337/338 significat igitur fletus magnum dolorem, et magnas clades. Aliquando tamen etiam prae gaudio lachrymamus. Hieremiae trigesimo primo: Cum fletu ibunt, et in miserationibus ad ducam eos: id est, dolentes aberunt in exilium, sed clementer eos reducam. Psalmo trigesimo: Vesperi pernoctabit fletus, et mane laeticia: dicitur de mutatione luctus in gaudium. Fletus fluminum, est fluxus eorum. Iob vigesimo octavo: Propter fletum fluminum ligat rupes: id est, perpetua serie, ac veluti fascia rupium cohibet ingentia stagna, sub magnis montibus in cavernis petrarum latentia, ne temere quamvis rumpant flumina. Fletum super speciosa deserti assumere. pro, deplorare vastationem amoenissimorum locorum. Hieremiae nono. Fletum et stridorem dentium fore in inferno, aliquoties Christus in culcat. Per hosce igitur tristes effectus maximorum cruciatuum, quos oculis in hac vita cernimus, depingit illos horrendos cruciatus spiritualium poenarum in altera vita. Ad fletum Dominus vocat, et ad planctum: et ecce gaudium et laeticia occidere vitulos. Isaiae vigesimo secundo. Fletus pro poenitentia dicitur: sicut alias cilicium, saccus, cinis, et similia. Flere cum flentibus, Romanis duodecimo: id est, condolere patientibus. sicut contra inquit, Gaudere cum gaudentibus. Flentes sint tanquam non flentes, et gaudentes tanquam non gaudentes: primae Corinthiorum septimo. id est, moderationem ubique servantes. ita enim dolendum esse docet, ut dolore et desperatione non obruamur: ita etiam vicissim gaudendum, ut non penitus nos laeticiae dedamus, veluti si hic nostrum paradisum habeamus instar impiorum.

FLOS, propter suas quasdam proprietates, aliquas loquutiones explicatione indigentes efficit. ut primum, quia flos habet quidem aliquam elegantem et magnum quid pollicentem speciem, cum sit extreme fragilis ac caduca: ideo pingit ac exprimit nobis imbecillam hominum sortem, qui recte bulla dicuntur. ut Psal. centesimo tertio: Homo est sicut gramen, et sicut flos agri florebit: cum pertransierit eum ventus urens, evanescet, et non agnoscet eum amplius locus eius. Sic et Isaias capite vigesimo octavo, comparat brevi castigantum et periturum Israelem flori caduco. et iam marcescenti, cuius nulla amplius est gratia, nullus decor aut vigor. Florere alioqui per metaphoram aliqui dicuntur, sicut et apud Latinos, qui bene habent, ac vigent. Psalmo nonagesimo secundo: Plantati in domo Domini, in atriis Dei nostri florebunt. Sic ibidem etiam de impiis dicitur, quod floreant impii sicut herba, et flores amittant omnes operarii iniquitatis. Item Isaiae vigesimo septimo: Venturis diebus radices Iacob, et florebit et germinabit Israel, implebuntque faciem orbis fructu. Sic et Ezechielis septimo dicitur florere cum superbia, tum et virga: id est, peccatum ac poena seu castigatio. Florere etiam lepra dicitur Levitici vigesimo tertio: id est, sua quaedam indicia ac effectus expromere, unde vere iudicari queat sicut arbor ex flore.

FLUCTUS, per metaphoram poenas ac plagas significat: quod haec perinde in nos irruant, nobisque noxia sint, sicut fluctus oppugnat navem in mari. Psal. quadragesimo secundo: Omnes inundationes tuae et fluctus tui super me transierunt. Et Psalmo octuagesimo octavo: Cunctis fluctibus tuis afflixisti me. Non est etiam aliis linguis ignota ista metaphora: Eadem ratione et impetus torrentium non raro accipitur. Fluens terra lacte et melle, saepe de Iudaea dicitur, propterea quod hisce nobilissimis liquoribus abundat, et aequi fertilis est, aut sane olim fuit. Exodi trigesimotertio, Numerorum decimotertio. Fluens de carne sua fluxu Levitici decimo quinto, de seminifluis dicitur: quae est propria quaedam passio, non valentium continere semen, sed subinde stillantium.

FLUMINA magna, aliquando potentes reges, regna, eorumque exercitus significant, ob similitudinem potentiae, impetum, et quae omnia late occupent. Sic dicit Psalmo nonagesimotertio: Flumina elevaverunt vocem suam, flumina elevaverunt fluctus suos, id est, reges ac regna sese elevant contra Deum et eius Ecclesiam, sed non perficient. Significant etiam flumina hostilem impetum, exundantem ac vastantem: sicut supra de flagello exundante, ex Isaiae vigesimo octavo audivimus. Sic et Isaiae quinquagesimonono: Cum venerit, sicut fluvius, hostis, spiritus Domini fugabit eum: scilicet, sicut solent sicci venti, ut boreas, exiccare flumina exundantia. Flumina etiam frequentiam concurrentis populi significant, Threnorum primo, Isaiae sexagesimosexto: sicut et Latini per metaphoram dicunt Confluere populum. Flumen alioqui in singulari, admodum crebro per excellentiam, Euphraten significat. Et a flumine usque ad fines terrae: id est, ab Euphrate usque ad mare rubrum et mediterraneum: Psalmo septuagesimosecundo. Flumen enim hic Euphraten significat, quia ille erat Iudaeis notissimus: sicut rivus Nilum, forte quia in rivos deducatur in exundationibus ac irrigationibus. Flumina quoque et scaturigines crebro significant loca culta, sicut contra ariditas loca deserta. Psalmo centesimo septimo: Flumina in desertum, et scaturigines in sitim ponere: id est, ex locis cultis, magnaque commoda huius vitae habentibus, inculta ac sterilia efficere: de cuius loquutionis causa alibi plenius. Flumine deliciarum potabis eos, Psalmo quadragesimosexto. pro, omni bonorum genere explebis eos. Videtur enim simul copiam quandam haec vox per metaphoram denotare. Sic fluminis rivi exhilarabunt civitatem Dei. Sic et Psalmo sexagesimo quinto: Flumen Dei repletum est aquis, parasti cibum illorum; pro, auxilium et favor Dei prompte piis succurrit. Flumina, pro spiritualibus donis ponuntur. Sic dicit Dominus Iohannis 4 et 7 Flumina aquae viventis de ventre eorum fluent: scilicet, qui spiritu Domini imbuti et renati erunt. pro, vera doctrina, celebratio Dei, et pia vita in eis refulgebit, et aliis quoque proderit. Flumina plaudant, simul montes exultent, Ps. 98 Prosopopoeia est, qua omnia ad gaudium publicamque laeticiam invitantur. Flumina aperiam in summis collibus, et fontes in medio camporum: Isaiae 41. pro, ibi summa commoda, praesertim spiritualia sincerae doctrinae parabo, ubi minime putasses. Flumina fortia exiccare, Psalmo septuagesimo quarto est, potentes reges perdere: tametsi etiam ad transitum populi per Iordanem alludat.

FODERE, vide paulo pôst in nomine FOVEA.

FOEDUS, ברית Berith, a comedendo (credo) Hebraeis dictum, quod in faciendis foederibus simul et caedebantur et comedebantur victimae, et adiungebantur foederibus solennia convivia. Fit vero crebro mentio vocis Foederis in veteri et novo Testamento. Significat autem plerunque pactionem, quam Deus cum genere humano iniit. Cum vero duae sint primariae pactiones, altera per Abrahamum ac circuncisionem inita, et per Moysen renovata: altera per Christum et eius Sacramenta: inde fit, ut duo foedera ac instrumenta aut etiam Testamenta celebrentur in Ecclesia et libri duobus illis temporibus Novi ac Veteris foederis divinitus conscripti, deque illis duabus pactionibus agentes, dividantur in duo foedera aut testamenta. Quomodo vero etiam tria foedera sint, Abraamicum aut promissionis, Mosaicum aut legis, et Christi aut exhibitionis, in voce TESTAMENTI plenius dictum est. Hebraea quidem vox ברית citra omnem dubitationem propriissime Foedus, et non Testamentum significat: quare et Aquila eam, teste Hieronymo, per συνθήκην

Vade retro

Vade porro