim in Canticis. Oblata autem est cum thure et auro, etiam myrrha Magis, Christo. Auro dicunt eos significasse, illum esse

Vade retro

Vade porro