Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  quaere alia! |  qui sumus? |  index auctorum |  schola et auxilia |  scribe nobis, si corrigenda inveneris!  
Benesa, Damjan (1476-1539) [1534, Dubrovnik]: De morte Christi, versio electronica, 8402 versus, verborum 61948, ed. Vladimir Rezar [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [benesa-d-dmc.xml].
Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.

Vade retro

Vade porro

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
   <teiHeader>
	     <fileDesc xml:id="benesa-d-dmc">
		       <titleStmt>
		          <title>De morte Christi, versio electronica</title>
		          <author key="benes01">
		             <name xml:lang="hr">Beneša, Damjan</name>
		             <date>1476-1539</date>
		          </author>
		          <editor>Vladimir Rezar</editor>
		          <respStmt>
		             <resp>Hanc editionem electronicam curavit</resp>
		             <name>
                  <ref type="viaf" target="6913774">Neven Jovanović</ref>
               </name>
		          </respStmt>
		       </titleStmt>
	        <extent ana="D">Mg:D 8402 versus, verborum 61948</extent>
	        <publicationStmt>
	           <p>Izdanje priređeno u okviru znanstvenog projekta Profil hrvatskog latinizma,
	            (Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, Hrvatska). <date>Siječanj
	                2012</date>
            </p>
	        </publicationStmt>
	        <sourceDesc>
            <bibl type="repo" ana="digital">Digitalna verzija: CroALa</bibl>
            <bibl>Beneša, Damjan: De morte Christi Zagreb: Ex libris (2006).</bibl>
         </sourceDesc>
	     </fileDesc>
      <profileDesc>
         <abstract>
            <p/>
         </abstract>
         <settingDesc>
            <p/>
         </settingDesc>
         <particDesc>
            <p/>
         </particDesc>
         <langUsage>
            <language ident="lat" xml:lang="hrv">latinski</language>
         </langUsage>
         <creation>
            <date from="1534" to="1539" period="15xx_2_third">c. 1534-1539</date>
            <placeName>Dubrovnik</placeName>
        </creation>
         <textClass>
            <keywords scheme="typus">
                <term>poesis</term>
            </keywords>
            <keywords scheme="aetas">
                <term>Litterae renatae (1400-1600)</term>
                <term>Saeculum 16 (1501-1600)</term>
                <term>1501-1550</term>
            </keywords>
            <keywords scheme="genre">
                <term>poesis - epica</term>
            </keywords>
        </textClass>
      </profileDesc>
   </teiHeader>
   <text>
      <body>
         <div type="poesis-epica" met="hexameter">
            <div n="1" type="liber">
               <head>Damiani Benessę De morte Christi liber primus</head>
               <milestone unit="page" n="2"/>
               <l n="1.1">
                  <emph n="1">
                     <hi rend="hide">1</hi>
                  </emph>Funebres ritus solemni Ecclesia uoto<ref target="#n14">
                     <seg xml:id="w14">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.2">
                  <note place="left" type="marginalia">
                     <p>Quamuis epicum genus, tamen tragica materia: ideo in principio uisum quasi prologo exordiri uice propositionis fungenti</p>
                  </note>Vindicat, humanę repetens monumenta salutis, </l>
             
               <l n="1.3">Et uiduos <add resp="amb256">habitus</add> pullataque carbasa tendunt.</l>
             
               <l n="1.4">Moeretur uulgo templis, delubraque Diuum</l>
             
               <l n="1.5">Condunt, direptis facies stat flebilis aris,</l>
             
               <l n="1.6">Ac passim ingentis <add resp="amb256">luctus </add>nouus ingruit horror.</l>
             
               <l n="1.7">Sed <add resp="amb256">me</add> quo raptat mens? <add resp="amb256">Auferor</add>, oppida solus </l>
             
               <l n="1.8">Longinqua ingredior: <add resp="amb256">redeunt</add> mihi temporis acti</l>
             
               <l n="1.9">Ecce dies, <add resp="amb256">totusque</add> labor tormentaque Christi.</l>
             
               <l n="1.10">Vrbe uagor Solima, surgunt <add resp="amb256">simulacra</add> dolorum.</l>
             
               <l n="1.11">Turba ruit, uoces miscentur, stringitur uni</l>
             
               <l n="1.12">In populum gladius, utcunque ulciscitur ira; </l>
             
               <l n="1.13">Illicet in Christum colaphis <add resp="amb256">datur</add> ire potestas.</l>
             
               <l n="1.14">Hinc trahor in poenas, prętoria protinus intro.</l>
             
               <l n="1.15">Ecce aulę in <add resp="amb256">medio</add> redimitus tempora dumis</l>
             
               <l n="1.16">Et deiectus humi uultum <add resp="amb256">conspectus</add> in ostro</l>
             
               <l n="1.17">Sceptra tenet; cęsum flagris Iudęus adorat.</l>
             
               <l n="1.18">Parte hinc diuersa tibi <add resp="amb256">toto corpore</add> pronum,</l>
             
               <l n="1.19">Pendentem <add resp="amb256">tignis</add>, <add resp="amb256">lacerum </add>Caluaria pandit: </l>
             
               <l n="1.20">Sustinet affixum tollens iam certa subacto</l>
             
               <l n="1.21">Signa Herebo uictas leges et Tartara rupta.</l>
             
               <l n="1.22">Inde crucis tam grandis onus iam tollere iussus, </l>
             
               <l n="1.23">
                  <seg xml:id="w173">Iam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w173"/>Iam] </mentioned>inde <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">labi</add> miseranda <add resp="amb256">animo obuersatur </add>imago<ref target="#n179">
                     <seg xml:id="w179">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.24">Impelli et <add resp="amb256">torto repetitum</add> uerbere, donec</l>
             
               <l n="1.25">Mole repercussum <add resp="amb256">prostrauit sarcina labens</add>.</l>
             
               <l n="1.26">Heu, pręsens uidit spectacula qualia mater!</l>
             
               <l n="1.27">Ingenti oppressum trabe <add resp="amb256">natum</add> et <add resp="amb256">colla</add> reuinctum</l>
             
               <l n="1.28">Reste trahi, exhaustas uires confectaque menbra, </l>
             
               <l n="1.29">Non tulit et fuso procumbit corpore pręceps.</l>
             
               <milestone unit="page" n="2'"/>
               <l n="1.30">Quis dolor, hic stratos et natum et cernere matrem!</l>
             
               <l n="1.31">Interea causas cędis memorare iuuabit, </l>
             
               <l n="1.32">Exorsu ut seriem repetito mortis iniquę</l>
             
               <l n="1.33">Mente sequi ualeam, coeloque <add resp="amb256">reuersus </add>ab umbris</l>
             
               <l n="1.34">Inferri et Christo uates uictore uagari.</l>
             
               <l n="1.35">
                  <note place="left" type="marginalia">
                     <p>Inuocatio</p>
                  </note>Tu mihi, qui rerum solus moderaris habenas</l>
             
               <l n="1.36">Aerios tractus penetrans atque intima mundi,</l>
             
               <l n="1.37">
                  <seg xml:id="w270">Quiue</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w270"/>Quiue] </mentioned>quique <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> nouis semper foecundas partubus <add resp="amb256">annum</add>
               </l>
             
               <l n="1.38">Materiam <add resp="amb256">uarians</add> proprii sub imagine <add resp="amb256">uultus</add>,</l>
             
               <l n="1.39">Vt fluxum maneat perpes <add resp="amb256">nec protinus</add> usquam,</l>
             
               <l n="1.40">Qui uitam <add resp="amb256">aetheriam genito </add>communicat orbi,</l>
             
               <l n="1.41">Ignis deficiat succensus origine prima, </l>
             
               <l n="1.42">Terrenumque tuo simulacrum ut luceat ore,</l>
             
               <l n="1.43">Adsis; te canimus, tibi noster pangitur orsus.</l>
             
               <l n="1.44">Tu, nos ut redimas, hominem tibi Virginis aluo</l>
             
               <l n="1.45">Suscipis, utque <add resp="amb256">nouo</add> terris natura creatrix</l>
             
               <l n="1.46">Emicuit vultu, <add resp="amb256">stupet </add>omnis machina mundi</l>
             
               <l n="1.47">Mirata, ut consors humano constitit ore</l>
             
               <l n="1.48">Naturę duplicis; <add resp="amb256">quęnam</add> concordia tanta</l>
             
               <l n="1.49">Concilians iungit simul <add resp="amb256">immortale</add> caduco?</l>
             
               <l n="1.50">Vagitum cunis infans puerilibus aedis:</l>
             
               <l n="1.51">Cęlestum cuius splendore exercitus omnis</l>
             
               <l n="1.52">Impletur lucemque suam de fonte perenni</l>
             
               <l n="1.53">
                  <seg xml:id="w366">Deriuat</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w366"/>Deriuat] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. e </hi>deriuant</p>
                  </note> rerum qua nil speciosius <add resp="amb256">extat</add>,</l>
             
               <l n="1.54">Atque ubi conspicitur melius spectabile <add resp="amb256">nostrum</add>.</l>
             
               <l n="1.55">Indefessa beant obtutibus agmina sese</l>
             
               <l n="1.56">Illa tuis, nobis subter largoque refundunt</l>
             
               <l n="1.57">Vbere, quo dulcis nostro fluit aethere nimbus,</l>
             
               <l n="1.58">Terrenas sordes qui purgat, et intima mentis</l>
             
               <l n="1.59">Illustrans ductis sublimes prouehit alis.</l>
             
               <l n="1.60">Hac <add resp="amb256">ope nunc</add> ausum misteria <add resp="amb256">dicere </add>mortis<milestone unit="page" n="3"/>
               </l>
             
               <l n="1.61">Erige, et infirmas augens in carmina <add resp="amb256">uires</add>
               </l>
             
               <l n="1.62">Da tot pro populo passum <add resp="amb256">meminisse labores</add>,</l>
             
               <l n="1.63">Et quę Pontifices <add resp="amb256">tam dira agitabat</add> Erynnis,</l>
             
               <l n="1.64">Exosi ut peterent crucis in tormenta salutem.</l>
             
               <l n="1.65">
                  <note place="left" type="marginalia">
                     <p>Redduntur causae</p>
                  </note>Vanus honor, nec non sacrorum <add resp="amb256">cultus inanis</add>,</l>
             
               <l n="1.66">Et templi uenalis apex, <add resp="amb256">pollutaque merces</add>
               </l>
             
               <l n="1.67">Diuini ritus, nec iam <add resp="amb256">libamen in aris</add>
               </l>
             
               <l n="1.68">Quale fuit priscis quondam de more <add resp="amb256">uetusto</add>,</l>
             
               <l n="1.69">Cordis signabat <add resp="amb256">quando hostia cęsa piamen</add>;</l>
             
               <l n="1.70">Ambitio tantum in populo <add resp="amb256">turbaque uideri</add>,</l>
             
               <l n="1.71">Vulgares auras captare <add resp="amb256">et</add> 
                  <add resp="amb256">nomina gentis</add>.</l>
             
               <l n="1.72">Hęc frustra non cura uiris, <add resp="amb256">sed conscia</add> gaudet</l>
             
               <l n="1.73">Quo sibi mens tacito, nullus respectus <add resp="amb256">honesti</add>,</l>
             
               <l n="1.74">Relligioue Dei, scelerumque <add resp="amb256">exempla tueri</add>
               </l>
             
               <l n="1.75">Non pudet, et patriam documentis fallere <add resp="amb256">legem</add>,</l>
             
               <l n="1.76">Securique, diu quod nemo redarguit, <add resp="amb256">errant</add>.</l>
             
               <l n="1.77">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w622"/>Sed . . . 90 lignum] </mentioned>Mt 3, 1-10; Mc 1, 1-8; Lc 3, 1-18</p>
                  </note> postquam, primo quo tunc secessit ab aeuo, </l>
             
               <l n="1.78">Egressus siluis in <add resp="amb256">ripa</add> apparuit amnis</l>
             
               <l n="1.79">Promissa barba et squallenti crine Ioannes<ref target="#n547">
                     <seg xml:id="w547">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.80">Direptoque recens indutus tergore menbra</l>
             
               <l n="1.81">Damnauit gentem, et ualido <add resp="amb256">perterruit ore</add>:</l>
             
               <l n="1.82">"Vipereum genus, <add resp="amb256">atque</add> Herebi patris improba proles, </l>
             
               <l n="1.83">Immineat (<add resp="amb256">quis</add> monstrat <seg xml:id="w571">enim?)</seg> quę pestis ab alto,</l>
             
               <l n="1.84">
                  <add resp="amb256">Cura Dei inuisum</add> solito non auocat <add resp="amb256">idem</add>?</l>
             
               <l n="1.85">Seruetur pietatis opus, quę corda <add resp="amb256">piando</add>
               </l>
             
               <l n="1.86">Digna <add resp="amb256">parat sceleri</add>, uitę cum <add resp="amb256">pęnitet actę</add>. </l>
             
               <l n="1.87">Iam nihil imponat, soboles quod prisca parentis</l>
             
               <l n="1.88">Estis; namque Abrahę de <add resp="amb256">marmore</add> tollere <add resp="amb256">gentem</add>
               </l>
             
               <l n="1.89">Ipse Deus poterit: truncis <add resp="amb256">admota </add>securis</l>
             
               <l n="1.90">Stat pridem, penitusque recidet inutile <seg xml:id="w622">lignum."</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="3'"/>
               <l n="1.91">Nec Christus parcit post hęc incessere dictis,</l>
             
               <l n="1.92">
                  <seg xml:id="w632">Namque</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w632"/>Namque] </mentioned>nempe <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> illo passim properatur, <add resp="amb256">et agmina campis</add>
               </l>
             
               <l n="1.93">Dum feruent, <add resp="amb256">toto uox protinus</add> insonat amne:</l>
             
               <l n="1.94">"Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w708"/>Ecce . . . 102 fluxit] </mentioned>Mc 1, 7-8; Lc 3, 16</p>
                  </note> uenit promissa dies <add resp="amb256">et claustra </add>patebunt, </l>
             
               <l n="1.95">Quę pulsis aditus olim coelumque tenebant.</l>
             
               <l n="1.96">Nos haustas <add resp="amb256">tantum liquido </add>de flumine limphas</l>
             
               <l n="1.97">Fundimus et turpi <add resp="amb256">inundamus</add> corpora sorde, </l>
             
               <l n="1.98">Terrestres toti ualidi nil scilicet ultra.</l>
             
               <l n="1.99">At, coelo qui missus adest, noua pectora finget,</l>
             
               <l n="1.100">Formabitque <add resp="amb256">animas ueteris delemine </add>noxę.<ref target="#n693">
                     <seg xml:id="w693">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.101">Scilicet huic <add resp="amb256">pleno fudit</add> se copia cornu,</l>
             
               <l n="1.102">Deque suo, quicquid <add resp="amb256">nos hausimus</add>, ubere <seg xml:id="w708">fluxit."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.103">Interea nitidus <add resp="amb256">capiti </add>superastitit ales, </l>
             
               <l n="1.104">Seque peti <add resp="amb256">uitreas</add> gradienti uidit ad undas.</l>
             
               <l n="1.105">Nouit signa <add resp="amb256">uiri</add>, <add resp="amb256">uolucrisque</add> argentea quidnam</l>
             
               <l n="1.106">Portendat pendens sublimibus aethere pennis.</l>
             
               <l n="1.107">Constitit et <add resp="amb256">presso</add> uenerans obmutuit ore,</l>
             
               <l n="1.108">Nec multum tali post uoce silentia rupit:</l>
             
               <l n="1.109">"Expectatus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w764"/>Expectatus . . . 111 resoluit] </mentioned>Io 1, 29</p>
                  </note> ades, nunc terra <add resp="amb256">piabitur</add> omnis:</l>
             
               <l n="1.110">Hic est, cuius iter componere mittimur, Agnus,</l>
             
               <l n="1.111">Hic delet culpas hominis nexumque <seg xml:id="w764">resoluit.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.112">Accessit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w798"/>Accessit . . . 116 recenti] </mentioned>Mt 3, 13</p>
                  </note> uir <add resp="amb256">mundi opifex</add> pignusque salutis."</l>
             
               <l n="1.113">Oppressa attonito ingenti mens luce uagatur,</l>
             
               <l n="1.114">Hausit molem oculis, sed se <add resp="amb256">Deus obtulit</add> olli, </l>
             
               <l n="1.115">Interior qua prodit homo: tum <add resp="amb256">poscitur amnem</add>
               </l>
             
               <l n="1.116">Et laticum ritu <add resp="amb256">solemnia</add> uota <seg xml:id="w798">recenti.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.117">Detrectat,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w823"/>Detrectat . . . 120 oris] </mentioned>Mt 3, 14</p>
                  </note> "<add resp="amb256">Nostrisque </add>piacula sordibus", infit, </l>
             
               <l n="1.118">"Affers: <add resp="amb256">ipse sinu</add> manans <add resp="amb256">primęua</add> paterno</l>
             
               <l n="1.119">Lux, <add resp="amb256">qua depulsis</add> effulget <add resp="amb256">inane</add> tenebris,</l>
             
               <l n="1.120">Nec non pars <add resp="amb256">melior</add> formosior emicat <seg xml:id="w823">oris."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.121">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w845"/>Ille . . . 123 istos] </mentioned>Mt 3, 15</p>
                  </note> refert contra: "Obniti tu desine fatis;</l>
             
               <l n="1.122">Sic placitum <add resp="amb256">semel</add> est, <add resp="amb256">numerusque implebitur</add> omnis<milestone unit="page" n="4"/>
               </l>
             
               <l n="1.123">Iustitię, <add resp="amb256">crescatque gradus</add> doctrina per <seg xml:id="w845">istos."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.124">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w865"/>Protinus . . . 126 nouit] </mentioned>Mt 4, 1-2; Lc 4, 2</p>
                  </note> in <add resp="amb256">siluas agitur tunc solus</add> ab undis;</l>
             
               <l n="1.125">Dumque docet <add resp="amb256">quęnam mortales </add>semita coelo</l>
             
               <l n="1.126">Traducit, nullam <add resp="amb256">Cererem</add> 
                  <add resp="amb256">nec pocula</add> 
                  <seg xml:id="w865">nouit.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.127">Affuit huic quondam <add resp="amb256">foelici uisus in aruo -</add>
               </l>
             
               <l n="1.128">Quod stetit heu <add resp="amb256">magno, nam pręceps </add>corruit ipse</l>
             
               <l n="1.129">Primus homo <add resp="amb256">sobolemque infecit </add>culpa <add resp="amb256">futuram</add> -</l>
             
               <l n="1.130">Sed <add resp="amb256">tunc</add> frustratus conatum abscessit et ingens</l>
             
               <l n="1.131">Cura subit, rapto neu iam <add resp="amb256">pellatur iniquus</add>
               </l>
             
               <l n="1.132">Possessor regno, <add resp="amb256">repetit sic fata timendum,</add>
               </l>
             
               <l n="1.133">Quam ualidus rapidis tenet unguibus, <add resp="amb256">affore</add> prędę</l>
             
               <l n="1.134">Vltorem; <add resp="amb256">hic uictor spoliabit mortuus umbras</add>.</l>
             
               <l n="1.135">Est regio qua non <add resp="amb256">foelicior altera</add> glebę</l>
             
               <l n="1.136">Seu potius grauidis uindemia <seg xml:id="w933">[<hi rend="i">quaeritur</hi>]</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w933"/>quaeritur] </mentioned>
                        <hi rend="i">coni.</hi> 
                        <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> ulmis<ref target="#n935">
                     <seg xml:id="w935">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.137">Siue seges, <add resp="amb256">Cereri aut Baccho non gratior </add>ulla.</l>
             
               <l n="1.138">Explicat hęc Solymis <add resp="amb256">demissum</add> montibus aequor,</l>
             
               <l n="1.139">Qua <add resp="amb256">uertit</add> Galilęus humum non segnis <add resp="amb256">aratri</add>.</l>
             
               <l n="1.140">Hic gens multa uirum passim, populique frequentes, </l>
             
               <l n="1.141">Cinctaque turritis non desunt oppida muris.</l>
             
               <l n="1.142">Quin<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w978"/>Quin . . . uillas] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>Et licet impositas fundis prope cernere uillas</p>
                  </note> licet impositas et fundis cernere <seg xml:id="w978">uillas,<ref target="#n979">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="1.143">
                  <add resp="amb256">Claraque</add> non paucis <add resp="amb256">numerantur</add> nomina terris:</l>
             
               <l n="1.144">Engade sine prole ferax, quid foemina soli</l>
             
               <l n="1.145">Ignotum, nec festus Hymen <add resp="amb256">connubia iungit</add>; </l>
             
               <l n="1.146">Et cui <add resp="amb256">nil tutum</add>, sic fert in secula famam,</l>
             
               <l n="1.147">Dum male sustinuit clangentis murmura cornu,</l>
             
               <l n="1.148">Quęque urbes inter merito se iactat alumno</l>
             
               <l n="1.149">Nazaret, et Sodomis leuior nil diues aquarum</l>
             
               <l n="1.150">Prisca Capharnaos, querulę<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1035"/>querulę . . . Ramę] </mentioned>Ier 31, 15</p>
                  </note> tum moenia <seg xml:id="w1035">Ramę.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.151">Huc primum a siluis se contulit, audiit <add resp="amb256">altrix</add> 
               </l>
             
               <l n="1.152">Terra renascentis pręconia prima salutis.</l>
             
               <milestone unit="page" n="4'"/>
               <l n="1.153">Per populos it fama uiri mirata potentem</l>
             
               <l n="1.154">Amplius humano captu, quem pellere dicto</l>
             
               <l n="1.155">Languores <add resp="amb256">canit, et rerum pręuertere</add> legem.</l>
             
               <l n="1.156">Cognita<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1090"/>Cognita . . . 158 Lięo] </mentioned>Io 2, 1-10</p>
                  </note> sic Channa est: <add resp="amb256">liquidum prius </add>hauserat amnem,</l>
             
               <l n="1.157">Vnda tulit, uitis <add resp="amb256">cui non</add> certauerit ulla,</l>
             
               <l n="1.158">Spumantem pleno <add resp="amb256">mensis cratera</add> 
                  <seg xml:id="w1090">Lięo.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.159">Huic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1096"/>Huic . . . aequor] </mentioned>Mt 8, 23-27; Lc 8, 22-25; Mc 4, 35-41</p>
                  </note> iussi uenti ponunt, <add resp="amb256">obtemperat</add> 
                  <seg xml:id="w1096">aequor,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.160">Et quicquid menbris <add resp="amb256">inimica iniuria</add> uexit.</l>
             
               <l n="1.161">Instaurat <add resp="amb256">male nata</add> potens naturaque <add resp="amb256">paret</add>
               </l>
             
               <l n="1.162">Officio famulata suo. <add resp="amb256">Post</add> lumen ademptum</l>
             
               <l n="1.163">Euasit cęcus tenebris <add resp="amb256">uisuque potitur</add>
               </l>
             
               <l n="1.164">Diuinę <add resp="amb256">carpens cęlestia </add>munera <seg xml:id="w1124">lucis.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.165">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1146"/>Nec . . . 167 ore] </mentioned>Mt 9, 32-34; Lc 11, 14-15</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">surdus solum iam percipit </add>aure <add resp="amb256">fragorem</add>, </l>
             
               <l n="1.166">Insinuat sese lux illi, intelligit <add resp="amb256">omnem</add>
               </l>
             
               <l n="1.167">Sermonis <add resp="amb256">salebram</add> et sensus se promit in <seg xml:id="w1146">
                     <hi rend="i">ore</hi>:</seg>
               </l>
             
               <l n="1.168">Sic subitas <add resp="amb256">mutis uoluit quoque lingua loquelas</add>,</l>
             
               <l n="1.169">Vsque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1171"/>Vsque . . . 171 aurę] </mentioned>Mt 9, 23-24, Lc 8, 49-55</p>
                  </note> adeo premit <add resp="amb256">humanę </add>penetralia mentis,</l>
             
               <l n="1.170">Quin <add resp="amb256">post</add> exequias defletaque funera Manes</l>
             
               <l n="1.171">
                  <add resp="amb256">Euocat</add>, et redeunt uitales ossibus <seg xml:id="w1171">aurę.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.172">Talis fama uolans commotas concitat urbes:</l>
             
               <l n="1.173">Illicet urgentes, auditur sicubi, turbas</l>
             
               <l n="1.174">Vix iam ferre ualet, nunquam intellecta docentem</l>
             
               <l n="1.175">Tantus amor uidisse uirum: tum gliscit <add resp="amb256">eundo</add>
               </l>
             
               <l n="1.176">Qua Libano prętenta iacent Traconitidis arua,</l>
             
               <l n="1.177">Atque uias coelo commentus <add resp="amb256">in aequore</add> Phoenix,</l>
             
               <l n="1.178">Quaque Arabes cingunt tunica gens usa <add resp="amb256">fluenti</add>.</l>
             
               <l n="1.179">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1263"/>Ecce . . . 185 nurusque] </mentioned>Io 4, 1-42</p>
                  </note> autem mulier <add resp="amb256">certis afflatibus</add> amens</l>
             
               <l n="1.180">Vrbe stetit media, qualis furiosa Mimalon:</l>
             
               <l n="1.181">"<add resp="amb256">Inueni</add> quem scripta canunt, mihi credite, uatum</l>
             
               <l n="1.182">Ad fontem, Sicimna, tuum, fas uisere, ciues!"</l>
             
               <l n="1.183">Talia uoce sonat, rursusque refertur in agros;<milestone unit="page" n="5"/>
               </l>
             
               <l n="1.184">Pone trahit populum, Samaria tollitur omnis,</l>
             
               <l n="1.185">Et mixtum vulgus feruent, iuuenesque <seg xml:id="w1263">nurusque.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.186">Ecce autem iam signa Dei <add resp="amb256">manifesta latentis</add>
               </l>
             
               <l n="1.187">Mirati, uultus quę <add resp="amb256">conscia prodit imago</add>,</l>
             
               <l n="1.188">Nondum <add resp="amb256">monstrato</add> digressum <add resp="amb256">fonte tuentur</add>.</l>
             
               <l n="1.189">Dilecto<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1323"/>Dilecto . . . 194 arcum] </mentioned>Gn 48, 22</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">hęc sorti </add>superaddita <add resp="amb256">terra </add>Iosippo, </l>
             
               <l n="1.190">In ripis dum, <add resp="amb256">Nile</add>, tuis defungitur aeuo</l>
             
               <l n="1.191">Israel et meminit promissa nepotibus arua,</l>
             
               <l n="1.192">Quę <add resp="amb256">uicto tulit hoste</add> pater: "Tibi munera sunto,</l>
             
               <l n="1.193">His", <add resp="amb256">inquit</add>, "pulsus mihi cessit Amorrius agris,</l>
             
               <l n="1.194">Et nostrum robur, <add resp="amb256">nostrum cognouit </add>et <seg xml:id="w1323">arcum."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.195">Sic nato senior meritos exoluit honores</l>
             
               <l n="1.196">
                  <add resp="amb256">Officiumque pium testatur fama superstes</add>.</l>
             
               <l n="1.197">
                  <add resp="amb256">Hęc loca raptorem Dinę</add> possederat ultus,</l>
             
               <l n="1.198">Cum <add resp="amb256">Simeon stricto</add> gladio ferus irruit <seg xml:id="w1347">urbi.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.199">Mercatus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1359"/>Mercatus . . . recedens] </mentioned>Gn 33, 18-19 </p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">quondam non</add> grandia <add resp="amb256">iugera</add>, campis</l>
             
               <l n="1.200">Illis <add resp="amb256">se tenuit Syria tellure </add>,</l>
             
               <l n="1.201">Cum lędi indignus, tum lędere <add resp="amb256">nescius heros</add>.</l>
             
               <l n="1.202">Collibus his placidus <add resp="amb256">pecudes pascebat</add> in emptis,</l>
             
               <l n="1.203">Accendit <add resp="amb256">donec fratres iniuria</add> Dinę.</l>
             
               <l n="1.204">Audiit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1390"/>Audiit . . . fallit] </mentioned>Io 4, 39-42</p>
                  </note> hic illum populus <add resp="amb256">uerbisque</add> repente</l>
             
               <l n="1.205">Dicentis capitur, mulier nec credita <seg xml:id="w1390">fallit.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.206">Tunc hominum noua <add resp="amb256">traditio</add> passim <add resp="amb256">imbuit aures</add>:</l>
             
               <l n="1.207">Scilicet esse alios ortus, quis <add resp="amb256">quęritur aether</add>,</l>
             
               <l n="1.208">Rursus opus lymphis per mystica sacra renasci;</l>
             
               <l n="1.209">Proponi hunc panem humanę noua pabula uitę,</l>
             
               <l n="1.210">Carne sua uesci demum, suadetque cruorem </l>
             
               <l n="1.211">Potari; maiora fides neu <add resp="amb256">linquat inausa</add>,</l>
             
               <l n="1.212">Se credi uult esse Deum coeloque parentem</l>
             
               <l n="1.213">Asserit esse sibi, quocum una luce coruscat,</l>
             
               <l n="1.214">Cum sit uterque idem, distinctus <add resp="amb256">origine </add>tantum:</l>
             
               <l n="1.215">
                  <seg xml:id="w1453">Cęlo</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1453"/>Cęlo] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> Alto</p>
                  </note> se terris mitti, mortalium in illo<milestone unit="page" n="5'"/> 
               </l>
             
               <l n="1.216">Vitam constitui, quam mutat nulla uetustas,</l>
             
               <l n="1.217">Quę nullos <add resp="amb256">obitus nouit, quam</add> Spiritus afflat</l>
             
               <l n="1.218">Rite suus, <add resp="amb256">Patribus conspectus </add>in alite priscis.</l>
             
               <l n="1.219">Reddidit <add resp="amb256">infestos talis</add> doctrina Magistro</l>
             
               <l n="1.220">Quos scelus et <add resp="amb256">uitę</add> cęcabat <add resp="amb256">cura profanę</add>,</l>
             
               <l n="1.221">Ardor mox haustus quis <add resp="amb256">pridem inoleuit habendi;</add>
               </l>
             
               <l n="1.222">Affectantque externa, nihil <add resp="amb256">sunt </add>cętera <add resp="amb256">pensi</add>,</l>
             
               <l n="1.223">Non parcunt sceleri, concępit praua libido, </l>
             
               <l n="1.224">Dum satagunt, acies hinc raptim <add resp="amb256">extinguitur ipsa</add>
               </l>
             
               <l n="1.225">Qua Deus et Legis <add resp="amb256">substantia uera</add> paternę</l>
             
               <l n="1.226">Cernitur. Hinc miseri sensim labuntur in omnem</l>
             
               <l n="1.227">Nequitiam: <add resp="amb256">promissa Patrum meminisse recusant</add>;</l>
             
               <l n="1.228">Non factis credunt, quę <add resp="amb256">coram plurima</add> Christus</l>
             
               <l n="1.229">Aedidit, <add resp="amb256">impingunt</add> tenebris corda <add resp="amb256">inscia ueri</add>.</l>
             
               <l n="1.230">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1570"/>His . . . 232 culpant] </mentioned>Mc 11, 18</p>
                  </note> Orcus <add resp="amb256">pater</add> infandas <add resp="amb256">exsuscitat iras</add>:</l>
             
               <l n="1.231">Illicet aeternum <add resp="amb256">gens odit adultera Verbum</add>;</l>
             
               <l n="1.232">Plebem <add resp="amb256">seduci dicunt, miracula</add> 
                  <seg xml:id="w1570">culpant.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.233">Ciues<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1645"/>Ciues . . . 244 aufert] </mentioned>Mc 11, 15-17; Mt 21, 12-13; Lc 19, 45-46; Io 2, 14-16</p>
                  </note> diffugiunt <add resp="amb256">templo, secat</add> ille <add resp="amb256">flagello</add>,</l>
             
               <l n="1.234">Impellitque uiros et humi <add resp="amb256">diffunditur aurum</add>.</l>
             
               <l n="1.235">Pręcipitem festo <add resp="amb256">celebri</add> tum feruor agebat.</l>
             
               <l n="1.236">Atque ita uenturi cecinit mens pręscia uatum,</l>
             
               <l n="1.237">
                  <add resp="amb256">Exederet quod cura uirum cultusque moueret</add>
               </l>
             
               <l n="1.238">
                  <add resp="amb256">Diuini neglectus</add> honos. Ait: "Hactenus ergo</l>
             
               <l n="1.239">Prodit <add resp="amb256">auarities</add>, <add resp="amb256">templo</add> sibi <add resp="amb256">quęrat</add> honorem</l>
             
               <l n="1.240">Aspernata Deum, quo, dedecus, ausa rapinam</l>
             
               <l n="1.241">Inuexit, scelerique nouus mos uindicat <add resp="amb256">aedem</add>
               </l>
             
               <l n="1.242">Qua pius instituit ferri libamina Moses!"</l>
             
               <l n="1.243">Scintillę vultu absistunt dicentis, et inde</l>
             
               <l n="1.244">Cessit vulgus iners, cursu et se territus <seg xml:id="w1645">aufert.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.245">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1677"/>Vt . . . 249 nectere] </mentioned>Mc 11, 18</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">uero</add> seditque <add resp="amb256">pauor, nec iam </add>ora minantis</l>
             
               <milestone unit="page" n="6"/>
               <l n="1.246">Obsistunt animo, reuocans sese increpat ultro,</l>
             
               <l n="1.247">Et dolet hoc ausum, grauiterque irascitur <seg xml:id="w1668">inde</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1668"/>inde] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>olli</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="1.248">Fraudari famaque ratus <add resp="amb256">quęstuque</add> sacerdos,</l>
             
               <l n="1.249">Insidiasque necis proponit <seg xml:id="w1677">
                     <hi rend="i">nectere.</hi>
                  </seg>
                  <add resp="amb256"> Contra</add>
               </l>
             
               <l n="1.250">Hoc magis instabat dictisque <add resp="amb256">obiurgat amaris</add>:</l>
             
               <l n="1.251">"Insuper et Legem, modo <add resp="amb256">quam</add> contemnitis, ipse</l>
             
               <l n="1.252">Non Moses statuit? Quid me ergo perdere vultis?</l>
             
               <l n="1.253">Ille magis uobis culpandus, si modo debet</l>
             
               <l n="1.254">Culpari, factum qui damnat Lege scelestum.</l>
             
               <l n="1.255">Quin etiam uestrum cum seruet Sabbata nemo</l>
             
               <l n="1.256">Si circumcidi carnis pręputia poscant:</l>
             
               <l n="1.257">
                  <add resp="amb256">Sanantem </add>hac coecum cur <add resp="amb256">luce</add> repręhenditis ultro,</l>
             
               <l n="1.258">
                  <add resp="amb256">Incassumque dolos</add> insonti tenditis?" inquit.</l>
             
               <l n="1.259">Tunc nectit uaria sermonem <add resp="amb256">ambage</add> 
                  <seg xml:id="w1742">refellens.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.260">Illico se uelli <add resp="amb256">Pharisęus</add> hypocrita <add resp="amb256">sensit</add>,</l>
             
               <l n="1.261">Haud<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1754"/>Haud . . . operti] </mentioned>
                        <hi rend="i">versus additus e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> recto gaudens, uanus simulator <seg xml:id="w1754">operti,</seg> 
               </l>
             
               <l n="1.262">Pontificumque <add resp="amb256">manus</add> turbę nihil ausa <add resp="amb256">tumultu</add>,</l>
             
               <l n="1.263">Quę nunquam sibi dicta prius <add resp="amb256">narrantis</add> ab ore</l>
             
               <l n="1.264">Pendebat credens factis suspensa <add resp="amb256">prophetam</add>.</l>
             
               <l n="1.265">"Pro<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1973"/>Pro . . . 295 mundat] </mentioned>Mt 23, 1-28; </p>
                  </note> solio Pharisęus", ait, "Mosisque cathedra</l>
             
               <l n="1.266">Sublimis sese <add resp="amb256">componit</add>: <add resp="amb256">discite</add> quicquid</l>
             
               <l n="1.267">Disserit, at memores imitari exempla <add resp="amb256">cauete</add>!"</l>
             
               <l n="1.268">Illum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1832"/>Illum . . . 273 curę] </mentioned>Lc 11, 46</p>
                  </note> grande docet pondus imponere plebi,</l>
             
               <l n="1.269">Quale tamen <add resp="amb256">digito </add>nequam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1802"/>nequam non] </mentioned>nunquam <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1802">non</seg> 
                  <add resp="amb256">mouerit uno</add>;</l>
             
               <l n="1.270">Nil referre sua, simplex si transigat aeuum</l>
             
               <l n="1.271">Et uita et factis <add resp="amb256">monitor</add> documenta sequatur;</l>
             
               <l n="1.272">Monstrari tantum digitis et <add resp="amb256">uelle</add> uideri,</l>
             
               <l n="1.273">Atque sibi in populo <add resp="amb256">credi</add>, nil cetera <seg xml:id="w1832">curę.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.274">Hinc genti fastus, adducique <add resp="amb256">agmine </add>longo</l>
             
               <l n="1.275">Ambitio, temere hinc iactantia uana <add resp="amb256">tumenti</add>
               </l>
             
               <l n="1.276">Mane salutantum, et <add resp="amb256">nomen</add> preciumque magistri.</l>
             
               <l n="1.277">Clamat: "Io Pharisęe, uides sapientia <add resp="amb256">quonam</add> 
               </l>
             
               <l n="1.278">Te refugit propriosque petit sublata recessus?<milestone unit="page" n="6'"/>
               </l>
             
               <l n="1.279">Nequicquam captas: ludit defensa tenebris</l>
             
               <l n="1.280">Obtutus hebetes terrenaque pectora uitat, </l>
             
               <l n="1.281">Atque ideo Legis <add resp="amb256">uerum quod foedus omittis</add>.</l>
             
               <l n="1.282">Nulla fides uobis, <add resp="amb256">quondam</add> de gentibus Abram</l>
             
               <l n="1.283">Educens mediis et quę <add resp="amb256">reuocauit </add>adusta</l>
             
               <l n="1.284">Israel Aegypto Pharaonis compede uinctum. </l>
             
               <l n="1.285">Iudicium periit, <add resp="amb256">periit</add> clementia Legis,</l>
             
               <l n="1.286">Et sectrix decimę <add resp="amb256">diuina</add>, proh dolor, aede</l>
             
               <l n="1.287">Sedit auarities, nec prorsus uilia linquunt.</l>
             
               <l n="1.288">Quis uos aeterno damnatos <add resp="amb256">eximet </add>igni?</l>
             
               <l n="1.289">Non aurum colitis? Vestris Deus exulat aris.</l>
             
               <l n="1.290">Summus honos auro, pensatur uictima <add resp="amb256">nummis</add>,</l>
             
               <l n="1.291">Et sine <add resp="amb256">diuitiis altaria uilia, uilis</add>
               </l>
             
               <l n="1.292">Aedes ipsa <add resp="amb256">Dei. Quęnam</add> hęc <add resp="amb256">dementia gentis</add>?<ref target="#n1953">
                     <seg xml:id="w1953">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.293">Par <add resp="amb256">similisque, intus</add> quę coelant ossa, <add resp="amb256">sepulchris</add>
               </l>
             
               <l n="1.294">Lumina spectantum <add resp="amb256">uaria</add> fallentibus arte,</l>
             
               <l n="1.295">Quę <add resp="amb256">mentis sordes</add> abscondit et extera <seg xml:id="w1973">mundat."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.296">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1991"/>His . . . 298 senatu] </mentioned>Mt 26, 3-4; Mc 14, 1; Lc 22, 2</p>
                  </note> ergo causis succensent <add resp="amb256">uera</add> loquenti,</l>
             
               <l n="1.297">Et legum consulta cohors <add resp="amb256">uanusque </add>sacerdos</l>
             
               <l n="1.298">Tractabant procerum medio de morte <seg xml:id="w1991">senatu.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.299">
                  <note place="left" type="marginalia">
                     <p>Narratio</p>
                  </note>Solus discipulis stabat comitatus Iesus,</l>
             
               <l n="1.300">Quaque <add resp="amb256">procul</add> uernans oleis internitet ora, </l>
             
               <l n="1.301">Cunctantes in morem obeunt decliuia montis.</l>
             
               <l n="1.302">Illud fama canit placidę regionis oletum,</l>
             
               <l n="1.303">Sępe Deus quo se <add resp="amb256">solitus</add> referebat ab urbe.</l>
             
               <l n="1.304">Vrbi uicinus delectus in ocia plebi</l>
             
               <l n="1.305">Mons sensim <add resp="amb256">cliuo </add>ascendens consurgit in auras.</l>
             
               <l n="1.306">Molle iugi fallentis iter per pinguia culta,</l>
             
               <l n="1.307">Qua <add resp="amb256">raris suberant</add> pulcherrima prędia uillis:</l>
             
               <l n="1.308">Crescenti segetes <add resp="amb256">serpunt </add>arbustaque dorso,</l>
             
               <milestone unit="page" n="7"/>
               <l n="1.309">Et cultu iucunda oculis uineta nitenti.</l>
             
               <l n="1.310">Pars bona non ulli cultori obnoxia restat<ref target="#n2072">
                     <seg xml:id="w2072">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.311">Naturę ingenio requiem seducta petenti,</l>
             
               <l n="1.312">
                  <add resp="amb256">Absunt</add> unde hiemes, tepet et mitissimus aer.</l>
             
               <l n="1.313">Aestuat <add resp="amb256">at</add> longis quando iam solibus annus,</l>
             
               <l n="1.314">Crebrescunt flatus nec deficit aura Fauoni;</l>
             
               <l n="1.315">Terra solo passim gratos exhalat odores.</l>
             
               <l n="1.316">Omnibus <add resp="amb256">optatus</add> secessus ciuibus ille</l>
             
               <l n="1.317">Componit mentem et pellit de pectore curas.</l>
             
               <l n="1.318">Hic<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2141"/>Hic . . . 321 luce] </mentioned>
                        <hi rend="i">in calce folii pro versibus expunctis in textu</hi> (Hic epulis animi pariter uitalibus omnes/Pascebat captos sortis substantia sanctę) <hi rend="i">et in margine </hi>(Hic desiderio et uitę cęlestis amore/Arcano hic aditu lectos pascebat Iesus)</p>
                  </note> pręsens uitę substantia uera beatę</l>
             
               <l n="1.319">Dum pascit lectos, uisi sibi ponere pennas</l>
             
               <l n="1.320">Protinus et raptim cęlestem carpere tractum,</l>
             
               <l n="1.321">Ac clara tandem compręhensum cernere <seg xml:id="w2141">luce</seg>
               </l>
             
               <l n="1.322">Carmine quem populis <seg xml:id="w2145">cupio</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2145"/>cupio] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro </hi>vellem</p>
                  </note> memorare Latino</l>
             
               <l n="1.323">Partibus occiduis atque una auditus Eois.</l>
             
               <l n="1.324">Afflante hic quondam <add resp="amb256">diuino </add>numine cretus</l>
             
               <l n="1.325">Intactę <seg xml:id="w2161">tumido</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2161"/>tumido] </mentioned>tumida <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> gestatur Virginis aluo</l>
             
               <l n="1.326">Aeternę insertus naturę <add resp="amb256">Virque</add> Deusque.</l>
             
               <l n="1.327">
                  <add resp="amb256">Principium huic </add>geminum <add resp="amb256">duplex</add> referebat origo,</l>
             
               <l n="1.328">Ostensos<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2193"/>Ostensos . . . 330 ferebant] </mentioned>Mt 2, 1-12</p>
                  </note> omnis cuius <add resp="amb256">turbatur in ortus</add>
               </l>
             
               <l n="1.329">
                  <add resp="amb256">Aurora</add> et positis <add resp="amb256">properabant Bactra </add>thiaris:</l>
             
               <l n="1.330">Regem quęrebant et Regi dona <seg xml:id="w2193">ferebant.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2193"/>ferebant] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> gerebant</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="1.331">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2237"/>Quin . . . 337 cicutę] </mentioned>Lc 2, 8-20</p>
                  </note> timuit <add resp="amb256">circum</add> noctis uicinia lucem</l>
             
               <l n="1.332">Maiorem mirata die, quo tempore Mater</l>
             
               <l n="1.333">Illum utero fudit, uolucres cum uisa per auras</l>
             
               <l n="1.334">Coelestum trepidis nituerunt agmina <add resp="amb256">siluis</add>.</l>
             
               <l n="1.335">Territus audito <add resp="amb256">stupuit</add> tunc carmine pastor,</l>
             
               <l n="1.336">Narraruntque diu, et meminerunt pascua noctis</l>
             
               <l n="1.337">Prodigium, ac gracili res est mandata <seg xml:id="w2237">
                     <hi rend="i">cicutę</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.338">Iam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2293"/>Iam . . . 346 tulere] </mentioned>Mt 1, 18-25</p>
                  </note> uero natum uocis coelestis Iesum</l>
             
               <l n="1.339">Egregii monitu iussi dixere parentes,</l>
             
               <l n="1.340">Promissum Legi et prędictum vatibus olim.</l>
             
               <l n="1.341">Nam dederat causam contemptę iniuria Legis</l>
             
               <l n="1.342">Pollicitis, fruticem uetitum dum uellit Adamus,<milestone unit="page" n="7'"/>
               </l>
             
               <l n="1.343">Cum mors perpetuos uitę primum abstulit annos.</l>
             
               <l n="1.344">Debebat damnum hic culpę reparare uetustę</l>
             
               <l n="1.345">Quod desideriis aetas quęsiuit auorum,</l>
             
               <l n="1.346">Et uotum fatis tandem sua secla <seg xml:id="w2293">tulere.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.347">Exinde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2308"/>Exinde . . . quęrit] </mentioned>Mt 10, 1; Mc 3, 13-14; Lc 6, 12-16</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2308"/>Exinde . . . quęrit] </mentioned>
                        <hi rend="i">tres versus duobus in textu scriptis emendandis additi in calce folii sed deinde expuncti</hi>: Atque uiri demum ut primum uox publica facta est/Non audita prius pergit uulgare docendo/Delectos probitate simul sibi iungere quęrit</p>
                  </note> in populum cum <add resp="amb256">Doctor prodiit</add> ille<ref target="#n2301">
                     <seg xml:id="w2301">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.348">Delectos probitate uiros sibi iungere <seg xml:id="w2308">quęrit;</seg>
               </l>
             
               <l n="1.349">Secernit bis sexque, suas quis credere curas</l>
             
               <l n="1.350">Possit et arcani magnos recludere sensus.</l>
             
               <l n="1.351">Atque sodalitium instituit commune Magister</l>
             
               <l n="1.352">Formabatque viros; assuescunt moribus illi</l>
             
               <l n="1.353">Doctoris, studiis amor hinc coalescit in isdem,</l>
             
               <l n="1.354">Quos circum dociles secum tunc Christus habebat,</l>
             
               <l n="1.355">Interiusque uiros sacro <add resp="amb256">purgabat</add> amore.</l>
             
               <l n="1.356">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2372"/>Sed . . . 359 canit] </mentioned>Mc 14, 10-11; Lc 22, 3-6</p>
                  </note> qui iam <add resp="amb256">mentis</add> penetrali <add resp="amb256">hunc</add> reppulit, absens</l>
             
               <l n="1.357">Transegit <add resp="amb256">mitis de</add> proditione Magistri.</l>
             
               <l n="1.358">Hunc, <add resp="amb256">quamuis obscura</add>, tamen <add resp="amb256">Schariotide uico</add>
               </l>
             
               <l n="1.359">Ortum fama <seg xml:id="w2372">
                     <hi rend="i">canit</hi>:</seg> profligatissimus <add resp="amb256">olim</add>
               </l>
             
               <l n="1.360">Et quem, tot scelerum caperent cum tędia tandem,</l>
             
               <l n="1.361">Tunc, ut <add resp="amb256">poeniteat, uenientem haud reppulit</add> ille.</l>
             
               <l n="1.362">Sed pietas reiecta breui prauumque <add resp="amb256">secutus</add>
               </l>
             
               <l n="1.363">Ingenium solitos morum deflexit ad usus.</l>
             
               <l n="1.364">Furtim<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2406"/>Furtim . . . reponunt] </mentioned>Io  12, 6</p>
                  </note> dilapidat loculis quęcumque <seg xml:id="w2406">reponunt</seg>
               </l>
             
               <l n="1.365">D[<add resp="amb256">um Christum</add>] refe[<add resp="amb256">runt et</add>] <seg xml:id="w2411">cura</seg> haud deside uitę</l>
             
               <l n="1.366">
                  <seg xml:id="w2415">Pros[<hi rend="i">piciunt</hi>]</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2415"/>Prospiciunt] </mentioned>
                        <hi rend="i">coni.</hi> 
                        <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> mirum dictis factisque potentes.<ref target="#n2420">
                     <seg xml:id="w2420">
                        <hi rend="sup">10</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
               </l>
             
               <l n="1.367">Lapsus eo sensim posthac ut uenderet auro</l>
             
               <l n="1.368">Autoremque auri uitęque animique bonorum.</l>
             
               <l n="1.369">Hoc Christi latuit non prouida <seg xml:id="w2440">corda</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2440"/>corda] </mentioned>cura <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> futurum,</l>
             
               <l n="1.370">Cum <add resp="amb256">iam</add> uesanum socios secerneret inter.</l>
             
               <l n="1.371">
                  <add resp="amb256">Verum</add> 
                  <seg xml:id="w2449">doctrinam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2449"/>doctrinam] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro vocabulo quod haud legi potest</hi>
                     </p>
                  </note> quęrit dum linquere terris,</l>
             
               <l n="1.372">Fatis, esse <add resp="amb256">malos</add>, nullis cogentibus, ultro . . . .<ref target="#n2460">
                     <seg xml:id="w2460">
                        <hi rend="sup">11</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.373">.</l>
             
               <l n="1.374">.</l>
             
               <l n="1.375">.</l>
             
               <l n="1.376">.</l>
             
               <l n="1.377">.</l>
             
               <l n="1.378">.</l>
             
               <l n="1.379">.</l>
             
               <l n="1.380">.</l>
             
               <l n="1.381">.</l>
             
               <l n="1.382">.</l>
             
               <l n="1.383">.</l>
             
               <l n="1.384">.</l>
             
               <l n="1.385">.</l>
             
               <l n="1.386">.</l>
             
               <l n="1.387">.</l>
             
               <l n="1.388">.</l>
             
               <l n="1.389">.</l>
             
               <l n="1.390">.</l>
             
               <l n="1.391">.</l>
             
               <l n="1.392">.</l>
             
               <l n="1.393">.</l>
             
               <l n="1.394">.</l>
             
               <l n="1.395">.</l>
             
               <l n="1.396">.</l>
             
               <l n="1.397">.</l>
             
               <l n="1.398">.</l>
             
               <l n="1.399">.</l>
             
               <l n="1.400">.</l>
             
               <l n="1.401">.</l>
             
               <l n="1.402">.</l>
             
               <l n="1.403">.</l>
             
               <l n="1.404">.</l>
             
               <l n="1.405">.</l>
             
               <l n="1.406">.</l>
             
               <l n="1.407">.</l>
             
               <l n="1.408">.</l>
             
               <l n="1.409">.</l>
             
               <l n="1.410">.</l>
             
               <l n="1.411">.</l>
             
               <l n="1.412">.</l>
             
               <l n="1.413">.</l>
             
               <l n="1.414">.</l>
             
               <l n="1.415">.</l>
             
               <l n="1.416">.</l>
             
               <l n="1.417">.</l>
             
               <l n="1.418">.</l>
             
               <l n="1.419">.</l>
             
               <l n="1.420">.</l>
             
               <l n="1.421">.</l>
             
               <l n="1.422">.</l>
             
               <l n="1.423">.</l>
             
               <l n="1.424">.</l>
             
               <l n="1.425">.</l>
             
               <l n="1.426">.</l>
             
               <l n="1.427">.</l>
             
               <l n="1.428">.</l>
             
               <l n="1.429">.</l>
             
               <l n="1.430">.</l>
             
               <l n="1.431">.</l>
             
               <l n="1.432">.</l>
             
               <l n="1.433">.</l>
             
               <l n="1.434">.</l>
             
               <milestone unit="page" n="8"/>
               <l n="1.435">Fuderat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2641"/>Fuderat . . . 452 quietos] </mentioned>Mc 14, 12-15; Lc 22, 7-12</p>
                  </note> haud uitę pestem laquearibus aurum</l>
             
               <l n="1.436">Munda soli facies, <add resp="amb256">et</add> foeda sorde retersa</l>
             
               <l n="1.437">Depicta unde aberant <add resp="amb256">uarianti</add> marmora textu.</l>
             
               <l n="1.438">Splendida simplicitas <add resp="amb256">turpi sine</add> labe nitebat,</l>
             
               <l n="1.439">Spes ciui certa angustis <add resp="amb256">in rebus</add> egeno.</l>
             
               <l n="1.440">Hic non parca manus <add resp="amb256">miseris</add> alimenta ministrat.</l>
             
               <l n="1.441">
                  <add resp="amb256">Nam</add> uitę cultu <add resp="amb256">peregrinę</add> accommoda genti</l>
             
               <l n="1.442">Hospitio semota domus <add resp="amb256">pars </add>magna recessit.</l>
             
               <l n="1.443">Muneribus uariis late <add resp="amb256">explicat </add>area sedes.</l>
             
               <l n="1.444">
                  <add resp="amb256">Vngi hic</add> et lauisse licet, <add resp="amb256">discumbitur</add> illic,</l>
             
               <l n="1.445">Summendis epulis locus aptus; et altera somno</l>
             
               <l n="1.446">Pars uacat, <add resp="amb256">a turbis</add> longe seposta quieti.</l>
             
               <l n="1.447">Nec statio deerat <add resp="amb256">spaciando </add>commoda, uitę</l>
             
               <l n="1.448">Cum poscit ratio, <add resp="amb256">et lentos incedere</add> pręstat.</l>
             
               <l n="1.449">
                  <add resp="amb256">Huc fert dispensans celeri uestigia</add> passu</l>
             
               <l n="1.450">Inducitque <add resp="amb256">uiros raptim clauesque</add> resignat,</l>
             
               <l n="1.451">Ne qua <add resp="amb256">nocens temere insontes</add> iniuria turbet</l>
             
               <l n="1.452">Et <add resp="amb256">uesci </add>liceat dapibus <add resp="amb256">de more </add>.</l>
             
               <l n="1.453">In<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2669"/>In . . . 456 Petrus] </mentioned>Mc 14, 16; Lc 22, 13</p>
                  </note> medio <add resp="amb256">stabat gentili instructa</add> paratu,<ref target="#n2648">
                     <seg xml:id="w2648">
                        <hi rend="sup">12</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.454">Non lichni <add resp="amb256">mensę patrii, azima desunt</add>,</l>
             
               <l n="1.455">Non quid opus <add resp="amb256">festo Phasen</add>
                  <add resp="amb256"> </add>
                  <add resp="amb256">celebrantibus</add> illo:</l>
             
               <l n="1.456">Sedulus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2669"/>Sedulus . . . Petrus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. loco versus</hi> Ipse struit satagens propere tum cetera Petrus</p>
                  </note> ipse struit tunc ordine cętera <seg xml:id="w2669">Petrus.<ref target="#n2670">
                        <hi rend="sup">13</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="1.457">Aegyptus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2692"/>Aegyptus . . . 459 coelo] </mentioned>Ex 14, 8 - 10, 23</p>
                  </note> causam ut <add resp="amb256">solemnia sacra frequentent</add>
               </l>
             
               <l n="1.458">Iamque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2679"/>Iamque olim] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> iam dudum</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2679">olim</seg> 
                  <add resp="amb256">perculsa</add> dedit, <add resp="amb256">quo tempore Moses</add>
                  <ref target="#n2685">
                     <seg xml:id="w2685">
                        <hi rend="sup">14</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.459">Sęuibat <add resp="amb256">plagis</add> minitans <add resp="amb256">et uindice</add> 
                  <seg xml:id="w2692">coelo.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.460">
                  <add resp="amb256">Nocte </add>intempesta trepidos aggressus <add resp="amb256">et ensem</add>
               </l>
             
               <l n="1.461">Per mediam <add resp="amb256">cędens</add> exegit Spiritus urbem</l>
             
               <l n="1.462">Hebręos <add resp="amb256">pręteruehiturque sub indice postes</add>
               </l>
             
               <l n="1.463">Defensos <add resp="amb256">iussi</add> monstrata <add resp="amb256">aspergine</add> sacri.</l>
             
               <l n="1.464">Prodigium <add resp="amb256">fastis </add>ascribi in <add resp="amb256">sęcula fecit</add>,</l>
             
               <l n="1.465">Quoque, Pater statuit, mactetur uictima <seg xml:id="w2726">ritu.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.466">Mense<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2741"/>Mense . . . reuersat] </mentioned>Ex 12, 6</p>
                  </note> diem celebrant primo cum Cynthia lucem<milestone unit="page" n="8'"/>
               </l>
             
               <l n="1.467">Iam quartam decimę iungit lumenque <seg xml:id="w2741">reuersat.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.468">Vespere tunc primum laribus fermenta sequestrant,</l>
             
               <l n="1.469">Obtruncant agnos, <add resp="amb256">sudibus</add> dein uiscera torrent:</l>
             
               <l n="1.470">Solenni populis lucescit <add resp="amb256">crastina</add> festo.</l>
             
               <l n="1.471">Cumque pares nocti lux <add resp="amb256">uernę</add> reddidit horas,</l>
             
               <l n="1.472">Ostendit primum <add resp="amb256">Neomenia </add>proxima mensem,</l>
             
               <l n="1.473">Lunaque dehinc reliquos <add resp="amb256">uoluens</add> per signa <add resp="amb256">reuisat</add>
               </l>
             
               <l n="1.474">Dum celeri fratrem<add resp="amb256"> cursu </add>pręuertitur usque</l>
             
               <l n="1.475">Distinguens abitu <add resp="amb256">reparando</add> lumina menses,</l>
             
               <l n="1.476">Donec principio <add resp="amb256">rediens iam </add>clauserit <add resp="amb256">annum</add>.</l>
             
               <l n="1.477">Sic gens digestis metitur <add resp="amb256">tempora fastis</add>.</l>
             
               <l n="1.478">Sub noctem surgens urbem <add resp="amb256">repetebat</add> Iesus,</l>
             
               <l n="1.479">Et gradiens secum <add resp="amb256">dispensat </add>singula mente.</l>
             
               <l n="1.480">Occulit immensum <add resp="amb256">numen, tum cetera cautus</add>
               </l>
             
               <l n="1.481">Obseruat rerum <add resp="amb256">momenta examine iusto</add>,</l>
             
               <l n="1.482">Correptus qualis <add resp="amb256">turbato nauita ponto</add>
               </l>
             
               <l n="1.483">Intrepidus sedet <add resp="amb256">et circum</add> 
                  <add resp="amb256">impiger</add> 
                  <add resp="amb256">omina captat,</add>
               </l>
             
               <l n="1.484">Tum clauo <add resp="amb256">et uelis titubanti temperat aluo</add>.</l>
             
               <l n="1.485">Pręscriptum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2862"/>Pręscriptum . . . 487 quotannis] </mentioned>Io 11, 55</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">et patriam stabat non temnere legem</add>,</l>
             
               <l n="1.486">Quę <add resp="amb256">festo passim cunctosque accersit ad </add>urbem,</l>
             
               <l n="1.487">Vt <add resp="amb256">memores renouent solemnia uota </add>.</l>
             
               <l n="1.488">Ast<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2888"/>Ast . . . 491 amico] </mentioned>Mc 14, 17</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">odium, tibi quo, Pharisęe, inuisus agebat</add>,</l>
             
               <l n="1.489">
                  <add resp="amb256">Cunctantem retinet, si commoda </add>tempora <add resp="amb256">posset</add>
               </l>
             
               <l n="1.490">
                  <add resp="amb256">Corripere et uanum</add> populi uitare <add resp="amb256">tumultum</add>
               </l>
             
               <l n="1.491">Dum de more <add resp="amb256">urbem comitatu</add> inuisit <seg xml:id="w2888">
                     <hi rend="i">amico</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.492">
                  <add resp="amb256">Vestigans tacito </add>tunc<add resp="amb256"> alta mente</add> tuetur,</l>
             
               <l n="1.493">Si <add resp="amb256">tandem</add> insidiis, <add resp="amb256">semper</add> quibus <add resp="amb256">excubat</add> Orcus,</l>
             
               <l n="1.494">Implicet <add resp="amb256">ignarum et pręhenso fera </add>uincula tendat.</l>
             
               <l n="1.495">Hoc rerum, quicumque <add resp="amb256">legis, dulcedine captus,</add>
               </l>
             
               <l n="1.496">Cantantem <add resp="amb256">non aequa</add> sequi <add resp="amb256">me calle</add> 
                  <add resp="amb256">memento</add>.</l>
             
               <milestone unit="page" n="9"/>
               <l n="1.497">Namque ut cauta uiro nusquam prudentia nutet </l>
             
               <l n="1.498">Et referam uictus Phlegethon qua restitit arte</l>
             
               <l n="1.499">Dum fas atque nephas confundit et omnia miscet.   </l>
             
               <l n="1.500">Tendentem <add resp="amb256">tuto </add>noctis <add resp="amb256">fax prima</add> tegebat.</l>
             
               <l n="1.501">Ingressus <add resp="amb256">ueteri </add>ne <add resp="amb256">turbas suscitet </add>urbe,</l>
             
               <l n="1.502">Neue leues populi motus <add resp="amb256">exciuerit</add> ultro,</l>
             
               <l n="1.503">Vrbem adit: <add resp="amb256">armari capto nunc</add> milite Iudas</l>
             
               <l n="1.504">Vellet, et arreptum <add resp="amb256">subito ad </add>prętoria duci.</l>
             
               <l n="1.505">Pestis tanta premit, <add resp="amb256">totusque insederat </add>Orcus</l>
             
               <l n="1.506">Visceribus! <add resp="amb256">Pretio</add> nam <add resp="amb256">sanguinis</add> aere recepto</l>
             
               <l n="1.507">Proditor <add resp="amb256">intranti</add> mox <add resp="amb256">limen adhęserat</add> urbis,</l>
             
               <l n="1.508">Consilio <add resp="amb256">procerum ueniens mercator</add> 
                  <seg xml:id="w3004">auarus.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.509">Has excandescens <add resp="amb256">iras</add> conflabat Alecto:</l>
             
               <l n="1.510">Namque indignari, <add resp="amb256">mortali robore</add> uinci,</l>
             
               <l n="1.511">Et Chaos <add resp="amb256">exuuiis spoliari</add>, limes in altum</l>
             
               <l n="1.512">Conspectus findi, <add resp="amb256">qua </add>sese <add resp="amb256">nexibus</add> arctis</l>
             
               <l n="1.513">
                  <add resp="amb256">Expediant populi, turbatam</add> pectora terret</l>
             
               <l n="1.514">Incertamque <add resp="amb256">animi non antea uisa mouere</add>,</l>
             
               <l n="1.515">Ire uiri uerbis <add resp="amb256">orta nunc luce nocentes</add>,</l>
             
               <l n="1.516">Atque priora <add resp="amb256">animis agnosci crimina nusquam</add>;</l>
             
               <l n="1.517">Se <add resp="amb256">dicto obsessis tantum suaque agmina</add> pelli,</l>
             
               <l n="1.518">Et quęcumque <add resp="amb256">libet uel solo fingere iussu</add>.</l>
             
               <l n="1.519">
                  <add resp="amb256">Humanę hunc tenebrę nullusque obnubilat error</add>:</l>
             
               <l n="1.520">"Quanta non <add resp="amb256">alias mens", inquit, "luce refulsit</add>
               </l>
             
               <l n="1.521">Mortalis, <add resp="amb256">candens Seraphin sublimia pręstat</add>.</l>
             
               <l n="1.522">
                  <add resp="amb256">Quidnam</add> fata <add resp="amb256">parant</add>? <add resp="amb256">Quid uult aeterna potestas</add>?</l>
             
               <l n="1.523">
                  <add resp="amb256">Vidimus huic umbras ubi Tartara iussa remittunt</add>,</l>
             
               <l n="1.524">Amplius <add resp="amb256">assueto indulsit se gratia pręsens</add>
               </l>
             
               <l n="1.525">Extolli <add resp="amb256">tantum, solus qui debeat</add>, unquam</l>
             
               <l n="1.526">Hic <add resp="amb256">fuerit</add>; non quę <add resp="amb256">sententia mulctat iniqua</add> est,</l>
             
               <l n="1.527">Quę superos coelo deiecit et infima tollit?"</l>
             
               <l n="1.528">Atque ignara rei in nubem se rettulit atram:<milestone unit="page" n="9'"/>
               </l>
             
               <l n="1.529">Rimatur contexta poli terramque profundam.</l>
             
               <l n="1.530">At rete ut fraudum bene tendi uidit Erynnis,</l>
             
               <l n="1.531">Et late totum cohiberi amplexibus orbem,</l>
             
               <l n="1.532">
                  <add resp="amb256">Huic</add> soli <add resp="amb256">pugnas aequo</add> certamine <add resp="amb256">sisti</add>,</l>
             
               <l n="1.533">Miratur, nexusque <add resp="amb256">inuisens </add>consulit <add resp="amb256">artem</add>.</l>
             
               <l n="1.534">Repperit infęlix <add resp="amb256">nusquam</add>, <add resp="amb256">qua</add> possit adiri.</l>
             
               <l n="1.535">Quin formido feram <add resp="amb256">cohibet</add> consistere iuxta,</l>
             
               <l n="1.536">Atque suum nescit, <add resp="amb256">remanet cur</add> debile, robur.</l>
             
               <l n="1.537">"Hostis quantus adest, <add resp="amb256">et</add> quam <add resp="amb256">contrarius</add>!" inquit:</l>
             
               <l n="1.538">"Omnia tentanti nusquam mihi <add resp="amb256">prębuit</add> ansam;</l>
             
               <l n="1.539">Humanum huic <add resp="amb256">nostro deletur</add> codice nomen.</l>
             
               <l n="1.540">Sed memini puero fluxit de uulnere sanguis:</l>
             
               <l n="1.541">Hic te iam teneo, quantum <add resp="amb256">ius</add>
                  <ref target="#n3216">
                     <seg xml:id="w3216">
                        <hi rend="sup">15</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
                  <add resp="amb256">pręualet</add>, omne </l>
             
               <l n="1.542">Morte lues; dabitur <add resp="amb256">poenas hac sumere</add> saltem.</l>
             
               <l n="1.543">Esto, illum nostra uetitum sit <add resp="amb256">sternere</add> fraude:</l>
             
               <l n="1.544">Pręsidium at liceat <add resp="amb256">labanti hoc</add> tollere <add resp="amb256">mundo</add>.</l>
             
               <l n="1.545">Sin fuerit quicquam, quod <add resp="amb256">nostris artibus obstet</add>, </l>
             
               <l n="1.546">Consilii <add resp="amb256">arcanum summi didicisse uacabit</add>."</l>
             
               <l n="1.547">Tunc artes <add resp="amb256">reuocat</add> fallendi <add resp="amb256">et circuit</add> astus:</l>
             
               <l n="1.548">Ingens <add resp="amb256">huic studium primaque ab origine</add> cura</l>
             
               <l n="1.549">Humanam <add resp="amb256">recto diuertere limite mentem</add>,</l>
             
               <l n="1.550">Abiungitque <add resp="amb256">animam centro, qua semita coelo</add>
               </l>
             
               <l n="1.551">Ducta <add resp="amb256">meat</add>, <add resp="amb256">nec non certus prouectus in auras</add>
               </l>
             
               <l n="1.552">Et qua <add resp="amb256">mortales euadunt numina tandem</add>
               </l>
             
               <l n="1.553">Implicat <add resp="amb256">errores et iter conuertit ad ima</add>.</l>
             
               <l n="1.554">Mille <add resp="amb256">assueta modos uersat, tum</add> uirus <add resp="amb256">inungit</add>
               </l>
             
               <l n="1.555">
                  <add resp="amb256">Inspiratque malum menbris medicamen anhelis</add>;</l>
             
               <l n="1.556">Post <add resp="amb256">onerat curis, tumefactaque</add> pectora <add resp="amb256">flatu</add>
               </l>
             
               <l n="1.557">Tendit somnifero <add resp="amb256">Lethea obliuia ducens</add>,</l>
             
               <l n="1.558">Sic <add resp="amb256">sontes statuens mortales</add> dira <seg xml:id="w3329">co[ercet].<ref target="#n3330">
                        <hi rend="sup">16</hi>
                     </ref>
                  </seg>  
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="10"/>
               <l n="1.559">Aggressura doli repetit tunc texta, fidemque</l>
             
               <l n="1.560">Explorat, Pharisęe, tuam; uolat ocyor Euro,</l>
             
               <l n="1.561">Pontifices adiit, uarias his incutit iras</l>
             
               <l n="1.562">Accenditque odium, furit <add resp="amb256">omnis </add>concitus oestro.</l>
             
               <l n="1.563">Qualis, ceu fama est, Phrigia bacchatur in acta</l>
             
               <l n="1.564">Inuaditque armenta odiis <add resp="amb256">agitatus</add> amaris</l>
             
               <l n="1.565">Et pestem propriam <add resp="amb256">ignorat</add> Telamonius Aiax.</l>
             
               <l n="1.566">
                  <add resp="amb256">Fastu</add> sunt habiti <add resp="amb256">Pharisęis</add> semper honores,</l>
             
               <l n="1.567">Et longo populi quęsita <add resp="amb256">potentia</add> seclo</l>
             
               <l n="1.568">Ciuili solitis urbem miscere tumultu,</l>
             
               <l n="1.569">Sępe ausi ciuem reges impellere contra. </l>
             
               <l n="1.570">Tolli illum cupiunt <add resp="amb256">acuuntque</add> doloribus iras,</l>
             
               <l n="1.571">Quos dudum <add resp="amb256">indoctę</add> commendat gratia plebi,</l>
             
               <l n="1.572">
                  <add resp="amb256">Ore nocens uario gnaros abscondere </add>pectus:</l>
             
               <l n="1.573">Non legum doctrina uiris <add resp="amb256">spernenda</add> sacrarum,</l>
             
               <l n="1.574">Sed uitę mentis penitus <add resp="amb256">sententia</add> discors.</l>
             
               <l n="1.575">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3446"/>Inde . . . inanes] </mentioned>Mt 26, 3-4</p>
                  </note> acti Furiis <add resp="amb256">coeunt</add> et <add resp="amb256">curia sedit</add>,</l>
             
               <l n="1.576">Decernit <add resp="amb256">de morte, metus</add> et <add resp="amb256">fingit</add> 
                  <seg xml:id="w3446">inanes:</seg>
               </l>
             
               <l n="1.577">Quotidie<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3458"/>Quotidie . . . omnis] </mentioned>Io 11, 45</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">sed fama magis crescebat</add> Iesu.</l>
             
               <l n="1.578">Bethaniam regio ruit <add resp="amb256">excita</add> finibus <seg xml:id="w3458">omnis:</seg>
               </l>
             
               <l n="1.579">Illas qui dirimit <add resp="amb256">terras urbs</add> monte sedebat,</l>
             
               <l n="1.580">Lata <add resp="amb256">Palestinę </add>prospectans <add resp="amb256">arua iacentis</add>.</l>
             
               <l n="1.581">Hinc demissa iugis regio <add resp="amb256">descendit in aequor</add>,</l>
             
               <l n="1.582">Parte una ingreditur laudatas <add resp="amb256">ubere glebę</add>
               </l>
             
               <l n="1.583">Qua terras uersat duro <add resp="amb256">Galilęus aratro</add>;</l>
             
               <l n="1.584">Altera adit regni <add resp="amb256">male peruia</add> saxa <add resp="amb256">niualis</add>
               </l>
             
               <l n="1.585">Iudęę, <add resp="amb256">tractum </add>uicis populoque frequentem.</l>
             
               <l n="1.586">Ad<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3508"/>Ad . . . prodis] </mentioned>Io 11, 43-44</p>
                  </note> uocem iussus <add resp="amb256">monumento hic, Lazare, </add>.</l>
             
               <l n="1.587">Nobilitate potens, ampli ditissimus agri</l>
             
               <l n="1.588">Lazarus, et late terras ditione tenebat.</l>
             
               <l n="1.589">Huius Bethaniam simul et decliuia <add resp="amb256">montis</add>,</l>
             
               <l n="1.590">Ac totam ostentant ingentia tecta per urbem,<milestone unit="page" n="10'"/>
               </l>
             
               <l n="1.591">Et qua, dum placidus refugis elabitur undis,</l>
             
               <l n="1.592">Collectas Iordanus aquas in stagna <add resp="amb256">relaxat</add>
               </l>
             
               <l n="1.593">Atque uoluptatum gentis <add resp="amb256">laudatur</add> alumnus,</l>
             
               <l n="1.594">Genesaram <add resp="amb256">picto uectus</add> canit accola lembo,</l>
             
               <l n="1.595">Magdali dictis <add resp="amb256">huc proxima</add> męnia parent.</l>
             
               <l n="1.596">Eiectus quondam <add resp="amb256">patrio de</add> littore fugit</l>
             
               <l n="1.597">Solus cum gemina <add resp="amb256">commissus</add> naue sorore.</l>
             
               <l n="1.598">Expediunt non <add resp="amb256">uella uiri</add>, non aequore <add resp="amb256">tonsę</add>
               </l>
             
               <l n="1.599">Tinguntur; legit illa <add resp="amb256">uias</add>, appellitur oris.</l>
             
               <l n="1.600">Massiliam eggressi <add resp="amb256">gentes</add> docuere <add resp="amb256">remotas</add>.</l>
             
               <l n="1.601">Iam tunc <add resp="amb256">ille recens</add> uestigia rettulit Orco.</l>
             
               <l n="1.602">O nimium dilecte <add resp="amb256">Deo, o iam</add> tempore natus</l>
             
               <l n="1.603">Optato, <add resp="amb256">eductum rursus fera Tartara</add> coelo</l>
             
               <l n="1.604">Restituunt! <add resp="amb256">Totas ea</add> fama <add resp="amb256">uagata</add> per urbes,</l>
             
               <l n="1.605">Mira <add resp="amb256">canit  facta uiris;</add>
                  <add resp="amb256"> </add>
                  <add resp="amb256">exciuit </add>amore</l>
             
               <l n="1.606">Tunc resides <seg xml:id="w3632">
                     <hi rend="i">populos</hi>
                  </seg>
                  <add resp="amb256"/> noua res studioque uidendi</l>
             
               <l n="1.607">Opplentur <add resp="amb256">celebri conuentu tecta fidemque</add>
               </l>
             
               <l n="1.608">Vix capiunt <add resp="amb256">uidisse uirum, repetuntque </add>.</l>
             
               <l n="1.609">Putruerant<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3672"/>Putruerant . . . 613 surge] </mentioned>Io 11, 38-43</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">clauso defuncti</add> menbra sepulcro:</l>
             
               <l n="1.610">Astitit, et lapidem <add resp="amb256">auferri pręcepit </add>Iesus.</l>
             
               <l n="1.611">Clamorem <add resp="amb256">tollit, quo maximus</add> insonat aether,</l>
             
               <l n="1.612">Et perculsa <add resp="amb256">procul geminarunt </add>Tartara uocem:</l>
             
               <l n="1.613">"Lazare, <seg xml:id="w3672">
                     <hi rend="i">surge</hi>!"</seg> 
                  <add resp="amb256">Viro</add> sese patefecit Abissus,</l>
             
               <l n="1.614">Atque alias <add resp="amb256">qualis nunquam</add> uia facta per umbras.</l>
             
               <l n="1.615">
                  <add resp="amb256">Germanę</add> sparsis <add resp="amb256">stabant</add> in colla capillis,</l>
             
               <l n="1.616">
                  <add resp="amb256">Tristiaque</add> uberibus lachrimis simul ora rigabant.</l>
             
               <l n="1.617">
                  <add resp="amb256">Tunc circumfusę surgit </add>querimonia <add resp="amb256">turbę</add>, </l>
             
               <l n="1.618">Perculsamque domum miserantur, et omnia late</l>
             
               <l n="1.619">Morte <add resp="amb256">uiri</add> prostrata <add resp="amb256">uacant</add>: pars sustinet <add resp="amb256">ulnis</add>
               </l>
             
               <l n="1.620">Defessas gemitu et suspiria lenta trahentes,</l>
             
               <milestone unit="page" n="11"/>
               <l n="1.621">Ac quacumque ualent casum solantur acerbum.</l>
             
               <l n="1.622">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3788"/>Ecce . . . 631 caterua] </mentioned>Io 11, 44</p>
                  </note> autem strepitum commotaque menbra recluso</l>
             
               <l n="1.623">Conspiciunt <add resp="amb256">tumulo</add>, pedibusque innititur et se</l>
             
               <l n="1.624">Vir regit, ac totus panno consistit opertus;</l>
             
               <l n="1.625">Vincla manus niueas cohibent, et uincula plantas.</l>
             
               <l n="1.626">Terrentur subito uisis retroque recedunt;</l>
             
               <l n="1.627">Mox <add resp="amb256">sumunt</add> animos <add resp="amb256">propiusque</add> accedere tentant.</l>
             
               <l n="1.628">Ingressi iuuenem <add resp="amb256">discingunt; haurit apertum</add>
               </l>
             
               <l n="1.629">Lumen et <add resp="amb256">excisi prodiuit fornice</add> saxi.</l>
             
               <l n="1.630">
                  <add resp="amb256">Concursu opprimitur tenues reuocatus</add> in artus,</l>
             
               <l n="1.631">
                  <add resp="amb256">Adducuntque domum longa comitante</add> 
                  <seg xml:id="w3788">caterua.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.632">Ille <add resp="amb256">tamen sese retinet post terga </add>Magistri,</l>
             
               <l n="1.633">
                  <add resp="amb256">Obseruatque ducem et numen ueneratur </add>euntis:</l>
             
               <l n="1.634">Multum <add resp="amb256">animis, multum se pectore </add>deuouet olli.</l>
             
               <l n="1.635">Protinus <add resp="amb256">attoniti pensant</add> rem et facta uolutant</l>
             
               <l n="1.636">
                  <add resp="amb256">Egressi</add> tumulo, <add resp="amb256">cunctis</add> ea <add resp="amb256">mira</add> uideri.</l>
             
               <l n="1.637">
                  <add resp="amb256">Tum uero repetunt uatum prędicta </add>priorum,</l>
             
               <l n="1.638">
                  <add resp="amb256">Inueniunt numero promissum Legis</add> inito<ref target="#n3833">
                     <seg xml:id="w3833">
                        <hi rend="sup">17</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
               </l>
             
               <l n="1.639">Et tandem <add resp="amb256">incurrunt pręsentia</add> tempora fatis.</l>
             
               <l n="1.640">Illapsus <add resp="amb256">menti propria</add> sub <add resp="amb256">luce</add> refulgens</l>
             
               <l n="1.641">Explicat <add resp="amb256">humanis ambagem</add> sensibus omnem</l>
             
               <l n="1.642">Ipse Deus; conuersi<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3863"/>conuersi . . . Christum] </mentioned>Io 11, 45</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">animi capiuntur</add> amore,</l>
             
               <l n="1.643">Agnoscuntque <add resp="amb256">simul manifesto </add>lumine <seg xml:id="w3863">Christum.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.644">
                  <note place="left" type="marginalia">
                     <p>ormh kai dianoia</p>
                  </note>Insinuans sese bifida face scinditur ignis,<ref target="#n3874">
                     <seg xml:id="w3874">
                        <hi rend="sup">18</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.645">
                  <add resp="amb256">Permeat, </add>et <add resp="amb256">cordis penetralia lambit adurens</add>.</l>
             
               <l n="1.646">
                  <add resp="amb256">Enituit mens</add> pura <add resp="amb256">uiris</add>, rapit impetus <add resp="amb256">omnes</add>.</l>
             
               <l n="1.647">Illum nam <add resp="amb256">solum</add> celebrant et solus amatur,</l>
             
               <l n="1.648">Fraudatos templi ritus ac secula damnant.</l>
             
               <l n="1.649">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3944"/>Hinc . . . 654 periclum] </mentioned>Io 11, 47-50</p>
                  </note> stimulos addit Pharisęis <add resp="amb256">Dira, iubetque</add>
               </l>
             
               <l n="1.650">Rursus concilium cogi. "Quid curia <add resp="amb256">deses</add>
               </l>
             
               <l n="1.651">Nobis," inquit, "agit, quęue hęc ignauia <add resp="amb256">menti</add>?</l>
             
               <l n="1.652">Opprimimur, segnis secordia fecit inertes.<ref target="#n3926">
                     <seg xml:id="w3926">
                        <hi rend="sup">19</hi>
                     </seg>
                  </ref>
                  <milestone unit="page" n="11'"/>
               </l>
             
               <l n="1.653">Hoc toti populo conducit, id expedit, unus</l>
             
               <l n="1.654">Vt pereat, ne forte adeat plebs cuncta <seg xml:id="w3944">periclum."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.655">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3958"/>Hęc . . . rursus] </mentioned>Io 12, 10</p>
                  </note> fatus Caiphas, et tete huc, Lazare, iungunt,</l>
             
               <l n="1.656">Ereptus morti <add resp="amb256">occumbas</add> uult curia <seg xml:id="w3958">rursus.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.657">Heu iusti uerique tenax et, concio, Legis</l>
             
               <l n="1.658">Demissę coelo uindex, age stemmata Patrum,</l>
             
               <l n="1.659">Et uatum uobis <add resp="amb256">documenta recenseat </add>ordo!</l>
             
               <l n="1.660">Aegyptus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3996"/>Aegyptus . . . 662 undis] </mentioned>Ex 14, 5-28</p>
                  </note> plagis <add resp="amb256">percussa </add>(agite ita <add resp="amb256">superbi</add>)</l>
             
               <l n="1.661">Quod male, dum sequitur, <add resp="amb256">uestigia ponit harenis</add>,</l>
             
               <l n="1.662">Inque oculis Patrum mediis <add resp="amb256">immergitur </add>:</l>
             
               <l n="1.663">Profugiunt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4026"/>Profugiunt . . . 667 tenentes] </mentioned>Ex 13, 21-22</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">ataui coelestia monstra secuti</add>
               </l>
             
               <l n="1.664">Et castris noctu lampas <add resp="amb256">pręfulget heremo,</add>
               </l>
             
               <l n="1.665">Perque diem <add resp="amb256">nubes populo dat</add> signa fideli </l>
             
               <l n="1.666">Arripiuntque <add resp="amb256">uiam quo duxit tramite numen,</add>
               </l>
             
               <l n="1.667">Sublimes oculos pendentiaque <add resp="amb256">ora</add> 
                  <seg xml:id="w4026">tenentes.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.668">Vos non signa <add resp="amb256">mouent</add>, nihil et miracula <add resp="amb256">flectunt</add>,</l>
             
               <l n="1.669">Insontesque <add resp="amb256">manus cohibere a sanguine uates</add>
               </l>
             
               <l n="1.670">Pręcipiunt: <add resp="amb256">uobis certę</add> sententia <add resp="amb256">cędis</add>
               </l>
             
               <l n="1.671">Stat contra, <add resp="amb256">tantumque cadat sub iudice</add> Christus,</l>
             
               <l n="1.672">Iam non dedecori, <add resp="amb256">sceleri non parcitis</add> ulli.</l>
             
               <l n="1.673">Quęsiuit quę <add resp="amb256">signa dari</add> gens improba nuper,</l>
             
               <l n="1.674">Nunc <add resp="amb256">uisis </add>eadem tolli <add resp="amb256">festinat</add> Iesum. </l>
             
               <l n="1.675">Inueterata diu sic <add resp="amb256">nunquam</add> ars mitigat <add resp="amb256">ulla</add>,</l>
             
               <l n="1.676">Ingenium <add resp="amb256">trahitur</add> quo fert <add resp="amb256">propensa</add> uoluntas.</l>
             
               <l n="1.677">
                  <add resp="amb256">Neue</add> ignominię mens ipsa obnoxia <add resp="amb256">restet</add>
               </l>
             
               <l n="1.678">Si iam fas contra <add resp="amb256">ueroque</add> proboque repugnet,</l>
             
               <l n="1.679">Fingit, quid culpę <add resp="amb256">prętendat</add>, callida semper,</l>
             
               <l n="1.680">Non<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4109"/>Non . . . quamuis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> quamuis non iusto teneat</p>
                  </note> teneat iusto <seg xml:id="w4109">quamuis</seg> examine lances.</l>
             
               <l n="1.681">Nil <add resp="amb256">refert, utcunque</add> fugis temeraria falsi</l>
             
               <l n="1.682">
                  <add resp="amb256">Iudicia arbitrii</add>; mens improbat omnia nequam.</l>
             
               <milestone unit="page" n="12"/>
               <l n="1.683">Dum docet haud positam tractandis mercibus aedem,</l>
             
               <l n="1.684">Instituitque uiam coelo, nil sacra potestas</l>
             
               <l n="1.685">Aduertit mentem, nec dicta examinat amens,</l>
             
               <l n="1.686">Sed furit, ac effoeta boni sibi signa petebat.</l>
             
               <l n="1.687">Defunctus cineres <add resp="amb256">semesaque</add> menbra resumpsit:</l>
             
               <l n="1.688">Id<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4170"/>Id . . . errent] </mentioned>Io 11, 47-48</p>
                  </note> metuunt, <add resp="amb256">regno ne</add> se <add resp="amb256">Romanus</add> auito</l>
             
               <l n="1.689">
                  <add resp="amb256">Exigat</add>, et patriis eiecti finibus <seg xml:id="w4170">errent.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.690">Heu <add resp="amb256">frustra</add>, uesane, malum uitare laboras!</l>
             
               <l n="1.691">Hac<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4198"/>Hac . . . 693 istum] </mentioned>Lc 19, 41-44</p>
                  </note> serpunt, quę fata times: non sera nocentum</l>
             
               <l n="1.692">
                  <add resp="amb256">Terga</add> premit uindicta, dabit mox, improbe, poenas</l>
             
               <l n="1.693">Vrbs antiqua, <add resp="amb256">diem</add> quod <add resp="amb256">non agnouerit</add> 
                  <seg xml:id="w4198">istum.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.694">Vteris haud uero tu nunc interprete poenę,</l>
             
               <l n="1.695">Cuncti causa mali et cladis, Pharisęe, futurę.</l>
             
               <l n="1.696">Ecce fremunt <add resp="amb256">iterum</add>, tanto mussantque dolore.</l>
             
               <l n="1.697">Applausu<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4223"/>Applausu . . . asello] </mentioned>Mt 21, 7; Mc 11, 7; Lc 19, 35; Io 12, 14</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">ingreditur turbarum</add> uectus <seg xml:id="w4223">asello:</seg>
               </l>
             
               <l n="1.698">Qualis <add resp="amb256">stelliferum cum possidet</add> aethera solus</l>
             
               <l n="1.699">Lucifer, impleuit <add resp="amb256">largi cum</add> luminis ora,</l>
             
               <l n="1.700">Vnde uagus <add resp="amb256">tremulo</add> subter natat <add resp="amb256">aequore</add> splendor,</l>
             
               <l n="1.701">Et gaudet ridens pulchro sub sidere tellus,</l>
             
               <l n="1.702">Pręsens quod vultu <add resp="amb256">coeli </add>conuexa uenustat,</l>
             
               <l n="1.703">Sideris hinc toti crescit iactantia mundo.</l>
             
               <l n="1.704">Omnibus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4322"/>Omnibus . . . 713 iungunt] </mentioned>Mt 21, 8-9; Mc 11, 8-10; Lc 19, 36; Io 12, 12-13</p>
                  </note> at contra uenienti partibus exit,</l>
             
               <l n="1.705">Vrgentisque unum seruat populi unda <add resp="amb256">tenorem</add>.</l>
             
               <l n="1.706">Quaque fuit facturus iter, per strata <add resp="amb256">uiarum</add>
               </l>
             
               <l n="1.707">Vestimenta <add resp="amb256">uiri</add> tendunt; stat fronde refertum</l>
             
               <l n="1.708">Omne solum, coedunt oleas, palmasque ferebant,</l>
             
               <l n="1.709">Multa quibus pendet prędulcis <add resp="amb256">bacca saporis</add>.</l>
             
               <l n="1.710">Sparsus turmatim populus discriminat <add resp="amb256">arua</add>;</l>
             
               <l n="1.711">Quaque pius graditur Rex, illico confluit ingens</l>
             
               <l n="1.712">Turba,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4317"/>Turba . . . micanti] </mentioned>
                        <hi rend="i">versus additus e marg. </hi>
                     </p>
                  </note> simul numero uaria de parte <seg xml:id="w4317">micanti</seg>
               </l>
             
               <l n="1.713">Obuia<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4319"/>Obuia concursu] </mentioned>
                        <hi rend="i">corr. ex </hi>obuiaque occursu</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4319">concursu</seg> ducentibus agmina <seg xml:id="w4322">iungunt.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.714">Ceu cum surgentes turbant examina uenti,</l>
             
               <l n="1.715">Perque leues auras diuersa tulere procellę -<milestone unit="page" n="12'"/>
               </l>
             
               <l n="1.716">Hinc quacumque uident ferri per nubila regem,</l>
             
               <l n="1.717">Vt primum posuere animi, flatusque resedit,</l>
             
               <l n="1.718">Illo continuo sese stipantia cogunt:</l>
             
               <l n="1.719">Sic passim uideas gradienti <add resp="amb256">occurrere</add> loetos.</l>
             
               <l n="1.720">Huc ramos oleę iaciunt, pręsagia pacis,</l>
             
               <l n="1.721">Quamque sibi pręfert <add resp="amb256">superans Victoria frondem</add>.</l>
             
               <l n="1.722">Iam laudes et facta canunt: "Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4386"/>Hic . . . panibus] </mentioned>Mt 14, 19-21; Mc 6, 41-44; Lc 9, 16-17; Io 6, 10-11</p>
                  </note> milia gentis</l>
             
               <l n="1.723">Multa quidem paucis saturauit <seg xml:id="w4386">panibus;</seg> idem<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4392"/>idem . . . morbos] </mentioned>Mt 4, 23-24 </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="1.724">Corporibus quoscunque ualet depellere <seg xml:id="w4392">morbos.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.725">Macte esto uirtute Dei: tibi flamina parent,</l>
             
               <l n="1.726">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4405"/>Et . . . fluctus] </mentioned>Mt 8, 26</p>
                  </note> turbata suos <add resp="amb256">componunt </add>aequora <seg xml:id="w4405">fluctus!</seg>
               </l>
             
               <l n="1.727">Dexter adi populum: tibi gens en supplicat omnis.</l>
             
               <l n="1.728">Tu<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4420"/>Tu . . . coecis] </mentioned>Mt 21, 14</p>
                  </note> gressum claudis reddis, tu lumina <seg xml:id="w4420">coecis,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.729">Restituis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4431"/>Restituis . . . iussus] </mentioned>Io 11, 44</p>
                  </note> uiduę tu natum: Lazare, <add resp="amb256">demum</add>
               </l>
             
               <l n="1.730">Existi tumulo funebri sirmate <seg xml:id="w4431">
                     <hi rend="i">iussus</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.731">Pax<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4445"/>Pax . . . redibunt] </mentioned>Mc 11, 9-10</p>
                  </note> terras teneat, subeat noua gloria <add resp="amb256">coelum</add>!</l>
             
               <l n="1.732">Rex uenit, et <add resp="amb256">populo Dauidica regna </add>:</l>
             
               <l n="1.733">Fausti sint <add resp="amb256">aditus</add>, exordia <add resp="amb256">prospera</add> regi!"</l>
             
               <l n="1.734">Atque alia <add resp="amb256">exultans populus tunc</add> mille recenset:</l>
             
               <l n="1.735">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4469"/>Vt . . . sodales] </mentioned>Mt 14, 22-33; Mc 6, 45-52; Io 6, 16-21</p>
                  </note> suspensa tulit <add resp="amb256">tumido</add> uestigia ponto,</l>
             
               <l n="1.736">Et prętergreditur <add resp="amb256">cimba obnitente</add> 
                  <seg xml:id="w4469">sodales,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.737">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4482"/>Vtque . . . aruo] </mentioned>Mt 8, 28-34; Mc 5, 1-20; Lc 8, 26-39</p>
                  </note> actos Furiis <add resp="amb256">iactauit in</add> aequora porcos,</l>
             
               <l n="1.738">Expulsi inciderant quibus omni demones <seg xml:id="w4482">aruo,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.739">Et quacumque, malis regio purgatur, obiuit;</l>
             
               <l n="1.740">Vt Tyrius ciuis nemus et frondentis Idumes,</l>
             
               <l n="1.741">Atque iugo canente procul Iudęa niualis,</l>
             
               <l n="1.742">Foecundęque manum glebę sensere salubrem,</l>
             
               <l n="1.743">Quas stringente fugax Iordanus pręfluit unda,</l>
             
               <l n="1.744">Qui <add resp="amb256">ripa attonitus </add>miracula uidit <add resp="amb256">utraque</add>,</l>
             
               <l n="1.745">Ante celer totam differt ea <add resp="amb256">fama</add> per urbem,</l>
             
               <milestone unit="page" n="13"/>
               <l n="1.746">Obuia pręcipiti quę cursu effunditur extra.</l>
             
               <l n="1.747">Inuehitur tandem portis, mediisque sonabat</l>
             
               <l n="1.748">In plateis carmen, pars altera templa subibat.</l>
             
               <l n="1.749">Accessum,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4572"/>Accessum . . . 752 quondam] </mentioned>II Par 3, 1</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">scopulis</add> qua surgit in aethera moles,</l>
             
               <l n="1.750">Aeditaque aequabat coelo fastigia templum,</l>
             
               <l n="1.751">Quod posuit Salomon, modico qua colle tumescit</l>
             
               <l n="1.752">Moria mons: <add resp="amb256">Ornę Iebusęi hęc</add> area <seg xml:id="w4572">quondam</seg>
               </l>
             
               <l n="1.753">Inter<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4593"/>Inter . . . 755 proles] </mentioned>Ios 18, 11-20</p>
                  </note> Beniamin et <add resp="amb256">certus</add> limes Iudam,</l>
             
               <l n="1.754">Obuersę in Boream latus hoc <add resp="amb256">sors </add>obuia iungit,</l>
             
               <l n="1.755">Et cedunt hinc iura tibi, Rachelia <seg xml:id="w4593">proles,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.756">Ductaque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4605"/>Ductaque . . . colli] </mentioned>Gn 22, 1-14</p>
                  </note> grandęuo seniori huc uictima natus,</l>
             
               <l n="1.757">Tradente euentu tunc paruo nomina <seg xml:id="w4605">colli.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.758">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4620"/>Hic . . . sacranti] </mentioned>Gn 28, 10-19</p>
                  </note> et scala suo coeli post uisa nepoti,</l>
             
               <l n="1.759">Luza<add resp="amb256"> </add>uetus Bethel quo facto dicta <seg xml:id="w4620">sacranti,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.760">Dumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4664"/>Dumque . . . 766 arcę] </mentioned>II Sm 24</p>
                  </note> scelus regis diuina ulciscitur ira,</l>
             
               <l n="1.761">
                  <seg xml:id="w4627">Hinc</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4627"/>Hinc] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> hic</p>
                  </note> ruere educto gladio conspectus in urbem</l>
             
               <l n="1.762">Angelus, et multa clades augescere coede.</l>
             
               <l n="1.763">
                  <add resp="amb256">Mercato sacrauit humum </add>rex territus agro,</l>
             
               <l n="1.764">Atque adolet supplex <add resp="amb256">trepidis</add> altaria uotis.</l>
             
               <l n="1.765">Destinat hanc templi <add resp="amb256">sedem, passimque</add> uagantis</l>
             
               <l n="1.766">Et uersantis <add resp="amb256">adhuc rigidis</add> sub pellibus <seg xml:id="w4664">arcę.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.767">Exequitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4683"/>Exequitur . . . 769 seclis] </mentioned>
                        <num value="3">III</num> Rg 6</p>
                  </note> successor opus, <add resp="amb256">nam</add> fata uetarunt</l>
             
               <l n="1.768">Belligero id regi; <add resp="amb256">constructum</add> surgit in auras</l>
             
               <l n="1.769">Templum augustum, <add resp="amb256">ingens</add> cunctis <add resp="amb256">memorabile</add> 
                  <seg xml:id="w4683">seclis.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.770">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4700"/>Nec . . . 772 illo] </mentioned>IV Rg 25, 9</p>
                  </note> primi <add resp="amb256">diuturna fuit fortuna</add> laboris:</l>
             
               <l n="1.771">Aequatumque <add resp="amb256">solo </add>uictor <add resp="amb256">iam</add> Persa <add resp="amb256">relinquens</add>
               </l>
             
               <l n="1.772">Aegit <add resp="amb256">cornipedem </add>campo <add resp="amb256">calcaribus </add>.</l>
             
               <l n="1.773">
                  <add resp="amb256">Sed tandem</add> inuenta est posthac <add resp="amb256">iam</add> gratia plebi;</l>
             
               <l n="1.774">Erigitur rursus, <add resp="amb256">recidiuaque fabrica </add>.</l>
             
               <l n="1.775">Protinus hanc aucti uisum <add resp="amb256">ditione non esse</add>
                  <ref target="#n4721">
                     <seg xml:id="w4721">
                        <hi rend="sup">20</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.776">Pro regni, muris maioribus ambiit aedem</l>
             
               <l n="1.777">Herodes, potuitque inter miracla referri.<milestone unit="page" n="13'"/>
               </l>
             
               <l n="1.778">Feruebant illo, ualuisque patentibus omnem</l>
             
               <l n="1.779">Absorbet populum; strepitu templum omne remugit,</l>
             
               <l n="1.780">Quod uicibus uariis spaciosas diuidit aedes.</l>
             
               <l n="1.781">Quaque aditus primus, duplici circumdata muro</l>
             
               <l n="1.782">Atria fundantur: populi huc concursus ab urbe,</l>
             
               <l n="1.783">Atque intersepto sexus diuisus abibat,</l>
             
               <l n="1.784">Omnibus hic solitis coelestem exposcere pacem,</l>
             
               <l n="1.785">Et foedas animi sordes noxamque piare.</l>
             
               <l n="1.786">Succedit lato excurrens post area campo:</l>
             
               <l n="1.787">Leuitis aditus solis de more uetusto.</l>
             
               <l n="1.788">Haud sedes defensa <add resp="amb256">suis </add>a solibus illa</l>
             
               <l n="1.789">Ex uoto populi quo uictima ducitur omnis.</l>
             
               <l n="1.790">Hic iugulant nam rite pecus funduntque cruorem.</l>
             
               <l n="1.791">Quam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4856"/>Quam . . . 796 arca] </mentioned> 
                        <num value="3">III</num> Rg 6, 15-22; 8, 1-8</p>
                  </note> struxit Salomon hinc iam transitur in aedem,</l>
             
               <l n="1.792">Cedro contextam quondam fuluoque metallo.</l>
             
               <l n="1.793">Sacra iugis medio stabat libaminis ara<ref target="#n4835">
                     <seg xml:id="w4835">
                        <hi rend="sup">21</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.794">Rite litabatur qua <add resp="amb256">mane</add> et uespere semper.</l>
             
               <l n="1.795">Vltima post subeunt <add resp="amb256">magni</add> penetralia templi,</l>
             
               <l n="1.796">Illata est quondam quo <add resp="amb256">magni </add>foederis <seg xml:id="w4856">arca;</seg>
               </l>
             
               <l n="1.797">Fasque semel sacris <add resp="amb256">insistere</add> postibus <add resp="amb256">anno</add>
               </l>
             
               <l n="1.798">Pontifici, vulgusque <add resp="amb256">locum formidinis</add> horret</l>
             
               <l n="1.799">Omne aliud; <add resp="amb256">reliquum </add>stant clauso limine tempus.</l>
             
               <l n="1.800">Huc ergo <add resp="amb256">ingressis iteratur carmen</add> in aede:</l>
             
               <l n="1.801">"Optato <add resp="amb256">tandem</add> uenit spes <add resp="amb256">una</add> salusque,</l>
             
               <l n="1.802">Vrbs antiqua, <add resp="amb256">tuis prędictus</add> vatibus olim."</l>
             
               <l n="1.803">Sępius <add resp="amb256">hęc repetunt</add>, responsat uocibus aether,</l>
             
               <l n="1.804">Et <add resp="amb256">clamore</add> uirum sublimia tecta resultant.</l>
             
               <l n="1.805">"Heus,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4941"/>Heus . . . 809 doloue] </mentioned>Mt 22, 15; Mc 12, 13; Lc 20, 20</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">abeunt </add>omnes post hunc, et pectora <add resp="amb256">languent</add>
               </l>
             
               <l n="1.806">Nostra diu", <add resp="amb256">queritur </add>Pharisęus, et anxius ambit,</l>
             
               <l n="1.807">
                  <add resp="amb256">Increpatque senes, quod </add>cura deside marcent.</l>
             
               <milestone unit="page" n="14"/>
               <l n="1.808">Multaque tunc templo ingressum scitantur adorti,</l>
             
               <l n="1.809">Si qua fraude queant captum damnare <seg xml:id="w4941">doloue.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.810">Sed uanum sumis nequicquam, stulte, laborem:</l>
             
               <l n="1.811">Nullę huic ignotę ambages, fallacia nulla,</l>
             
               <l n="1.812">Occultumque nihil uel inextricabile restat,</l>
             
               <l n="1.813">Ancipitesque <add resp="amb256">uias </add>errorum hęc regula soluit.</l>
             
               <l n="1.814">Te fugit esse hominem, quę nunc pręfertur imago,</l>
             
               <l n="1.815">Cui tribuit: nunquam uiderunt secula, demens,</l>
             
               <l n="1.816">Tale opus, <add resp="amb256">emergunt </add>huius nam cętera dicto,</l>
             
               <l n="1.817">Et uultum species quęque ac propria imbuit ora,</l>
             
               <l n="1.818">Nigro iussa <add resp="amb256">Chao</add> postquam <add resp="amb256">emicuere </add>sub auras,</l>
             
               <l n="1.819">Vmbras ut tenues tenebris quę <add resp="amb256">deuocat</add> ille.</l>
             
               <l n="1.820">Continuo at coelum egressis hauritur apertum</l>
             
               <l n="1.821">Naturę et tolerant <add resp="amb256">pręscripto</add> limite leges.</l>
             
               <l n="1.822">At non hic nihilo <add resp="amb256">prodit difformis</add> inani:</l>
             
               <l n="1.823">Omnia qua <add resp="amb256">constant, lux delitet </add>
                  <seg xml:id="w5032">artibus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5032"/>artibus] </mentioned>artubus <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> istis,</l>
             
               <l n="1.824">Osque hominis <add resp="amb256">sumens sese mortalibus addit</add>
               </l>
             
               <l n="1.825">Ipse opifex rerum, <add resp="amb256">uiuax exemplar</add>, inundat</l>
             
               <l n="1.826">Fons cuius rebus <add resp="amb256">late diffusus</add>, et ore</l>
             
               <l n="1.827">Vsquam quod <add resp="amb256">lucet</add>, species <add resp="amb256">delapsa</add> refulget;</l>
             
               <l n="1.828">Ac quantum <add resp="amb256">defit</add>, ratio quod <add resp="amb256">quęque</add> requirit,</l>
             
               <l n="1.829">Singula compensans <add resp="amb256">diiudicat arbiter</add> aequus.</l>
             
               <l n="1.830">Quantum errat ratio <add resp="amb256">depręhendit, et</add> ipsa uoluntas</l>
             
               <l n="1.831">Quantum delirat, quid <add resp="amb256">ponderis actio iusti</add>
               </l>
             
               <l n="1.832">Deiicit, et subito taxata examine <add resp="amb256">restant</add>.</l>
             
               <l n="1.833">Peruius huic radio, et quantum defecit, inustus</l>
             
               <l n="1.834">Accessit tentans posito clam milite scriba.</l>
             
               <l n="1.835">Cyrino quondam censum Sadocus agente,</l>
             
               <l n="1.836">Sadocus legem et Pharisęum dogma secutus,</l>
             
               <l n="1.837">Seditione potens totam commouerat urbem,</l>
             
               <l n="1.838">Atque iugum capto suadebat pellere ferro:</l>
             
               <l n="1.839">Nam pręstare mori pro libertate tuenda<milestone unit="page" n="14'"/>
               </l>
             
               <l n="1.840">Hortatus secum turbas in bella trahebat.</l>
             
               <l n="1.841">Primo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5270"/>Primo . . . 861 relinquunt] </mentioned>Mt 22, 15-22; Mc 12, 13-17; Lc 20, 20-26</p>
                  </note> aditu partes orator prętulit illas,</l>
             
               <l n="1.842">Atque ait: "O nobis assertor cognite ueri,</l>
             
               <l n="1.843">Ad uultus nullos cui cor expalluit unquam,</l>
             
               <l n="1.844">Vnde ostendis iter diuinum tramite recto:</l>
             
               <l n="1.845">Nos gens lecta Dei, stirps Patrum et <seg xml:id="w5172">sancta</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5172"/>sancta] </mentioned>vera <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> propago,</l>
             
               <l n="1.846">Quos aluit semper spes lęta et gratia <add resp="amb256">coeli</add>,</l>
             
               <l n="1.847">Romanis indignum Abrahę <add resp="amb256">seruire nepotes</add>.</l>
             
               <l n="1.848">Iccircone licet pręsenti pectore censum</l>
             
               <l n="1.849">Detrectare, <add resp="amb256">manu</add> et patriam defendere legem,</l>
             
               <l n="1.850">Errori an potius gentis succumbere pręstat?"</l>
             
               <l n="1.851">"Frustra", inquit, "tentare paras modo cuncta scientem:</l>
             
               <l n="1.852">Ocyus huc agedum census numismata profer."</l>
             
               <l n="1.853">Prolato demum, <add resp="amb256">quęnam sit, quęrit</add>, imago</l>
             
               <l n="1.854">Impressa, aut cuius <add resp="amb256">descriptio desuper</add> iret,</l>
             
               <l n="1.855">Cęsaris esse, inquit: <add resp="amb256">iubet hinc sua reddere cuique</add>
               </l>
             
               <l n="1.856">Taliaque haud <add resp="amb256">una penitus miscere necesse</add>.</l>
             
               <l n="1.857">"Debentur coelo quę sunt <add resp="amb256">coelestia: terrę</add>
               </l>
             
               <l n="1.858">Terrenum tribue, et <add resp="amb256">steterit</add> concordia rebus."</l>
             
               <l n="1.859">Decepit falsos <add resp="amb256">postquam</add> sententia <add resp="amb256">uoti</add>,</l>
             
               <l n="1.860">Illico digressi <add resp="amb256">uertunt hinc</add> terga, docentem</l>
             
               <l n="1.861">Turbis collectis <add resp="amb256">passim populoque</add> 
                  <seg xml:id="w5270">relinquunt.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.862">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5328"/>Ille . . . 870 docentis] </mentioned>Lc 21, 37-38</p>
                  </note> diem <add resp="amb256">totum noua regna annuntiat </add>urbi,</l>
             
               <l n="1.863">Sub noctem in siluas abit et deserta recedens.</l>
             
               <l n="1.864">Lustrat <add resp="amb256">oliuetum</add> coetu comitante suorum,</l>
             
               <l n="1.865">Exemplo, ingeniis adeant quibus aethera, tradens.</l>
             
               <l n="1.866">Hinc rursus remeat, quamprimum discutit umbras</l>
             
               <l n="1.867">Orta dies, uitę miseris reuehitque labores.</l>
             
               <l n="1.868">Ingressus templum medio stans ore profatur:</l>
             
               <l n="1.869">Cultus diuersi plebs plurima cogitur illo,</l>
             
               <milestone unit="page" n="15"/>
               <l n="1.870">Inque uiri uerbis capitur diuina <seg xml:id="w5328">docentis.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.871">Huc passim coeunt, instant solennia quando,</l>
             
               <l n="1.872">Siue fugę Aegypto renouat monumenta cruentę,</l>
             
               <l n="1.873">Seu populus Legem meminit sub monte receptam,</l>
             
               <l n="1.874">Septima <add resp="amb256">quod </add>uoluit referens hebdomada festum,</l>
             
               <l n="1.875">Aut cum <add resp="amb256">frondenti</add> tentoria stemmate formant,</l>
             
               <l n="1.876">Sabbata qui mensis<add resp="amb256"> totius creditur</add> anni,</l>
             
               <l n="1.877">Impulsę quis certa <add resp="amb256">tubę </add>dant signa diebus.</l>
             
               <l n="1.878">Verum alias redimit sese longinquior ora,</l>
             
               <l n="1.879">Ast urbem cunctos adstringit uisere Pascha.</l>
             
               <l n="1.880">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5397"/>Et . . . omneis] </mentioned>Io 11, 55</p>
                  </note> tunc forte dies instabat proximus ille,</l>
             
               <l n="1.881">Ac penitus circum <add resp="amb256">fines</add> exciuerat <seg xml:id="w5397">omneis.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.882">Omne frequens iter <add resp="amb256">est</add> properantum, semitaque omnis</l>
             
               <l n="1.883">
                  <add resp="amb256">Conteritur, passim gradientum</add> turba coruscat,</l>
             
               <l n="1.884">
                  <add resp="amb256">Vrgendoque uias exorsi</add> utcunque loquelas</l>
             
               <l n="1.885">Christum quisque suo <add resp="amb256">comiti</add> referebat, in ore</l>
             
               <l n="1.886">Multus erat <add resp="amb256">cunctis</add>, illum sermone frequentant,</l>
             
               <l n="1.887">Verbaque docta uiri <add resp="amb256">mirandaque</add> facta recensent.</l>
             
               <l n="1.888">Tum porro ingressi, quocunque <add resp="amb256">auditur</add> in urbe,</l>
             
               <l n="1.889">Festinant, iterum gaudent <add resp="amb256">spectare</add> loquentem,</l>
             
               <l n="1.890">Intentique nouis formabant pectora dictis:</l>
             
               <l n="1.891">Ingens Doctoris nomen celebratur ubique.</l>
             
               <l n="1.892">Hinc iam liuor edax <add resp="amb256">Pharisęos</add> cogit, et inde</l>
             
               <l n="1.893">Ira diu coctis exęstuat atra uenenis,</l>
             
               <l n="1.894">Insinuatque <add resp="amb256">metus odiumque</add> his Tartarus una.</l>
             
               <l n="1.895">Vtque accita omnis seniorum curia sedit,</l>
             
               <l n="1.896">Protinus a Christo sermonum exordia sumunt.</l>
             
               <l n="1.897">Huius signari maledictis sępe <add resp="amb256">queruntur</add>,</l>
             
               <l n="1.898">Ordinis et fraudes nudari, pristina uitę</l>
             
               <l n="1.899">Libertas rapitur, si plus impune licebit</l>
             
               <l n="1.900">Oranti templis uersari: "Scilicet", inquit,</l>
             
               <l n="1.901">"Suspicit hunc populus; tum quicquid dixerit, olli<milestone unit="page" n="15'"/>
               </l>
             
               <l n="1.902">Creditur, et nostri spernunt documenta senatus.</l>
             
               <l n="1.903">Dedecus, hoc equidem uictum si cesserit uni</l>
             
               <l n="1.904">Consilium, et tantos solus labefecerit ille</l>
             
               <l n="1.905">Conatus: agedum statuat sententia coedem,</l>
             
               <l n="1.906">Expediatque modum, ne circum impune pererrans</l>
             
               <l n="1.907">Infames faciat passimque oppugnet auaros."</l>
             
               <l n="1.908">Sic fatus quidam, hinc <add resp="amb256">ineunt</add> suffragia cuncti:</l>
             
               <l n="1.909">Obtinuit numerus, stetit et sententia tandem,</l>
             
               <l n="1.910">Occumbat,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5596"/>Occumbat . . . 914 Magistri] </mentioned>Mt 26, 3-5; Mc 14, 1-2; Lc 22, 1-2</p>
                  </note> soluatque metus <add resp="amb256">ut morte timentum</add>:</l>
             
               <l n="1.911">Cęde supersedeant tantum statuere per urbem</l>
             
               <l n="1.912">Dum celebri festo uersatur plurimus hospes,</l>
             
               <l n="1.913">Cęptum interturbet populi <add resp="amb256">ne forte</add> tumultus,</l>
             
               <l n="1.914">Quem docti cernunt captum sermone <seg xml:id="w5596">Magistri.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.915">Nondum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5628"/>Nondum . . . 920 cruoris] </mentioned>Mt 26, 14-16; Mc 14, 10-11; Lc 22, 3-6</p>
                  </note> digressi, medium <add resp="amb256">mirantibus</add> infert</l>
             
               <l n="1.916">Bethania sese <add resp="amb256">referens Scariotha</add> tribulis:</l>
             
               <l n="1.917">Acceptum dextris pręhendunt solioque <add resp="amb256">locarunt</add>.</l>
             
               <l n="1.918">Aduentus quę causa docet, nouisse recessus</l>
             
               <l n="1.919">Christi secretos, mortemque paciscitur auro.</l>
             
               <l n="1.920">Conuenit: aes <add resp="amb256">una accepit pretiumque</add> 
                  <seg xml:id="w5628">cruoris.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.921">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5652"/>Ille . . . 924 sorori] </mentioned> Mt 26, 6-7; Mc 14, 3; Io 12, 3</p>
                  </note> thoro iratus <add resp="amb256">surrexerat, intulit aruis</add>
               </l>
             
               <l n="1.922">Quo lectum Syrię nardum <add resp="amb256">fuditque</add> refracto</l>
             
               <l n="1.923">Vase, <add resp="amb256">domumque</add> totam quando <add resp="amb256">repleuit</add> odore</l>
             
               <l n="1.924">Voce Dei mulier carę <add resp="amb256">laudata</add> 
                  <seg xml:id="w5652">sorori.</seg>
               </l>
             
               <l n="1.925">Seu nardo ingenium uarios confudit odores,</l>
             
               <l n="1.926">Et mixti princeps unguento <add resp="amb256">nomina</add> donat -</l>
             
               <l n="1.927">Illud erat, tantas Oriens nam repperit artes</l>
             
               <l n="1.928">Delitiisque dedit regali prodita gazę -</l>
             
               <l n="1.929">Siue ferę sanies, qua non <add resp="amb256">preciosius</add> aurum,</l>
             
               <l n="1.930">Hęc lucis <add resp="amb256">legitur</add>, qua <add resp="amb256">stillat</add> ab inguine uirus.</l>
             
               <l n="1.931">Nam <add resp="amb256">misero gemitu</add> in saltus et lustra recedit,</l>
             
               <milestone unit="page" n="16"/>
               <l n="1.932">Dumque uagam siluis passim dolor angit acerbus</l>
             
               <l n="1.933">Vlceris, hic duro rescindit stipite plagam, </l>
             
               <l n="1.934">Deliquat impressu tunc urgens, funditur unde</l>
             
               <l n="1.935">Cui par non alius terris manauerit humor</l>
             
               <l n="1.936">
                  <add resp="amb256">Egregiumque</add> ferunt, preciumque accedit odori</l>
             
               <l n="1.937">
                  <add resp="amb256">Florentes inter segetes </add>nardumque reperto,</l>
             
               <l n="1.938">Precipue Taurus qua brachia porrigit ingens,</l>
             
               <l n="1.939">
                  <add resp="amb256">Atque abeunt cani </add>nebulosa cacumina montis.</l>
             
               <l n="1.940">
                  <add resp="amb256">Labentem hinc</add> fluuium et Gangetica despicit arua;</l>
             
               <l n="1.941">At procul aerias qua tollit <add resp="amb256">nubilus</add> arces</l>
             
               <l n="1.942">Assiriamque uidet, nostrumque excurrit in orbem, </l>
             
               <l n="1.943">Terrarum <add resp="amb256">nusquam</add> nardus generosior exit.</l>
             
               <l n="1.944">
                  <add resp="amb256">Hic ubi depastę</add> distendunt corpora spica, </l>
             
               <l n="1.945">Defluit <add resp="amb256">eximius duris</add> cruciatibus humor.</l>
             
               <l n="1.946">Delitias<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5819"/>Delitias . . . 950 honesti] </mentioned>Mt 26, 8-9; Mc 14, 4-5; Io 12, 4-5</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">postquam</add> mulier has intulit ergo,</l>
             
               <l n="1.947">Obloquitur Iudas: "<add resp="amb256">Quorsum</add> hęc <add resp="amb256">iactura</add>? Receptum</l>
             
               <l n="1.948">Pręstabat <add resp="amb256">uenire, inopi succurrere </add>possent</l>
             
               <l n="1.949">Vt <add resp="amb256">loculi</add>!" Tali <add resp="amb256">prętendens furta </add>loquela</l>
             
               <l n="1.950">Atque <add resp="amb256">alios specie fallente instigat </add>.</l>
             
               <l n="1.951">Exoritur <add resp="amb256">murmur, qualis cum </add>flamina siluę</l>
             
               <l n="1.952">Incumbunt, longe foliis insibilat aura;</l>
             
               <l n="1.953">
                  <add resp="amb256">Certantumque</add> stetit <add resp="amb256">sensim uox dissona</add> cęnę, </l>
             
               <l n="1.954">Atque <add resp="amb256">superuacuos leuiter </add>repręhendit honores.</l>
             
               <l n="1.955">Quos<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5921"/>Quos . . . 966 aetas] </mentioned>Mt 26, 10-13; Mc 14, 6-9; Io 12, 7-8</p>
                  </note> Christus roseo exorsus compescuit ore:</l>
             
               <l n="1.956">"Quis <add resp="amb256">tantum menti facinus nunc implicat </add>error?</l>
             
               <l n="1.957">Haud uobis <add resp="amb256">culpanda</add>, uiri, quę <add resp="amb256">munus humandi </add>
               </l>
             
               <l n="1.958">Corporis exhibuit, semper <add resp="amb256">famulata fideli</add>
               </l>
             
               <l n="1.959">Obsequio mulier: dabitur nam sępe facultas</l>
             
               <l n="1.960">Atque alias ex uoto inopes iuuisse <add resp="amb256">merendo</add>.</l>
             
               <l n="1.961">Hoc pietatis opus; quantum nam sedula pollet,</l>
             
               <l n="1.962">Impendit studium, <seg xml:id="w5891">superetur</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5891"/>superetur] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> superatur </p>
                  </note> pectore quamuis</l>
             
               <l n="1.963">Officium: uenit ecce dies, uulgemur in orbem,<milestone unit="page" n="16'"/>
               </l>
             
               <l n="1.964">Nostraque cum pueris narrabunt gesta parentes,</l>
             
               <l n="1.965">Hoc quoque erit passim terris memorabile factum,</l>
             
               <l n="1.966">Cum pia laudatam sacris mirabitur <seg xml:id="w5921">aetas."</seg>
               </l>
             
               <l n="1.967">Lecta manus procerum mox presso credidit ore</l>
             
               <l n="1.968">Culpatam temere, et sese <add resp="amb256">correpta</add> repręhendit.</l>
             
               <l n="1.969">At Iudas solus furtim se proripit auro</l>
             
               <l n="1.970">Fraudatum indignans damnumque rependere <add resp="amb256">certus</add>,</l>
             
               <l n="1.971">Quanto mercetur seniorum turba Magistrum.</l>
             
               <l n="1.972">Iamque adeo sector tunc <add resp="amb256">aere</add> redibat onustus,</l>
             
               <l n="1.973">It medio mixtus cętu, ceu uisus <add resp="amb256">in aruis</add>
               </l>
             
               <l n="1.974">Et pulsus de lacte <add resp="amb256">lupum nemore euocat agnus</add>;</l>
             
               <l n="1.975">Vt pręda potiatur, adit, seque <add resp="amb256">ingerit ultro</add>,</l>
             
               <l n="1.976">Perque gregem medium, donec <add resp="amb256">hunc tollit, oberrat</add>.</l>
             
               <l n="1.977">Doctrinę expulerat sacros de pectore sensus, </l>
             
               <l n="1.978">Atque animum quicquid coelesti fingit <add resp="amb256">ab haustu</add>.</l>
             
               <l n="1.979">Hinc iam <add resp="amb256">uisceribus Furiam conceperat</add>, atque</l>
             
               <l n="1.980">Adiuuat <add resp="amb256">urgentem, simul ut traxere uenenum</add>
               </l>
             
               <l n="1.981">Atque <add resp="amb256">haustum penitus pręcordia lęsa recondunt</add>.</l>
             
               <l n="1.982">Possesso <add resp="amb256">incubuit, tum quantum clauditur Orco</add>,</l>
             
               <l n="1.983">Inspirat sceleris <add resp="amb256">misero: ruit illicet amens</add>,</l>
             
               <l n="1.984">Pręcipit et <add resp="amb256">turbas et capti uincula mente</add>.</l>
             
               <l n="1.985">Non hunc, <add resp="amb256">quę uidit, miracula</add> plurima <add resp="amb256">cępto</add>,</l>
             
               <l n="1.986">Non usus reuocant placidi <add resp="amb256">Doctorque benignus</add>;</l>
             
               <l n="1.987">Oblitusque nihil meminit, <add resp="amb256">cum iussus obiret</add>
               </l>
             
               <l n="1.988">Oppida et <add resp="amb256">hęrentem Simeonem cerneret una</add>.</l>
             
               <l n="1.989">
                  <add resp="amb256">Quantum illis uirtutis </add>erat! <add resp="amb256">Quęcumque iuberent</add>,</l>
             
               <l n="1.990">Parebant dicto: <add resp="amb256">pellunt</add> de pectore <add resp="amb256">morbos</add>
               </l>
             
               <l n="1.991">
                  <add resp="amb256">Languentum</add>, obsessis abeunt tunc <add resp="amb256">demones</add> acti.</l>
             
               <l n="1.992">Exortam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w6087"/>Exortam . . . aeuo] </mentioned>Io 8, 12</p>
                  </note> lucem referebant insuper <seg xml:id="w6087">aeuo,</seg>
               </l>
             
               <l n="1.993">Quodque expectatum est tam longo tempore, regnum</l>
             
               <milestone unit="page" n="17"/>
               <l n="1.994">Venturum, ut laxent patribus fera Tartara claustrum:</l>
             
               <l n="1.995">Esse quidem rupto sublata repagula coelo,</l>
             
               <l n="1.996">Plurimaque ostensę uulgabant signa salutis,</l>
             
               <l n="1.997">Et respondebant iam facta ingentia dictis.</l>
             
               <l n="1.998">Verum ea restabat impuro euanida uirtus.</l>
             
               <l n="1.999">Sic deformato superum dux agminis ore,</l>
             
               <l n="1.1000">Dum potuit gressum reuocare, lababat ab alto.</l>
             
               <l n="1.1001">Quem clipeata cohors ad terram protinus armis</l>
             
               <l n="1.1002">Insequitur lapsis, casus tonat aethere diuum,</l>
             
               <l n="1.1003">Inter adhuc acies sacras non amplius agmen</l>
             
               <l n="1.1004">Cernere erat sacrum, et nullo fulgore coruscans.</l>
             
               <l n="1.1005">Incessu placido pręibat pulcher Iesus.<ref target="#n6172">
                     <seg xml:id="w6172">
                        <hi rend="sup">22</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="1.1006">Lęta duci facies et glaucum lumen ocellis,</l>
             
               <l n="1.1007">Atque superciliis positum discrimen honeste.</l>
             
               <l n="1.1008">Oris adhuc nasique decor, roseusque genarum</l>
             
               <l n="1.1009">Candor et in miti grauitas pulcherrima uultu,</l>
             
               <l n="1.1010">Conciliatque simul <add resp="amb256">diuinum aspectus honorem</add>.</l>
             
               <l n="1.1011">Ipsa statura <add resp="amb256">uiro</add> proceri <add resp="amb256">corporis apta</add>,</l>
             
               <l n="1.1012">
                  <add resp="amb256">Tum demissa comę nodis collegerat oram</add>
               </l>
             
               <l n="1.1013">Cęsaries <add resp="amb256">niuea residens ceruice decenter</add>,</l>
             
               <l n="1.1014">Intonsos seruat quę <add resp="amb256">uoti</add> more <add resp="amb256">capillos</add>;</l>
             
               <l n="1.1015">Maiestasque <add resp="amb256">metus </add>et castum <add resp="amb256">afflabat amorem</add>.</l>
             
               <closer>
                  <hi rend="sc">Finit liber primus </hi>     
               </closer>
            </div>
            <div n="2" type="liber">
               <head>Damiani Benessę De morte Christi liber secundus</head>
               <milestone unit="page" n="17'"/>
               <l n="2.1">
                  <emph n="2">
                     <hi rend="hide">2</hi>
                  </emph>Porticibus iuncti pariter gradiuntur in amplis:</l>
             
               <l n="2.2">Hic <add resp="amb256">hospes primum</add> sese tulit obuius olli,</l>
             
               <l n="2.3">
                  <add resp="amb256">Tendentem</add> saluere <add resp="amb256">iubet</add>, dehinc oscula libant.</l>
             
               <l n="2.4">Vestibulum <add resp="amb256">ingressos</add> spaciosa per atria ducit</l>
             
               <l n="2.5">
                  <add resp="amb256">Accensę</add> qua clara faces dant lumina nocti.</l>
             
               <l n="2.6">Picta sacris stabat series hic eruta libris,</l>
             
               <l n="2.7">Argumentum operumque Dei gentisque uetustę.</l>
             
               <l n="2.8">Hic gemini positus, res nulla imitabilis arte,</l>
             
               <l n="2.9">Concipiunt longe uariarum exordia rerum</l>
             
               <l n="2.10">Quo corpus mentemque aptat pictura fidelis.</l>
             
               <l n="2.11">Namque instar numeri spaciumque situmque sequestrat</l>
             
               <l n="2.12">Congruus angelicis ascriptus sedibus ordo,</l>
             
               <l n="2.13">Statque uorago sinu contra spaciosa capaci.</l>
             
               <milestone unit="page" n="18"/>
               <l n="2.14">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w172"/>Hęc . . . 25 imum] </mentioned>Lucr. I, 988-998</p>
                  </note> sedes certa et solidę fundamina molis,</l>
             
               <l n="2.15">Nulli hic migratus, nusquam se dimouet illinc.</l>
             
               <l n="2.16">Insistit quocunque loco, nil nam excutit inde,</l>
             
               <l n="2.17">Allicit aut alio, sed ibidem immota recumbit:</l>
             
               <l n="2.18">Non quid sit leuitas regio, non pondera nouit.</l>
             
               <l n="2.19">Mundus in immenso primum <add resp="amb256">hoc</add> concrescit inani,</l>
             
               <l n="2.20">Cui propriis natura locis ingentia menbra</l>
             
               <l n="2.21">Constituit, clauso constat respectibus ordo.</l>
             
               <l n="2.22">Cęlum summa tulit, sed terra resedit in imo.</l>
             
               <l n="2.23">Cętera se medio cohibent, rursusque refertur</l>
             
               <l n="2.24">Ad totum uertex, contraque refertur ad imum,</l>
             
               <l n="2.25">Atque pari uultu reuocat se funditus <seg xml:id="w172">imum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.26">Hęc <seg xml:id="w174">prorsus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w174"/>prorsus] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> frustra</p>
                  </note> ratio iam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w177"/>iam frustra] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> genti [...]</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w177">frustra</seg> quęritur extra. </l>
             
               <l n="2.27">Inde igitur nostris accedunt pondera rebus,</l>
             
               <l n="2.28">Et motus <add resp="amb256">uaria </add>qui se uertigine uoluit.</l>
             
               <l n="2.29">Recta namque meat, seu <add resp="amb256">circumcurrit in</add> orbem,</l>
             
               <l n="2.30">Quam semel obtinuit nusquam de sede recedens.</l>
             
               <l n="2.31">Alterius gremio <add resp="amb256">complexa recumbit amico</add>
               </l>
             
               <l n="2.32">Altera pars, fundo medio stant <add resp="amb256">omnia</add> nixa.</l>
             
               <l n="2.33">Porro in mole locus quicumque ascribitur ista,</l>
             
               <l n="2.34">Hęc requies, quantumque recesserit <add resp="amb256">inde remotum</add>,</l>
             
               <l n="2.35">Sponte sua rursus natura reducit eodem.</l>
             
               <l n="2.36">Quicquid at in propria motu iam sede <add resp="amb256">cietur</add>,</l>
             
               <l n="2.37">Exterior nitens impellit labile causa</l>
             
               <l n="2.38">Mota Dei posito digestu fine creantis.</l>
             
               <l n="2.39">Atque ita, quo passim uariantur corpora, motus,</l>
             
               <l n="2.40">Quę moli inseritur, pręscripta lege periret,</l>
             
               <l n="2.41">Exemptumque globo, ni mundo uita fouenti</l>
             
               <l n="2.42">Debita deficeret, sedem pressisset eandem.</l>
             
               <l n="2.43">Sed pars nulla adamat fieri mundana seorsum,</l>
             
               <l n="2.44">Congerie quę fota locum secernit in aluo</l>
             
               <l n="2.45">Et nomen uiresque agitandi uiuida cępit.<milestone unit="page" n="18'"/>
               </l>
             
               <l n="2.46">Vtque uices uarias hęrentia menbra ministrant,</l>
             
               <l n="2.47">Quę decisa cadunt natiuo cassa uigore,</l>
             
               <l n="2.48">Sic quę inserta ualent, pereunt semota repente.</l>
             
               <l n="2.49">Iccirco externi nihil indiga machina quantum</l>
             
               <l n="2.50">Occupat, hic momenta sua <seg xml:id="w333">est</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w333"/>est] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">partita</add> subinde.</l>
             
               <l n="2.51">Hęc uaria ingenium formauerat arte figurans,</l>
             
               <l n="2.52">Naturę duplici ut liquidis Deus incubat undis.</l>
             
               <l n="2.53">Materies partu torpebat pigra recenti,</l>
             
               <l n="2.54">Concilians nondum sociis se uiribus expers,</l>
             
               <l n="2.55">Hęc habilis toto uacuo considere sparsa.</l>
             
               <l n="2.56">At menti contra incumbit caligo profundę,</l>
             
               <l n="2.57">Quę conuersa Deo formari debuit insons.</l>
             
               <l n="2.58">Primum concipitur certantis <add resp="amb256">factio </add>uulgi:</l>
             
               <l n="2.59">Hinc abeunt medio et geminum referuntur in <add resp="amb256">agmen</add>
               </l>
             
               <l n="2.60">Seditioque animos studia in diuersa <add resp="amb256">trahebat</add>.</l>
             
               <l n="2.61">Altera pars <add resp="amb256">nitido</add> euasit <add resp="amb256">pulcherrima</add> uultu,</l>
             
               <l n="2.62">Arripitur penna sublimis prępete coelo.</l>
             
               <l n="2.63">Diuina penitus de <add resp="amb256">luce recondit amorem</add>,</l>
             
               <l n="2.64">Incussamque accensa <add resp="amb256">fouet</add> sub pectore <add resp="amb256">flammam</add>.</l>
             
               <l n="2.65">Instruit hęc <add resp="amb256">acies</add> et digerit agmina Diuum:</l>
             
               <l n="2.66">Terna <add resp="amb256">phalanx triplici</add> discriminat ordine turmas.</l>
             
               <l n="2.67">Diuino intuitu de <add resp="amb256">lumine</add> pendula plebes</l>
             
               <l n="2.68">Lustrandique <add resp="amb256">operata sacris </add>sibi dedita prębet</l>
             
               <l n="2.69">Hanc operam, <add resp="amb256">nusquamque</add> Deo diuertit ocellos.</l>
             
               <l n="2.70">Tota oculus facies coelestum, addictaque partes</l>
             
               <l n="2.71">In geminas aciem, duplicem uim concipit inde,</l>
             
               <l n="2.72">Immensam exhaurit qua lucem, et numine sese</l>
             
               <l n="2.73">Proluit illapso radios iaculata nitentes,</l>
             
               <l n="2.74">Quaque creatarum rerum mens proficit usu,</l>
             
               <l n="2.75">Inde uacat <add resp="amb256">collecta Deo tenditque</add> uoluntas</l>
             
               <milestone unit="page" n="19"/>
               <l n="2.76">In finem, propria ueluti ui pondera sidunt.</l>
             
               <l n="2.77">Alituum stipata cohors uolat agmine, Sanctus</l>
             
               <l n="2.78">Spiritus unde ciet, clamor meat aethere magno,</l>
             
               <l n="2.79">Et placitura Deo meditantur carmina semper.</l>
             
               <l n="2.80">Hinc circumduci uideas examina ludo,</l>
             
               <l n="2.81">Agglomerantque Deo una omnes ineuntque choręas,</l>
             
               <l n="2.82">Et seruant orbes, ac uergunt semper eodem,</l>
             
               <l n="2.83">Quam densas, liquido cum tranant aere lapsę,</l>
             
               <l n="2.84">Tempus agit seu uere grues longo ordine tracto,</l>
             
               <l n="2.85">Siue aestate, petunt cum pabula dulcia, sturnos,</l>
             
               <l n="2.86">Dum sedes mutant, <add resp="amb256">rumpunt clamoribus</add> auras,</l>
             
               <l n="2.87">Exercent proprios sic agmina sacra uolatus.</l>
             
               <l n="2.88">Namque obeunt, reuocant gyros, et prępete penna</l>
             
               <l n="2.89">Tollunt se uolucres sublime Deoque reducunt.</l>
             
               <l n="2.90">Quęcunque ore ferunt, mirantur sidera nec mens</l>
             
               <l n="2.91">Attingit: subter gaudent elementa canore.</l>
             
               <l n="2.92">Diuersa reprobum genus <add resp="amb256">hinc </add>stat parte repulsum</l>
             
               <l n="2.93">Sedibus aethereis Diuum statione beata,</l>
             
               <l n="2.94">Deformis genti facies inimicaque uisu.</l>
             
               <l n="2.95">Attamen obscoeno lux quędam internitet ori,</l>
             
               <l n="2.96">Heu infoelices mira quę fallit ab arte.</l>
             
               <l n="2.97">Hic quantum furuo Furiarum est cernitur Orco,</l>
             
               <l n="2.98">Et longe pictus sistit formidine terror.</l>
             
               <l n="2.99">Consilii arcani princeps decreta superbus</l>
             
               <l n="2.100">Improbat, et faciem, coelum tanquam <add resp="amb256">execret</add>, alto</l>
             
               <l n="2.101">Deturbatus habet; ruit una turba <add resp="amb256">fauentum</add>,</l>
             
               <l n="2.102">Telluremque petunt coelesti sede relicta.</l>
             
               <l n="2.103">Mutantur cultus, mutantur et ora cadentum,</l>
             
               <l n="2.104">Naturę <seg xml:id="w666">legem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w666"/>legem] </mentioned>leges <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> peruertunt, seruaque <add resp="amb256">plebes</add>
               </l>
             
               <l n="2.105">Quęrit regna sibi, miseramque insania miscet,</l>
             
               <l n="2.106">Auertitque oculos ueri qua lumine certo</l>
             
               <l n="2.107">Lux radiat, nimiumque placens sibi perfida credi<milestone unit="page" n="19'"/> 
               </l>
             
               <l n="2.108">Plus uero et nimium censeri insana peroptat.</l>
             
               <l n="2.109">Aspernata Deum et legem nihil abdita curat,</l>
             
               <l n="2.110">Solum adamat speciem et mendax in imagine uadit.</l>
             
               <l n="2.111">Hinc animos sumit fastuque tumescit inani,</l>
             
               <l n="2.112">Delegit sedem imperio seque ingerit orbi,</l>
             
               <l n="2.113">Mole recens uacuo immenso qui constitit ampla,</l>
             
               <l n="2.114">Tantum error miseris et fraudis amica uoluptas.</l>
             
               <l n="2.115">Sub specie falsa nam se mirantibus infert,</l>
             
               <l n="2.116">Exitioque suo deceptus fallere gaudet.</l>
             
               <l n="2.117">Sed uanum <add resp="amb256">gentis studium incassumque</add> labores</l>
             
               <l n="2.118">Suscepti, robur lassum uirtusque fathiscit.</l>
             
               <l n="2.119">Nam semel auersos renuentia lumina lucem</l>
             
               <l n="2.120">Calcat humi reprobos et desuper arbiter urget.</l>
             
               <l n="2.121">Pressa grauis cępit tellus immania monstra:</l>
             
               <l n="2.122">Hinc pugnas Herebus superi ciet immemor aeui,</l>
             
               <l n="2.123">Aut nequit aut aciem refugit obuertere luci</l>
             
               <l n="2.124">Diuinę, recta radiis simul obuius, unde</l>
             
               <l n="2.125">Et coelo et terra producitur omne quod usquam est.</l>
             
               <l n="2.126">At qua materies <add resp="amb256">formatur</add> tarda parumper,</l>
             
               <l n="2.127">Ingenium superabat opus: stat machina mundi</l>
             
               <l n="2.128">Ingens, inde suis depingit facta diebus.</l>
             
               <l n="2.129">Caligat primum sterilis sine germine moles;</l>
             
               <l n="2.130">Vtque polo illuxit, coecę fugere tenebrę.</l>
             
               <l n="2.131">Ecce <add resp="amb256">Horas secum</add> sparsis in terga capillis</l>
             
               <l n="2.132">Ortum <add resp="amb256">tempus</add> agit: tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w876"/>tunc . . . 136 currunt] </mentioned>Gn 1, 3-5</p>
                  </note> protinus emicat orbi</l>
             
               <l n="2.133">Prima dies, coeli tenduntur tegmina circum,</l>
             
               <l n="2.134">Debitaque interitu compescuit ambitus una,</l>
             
               <l n="2.135">Condita <add resp="amb256">miscebat</add> uaria uertigine nutans</l>
             
               <l n="2.136">Vnius rationis opus; noua tempora <seg xml:id="w876">currunt.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.137">Altera<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w921"/>Altera . . . 143 ortus] </mentioned>Gn 1, 6-13</p>
                  </note> lux oritur, rebus cum luce colores</l>
             
               <milestone unit="page" n="20"/>
               <l n="2.138">Mox redeunt, canis refugit cum fluctibus aequor,</l>
             
               <l n="2.139">Littora cinguntur, tellus educitur undis.</l>
             
               <l n="2.140">Concipiunt glebę imperio partuque tumescunt.</l>
             
               <l n="2.141">Inde uenit foecunda seges, tum semina gestant</l>
             
               <l n="2.142">Arbutei foetus nuper quis nata seruntur.</l>
             
               <l n="2.143">Tempora deproperant et tertius occidit <seg xml:id="w921">ortus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.144">Accendit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1008"/>Accendit . . . 157 Vesper] </mentioned>Gn 1, 14-19</p>
                  </note> solem et primum tunc Cynthia bigas</l>
             
               <l n="2.145">Aptauit, trito signatur semita calle,</l>
             
               <l n="2.146">Qua contexta poli fulsere micantibus astris,</l>
             
               <l n="2.147">Atque nouis tellus radiis lustrata nitescit,</l>
             
               <l n="2.148">Solque recens lucem roseo quassabat Olympo.</l>
             
               <l n="2.149">Hic ardet plena maturus lampade; at illic</l>
             
               <l n="2.150">Mane suo iam nata iugis Aurora ruborem</l>
             
               <l n="2.151">Spargit, et excitos auium per guttura cantus</l>
             
               <l n="2.152">Euocat, <add resp="amb256">hincque </add>faces diuersis Hesperus oris</l>
             
               <l n="2.153">Accendit, <add resp="amb256">lucet genialis</add> flamma per agros,</l>
             
               <l n="2.154">Nec procul incumbunt uacuis insomnia terris.</l>
             
               <l n="2.155">Inde simul metas <add resp="amb256">annis </add>et mensibus addit,</l>
             
               <l n="2.156">Qua tempestates <add resp="amb256">uariant</add> regionibus orbis.</l>
             
               <l n="2.157">Tunc quartus claudit labentia tempora <seg xml:id="w1008">Vesper.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.158">Constitit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1040"/>Constitit . . . 162 fuere] </mentioned>Gn 1, 20-23</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1014"/>Constitit . . . mundi] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. in loco versus deleti</hi> Constitit ut mundus perfectis partibus ipse</p>
                  </note> at simulac perfecti machina <seg xml:id="w1014">mundi,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.159">Mox<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1016"/>Mox rutilo] </mentioned>
                        <hi rend="i">in loco deleti</hi> quam primum</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1016">rutilo</seg> manauit aquis uis germina coelo.</l>
             
               <l n="2.160">Aetherię generantur aues, quęque <seg xml:id="w1026">aequora</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1026"/>aequora] </mentioned>aethera <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> uerrunt,</l>
             
               <l n="2.161">Iam passim nigro undabant animalia ponto.</l>
             
               <l n="2.162">Finit quinta dies, <add resp="amb256">suaque</add> hęc <add resp="amb256">momenta</add> 
                  <seg xml:id="w1040">fuere.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.163">Parturit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1110"/>Parturit . . . 173 horas] </mentioned>Gn 1, 24-31</p>
                  </note> et coelo dudum foecunda <add resp="amb256">nitenti</add>
               </l>
             
               <l n="2.164">Gignit humus, uultus formantur et ora <add resp="amb256">ferarum</add>.</l>
             
               <l n="2.165">Hinc uarias species uiderunt protinus astra,</l>
             
               <l n="2.166">Persultant campis et noto compare gaudent.</l>
             
               <l n="2.167">Incubuit terrę uirtus diuina liquenti</l>
             
               <l n="2.168">Foeturęque dedit maioris munera dotis.</l>
             
               <l n="2.169">Effinxit uultus, diuina euasit imago.<milestone unit="page" n="20'"/>
               </l>
             
               <l n="2.170">Huic late imperium in terras et in aequora cessit,</l>
             
               <l n="2.171">Aerięque simul timuerunt iussa uolucres.</l>
             
               <l n="2.172">Gaudebat consorte thori nouus incola mundi</l>
             
               <l n="2.173">Atque suas iam sexta dies sic terminat <seg xml:id="w1110">horas.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.174">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1141"/>Vt . . . 178 luce] </mentioned>Gn 2, 1-4</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1116"/>Vt . . . rerum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. in loco versus deleti</hi> Tantarum perfecta stetit cum machina rerum</p>
                  </note> perfecta stetit tantarum machina <seg xml:id="w1116">rerum</seg> 
               </l>
             
               <l n="2.175">Septima lux oritur coelo fere picta sereno</l>
             
               <l n="2.176">In longum uotis placidę seruanda quieti.</l>
             
               <l n="2.177">Aerii tractus, canentiaque aequora ponti,</l>
             
               <l n="2.178">Ac tellus illa tenuerunt ocia <seg xml:id="w1141">luce.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.179">Nulli<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1175"/>Nulli . . . 183 auras] </mentioned>Gn 2, 5-6</p>
                  </note> tunc imbres, sed iuxta flumine terram</l>
             
               <l n="2.180">Fons uiuo humectans uenientia gramina sponte</l>
             
               <l n="2.181">Potabat, uisus uolui de ualle remota</l>
             
               <l n="2.182">Arua tenet late <add resp="amb256">spaciosius</add>, protinus inde </l>
             
               <l n="2.183">Permeat et nostras multo capite exit in <seg xml:id="w1175">auras.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.184">Foelix hinc pecori <add resp="amb256">tellus</add> alimenta <add resp="amb256">ministrat</add>,</l>
             
               <l n="2.185">Et pingui rimantur aues sua pabula prato.</l>
             
               <l n="2.186">Hic prope perpetuo rident uiridaria uere,</l>
             
               <l n="2.187">Seposita nimium foelix regione recessus.</l>
             
               <l n="2.188">Quo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1213"/>Quo . . . 190 primus] </mentioned>Gn 3, 8</p>
                  </note> ductus mirans specioso uertitur aruo</l>
             
               <l n="2.189">Tam fortunatos lucos terramque beatam</l>
             
               <l n="2.190">Ipse pater <seg xml:id="w1213">primus:</seg> dolet<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1237"/>dolet . . . 193 ambo] </mentioned>Gn 3, 24</p>
                  </note> hinc male cognita mala,</l>
             
               <l n="2.191">Pellitur et terris uagabundus cernitur exul.</l>
             
               <l n="2.192">Causa mali coniunx tunc, quo diuertit, adhęret,</l>
             
               <l n="2.193">Dantque simul poenas <add resp="amb256">incauti </add>pectoris <seg xml:id="w1237">ambo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.194">Fortuna <add resp="amb256">coniunctus</add> amor <add resp="amb256">meliore</add> locoque</l>
             
               <l n="2.195">Durat in aduersis, erumna haud frangitur ulla.</l>
             
               <l n="2.196">Ponitur <add resp="amb256">hinc</add> uitę stricto custodia ferro,</l>
             
               <l n="2.197">Et longe siluis terror cohibebat amoenis.</l>
             
               <l n="2.198">Erronesque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1297"/>Erronesque . . . 203 Abelem] </mentioned>Gn 4, 1-2</p>
                  </note> nouis caluerunt ignibus, atque</l>
             
               <l n="2.199">Oscula complexi iungunt, perque ossa uoluptas</l>
             
               <milestone unit="page" n="21"/>
               <l n="2.200">Emicuit, risit iunctos Hymenęus amantes.</l>
             
               <l n="2.201">Post iterum repetit curasque requirit easdem,</l>
             
               <l n="2.202">Atque pater loeto tollit sua pignora uultu,</l>
             
               <l n="2.203">Maioremque Chain, aliumque uocauit <seg xml:id="w1297">Abelem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.204">Hos traxit facilis studia in diuersa uoluntas,</l>
             
               <l n="2.205">Exercetque Chain tellurem ac iugera uersat,</l>
             
               <l n="2.206">Alter oues sequitur, latis amat ocia campis.</l>
             
               <l n="2.207">Huic tantum cantus et dulcia carmina cordi,</l>
             
               <l n="2.208">Solaturque fugam et casus sic uoce paternos.</l>
             
               <l n="2.209">Sępe oculos tollit coelo et suspiria ducit:</l>
             
               <l n="2.210">Commendat uitę superis hic usus Abelem.</l>
             
               <l n="2.211">Nascitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1356"/>Nascitur . . . cruore] </mentioned>Gn 4, 5-8</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1351"/>Nascitur . . . cędes] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. in loco versus deleti</hi> Nascitur inde odium fraterna et cędes in agro</p>
                  </note> inde odium, tum mox fraternaque <seg xml:id="w1351">cędes:</seg>
               </l>
             
               <l n="2.212">Cognati sceleris maculatur terra <seg xml:id="w1356">cruore.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.213">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1368"/>Protinus . . . apertum] </mentioned>Gn 4, 16</p>
                  </note> in deserta fugit sedesque remotas</l>
             
               <l n="2.214">Infoelix, facinus diis quando sensit <seg xml:id="w1368">apertum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.215">Huc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1444"/>Huc . . . 226 uitę] </mentioned>Gn 4, 17-24</p>
                  </note> prope longa quidem series ueniebat auorum:</l>
             
               <l n="2.216">Primus Enoch; muri iuxta cernuntur et artes.</l>
             
               <l n="2.217">Irad, Mauiael, huic ordine proximus astat</l>
             
               <l n="2.218">Matusael, curisque Lamech partitus amorem</l>
             
               <l n="2.219">Insequitur, lateri coniunx hęrebat utrique:</l>
             
               <l n="2.220">Adda comesque <add resp="amb256">puer</add> geminus, mouet organa Iubal</l>
             
               <l n="2.221">Vocalesque agili <add resp="amb256">percurrit </add>pectine chordas.</l>
             
               <l n="2.222">Ast alter <add resp="amb256">mediis ponit</add> tentoria campis,</l>
             
               <l n="2.223">Et pariter gemino gaudebat pignore Sella.</l>
             
               <l n="2.224">His ardens iuxta candebat in <add resp="amb256">incude</add>
                  <ref target="#n1429">
                     <seg xml:id="w1429">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref> ferrum:</l>
             
               <l n="2.225">Ipse pater medio tristis similisque dolenti,</l>
             
               <l n="2.226">Haud gens grata Deo curisque exercita <seg xml:id="w1444">uitę.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.227">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1465"/>Sed . . . 229 Enos] </mentioned>Gn 4, 25-26</p>
                  </note> melior longo soboles uenit altera tractu.</l>
             
               <l n="2.228">Seth bonus et patri luctum qui soluit Abelis:</l>
             
               <l n="2.229">Altius humanas spes tollit filius <seg xml:id="w1465">Enos.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.230">Hunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1493"/>Hunc . . . 233 huius] </mentioned>Gn 5, 6-29</p>
                  </note> iuxta Caynan, natus Malalechel huius.<milestone unit="page" n="21'"/>
               </l>
             
               <l n="2.231">Insequitur Iared, post Enoch in aethera raptus,</l>
             
               <l n="2.232">Matusalem, gaudensque bona cum prole Lamechus:</l>
             
               <l n="2.233">Ipse pater Nochus uenit ultimus ordinis <seg xml:id="w1493">huius.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.234">Iamque hominum passim turbę populique frequentes,</l>
             
               <l n="2.235">Non rarus cultor uacui non amplius agri,</l>
             
               <l n="2.236">Cernere mixta uirum totis erat agmina terris.</l>
             
               <l n="2.237">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1563"/>Tunc . . . 244 miscet] </mentioned>Gn 6, 1-2</p>
                  </note> Herebus superis inimicum fudit Amorem</l>
             
               <l n="2.238">Armauitque deum docuitque impellere uulnus.</l>
             
               <l n="2.239">Acer lunato mox arcu constitit ales,</l>
             
               <l n="2.240">Tela uolant, lęsis linquunt sine morte uenenum.</l>
             
               <l n="2.241">Illicet hinnit amans uisa <seg xml:id="w1542">fere</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1542"/>fere] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> prope</p>
                  </note> uirgine captus.</l>
             
               <l n="2.242">Oscula pressabant uulgo rapiuntque puellas,</l>
             
               <l n="2.243">Confunduntque genus male suasi, et coniuge iustus</l>
             
               <l n="2.244">Seth capta de stirpe Chain connubia <seg xml:id="w1563">miscet.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.245">Tunc tellus hominum scelere est imbuta profano,</l>
             
               <l n="2.246">Offenduntque Deum prauę facta impia gentis.</l>
             
               <l n="2.247">Illa,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1587"/>Illa . . . montes] </mentioned>Ov. Met. I, 151-153</p>
                  </note> sic perhibent, nam tempestate Gigantes</l>
             
               <l n="2.248">Admorunt superinstructos in sidera <seg xml:id="w1587">montes.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.249">Fama<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1594"/>Fama . . . tollit] </mentioned>Gn 6, 4</p>
                  </note> uiros, fama hinc ingentia robora <seg xml:id="w1594">tollit,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.250">Queis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1601"/>Queis . . . fugatur] </mentioned>Ov. Met. I, 150</p>
                  </note> placida et mitis terris Astręa <seg xml:id="w1601">fugatur.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.251">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1651"/>Ille . . . 258 Chami] </mentioned>Gn 6, 5-10</p>
                  </note> dolor tetigit uehemens et cura Tonantem. </l>
             
               <l n="2.252">Damnato spectat qua uindex <add resp="amb256">irruat</add> orbi:</l>
             
               <l n="2.253">Impuros inter miseratur et <add resp="amb256">excipit unum</add>.</l>
             
               <l n="2.254">Hic pius et superos sceleris <add resp="amb256">placauerat expers</add>,</l>
             
               <l n="2.255">Secernit <add resp="amb256">fruges cumulatque altaria donis,</add>
               </l>
             
               <l n="2.256">Annua sic <add resp="amb256">referens partita munera</add> messe.</l>
             
               <l n="2.257">Huius tergemini, soboles pulcherrima, <add resp="amb256">creti</add>,</l>
             
               <l n="2.258">Sem pius et Iaphet, robustaque pectora <seg xml:id="w1651">Chami.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.259">Texitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1668"/>Texitur . . . 261 ruinam] </mentioned>Gn 6, 13-17</p>
                  </note> illatis ingens fere machina tignis: </l>
             
               <l n="2.260">Expectat perfecta minas casuraque coelo</l>
             
               <l n="2.261">Fulgura, promissamque hiemem mundique <seg xml:id="w1668a">ruinam.</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="22"/>
               <l n="2.262">Voce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1722"/>Voce . . . 270 iras] </mentioned>Gn 7, 13-16</p>
                  </note> Dei huc species animantum cogitur omnis:</l>
             
               <l n="2.263">Turmatim primum campis armenta iugantur,</l>
             
               <l n="2.264">Diuersum genus et pecoris, lapsęque secabant</l>
             
               <l n="2.265">Aetherię uolucres alis pernicibus auras.</l>
             
               <l n="2.266">Ingressę sese spaciosa <add resp="amb256">mole</add> recondunt,</l>
             
               <l n="2.267">Orbis qua tandem perituri turba superstes</l>
             
               <l n="2.268">Sementi seruata feros euaderet imbres.</l>
             
               <l n="2.269">Postremo ingreditur senior scelera impia multum</l>
             
               <l n="2.270">Ante hominum increpitans, superum testatus et <seg xml:id="w1722">iras.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.271">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1802"/>Vt . . . 283 umbras] </mentioned>Gn 7, 16-23</p>
                  </note> mouit uectes posuitque repagula ualuis,</l>
             
               <l n="2.272">Naufragiumque Deus tribuit contemnere tutos.</l>
             
               <l n="2.273">Tunc primum picea caligine cogitur aer,</l>
             
               <l n="2.274">Atque <add resp="amb256">meant </add>toto clamosa <add resp="amb256">tonitrua</add> coelo.</l>
             
               <l n="2.275">Accensus passim assiduis micat ignibus aether.</l>
             
               <l n="2.276">Tempestas subitas tunc sese exhaurit in undas,</l>
             
               <l n="2.277">Descendit coelum, pluuiis <add resp="amb256">absorbitur aer</add>.</l>
             
               <l n="2.278">Non pelagi discrimen aquis, <add resp="amb256">stant</add> aequora late</l>
             
               <l n="2.279">Et terras rapiunt, facies hinc redditur una.</l>
             
               <l n="2.280">Merguntur campi, <add resp="amb256">pereunt </add>crescentibus undis</l>
             
               <l n="2.281">Colles, et tumidę <add resp="amb256">latuere</add> cacumina terrę.</l>
             
               <l n="2.282">Quicquid [...], quicquid carpebat et <add resp="amb256">auras</add>,</l>
             
               <l n="2.283">Extinctum est, mortis species tulit una sub <seg xml:id="w1802a">umbras.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.284">Iam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1843"/>Iam . . . 289 summo] </mentioned>Gn 8, 1-5</p>
                  </note> pulsę nubes, iam lux sua reddita mundo est, </l>
             
               <l n="2.285">Inque sinus <add resp="amb256">refluit decrescens</add> unda <add resp="amb256">reductos</add>.</l>
             
               <l n="2.286">Relliquię, nabat, uiuentum, machina <add resp="amb256">ponto</add>.</l>
             
               <l n="2.287">
                  <add resp="amb256">Hęsit et </add>aeria sublimis <add resp="amb256">rupe resedit</add>,</l>
             
               <l n="2.288">Armeniam qua Taurus adit, <add resp="amb256">conditque sub</add> astra</l>
             
               <l n="2.289">
                  <add resp="amb256">Excelsum caput, et </add>superat se uertice <seg xml:id="w1843">summo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.290">
                  <add resp="amb256">Hinc egressa</add> manus supplex altaria <add resp="amb256">ponit</add>
               </l>
             
               <l n="2.291">Atque adolet: gratus superis init aethera <seg xml:id="w1856">fumus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.292">Sarcula<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1875"/>Sarcula . . . 294 liquorem] </mentioned>Gn 9, 20</p>
                  </note> tunc genitor repetit solitumque laborem.</l>
             
               <l n="2.293">Distinguit scrobibus sarmenta et uinea surgit,<milestone unit="page" n="22'"/>
               </l>
             
               <l n="2.294">Vuaque inexperto fudit calcata <seg xml:id="w1875">liquorem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.295">Ignotam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1887"/>Ignotam . . . pudorem] </mentioned>Gn 9, 21-23</p>
                  </note> sensit uim: uersi in terga cubanti</l>
             
               <l n="2.296">Iniiciunt uestem pueri uellantque <seg xml:id="w1887">pudorem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.297">Continuo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1913"/>Continuo . . . 300 orbem] </mentioned>Gn 10</p>
                  </note> gentis reparabant damna peremptę:</l>
             
               <l n="2.298">Miratur proprio genitor de sanguine prolem. </l>
             
               <l n="2.299">Vsque adeo sarcita breui est iactura, nouusque</l>
             
               <l n="2.300">Quęrebat populus quem se diffundat in <seg xml:id="w1913">orbem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.301">Cernere<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1977"/>Cernere . . . 310 terris] </mentioned>Gn 11</p>
                  </note> erat turrim et non intellecta loquentum</l>
             
               <l n="2.302">Verba, uagasque acies diuersa in regna ruentes.</l>
             
               <l n="2.303">Arctoas petit illa plagas Scythiamque rigentem,</l>
             
               <l n="2.304">Hęc Syriam ingreditur, flantes et pergit ad Austros:</l>
             
               <l n="2.305">Sunt Euros tendunt qui contra et <add resp="amb256">lumen </add>Eoum,</l>
             
               <l n="2.306">Atque alii post solis iter mundumque cadentem.</l>
             
               <l n="2.307">Peruentum quocunque, <add resp="amb256">homines</add> regionibus illis</l>
             
               <l n="2.308">Continuo superant, prolatos iungere fines</l>
             
               <l n="2.309">Ambitio magnumque decus, lateque colendo</l>
             
               <l n="2.310">Tendere et intactis populos <add resp="amb256">inducere </add>
                  <seg xml:id="w1977">terris.</seg> 
               </l>
             
               <l n="2.311">Hactenus imperium stabat <add resp="amb256">tunc </add>temporis orbi,</l>
             
               <l n="2.312">Instruere <add resp="amb256">et uitam</add> cultu, quę gloria <add resp="amb256">regum</add>
               </l>
             
               <l n="2.313">Sola diu, gentesque iugis assuescere Ninus    </l>
             
               <l n="2.314">Cępit, et arbitrium ius sumptis fecit in armis.</l>
             
               <l n="2.315">Iam genus humanum toto <add resp="amb256">deducitur </add>orbe,</l>
             
               <l n="2.316">Nec superest quo non accessum, multus abundat</l>
             
               <l n="2.317">Iam passim populus: surgunt certamina Martis,</l>
             
               <l n="2.318">Atque iuuat fuso uictoria parta cruore,</l>
             
               <l n="2.319">Et scelus et crescit uiolenta iniuria regum.</l>
             
               <l n="2.320">Vir<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2086"/>Vir . . . 326 defunctus] </mentioned>Gn 11, 27-31</p>
                  </note> Chaldęus erat genitus de stirpe uetusta </l>
             
               <l n="2.321">Sem patris quondam, Thares de nomine dictus,</l>
             
               <l n="2.322">Inueterata sui damnabat tempora secli:</l>
             
               <l n="2.323">Inde solo patris discedit, pignora iuxta</l>
             
               <milestone unit="page" n="23"/>
               <l n="2.324">Incedunt, Abram cara cum coniuge gnatus,</l>
             
               <l n="2.325">Lothque nepos, subeunt uenientes oppida. Thares </l>
             
               <l n="2.326">Cernitur hic tolli <seg xml:id="w2086">defunctus.</seg> Signa<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2108"/>Signa . . . 329 tenebant] </mentioned>Gn 12, 1-9</p>
                  </note> secutus</l>
             
               <l n="2.327">Impiger e coelo iussis iter arripit Abram,</l>
             
               <l n="2.328">Lothque comes graditur, qua pingia pascua Sidon</l>
             
               <l n="2.329">Explicat, herbosa pecudes in ualle <seg xml:id="w2108">tenebant.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.330">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2136"/>Hinc . . . 333 relinquens] </mentioned>Gn 13, 5-12</p>
                  </note> pręculta <add resp="amb256">legit</add>, regio <add resp="amb256">dum iam</add> una reuersos</l>
             
               <l n="2.331">Non capit et pugnas <add resp="amb256">pastorum</add> rixa ciebat.</l>
             
               <l n="2.332">Et qua Iordanus pręlabitur amne, <add resp="amb256">recedit</add>
               </l>
             
               <l n="2.333">Loth patruo <add resp="amb256">campos </add>et pabula nota <seg xml:id="w2136">relinquens.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.334">Exuuias<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2142"/>Exuuias . . . hoste] </mentioned>Gn 14, 14-16</p>
                  </note> uictor pulso referebat ab <seg xml:id="w2142">hoste,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.335">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2148"/>Atque . . . docetur] </mentioned>Gn 15</p>
                  </note> suę gentis senior <add resp="amb256">uentura</add> 
                  <seg xml:id="w2148">docetur.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.336">Iuxta<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2155"/>Iuxta . . . agros] </mentioned>Gn 16</p>
                  </note> Agar puerumque sinu gestabat in <seg xml:id="w2155">agros:</seg>
               </l>
             
               <l n="2.337">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2165"/>Hic . . . promittitur] </mentioned>Gn 17</p>
                  </note> percussa uiro recutitę foedera carnis,</l>
             
               <l n="2.338">Certaque iam proles <seg xml:id="w2165">promittitur,</seg> ac<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2174"/>ac . . . umbras] </mentioned>Gn 19, 1-29</p>
                  </note> prope tellus</l>
             
               <l n="2.339">Procumbit, nigrasque ruens <add resp="amb256">subsedit ad</add> 
                  <seg xml:id="w2174">umbras.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.340">Cernitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2180"/>Cernitur . . . soporis] </mentioned>Gn 20, 2-3</p>
                  </note> Abimelech et iurgia <add resp="amb256">nota </add>:</l>
             
               <l n="2.341">Ludit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2185"/>Ludit . . . puer] </mentioned>Gn 21, 2</p>
                  </note> anus <add resp="amb256">gremio</add> matris <seg xml:id="w2185">
                     <hi rend="i">puer</hi>,</seg> inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2189"/>inde . . . ducesque] </mentioned>Gn 21, 9</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">fugatur</add>
               </l>
             
               <l n="2.342">Serua, <seg xml:id="w2189">ducesque</seg>
                  <note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2193"/>ducesque . . . foedus] </mentioned>Gn 21, 27</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">inter percussit Bersaba </add>.</l>
             
               <l n="2.343">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2221"/>Hic . . . 346 aras] </mentioned>Gn 22, 1-18</p>
                  </note> strue lignorum stat patris <add resp="amb256">uictima gnatus</add>:</l>
             
               <l n="2.344">Heu<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2221"/>Heu . . . 346 aras] </mentioned>
                        <hi rend="i">tres versus additi e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> dolor optatę postrema in tempora prolis!</l>
             
               <l n="2.345">
                  <add resp="amb256">Attamen</add> et sic stat iussis parere supernis.</l>
             
               <l n="2.346">Accinctus ferro puerum mox sistit ad <seg xml:id="w2221">aras:</seg>
               </l>
             
               <l n="2.347">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2234"/>Non . . . pecunia] </mentioned>Gn 23</p>
                  </note> desunt lachrimę, non carę flebile funus</l>
             
               <l n="2.348">Coniugis, in tumulum non pensa <seg xml:id="w2234">pecunia;</seg> 
                  <add resp="amb256">lectum</add>
               </l>
             
               <l n="2.349">Est iter ac reditus, <add resp="amb256">Bathuelis</add> filia uenit</l>
             
               <l n="2.350">Optato; hęc lachrimas matris <add resp="amb256">desiccat</add> 
                  <seg xml:id="w2248">amanti.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.351">Sunt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2274"/>Sunt . . . 354 gemello] </mentioned>Gn 25</p>
                  </note> noua Cethurę connubia, longus et ordo</l>
             
               <l n="2.352">Stirpis, et annosi sublimia funera patris.</l>
             
               <l n="2.353">Ismael hic multa circum se prole tuetur,</l>
             
               <l n="2.354">Ventrem alibi foetu soluit Rebeccha <seg xml:id="w2274">gemello.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.355">Versatur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2288"/>Versatur . . . gnatus] </mentioned>Gn 26</p>
                  </note> Geraris, fugit et noua regibus <add resp="amb256">Isach</add>
               </l>
             
               <l n="2.356">Pacta ferit: gemina stabat cum <add resp="amb256">coniuge </add>
                  <seg xml:id="w2288">gnatus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.357">Venator<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2320"/>Venator . . . 361 reuerso] </mentioned>Gn 27; 33</p>
                  </note> quicquid lassanti lustra ferasque </l>
             
               <l n="2.358">Offerret sese iaculo percellere doctus,<milestone unit="page" n="23'"/>
               </l>
             
               <l n="2.359">Emicat in siluas, plangunt per terga pharetrę.</l>
             
               <l n="2.360">Iunior<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2311"/>Iunior . . . epulas] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> ast epulas iunior</p>
                  </note> ast <seg xml:id="w2311">epulas</seg> matris prior obtulit arte:</l>
             
               <l n="2.361">Venatu genitor turbatur fratre <seg xml:id="w2320">reuerso.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.362">Longe abit et fratrem maternum inuisit <add resp="amb256">Iacob</add>.</l>
             
               <l n="2.363">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2338"/>Hic . . . labores] </mentioned>Gn 29, 15-30</p>
                  </note> partus quęsitus amor, fraudataque sępe</l>
             
               <l n="2.364">Immensos merces compensat digna <seg xml:id="w2338">labores,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.365">Adque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2351"/>Adque . . . agro] </mentioned>Gn 33, 19</p>
                  </note> solum <add resp="amb256">patrium</add> post multa <add resp="amb256">exhausta</add> redibat,</l>
             
               <l n="2.366">Depositique lares empto <add resp="amb256">statuuntur in </add>
                  <seg xml:id="w2351">agro.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.367">Huc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2353"/>Huc iuxta] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> et prope sunt</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2353">iuxta</seg> raptus, et sunt certamina fratrum.</l>
             
               <l n="2.368">Secessit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2365"/>Secessit . . . primum] </mentioned>Gn 35, 6-8</p>
                  </note> Luzam, <add resp="amb256">elata</add> est hic <add resp="amb256">Debbora</add> 
                  <seg xml:id="w2365">primum,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.369">Dehinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2372"/>Dehinc . . . luctum] </mentioned>Gn 35, 16-20</p>
                  </note> alios obitus, <add resp="amb256">alium audiit</add> Euphrata <seg xml:id="w2372a">luctum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.370">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2385"/>Et . . . nepotum] </mentioned>Gn 35, 27-29</p>
                  </note> clarum ostentat genitoris Manbra pheretrum:</l>
             
               <l n="2.371">Stant nati <add resp="amb256">circum</add> flentes, stat turba <seg xml:id="w2385">nepotum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.372">Parte<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2409"/>Parte . . . 375 Esaus] </mentioned>Gn 36</p>
                  </note> alia regio nemoris horrebat opaci</l>
             
               <l n="2.373">Diues <add resp="amb256">auis,</add> diues populorum pinguis <add resp="amb256">Idume</add>.</l>
             
               <l n="2.374">Gens olli duplex, <add resp="amb256">diuisaque</add> sceptra regentum:</l>
             
               <l n="2.375">Hac late excurrit <add resp="amb256">uenatu</add> exercitus <seg xml:id="w2409">Esaus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.376">Accedit diuersa <add resp="amb256">uirum</add> fortuna, Iosippus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2426"/>Iosippus . . . 378 habenis] </mentioned>Gn 41, 39-41</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="2.377">Per uarios casus et <add resp="amb256">multa pericula</add> rerum</l>
             
               <l n="2.378">Cernitur Aegypti <add resp="amb256">tandem</add> pręfectus <seg xml:id="w2426">habenis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.379">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2433"/>Hęc . . . noctis] </mentioned>Gn 46, 2</p>
                  </note> uia <add resp="amb256">fatorum</add>, et uerę pręsagia <seg xml:id="w2433">noctis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.380">Emigrant,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2459"/>Emigrant . . . 383 omnis] </mentioned>Gn 47, 1-4</p>
                  </note> Phariis traducitur Israel oris,</l>
             
               <l n="2.381">Quantaque cogit amor <add resp="amb256">Iudam</add> perferre legebant.   </l>
             
               <l n="2.382">Ballatus ouium resonant per pinguia culta,</l>
             
               <l n="2.383">Atque uago pecori Arsinois discurritur <seg xml:id="w2459">omnis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.384">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2472"/>Hinc . . . auito] </mentioned>Gn 50, 6-9</p>
                  </note> clara exequias comitatur pompa: sepulcro</l>
             
               <l n="2.385">Ossa patris longum per iter portantur <seg xml:id="w2472">auito.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.386">Occubuitque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2478"/>Occubuitque . . . Iosippus] </mentioned>Gn 50, 26</p>
                  </note> ingens iam <add resp="amb256">grandi</add> aetate <seg xml:id="w2478">Iosippus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.387">Ambages longę ueniunt prope; tollitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2499"/>tollitur . . . 389 aulam] </mentioned>Ex 2, 10</p>
                  </note> undis </l>
             
               <milestone unit="page" n="24"/>
               <l n="2.388">Moses et exemptum matri mandabat alendum</l>
             
               <l n="2.389">Insignisque puer forma reuocatur in <seg xml:id="w2499">aulam.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.390">Fugit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2502"/>Fugit . . . exilium] </mentioned>Ex 2, 15</p>
                  </note> in <seg xml:id="w2502">exilium;</seg> uisu<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2516"/>uisu . . . 392 dabat] </mentioned>Ex 3</p>
                  </note> mirabile uocem</l>
             
               <l n="2.391">Misit flamma rubo: "Procul hinc uestigia siste",</l>
             
               <l n="2.392">Et deinceps mandata <seg xml:id="w2516">dabat</seg> rursusque reuisit</l>
             
               <l n="2.393">Aegyptum. Fratri<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2523"/>Fratri . . . Aaron] </mentioned>Ex 4, 27</p>
                  </note> redeunti occurrit <seg xml:id="w2523">Aaron,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.394">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2531"/>Hinc . . . Crudelis] </mentioned>Ex 5</p>
                  </note> adeunt regem et referunt mandata; recusat</l>
             
               <l n="2.395">
                  <seg xml:id="w2531">Crudelis,</seg> monstris<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2543"/>monstris . . . 397 clades] </mentioned>Ex 7 - 10</p>
                  </note> illi coelestibus instant,</l>
             
               <l n="2.396">Duraturque malis Pharao. Bacchatur in omnem</l>
             
               <l n="2.397">Aegyptum <seg xml:id="w2543">clades;</seg> permissi<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2554"/>permissi . . . 399 Diripiunt] </mentioned>Ex 12, 31-36</p>
                  </note> tollere tandem</l>
             
               <l n="2.398">Signa duces abeunt et gentis tecta nephandę</l>
             
               <l n="2.399">
                  <seg xml:id="w2554">Diripiunt:</seg> mens<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2560"/>mens . . . uulgo] </mentioned>Ex 12, 28</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">una uiris</add>, cadit hostia <seg xml:id="w2560">uulgo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.400">Egressis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2566"/>Egressis . . . coelo] </mentioned>Ex 13, 21-22</p>
                  </note> monstrabat iter <add resp="amb256">lux</add> pręuia <seg xml:id="w2566">coelo;</seg>
               </l>
             
               <l n="2.401">Incedunt,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2572"/>Incedunt . . . hostis] </mentioned>Ex 14, 5-9</p>
                  </note> subitus tergo quibus imminet <seg xml:id="w2572">hostis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.402">"Este<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2588"/>Este . . . 404 malo] </mentioned>Ex 14, 13-14</p>
                  </note> uiri, durate, <add resp="amb256">bonam spem</add> pectore <add resp="amb256">cuncti</add>
               </l>
             
               <l n="2.403">Pręripite", ingeminat Moses, "Deus eximet omni,</l>
             
               <l n="2.404">
                  <add resp="amb256">Neu dubitate</add>, <seg xml:id="w2588">malo",</seg> gressumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2604"/>gressumque . . . 406 natabat] </mentioned>Ex, 14, 22-29</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">tulere</add> per undas.</l>
             
               <l n="2.405">Ecce instat Pharao, pelagus <add resp="amb256">superingruit </add>hosti.</l>
             
               <l n="2.406">Passim equites, <add resp="amb256">currus, opulentaque</add> gaza <seg xml:id="w2604">natabat.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.407">
                  <add resp="amb256">Aequore</add> transmisso <add resp="amb256">exultans </add>iam concutit <add resp="amb256">arma</add>
               </l>
             
               <l n="2.408">
                  <seg xml:id="w2611">Israel;</seg> hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2634"/>hinc . . . 411 Deus] </mentioned>Ex 16, 13</p>
                  </note> rapido gradiuntur in auia cursu,</l>
             
               <l n="2.409">Perque sitim et siluas et per deserta <seg xml:id="w2625">feruntur,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2625"/>feruntur] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> meabant</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="2.410">Quis coelo uenere dapes, populumque cibauit </l>
             
               <l n="2.411">Ipse <seg xml:id="w2634">Deus;</seg> quintis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2658"/>quintis . . . 415 Consulitur] </mentioned>Ex 17-18</p>
                  </note> castris exercitus intrat</l>
             
               <l n="2.412">In Rhaphidon, scatuitque latex de rupe perennis.</l>
             
               <l n="2.413">Esaidem infestis hic perculit obuius <add resp="amb256">armis,</add>
               </l>
             
               <l n="2.414">Quo socer excitus de Madianitide terra</l>
             
               <l n="2.415">
                  <seg xml:id="w2658">Consulitur;</seg> nitidum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2691"/>nitidum . . . 419 atra] </mentioned>Ex 19, 16-20</p>
                  </note> hinc iussus subit aethera Moses. </l>
             
               <l n="2.416">Incubuit nubes circumque incendia fumant,</l>
             
               <l n="2.417">Mons mugire solo et sonitu strepere alta tubarum:</l>
             
               <l n="2.418">Horribili audiri uoces clangore per omnem</l>
             
               <l n="2.419">Hinc populum: nebula tunc sese condidit <seg xml:id="w2691">atra.</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="24'"/>
               <l n="2.420">Ingressus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2705"/>Ingressus . . . ritus] </mentioned>Ex 20-31</p>
                  </note> uitę et iuris pręcepta docetur,</l>
             
               <l n="2.421">Quaque Deum placent sacri misteria <seg xml:id="w2705">ritus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.422">Longe<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2734"/>Longe . . . 426 uirum] </mentioned>Ex 32</p>
                  </note> alia interea castris sub monte geruntur.</l>
             
               <l n="2.423">Sistra sonant, thyasi celeres uertuntur in orbes,</l>
             
               <l n="2.424">Statque Apis medio, recolunt portenta deorum,</l>
             
               <l n="2.425">It ferro Leuita <seg xml:id="w2729">metens,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2729"/>metens] </mentioned>nitens <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> cui multa cadebat</l>
             
               <l n="2.426">Turba <seg xml:id="w2734">uirum.</seg> Compacta<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2739"/>Compacta . . . arca] </mentioned>Ex 37, 1-9</p>
                  </note> stetit prope foederis <seg xml:id="w2739">arca:</seg>
               </l>
             
               <l n="2.427">Illinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2758"/>Illinc . . . 429 noxę] </mentioned>Ex 40, 34-38</p>
                  </note> signa capi <add resp="amb256">solitum</add>, seu castra moueri,</l>
             
               <l n="2.428">Sistere seu potius, uotiuaque uictima <add resp="amb256">duci</add>,</l>
             
               <l n="2.429">Et stabant uarię descripta piacula <seg xml:id="w2758">noxę.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.430">Initiata<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2773"/>Initiata . . . amictus] </mentioned>Lv 8, 1-10</p>
                  </note> sacris gens additur, <add resp="amb256">infula</add>, uittę<ref target="#n2765">
                     <seg xml:id="w2765">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="2.431">Et proprii de more <add resp="amb256">uiris gestantur</add> 
                  <seg xml:id="w2773">amictus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.432">Dumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2796"/>Dumque . . . 435 litandi] </mentioned>Lv 10, 1-10</p>
                  </note> prophanata non rite <add resp="amb256">litatur </add>acerra,</l>
             
               <l n="2.433">Accensus fratres inuasit coelitus ignis.</l>
             
               <l n="2.434">Quo terrore illo raro <add resp="amb256">accedebat Aaron</add>,</l>
             
               <l n="2.435">
                  <add resp="amb256">Obseruans</add> ritum feriarum et iura <seg xml:id="w2796">litandi.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.436">Excubias<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2887"/>Excubias . . . 450 Calculus] </mentioned>Nm 2</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">statuunt tunc</add> demum <add resp="amb256">et forma redacta est</add>
               </l>
             
               <l n="2.437">Castrorum, iussum <add resp="amb256">turbas ad signa</add> referri</l>
             
               <l n="2.438">Sub duce quemque suo, <add resp="amb256">medioque recepta locatur</add>
               </l>
             
               <l n="2.439">Arca Dei, ualidę numerus dehinc plebis <add resp="amb256">initur</add>.</l>
             
               <l n="2.440">Bisseni proceres stabant, suaque agmina cuique</l>
             
               <l n="2.441">Et bissena omnis in castra exercitus ibat.</l>
             
               <l n="2.442">Tunc terno commissa duci custodia, seruat</l>
             
               <l n="2.443">Quisque latus propriasque uices, ut tessera turmis</l>
             
               <l n="2.444">Sortito <add resp="amb256">ascripsit</add>, quadrato tenditur, atque</l>
             
               <l n="2.445">Omne latus sobolis delectę robora cingunt.</l>
             
               <l n="2.446">Seruato pariter incedunt ordine cuncti</l>
             
               <l n="2.447">Quattuor in partes positi, triaque agmina cędunt</l>
             
               <l n="2.448">Cuilibet; unus enim assideat qui peruigil arcę</l>
             
               <l n="2.449">Exemptus, populi numero nec miscuit illum</l>
             
               <l n="2.450">
                  <seg xml:id="w2887">Calculus;</seg> hoc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2907"/>hoc . . . 452 cultu] </mentioned>Nm 3</p>
                  </note> triplicem sed turmam continet agmen,</l>
             
               <l n="2.451">Officio discreta suo gens subdita magno<milestone unit="page" n="25"/>
               </l>
             
               <l n="2.452">Pontifici, simili cuius stant pignora <seg xml:id="w2907">cultu.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.453">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2928"/>Hinc . . . 456 circum] </mentioned>Nm 10, 11-12</p>
                  </note> motum, noto quam primum classica signo</l>
             
               <l n="2.454">Insonuere uiris; Synai mons milite tandem</l>
             
               <l n="2.455">Deseritur, nubes progressa recumbit in agro</l>
             
               <l n="2.456">Pharanio; <seg xml:id="w2928">circum</seg>
                  <note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2932"/>circum . . . ignis] </mentioned>Nm 11, 1-3</p>
                  </note> exurens <seg xml:id="w2930">hic</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2930"/>hic] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> uisitur <seg xml:id="w2932">ignis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.457">Egressi<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2937"/>Egressi . . . campo] </mentioned>Nm 11, 35</p>
                  </note> castra effodiunt Asarothide <seg xml:id="w2937">campo,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.458">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2943"/>Atque . . . culpę] </mentioned>Nm 12, 10</p>
                  </note> luit poenas confictę fęmina <seg xml:id="w2943">culpę.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.459">Metantur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2970"/>Metantur . . . 462 gentis] </mentioned>Nm 13</p>
                  </note> posthac qua <seg xml:id="w2947">iam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2947"/>iam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> plaga terminat illa.</l>
             
               <l n="2.460">Hinc missi qui certa ferant, fando agmina terrent: </l>
             
               <l n="2.461">"Vidimus Enachidas aequalia robora coelo,</l>
             
               <l n="2.462">Et fortem Esaidem, <add resp="amb256">ualidissimaque</add> oppida <seg xml:id="w2970">gentis."</seg>
               </l>
             
               <l n="2.463">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2988"/>Hinc . . . 465 surgunt] </mentioned>Nm 16</p>
                  </note> questus hominum et diuortia longa uiarum,</l>
             
               <l n="2.464">Ac coedes populi, diruptoque haustus hiatu</l>
             
               <l n="2.465">Interiit Choreas, incendiaque altera <seg xml:id="w2988">surgunt.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.466">Cernitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2991"/>Cernitur . . . uirgę] </mentioned>Nm 17, 20</p>
                  </note> examen <seg xml:id="w2991">uirgę,</seg> desertaque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2999"/>desertaque . . . bibebant] </mentioned>Nm 20, 11</p>
                  </note> rursus</l>
             
               <l n="2.467">Ingressi latices icta de rupe <seg xml:id="w2999">bibebant.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2999"/>bibebant] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> potabant</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="2.468">Iuxta<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3005"/>Iuxta . . . Horo] </mentioned>Nm 20, 22</p>
                  </note> obitus picti, natusque <add resp="amb256">Eleazarus</add> 
                  <seg xml:id="w3005">Horo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.469">Vestibus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3008"/>Vestibus . . . defuncti] </mentioned>Nm 20, 28</p>
                  </note> induitur <seg xml:id="w3008">
                     <hi rend="i">defuncti</hi>:</seg> hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3018"/>hic . . . medetur] </mentioned>Nm 21, 1-9</p>
                  </note> contudit hostem</l>
             
               <l n="2.470">Israel, et lęsis prope uipera uisa <seg xml:id="w3018">medetur.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.471">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3049"/>Inde . . . 475 potitur] </mentioned>Nm 21, 24-35</p>
                  </note> pererratis regionibus obuia <add resp="amb256">primum</add>
               </l>
             
               <l n="2.472">Pertulit arma Sei <add resp="amb256">percussoque oppida cępit</add>,</l>
             
               <l n="2.473">Vsque ad Ieboeum <add resp="amb256">quę</add> sunt a finibus <add resp="amb256">Arni</add>.</l>
             
               <l n="2.474">His terris quondam <add resp="amb256">Moabitas expulit</add> ille,</l>
             
               <l n="2.475">Cumque Ogo cernit <add resp="amb256">pariter regnoque </add>
                  <seg xml:id="w3049">potitur.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.476">Exagitat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3066"/>Exagitat . . . 478 auctus] </mentioned>Nm 22, 1-7</p>
                  </note> populos metus <add resp="amb256">et</add> uictoria <add resp="amb256">circum</add>;</l>
             
               <l n="2.477">Accersit Balaccus opemque et <add resp="amb256">carminis artem</add>,</l>
             
               <l n="2.478">Balaccus regno nuper Moabitidis <seg xml:id="w3066">auctus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.479">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3077"/>Et . . . ense] </mentioned>Nm 25, 1-8</p>
                  </note> iuxta turpis descripta patibula noxę</l>
             
               <l n="2.480">Cernuntur: Phinees męchos ulciscitur <seg xml:id="w3077">ense.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.481">Fit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3080"/>Fit . . . capitum] </mentioned>Nm 26</p>
                  </note> census <seg xml:id="w3080">capitum,</seg> iaciundę<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3091"/>iaciundę . . . sorores] </mentioned>Nm 27, 1-11</p>
                  </note> sortis initur</l>
             
               <milestone unit="page" n="25'"/>
               <l n="2.482">Tunc ratio, exposcunt fraudatę iura <seg xml:id="w3091">sorores.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.483">Delectus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3097"/>Delectus . . . recepit] </mentioned>Nm 27, 12-23</p>
                  </note> Iosue regimenque et sceptra <seg xml:id="w3097">recepit,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.484">Conuehitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3109"/>Conuehitur . . . auri] </mentioned>Nm 31, 9</p>
                  </note> terra de Madianitide pręda</l>
             
               <l n="2.485">Plurima, qua populus pecoris ditatur et <seg xml:id="w3109">auri,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.486">Concessęque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3119"/>Concessęque . . . terram] </mentioned>Nm 32</p>
                  </note> tribus parto consistere tractu,</l>
             
               <l n="2.487">Promissam pactę pugnando uincere <seg xml:id="w3119">terram.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.488">Progressus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3130"/>Progressus . . . Moses] </mentioned>Dt 5, 1-21</p>
                  </note> medio populo intra septa coacto</l>
             
               <l n="2.489">Commendat mandata iterum cęlestia <seg xml:id="w3130">Moses.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.490">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3154"/>Tunc . . . 493 ocellos] </mentioned>Dt 34</p>
                  </note> Abari demum conscenso uertice Phasga</l>
             
               <l n="2.491">Prospicit; hinc multum quęsitę regna tuetur</l>
             
               <l n="2.492">Telluris, quantum spacii latissima pandunt,</l>
             
               <l n="2.493">Ac sic in mortem placidus <add resp="amb256">componit </add>.</l>
             
               <l n="2.494">Tantarum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3163"/>Tantarum . . . successor] </mentioned>Ios 1, 1-9</p>
                  </note> rerum <add resp="amb256">molem</add> pondusque subiuit</l>
             
               <l n="2.495">Ipse gubernacli Iosue <seg xml:id="w3163">
                     <hi rend="i">successor,</hi>
                  </seg>
                  <add resp="amb256"> et</add> arcam</l>
             
               <l n="2.496">Protinus inuexit fluuio deductaque retro</l>
             
               <l n="2.497">Aegit aquas, <add resp="amb256">uacuo</add> cui restitit alueus amne</l>
             
               <l n="2.498">Inferior, tutumque exhausta hac parte meatum</l>
             
               <l n="2.499">Concessit, feruet <add resp="amb256">properando</add> exercitus <add resp="amb256">omnis</add>.</l>
             
               <l n="2.500">Hęc pressit medio et <add resp="amb256">uenientem</add> sustinet undam.</l>
             
               <l n="2.501">Transmissere <seg xml:id="w3197">omnes:</seg> imo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3207"/>imo . . . locantur] </mentioned>Ios 4, 3</p>
                  </note> de flumine sumptos</l>
             
               <l n="2.502">Bissenos lapides <add resp="amb256">statuunt</add> ubi castra <seg xml:id="w3207">locantur.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.503">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3213"/>Tunc . . . uidit] </mentioned>Ios 5, 2</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">circumcidi populum iam Galgala </add>.</l>
             
               <l n="2.504">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3273"/>Hinc . . . 512 coęquans] </mentioned>Ios 6 - 19</p>
                  </note> strauit gentes <add resp="amb256">incussi </add>fama pauoris.</l>
             
               <l n="2.505">Iam <add resp="amb256">primam Hyericon</add> post oppida cętera coepit:</l>
             
               <l n="2.506">Marte alacer fertur, <add resp="amb256">potis</add> est obsistere nulla </l>
             
               <l n="2.507">Vis hominum; passim strages rerumque uirorumque.</l>
             
               <l n="2.508">
                  <add resp="amb256">Obtentum</add> quodcunque iacet procul inter Amanum</l>
             
               <l n="2.509">Et qua tam leni subit aequora flumine Nilus:</l>
             
               <l n="2.510">Ora Syro prętenta mari, porrecta sub axem</l>
             
               <l n="2.511">Vsque Arabum regio, quam limite linea certo</l>
             
               <l n="2.512">Partitur tribubus cunctis segmenta <seg xml:id="w3273">coęquans.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.513">Concilium<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3286"/>Concilium . . . una] </mentioned>Ios 24</p>
                  </note> populi cernunt Sidone coactum:<milestone unit="page" n="26"/>
               </l>
             
               <l n="2.514">Effertur iuxta Iosue atque Eleazarus <seg xml:id="w3286">una.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.515">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3309"/>Hic . . . 518 omneis] </mentioned>Idc 2, 11-16</p>
                  </note> alius rerum et fortunę nascitur ordo,</l>
             
               <l n="2.516">Congressasque acies inter uictoria nutat,</l>
             
               <l n="2.517">Oppressę quoties adolent altaria gentis,</l>
             
               <l n="2.518">Poenituit quoties rursus, dominantur in <seg xml:id="w3309">omneis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.519">Longa ducum series sęuis crudescit in armis,</l>
             
               <l n="2.520">Stant pugnata uiris obnixo pręlia Marte.</l>
             
               <l n="2.521">Othoniel<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3326"/>Othoniel . . . riget] </mentioned>Idc 3, 7-11</p>
                  </note> hic aere <seg xml:id="w3326">riget,</seg> stat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3329"/>stat . . . Aioth] </mentioned>Idc 3, 12-30</p>
                  </note> ferreus <seg xml:id="w3329a">Aioth,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.522">Vomere<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3334"/>Vomere . . . spem] </mentioned>Idc 3, 31</p>
                  </note> bella gerit Sangar; <seg xml:id="w3334">spem</seg>
                  <note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3345"/>spem . . . 524 paruaque] </mentioned>Idc 4 - 5</p>
                  </note> Debbora tollit</l>
             
               <l n="2.523">Hic populo, laudumque in partem foemina <add resp="amb256">uenit</add>
               </l>
             
               <l n="2.524">Barachi; <seg xml:id="w3345">paruaque</seg>
                  <note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3348"/>paruaque . . . uideres] </mentioned>Idc 7, 1-8</p>
                  </note> manu Gedeona <seg xml:id="w3348">uideres.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.525">Res<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3355"/>Res . . . defit] </mentioned>Idc 7, 16-22</p>
                  </note> geritur facibus, nec clangens buccina <seg xml:id="w3355">
                     <hi rend="i">defit</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.526">Impius<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3363"/>Impius . . . regnum] </mentioned>Idc 9, 1-6</p>
                  </note> Abimelech fratrum de coede cruentum</l>
             
               <l n="2.527">Inuasit <seg xml:id="w3363">regnum.</seg> Potuit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3377"/>Potuit . . . 529 preces] </mentioned>Idc 9, 50-57</p>
                  </note> qua, ulciscitur illum </l>
             
               <l n="2.528">
                  <add resp="amb256">Ioathan</add>: perimunt collisos pręlia, nec <add resp="amb256">iam</add>
               </l>
             
               <l n="2.529">Euentu caruere <seg xml:id="w3377">preces.</seg> Dehinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3382"/>Dehinc . . . Iair] </mentioned>Idc 10, 1-5</p>
                  </note> Tolla secutus,</l>
             
               <l n="2.530">Atque <seg xml:id="w3382">Iair:</seg> moestum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3393"/>moestum . . . peragrans] </mentioned>Idc 11, 34-38</p>
                  </note> uictoria fecit Ieptam,</l>
             
               <l n="2.531">Filia cui questu replet nemora alta <seg xml:id="w3393">peragrans,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.532">Hęc miserę concessa feri solatia luctus.</l>
             
               <l n="2.533">Abessa,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3405"/>Abessa . . . Abdon] </mentioned>Idc 12, 8-13</p>
                  </note> Achialon, statque ordine tertius <seg xml:id="w3405">Abdon,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.534">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3418"/>Et . . . ulna] </mentioned>Idc 16, 19</p>
                  </note> peregrinus amor cui non <add resp="amb256">foeliciter</add> exit:</l>
             
               <l n="2.535">Deposuit Sanson crinem meretricis in <seg xml:id="w3418">ulna.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.536">Supplicia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3430"/>Supplicia . . . arca] </mentioned>I Sm 4, 16-17</p>
                  </note> exhauris hic, Heli, fusaque campis</l>
             
               <l n="2.537">Agmina coeduntur, captiua et ducitur <seg xml:id="w3430">
                     <hi rend="i">arca</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.538">Rexque caput Saul diademate cingitur aureo.</l>
             
               <l n="2.539">Castra<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3456"/>Castra . . . 541 ense] </mentioned>I Sm 14, 1-13</p>
                  </note> cadunt coram modo quo penetrauit <add resp="amb256">adortus</add>
               </l>
             
               <l n="2.540">Ionatas solus: sed qui comitatur euntem,</l>
             
               <l n="2.541">Demetit et lęto dat multos armiger <seg xml:id="w3456">ense,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.542">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3471"/>Atque . . . refutet] </mentioned>I Sm 14, 36-45</p>
                  </note> hic ob meritum in mortem deposcitur insons.</l>
             
               <l n="2.543">Stat contra populus, obstent uel fata, <seg xml:id="w3471">refutet.</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="26'"/>
               <l n="2.544">Accitus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3491"/>Accitus . . . 546 loquenti] </mentioned>I Sm 16, 14-23</p>
                  </note> pastor medicę non inscius artis.</l>
             
               <l n="2.545">Dum rapitur, regi furiata mente medetur,</l>
             
               <l n="2.546">Et iungit cytharę carmen prędulce <seg xml:id="w3491">loquenti.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.547">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3509"/>Hic . . . 549 ingens] </mentioned>I Sm 17, 48-51</p>
                  </note> tortę repetens excusso uerbere fundę</l>
             
               <l n="2.548">Ictus <seg xml:id="w3499">incursu</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3499"/>incursu] </mentioned>incussu <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> celeri referebat eodem,</l>
             
               <l n="2.549">Et populi terror Golias <seg xml:id="w3507">mox</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3507"/>mox] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> prope</p>
                  </note> concidit <seg xml:id="w3509">ingens.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.550">Ac<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3515"/>Ac . . . iuxta] </mentioned>I Sm 19, 8-10</p>
                  </note> depicta necis spectant discrimina <seg xml:id="w3515">
                     <hi rend="i">iuxta</hi>,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.551">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3523"/>Et . . . uiro] </mentioned>I Sm 20, 18-23</p>
                  </note> demum misso latitanti simbola telo</l>
             
               <l n="2.552">Iacta <seg xml:id="w3523">uiro</seg> effusamque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3527"/>effusamque . . . coactam] </mentioned>I Sm 22, 1-2</p>
                  </note> fugam turmamque <seg xml:id="w3527">coactam</seg>
               </l>
             
               <l n="2.553">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3533"/>Atque . . . necatos] </mentioned>I Sm 22, 17-19</p>
                  </note> sacerdotes non ullo iure <seg xml:id="w3533">necatos,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.554">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3546"/>Nec . . . aequo] </mentioned>I Sm 31</p>
                  </note> non uindictam tandem de rege receptam,</l>
             
               <l n="2.555">Marte Palestinis dum non concurritur <seg xml:id="w3546">aequo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.556">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3559"/>Ille . . . montes] </mentioned>II Sm 1, 17-27</p>
                  </note> dolor <seg xml:id="w3549">uatis,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3549"/>uatis] </mentioned>s <hi rend="i">in</hi> uatis <hi rend="i">suprascr</hi>
                     </p>
                  </note> mortes qui fleuit amaras,</l>
             
               <l n="2.557">Et uos, Gelboi, damnauit carmine, <seg xml:id="w3559">montes.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.558">Successus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3578"/>Successus . . . 560 gentes] </mentioned>II Sm 8</p>
                  </note> regni faustos pugnataque bella</l>
             
               <l n="2.559">Cernere erat, circumque hostes franguntur et usque</l>
             
               <l n="2.560">Victor ad Euphratem reuocauit sub iuga <seg xml:id="w3578">gentes.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.561">Sed dulcis non longa dies mortalibus aeui:</l>
             
               <l n="2.562">Turbatur fortuna domus, statque ultio coedis,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3594"/>coedis . . . tuę] </mentioned>II Sm 11</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="2.563">Infoelix Aethęe, <seg xml:id="w3594">tuę,</seg> sed sola uoluntas,</l>
             
               <l n="2.564">Haud negat esse ream quę se sibi conscia culpę,</l>
             
               <l n="2.565">Eualuit superare Deum solioque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3617"/>solioque . . . habenas] </mentioned>II Sm 19, 15</p>
                  </note> locatur</l>
             
               <l n="2.566">Redditus et regni rursus suscepit <seg xml:id="w3617">habenas.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.567">Omnibus interea <add resp="amb256">huc</add> acies uertuntur ad unum.</l>
             
               <l n="2.568">Aureus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3637"/>Aureus . . . eburna] </mentioned>
                        <num value="3">III</num> Rg 10, 14-25</p>
                  </note> et quo non alter speciosior <seg xml:id="w3631">oris</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3631"/>oris] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro </hi>ullus</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="2.569">Pro solio residet, spondaque accumbit <seg xml:id="w3637">eburna,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.570">
                  <add resp="amb256">Hunc</add> iuxta <seg xml:id="w3640">genitrix,</seg> diues pictura superbit.</l>
             
               <l n="2.571">Stabant templa Dei, sublimiaque atria regis,</l>
             
               <l n="2.572">Intentę<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3658"/>Intentę . . . serit] </mentioned>
                        <num value="3">III</num> Rg 5, 9-14</p>
                  </note> obseruant extremo a cardine gentes</l>
             
               <l n="2.573">Quęcunque ore <seg xml:id="w3658">serit.</seg> Sed non mortalibus ulla</l>
             
               <l n="2.574">Res tuta est, meliusque ferunt aduersa secundis.</l>
             
               <l n="2.575">Scinditur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3689"/>Scinditur . . . 577 paternum] </mentioned>
                        <num value="3">III</num> Rg 12, 9; 12, 28-30</p>
                  </note> in partes regnum direptaque templi<milestone unit="page" n="27"/>
               </l>
             
               <l n="2.576">Auexit spolia Aegyptus: proh dedecus, ecce</l>
             
               <l n="2.577">Prostituit se gens ritum auersata <seg xml:id="w3689">paternum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.578">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3696"/>Sed . . . Assa] </mentioned>
                        <num value="3">III</num> Rg 15, 9-22</p>
                  </note> Iudę columen populi scelus expulit <seg xml:id="w3696">Assa,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.579">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3734"/>Et . . . 584 sacri] </mentioned>
                        <num value="3">III</num> Rg 16</p>
                  </note> quamuis seras, <add resp="amb256">incesto a</add> sanguine poscit</l>
             
               <l n="2.580">Poenas Bassa, ferox <add resp="amb256">minus</add>, haud innoxius, ipse</l>
             
               <l n="2.581">Insidiis Zambri <add resp="amb256">luiturus</add> crimina, quando</l>
             
               <l n="2.582">Israel in geminas partes diuisus <add resp="amb256">abiuit</add>.</l>
             
               <l n="2.583">
                  <add resp="amb256">Surgit uulgati meretrix </add>ceu <add resp="amb256">corporis</add> Achab, </l>
             
               <l n="2.584">Sub <add resp="amb256">quo cessauit </add>placabilis hostia <seg xml:id="w3734">
                     <hi rend="i">sacri</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.585">Euersi <add resp="amb256">cultus</add> diuini huic, <add resp="amb256">notus </add>in agro</l>
             
               <l n="2.586">Ictus dat <seg xml:id="w3744">poenas;</seg> fatoque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3755"/>fatoque . . . 588 Iudę] </mentioned>IV Rg 9, 22-29</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">occumbit eodem</add>
               </l>
             
               <l n="2.587">Qui se participem sceleris <add resp="amb256">coniunxerat olli</add>
               </l>
             
               <l n="2.588">Rex <seg xml:id="w3755">Iudę:</seg> in<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3766"/>in . . . origo] </mentioned>IV Rg 10, 6-7</p>
                  </note> prolem <add resp="amb256">clades grassata uagatur</add>,</l>
             
               <l n="2.589">Mandatoque <add resp="amb256">die una</add> omnis <add resp="amb256">iugulatur </add>
                  <seg xml:id="w3766">origo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.590">
                  <add resp="amb256">Fatidicę falli nequeunt oracula mentis</add>:</l>
             
               <l n="2.591">Nam <add resp="amb256">fore</add> sic <add resp="amb256">dudum uatum</add> responsa <seg xml:id="w3778">
                     <hi rend="i">canebant</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.592">Tunc,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3811"/>Tunc . . . 596 Ioas] </mentioned>IV Rg 11, 1-3</p>
                  </note> qualem in <add resp="amb256">tragico non</add> uidit <add resp="amb256">scęna cothurno</add>,</l>
             
               <l n="2.593">Exoritur casus, faciesque <add resp="amb256">miserrima</add> cędis.</l>
             
               <l n="2.594">Heu regni <add resp="amb256">crudelis </add>amor! Athalia sęuit,</l>
             
               <l n="2.595">Nec pueris fera quod mater, quod <add resp="amb256">foemina parcit</add>.</l>
             
               <l n="2.596">Effugit insanam de <seg xml:id="w3809">strage</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3809"/>strage] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> peste</p>
                  </note> ereptus <seg xml:id="w3811">
                     <hi rend="i">Ioas</hi>,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.597">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3823"/>Nec . . . cruentas] </mentioned>IV Rg 14, 5; 14, 19</p>
                  </note> scelere occisum non tanto <add resp="amb256">Amasias ultus</add>
               </l>
             
               <l n="2.598">Euasisse manus potuit pietate <seg xml:id="w3823">
                     <hi rend="i">cruentas</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.599">Delituit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3860"/>Delituit . . . 604 amens] </mentioned>IV Rg 15, 4-6; II Par 26</p>
                  </note> nato commisso Azaria regno,</l>
             
               <l n="2.600">Elatus frustra uiolata id rettulit ara.</l>
             
               <l n="2.601">Et qui sępe ferox certamine contudit hostem</l>
             
               <l n="2.602">Ac fines circum sumptis deterruit armis,</l>
             
               <l n="2.603">Ille suos animos haud pertulit irrita <add resp="amb256">ponens</add>
               </l>
             
               <l n="2.604">Thura Deo subitisque notis eluditur <seg xml:id="w3860">amens.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.605">Zachariam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3863"/>Zachariam . . . trucidauit] </mentioned>IV Rg 15, 10</p>
                  </note> Sellis <seg xml:id="w3863a">trucidauit,</seg> Manache<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3865"/>Manache Sellim] </mentioned>IV Rg 15, 14</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w3865">Sellim,</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="27'"/>
               <l n="2.606">Romelides<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3871"/>Romelides . . . interficit] </mentioned>IV Rg 15, 27</p>
                  </note> natum huic <seg xml:id="w3871">interficit,</seg> Oseas<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3873"/>Oseas illum] </mentioned>IV Rg 15, 30</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w3873">illum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.607">Et sic imperiis agitatus fluctuat usque</l>
             
               <l n="2.608">Israel, inuexitque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3924"/>inuexitque . . . 614 fouebat] </mentioned>IV Rg 26; II Par 28</p>
                  </note> scelus cultumque <add resp="amb256">profanum</add>
               </l>
             
               <l n="2.609">Rex Achaz Iudę; Assyria implorauit ab usque</l>
             
               <l n="2.610">Auxilia, et gemino sic est defensus ab hoste.</l>
             
               <l n="2.611">Non tamen id paruo stetit illi; pręda tyranno</l>
             
               <l n="2.612">Conuehitur raptum templi <add resp="amb256">penetralibus aurum</add>,</l>
             
               <l n="2.613">Gentilesque deos aris <add resp="amb256">male</add> credulus ambit,</l>
             
               <l n="2.614">Quaque perit <add resp="amb256">demens</add> facinus <add resp="amb256">pestemque </add>.</l>
             
               <l n="2.615">Stabat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3941"/>Stabat . . . 617 ualuas] </mentioned>II Par 29, 1-3</p>
                  </note> pro templo Ezechias legemque <add resp="amb256">tenebat</add>,</l>
             
               <l n="2.616">Commendatque uiris <add resp="amb256">patrii libamina ritus</add>,</l>
             
               <l n="2.617">Ac clausas <add resp="amb256">moto reserauit cardine </add>.</l>
             
               <l n="2.618">Pontifices populi hic de <add resp="amb256">more piacula</add> mactant:</l>
             
               <l n="2.619">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3968"/>Non . . . 621 cannis] </mentioned>II Par 29, 25-28</p>
                  </note> desunt cytharę, <add resp="amb256">sonitu </add>non tibia claro,</l>
             
               <l n="2.620">Quęque <add resp="amb256">aperit</add> 
                  <add resp="amb256">latum</add> fundo tuba flexilis oram</l>
             
               <l n="2.621">Cimbalaque <add resp="amb256">et uariis</add> resonabant <add resp="amb256">organa </add>.</l>
             
               <l n="2.622">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3988"/>His . . . 624 furorem] </mentioned>II Par 30, 6-9</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">carmen </add>patulo <add resp="amb256">iuuenum chorus accinit ore</add>,</l>
             
               <l n="2.623">Atque <add resp="amb256">iubet </add>fieri populis <add resp="amb256">hortamina</add> circum,</l>
             
               <l n="2.624">Diuinum <add resp="amb256">ut reuocent</add> precibus pia uota <seg xml:id="w3988">furorem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.625">Parte<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4027"/>Parte . . . 630 uinctus] </mentioned>IV Rg 17, 1-6</p>
                  </note> alia <add resp="amb256">Assyrium migrat captiuus </add>in orbem </l>
             
               <l n="2.626">Israel <add resp="amb256">et patrii </add>traducitur aeris exul,</l>
             
               <l n="2.627">Illorumque larem ignoti tenuere coloni,</l>
             
               <l n="2.628">Qui male <add resp="amb256">commixtis </add>tribuunt exordia sacris,</l>
             
               <l n="2.629">In terra qua cultus erat lectissimus olim.</l>
             
               <l n="2.630">Sed ueterum peccata luit suaque Ossia <seg xml:id="w4027">uinctus.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.631">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4061"/>At . . . 635 illo] </mentioned>II Par 32, 20-23</p>
                  </note> pro rege pio Deus ipse accingitur armis</l>
             
               <l n="2.632">Cęlestumque ruunt accensę in pręlia turmę.</l>
             
               <l n="2.633">Res geritur Iudę proprii sine militis usu,</l>
             
               <l n="2.634">Strata <add resp="amb256">uirum</add> cęsis dum spectat corpora castris,</l>
             
               <l n="2.635">Sennacheris campo uix territus aufugit <seg xml:id="w4061">illo.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.636">Sacrilegi<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4088"/>Sacrilegi . . . 639 aris] </mentioned>II Par 33</p>
                  </note> accedit scelus huc insigne Manassę.</l>
             
               <l n="2.637">Templa prophanantur rursus, peregrinus in aedem<milestone unit="page" n="28"/>
               </l>
             
               <l n="2.638">Ascitur cultus, natusque exempla secutus</l>
             
               <l n="2.639">Non de more patrum uetitis adolebat in <seg xml:id="w4088">aris.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.640">Occasum populi cecinere oracula uatum.</l>
             
               <l n="2.641">Interea<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4110"/>Interea . . . 643 templa] </mentioned>II Par 34, 1-13</p>
                  </note> exitium tenuit aduersaque fata</l>
             
               <l n="2.642">Rex Iosias, ueterum nulli pietate secundus,</l>
             
               <l n="2.643">Instauratque aedem collapsam ac diruta <seg xml:id="w4110">templa.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.644">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4122"/>Ecce . . . urbem] </mentioned>II Par 34, 14</p>
                  </note> autem sacris inuenta uolumina legis</l>
             
               <l n="2.645">Vulgantur: metus attonitam mox permeat <seg xml:id="w4122">urbem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.646">Consultis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4145"/>Consultis . . . 649 usum] </mentioned>II Par 34, 22-28</p>
                  </note> proceres referunt responsa; futurum</l>
             
               <l n="2.647">Vrbis ut excidio gentis delicta luantur.</l>
             
               <l n="2.648">Interea regis pietati parcitur, irę</l>
             
               <l n="2.649">Subtrahitur meritę populi breue tempus in <seg xml:id="w4145">usum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.650">Aegyptus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4164"/>Aegyptus . . . 652 satelles] </mentioned>II Par 35, 20-24</p>
                  </note> iuxta pernix in bella ruebat,</l>
             
               <l n="2.651">Vrget, regi obstet, Iosias festinus; at illum</l>
             
               <l n="2.652">De subita raptum referebat cęde <seg xml:id="w4164">satelles;</seg>
               </l>
             
               <l n="2.653">Quemque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4184"/>Quemque . . . 655 regem] </mentioned>II Par 36, 1-4</p>
                  </note> creat <add resp="amb256">populus</add>, pharao illum in <add resp="amb256">uincla</add> petiuit</l>
             
               <l n="2.654">Et secum <add resp="amb256">ducit</add>, solio pro fratre relinquit</l>
             
               <l n="2.655">Eliachim, <add resp="amb256">Ioachim</add> mutato nomine, <seg xml:id="w4184">regem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.656">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4213"/>Ille . . . 660 auito] </mentioned>II Par 36, 5-10</p>
                  </note> suis auxit sceleratus crimina patrum,</l>
             
               <l n="2.657">Atque ea maturę processit culpa ruinę,</l>
             
               <l n="2.658">Assyriumque iugum expertus desciuit et hostis</l>
             
               <l n="2.659">Vicini sensit prędas <add resp="amb256">pugnamque</add> rebellis,</l>
             
               <l n="2.660">Accumulat sceleri cui filius hęres <seg xml:id="w4213">auito.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.661">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4289"/>Ecce . . . 672 pręfecit] </mentioned>IV Rg 24, 10-17</p>
                  </note> Palestinis sonipes <add resp="amb256">persultat in aruis</add>
               </l>
             
               <l n="2.662">Assyrius, circumque obsessam permicat urbem</l>
             
               <l n="2.663">Miles et excusso perterret cuspide muros.</l>
             
               <l n="2.664">Tunc rex egreditur magna comitante caterua.</l>
             
               <l n="2.665">
                  <add resp="amb256">Stat paries</add> męstus tam grandi suplice, ceu qui</l>
             
               <l n="2.666">Iactet: "Et ipse <add resp="amb256">fui</add>, cui nunc fortuna repente</l>
             
               <l n="2.667">
                  <add resp="amb256">Succubuit</add>, secumque trahens iam deuehit Orco."</l>
             
               <l n="2.668">Nil contra ille tamen cautes ceu dura <seg xml:id="w4266">mouetur.<ref target="#n4267">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="2.669">Protinus efferri thesauros pręcipit<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4273"/>pręcipit inde] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> imperat illo </p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4273">
                     <hi rend="i">inde</hi>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="2.670">Captiuumque agitur uulgus, longo ordine feruent:</l>
             
               <l n="2.671">Imperium inuitos Babilonem tendere <seg xml:id="w4284">cogit.</seg>
                  <milestone unit="page"
                             n="cogit] inter v. 671 et v. 672 auctor versum unum (Aufert una dies longę [...]) e margine posuit, sed postea delevit; idem versus eodem modo scriptus et postea expunctus post v. 692 et v. 69328'"/>
               </l>
             
               <l n="2.672">Sedechiam solio <seg xml:id="w4289">pręfecit;</seg> sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4321"/>sed . . . 677 cathenę] </mentioned>IV Rg 25, 1-7</p>
                  </note> mala uertit</l>
             
               <l n="2.673">Mens regem populis exemplum triste futurum,</l>
             
               <l n="2.674">Captiuus coram iugulari pignora cernit.</l>
             
               <l n="2.675">Neue fore misero spectaclum lętius ullum,</l>
             
               <l n="2.676">Sic fortuna uices mutauit, lumen utrumque</l>
             
               <l n="2.677">Eruitur, nectuntque manus post terga <seg xml:id="w4321">cathenę.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.678">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4437"/>Nec . . . 696 coibat] </mentioned>IV Rg 25, 8-21</p>
                  </note> procul inuoluens flammam caligine fumus</l>
             
               <l n="2.679">Tollitur, increpitant dispersa incendia late,</l>
             
               <l n="2.680">Sublatasque faces iaculantur in aethera circum,</l>
             
               <l n="2.681">Obscuram uero per noctem urbs tota relucet.</l>
             
               <l n="2.682">Accensus media templi furit aestus in aede,</l>
             
               <l n="2.683">Saxa ruunt muri penitus compage soluta.</l>
             
               <l n="2.684">Inde ignis superans summam dominatur in <add resp="amb256">arcem</add>,</l>
             
               <l n="2.685">Compręhensoque cadunt subito regalia tecta.</l>
             
               <l n="2.686">Tunc passim serpit uictor, longique laboris</l>
             
               <l n="2.687">Vna dies hauribat opus: carpenta uehuntur,</l>
             
               <l n="2.688">Aedibus huc educta honeratur <add resp="amb256">gaza</add> superbis.</l>
             
               <l n="2.689">Quod reliquum fuerat formę seu roboris urbi,</l>
             
               <l n="2.690">Nominis aut demum, captiuum ducitur, atque</l>
             
               <l n="2.691">Lictores procerum cędebant colla securi.</l>
             
               <l n="2.692">Exultat<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4419"/>Exultat . . . cernens] </mentioned> 
                        <hi rend="i">duo versus add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> tota uictor tibi miles in urbe,</l>
             
               <l n="2.693">Aediderat longum quae tempus, diruta <seg xml:id="w4419">cernens.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.694">Posthac longinquis regionibus exul agebat</l>
             
               <l n="2.695">A patria tellure procul coeloque sueto,</l>
             
               <l n="2.696">Atque una populus non amplius aede <seg xml:id="w4437">coibat.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.697">Post<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4486"/>Post . . . 704 censu] </mentioned>II Par 36, 21-23; I Esr 1, 1-4</p>
                  </note> longum exilium tandem multosque labores</l>
             
               <l n="2.698">Iam fatis <add resp="amb256">aderat promissum</add> tempus, et orbi</l>
             
               <l n="2.699">
                  <seg xml:id="w4451">Eripit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4451"/>Eripit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> abstulit</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4452">Assyrii</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4452"/>Assyrii] </mentioned>Assyrio <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> imperium, Mędosque subegit</l>
             
               <l n="2.700">Rex Persa ac solio trabeatus cernitur aureo.</l>
             
               <l n="2.701">Affulsit miseris libertas; uisere terram</l>
             
               <l n="2.702">Antiquam patriumque solum permissa potestas,</l>
             
               <l n="2.703">Edictumque urbis tunc diruta tollere templa,</l>
             
               <milestone unit="page" n="29"/>
               <l n="2.704">Et de regali suscepta pecunia <seg xml:id="w4486">censu.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.705">Alter<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4503"/>Alter . . . 707 secuti] </mentioned>I Esr 2</p>
                  </note> tunc Iosue populum Babilone reuexit,</l>
             
               <l n="2.706">Ascriptique duces acies rexere; manipli</l>
             
               <l n="2.707">Incedunt campis raptim sua signa <seg xml:id="w4503">secuti,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.708">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4551"/>Et . . . 715 templi] </mentioned>I Esr 3</p>
                  </note> multum optata tandem consistere terra</l>
             
               <l n="2.709">Cernuntur. Medio tuba perstrepit agmine clangens,</l>
             
               <l n="2.710">Et ritu ueteri populus tentoria ponit,</l>
             
               <l n="2.711">Ac statuunt altare Deo. Tum protinus aedem</l>
             
               <l n="2.712">Vrgent instaurare; duces capita ardua iungunt</l>
             
               <l n="2.713">Zorobabel cętuque suo comitatus Iesus.</l>
             
               <l n="2.714">Crescit opus: feruent omnes instantque labori,</l>
             
               <l n="2.715">Et perfecta stetit recidiui fabrica <seg xml:id="w4551">templi.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.716">Exciti<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4596"/>Exciti . . . 721 potestas] </mentioned>I Esr 7</p>
                  </note> Assyriam quo facto linquere certant,</l>
             
               <l n="2.717">Lęta manus tandem patrios inuisere fines.</l>
             
               <l n="2.718">Namque hominum coetus uenit alter, et altera castra;</l>
             
               <l n="2.719">Pręsidet his, quid ius quid sit phas, unicus autor</l>
             
               <l n="2.720">Noscere et in populum documenta edicere legis </l>
             
               <l n="2.721">Dux Esdras, rerum cui facta est ampla <seg xml:id="w4596">potestas.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.722">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4626"/>At . . . 726 talenta] </mentioned>I Esr 8</p>
                  </note> quos certa fides iras auertere diuum,</l>
             
               <l n="2.723">Quęruntur, sic ritus auis a Mose uetusto,</l>
             
               <l n="2.724">Sic longa serie seruato more iubetur.</l>
             
               <l n="2.725">Adducti parent mandatis, deinde legebant</l>
             
               <l n="2.726">Expositos lebetes argenti aurique <seg xml:id="w4626">
                     <hi rend="i">talenta</hi>.<ref target="#n4627">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="2.727">Quęsita<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4641"/>Quęsita . . . initum] </mentioned>I Esr 10</p>
                  </note> multum tandem uersantur in urbe:</l>
             
               <l n="2.728">Hic poenę ratio turmis et foedus <seg xml:id="w4641">initum.<ref target="#n4642">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="2.729">Egregius<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4655"/>Egregius . . . ] </mentioned>II Esr 1, 11</p>
                  </note> iuuenis non <seg xml:id="w4647">defuit:</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4647"/>defuit] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> deerat</p>
                  </note> aureus olli</l>
             
               <l n="2.730">Circundat humeros uirgato clauus amictu, <seg xml:id="w4655"/>
               </l>
             
               <l n="2.731">Qui<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4669"/>Qui . . . tollant] </mentioned>II Esr 2, 11-20</p>
                  </note> gestu facilis medio stans ordine pangit,</l>
             
               <l n="2.732">Quam partem muri proceres, quę moenia <seg xml:id="w4669">tollant.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.733">Vna<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4677"/>Vna . . . ferrum] </mentioned>II Esr 4, 10-12</p>
                  </note> operi est intenta manus, tenet altera <seg xml:id="w4677">ferrum,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.734">Obstrictamque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4682"/>Obstrictamque . . . plebem] </mentioned>II Esr 5</p>
                  </note> leuat periniquo foenore <seg xml:id="w4682">plebem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.735">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4690"/>Hinc . . . ] </mentioned>II Esr 7</p>
                  </note> agitur census: congesta pecunia crescit.<milestone unit="page" n="29'"/>
                  <seg xml:id="w4690"/>
               </l>
             
               <l n="2.736">Cogitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4703"/>Cogitur . . . 738 Mirantur] </mentioned>II Esr 8, 1-3</p>
                  </note> huc populus tota collectus ab urbe,</l>
             
               <l n="2.737">Intentique oculos legis pręcepta docentem</l>
             
               <l n="2.738">
                  <seg xml:id="w4703">Mirantur,</seg> iuxta<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4727"/>iuxta . . . 741 plebes] </mentioned>II Esr 10 - 11</p>
                  </note> iurati in uerba seorsum</l>
             
               <l n="2.739">Quisque suam latę in partem regionis abibat.</l>
             
               <l n="2.740">Rhachelides cum fratre sacram pulcherrimus urbem</l>
             
               <l n="2.741">Incoluit, circum diffusa est cętera <seg xml:id="w4727">plebes.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.742">Diuersa hinc series et rerum nascitur ordo,</l>
             
               <l n="2.743">Surgentesque noua cernunt de stirpe nepotes,</l>
             
               <l n="2.744">Atque uices regni uarias bellique tumultus.</l>
             
               <l n="2.745">Stat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4780"/>Stat . . . 749 sacerdos] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 11, 298-312</p>
                  </note> templi in medio fratris de cęde cruentus,</l>
             
               <l n="2.746">Moxque luit poenas post impia facta Ioannes.</l>
             
               <l n="2.747">Pręficitur Iadus, de more hunc infula uestit.</l>
             
               <l n="2.748">Exulat at frater, peregrino et seruit amori</l>
             
               <l n="2.749">Colle Garizeno ponens altare <seg xml:id="w4780">sacerdos,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.750">Defunctoque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4785"/>Defunctoque . . . Onias] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 11, 347, 2</p>
                  </note> puer patri succedit <seg xml:id="w4785">Onias.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.751">Impune<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4796"/>Impune . . . abactos] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 12, 2-7</p>
                  </note> ciues, dum uitant Sabbata, miles</l>
             
               <l n="2.752">Mactabat, secumque trahit Ptolomęus <seg xml:id="w4796">abactos.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.753">Affulsit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4807"/>Affulsit . . . amore] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 12, 11</p>
                  </note> tandem miseris spes unica: legem</l>
             
               <l n="2.754">Doctrinę quęrit captus Philadelphus <seg xml:id="w4807">amore.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.755">Auctus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4813"/>Auctus . . . crescit] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 12, 98</p>
                  </note> honor populo mandante Nicanore <seg xml:id="w4813">crescit:</seg>
               </l>
             
               <l n="2.756">Certa fides tantum et studii meruere labores.</l>
             
               <l n="2.757">Heu<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4846"/>Heu . . . 761 Procubuit] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 12, 157-185</p>
                  </note> quantum semper nocet imprudentia rebus!</l>
             
               <l n="2.758">Interitu gentis pene <seg xml:id="w4830">nam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4830"/>nam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> hoc</p>
                  </note> delirat auarus</l>
             
               <l n="2.759">Princeps, ni <add resp="amb256">iuuenis</add> iam cladi obsisteret acer.</l>
             
               <l n="2.760">Mirantur reditum, tunc omnis terra Iosippo</l>
             
               <l n="2.761">
                  <seg xml:id="w4846">Procubuit,</seg> fratrumque legunt examen et actis</l>
             
               <l n="2.762">Germanum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4856"/>Germanum . . . retundit] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 12, 222</p>
                  </note> Hircano uictoria lęta <seg xml:id="w4856a">retundit.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.763">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4868"/>Inde . . . urbem] </mentioned>I Mcc 1, 29-64</p>
                  </note> ferox saltus obsedit, sacra prophanat</l>
             
               <l n="2.764">Antiochus iuxta, totam uastarat et <seg xml:id="w4868">urbem.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.765">Iussa<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4873"/>Iussa . . . armis] </mentioned>I Mcc 2, 15-28</p>
                  </note> refellebat sumptis Mathathias <seg xml:id="w4873">armis:</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="30"/>
               <l n="2.766">Crudescunt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4881"/>Crudescunt . . . fratrum] </mentioned>I Mcc 3, 25-26</p>
                  </note> pugnę, stabant et pręlia <seg xml:id="w4881">fratrum,</seg>
               </l>
             
               <l n="2.767">Optatumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4887"/>Optatumque . . . festum] </mentioned>I Mcc 4, 36-59</p>
                  </note> diu celebrant per lumina <seg xml:id="w4887">festum.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.768">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4908"/>Sed . . . 770 cadentis] </mentioned>I Mcc 5 - 9, 18</p>
                  </note> non bella domi miseris, non extera desunt.</l>
             
               <l n="2.769">Marte uigil passim Iudas occurrit aperto,</l>
             
               <l n="2.770">Atque adeo sęuit mors uultu accensa <seg xml:id="w4908">cadentis.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.771">Fata<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4933"/>Fata . . . 774 sensit] </mentioned>I Mcc 10 - 12, 50</p>
                  </note> ducis luxere diu, molemque subiuit</l>
             
               <l n="2.772">Ionatas rerum, quas impiger euehit armis,</l>
             
               <l n="2.773">Insidias donec fraudemque expertus iniquam</l>
             
               <l n="2.774">Vsque suos <add resp="amb256">cęsos</add>
                  <ref target="#n4929">
                     <seg xml:id="w4929">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
                  <add resp="amb256">iniectaque</add> uincula <seg xml:id="w4933">sensit.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.775">Spem<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4976"/>Spem . . . 780 fraudi] </mentioned>I Mcc 13 - 16</p>
                  </note> populi Simon <add resp="amb256">moerentis</add> sustinet; illum</l>
             
               <l n="2.776">Sed frangit pietas, iterumque eluditur astu.</l>
             
               <l n="2.777">Hic paries: "Ne crede fidem contemnere suetis."<ref target="#n4953">
                     <seg xml:id="w4953">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="2.778">Tandem <add resp="amb256">post hostes</add> externaque pręlia spectant</l>
             
               <l n="2.779">Ecce, scelus<ref target="#n4963">
                     <seg xml:id="w4963">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </seg>
                  </ref>, generum soceri de cęde madentem;</l>
             
               <l n="2.780">Heu uitę exitio est probitas obnoxia <seg xml:id="w4976">fraudi!</seg>
               </l>
             
               <l n="2.781">Illinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5027"/>Illinc . . . 788 uallum] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 13, 228 - 248</p>
                  </note> elapsus studio defenditur urbis</l>
             
               <l n="2.782">Hircanus: subito fortuna ut uertitur, hostem</l>
             
               <l n="2.783">Persequitur uindex patris iam sede recepta.</l>
             
               <l n="2.784">Matris uisa tamen pro muro flagra retardant.</l>
             
               <l n="2.785">Et sic hortatu quamuis reuocantis in arma </l>
             
               <l n="2.786">Antiochi hic acies, admotaque machina, nec non</l>
             
               <l n="2.787">Apparent artes populi <add resp="amb256">nitentis ab</add> urbe,</l>
             
               <l n="2.788">Et mox sublatum percusso foedere <seg xml:id="w5027">
                     <hi rend="i">uallum</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.789">Mutauit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5068"/>Mutauit . . . 795 mussat] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 13, 249-300</p>
                  </note> fortuna uices aurumque sepulcro</l>
             
               <l n="2.790">Eggeritur: passim fert circum signa <add resp="amb256">domando</add>
               </l>
             
               <l n="2.791">Finitimos, foelix res aeque et fortis <add resp="amb256">adauxit</add>,</l>
             
               <l n="2.792">Ac uastata solo Samaria cernitur omnis.</l>
             
               <l n="2.793">Ciuilis subito discordia miscuit urbem,</l>
             
               <l n="2.794">Saducęa de parte stetit legesque refellit</l>
             
               <l n="2.795">Hircanus, Pharisęe, tuas: plebs dissona <seg xml:id="w5068">mussat.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.796">Ponit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5082"/>Ponit . . . ] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 13, 301-319</p>
                  </note> Aristobolus capiti diadema cruentum,</l>
             
               <l n="2.797">Et scelere infoelix male regia sceptra resumit.<milestone unit="page" n="30'"/>
                  <seg xml:id="w5082"/>
               </l>
             
               <l n="2.798">Pręficitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5142"/>Pręficitur . . . 807 uereri] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 13, 320-404</p>
                  </note> solio eductus de carcere frater,</l>
             
               <l n="2.799">Et fortuna uiro contra pugnauit eunti.</l>
             
               <l n="2.800">Sensit opem appulsa Aegypti de littore classe,</l>
             
               <l n="2.801">Ac rursus <add resp="amb256">uires</add> reficit, uictorque patenti</l>
             
               <l n="2.802">Euehitur campo: sed <add resp="amb256">uirtuti</add> aemula gentis</l>
             
               <l n="2.803">Seditio transit medios obnixa per enses.</l>
             
               <l n="2.804">Aggessit numerosę odio suspendia plebis: </l>
             
               <l n="2.805">Extorres fugiunt ausi iam obsistere nuper,</l>
             
               <l n="2.806">Testatusque tibi acceptum id, Pharisęe, referri</l>
             
               <l n="2.807">Occubuit suadens uestrum <add resp="amb256">consulta </add>.</l>
             
               <l n="2.808">Consilio<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5197"/>Consilio . . . 816 urbe] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. AJ</hi> 13, 405-14, 79</p>
                  </note> mulier tunc regnum inuasit inito<ref target="#n5149">
                     <seg xml:id="w5149">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="2.809">Inque aulam reuocat Pharisęos, gentis honores</l>
             
               <l n="2.810">Restituit <add resp="amb256">dudum</add> non <add resp="amb256">uano</add> crimine <add resp="amb256">demptos</add>.</l>
             
               <l n="2.811">Pellit Aristobolus fratrem rerumque potitur</l>
             
               <l n="2.812">Solus, et exiguam passus uix credere partem,</l>
             
               <l n="2.813">Ad quem spectabant patrii moderamina sceptri.</l>
             
               <l n="2.814">Externę quęruntur opes, Romanaque signa</l>
             
               <l n="2.815">Tunc cępta inferri primum regionibus illis.</l>
             
               <l n="2.816">Ingressus trepida <add resp="amb256">lucet </add>Pompeius in <seg xml:id="w5197">urbe.</seg>
               </l>
             
               <l n="2.817">Qua tantas rerum scripturas <add resp="amb256">explicat</add> aequor,<ref target="#n5204">
                     <seg xml:id="w5204">
                        <hi rend="sup">10</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="2.818">Circundat radios iaculanti <add resp="amb256">limbus</add> acantho,</l>
             
               <l n="2.819">In quibus ingenium <add resp="amb256">non ductu</add> defuit artis:</l>
             
               <l n="2.820">Namque aurum fundunt et multa luce coruscant</l>
             
               <l n="2.821">Qua se <add resp="amb256">diuellunt lambentes</add> orbe coronam.</l>
             
               <l n="2.822">In nubes abeunt orę, quibus insidet ampla</l>
             
               <l n="2.823">Lux <add resp="amb256">tenuem uisum</add> picea caligine condens.</l>
             
               <l n="2.824">Ibat <seg xml:id="w5245">ut</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5245"/>ut] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> hic</p>
                  </note> attonitus uisu per singula Thomas,</l>
             
               <l n="2.825">Dumque leui fixus pictura pascitur, olli</l>
             
               <l n="2.826">Ambages retegens arcanaque mystica Christi</l>
             
               <l n="2.827">Cuncta quidem<add resp="amb256"> repetit</add> per longa exorsa Ioannes:</l>
             
               <milestone unit="page" n="31"/>
               <l n="2.828">"Ipse Deus uires", inquit, "pertingere mentis</l>
             
               <l n="2.829">Quo nequeunt, res summa quidem, rem dicere si phas,</l>
             
               <l n="2.830">Et non sit supra quod uox compellat et omnis </l>
             
               <l n="2.831">Mens capit; ipse sibi et sese intellectus abunde</l>
             
               <l n="2.832">Atque capax apprima sui, res unica certe,<ref target="#n5311">
                     <seg xml:id="w5311">
                        <hi rend="sup">11</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="2.833">Haud quaquam res sola tamen; namque undique amusim</l>
             
               <l n="2.834">Secum correspondet, et alter nascitur idem.</l>
             
               <l n="2.835">Pullulat aeque iterum concors sibi mutuo, et uno</l>
             
               <l n="2.836">Productus riuo subsistit tertius idem.</l>
             
               <l n="2.837">Naturę hęc retinet sese radice propago.</l>
             
               <l n="2.838">Vna tamen natura <add resp="amb256">manet</add>, deluditur illic</l>
             
               <l n="2.839">Quę mentes <add resp="amb256">agitat</add> ratio, geminata potestas</l>
             
               <l n="2.840">Quod ualeat fieri nunquam sic aequa uel una:</l>
             
               <l n="2.841">Namque sua quod non aliunde propagine <add resp="amb256">maius</add>
               </l>
             
               <l n="2.842">Atque illo, per se quod constat, cuncta resolui</l>
             
               <l n="2.843">Nec posse <seg xml:id="w5383">id</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5383"/>id] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> hoc</p>
                  </note> numero diduci protinus unquam.</l>
             
               <l n="2.844">Nam quantum est, quodcunque ualet, sic pondera lance</l>
             
               <l n="2.845">Stant iusta: namque una trium natura, deique</l>
             
               <l n="2.846">Non plures. Et quod naturę competit, illud</l>
             
               <l n="2.847">Notio fit Patris, quod non descendit ab ullo</l>
             
               <l n="2.848">Principio, fons ipse, et quod transmittitur, <add resp="amb256">idem</add>
               </l>
             
               <l n="2.849">Quatenus ipse Deus constat, non quatenus alter</l>
             
               <l n="2.850">Filius est, cui porro nihil detraxit origo.</l>
             
               <l n="2.851">Omnis nam transfusa sibi est natura, Deumque</l>
             
               <l n="2.852">Non fors ipsa tulit, ceu rerum cętera uis hęc</l>
             
               <l n="2.853">Naturę: sine Patre nequit nam Filius esse,</l>
             
               <l n="2.854">Et sine prole Pater. Quin quanta potentia summi</l>
             
               <l n="2.855">Est proles mensura Dei! Infinita potestas</l>
             
               <l n="2.856">Manca foret, si par sibi non subsisteret alter:</l>
             
               <l n="2.857">Cuncta resoluuntur sed quo, res unica debet.</l>
             
               <l n="2.858">Sic res una Deus, sed res non sola probatur:</l>
             
               <l n="2.859">Cumque alia excedat, nec par sibi repperit usquam<milestone unit="page" n="31'"/>
               </l>
             
               <l n="2.860">Quo mensus sese cognosceret, alma propago</l>
             
               <l n="2.861">Idem sit quantus, proprio pręscripsit ab ortu</l>
             
               <l n="2.862">Mentis ab aeterno Verbum dicentis origo,</l>
             
               <l n="2.863">In quo iam genitor liquido cognoscitur ipse.</l>
             
               <l n="2.864">Namque sui latuit nil illum; protulit ergo</l>
             
               <l n="2.865">Quicquid concepit de se sua dictio Verbum.</l>
             
               <l n="2.866">Hinc quod detrahitur Verbo, de robore demit</l>
             
               <l n="2.867">Primęuę Patris naturę protinus illud.</l>
             
               <l n="2.868">Quamlibet et magnus fuerit, non optimus esset</l>
             
               <l n="2.869">Summus amor tali sibi ni manauerit actu,</l>
             
               <l n="2.870">Virtutem ut semper sequitur comes ipsa uoluptas,</l>
             
               <l n="2.871">Quam citra sine laude operam consumit inanem.</l>
             
               <l n="2.872">Sancta <add resp="amb256">Dei</add> iccirco manat pax illa secundo,</l>
             
               <l n="2.873">In qua complacuit sine tempore Filius olli.</l>
             
               <l n="2.874">Quantus et ipse Pater, quantusque est Filius, esse</l>
             
               <l n="2.875">Tantus debet amor, qui tali prodiit ortu. </l>
             
               <l n="2.876">Quantumque huic adimis, subito subducitur illud</l>
             
               <l n="2.877">De bonitate Patris uel de propagine Nati.</l>
             
               <l n="2.878">Si non aequalis, sin ipso haud impare compar</l>
             
               <l n="2.879">Non respondet amor, genitor nempe inuidus esset.</l>
             
               <l n="2.880">Ast illis uitium de finibus exulat omne,</l>
             
               <l n="2.881">Atque ea produci demum perfecta necesse est:</l>
             
               <l n="2.882">Sic producta ideo personas dicimus esse.</l>
             
               <l n="2.883">Cętera nam referunt quo se, substantia prima est,</l>
             
               <l n="2.884">Esse quidem rebus iam cunctis pullulat unde.</l>
             
               <l n="2.885">Cumque adeo longe genus intellectile pręstet,<ref target="#n5689">
                     <seg xml:id="w5689">
                        <hi rend="sup">12</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="2.886">Hinc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5697"/>Hinc . . . iam] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Illo atomos cuius signamus nomine nobis</p>
                  </note> atomos ipsos signamus nomine quo <seg xml:id="w5697">iam<ref target="#n5698">
                        <hi rend="sup">13</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="2.887">Impositum stirpi diuinę rite uidetur.</l>
             
               <l n="2.888">Esse ipsum, porro cui iam substantia uera est,</l>
             
               <l n="2.889">Viribus immensis et grandi robore degit.</l>
             
               <milestone unit="page" n="32"/>
               <l n="2.890">Promicat hinc, summaque Deus numeratur in aethra,</l>
             
               <l n="2.891">Dum tot personas aspectus mutuus alto</l>
             
               <l n="2.892">Constituit, foetuque Deus dum germinat ultro.</l>
             
               <l n="2.893">Quodque bonum summum simplex est illud et unum,</l>
             
               <l n="2.894">Sic natura  Dei <add resp="amb256">numero haud</add> 
                  <seg xml:id="w5754">diducitur</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5754"/>diducitur] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>pręhenditur</p>
                  </note> illo,</l>
             
               <l n="2.895">Seque aliquo non illa refert, omnino sibi una,</l>
             
               <l n="2.896">Summa sibi atque eadem sese complexa, triformem</l>
             
               <l n="2.897">Sed seruat uultum, <add resp="amb256">facieque</add> relucet in illa,</l>
             
               <l n="2.898">Mutua quę secum <add resp="amb256">collatuque </add>lumina iungit.</l>
             
               <l n="2.899">Altior at captu, nec dictu <add resp="amb256">effabilis </add>ulli,</l>
             
               <l n="2.900">Quę uita hęc, uerę ratio tamen unica uitę,</l>
             
               <l n="2.901">Nilque aliud nisi uita, simul mortalia nanque</l>
             
               <l n="2.902">Cętera cuncta manent educta in luminis oras,</l>
             
               <l n="2.903">
                  <add resp="amb256">Cum prius</add> haud essent penitus, quantumque propinquant,</l>
             
               <l n="2.904">Percipiunt uegeto diffundi lumine uitę.</l>
             
               <l n="2.905">Huic demum uotis humana silentia libant,</l>
             
               <l n="2.906">Cum mens fessa redit captatis sensibus impos</l>
             
               <l n="2.907">Conatus, rerum dum non respondet imago,</l>
             
               <l n="2.908">Vnde sibi construxit iter gressumque parauit.</l>
             
               <l n="2.909">Attamen hac itur, quo mens pertingit et ipsum </l>
             
               <l n="2.910">Nominibus sibi mille uocat, qui dicitur unus,</l>
             
               <l n="2.911">Et uere est unus, quoue est nil certius uno:</l>
             
               <l n="2.912">Qualis luscus adhuc <add resp="amb256">incertum </add>hac conicit umbra </l>
             
               <l n="2.913">Lucem impartitam partito lumine cernens,</l>
             
               <l n="2.914">Hinc nouit primo quantum declinat ab ortu,</l>
             
               <l n="2.915">Dum minus attingit simplex primum illud et <add resp="amb256">unum</add>.</l>
             
               <l n="2.916">Quęque etenim proprio uirtus pensatur ab actu,</l>
             
               <l n="2.917">Diuisim tantum quę simplex fertur in unum,</l>
             
               <l n="2.918">Iuxta animę nobis dispar notescit origo.</l>
             
               <l n="2.919">At Deus omne bonum perfecti quicquid et usquam est,</l>
             
               <l n="2.920">Is uero est illud, pariter diciue meretur.</l>
             
               <l n="2.921">Cum duo sint uirtus, atque hinc qui prouenit actus,<milestone unit="page" n="32'"/>
               </l>
             
               <l n="2.922">Longe actus pręstat, uocemque accommodat olli:</l>
             
               <l n="2.923">Huius sed uirtus ceu radix, protinus inde</l>
             
               <l n="2.924">Actus distinguit natura libensque uoluntas.</l>
             
               <l n="2.925">Nil fluxum peperit <add resp="amb256">natura potensque moueri,</add>
               </l>
             
               <l n="2.926">
                  <seg xml:id="w5974">Processus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5974"/>Processus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> productus</p>
                  </note> illo referuntur, origine <add resp="amb256">manant</add>
               </l>
             
               <l n="2.927">Qui prima, diuersa quidem naturaque duplex</l>
             
               <l n="2.928">Non uenit hinc, eademque manens substantia segnis</l>
             
               <l n="2.929">Haud torpet, genita sed sese luce tuetur,</l>
             
               <l n="2.930">Atque aeternus amor tali spectamine prodit.</l>
             
               <l n="2.931">Magni hęc ipsa Dei, si fas est dicere, uita</l>
             
               <l n="2.932">Perpetua, et motu nunquam uariabilis ullo.</l>
             
               <l n="2.933">Sed quodcunque <add resp="amb256">iubet fieri</add> diuina uoluntas,</l>
             
               <l n="2.934">Haud <add resp="amb256">quaquam</add> subito certum immensumque <add resp="amb256">necesse est</add>,</l>
             
               <l n="2.935">Arbitrio cuius limes pręscribitur ille.</l>
             
               <l n="2.936">Quantumcunque tamen distabit origine prima,</l>
             
               <l n="2.937">Vt quod fortuitum ac aliter contingit haberi,</l>
             
               <l n="2.938">Atque ratum et nullis agitabile casibus unquam.</l>
             
               <l n="2.939">Ergo illo reuoca, quę passim condita cernis:</l>
             
               <l n="2.940">Vt libuit construxit opus, queis scilicet ipsum</l>
             
               <l n="2.941">Se prodat, uoluit uarios effingere uultus.</l>
             
               <l n="2.942">Serua ministerio tunc primum turba refulsit</l>
             
               <l n="2.943">Spirituum, atque acies duxerunt ordine iussi.</l>
             
               <l n="2.944">Dehinc hominem mox tollit humo, cui foedere certo</l>
             
               <l n="2.945">Extendit coelos, intusque elementa ligauit,</l>
             
               <l n="2.946">
                  <add resp="amb256">Diuersis</add> ferri et iussit circum actibus orbes.</l>
             
               <l n="2.947">Atque ita prouisum, uitę succurrat egenti,</l>
             
               <l n="2.948">Et mundus foueat largo uelut ubere parta.</l>
             
               <l n="2.949">Ast hominem <add resp="amb256">coelo</add> spes altior euehit, ultra</l>
             
               <l n="2.950">Ingenii <add resp="amb256">proprias</add> cui dotes addidit, ipso</l>
             
               <l n="2.951">Auro nobilius diuinum munus opemque,</l>
             
               <milestone unit="page" n="33"/>
               <l n="2.952">Qua degat foelix, et coelum possit adire.</l>
             
               <l n="2.953">Neu quis tot rerum causas quęsiuerit extra,</l>
             
               <l n="2.954">Diuinique operis finem putet esse caducum</l>
             
               <l n="2.955">Et mortale, uetus sacri hęc sententia uoti.</l>
             
               <l n="2.956">Filius asseruit non se sublimis in arce,</l>
             
               <l n="2.957">Cui par, cuique et numen idem similisque potestas,</l>
             
               <l n="2.958">Nec uelut inuasit regalia sceptra tyrannus.</l>
             
               <l n="2.959">Ingens arcanum - quid dictis demoror, o mens! - </l>
             
               <l n="2.960">En famulum exhibuit sese, uilemque figuram,</l>
             
               <l n="2.961">Sic placitum est, deuota Patri uelut hostia legit:</l>
             
               <l n="2.962">Consilio Deus ergo huc rettulit omnia condens.</l>
             
               <l n="2.963">Hic caput et primum fuit albo nomen in illo,</l>
             
               <l n="2.964">Index et ueluti totius lemma libelli.</l>
             
               <l n="2.965">Hunc hominem uiles hodie nos cernimus ipsi."</l>
             
               <l n="2.966">Vt dixit, lachrimisque genas simul implet obortis,</l>
             
               <l n="2.967">Pręclusitque dolor fauces, non hiscere quiuit</l>
             
               <l n="2.968">Amplius: o pietas ac aeui pectora primi!</l>
             
               <l n="2.969">Quę lux tunc fuerat, quis lectę gentis et ardor?</l>
             
               <l n="2.970">Sed quia nunc coepto decurrens orbita flexit</l>
             
               <l n="2.971">Ingenio monstrante uiam, iam tempus habenas</l>
             
               <l n="2.972">Tendere pręscripto reuocantes tramite cursum.</l>
             
               <l n="2.973">Hęc satis, ut facilem capiat doctrina tenorem.</l>
             
               <closer>Finit liber secundus</closer>
            </div>
            <div n="3" type="liber">
               <head>Damiani Benessę liber tertius De morte Christi</head>
               <milestone unit="page" n="33'"/>
               <l n="3.1">
                  <emph n="3">
                     <hi rend="hide">3</hi>
                  </emph>Hospitii<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w29"/>Hospitii . . . 3 paratis] </mentioned>Mt 26, 17-19; Mc 14, 12-16; Lc 22, 7-13</p>
                  </note> sonuere fores coetusque subiuit,</l>
             
               <l n="3.2">Atque intus spacio patet area lata capaci:</l>
             
               <l n="3.3">Stant mensę et dapibus iam pridem instructa <seg xml:id="w29">paratis.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.4">Officii primo memores de more Magistrum</l>
             
               <l n="3.5">Hic obeunt, orbem facta cinxere corona.</l>
             
               <l n="3.6">Ille oculos tollit supplex et uerba precatur,</l>
             
               <milestone unit="page" n="34"/>
               <l n="3.7">Dumque precem solitam exequitur, pia turba silebat</l>
             
               <l n="3.8">Et secum uoluunt suspensi pectore dicta,</l>
             
               <l n="3.9">Auditoque animi reuocantur carmine cunctis:</l>
             
               <l n="3.10">"Pectoribus, mittis quam tu, clarescere lucem</l>
             
               <l n="3.11">Da, pater, istorum, da lumine noscat in illo</l>
             
               <l n="3.12">Terra tuum nomen: namque illi hęc uita salusque."</l>
             
               <l n="3.13">Inde serit prisci repetens exordia facti,</l>
             
               <l n="3.14">Seruierint<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w112"/>Seruierint . . . labores] </mentioned>Ex 1, 13-14</p>
                  </note> Phario ut putres<ref target="#n101">
                     <seg xml:id="w101">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref> in puluere, et inter</l>
             
               <l n="3.15">Erumnas ueluti pressos ac mille <seg xml:id="w112">labores</seg>
               </l>
             
               <l n="3.16">Poscebat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w124"/>Poscebat . . . amaris] </mentioned>Ex 5, 1-4</p>
                  </note> Moses per multa pericula regem:</l>
             
               <l n="3.17">Asper<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w124"/>Asper . . . amaris] </mentioned>Ex 7 - 10</p>
                  </note> acerba <seg xml:id="w121">tumens</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w121"/>tumens] </mentioned>
                        <hi rend="i">tuens</hi> 
                        <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> dictis renuebat <seg xml:id="w124">amaris.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.18">Ille urget <add resp="amb256">monstrisque</add> nihil perterritus instat,</l>
             
               <l n="3.19">Feralisque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w140"/>Feralisque . . . coedem] </mentioned>Ex 12, 21-30</p>
                  </note> Dei <add resp="amb256">tandem distringitur</add> ensis:</l>
             
               <l n="3.20">Auertunt <add resp="amb256">populi</add> monstrata litamina <seg xml:id="w140">
                     <hi rend="i">coedem</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.21">His arcana docens <add resp="amb256">addit misteria ritus</add>:</l>
             
               <l n="3.22">"Protinus Aegyptum <add resp="amb256">miseris, ubi legis iniquę</add>
               </l>
             
               <l n="3.23">Seruitio premimur, <add resp="amb256">damnatas esse tenebras</add>
               </l>
             
               <l n="3.24">Mentis, et ex[...]s diuini <add resp="amb256">numinis usus</add>,</l>
             
               <l n="3.25">Qua late <add resp="amb256">in populos regnum</add> sibi <add resp="amb256">corripit ipse</add>,</l>
             
               <l n="3.26">Qui nostrę <add resp="amb256">imposuit naturę primus, et aruo</add>
               </l>
             
               <l n="3.27">Eiectam lętus foelici <add resp="amb256">cedere uidit</add>,</l>
             
               <l n="3.28">Stultitię commissa suę iam <add resp="amb256">morte luentem</add>. </l>
             
               <l n="3.29">Hinc", ait, "auersum genus est erroribus omne,</l>
             
               <l n="3.30">Nec posthac meminisse uolunt, quę <add resp="amb256">uita manebat</add>
               </l>
             
               <l n="3.31">Mortales patrioque solo et secessibus illis,</l>
             
               <l n="3.32">Quo uetitum inductus fruticem male contigit Adam.</l>
             
               <l n="3.33">Talem progenies poenam scelerata rependit:</l>
             
               <l n="3.34">Mancipium coepit partim quam uile uoluptas,</l>
             
               <l n="3.35">Atque auri aesuries et amor uesanus habendi,</l>
             
               <l n="3.36">Ambitio partim, turbę dum credit inerti</l>
             
               <l n="3.37">Immerito quęsitus honos popularibus auris.</l>
             
               <l n="3.38">Hinc medio irrupit Stygiis emissa tenebris<milestone unit="page" n="34'"/>
               </l>
             
               <l n="3.39">Inuidia inficiens macie iam pallida uulgus,</l>
             
               <l n="3.40">Atque inter populos rabies armatur et ensem</l>
             
               <l n="3.41">Intinxit nullo discrimine coede suorum.</l>
             
               <l n="3.42">His simul ignauia et secordia deses oberrat.</l>
             
               <l n="3.43">Aequora tot pestes tenuerunt libera terrę,</l>
             
               <l n="3.44">Quis uitę exitio ratio iam extinguitur omnis",</l>
             
               <l n="3.45">Et quo narrabat posthac scelus ordine creuit.</l>
             
               <l n="3.46">Vt iam desierat qui thura imponeret aris,</l>
             
               <l n="3.47">Sola coli uoluit postquam uiolentia regum</l>
             
               <l n="3.48">Atque illo tandem progressum, numen haberet</l>
             
               <l n="3.49">Quod statuit sibi quisque malis erroribus actus.</l>
             
               <l n="3.50">"Quando igitur uehemens <add resp="amb256">animis furor incidit</add>", infit,</l>
             
               <l n="3.51">"Mentis et arbitrium rapuit sibi praua libido,</l>
             
               <l n="3.52">Tunc sceleri terris <add resp="amb256">posuere altaria </add>passim,</l>
             
               <l n="3.53">Credebantque deos frustra <add resp="amb256">quoscunque</add> suasit</l>
             
               <l n="3.54">Impetus et ueri <add resp="amb256">cultus ignara</add> cupido,</l>
             
               <l n="3.55">Quę bona fortunę semper fugientia <add resp="amb256">captat</add>. </l>
             
               <l n="3.56">Oblitisque Deum et ueterum pręcepta parentum</l>
             
               <l n="3.57">Tunc neglecta pię sunt uera piacula mentis,</l>
             
               <l n="3.58">Addictique abeunt erroribus illicet omnes.</l>
             
               <l n="3.59">Sed casum miserasque <add resp="amb256">uices</add> speculatus Olympo</l>
             
               <l n="3.60">Omnipotens statuit certis sua secula fatis.</l>
             
               <l n="3.61">
                  <add resp="amb256">Naturęque dolens</add> soboles primęua ruinam,</l>
             
               <l n="3.62">
                  <add resp="amb256">Submitti </add>uoto qua debuit illa parenti,</l>
             
               <l n="3.63">Haud quaquam instaurans miserando perdita defit,</l>
             
               <l n="3.64">Atque nouę ponit condens exordia uitę,</l>
             
               <l n="3.65">Occultoque uiros <add resp="amb256">aditu</add> pertentat, et aethram</l>
             
               <l n="3.66">His aperit, nubem remouens, qua lumina uulgi</l>
             
               <l n="3.67">Caligant, <add resp="amb256">coelo</add> et nequeunt admittere uisus.</l>
             
               <l n="3.68">Permissum hac miseris inoletas noscere sordes,</l>
             
               <milestone unit="page" n="35"/>
               <l n="3.69">Iussaque concretis adhibere piacula noxis."</l>
             
               <l n="3.70">Hinc docet, ut legit, <seg xml:id="w453">prolem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w453"/>prolem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro </hi>sanctam</p>
                  </note> unde educeret <seg xml:id="w456">almam,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w456"/>almam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> prolem</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="3.71">Atque sibi multum quęsitos <seg xml:id="w461">scilicet</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w461"/>scilicet] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro verbo quod haud legi potest, forsan </hi>destina(n)t</p>
                  </note> ortus.</l>
             
               <l n="3.72">"Commendat spectata fides, quos deligit", inquit,</l>
             
               <l n="3.73">"Certaque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w492"/>Certaque . . . 76 amori] </mentioned>Gn 17</p>
                  </note> continuo percussit foedera genti,</l>
             
               <l n="3.74">Cui ferro sacrauit Abram pręputia primus</l>
             
               <l n="3.75">Initium instituens <add resp="amb256">lustrati </add>pectoris illud,<ref target="#n485">
                     <seg xml:id="w485">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="3.76">Atque ita diuino stirpem deuouit <seg xml:id="w492">amori.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.77">Sed Deus erumnis uariis exercuit illum,</l>
             
               <l n="3.78">Exemplo ostendens coelo <add resp="amb256">quę semita ducit</add>,</l>
             
               <l n="3.79">Quod numen soboli posthac <add resp="amb256">hęrebat</add> amicum.</l>
             
               <l n="3.80">Componens animos atque <add resp="amb256">extera gesta</add> uirorum</l>
             
               <l n="3.81">Vsque adeo gentis <add resp="amb256">formabat</add> pectora lectę."</l>
             
               <l n="3.82">Distinguebat <add resp="amb256">item, ueluti</add> depicta <add resp="amb256">per actus</add>
               </l>
             
               <l n="3.83">Historię ueteris series <add resp="amb256">apparuit omnis</add>
               </l>
             
               <l n="3.84">Degendę legem <add resp="amb256">iuxta pręceptaque</add> uitę,</l>
             
               <l n="3.85">Dum rerum proprios animis accommodat usus,</l>
             
               <l n="3.86">Et sibi iustitię quadrat dum calculus omnis.</l>
             
               <l n="3.87">Quin illo penitus describitur ordine rerum:</l>
             
               <l n="3.88">"Quicquid", ait, "de me cecinerunt carmina uatum,</l>
             
               <l n="3.89">Et status umbratur coelestis, certaque passim,</l>
             
               <l n="3.90">Impressa uelut effigie, respondet imago,</l>
             
               <l n="3.91">Quę specie uerbi <add resp="amb256">moderantis lapsa </add>resultat.</l>
             
               <l n="3.92">Nam quia nec <add resp="amb256">diuum nec certa</add> lege <add resp="amb256">peribat </add>
               </l>
             
               <l n="3.93">Ipse homo, <add resp="amb256">queis hęsit, placuit dissoluere fraudes</add>.</l>
             
               <l n="3.94">Consultum primo <add resp="amb256">occurri qua debeat arte</add>,</l>
             
               <l n="3.95">Sed quoniam longe uim ipsam <add resp="amb256">natura repellit</add>,</l>
             
               <l n="3.96">Iccirco in causa <add resp="amb256">libuit</add> contendere <add resp="amb256">iure</add>.</l>
             
               <l n="3.97">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w674"/>Tunc . . . 105 redacti] </mentioned>Ex 21, 12-17</p>
                  </note> uotum uetus in <add resp="amb256">partes </add>concessit <add resp="amb256">amicas</add>
               </l>
             
               <l n="3.98">Iusticię, noxęque legit ceu uictima <add resp="amb256">carnem</add>,</l>
             
               <l n="3.99">Et dolus hostilis coepit <add resp="amb256">sic iure</add> retexi.</l>
             
               <l n="3.100">Sed tamen assereret frustra sibi libera iura,<milestone unit="page" n="35'"/>
               </l>
             
               <l n="3.101">Ni iuga ceruicem prorsus depulsa leuarent.</l>
             
               <l n="3.102">Iccirco numerus tota <add resp="amb256">seruatur</add> amusi</l>
             
               <l n="3.103">Iusticię; debebat enim manus ultima poni</l>
             
               <l n="3.104">Si scelus occideret mortale in carne perempta</l>
             
               <l n="3.105">Humanę Verbi naturę sponte <seg xml:id="w674">redacti.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.106">Restituet sic regna Deo <add resp="amb256">mors</add> nostra genusque</l>
             
               <l n="3.107">Asseret hinc proprio humanum de compede iuri."</l>
             
               <l n="3.108">Hęcue typo monstrata docet misteria priscis,</l>
             
               <l n="3.109">Grandęuus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w744"/>Grandęuus . . . 116 igne] </mentioned>Gn 22, 1-13</p>
                  </note> sobolem <add resp="amb256">quando pater</add> intulit aris</l>
             
               <l n="3.110">Susceptam extremę sub tempora <add resp="amb256">cana</add> senectę,</l>
             
               <l n="3.111">Hostia qua flammas <add resp="amb256">non</add> gratior imbuit unquam.</l>
             
               <l n="3.112">"Aspexit diuina", inquit, "<add resp="amb256">clementia</add> uotum,</l>
             
               <l n="3.113">Et fati cessit <add resp="amb256">meritis </add>antiqua uoluntas,</l>
             
               <l n="3.114">Atque una cędis pręiuit <add resp="amb256">imago </add>futurę,<ref target="#n731">
                     <seg xml:id="w731">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="3.115">Mactatur tremulis <add resp="amb256">aries dum uepribus hęrens</add>
               </l>
             
               <l n="3.116">Impositusque puer medio seruatur in <seg xml:id="w744">igne.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.117">Sic non ipsa Deum lędunt mortalia, quamuis</l>
             
               <l n="3.118">Ascribens hominis sibi nuncupet omnia uere.</l>
             
               <l n="3.119">Cumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w785"/>Cumque . . . 123 gerebant] </mentioned>Gn 37</p>
                  </note> iterum <add resp="amb256">patri </add>simulatum signa cruorem</l>
             
               <l n="3.120">Ostendunt, uerumque seni <add resp="amb256">mouere</add> dolorem,</l>
             
               <l n="3.121">Atque fidem incursus fecit <add resp="amb256">prętexta</add> ferarum.</l>
             
               <l n="3.122">At puero educto crudelia pectora fratrum</l>
             
               <l n="3.123">Auro <add resp="amb256">mutarunt uitam</add> preciumque <seg xml:id="w785">gerebant;</seg>
               </l>
             
               <l n="3.124">Ille quidem nusquam fugit iram aduersaque fata,</l>
             
               <l n="3.125">Quamuis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w824"/>Quamuis . . . 129 mente] </mentioned>Gn 39</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">acceptum</add> commendet gratia regi:</l>
             
               <l n="3.126">Nam puero <add resp="amb256">nocuitque</add> fides et <add resp="amb256">forma</add> pudico.<ref target="#n805">
                     <seg xml:id="w805">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="3.127">Eiectusque <add resp="amb256">agitur </add>tectis regalibus insons:</l>
             
               <l n="3.128">Punitur frustra uinclis et carcere tetro.</l>
             
               <l n="3.129">
                  <add resp="amb256">Tantum sęuit</add> amans et <add resp="amb256">percita</add> foemina <seg xml:id="w824">mente.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.130">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w849"/>Tunc . . . 133 damnum] </mentioned>Gn 41</p>
                  </note> insperato fulsit prudentia uincti,</l>
             
               <milestone unit="page" n="36"/>
               <l n="3.131">Prędixitque famem in longum <add resp="amb256">mens</add> prouida, spemque</l>
             
               <l n="3.132">Expedit in tanto rerum discrimine solus,</l>
             
               <l n="3.133">Et tempestatis sustentat pectore <seg xml:id="w849">damnum.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.134">Res<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w880"/>Res . . . 138 auctum] </mentioned>Gn 42 - 47</p>
                  </note> fratrum afflictas respexit, et <add resp="amb256">ubere </add>regni</l>
             
               <l n="3.135">Ditauit largo, pascuntur <add resp="amb256">pinguia culta</add>.</l>
             
               <l n="3.136">Hinc <add resp="amb256">creuit late</add> populus regionibus illis,</l>
             
               <l n="3.137">Qui tractus <add resp="amb256">obit</add> Aegypti passimque <add resp="amb256">pererrat</add>,</l>
             
               <l n="3.138">Et spectans <add resp="amb256">armenta pecus lętatur et </add>.</l>
             
               <l n="3.139">Ipse Deus <add resp="amb256">meritis</add> dum singula facta <add resp="amb256">repensat</add>
               </l>
             
               <l n="3.140">Et peragit librans examine <add resp="amb256">cuncta fideli</add>,</l>
             
               <l n="3.141">Dum <add resp="amb256">proprio officium metitur munere </add>
               </l>
             
               <l n="3.142">Pręmonstrabat iter <add resp="amb256">uitę, qua</add> carpere <add resp="amb256">lucem</add>
               </l>
             
               <l n="3.143">Fas sit, et aetherium <add resp="amb256">sudore haurire decorem</add>.</l>
             
               <l n="3.144">Ordo quidem rerum <add resp="amb256">fati decreta figurat</add>,</l>
             
               <l n="3.145">Expectata salus populo <add resp="amb256">promissaque Legi</add>
               </l>
             
               <l n="3.146">Oblata ut <add resp="amb256">sperni debebat et in cruce poni</add>.</l>
             
               <l n="3.147">Post <add resp="amb256">exantlatos</add> tandem seruata <add resp="amb256">labores</add>
               </l>
             
               <l n="3.148">Orbe alio capiet quę iam uenundata regnum,</l>
             
               <l n="3.149">Defendetque famem terrarum, et tuta locabit</l>
             
               <l n="3.150">Cuncta, animę caris si compleat horrea donis,</l>
             
               <l n="3.151">Accitosque <add resp="amb256">domo fratres</add> hic ubere pascet</l>
             
               <l n="3.152">Coelesti, latoque animę <add resp="amb256">regnabit</add> in agro,</l>
             
               <l n="3.153">Multaque gens crescet, crescent et pascua fratrum,</l>
             
               <l n="3.154">Magna ducis donec <add resp="amb256">memori </add>benefacta <add resp="amb256">manebunt</add>
               </l>
             
               <l n="3.155">In populo, hospitii durabit gratia plebi.</l>
             
               <l n="3.156">Sed uenient oblita Deum fera secula <add resp="amb256">rursus</add>,</l>
             
               <l n="3.157">In quibus elapsi manans resplendet imago </l>
             
               <l n="3.158">Temporis aeterna Verbi de luce, <add resp="amb256">cietque</add>
               </l>
             
               <l n="3.159">Pro meritis aeui surgentia fata futuri</l>
             
               <l n="3.160">Aegyptus lectam quando premet altera gentem,</l>
             
               <l n="3.161">Cum sibi munitas statuent in collibus arces,</l>
             
               <l n="3.162">Vt temere iniusto populis <add resp="amb256">sub pondere</add> pressis<milestone unit="page" n="36'"/>
               </l>
             
               <l n="3.163">Diuinum tractetur opus <add resp="amb256">non corde</add> piato.</l>
             
               <l n="3.164">Tunc porro instrato prodibit bellua Bisso</l>
             
               <l n="3.165">Vt mihi <add resp="amb256">consurgat </add>iam <add resp="amb256">longa</add> ciconia tergo.</l>
             
               <l n="3.166">Huic amor et <add resp="amb256">studium iam</add> dudum, mascula uirtus</l>
             
               <l n="3.167">Omnis <add resp="amb256">ut</add> intereat; generosos amne <add resp="amb256">iubebit</add>
               </l>
             
               <l n="3.168">Exponi mares, <add resp="amb256">pueris</add> cum lacte <seg xml:id="w1074">
                     <hi rend="i">parentum</hi>
                  </seg>
                  <add resp="amb256"/>
               </l>
             
               <l n="3.169">Dum <add resp="amb256">uitia infundunt </add>sacro contraria fonti.</l>
             
               <l n="3.170">Qualiter<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1097"/>Qualiter . . . 172 alendum] </mentioned>Ex 2, 1-10</p>
                  </note> et <add resp="amb256">fluuii </add>stagnantis margine <add resp="amb256">lintrem</add>
               </l>
             
               <l n="3.171">Aspexit, <add resp="amb256">tollique iubet</add> pharaonia <add resp="amb256">uirgo</add>
               </l>
             
               <l n="3.172">Et puerum <add resp="amb256">exemptum matri commendat </add>.</l>
             
               <l n="3.173">Vt creuit <add resp="amb256">pubesque genas lanugine </add>uestit,</l>
             
               <l n="3.174">Continuo <add resp="amb256">populi</add> libertas <add resp="amb256">prouehit</add> illum,</l>
             
               <l n="3.175">Et contra Aegypti <add resp="amb256">uindex accingitur iras</add>.</l>
             
               <l n="3.176">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1127"/>Sed . . . orbem] </mentioned>Ex 2, 11-22</p>
                  </note> non successit <add resp="amb256">compos sententia</add> uoti:</l>
             
               <l n="3.177">Pellitur hinc, fugiens <add resp="amb256">Nabathęum migrat</add> in <seg xml:id="w1127">orbem,</seg>
               </l>
             
               <l n="3.178">Huicque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1171"/>Huicque . . . 184 ira] </mentioned>Ex 3</p>
                  </note> gregem <add resp="amb256">et pecudes </add>conspectum <add resp="amb256">gramen agenti</add>
               </l>
             
               <l n="3.179">
                  <add resp="amb256">Succendi</add>, nec iam comburi, uocibus urget</l>
             
               <l n="3.180">Pascentem, <add resp="amb256">ingenti</add> late loca murmure replens</l>
             
               <l n="3.181">Aegypto populum pharaone educere iusso.</l>
             
               <l n="3.182">"Macte esto uirtute", inquit, "columenque tuorum</l>
             
               <l n="3.183">Aggredere, et me nunc exordia <add resp="amb256">suscipe facti</add>
               </l>
             
               <l n="3.184">Auspice; namque omni sęuum <add resp="amb256">tibi </add>persequar <seg xml:id="w1171a">ira."</seg>
               </l>
             
               <l n="3.185">Exagitat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1177"/>Exagitat uariis hinc prorsus pestibus illum] </mentioned>Ex 7 - 10</p>
                  </note> uariis hinc prorsus pestibus <seg xml:id="w1177">illum,</seg>
               </l>
             
               <l n="3.186">
                  <add resp="amb256">Et demum intingi </add>pręcepit sanguine postes,</l>
             
               <l n="3.187">Ac noctu regno clades grassatur in omni.</l>
             
               <l n="3.188">Inde abeunt <add resp="amb256">uulgus</add> prędati <add resp="amb256">dite</add> per urbem</l>
             
               <l n="3.189">Ingressique <add resp="amb256">auido</add> transmittunt aequora cursu,</l>
             
               <l n="3.190">Atque heremo profugi longis ambagibus <seg xml:id="w1208">errant.<ref target="#n1209">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="3.191">Sic uos <add resp="amb256">per</add> terras pręconia nostra ferendo</l>
             
               <l n="3.192">Non uulgata prius latus audiet omne docentes,</l>
             
               <milestone unit="page" n="37"/>
               <l n="3.193">At coniuratus passim tamen <add resp="amb256">exiget</add> orbis.</l>
             
               <l n="3.194">Tunc pugnę genus omne ferox exerceat hostis</l>
             
               <l n="3.195">
                  <add resp="amb256">Fata </add>uolunt; uictus semper <add resp="amb256">noua</add> bella mouebit.</l>
             
               <l n="3.196">Hinc status et <add resp="amb256">tantę </add>fidei uariabitur aetas:</l>
             
               <l n="3.197">Namque oppugnanti obsistet Lex <add resp="amb256">obuia</add> formans</l>
             
               <l n="3.198">Mentem hominum, uariam <add resp="amb256">quę </add>lectos instruet artem</l>
             
               <l n="3.199">Quaque resarcirent iacturam et damna docebit.</l>
             
               <l n="3.200">Ecce gradum <add resp="amb256">affectant</add> isti dum ponere coelo,</l>
             
               <l n="3.201">Et terris nubem diducunt, lucis apertos</l>
             
               <l n="3.202">Vt pręstent aditus arcanaque mystica pandunt,</l>
             
               <l n="3.203">Opponens sese <add resp="amb256">rapiet </add>stricto ense <seg xml:id="w1297a">tyrannos,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1297"/>tyrannos] </mentioned>tyrannis <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="3.204">Inque neces urgebit <add resp="amb256">eos</add>, ferrumque per omnem</l>
             
               <l n="3.205">Exigere aetatem totumque haurire cruorem.</l>
             
               <l n="3.206">Concipiet tantos animos <add resp="amb256">oriente salute</add>
               </l>
             
               <l n="3.207">Hostis, et ingentes <add resp="amb256">agitabit pectore motus</add>.</l>
             
               <l n="3.208">Sed secura metus, nullo <add resp="amb256">perterrita casu</add>
               </l>
             
               <l n="3.209">Turba uirum excipiet pulcram <add resp="amb256">per uulnera mortem</add>;</l>
             
               <l n="3.210">Loeta magis penitus crudeli <add resp="amb256">a morte </add>redibit,</l>
             
               <l n="3.211">Vberiorque manus semper <add resp="amb256">tormenta reposcet</add>.</l>
             
               <l n="3.212">Et cum signa crucis ferri omni <add resp="amb256">uiderit orbe</add>,</l>
             
               <l n="3.213">Ingenioque <add resp="amb256">nouo atque alia conabitur arte</add>
               </l>
             
               <l n="3.214">Oppugnare fidem manibus, [...]<ref target="#n1364">
                     <seg xml:id="w1364">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
                  <add resp="amb256">arma remissa</add>
               </l>
             
               <l n="3.215">Det uictus tandem <add resp="amb256">leges</add> ac iura <add resp="amb256">tenenti</add>,</l>
             
               <l n="3.216">Interiusque <add resp="amb256">animo sese non rite piatis</add>
               </l>
             
               <l n="3.217">Miscebit <add resp="amb256">lapsus </add>[<add resp="amb256">cedentis</add>]<ref target="#n1384">
                     <seg xml:id="w1384">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
                  <add resp="amb256">more colubri</add>.</l>
             
               <l n="3.218">Hinc falsa <add resp="amb256">multos</add> deludet <add resp="amb256">imagine ueri</add>,</l>
             
               <l n="3.219">Insidias aciem <add resp="amb256">mentis molitur in ipsam</add>,</l>
             
               <l n="3.220">Iamque excandescet <add resp="amb256">rursus ferrumque resumet</add>
               </l>
             
               <l n="3.221">Fascibus imperii <add resp="amb256">arreptis ac orbis habena</add>.</l>
             
               <l n="3.222">Pectoris at sequitur <add resp="amb256">dum uera piacula casti</add>
               </l>
             
               <l n="3.223">
                  <add resp="amb256">Semotos nemorum quęret gens lecta recessus,</add>
               </l>
             
               <l n="3.224">Atque ubi coelesti sese compleuerit haustu,<milestone unit="page" n="37'"/>
               </l>
             
               <l n="3.225">Inuisas tenebras ingenti <add resp="amb256">luce</add> fugabit.</l>
             
               <l n="3.226">Tunc illos <add resp="amb256">reduces spectabunt </add>oppida rursus,</l>
             
               <l n="3.227">Lęta exempla uiris par dicto et congrua uita,</l>
             
               <l n="3.228">Sacrarumque ingens <add resp="amb256">arcana</add> scientia rerum.</l>
             
               <l n="3.229">Tradentes passim coelestia pabula terris</l>
             
               <l n="3.230">Mores instituent humanę et pectora genti.</l>
             
               <l n="3.231">Talibus auspiciis iam coelo <add resp="amb256">euecta penates</add>
               </l>
             
               <l n="3.232">Ponet et expulsa tunc nocte fugabitur hostis,</l>
             
               <l n="3.233">Amplius et nulla poterit calligine condi.</l>
             
               <l n="3.234">Quid faciat, cum rapta sibi iam <add resp="amb256">uiderit arma</add>
               </l>
             
               <l n="3.235">Et tota pulsas humana mente tenebras?</l>
             
               <l n="3.236">Qua caperet fallax, aditusque facillimus esset,</l>
             
               <l n="3.237">Versabit spargetque <add resp="amb256">malum per </add>corda teporem,</l>
             
               <l n="3.238">Et rigidi <add resp="amb256">ritus sensim de iure remittet</add>. </l>
             
               <l n="3.239">Exul ad Euphratem <add resp="amb256">Eoam tamen</add> opprimet <add resp="amb256">oram</add>.</l>
             
               <l n="3.240">
                  <add resp="amb256">Huic nunquam cedet</add> postquam malus hęserit error,</l>
             
               <l n="3.241">Et <add resp="amb256">nutrita malo crescent ea damna</add> ueneno.</l>
             
               <l n="3.242">Tantum <add resp="amb256">etenim refert quibus</add> est assuescere cęptum!</l>
             
               <l n="3.243">Illecebris <add resp="amb256">primum genti</add> blandita uoluptas</l>
             
               <l n="3.244">
                  <add resp="amb256">Imponet</add>, scelus addendo <add resp="amb256">mox prouehet</add> ultra.</l>
             
               <l n="3.245">
                  <add resp="amb256">Arma manu capiet</add>, late ditione<add resp="amb256"> tenebit</add>
               </l>
             
               <l n="3.246">Auroram, <add resp="amb256">interea</add> cessabit <add resp="amb256">carpere </add>nunquam.</l>
             
               <l n="3.247">Fraude fidem <add resp="amb256">et nostrum semper turbabit</add> ouile,</l>
             
               <l n="3.248">Ac ueteri <add resp="amb256">nimium prudens incedet ab arte</add>.</l>
             
               <l n="3.249">Tunc <add resp="amb256">inolescat amor priuati, ut publica</add> temnant,</l>
             
               <l n="3.250">Curabit <add resp="amb256">nostrum delens de pectore nomen</add>,</l>
             
               <l n="3.251">
                  <add resp="amb256">Muneris immemores paulatim</add> reddet honori</l>
             
               <l n="3.252">
                  <add resp="amb256">Admiscens fastum maioraque crimina</add> semper</l>
             
               <l n="3.253">
                  <add resp="amb256">Augendo, imperium tum protinus </add>eruet <add resp="amb256">omne</add>,</l>
             
               <l n="3.254">
                  <add resp="amb256">Iure memor regni pulsus</add> quod cesserit inde.</l>
             
               <milestone unit="page" n="38"/>
               <l n="3.255">Constituens capita hinc <add resp="amb256">uno iam</add> corpore multa</l>
             
               <l n="3.256">
                  <add resp="amb256">Seditione trahet populos in</add> pręlia sęuus.</l>
             
               <l n="3.257">Hoc ipsam molem et <add resp="amb256">rerum</add> moderamina tota,</l>
             
               <l n="3.258">Hoc morbo cunctos agitabit corporis artus,</l>
             
               <l n="3.259">Exitio tanto fuerit mora spiritus orbem</l>
             
               <l n="3.260">Impellens fratrum uerbis factisque duorum,</l>
             
               <l n="3.261">Ardebit quibus accensus clamantibus ignis,</l>
             
               <l n="3.262">Et mea uera uiris aliquantum stabit imago.</l>
             
               <l n="3.263">Impiger ille struens clades urgebit <add resp="amb256">utroque</add>
               </l>
             
               <l n="3.264">Raptimque Eoos <add resp="amb256">adducet </add>regibus hostes,</l>
             
               <l n="3.265">Concutietque <add resp="amb256">uiros</add>, tum pristina <add resp="amb256">foedera soluet</add>,</l>
             
               <l n="3.266">Et dirimens primum concordi pace iugatos</l>
             
               <l n="3.267">Irruet ac fines bello ferroque tenebit,</l>
             
               <l n="3.268">Per Libiam late excurrens et solis ad ortus.</l>
             
               <l n="3.269">Ceu nebulas <add resp="amb256">spirante</add> solo stagnisque refusis</l>
             
               <l n="3.270">Incumbit calligo locis, cum <add resp="amb256">sole</add> cadente </l>
             
               <l n="3.271">Sub noctemque magis campo <add resp="amb256">coit</add> humidus aer,</l>
             
               <l n="3.272">Qua putres madida squalent <add resp="amb256">uligine glębę</add>,</l>
             
               <l n="3.273">Inde die regio iam protinus icta uaporem</l>
             
               <l n="3.274">Exhalat densum, <add resp="amb256">pręitque nigerrimus ortum</add>
                  <ref target="#n1746">
                     <seg xml:id="w1746">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="3.275">Purpureaque humeris instantem lampade lucem,</l>
             
               <l n="3.276">Donec sol medium superato dissipet axe:</l>
             
               <l n="3.277">Sic quę lux animi tenebras inuecta fugabit,</l>
             
               <l n="3.278">Horribilem impellet, <add resp="amb256">fuerit</add> cum <add resp="amb256">proxima</add>, noctem,</l>
             
               <l n="3.279">Infernasque Herebus Furias omni <add resp="amb256">exciet</add> Orco</l>
             
               <l n="3.280">Orbe serens toto terrarum semina belli,</l>
             
               <l n="3.281">Atque diu nigra populos sub nube tenebit.</l>
             
               <l n="3.282">Respiciet Genitor tandem atque exhausta subibunt </l>
             
               <l n="3.283">Tanta mihi, <add resp="amb256">sordem</add> purgabit Spiritus omnem,</l>
             
               <l n="3.284">Et uerum amota agnoscet caligine <add resp="amb256">tellus</add>.</l>
             
               <l n="3.285">Protinus humanus sedabitur impetus omnis</l>
             
               <l n="3.286">Veraque conuersę celebrabunt Sabbata gentes.<milestone unit="page" n="38'"/>
               </l>
             
               <l n="3.287">Post longum expediet <add resp="amb256">damnatam inuisere terram</add>,</l>
             
               <l n="3.288">Et graue iudicium populi <add resp="amb256">reuocare</add> sedebit,</l>
             
               <l n="3.289">Constabitque fides priscis ab origine prima</l>
             
               <l n="3.290">Pollicitis, finesque suos Iudęa reuiset.</l>
             
               <l n="3.291">Tunc coelum terris aeternę foedera pacis</l>
             
               <l n="3.292">
                  <seg xml:id="w1851">Percutiet,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1851"/>Percutiet] </mentioned>parturiet <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> multum quę sera tuebitur aetas.</l>
             
               <l n="3.293">Oppugnans iterum donec circumdabit hostis</l>
             
               <l n="3.294">Nequicquam passim tentatos aggere muros,</l>
             
               <l n="3.295">Sed cedet coelo flammis atque igne <add resp="amb256">petitus</add>.</l>
             
               <l n="3.296">Tunc sedem <add resp="amb256">iuxta ueluti noua sponsa</add> locabit</l>
             
               <l n="3.297">Hierusalem cunctos sanctorum induta decores,</l>
             
               <l n="3.298">Sudorumque Deus coelestibus unica merces</l>
             
               <l n="3.299">Absterget lachrimas oculis et pectore luctum:</l>
             
               <l n="3.300">Pax ea firma uiris aeternaque regna manebunt."</l>
             
               <l n="3.301">Atque <seg xml:id="w1905">hęc</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1905"/>hęc] </mentioned>ea <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> sic fatus compresso obmutuit ore.</l>
             
               <l n="3.302">Tunc medio mensę paschalis ponitur agnus</l>
             
               <l n="3.303">Carpatinis <add resp="amb256">quę tecta</add> pedes <add resp="amb256">pręcinctaque</add> lumbos<ref target="#n1923">
                     <seg xml:id="w1923">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="3.304">
                  <add resp="amb256">Ritu</add> sacrifico plebes de more uorabat,</l>
             
               <l n="3.305">Atque <add resp="amb256">recumbebat ferrata</add> astilia quassans.</l>
             
               <l n="3.306">Sic meminere uiam populi fugientis, et una</l>
             
               <l n="3.307">Instituunt animis hęc extera signa notandis.</l>
             
               <l n="3.308">Namque iter arreptum <add resp="amb256">uitaę </add>non expedit unquam</l>
             
               <l n="3.309">Mortali<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1957"/>Mortali affectu] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>affectu mundi</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1957">affectu</seg> 
                  <add resp="amb256">profugis</add>, non pectore molli,</l>
             
               <l n="3.310">Sed contra insanos pręstat <add resp="amb256">contundere</add> motus</l>
             
               <l n="3.311">Mores imbutis iusto moderamine rectos.</l>
             
               <l n="3.312">Interius<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w1980"/>
                           </hi>Interius . . . quibus] </mentioned>Mt 26, 17; Lc 22, 14</p>
                  </note> sacro purgati pectora ritu</l>
             
               <l n="3.313">Discubuere uiri, <seg xml:id="w1980">quibus</seg> amplius extera nulla</l>
             
               <l n="3.314">Quęruntur, curę nam sola est mentis honestas</l>
             
               <l n="3.315">Atque animi cultus, qua pectore numen <add resp="amb256">aditur</add>
               </l>
             
               <l n="3.316">Diuinum et lapsu cordis penetralia format.</l>
             
               <milestone unit="page" n="39"/>
               <l n="3.317">Tali constituit sibi rite piamine natos</l>
             
               <l n="3.318">Carpentes sacro dulcem de lumine uitam,</l>
             
               <l n="3.319">Qui medio iam factus homo discumbit, et ollis</l>
             
               <l n="3.320">Naturę uires uirtutibus irrigat omneis,</l>
             
               <l n="3.321">Qua sensum exercet, coelesti et uescitur aura,</l>
             
               <l n="3.322">Quaque intus fruitur diuini luminis haustu.</l>
             
               <l n="3.323">Porro Deum mundo nondum confessus aperte,</l>
             
               <l n="3.324">Sed quos purgarunt certo sacra mystica ritu,</l>
             
               <l n="3.325">Et lucem et flammas partitur Christus amoris.</l>
             
               <l n="3.326">Aequales superis stant, qui uelamine cernunt</l>
             
               <l n="3.327">Amoto totaque Deum iam mente receptant.</l>
             
               <l n="3.328">Quamlibet ex ęquo non <seg xml:id="w2080">responderet</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2080"/>responderet] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> respondebat</p>
                  </note> utrisque </l>
             
               <l n="3.329">Conditio, caligat enim percussa nitenti</l>
             
               <l n="3.330">His acies uero, nec tantum pectore lumen</l>
             
               <l n="3.331">Ferre queunt, animis tamen exardescit amando</l>
             
               <l n="3.332">Feruor, et agnoscunt quę nondum, uiscera <add resp="amb256">gliscunt</add>
               </l>
             
               <l n="3.333">Ollis tacta siti recalentque cupidine sola,</l>
             
               <l n="3.334">Aetherię subeunt et desideria uitę.</l>
             
               <l n="3.335">His uaria tales affectus temperat arte</l>
             
               <l n="3.336">Sors coeli pręsens et merces tota laborum</l>
             
               <l n="3.337">Docta animos nutrire pios, et <add resp="amb256">promouet ultra</add>.</l>
             
               <l n="3.338">At contra Iudas aditum pręcluserat <add resp="amb256">omni</add>
               </l>
             
               <l n="3.339">Parte Deo, nigrumque ruens tendebat ad Orcum:</l>
             
               <l n="3.340">Versatur tenebris, et lucem perfidus <add resp="amb256">odit</add>.</l>
             
               <l n="3.341">Ah Dirę hunc Herebi totum oppressere, sedensque </l>
             
               <l n="3.342">Turbatur: coelum uellet miscere <add resp="amb256">necisque</add>
               </l>
             
               <l n="3.343">Spirat flagitium, nec tanto crimine demens</l>
             
               <l n="3.344">Se reuocat, quamuis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w2183"/>
                           </hi>quamuis . . . Iesus] </mentioned>Mt 26, 20-26; Mc 14, 18-21; Lc 22, 21-23; Io 13, 21</p>
                  </note> monitu non parcat <seg xml:id="w2183">Iesus.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.345">Illum ob auariciam candescens efferat ira,</l>
             
               <l n="3.346">Insanus nec stare potest, sed mente furebat,</l>
             
               <l n="3.347">Et misero corpus per totum it corde uenenum:</l>
             
               <l n="3.348">Impiger huic animo tunc <seg xml:id="w2209">ignes</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2209"/>ignes] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> Orcus</p>
                  </note> sufficit <seg xml:id="w2211">Orcus.</seg>
                  <milestone unit="page" n="Orcus] e marg. pro ignes 39'"/>
               </l>
             
               <l n="3.349">Cogitat haud aliud simulac concepit auara</l>
             
               <l n="3.350">Mens facinus, sensim maioraque crimina culpę</l>
             
               <l n="3.351">Astruit et propriis infoelix casibus instat,</l>
             
               <l n="3.352">Aetheria de sede sequens exempla ruentis.</l>
             
               <l n="3.353">Heu sortem inuisam atque obnoxia pectora, quando</l>
             
               <l n="3.354">Pręcipiti incubuit Demon <seg xml:id="w2248a">iam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2248"/>iam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro vocabulo quod haud legi potest</hi>
                     </p>
                  </note> crimen in omne!</l>
             
               <l n="3.355">Primo non adeo aggressu mortalibus ille</l>
             
               <l n="3.356">Impius apparet; prętexit nomen honestum</l>
             
               <l n="3.357">Principio sceleri foedo et crudelibus ausis.</l>
             
               <l n="3.358">Admissus tali paulatim errore scelestus</l>
             
               <l n="3.359">Omne nephas suadet, sensim et per uiscera lapsus</l>
             
               <l n="3.360">Insinuat sese incautis laxatque furori</l>
             
               <l n="3.361">Non animaduersus miseris rationis habenas.</l>
             
               <l n="3.362">Tunc captus media uersatur protinus amens</l>
             
               <l n="3.363">Eumenidum turba, ludumque existimat ille</l>
             
               <l n="3.364">Omne scelus demersa ruens in Tartara pręceps.</l>
             
               <l n="3.365">Quis metus hic, nostrę sunt quanta pericula uitę?</l>
             
               <l n="3.366">Aut fraudem <add resp="amb256">tantam </add>quis demum euadere possit?</l>
             
               <l n="3.367">Tu prohibe genus omne, Deus, speciemque malorum</l>
             
               <l n="3.368">Et Vatem defende, precor; tibi dedita nunquam </l>
             
               <l n="3.369">Mens alio <add resp="amb256">insidiis </add>Herebi transuersa feratur,</l>
             
               <l n="3.370">Fortunę aduersis cunctis exercita perstet.</l>
             
               <l n="3.371">Namque tuum <add resp="amb256">hoc munus</add> tuaque est hęc gratia, Christe.</l>
             
               <l n="3.372">Euectus medio <add resp="amb256">qualis</add> sol splendet in axe,</l>
             
               <l n="3.373">Hauritur terris ex <add resp="amb256">quo lux</add> alma polumque</l>
             
               <l n="3.374">Illustrat, capiunt <add resp="amb256">tum</add> mutua lumina stellę -</l>
             
               <l n="3.375"> Illa orbis foecunda sinu conspergitur omni,</l>
             
               <l n="3.376">Atque elementa <add resp="amb256">intus</add> porro illustrata nitescunt,</l>
             
               <l n="3.377">
                  <add resp="amb256">Sola</add> manet penitus tanti Stix muneris expers -</l>
             
               <l n="3.378">Talis erat patris aeterno qui prodiit ortu,</l>
             
               <milestone unit="page" n="40"/>
               <l n="3.379">Atque uirum medio residebat in <add resp="amb256">ordine</add> Christus.</l>
             
               <l n="3.380">
                  <add resp="amb256">Quęrens</add> porro <add resp="amb256">aditum</add> uersabat pectora Iudę,</l>
             
               <l n="3.381">
                  <add resp="amb256">Et </add>dictis una residentem et lumine pulsat.</l>
             
               <l n="3.382">Hactenus, ut <add resp="amb256">lapsum repararet, namque uacabat</add>,</l>
             
               <l n="3.383">Quippe iter <add resp="amb256">alloquio cordis pręcluserat amens</add>
               </l>
             
               <l n="3.384">Quo redit, et gressum uestigat <add resp="amb256">spiritus alto</add>
               </l>
             
               <l n="3.385">Qua ponat, pressas linquens <add resp="amb256">caligine</add> terras.</l>
             
               <l n="3.386">Thesiphone miserum suetis <add resp="amb256">implexa </add>cerastis</l>
             
               <l n="3.387">Circundat, <add resp="amb256">lapsę</add> sensim pręcordia <add resp="amb256">subter</add>
               </l>
             
               <l n="3.388">Quę mox <add resp="amb256">commotę </add>mentis penetralia turbant.</l>
             
               <l n="3.389">Interea Christus repetens exordia sumit</l>
             
               <l n="3.390">Sermonis, sociis animum <add resp="amb256">testatus amicum</add>:</l>
             
               <l n="3.391">"O<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w2502"/>
                           </hi>O . . . 393 docebo] </mentioned>Lc 22, 15</p>
                  </note> uotis optata diu mihi cęna diesque,</l>
             
               <l n="3.392">Qua uos ante <add resp="amb256">obitum amota nunc </add>alloquar <add resp="amb256">omni</add>
               </l>
             
               <l n="3.393">Ambage, et Patris <add resp="amb256">arcanum</add> sublime <seg xml:id="w2502a">docebo!</seg>
               </l>
             
               <l n="3.394">Nam qua <add resp="amb256">primigenum manans sine semine</add> Verbum </l>
             
               <l n="3.395">Demeruisse suum <add resp="amb256">uoluit pietate</add> parentem,</l>
             
               <l n="3.396">Non iam quod fuerat propago <add resp="amb256">producta futurus</add>
                  <add resp="amb256">,  </add>
               </l>
             
               <l n="3.397">Haud parua <add resp="amb256">mercede</add> stetit, testabitur <add resp="amb256">aether</add>
               </l>
             
               <l n="3.398">Quod uobis cernens <add resp="amb256">celsa </add>de sede ruinas,</l>
             
               <l n="3.399">Natio<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2544"/>Natio . . . morte] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro versu del.</hi> Et mulctata hominum natio male credula morte</p>
                  </note> tum mulctata hominum male <add resp="amb256">credula</add> 
                  <seg xml:id="w2544">morte.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.400">Inuitus facinus iam tunc crudele fatebor</l>
             
               <l n="3.401">Permissi<ref target="#n2552">
                     <seg xml:id="w2552">
                        <hi rend="sup">10</hi>
                     </seg>
                  </ref>, tribui cum libera iura merendi.</l>
             
               <l n="3.402">Sed commendat opus uirtus quęsita labore,</l>
             
               <l n="3.403">Quę multum aduersis exercita tristia pensat,</l>
             
               <l n="3.404">Et uictrix meritis <add resp="amb256">inuenta obstacula gaudet</add>.</l>
             
               <l n="3.405">Hanc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w2615"/>
                           </hi>Hanc . . . 410 ] </mentioned>Mt 26, 29; Mc 14, 25; Lc 22, 17</p>
                  </note> mihi, uenturum exemplo quę prouocet <add resp="amb256">aeuum</add>,</l>
             
               <l n="3.406">Proposui, nec iam libabo hęc pocula uitis</l>
             
               <l n="3.407">Amplius, exhausti donec mihi lęta rependat</l>
             
               <l n="3.408">Pręmia confringens obstantia claustra salutis,</l>
             
               <l n="3.409">Et me constituat triplex uictoria coelo,</l>
             
               <l n="3.410">Humano generi <add resp="amb256">superantem hęc omnia</add> morte.<milestone unit="page" n="40'"/>
                  <seg xml:id="w2615"/>
               </l>
             
               <l n="3.411">Neue ignota forent <add resp="amb256">tanti misteria</add> facti,</l>
             
               <l n="3.412">Hac magnum menti <add resp="amb256">arcanum</add> ratione <add resp="amb256">patebit</add>.</l>
             
               <l n="3.413">Ars Patris est <add resp="amb256">proles, uita est hęc insuper huius</add>:</l>
             
               <l n="3.414">Namque aliud non Patris <add resp="amb256">opus quam gignere Natum</add>,</l>
             
               <l n="3.415">Instar naturę <add resp="amb256">uita est operatio</add> cuius.</l>
             
               <l n="3.416">Quę progressa Deo <add resp="amb256">sincera theoria</add> prodit,</l>
             
               <l n="3.417">Hęcue subit <add resp="amb256">rursus rationem praxis</add> et artis,</l>
             
               <l n="3.418">Quatenus <add resp="amb256">exemplar</add> rerum <add resp="amb256">est munusque negoti</add>
               </l>
             
               <l n="3.419">Protinus est huius, quicquid delinquitur, <add resp="amb256">hinc ut</add> 
               </l>
             
               <l n="3.420">Emendetur opus, cui tollitur hactenus error,</l>
             
               <l n="3.421">Ad finem ualeat <add resp="amb256">deduci quatenus ipsum</add>,</l>
             
               <l n="3.422">Quo sua principio tendunt exordia cuique,</l>
             
               <l n="3.423">Nilque reducit <add resp="amb256">eo, propria ars ni corrigat illud</add>,</l>
             
               <l n="3.424">Et quo iam melius <add resp="amb256">limetur rite probatum</add>
               </l>
             
               <l n="3.425">Porro opus <add resp="amb256">omne redit, quod</add> nondum <add resp="amb256">absoluitur</add> arte.</l>
             
               <l n="3.426">Cui contra si iam corrumpi contigit olim</l>
             
               <l n="3.427">Perfecto, iam tunc damnatur <add resp="amb256">inutile</add> prorsus.</l>
             
               <l n="3.428">Principio quod <add resp="amb256">parte</add> igitur non <add resp="amb256">substitit omni</add>
               </l>
             
               <l n="3.429">Perfectum, aut spectes naturam <add resp="amb256">protinus</add> ipsam,</l>
             
               <l n="3.430">Cui desunt adeo iam plurima, singula siue</l>
             
               <l n="3.431">Per partes rursus scrutabere. <add resp="amb256">Nempe</add> uidebis</l>
             
               <l n="3.432">Defectus uarios et culpas inde <add resp="amb256">secutas</add>,</l>
             
               <l n="3.433">Nascentique ideo est huic addita gratia coelo,</l>
             
               <l n="3.434">Omnia naturę quę detrimenta tegebat.</l>
             
               <l n="3.435">Quam post heu <add resp="amb256">miseris infoelix abstulit error</add>,</l>
             
               <l n="3.436">Atque amissa <add resp="amb256">tulit</add> mala protinus omnia uulgo,</l>
             
               <l n="3.437">Conseruata potens defendere cuncta uicissim.</l>
             
               <l n="3.438">Haud fuit, Omnipotens <add resp="amb256">opus</add> hoc ut deserat ergo,</l>
             
               <l n="3.439">Verterit hanc speciem quamuis uesana libido,</l>
             
               <l n="3.440">Exitioque nocens obnoxia manserit ultro.</l>
             
               <milestone unit="page" n="41"/>
               <l n="3.441">Sed non mota loco optatę <add resp="amb256">sunt signa salutis</add>,</l>
             
               <l n="3.442">
                  <add resp="amb256">Integro </add>potuit <add resp="amb256">quo tendere</add> robore <add resp="amb256">sana</add>:</l>
             
               <l n="3.443">Et posthac <add resp="amb256">licuit, si uellet</add> saucia <add resp="amb256">niti</add>.</l>
             
               <l n="3.444">
                  <add resp="amb256">Iccirco </add>promisit opem post <add resp="amb256">eruta demum</add>
               </l>
             
               <l n="3.445">Artifici <add resp="amb256">ingenio bene </add>quę fundauerat olim.</l>
             
               <l n="3.446">Rursus amiciciam <add resp="amb256">lapsa</add> cum gente <add resp="amb256">requirit</add>,</l>
             
               <l n="3.447">Qua magis <add resp="amb256">ipsa ruit</add>, contra <add resp="amb256">maiora labanti</add>
               </l>
             
               <l n="3.448">Auxilia <add resp="amb256">ille parat, conanti</add> et <add resp="amb256">pręmia </add>ponit.</l>
             
               <l n="3.449">
                  <add resp="amb256">Restitui tamen haud potuit </add>sic <add resp="amb256">tota</add> ruina,</l>
             
               <l n="3.450">Nec uitę, quondam qui corruit inde, reduci.</l>
             
               <l n="3.451">
                  <add resp="amb256">Pellitur</add> hinc positi <add resp="amb256">uictoris ad</add> hostia dextra,</l>
             
               <l n="3.452">Ostentat concessa sibi qui <add resp="amb256">iura</add> Parentis,</l>
             
               <l n="3.453">Et <add resp="amb256">totam</add> posthac semper subscribere prolem,</l>
             
               <l n="3.454">Vnde quidem <add resp="amb256">merito</add> regnum sibi <add resp="amb256">uendicat</add> hostis.</l>
             
               <l n="3.455">Protinus hęc tetigit iustissima cura Tonantem:</l>
             
               <l n="3.456">Principio repetit, fuerit quę causa ruinę,</l>
             
               <l n="3.457">Tum quę fata dedit rebus; iam comperit hosti</l>
             
               <l n="3.458">Inuidiam mouisse <add resp="amb256">fero</add> fatumque <add resp="amb256">secutum</add>.</l>
             
               <l n="3.459">Atque ita proposuit talem se soluere noxam</l>
             
               <l n="3.460">Factus sponte reus, <add resp="amb256">totasque</add> absumere fraudes,</l>
             
               <l n="3.461">In se aliena luens <add resp="amb256">conceptaque</add> debita pridem.</l>
             
               <l n="3.462">Quodque fuit uotum sobolis, ratione subinde est</l>
             
               <l n="3.463">Exactum, fierique hominem <seg xml:id="w2964">lex</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2964"/>lex] </mentioned>res <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> certa <add resp="amb256">petebat</add>:</l>
             
               <l n="3.464">Deleri nam posse scelus sic iure uetustum,</l>
             
               <l n="3.465">Si subeat, cuius quęsiuerat <add resp="amb256">aemulus</add> olim</l>
             
               <l n="3.466">Electum genus infesta <add resp="amb256">subuertere </add>fraude,</l>
             
               <l n="3.467">Factus homo passus sęui nihil <add resp="amb256">artibus hostis</add>
               </l>
             
               <l n="3.468">In quo constaret <add resp="amb256">tantarum ars condita rerum</add>.</l>
             
               <l n="3.469">Atque ea Patris ego sum proles <add resp="amb256">prodita</add>, qualem </l>
             
               <l n="3.470">Nunc uobis refero, cunctis incognita terris.</l>
             
               <l n="3.471">Neue time tanto promisso credere, cuius</l>
             
               <milestone unit="page" n="41'"/>
               <l n="3.472">Facta fidem dictis pręstarunt; <add resp="amb256">scilicet olim</add>
               </l>
             
               <l n="3.473">Mens quodcunque capit, <add resp="amb256">sensus non certus in illo</add> est,</l>
             
               <l n="3.474">Constans ni doceat demum <add resp="amb256">experientia rerum</add>.</l>
             
               <l n="3.475">Principium petite <add resp="amb256">haud falsa de mente </add>salutis,</l>
             
               <l n="3.476">Quę capit esse aliud, humana ut <add resp="amb256">uerba loquuntur</add>,</l>
             
               <l n="3.477">Fortuitum, cuius ratio quęcunque fuisset</l>
             
               <l n="3.478">Signans, quid rerum <add resp="amb256">pote</add> sit, iam <add resp="amb256">limite certo</add>.</l>
             
               <l n="3.479">Attamen haud esse <add resp="amb256">est</add> illud iccirco necesse.</l>
             
               <l n="3.480">Namque duo hęc remanent <add resp="amb256">penitus distincta uicissim</add>,</l>
             
               <l n="3.481">Esse et quod ratio talis dilucidet ultro,</l>
             
               <l n="3.482">Quę contingenter dicto exit <add resp="amb256">prompta creantis</add>,</l>
             
               <l n="3.483">Atque etiam causam, quod substet, rettulit illo,</l>
             
               <l n="3.484">Factaque cuncta simul tali <add resp="amb256">radice </add>tenentur,</l>
             
               <l n="3.485">Quamuis iam <add resp="amb256">uariis </add>agitentur casibus <add resp="amb256">usque</add>.</l>
             
               <l n="3.486">Esse suum ratio fuerit cui, nempe moueri</l>
             
               <l n="3.487">Haud poterit, duratque statu inuariabile prorsus.</l>
             
               <l n="3.488">Hic Deus est ratio mundi, lux certa potensque,</l>
             
               <l n="3.489">Molem corpoream, <add resp="amb256">Chaos</add> ipsum atque <add resp="amb256">abdita </add>mentis</l>
             
               <l n="3.490">Circum intusque agitans, <add resp="amb256">quę iussu protulit oris</add>.</l>
             
               <l n="3.491">Putri hic materię fugiens a sorde <add resp="amb256">recedit</add>
               </l>
             
               <l n="3.492">Semotus sensu, solo compręhensus <add resp="amb256">ab haustu</add>
               </l>
             
               <l n="3.493">Mentis, quę minimum <add resp="amb256">delirat</add> tramite <add resp="amb256">recto</add>.</l>
             
               <l n="3.494">Atque ita nullus <add resp="amb256">eo </add>sensus <add resp="amb256">accersitur usus</add>,</l>
             
               <l n="3.495">Qui cognoscendis <add resp="amb256">adhibetur</add> rite creatis,</l>
             
               <l n="3.496">Ipsa rei ratio <add resp="amb256">quoties</add> compręhensa fuisset.</l>
             
               <l n="3.497">Mens quęcunque ideo <add resp="amb256">merito mulctatur aberrans</add>,</l>
             
               <l n="3.498">Iam culpę ueniam cum sensus <add resp="amb256">impetret error</add>,</l>
             
               <l n="3.499">Officio recte utenti <add resp="amb256">nisi talis utrinque</add>
               </l>
             
               <l n="3.500">Alternis adiuta fides <add resp="amb256">assensibus esset</add>, </l>
             
               <l n="3.501">Arbitrio tali quando parere <add resp="amb256">necesse est</add>.</l>
             
               <l n="3.502">Sic doctrina mihi recte est fundata, recepit</l>
             
               <l n="3.503">A prima arcani ratione exordia diui,<milestone unit="page" n="42"/>
               </l>
             
               <l n="3.504">Quod penitus nullis agitabile casibus unquam est,</l>
             
               <l n="3.505">Et quali uita <add resp="amb256">testatus</add> degitur <add resp="amb256">illic</add>,</l>
             
               <l n="3.506">Prolemque exposui et iucundum foedus amoris.</l>
             
               <l n="3.507">Tumque hominum curam <add resp="amb256">docuit </add>progressa <add resp="amb256">salutis</add>
               </l>
             
               <l n="3.508">Esse Deo, auersos <add resp="amb256">ueluti</add> reuocare <add resp="amb256">Parentem</add>
               </l>
             
               <l n="3.509">Immortale genus, spectato cuius <add resp="amb256">in ore</add>
               </l>
             
               <l n="3.510">Perpetua fieri natum est aetate <add resp="amb256">beatum</add>,</l>
             
               <l n="3.511">Nasci hominem Verbum <add resp="amb256">fueritque</add> antiqua uoluntas.</l>
             
               <l n="3.512">Vnde secuta poli sunt <add resp="amb256">pręlia</add>, casus <add resp="amb256">et</add> omnis</l>
             
               <l n="3.513">Terrarum, cuius suscepta <add resp="amb256">prouincia</add>
                  <ref target="#n3296">
                     <seg xml:id="w3296">
                        <hi rend="sup">11</hi>
                     </seg>
                  </ref> nato</l>
             
               <l n="3.514">Conciliare Deo lapsum <add resp="amb256">et reparare</add> ruinam.</l>
             
               <l n="3.515">Vatibus huc equidem tot <add resp="amb256">carmina </add>scripta <add resp="amb256">uetustis</add>,</l>
             
               <l n="3.516">Et prędicta olim pariter tam multa <add resp="amb256">docebam</add>.</l>
             
               <l n="3.517">Hinc et nota Dei dudum <add resp="amb256">cantataque </add>passim</l>
             
               <l n="3.518">Versari in terris hominum <add resp="amb256">cum</add> gente uoluptas,</l>
             
               <l n="3.519">Meque illum <add resp="amb256">asserui</add>; promissis <add resp="amb256">talibus</add> inde</l>
             
               <l n="3.520">Multa secuta fides facti, reuocata <add resp="amb256">sepulchris</add>
               </l>
             
               <l n="3.521">Menbra uirum, uacuis lux <add resp="amb256">orbibus</add> indita, <add resp="amb256">surdis</add>
               </l>
             
               <l n="3.522">Redditus auditus, simul <add resp="amb256">intellectaque</add> uerba,</l>
             
               <l n="3.523">Atque ea me tantum dicto confecta iubente.</l>
             
               <l n="3.524">Tum uobis <add resp="amb256">operata meo</add> tot nomine solum,</l>
             
               <l n="3.525">Atque ita credendi facta est fiducia <add resp="amb256">cuique</add>.</l>
             
               <l n="3.526">Sed maiora quidem pręstabit uita fidelis</l>
             
               <l n="3.527">Argumenta, quibus formabit <add resp="amb256">pectora Sanctus</add>
               </l>
             
               <l n="3.528">Spiritus: ecce sacro baptismate <add resp="amb256">gratia</add> manans</l>
             
               <l n="3.529">Humanum pręcedit opus, roburque ministrat</l>
             
               <l n="3.530">Viribus infirmis hominum, foecundaque ueri</l>
             
               <l n="3.531">Excutit obtutus hebetes <add resp="amb256">caligine </add>tersa.</l>
             
               <l n="3.532">Optatum hoc regnum <add resp="amb256">terris foelixque futurum</add>
               </l>
             
               <l n="3.533">Sępius audistis dudum promittere uobis.</l>
             
               <milestone unit="page" n="42'"/>
               <l n="3.534">Vicinumque instat tempus nec iam hora <add resp="amb256">moratur</add>,</l>
             
               <l n="3.535">Victor cum moriens hostilia signa mouebo,</l>
             
               <l n="3.536">Quę tollunt Herebum, et facinus testantur inultum."</l>
             
               <l n="3.537">Hęc fatus siluit, nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w3455"/>
                           </hi>nec . . . coquebant] </mentioned>Io 13,2</p>
                  </note> dictis flectitur <add resp="amb256">ullis</add>
               </l>
             
               <l n="3.538">Iudas, conceptumque <add resp="amb256">scelus</add> fera <add resp="amb256">corda </add>.</l>
             
               <l n="3.539">Tunc aliam aggreditur <add resp="amb256">prudenti pectore curam</add>
               </l>
             
               <l n="3.540">Vt tandem exemplo maiori prouocet illum</l>
             
               <l n="3.541">Atque suos doceat <add resp="amb256">mitissimus aspera ferre</add>,</l>
             
               <l n="3.542">Ac doctrina simul tradatur <add resp="amb256">mystica nobis</add>
               </l>
             
               <l n="3.543">Affectus Christum quęrentibus esse <add resp="amb256">luendos</add>.</l>
             
               <l n="3.544">Assurgens<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w3513"/>
                           </hi>Assurgens . . . 548 sodales] </mentioned>Io 13, 4-5</p>
                  </note> primum tergo <add resp="amb256">deponit amictus</add>,</l>
             
               <l n="3.545">Pręcingitque <add resp="amb256">quibus</add> sese, tum <add resp="amb256">lintea sumit</add>
               </l>
             
               <l n="3.546">Et fundit <add resp="amb256">tepidas</add> in <add resp="amb256">cymbia protinus </add>undas,</l>
             
               <l n="3.547">
                  <add resp="amb256">Admouitque</add> uirum <add resp="amb256">pedibus genibusque</add> reflexis.</l>
             
               <l n="3.548">Demissus procumbit <add resp="amb256">humi</add>, petit inde <seg xml:id="w3513">sodales:</seg>
               </l>
             
               <l n="3.549">
                  <add resp="amb256">Stet</add> iam hodie solio, <add resp="amb256">tumeatque</add> superbia regum</l>
             
               <l n="3.550">Vt sibi subiciat <add resp="amb256">terras</add> et misceat orbem,</l>
             
               <l n="3.551">Quando pontificum <add resp="amb256">placuit sic</add> sacra potestas.</l>
             
               <l n="3.552">Mundus cuius opus, proh quicquid pectoris usquam est,</l>
             
               <l n="3.553">Ecce luit puro residentum flumine plantas,</l>
             
               <l n="3.554">Nedum prodentem secum discumbere passus,</l>
             
               <l n="3.555">Quin <seg xml:id="w3554">etiam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3554"/>etiam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro vocabulo quod male cernitur, forsan </hi>super</p>
                  </note> ante pedes uoluit iacuisse nocentis.</l>
             
               <l n="3.556">A Iuda cępisse fides est certa, libetque</l>
             
               <l n="3.557">Credere, sic <add resp="amb256">pietas</add> homines augetur amantis.</l>
             
               <l n="3.558">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w3613"/>
                           </hi>Vt . . . 563 abesto] </mentioned>Io 13, 6</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">uentum</add> est uoluitque <add resp="amb256">pedes</add> assumere Petri,</l>
             
               <l n="3.559">Continuo auersus refugit penitusque recusat:</l>
             
               <l n="3.560">"Ipse mihi patiar <add resp="amb256">prostratum</add> cernere coram</l>
             
               <l n="3.561">Quem<add resp="amb256"> noui</add>, et teneo manifesto lumine <add resp="amb256">ueram</add>
               </l>
             
               <l n="3.562">Esse Dei prolem? <add resp="amb256">Mihi scilicet abluet</add> ille</l>
             
               <l n="3.563">Heu ne pedes hodie? Procul o scelus istud <seg xml:id="w3613">abesto!"</seg>
               </l>
             
               <l n="3.564">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="i">
                              <ptr target="#w3648"/>
                           </hi>Protinus . . . 568 est] </mentioned>Io 13, 7</p>
                  </note> hęc olli tunc reddidit ore Magister:</l>
             
               <l n="3.565">
                  <seg xml:id="w3621">"Neu</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3621"/>Neu] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> ne</p>
                  </note> contende mihi, <add resp="amb256">specta </add>quęcunque geruntur,<milestone unit="page" n="43"/>
               </l>
             
               <l n="3.566">Quamuis hęc hodie <add resp="amb256">lateant te </add>condita, <add resp="amb256">Simon</add>,</l>
             
               <l n="3.567">Cęlari passus paulisper; <add resp="amb256">namque</add> patebunt</l>
             
               <l n="3.568">Cuncta breui, modo uos <add resp="amb256">facto parere</add> necesse <seg xml:id="w3648">est."</seg>
               </l>
             
               <l n="3.569">Obstat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3682"/>Obstat . . . 573 Magister] </mentioned>Io 13, 8</p>
                  </note> et a sese facinus <add resp="amb256">ceu grande</add> repellit,</l>
             
               <l n="3.570">Ac commotus ait surgens de sede Magistro:</l>
             
               <l n="3.571">"Mancipio plantas Dominum lauisse iacentem</l>
             
               <l n="3.572">Nunquam sustineam, nec fas hoc dicere duco,</l>
             
               <l n="3.573">Exigere a meme neu talia perge, <seg xml:id="w3682">Magister!"</seg>
               </l>
             
               <l n="3.574">"Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3696"/>Non . . . dixit] </mentioned>Io 13, 8</p>
                  </note> ullas mecum sibi partes, nosce, futuras</l>
             
               <l n="3.575">Cui latice haud luero liquido uestigia", <seg xml:id="w3696a">dixit.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.576">"Iam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3727"/>Iam . . . 579 regni] </mentioned>Io 13, 9</p>
                  </note> non sola pedum uestigia, quin super ipsum</l>
             
               <l n="3.577">Et caput, et luito palmas, meque ablue totum,</l>
             
               <l n="3.578">Si sedet, et meme si sic lauisse iuuabit,</l>
             
               <l n="3.579">Ne tantum excludar noti de limine <seg xml:id="w3727">regni."</seg>
               </l>
             
               <l n="3.580">Quippe<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3737"/>Quippe . . . dixit] </mentioned>Io 17, 1-13</p>
                  </note> uiro subiit mons<ref target="#n3732">
                     <seg xml:id="w3732">
                        <hi rend="sup">12</hi>
                     </seg>
                  </ref> menti, <add resp="amb256">hinc </add>talia <seg xml:id="w3737">dixit.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.581">Ille<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3777"/>Ille . . . 586 ille] </mentioned>Io 13, 10-11</p>
                  </note> refert contra respondens: "Cetera mundus,</l>
             
               <l n="3.582">Et qui quotidie se sedulus excutit, <add resp="amb256">illum</add>
               </l>
             
               <l n="3.583">Sola pedum lauisse decet uestigia, uosque</l>
             
               <l n="3.584">Non opus est adeo nisi tingere flumine <add resp="amb256">plantas</add>:</l>
             
               <l n="3.585">Mundi namque estis uos, inquam, haud quamlibet <add resp="amb256">omnes</add>."</l>
             
               <l n="3.586">Excepit dictis prodentem talibus <seg xml:id="w3777">ille.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.587">Haud tamen hęc <add resp="amb256">narrans operam tardabat </add>Iesus:</l>
             
               <l n="3.588">Lauit et extersit uestigia sindone Petro.</l>
             
               <l n="3.589">Dehinc tacitus reliquos adit ordine, cimbia <add resp="amb256">solus</add>
               </l>
             
               <l n="3.590">Admouet his, solus liquidas fundebat et undas,</l>
             
               <l n="3.591">Atque uiros niueo tergebat syrmate solus.</l>
             
               <l n="3.592">Iam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3932"/>Iam . . . 609 Magistri] </mentioned>Io 13, 12-17</p>
                  </note> lotis terra surgens repetebat amictus,</l>
             
               <l n="3.593">Cumque resedisset, rursus sic ore profatur:</l>
             
               <l n="3.594">"Et feci et uidistis enim modo quale Magister</l>
             
               <l n="3.595">Exemplumque dedi uobis, et primus obiui</l>
             
               <milestone unit="page" n="43'"/>
               <l n="3.596">Passus humi poni, uestrisque adrepere <add resp="amb256">plantis</add>,</l>
             
               <l n="3.597">Emundansque <add resp="amb256">pedum</add> sordes et sindone tergens.</l>
             
               <l n="3.598">Iamque adeo Dominusque simul uesterque Magister</l>
             
               <l n="3.599">Si me sustinui pedibus <add resp="amb256">demittere uestris</add>
               </l>
             
               <l n="3.600">Par, uos atque decet pręstare hęc <add resp="amb256">mutua</add> uobis</l>
             
               <l n="3.601">Officia, alternosque simul lauisse uicissim.</l>
             
               <l n="3.602">Quicquid custodit maior, non dedecet illud</l>
             
               <l n="3.603">Obseruare suos; etenim me recte Magistrum</l>
             
               <l n="3.604">Atque uocatis Herum; sum namque id natus ab aeuo.</l>
             
               <l n="3.605">Aequum uos ideo studio contendere mecum </l>
             
               <l n="3.606">Altius et sentire suo iam nolle Magistro.</l>
             
               <l n="3.607">Qui capit hęc et seruat, eum iam certa beatum</l>
             
               <l n="3.608">Spes fore, si quęcunque fero seruarit ad unguem,</l>
             
               <l n="3.609">Quęsieritque sagax imitari facta <seg xml:id="w3932">Magistri.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.610">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4034"/>Et . . . 624 cruoris] </mentioned>Lc 22, 19-20</p>
                  </note> me sępe quidem dudum meminisse potestis</l>
             
               <l n="3.611">Pollicitum terris <add resp="amb256">monumentum</add> et pignus amoris</l>
             
               <l n="3.612">Carne mea et linqui diffuso uelle cruore,</l>
             
               <l n="3.613">Vita quidem castę fuerit quo condita menti,</l>
             
               <l n="3.614">Cum me pręsentem sine sensibus hauserit illa,</l>
             
               <l n="3.615">Atque nouo iungi mecum sibi quęrat amore.</l>
             
               <l n="3.616">Hoc hodie in memores uobis mandabitur annos:</l>
             
               <l n="3.617">
                  <add resp="amb256">Instituam</add>, quę <add resp="amb256">rite </add>uolo seruetis, et aeuo</l>
             
               <l n="3.618">Commendate obitus nostri monumenta futuro,</l>
             
               <l n="3.619">Quę culpę <add resp="amb256">humanę</add> fuerit iugis<ref target="#n3998">
                     <seg xml:id="w3998">
                        <hi rend="sup">13</hi>
                     </seg>
                  </ref> hostia terris."</l>
             
               <l n="3.620">Interea pateram medio sibi ponit, et illam</l>
             
               <l n="3.621">Ardentis uini replet, tum commata panis</l>
             
               <l n="3.622">Intulit, hinc prece concepta benedicit, et ipsos</l>
             
               <l n="3.623">Corpus tunc proprium iam panes esse fatetur,</l>
             
               <l n="3.624">Qui sibi debebat fundi calicemque <seg xml:id="w4034">cruoris.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.625">Aethere lapsa mihi uirtus in carmina uires</l>
             
               <l n="3.626">Suffice, cui summis seruatus in orbibus ordo</l>
             
               <l n="3.627">
                  <add resp="amb256">Diuino</add> nusquam uultum diuertit ab ore,<milestone unit="page" n="44"/>
               </l>
             
               <l n="3.628">Vt pandam arcani <add resp="amb256">terris</add> misteria sacri,</l>
             
               <l n="3.629">Et uestra auspicium cantus ope prouehe cępti!</l>
             
               <l n="3.630">Illud <add resp="amb256">natura</add> fuit haud ignobile corpus,</l>
             
               <l n="3.631">Nec qualis nostrę lex est <add resp="amb256">ingloria</add> carnis.</l>
             
               <l n="3.632">Principio aetheria conceptum dote refulsit</l>
             
               <l n="3.633">Immortale, <add resp="amb256">pati non formidabile</add> quicquam.</l>
             
               <l n="3.634">Defectus sed <add resp="amb256">sponte tulit</add>, qui <add resp="amb256">protinus omnem </add>
               </l>
             
               <l n="3.635">Fingit ad <add resp="amb256">arbitrium naturam mitis Iesus</add>:</l>
             
               <l n="3.636">Hactenus ille homini <add resp="amb256">prouidit</add> morte salutem.</l>
             
               <l n="3.637">Iure<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4126"/>Iure . . . soluit] </mentioned>Mt 17, 24-27</p>
                  </note> ideo solitum debere didragma negauit</l>
             
               <l n="3.638">Quod tamen ex hamo remouenda <add resp="amb256">in crimina </add>:</l>
             
               <l n="3.639">Ingens arcanum et diuino carmine dignum.</l>
             
               <l n="3.640">Piscis uerus erat mortalis in <add resp="amb256">aequore uitę</add>,</l>
             
               <l n="3.641">Quem mater foecunda tulit sine semine <add resp="amb256">cretum</add>.</l>
             
               <l n="3.642">Piscibus haud coitus, Veneris non nota uoluptas,</l>
             
               <l n="3.643">Coniugii paria iis etsi de more <add resp="amb256">iugantur</add>.</l>
             
               <l n="3.644">Huius in ore reos soluit didragma repertum.</l>
             
               <l n="3.645">O uani Solimi, quę uos insania fallit!</l>
             
               <l n="3.646">Non iam stirps Abrahę soboles sed perfida Chanam,</l>
             
               <l n="3.647">Quem piscem uobis exemptum quęritis <add resp="amb256">undis</add>?</l>
             
               <l n="3.648">Tantum spectato quales sub principe mensas?</l>
             
               <l n="3.649">Sabbata decepti quęnam <add resp="amb256">promittitis ultro</add>
               </l>
             
               <l n="3.650">Et celebrare diu, <add resp="amb256">detractam et tendere pellem</add>?</l>
             
               <l n="3.651">Heu stulti, et multum <add resp="amb256">coelestia noscere tardi</add>,</l>
             
               <l n="3.652">Hęc hebetes hodie diuina <add resp="amb256">aenigmata </add>.<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4219"/>ludunt] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro  verbo quod haud legi potest</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="3.653">Nunc fas et, Iudęe, licet qua <add resp="amb256">diruta</add> cernis</l>
             
               <l n="3.654">Moenia, et ingenti iam iam lapsura ruina,</l>
             
               <l n="3.655">Ingredere, en Christi stant omnia pręmia prędę,</l>
             
               <l n="3.656">Nulla fides populo, et penitus iam corruit omnis.</l>
             
               <l n="3.657">Restituet Deus hęc, hic prouidus omnia fulcit.</l>
             
               <milestone unit="page" n="44'"/>
               <l n="3.658">Hunc piscem nunc tolle tibi, qui lapsus Olympo</l>
             
               <l n="3.659">Piscis ad exemplum carnem circumdedit <add resp="amb256">illam</add>,</l>
             
               <l n="3.660">Quę penitus nulli fuerat obnoxia <add resp="amb256">labi</add>,</l>
             
               <l n="3.661">Sed qualem reddit <add resp="amb256">susceptam </add>gloria nobis.</l>
             
               <l n="3.662">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4322"/>Hinc . . . 667 superna] </mentioned>Mt 17, 1-8</p>
                  </note> infirma suis acies non <add resp="amb256">pertulit</add> illam</l>
             
               <l n="3.663">Numine nudato cum <add resp="amb256">monte </add>refulsit Iesus</l>
             
               <l n="3.664">Mortalem carnem <add resp="amb256">retegens habitumque reducens</add>,</l>
             
               <l n="3.665">Corporis arcanum <add resp="amb256">sociis quando omne retectum est</add>,</l>
             
               <l n="3.666">Munere cum proprio resplenduit, <add resp="amb256">atque subinde</add>
               </l>
             
               <l n="3.667">Redditus hic tenuit <add resp="amb256">radios</add> sub <add resp="amb256">uoce </add>.</l>
             
               <l n="3.668">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4329"/>Et . . . abiuit] </mentioned>Lc 4, 29-30</p>
                  </note> cum <add resp="amb256">pręcipitem</add> uellent dare, tutus <seg xml:id="w4329">abiuit,</seg>
               </l>
             
               <l n="3.669">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4336"/>Quin . . . plantis] </mentioned>Mt 14, 22-33; Mc 6, 45-52; Io 6, 16-21</p>
                  </note> idem <add resp="amb256">siccis incessit in</add> aequore <seg xml:id="w4336">plantis.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.670">Illius hę dotes, hęc <add resp="amb256">unica </add>gratia carnis,</l>
             
               <l n="3.671">Atque ita spiritui nutus <add resp="amb256">parebat</add> ad omnes.</l>
             
               <l n="3.672">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4383"/>Verum . . . 676 ullam] </mentioned>Mt 28; Mc 16; Lc 24; Io 20 - 21</p>
                  </note> post obitus direptaque Tartara et Orco</l>
             
               <l n="3.673">Exemptos <add resp="amb256">Manes</add>, rursus cum menbra reuersus</l>
             
               <l n="3.674">Sumeret et fatis defunctos scilicet artus,</l>
             
               <l n="3.675">
                  <add resp="amb256">Exemplo</add> mentis tractus leuis ire per omnes,</l>
             
               <l n="3.676">Vt sedem <add resp="amb256">uolucer</add> prorsus non occupet <seg xml:id="w4383">ullam.</seg> 
               </l>
             
               <l n="3.677">Huc aciem rursus reuoca mihi mentis ad ipsum</l>
             
               <l n="3.678">Artificem: scrutare <add resp="amb256">modum</add>, quo talia Christus</l>
             
               <l n="3.679">Constituit, <add resp="amb256">non insolitum est</add> usuque remotum.</l>
             
               <l n="3.680">Plurima sic mandare notis consueuimus ipsi,</l>
             
               <l n="3.681">Atque ea, fictores <add resp="amb256">quorum</add> sumus, <add resp="amb256">omnia</add> parent.</l>
             
               <l n="3.682">
                  <add resp="amb256">Nunc </add>uoces <add resp="amb256">speculare</add>, <add resp="amb256">quibus mens</add> addita sese</l>
             
               <l n="3.683">Explicat, et <add resp="amb256">proprios</add> iam sensus egerit extra,</l>
             
               <l n="3.684">
                  <add resp="amb256">Fingunturque</add> tamen <add resp="amb256">quęcunque</add> uocauerit ultro,</l>
             
               <l n="3.685">
                  <add resp="amb256">Signaque </add>nil motę pactis diuersa notarunt.</l>
             
               <l n="3.686">Atque Dei digitis est multo mollior omnis</l>
             
               <l n="3.687">Pręscripto natura suo contenta uigensque.</l>
             
               <l n="3.688">Protinus hinc constant, quod sunt iam singula, nempe</l>
             
               <l n="3.689">Et tenuere suas, ut gignant congrua, <add resp="amb256">uires</add>.<milestone unit="page" n="45"/>
               </l>
             
               <l n="3.690">Hęc tamen Omnipotens duci ut uult, omnia <add resp="amb256">parent</add>.</l>
             
               <l n="3.691">Hic mirare, modo redeat <add resp="amb256">substantia quali</add>
               </l>
             
               <l n="3.692">Ardentis uini Christi iam sanguis, et <add resp="amb256">ipsum</add>
               </l>
             
               <l n="3.693">Alma Ceres corpus. Naturę protinus omnis</l>
             
               <l n="3.694">Res ex materia et propria stat condita <add resp="amb256">forma</add>,</l>
             
               <l n="3.695">Tertia res, pręter sua namque <add resp="amb256">exordia, iure</add>
               </l>
             
               <l n="3.696">Quę proprio nobis <add resp="amb256">substantia nomine fertur</add>.</l>
             
               <l n="3.697">Mutari hanc legimus <add resp="amb256">geminę </add>constante <add resp="amb256">figura</add>
               </l>
             
               <l n="3.698">Naturę; figmenta<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4560"/>figmenta . . . 702 res] </mentioned>Ov. Met. I, 163-243</p>
                  </note> struunt <add resp="amb256">sic</add> mira poetę.</l>
             
               <l n="3.699">Quin et certa fides <add resp="amb256">lustrataque</add> deuia regi,</l>
             
               <l n="3.700">Quęsitosque ferę <add resp="amb256">iam montes; quippe manebat</add> 
               </l>
             
               <l n="3.701">Materies eademque <add resp="amb256">erranti</add> et <add resp="amb256">spiritus idem</add>,</l>
             
               <l n="3.702">Sed non uera hominis facies, <add resp="amb256">non </add>tertia <add resp="amb256">iam </add>.</l>
             
               <l n="3.703">Atque utcunque quidem <add resp="amb256">constabunt</add> talia, certe</l>
             
               <l n="3.704">Concipitur quod mente, Dei <add resp="amb256">uim haud effugit illud</add>
               </l>
             
               <l n="3.705">Cui fines mens nostra quidem non repperit usquam.</l>
             
               <l n="3.706">Ergo hic materia <add resp="amb256">quę </add>
                  <seg xml:id="w4587">constant</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4587"/>constant] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro verbo quod haud legi potest</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">scilicet ipsa</add>
               </l>
             
               <l n="3.707">Et forma, munus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4593"/>munus cereale] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro </hi>panis cerealis</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4593a">cereale</seg> et <add resp="amb256">Massicus humor</add>,</l>
             
               <l n="3.708">Non remanet panis, <add resp="amb256">non Massicus</add> amplius <add resp="amb256">humor</add>,</l>
             
               <l n="3.709">Sed corpus Christique cruor, <add resp="amb256">uice</add> subdita rerum</l>
             
               <l n="3.710">Dictarum, subeunt quę formam protinus ipsam</l>
             
               <l n="3.711">Materiamque simul; res certę et talis adeptę</l>
             
               <l n="3.712">Iura operis porro arcano sibi <add resp="amb256">mystica</add> ritu.</l>
             
               <l n="3.713">Materies, neu crede tamen, quod corporis haurit</l>
             
               <l n="3.714">Panis materiam, faciat uel forma quod ipsum</l>
             
               <l n="3.715">Esse Dei corpus, naturam protinus illud</l>
             
               <l n="3.716">Non habet hanc, specie <add resp="amb256">sed</add> tantum delitet ista.</l>
             
               <l n="3.717">Sed non materiam species hęc <add resp="amb256">constitit extra</add>,</l>
             
               <l n="3.718">Conueniens at utrumque simul non perficit illud,</l>
             
               <l n="3.719">Quod semel est iussum transire in mystica iura.</l>
             
               <milestone unit="page" n="45'"/>
               <l n="3.720">Nec iam materies ipso sine restitit actu,</l>
             
               <l n="3.721">Amplius inde <add resp="amb256">tamen</add> sed non res tertia <add resp="amb256">manat</add>,</l>
             
               <l n="3.722">Cui subisse loco iam corpus <add resp="amb256">diximus ipsum</add>,</l>
             
               <l n="3.723">Christus et hinc certa sibi uindicat omnia lege.</l>
             
               <l n="3.724">Non hunc afficiunt subiecto qualia niti </l>
             
               <l n="3.725">Iam sunt nata <add resp="amb256">quidem</add>, quamuis <add resp="amb256">ostenditur</add> esse</l>
             
               <l n="3.726">Christus ibi, sine subiecto <add resp="amb256">nec talia constant</add>.</l>
             
               <l n="3.727">Hęrent materię <add resp="amb256">gremio</add> 
                  <add resp="amb256">deprompta</add> capaci,</l>
             
               <l n="3.728">Nata sinu educi <add resp="amb256">coelo et uergentibus astris</add>,</l>
             
               <l n="3.729">Mundi natiuis <add resp="amb256">agitata</add> impulsibus <add resp="amb256">actu</add>
               </l>
             
               <l n="3.730">Dum coalet proprio, <add resp="amb256">foetus hos parturit ultro</add>.</l>
             
               <l n="3.731">Germina <add resp="amb256">pugnantis naturę haud</add> prorsus <add resp="amb256">alumna </add>
                  <note place="right" type="marginalia">
                     <p>Accidentia communia non sequuntur proprias naturas, sed naturam elementalem; nec uirtus elementalis naturam attingit specierum, sed illis uirtus primi motoris influit</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="3.732">Vllius generis, speciem non protinus unquam</l>
             
               <l n="3.733">Attigerit <add resp="amb256">tantum aduersa contraria</add> fronte,</l>
             
               <l n="3.734">Atque simul <add resp="amb256">toto</add> cernens conamine <add resp="amb256">secum</add>
               </l>
             
               <l n="3.735">Ni<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4890"/>Ni . . . 747 compos] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro vers. del. </hi>Illius ora Deus tam clara luce refulgens/Ni ducat, reddunt simulacra impressa supernum/Exemplar, facies infra hinc diuersa resultat./Atque eadem ratio est simplex substantia rerum,/Addita cui, partu manant quęcunque benigno/Naturę, uultus ratio tantum induit istos,/Humanis tandem quo peruia sensibus esset,/Illo naturę nec uis pertingere compos.</p>
                  </note> Deus ora sibi ducat tam luce refulgens</l>
             
               <l n="3.736">Insigni, manant ex qua simulacra deorsum,</l>
             
               <l n="3.737">Exemplar, mirum, uario reddentia textu, </l>
             
               <l n="3.738">Vnde scatet facies rerum diuersa per orbem.</l>
             
               <l n="3.739">Multa hęc interea, exemplar dum respicit, una</l>
             
               <l n="3.740">Colligit, ac eadem tum contra dissipat, alto</l>
             
               <l n="3.741">Materię titubans agitata uolumine fluxę,</l>
             
               <l n="3.742">Dum subit hinc uarios uultus, dum ponit eosdem,</l>
             
               <l n="3.743">Et faciem quamuis alternet imago uicissim,</l>
             
               <l n="3.744">Mutari tamen at tantum uariata resistit,</l>
             
               <l n="3.745">Addita cui, partu manant quęcunque benigno</l>
             
               <l n="3.746">Naturę, pręter quod iam substantia signat.</l>
             
               <l n="3.747">Quo uis naturę haud prorsus pertingere <seg xml:id="w4890">compos,<ref target="#n4891">
                        <hi rend="sup">14</hi>
                     </ref>
                  </seg> 
               </l>
             
               <l n="3.748">
                  <add resp="amb256">Ni uultu</add> diuo species remicaret in hyla.</l>
             
               <l n="3.749">
                  <add resp="amb256">Collatum</add> huc tulit omne, nouans quod mysticus ordo</l>
             
               <l n="3.750">Submota uultus <add resp="amb256">ratione</add> reseruat eosdem.</l>
             
               <l n="3.751">Christi <add resp="amb256">delituit</add> sic <add resp="amb256">corpus</add> rite locatum</l>
             
               <l n="3.752">Sub specie panis, specie <add resp="amb256">non amplius</add> eius. </l>
             
               <l n="3.753">Atque ita <add resp="amb256">materiam</add> prorsus subsedit in ipsam,</l>
             
               <l n="3.754">Naturę quicquid congressu <add resp="amb256">pullulat</add> ortum,</l>
             
               <l n="3.755">Altera in <add resp="amb256">alterius cum uim </add>substantia <add resp="amb256">cedat</add>.<milestone unit="page" n="46"/>
               </l>
             
               <l n="3.756">Sic sine subiecto non candor, candida caro</l>
             
               <l n="3.757">Non tamen est <seg xml:id="w4959">ille,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4959"/>ille] </mentioned>illo <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> non mole extenditur ipsa.</l>
             
               <l n="3.758">Quippe ea naturę non est accersita motu,</l>
             
               <l n="3.759">Atque habitu tali non istic clausa latescit.</l>
             
               <l n="3.760">Ast ubi panis erat, uera est substantia carnis,</l>
             
               <l n="3.761">Et modus est, insit iam quali, mysticus olli.</l>
             
               <l n="3.762">Corpus adest, quod materiam sibi uendicat una</l>
             
               <l n="3.763">Atque illas species, neu te extera fallat imago:</l>
             
               <l n="3.764">Namque hęc uera manet species rerumque figura.</l>
             
               <l n="3.765">Attamen arbitrio diuina sequestrat utrumque</l>
             
               <l n="3.766">Virtus: sic medio puerilis turba camino</l>
             
               <l n="3.767">Tuta fuit, uires oblito protinus igne,</l>
             
               <l n="3.768">Cum natura suis exuta est usibus, impos</l>
             
               <l n="3.769">Quę potuit sensu comprehendi, tota<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5045"/>tota propago] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> tota superstes</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w5045">propago</seg>
               </l>
             
               <l n="3.770">At<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5058"/>At . . . ipsos] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro vers del. </hi>Cuius hic est contra stirps, et substantia sola/Defit, quę sensus imperuia decipit ipsos</p>
                  </note> manet hic contra, <add resp="amb256">tantum</add> substantia defit,</l>
             
               <l n="3.771">Quę sensus nobis <add resp="amb256">imperuia</add> decipit <seg xml:id="w5058">ipsos.<ref target="#n5059">
                        <hi rend="sup">15</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="3.772">Quamque sui captus mens longe a sensibus ultra</l>
             
               <l n="3.773">Vestigat, quia iam uia talis deficit istic,<note place="right" type="marginalia">Quia nullum accidens manuducit ad cognitionem existentię corporis Christi, nisi quis alia miracula obiecerit, necessaria est Fides</note>
               </l>
             
               <l n="3.774">Est quęsita fides, penitus quę illuminat omnes.</l>
             
               <l n="3.775">Exsors ipsa mali totius, factaque compos</l>
             
               <l n="3.776">Iam uoti sancta correpta cupidine coeli.</l>
             
               <l n="3.777">Diuino constant si protinus <add resp="amb256">omnia </add>Verbo,</l>
             
               <l n="3.778">Quid mirum carni si talia facta reponat?</l>
             
               <l n="3.779">Vt quam cępit amor, accita resignet amori</l>
             
               <l n="3.780">Hęc sese, medioque Deum ceu glutine nobis</l>
             
               <l n="3.781">Vniat, unanimes cunctos doceatque  reuerti.</l>
             
               <l n="3.782">Asserit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="ul">
                              <ptr target="#w5165"/>
                           </hi>Asserit . . . 784 orans] </mentioned>Mt 6, 11</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5165"/>Asserit . . . 784 orans] </mentioned>
                        <hi rend="i">versus additi e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> id dictum Matthęi protinus illud,</l>
             
               <l n="3.783">Esse, <add resp="amb256">super signat quod iam</add> substantia, panem</l>
             
               <l n="3.784">Prorsus <add resp="amb256">eum</add>, sibi <add resp="amb256">quem uotis</add> expostulat <seg xml:id="w5165">orans.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.785">Sed me nosco rapi, qua flexerit orbita nulla,</l>
             
               <l n="3.786">Et dudum iam longe alio diuertere cliuo.</l>
             
               <l n="3.787">Ausus iter ratus ingredior sic dogmata uerę</l>
             
               <l n="3.788">Posse quidem fidei retineri, multaque <add resp="amb256">demum</add>
               </l>
             
               <l n="3.789">Ardua uitari, quę uix obstante repelli</l>
             
               <l n="3.790">Nempe queant, ratio rationi namque repugnat,</l>
             
               <l n="3.791">Vt substet, ratio iam cuius ut hęreat, esset.</l>
             
               <l n="3.792">Illud ut hic nobis est omni parte tuendum,<milestone unit="page" n="46'"/>
               </l>
             
               <l n="3.793">Esse quidem Christi corpus Christique cruorem,</l>
             
               <l n="3.794">Certaque iam demum tenuit sententia, panem</l>
             
               <l n="3.795">Et Bacchi laticem dicto diuersa reuerti. </l>
             
               <l n="3.796">Ista tene, teque hinc uno neu moueris ungue.</l>
             
               <l n="3.797">Accerse huc, sensus quę percipit insuper, ecquid</l>
             
               <l n="3.798">Vt nil absurdum admittas, seruaueris illa?</l>
             
               <l n="3.799">Atqui distingui possunt quęcunque seorsum</l>
             
               <l n="3.800">Mente, Deus porro distinxerit ocyus illa.</l>
             
               <l n="3.801">Hęc distincta quidem diuersa scientia monstrat,</l>
             
               <l n="3.802">Altera, quę motu naturam inquirit in ipso,</l>
             
               <l n="3.803">Altera discutitur cui iam substantia rerum.</l>
             
               <l n="3.804">Pertinet, illa mouet quod quęstio, rursus eodem</l>
             
               <l n="3.805">Longe aliud totum, partes ac illius una</l>
             
               <l n="3.806">
                  <add resp="amb256">Sumptas</add>; hic demum sic partes esse fatemur</l>
             
               <l n="3.807">
                  <add resp="amb256">Cedere</add> sed totum iam panem scilicet ipsum,</l>
             
               <l n="3.808">Et Christi carnem, uinoque subire cruorem.</l>
             
               <l n="3.809">Atque his ut substent ratio non ulla resistit,</l>
             
               <l n="3.810">Quin totum ut nexu complexis effluat inde,</l>
             
               <l n="3.811">Hoc agitur uerbo iunctis operante latenter,</l>
             
               <l n="3.812">Cui debent, quicquid uel sunt, sane omnia, quantum</l>
             
               <l n="3.813">Siue ualent, illi et referunt iccirco receptum.</l>
             
               <l n="3.814">Nil ergo absurdum, si talibus eximat ultro</l>
             
               <l n="3.815">Quicquid communi pręscripto pullulat ortum,</l>
             
               <l n="3.816">Vel si commutet sibi scilicet insita uitę</l>
             
               <l n="3.817">
                  <add resp="amb256">Procurans</add> hominum et nobis se carne reponens.</l>
             
               <l n="3.818">Atque ideo solam panis substantia sola</l>
             
               <l n="3.819">Rettulit hic carnem, sed restant cętera pane</l>
             
               <l n="3.820">Subtracto, contra comitantur at omnia carnem.</l>
             
               <l n="3.821">Non tamen hic extant propria ratione, locoque</l>
             
               <l n="3.822">Haud resident, condunt <add resp="amb256">in quo</add> se corpora mole</l>
             
               <l n="3.823">Extenta, panis penitus quę tota remansit.</l>
             
               <l n="3.824">Quicquid at hic <add resp="amb256">sacro certum</add> est existere ritu,</l>
             
               <l n="3.825">Qualem pontificum iussu libantis in ara</l>
             
               <milestone unit="page" n="47"/>
               <l n="3.826">Conceptis precibus peragit consensus ab alto.</l>
             
               <l n="3.827">Atque ita cuncta modo accitę sunt carnis, et ipsam</l>
             
               <l n="3.828">Collocat hic, panem quod scilicet ante locabat.</l>
             
               <l n="3.829">Sed natura locum, substantia quatenus, illi </l>
             
               <l n="3.830">Non debet, simili ni mole extenta fuisset,</l>
             
               <l n="3.831">Qualis materię demanat origine prima</l>
             
               <l n="3.832">Non circumscriptę ex sese iam limite certo.</l>
             
               <l n="3.833">Terminus huic passim circum nam ponitur, illam</l>
             
               <l n="3.834">Postquam forma subit, mensuram et <add resp="amb256">uindicat inde</add>.</l>
             
               <l n="3.835">Iccirco, quamuis existerit<ref target="#n5511">
                     <seg xml:id="w5511">
                        <hi rend="sup">16</hi>
                     </seg>
                  </ref> antea multo,</l>
             
               <l n="3.836">Constituunt tamen hic carnem quęcunque locabant</l>
             
               <l n="3.837">Ipsum olim panem: sic uerum denique Christi</l>
             
               <l n="3.838">Corpus crede, Dei, cui res nulla ardua factu,</l>
             
               <l n="3.839">Hoc opus, et cuius sunt demum facta potenti</l>
             
               <l n="3.840">Cuncta manu, cuius nil summis uiribus obstat.</l>
             
               <l n="3.841">Vt ualeant ueteris reparari damna ruinę</l>
             
               <l n="3.842">Debuit usque adeo et demum fuit utile nobis</l>
             
               <l n="3.843">Diuinam humano uestiri corpore prolem.</l>
             
               <l n="3.844">Vnde fuit medicina quidem mortalibus olim</l>
             
               <l n="3.845">Expectanda malis, quę, quicquid debile, totum</l>
             
               <l n="3.846">Restauret, possintque resumpto robore niti</l>
             
               <l n="3.847">Imbeciles patris antiqui de <add resp="amb256">crimine</add> facti.</l>
             
               <l n="3.848">Et ueluti uictus terreni animalia <add resp="amb256">muta</add>
               </l>
             
               <l n="3.849">Obliti penitus cęlestis originis, omnis </l>
             
               <l n="3.850">Protinus hinc culpę sanata est <add resp="amb256">plaga uetustę</add>,</l>
             
               <l n="3.851">Quę miseram inuexit mortem infirmosque tenebat.</l>
             
               <l n="3.852">Atque hodie sese susceptis uiribus aeger</l>
             
               <l n="3.853">Excitat et ualido <add resp="amb256">curatus corpore </add>tollit.</l>
             
               <l n="3.854">Sed, quę regnat adhuc, <add resp="amb256">superabit</add> gloria mortem</l>
             
               <l n="3.855">Cum tuba iam cunctorum animas <add resp="amb256">reuocarit</add> in ossa.</l>
             
               <l n="3.856">At quam multus erat noster defectus et error,</l>
             
               <l n="3.857">Prouisę misero tot opes totidemque medellę</l>
             
               <l n="3.858">In mortem generi properanti. Protinus inde</l>
             
               <l n="3.859">Excipit in lucem egressos baptismatis unda,</l>
             
               <l n="3.860">Hoc certos signo sibi reddita foedera uitę,</l>
             
               <l n="3.861">Qua mundo morimur diuinę lucis ab haustu.<milestone unit="page" n="47'"/>
               </l>
             
               <l n="3.862">Hęc iam restituit nos gratia prima ruentes,</l>
             
               <l n="3.863">Et mox prouectos corroborat altera, spemque</l>
             
               <l n="3.864">Implet, et obnixos contra docet ardua ferre.</l>
             
               <l n="3.865">Ast opus et refici lassis omnino necesse est,</l>
             
               <l n="3.866">Pręcipue robur uirtusque laboribus impar,</l>
             
               <l n="3.867">Et quibus omnino iam totum debile pectus.</l>
             
               <l n="3.868">Ac uelut aduersis media compręhensus in unda</l>
             
               <l n="3.869">Obluctatur aquis, et tota puppe receptat</l>
             
               <l n="3.870">Exsuperans pelagus <add resp="amb256">fundo </add>subsidere <add resp="amb256">certus</add>,</l>
             
               <l n="3.871">Ni superi affuerint afflictis rebus amici,</l>
             
               <l n="3.872">Sic grauitate quidem nostra decumbimus Orco,</l>
             
               <l n="3.873">Atque procellosis uitę demergimur undis,</l>
             
               <l n="3.874">Et iam nulla salus, mediis spes nulla periclis,</l>
             
               <l n="3.875">Ipsa potens non cimba satis defendere tanto </l>
             
               <l n="3.876">Nos aestu, instructę non <add resp="amb256">armamenta</add> carinę.</l>
             
               <l n="3.877">Debuit ille rati iccirco succurrere nostrę</l>
             
               <l n="3.878">Qui cunctas sola componit uoce <add resp="amb256">procellas</add>,</l>
             
               <l n="3.879">Et fugat humanas ingenti luce tenebras,</l>
             
               <l n="3.880">Ipsumque ingressus qui uictor <add resp="amb256">diripit </add>Orcum.</l>
             
               <l n="3.881">Atque ministerio quia stant iam <add resp="amb256">cuncta</add> supernę</l>
             
               <l n="3.882">Partis, adit sacros penitus quę sola recessus,</l>
             
               <l n="3.883">Quęque Deum in densa <add resp="amb256">lustrat caliginis</add> umbra,</l>
             
               <l n="3.884">Cuius seruitio natura alimenta ministrat,</l>
             
               <l n="3.885">Quę fiunt nobis uitalis protinus <add resp="amb256">humor</add>,</l>
             
               <l n="3.886">Sanguis et ossa simul, caro <add resp="amb256">ipsa, et </add>denique quicquid</l>
             
               <l n="3.887">Nos sumus in nostras penitus cedentia uires.</l>
             
               <l n="3.888">Hac porro sese nobis indulsit, et esca</l>
             
               <l n="3.889">Iam passus fieri, melius se mente <add resp="amb256">receptus</add>
               </l>
             
               <l n="3.890">Imprimit hinc promens uirtutem numinis almi.</l>
             
               <l n="3.891">Hęc est uera dapes qua <add resp="amb256">uere </add>spiritus ipse</l>
             
               <l n="3.892">Pascitur, et montem adiutus pertingit ad ipsum </l>
             
               <l n="3.893">Vates, perpetuo siluis ubi degitur aeuo.</l>
             
               <l n="3.894">Quin eadem lęta foelicis in <add resp="amb256">arbore prati</add>
               </l>
             
               <l n="3.895">Carpitur, et sensum pellit de corpore plebi.</l>
             
               <l n="3.896">Hoc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="ul">
                              <ptr target="#w5923"/>
                           </hi>Hoc . . . ruentem] </mentioned>Idc 6 - 7</p>
                  </note> uigili uisum Medum uersa agmina pane</l>
             
               <l n="3.897">Israelis, medioque ipsum Gedeona <seg xml:id="w5923">ruentem,</seg>
               </l>
             
               <l n="3.898">Dumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="ul">
                              <ptr target="#w5935"/>
                           </hi>Dumque . . . rependens] </mentioned>Gn 14, 17-24</p>
                  </note> reuertenti panem obuius obtulit ara</l>
             
               <l n="3.899">Ista figurabat rex <add resp="amb256">Salem lęta </add>.</l>
             
               <l n="3.900">Azima<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="ul">
                              <ptr target="#w5952"/>
                           </hi>Azima . . . 902 signis] </mentioned>Ex 12, 21-28</p>
                  </note> mactato profugis sumentibus agno,</l>
             
               <l n="3.901">Tinguntur fuso cuius de sanguine postes,</l>
             
               <l n="3.902">Hęc expressa fuit manifestis hostia <seg xml:id="w5952">signis.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.903">Pauit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <hi rend="ul">
                              <ptr target="#w5978"/>
                           </hi>Pauit . . . 906 egenis] </mentioned>Ex 16, 1-16</p>
                  </note> et errantes deserta per auia manna</l>
             
               <l n="3.904">Collectum populo lux prima ut dispulit umbras,</l>
             
               <l n="3.905">Huius pręmonstrans nobis libaminis usum</l>
             
               <l n="3.906">Vnde uenit, quali et studio seruetur <seg xml:id="w5978">egenis.</seg>
               </l>
             
               <l n="3.907">Sed desiderio et uoto <add resp="amb256">foelicior omni</add>
               </l>
             
               <l n="3.908">Exhibita est hodie ieiunę hęc hostia terrę.</l>
             
               <l n="3.909">O cui fas pręstare quidem foelicia Tempe,</l>
             
               <l n="3.910">Et riuos passim diductos fontis amęni,</l>
             
               <l n="3.911">Quę pręfers superans, paradisi quanta uoluptas</l>
             
               <l n="3.912">Perpetuo iustis fuit olim <add resp="amb256">uere parata</add>!</l>
             
               <l n="3.913">Foelix iam cui nosse datum bona quanta recondis,</l>
             
               <l n="3.914">Qui tali puro discumbunt pectore mensa.</l>
             
               <l n="3.915">Isque ego sim, ualeam qui tota mente tueri</l>
             
               <l n="3.916">Prętento coelas quem nunc uelamine terris,</l>
             
               <l n="3.917">Atque illum penitus uacuis haurire medullis;</l>
             
               <l n="3.918">Huius in erumnis uitę sentire iuuantem</l>
             
               <l n="3.919">Vt possim, docti mihi denique prębeat usum</l>
             
               <l n="3.920">Carminis ad finem cupido deducere cępta!</l>
             
               <closer>Finis tertii</closer> 
            </div>
            <div n="4" type="liber">
               <head>Damiani Benessę De morte Christi liber quartus</head>
               <milestone unit="page" n="48'"/>
               <l n="4.1">
                  <emph n="4">
                     <hi rend="hide">4</hi>
                  </emph>Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w83"/>Atque . . . 11 est] </mentioned>Lc 22, 21-23; Mt 26, 20-24; Mc 14, 18-21</p>
                  </note> ita post sacri primordia facta recentis,</l>
             
               <l n="4.2">Vt nulla Iudam reuocari uidit ab arte,</l>
             
               <l n="4.3">Sorte dolens frustra pereuntis detegit ore</l>
             
               <milestone unit="page" n="49"/>
               <l n="4.4">Tunc crudele scelus non expectantibus; inquit:</l>
             
               <l n="4.5">"Inter uos residet, meme qui prodere quęrit.</l>
             
               <l n="4.6">Atqui natus homo fatis defunctus obibit,</l>
             
               <l n="4.7">Vt semel aeterna pręscriptum est lege, nec illo</l>
             
               <l n="4.8">Cuiusquam exigitur facinus, non protinus ullum</l>
             
               <l n="4.9">Proditionis opus, cuius manet ultio longa.</l>
             
               <l n="4.10">Haud equidem nasci pręstabat, temporis huius</l>
             
               <l n="4.11">Non haurire diem, talis cui poena luenda <seg xml:id="w83">est."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.12">Per sudum ueluti tonuit si quando diesque</l>
             
               <l n="4.13">Ereptus subito gentes perterruit, et mox</l>
             
               <l n="4.14">Insequitur tenebras fragor ac ruit aethere nimbus,</l>
             
               <l n="4.15">Obuiaque inuoluens rapidus tenet omnia circum,</l>
             
               <l n="4.16">Quo refugit pastor pauitans hunc aspicit antro,</l>
             
               <l n="4.17">Haud secus attoniti mansere et protinus omnes</l>
             
               <l n="4.18">Vox ea percussit, uisumque dehiscere terram</l>
             
               <l n="4.19">Sontibus usque adeo nigrum lapsantibus Orcum.</l>
             
               <l n="4.20">Non tutum cuiquam, nullius conscius esset</l>
             
               <l n="4.21">Quod sceleris, pariter cunctos formido tenebat,</l>
             
               <l n="4.22">Ne<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w166"/>Ne . . . 24 Magistrum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Ipse ne conciperet scelus illud; namque fateri/Vsque adeo cuncti credebant uera Magistrum</p>
                  </note> forte ignari tantum execrabile crimen</l>
             
               <l n="4.23">In se conciperent; sibi quilibet inde timebat,</l>
             
               <l n="4.24">Vsque fateri adeo credebant uera <seg xml:id="w166">Magistrum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.25">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w193"/>Tunc . . . 28 petebat] </mentioned>Mt 26, 22; Mc 14, 19; Lc 22, 23</p>
                  </note> sensim mensę contentio prouocat omnes,</l>
             
               <l n="4.26">Dum sibi diffidunt, scitari uelle, <add resp="amb256">scelestus </add>
               </l>
             
               <l n="4.27">Quis<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w193"/>Quis . . . petebat] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Impius esse timet tantum tantumque scelestus/De sese iccirco tunc ordine quisque rogabat.</p>
                  </note> nam inter <add resp="amb256">notos</add> lateat clamque impius esset,</l>
             
               <l n="4.28">
                  <add resp="amb256">Ordine scitati de</add> sese quisque <seg xml:id="w193">petebat.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.29">"Neu<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w265"/>Neu . . . 39 fidesque] </mentioned>Io 13, 18</p>
                  </note> dubitate rapi quemquam", inquit, "Demonis astu,</l>
             
               <l n="4.30">Quos mihi delegi purgatos, scilicet ollis</l>
             
               <l n="4.31">Immotum et fixum est coelestia regna parari.</l>
             
               <l n="4.32">Verum neglectos neque iam prudentia sontes,</l>
             
               <l n="4.33">Dum cunctos reuocare cupit, diuina reliquit,</l>
             
               <l n="4.34">Quippe infoelicis sibi sunt hi causa ruinę.</l>
             
               <l n="4.35">Insidias, mecum dapibus qui uescitur una,</l>
             
               <l n="4.36">Prędictum est olim, mihi quod componeret ultro,</l>
             
               <l n="4.37">Exemplo terris in secula longa futurus,</l>
             
               <l n="4.38">Quod iam semper erit nostris male fida piaclis</l>
             
               <l n="4.39">Gens impura, quibus pietas inuisa <seg xml:id="w265">fidesque."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.40">Interea scelere audito dum corripit omnes<milestone unit="page" n="49'"/>
               </l>
             
               <l n="4.41">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w311"/>Hinc . . . 46 illum] </mentioned>Mt 26, 25</p>
                  </note> metus, hinc nouitas facti crudelis et horror,</l>
             
               <l n="4.42">Non animus Iudę immanis reuocatur, agitque</l>
             
               <l n="4.43">Pręcipitem: tenuitque pudor non insuper illum,</l>
             
               <l n="4.44">Exemplo abstineat communi, neue requirat</l>
             
               <l n="4.45">De sese, soli quod iam sibi conscius esset.</l>
             
               <l n="4.46">Continuo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w319"/>Continuo . . . teneri] </mentioned>Ps (H) 41,10</p>
                  </note> facili sermone redarguit <seg xml:id="w311">illum,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.47">Inquit in id dudum scribis sua uerba <seg xml:id="w319">teneri.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.48">Non animaduertit tamen hoc auersa suorum</l>
             
               <l n="4.49">Mens, dictum incautos subito pręterfluit omneis.</l>
             
               <l n="4.50">Sic uetitum nunquam fas est attingere cuiquam,</l>
             
               <l n="4.51">Namque obscura homini et demum res ardua sola est,</l>
             
               <l n="4.52">Qua lux coelestis menti non limite certo</l>
             
               <l n="4.53">Irradiat, mediis ceu cernere nulla facultas</l>
             
               <l n="4.54">Est tenebris, quę uisa patent sub luminis aura.</l>
             
               <l n="4.55">Sic prorsus caligo animi tenet omnia circum,</l>
             
               <l n="4.56">Lux ea ni pręsens<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w380"/>pręsens prodat] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. e </hi>prodat pręsens</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w380">prodat</seg> manifesta tuenti.</l>
             
               <l n="4.57">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w443"/>Non . . . 65 ullus] </mentioned>Mt 26, 23; Io 13, 21-28</p>
                  </note> adeo solum nil stultus et impius aeque</l>
             
               <l n="4.58">Hic scelere erubuit compręhendi prorsus aperto,</l>
             
               <l n="4.59">Catinum<ref target="#n398">
                     <seg xml:id="w398">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref> medio petulans uerum impetit ultro,</l>
             
               <l n="4.60">Vnde manus cuncti cohibent, intulit illo</l>
             
               <l n="4.61">Nam <add resp="amb256">panes</add>, quos iam <add resp="amb256">sacrarat</add> rite Magister.</l>
             
               <l n="4.62">
                  <add resp="amb256">Protinus indigne</add> facinus quod pertulit audax</l>
             
               <l n="4.63">Vtque manum amoueat, <add resp="amb256">perterruit ausa</add> proterui,</l>
             
               <l n="4.64">Tingere, ait, panem secum, qui proderet, una.</l>
             
               <l n="4.65">Nil illum mouit nec dictum percipit <seg xml:id="w443">ullus.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.66">Atque ea consilio constabant cuncta superno,</l>
             
               <l n="4.67">Quo<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w455"/>Quo . . . sępe] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Omnia quo non sunt humanę subdita culpę</p>
                  </note> restant <add resp="amb256">impune</add> uiris mortalia <seg xml:id="w455">sępe</seg>
               </l>
             
               <l n="4.68">Crimina, sed pręsens commissa redarguit intus</l>
             
               <l n="4.69">Arbiter,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w468"/>Arbiter . . . unquam] </mentioned>
                        <hi rend="i">in suprascr. mut. ex</hi> Arbiter ac ullus poenas non effugit unquam</p>
                  </note> ac poenas prorsus nemo effugit <seg xml:id="w468">unquam.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.70">Interea<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w512"/>Interea . . . 76 esset] </mentioned>Io 13, 22-25</p>
                  </note> crescit certamen, uersaque rursus</l>
             
               <l n="4.71">In se turba uirum facinus quęrebat amarum.</l>
             
               <l n="4.72">Accumbens iuxta correptus mente Ioannes</l>
             
               <l n="4.73">Tunc uestigabat solus sublimia Christi.</l>
             
               <l n="4.74">Cognouit solitos ut raptus Petrus in illo,</l>
             
               <milestone unit="page" n="50"/>
               <l n="4.75">Innuit atque uirum perquireret incitat ultro,</l>
             
               <l n="4.76">Quisnam adeo tantum sceleratus et impius <seg xml:id="w512">esset.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.77">Dumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w545"/>Dumque . . . 82 est] </mentioned>Io 13, 26-27</p>
                  </note> una peteret submissa uoce Ioannes,</l>
             
               <l n="4.78">Et uiolare manu Iudas persisteret una</l>
             
               <l n="4.79">Catinum, Christus pariter absoluit utrumque. </l>
             
               <l n="4.80">Namque unum amouit, signum simul accipit alter,</l>
             
               <l n="4.81">Libera porrecti cum Iudę missio panis</l>
             
               <l n="4.82">Indulta <seg xml:id="w545">est;</seg> uisus nam pectore protinus omneis</l>
             
               <l n="4.83">Attraxisse Herebi tenebras, et cuncta nephanda</l>
             
               <l n="4.84">Inuiso infoelix pręceps ruit illicet Orco. </l>
             
               <l n="4.85">At contra lateri nixus petit alta Ioannes:</l>
             
               <l n="4.86">Subuehit<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w576"/>Subuehit . . . Magister] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Christus summa dei mirantem subuehit illum</p>
                  </note> hunc sensim mirantem celsa <seg xml:id="w576">Magister.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.87">Immanem<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w588"/>Immanem . . . liberet] </mentioned>Io 13, 27</p>
                  </note> passus pestem non amplius una</l>
             
               <l n="4.88">Versari iubet hinc: peragat quęcunque <seg xml:id="w588">liberet,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.89">Se<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w606"/>Se . . . 91 tueri] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Et sinat; interea mortis solamen amicis/Dimitti cętumque suum sibi linqueret ultra</p>
                  </note> sinat interea, mortis solamen amicis</l>
             
               <l n="4.90">Quod foret, extrema mandata dedisse loquela</l>
             
               <l n="4.91">Quę postac memores ualeant seruata <seg xml:id="w606">tueri.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.92">Nil<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w619"/>Nil . . . 94 pergit] </mentioned>Io, 13, 28-30</p>
                  </note> animaduersum cuiquam: commissa moneri</l>
             
               <l n="4.93">Creditus abscessit, contempta luce tenebras</l>
             
               <l n="4.94">Ingressus noctis <seg xml:id="w619">pergit:</seg> proh dira furoris</l>
             
               <l n="4.95">Extremi rabies facinus rapientis in omne!</l>
             
               <l n="4.96">Hostili turbę Furiarum quando cohęsit</l>
             
               <l n="4.97">Mens auersa Deo, miseris quę causa malorum,</l>
             
               <l n="4.98">Huc mecum, studium quibus est commissaque phanis</l>
             
               <l n="4.99">Cura Dei, examen liceat perpendere <seg xml:id="w653">rerum.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w653"/>rerum] </mentioned>mecum <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="4.100">An par cum Iuda stet uobis causa, dolusque</l>
             
               <l n="4.101">Num maior Christi prędari parta cruore,</l>
             
               <l n="4.102">Et turpes animi in luxus absumere fraude,</l>
             
               <l n="4.103">Quęrentem aut humili et terris nocuisse uaganti?</l>
             
               <l n="4.104">Vos uisi uoluisse polo detrudere regem,</l>
             
               <l n="4.105">Atque inferre simul spreto conuitia coelo,</l>
             
               <l n="4.106">Aris dum impuros statuit pręposterus ordo.</l>
             
               <l n="4.107">Ille bonum modico furto fraudatus <add resp="amb256">opimum</add>
               </l>
             
               <l n="4.108">Deserit, ac mentis digressus nocte reliquit</l>
             
               <l n="4.109">Lumen, et argentum deposcere maluit erro,<milestone unit="page" n="50'"/>
               </l>
             
               <l n="4.110">Quam uera iam luce frui <seg xml:id="w725">atque</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w725"/>atque] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> et</p>
                  </note> audire docentem.</l>
             
               <l n="4.111">Hic mihi campus erat percurrere multa uaganti</l>
             
               <l n="4.112">Quę mala fert pręsens, et quę tulit altior aetas,</l>
             
               <l n="4.113">Dum studio uani captamus inania rerum,</l>
             
               <l n="4.114">Ni reuocaret opus pręscripto fine teneri.</l>
             
               <l n="4.115">Nocte intempesta Demon comitatur euntem,</l>
             
               <l n="4.116">Ducentis tenebris it pręuia signa secutus</l>
             
               <l n="4.117">Foeda lues Baratri, circumque coinquinat auras.</l>
             
               <l n="4.118">Qualis in arentis Libię sitientibus aruis</l>
             
               <l n="4.119">Conspecto pastore draco ruit agmina caudę</l>
             
               <l n="4.120">Pone trahens, quem longa fames exegerit antris,</l>
             
               <l n="4.121">Sibilat horrendum et linguis micat ore trisulcis,</l>
             
               <l n="4.122">Nulla mora est rapido donec iam corripit illum:</l>
             
               <l n="4.123">Talis erat Iudas, talem se corde ferebat</l>
             
               <l n="4.124">Interitum frustra meditans cędemque Magistri.</l>
             
               <l n="4.125">Obduxit misero Stygia caligine mentem</l>
             
               <l n="4.126">Inuisus superis Sathanas coecumque trahebat.</l>
             
               <l n="4.127">Interea<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w848"/>Interea . . . 130 instituit] </mentioned>Mt 26, 26-28; Mc 14, 22-23; Lc 22, 19-20</p>
                  </note> Cererem partiri rite sodales</l>
             
               <l n="4.128">Et laticem patera libare iubebat Iesus,</l>
             
               <l n="4.129">Ac tanti mystas in secula longa futuros</l>
             
               <l n="4.130">Arcani <seg xml:id="w848">instituit:</seg> subit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w900"/>subit . . . 137 potestas] </mentioned>Lc 22, 24-25</p>
                  </note> hic occassio mensę,</l>
             
               <l n="4.131">Quisue habet ordiri, certamina mutua crescunt,</l>
             
               <l n="4.132">Inque uicem primas cedebat quisque propinquo,</l>
             
               <l n="4.133">Et studia alternant, quod ore redarguit ille:</l>
             
               <l n="4.134">"Mos est hic regum, nam tanti quisque tenetur,</l>
             
               <l n="4.135">Multum alios inter quam pręstat; pręsidet <add resp="amb256">idem</add>,</l>
             
               <l n="4.136">Et solum spectant, magni quin penditur inde:</l>
             
               <l n="4.137">Tantus habetur enim cuiusque est quanta <seg xml:id="w900">potestas.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.138">Longe<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1002"/>Longe . . . 153 minister] </mentioned>Lc 22, 26-27</p>
                  </note> alia at ratio uobis ineunda, genusque </l>
             
               <l n="4.139">Diuersum uitę: non magnos expedit arte</l>
             
               <l n="4.140">Hac fieri prorsusque animos nescire tumentes.</l>
             
               <l n="4.141">Altera spectari a uobis diuersaque debent,</l>
             
               <l n="4.142">Pręsentique Deo timidos incedere coram</l>
             
               <l n="4.143">Ipso cunctorum, inquam, exacto iudice uitę.</l>
             
               <l n="4.144">Et uirtute quidem <add resp="amb256">iam</add> qui supereminet, illum</l>
             
               <l n="4.145">Subiectumque magis famulum tum fratris oportet</l>
             
               <l n="4.146">Esse laborantis, nullumque repellere munus<milestone unit="page" n="51"/>
               </l>
             
               <l n="4.147">Exiguos pariterque opis inualidosque iuuantem.</l>
             
               <l n="4.148">Hoc insigne decus sit uobis summus honorque,</l>
             
               <l n="4.149">Pręstantes uirtute nihil sentire superbum.</l>
             
               <l n="4.150">Et mea facta quidem stimulos huc addere possunt</l>
             
               <l n="4.151">Exemplo: quid enim, qui seruiat, anne recumbat</l>
             
               <l n="4.152">Est maior? Dominos <seg xml:id="w993">sane</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w993"/>sane] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi> 
                        <hi rend="i">pro</hi> quidem</p>
                  </note> discumbere certum est,</l>
             
               <l n="4.153">At iuxta assisto residentibus ipse <seg xml:id="w1002">minister.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.154">Pectoris hoc casti uobis mentisque piamen</l>
             
               <l n="4.155">Ingenio et cura uigili studioque petendum est,</l>
             
               <l n="4.156">Vt nunquam cessent cordis suspiria, uires</l>
             
               <l n="4.157">Exiguas hominis, coelique fatentia laudem.</l>
             
               <l n="4.158">Vos<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1076"/>Vos . . . 165 mando] </mentioned>Lc 22, 28-29</p>
                  </note> per Iudęam dum mecum tenditis omnem</l>
             
               <l n="4.159">Vulgantes terris lętę noua foedera pacis,</l>
             
               <l n="4.160">Dum malus oppugnat pręconia uestra sacerdos,</l>
             
               <l n="4.161">Omnia durastis superantes, aspera passi.</l>
             
               <l n="4.162">Hinc pacto Genitor mihi quo iam regna parauit,</l>
             
               <l n="4.163">Vt quodcunque obstat superato uictor obirem,</l>
             
               <l n="4.164">Omnia tum doceam legi parere supernę,</l>
             
               <l n="4.165">Hęc eadem uobis statuo seruandaque <seg xml:id="w1076">mando.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.166">Atque ea sit uestrę iubeo meditatio uitę,</l>
             
               <l n="4.167">Instituo quę nunc, misteria dulcia pastę.</l>
             
               <l n="4.168">Nam uera et demum sola hęc foelicia regna</l>
             
               <l n="4.169">Meme pollicitum <seg xml:id="w1100">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1100"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> meminisse potestis</l>
             
               <l n="4.170">Libertate frui, quam diues gratia uobis</l>
             
               <l n="4.171">Asseret, errores fidei de luce uetustos</l>
             
               <l n="4.172">Interimens, mentis diuanescente tenebra:<ref target="#n1119">
                     <seg xml:id="w1119">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="4.173">Hęc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1122"/>Hęc tibi] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> qualis</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1122">tibi</seg> sincęrum pectusque et corda <add resp="amb256">creabit</add>,</l>
             
               <l n="4.174">Atque Deum intus diducto uelamine sistet.</l>
             
               <l n="4.175">Per uarios ea uos agitabunt foedera <add resp="amb256">casus</add>,</l>
             
               <l n="4.176">Vt iam certa fides nitentis in ardua constet</l>
             
               <l n="4.177">Vel superis animi cunctis experta periclis.</l>
             
               <l n="4.178">Hoc iter ad coeli promissa sedilia uobis,</l>
             
               <l n="4.179">Vnde feret certam populis sententia legem</l>
             
               <l n="4.180">Iam pręscribentem mores pręceptaque uitę,</l>
             
               <milestone unit="page" n="51'"/>
               <l n="4.181">Virtutemque polo tollentem, rursus eandem</l>
             
               <l n="4.182">Mergentem sontes Herebo, coeloque fugantem.</l>
             
               <l n="4.183">Scilicet hausta polo dictabit talia terris,</l>
             
               <l n="4.184">Munera iusticię uobis obeuntibus almę,</l>
             
               <l n="4.185">Multum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1207"/>Multum . . . uotis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Sollicitis uobis lustrare ueneni/Lethalis pectus  per sacra piamina uotis</p>
                  </note> sollicitis iam iam lustrare ueneni</l>
             
               <l n="4.186">Lętalis pectus per pura piamina <seg xml:id="w1207">uotis."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.187">Dixit et inceptum peragebant ordine iussi,</l>
             
               <l n="4.188">Initiata cohors per cuncta pericula pridem,</l>
             
               <l n="4.189">Quid non perpessi uitę certamine longo,</l>
             
               <l n="4.190">Dum recto impediunt gradientum tramite gressus</l>
             
               <l n="4.191">Partim homines, partim uehementior excitus Orco</l>
             
               <l n="4.192">Perturbare animi penetralia callidus hostis.</l>
             
               <l n="4.193">Hęc tunc diuina sub lege coercita mentem</l>
             
               <l n="4.194">Expiat, humanos sensus expellere passa,</l>
             
               <l n="4.195">Dum sacro pectus purgamine tergitur intus;</l>
             
               <l n="4.196">Aequalem sese redigi coelestibus inde</l>
             
               <l n="4.197">Miratur, tergoque nouas increscere pennas.</l>
             
               <l n="4.198">Illicet ecce fides iam plena calentibus igne</l>
             
               <l n="4.199">Gliscebat sancto, coram <seg xml:id="w1281">quem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1281"/>quem] </mentioned>quae <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> lumine cernunt,</l>
             
               <l n="4.200">Insinuant animo sese sacratius olli. </l>
             
               <l n="4.201">Intus corde humili, quę manant larga superne</l>
             
               <l n="4.202">Vbere diuino, coelestia dona receptant,</l>
             
               <l n="4.203">Impressum toto gestantes pectore Christum,</l>
             
               <l n="4.204">Cui sancto dudum afflatu lustrata coibat</l>
             
               <l n="4.205">Simplicitas, qua non mortales gratior ulla</l>
             
               <l n="4.206">Aggessit uirtus superis, et lęta foueri</l>
             
               <l n="4.207">Robur, et humanas uires exsurgere sentit.</l>
             
               <l n="4.208">Talia tunc sacri instituit primordia ritus</l>
             
               <l n="4.209">Vera Dei soboles, et pignus rettulit, olim</l>
             
               <l n="4.210">Quod nostra de carne tenens gestabat, amorem,</l>
             
               <l n="4.211">Quo uir factus erat, rursus compensat amore,</l>
             
               <l n="4.212">Largitus proprium promissam corpus in escam,</l>
             
               <l n="4.213">Atque resignauit nostrę suscepta saluti,</l>
             
               <l n="4.214">Quę flectant, terris linquens monumenta, parentem,</l>
             
               <l n="4.215">Exposcantque simul ueniam feralibus ausis.</l>
             
               <l n="4.216">Protinus his immensa subit per corda uoluptas,</l>
             
               <l n="4.217">Dum tractant noua sacra, sibi quę ad pectora Christum</l>
             
               <l n="4.218">Sistunt, consiliumque Dei dum mente tuentur,</l>
             
               <l n="4.219">Quo uoluit iam factus homo se ostendere terris,<milestone unit="page" n="52"/>
               </l>
             
               <l n="4.220">Quoue prior seclis totum cum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1417"/>cum conderet] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> concreuerit</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1417">conderet</seg> orbem,</l>
             
               <l n="4.221">Sponte tulit nasci mortali matre genusque</l>
             
               <l n="4.222">Humanum fieri, non illum protinus esse.</l>
             
               <l n="4.223">Iam cernunt hominem; Deus ille et uera propago</l>
             
               <l n="4.224">Numinis ignoti, sic alter cognitus idem.</l>
             
               <l n="4.225">Hunc et uerum hominem uersari foedere certo</l>
             
               <l n="4.226">Hic secum, Patris euadant quo pignora summi,</l>
             
               <l n="4.227">Quatenus assertos sibi Verbum homo natus adoptat.</l>
             
               <l n="4.228">Mira fides quęcunque tulit, <seg xml:id="w1470">fere</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1470"/>fere] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> prope</p>
                  </note> reddita sensu</l>
             
               <l n="4.229">Percipiunt, hominem nam homini Deus ipse uolenti</l>
             
               <l n="4.230">Restituens uotis exorat rite parentem</l>
             
               <l n="4.231">Humanis, suaque est mortalibus aedita proles</l>
             
               <l n="4.232">Iccirco, miserę pacentur ut omnia genti.</l>
             
               <l n="4.233">Excipit obseruans tunc tempora commoda Christus,</l>
             
               <l n="4.234">Alloquiturque iterum, et tales serit ore loquelas:</l>
             
               <l n="4.235">"En<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1579"/>En . . . 245 ubique] </mentioned>Io 13, 31-32</p>
                  </note> uobis cępit iam lux clarescere, et intra</l>
             
               <l n="4.236">Cognatus notescit homo nunc uiscera sumptus.</l>
             
               <l n="4.237">Scilicet hoc fieri, quę sese ostentat in illo,</l>
             
               <l n="4.238">Diuina uirtute liquet; Deus emicat, inquam,</l>
             
               <l n="4.239">Atque aperit sese manifesta luce, fidemque</l>
             
               <l n="4.240">Numinis exhibuit certam sub carne latentis.</l>
             
               <l n="4.241">Argumenta igitur si sunt hęc uera, Deusque</l>
             
               <l n="4.242">Qua latet ipse, hominem sublimi sede locabit,</l>
             
               <l n="4.243">Et circumcinget diuina luce micantem,</l>
             
               <l n="4.244">Continuoque piis insontum in cordibus ille</l>
             
               <l n="4.245">Fulgebit, uerusque Deus credetur <seg xml:id="w1579">ubique.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.246">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1628"/>Sed . . . 252 monebo] </mentioned>Io 13, 33</p>
                  </note> facto hoc uobis perfundunt gaudia pectus:</l>
             
               <l n="4.247">O meus et carus sanguis, mea pignora, non hęc</l>
             
               <l n="4.248">Sunt mansura diu, iam iamque <add resp="amb256">excussus</add> abibo. </l>
             
               <l n="4.249">Protinus amissum quęretis, scilicet olim</l>
             
               <l n="4.250">Quod sum testatus Iudęis, iura sequendi</l>
             
               <l n="4.251">Haud concessa ducem gressus gradientis et ante,</l>
             
               <l n="4.252">Iuxta uos eadem iam nunc repetita <seg xml:id="w1628">
                     <hi rend="i">monebo</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.253">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1747"/>Verum . . . 270 mores] </mentioned>Io, 13, 34-35</p>
                  </note> quod restat, mandata hęc ultima linquo,</l>
             
               <l n="4.254">Quę uobis studio seruari protinus omni</l>
             
               <milestone unit="page" n="52'"/>
               <l n="4.255">Edicoque eademque optem intemerata remitti</l>
             
               <l n="4.256">In seros tandem post secula longa nepotes.</l>
             
               <l n="4.257">Lex noua, quam statuo, terris commendat amorem,</l>
             
               <l n="4.258">Non qualem foeda natura libidine nouit</l>
             
               <l n="4.259">Mortalis - nobis coelesti foedere partus</l>
             
               <l n="4.260">Hic diuinus amor - coelo quin insuper haurit</l>
             
               <l n="4.261">Illum, quo duplex hęc machina constat, amorem,</l>
             
               <l n="4.262">Abluit atque fugat totas de pectore sordes.</l>
             
               <l n="4.263">Captat celsa nihil mortali obnoxius atque</l>
             
               <l n="4.264">Corporeę labi, et rapitur sublimis in auras.</l>
             
               <l n="4.265">Mutuus adsit amor iam nostra exempla secutis,</l>
             
               <l n="4.266">Et meminisse iuuet, dilexi qualiter ipse,</l>
             
               <l n="4.267">Post etiam ut natis imitandi forma maneret.</l>
             
               <l n="4.268">Quin etiam nostrę uero noscetur amore</l>
             
               <l n="4.269">Doctrinę specimen, notaque haud insignior ulla</l>
             
               <l n="4.270">Legemque et uitę nostros agnoscere <seg xml:id="w1747">mores.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.271">Per uaria atque adeo uexati plurima fortes</l>
             
               <l n="4.272">Durastis mecum, uos extrema omnia passi,</l>
             
               <l n="4.273">Atque ideo uobis abitu hoc mandata relinquo.</l>
             
               <l n="4.274">Namque gubernaclum regni transcribere pridem,</l>
             
               <l n="4.275">Cui me pręfecit Genitor, mens gestit, et omnem</l>
             
               <l n="4.276">Constituisse modum ritus quibus ordo supernus</l>
             
               <l n="4.277">Vescitur. Ecce meo sunt pabula parta cruore</l>
             
               <l n="4.278">Purgando nec non saturando accomoda cordi:</l>
             
               <l n="4.279">Hac dape iam tellus late saciabitur omnis</l>
             
               <l n="4.280">Me uobis actusque meos uulgantibus orbi,</l>
             
               <l n="4.281">Pręsenti sanctę Triados sub numine quando</l>
             
               <l n="4.282">Facta hominum uestro taxari examine debent,</l>
             
               <l n="4.283">Atque ea frenabit subter sententia Manes."</l>
             
               <l n="4.284">Excipit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1881"/>Excipit . . . 290 gressus] </mentioned>Io 13, 36</p>
                  </note> inde petens Petrus, secedere quonam</l>
             
               <l n="4.285">Cogitat; hic illi uetitum, nec tempore tali</l>
             
               <l n="4.286">Permissum sese comitari, dicit, euntem.</l>
             
               <l n="4.287">"Sed non longa manet quę te iam duxerit hora</l>
             
               <l n="4.288">Quo non<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1860"/>non tu] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> minime</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1860">tu</seg> speras, alio et cingere ministro, </l>
             
               <l n="4.289">Vt<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1870"/>Vt . . . metuis] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> ut modo non speras</p>
                  </note> nunc non <seg xml:id="w1870">metuis,</seg> dabitur <add resp="amb256">tunc</add> ire potestas</l>
             
               <l n="4.290">Quo petis, ostensi iam per uestigia <seg xml:id="w1881">gressus."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.291">"Quid<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1918"/>Quid . . . 295 ensis] </mentioned>Io 13, 37</p>
                  </note> tandem cunctisque minis opponere uitam,</l>
             
               <l n="4.292">Et te", inquit Petrus, "defendere morte parato<milestone unit="page" n="53"/>
               </l>
             
               <l n="4.293">Obstiterit? Quocunque sequi sententia fixa est,</l>
             
               <l n="4.294">Non mors aut obitu peior timor ipse moretur,</l>
             
               <l n="4.295">Seu iam segne trahet tormentum, aut transiget <seg xml:id="w1918">ensis."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.296">"Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1940"/>Et . . . 298 negantem] </mentioned>Io 13, 38</p>
                  </note> me morte sequi stabit tibi scilicet olim,</l>
             
               <l n="4.297">Verum adeo nocte hac nunquam contendere perges</l>
             
               <l n="4.298">Nosse, premetque sua gallus te uoce <seg xml:id="w1940">negantem."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.299">Dixit et alternas interserit ore loquelas,</l>
             
               <l n="4.300">Tam moesto casu solamen lene dolentum:</l>
             
               <l n="4.301">"Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1972"/>Sed . . . 303 cuncti] </mentioned>Io 14, 1</p>
                  </note> uestrum nunc nemo metu patiatur inerti</l>
             
               <l n="4.302">Turbari, motusque procul de corde nocentes</l>
             
               <l n="4.303">Sistite et hac seruare animas incumbite <seg xml:id="w1972">cuncti.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.304">Cura Dei et studium sit uobis quamlibet ingens,</l>
             
               <l n="4.305">Cura mei fuerit non impar, regia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2000"/>regia . . . 307 dudum] </mentioned>Io 14, 2</p>
                  </note> namque</l>
             
               <l n="4.306">Diis sedes discreta suas patet ampla Parentis:</l>
             
               <l n="4.307">Has, inquam, uobis componere cogito <seg xml:id="w2000">dudum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.308">Pertesum est mortale genus regionibus illis</l>
             
               <l n="4.309">Fraudari tantum; demum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2025"/>demum . . . 311 reuertar] </mentioned>Io 14, 3</p>
                  </note> cum iam exequar omne</l>
             
               <l n="4.310">Promissum ruptis claustris coeloque recluso,</l>
             
               <l n="4.311">Huc retro accelerans post regna parata <seg xml:id="w2025">reuertar.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.312">Exuto reducem tunc me spectabitis Orco</l>
             
               <l n="4.313">Sparsos uos tandem uicta de morte legentem,</l>
             
               <l n="4.314">Et licitum fuerit mirari fasque recessum</l>
             
               <l n="4.315">Quo me contulerim aeternum foeliciter aeuum</l>
             
               <l n="4.316">Degentes; animus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2061"/>animus . . . ipsum] </mentioned>Io 14, 4</p>
                  </note> sed quo, compręhenditis, olim</l>
             
               <l n="4.317">Festinat, calem comprehenditis insuper <seg xml:id="w2061">ipsum."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.318">Dixit, et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2088"/>et . . . 321 doceri] </mentioned>Io 14, 5</p>
                  </note> huic Thomas mox talia <seg xml:id="w2068">subdidit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2068"/>subdidit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> reddidit</p>
                  </note> ore:</l>
             
               <l n="4.319">"Incertus quo tendis, iter qui nouerit <add resp="amb256">ipsum</add>?</l>
             
               <l n="4.320">Ignari cunctorum ideo sumus illicet omnes,</l>
             
               <l n="4.321">Optamusque adeo nunc ordine cuncta <seg xml:id="w2088">doceri."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.322">Subiciens<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2174"/>Subiciens . . . 333 coelo] </mentioned>Io 14, 6-7</p>
                  </note> illi mox talia reddit Iesus:</l>
             
               <l n="4.323">"Ipse humana Pater multum beat indiga solus:</l>
             
               <l n="4.324">Huc studium atque omnis contendere uestra uoluntas</l>
             
               <l n="4.325">Debet", ait, "duce me liceat quo pergere tuto</l>
             
               <milestone unit="page" n="53'"/>
               <l n="4.326">Et uera tenebras sub luce repellere; namque</l>
             
               <l n="4.327">Ipsum ego sum Verum, Vita insuper, ac Via certa,</l>
             
               <l n="4.328">Accessus <seg xml:id="w2136a">sane</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2136"/>sane] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> solum</p>
                  </note> erroris mortalibus expers</l>
             
               <l n="4.329">Qua patet ad Patrem, species certissima Patris.</l>
             
               <l n="4.330">Qui sum adeo, ut <seg xml:id="w2151">meme</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2151"/>meme] </mentioned>memet <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> qui nouit, noscat eundem.</l>
             
               <l n="4.331">Fas ergo hac uobis cognoscere protinus illum,</l>
             
               <l n="4.332">Quem nuper licuit pręsentem cernere coram,</l>
             
               <l n="4.333">Tollentemque animos illapsu et pectora <seg xml:id="w2174a">coelo."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.334">"Eia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2201"/>Eia . . . 337 ore] </mentioned>Io 14, 8</p>
                  </note> age quę nobis uotorum summa, Magister,</l>
             
               <l n="4.335">Neu modo coelestem pigeat ostendere Patrem,</l>
             
               <l n="4.336">Id solum fuerit sat nobis." Tanta Philippus </l>
             
               <l n="4.337">Orauit, presso siluit qui protinus <seg xml:id="w2201">ore.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.338">Excipit,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2293"/>Excipit . . . 351 quicquam] </mentioned>Io 14, 9</p>
                  </note> inde docens explanat singula Christus:</l>
             
               <l n="4.339">"Intus uestra diu dum formo corda, Philippe,</l>
             
               <l n="4.340">Vobiscum hic uersans, meque ipsum prębeo coram</l>
             
               <l n="4.341">Spectari, quando manifesta uiscera tangi</l>
             
               <l n="4.342">Sensistis uirtute Dei, nascique recentem</l>
             
               <l n="4.343">In uobis hominem, nec adhuc cognoscitis", inquit,</l>
             
               <l n="4.344">"Diuersum haud patria me lumen origine manans.</l>
             
               <l n="4.345">Hic uidet et Patrem Natum quicunque, Philippe,</l>
             
               <l n="4.346">Vidit: nam uerum species expressa Parentem</l>
             
               <l n="4.347">Reddit, transpicuus qui uisa prole <add resp="amb256">tuenti</add>
                  <ref target="#n2265">
                     <seg xml:id="w2265">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="4.348">Apparet, porro pariter notescit uterque. </l>
             
               <l n="4.349">At modo quid quęris, tanquam diuersa petenti</l>
             
               <l n="4.350">Ostendi: est eadem substantia nonne Parentis</l>
             
               <l n="4.351">Ac Nati? Differt nec stirps ab origine <seg xml:id="w2293a">quicquam.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.352">Isque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2371"/>Isque . . . 362 factis] </mentioned>Io 14, 10-11</p>
                  </note> ego, qui uolui uestiri carne, Deusque</l>
             
               <l n="4.353">Factus opus terris uersari hac arte ferendus</l>
             
               <l n="4.354">Sensibus humanis, numen coeleste potenti </l>
             
               <l n="4.355">Cui produnt operata manu foecundaque dicta,</l>
             
               <l n="4.356">Omnia quę manant riuo deducta paterno.</l>
             
               <l n="4.357">Vnumquodque sumus, porro res summa potensque est,</l>
             
               <l n="4.358">Humana mihi facta manu quę sancit, et ipsum</l>
             
               <l n="4.359">Ore refert Patrem similis iam prorsus et una,</l>
             
               <l n="4.360">Alteruterque tibi est idem, qui protinus alter.</l>
             
               <l n="4.361">Atque fides si qua titubat nunc lubrica cuiquam</l>
             
               <milestone unit="page" n="54"/>
               <l n="4.362">Tot poterit dicto tantum confidere <seg xml:id="w2371">factis.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.363">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2396"/>Quin . . . 366 locaro] </mentioned>Io 14, 12</p>
                  </note> eadem facere et posthac maiora uacabit,</l>
             
               <l n="4.364">Nullaque res fuerit credentibus ardua factu,</l>
             
               <l n="4.365">Iam tantus uobis adiutor quando receptus</l>
             
               <l n="4.366">Ad Patrem fuero, coelo soliumque <seg xml:id="w2396">locaro.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.367">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2441"/>Tunc . . . 373 manebunt] </mentioned>Io 14, 13-14</p>
                  </note> quęcunque Deum deposcere uota licebit</l>
             
               <l n="4.368">Inscriptos intus toto mea nomina corde.</l>
             
               <l n="4.369">Intercessor ego nam protinus exequar ipse</l>
             
               <l n="4.370">Quod desiderio, quod<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2418"/>quod supplice] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> diuturna et</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2418">supplice</seg> uoce petetis,</l>
             
               <l n="4.371">Vt Patris in Nato uulgetur gloria late.</l>
             
               <l n="4.372">Concipite hinc quęcunque libet sub nomine gnati,</l>
             
               <l n="4.373">Namque fient uobis confestim et <add resp="amb256">certa</add> 
                  <seg xml:id="w2441">manebunt.<ref target="#n2442">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </ref>
                  </seg> 
               </l>
             
               <l n="4.374">Ast<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2464"/>Ast . . . 376 futuris] </mentioned>Io 14, 15</p>
                  </note> aliqua incursat si nostri pectore cura,</l>
             
               <l n="4.375">Est amor et cordi, fuerit custodia legis,</l>
             
               <l n="4.376">Quę modo mandatur seclis seruanda <seg xml:id="w2464">futuris.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.377">Illicet<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2505"/>Illicet . . . 383 aeuo] </mentioned>Io 14, 16</p>
                  </note> erumnas<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2469"/>erumnas . . . iniquas] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> ipse graues genitor miseratus erumnas</p>
                  </note> Genitor miseratus <seg xml:id="w2469">
                     <hi rend="i">iniquas</hi>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="4.378">Non procul abfuerit uobis, tristesque reuiset</l>
             
               <l n="4.379">Olim mandatis inhonesto fasce grauatos,</l>
             
               <l n="4.380">Suscitet ut pressas uires et debile robur.</l>
             
               <l n="4.381">Tunc uobis aderit demissus Spiritus alto,</l>
             
               <l n="4.382">Spiritus en quoscunque potens lenire labores,</l>
             
               <l n="4.383">Et qui mortales aeterno uindicat <seg xml:id="w2505">aeuo.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.384">Spiritus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2537"/>Spiritus<hi rend="sup">1</hi> . . . 388 prophani] </mentioned>Io 14, 17</p>
                  </note> hic ueri: nam Spiritus ille tenebras</l>
             
               <l n="4.385">Pellit mente procul sistens ad pectora lucem,</l>
             
               <l n="4.386">Sordida quam tellus ignorat, sensibus ipsis</l>
             
               <l n="4.387">Non aptam hauriri, defensam lumine circum</l>
             
               <l n="4.388">Ignis inaccessi, nequeunt quem ferre <seg xml:id="w2537">prophani.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.389">Protinus hinc acies claro sublimia uisu</l>
             
               <l n="4.390">Spectabit, liquidam quam uobis Alitis almi</l>
             
               <l n="4.391">Inuehet innocuo coalescens gratia cordi,</l>
             
               <l n="4.392">Vsque adeo uirtus ut iam conspiret in unum</l>
             
               <l n="4.393">Corporeę molis nitentis in aethera sursum</l>
             
               <l n="4.394">Atque Dei gelida pressos tellure cientis.</l>
             
               <l n="4.395">Iamque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2594"/>Iamque . . . 397 ullo] </mentioned>Io 14, 19</p>
                  </note> breui terris ut tollar scite futurum,</l>
             
               <l n="4.396">Amplius haud acies quando me lumine cernet</l>
             
               <l n="4.397">Mortalis, captu nocui non protinus <seg xml:id="w2594">ullo.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.398">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2622"/>Sed . . . 401 fidesque] </mentioned>Io 14, 18</p>
                  </note> tamen inuisam, et tristes solabor amicos,<milestone unit="page" n="54'"/>
               </l>
             
               <l n="4.399">Atque diu haud patiar desertos, sentiet insons</l>
             
               <l n="4.400">Vita Deum, patria meme uirtute uigentem</l>
             
               <l n="4.401">Sentiet, interero qua regnat uita <seg xml:id="w2622">fidesque.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.402">Coelesti<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2689"/>Coelesti . . . 411 tenebris] </mentioned>Io 14, 20-21</p>
                  </note> uobis tunc crescet captus ab haustu,</l>
             
               <l n="4.403">Vt redeo in Patrem substantia protinus una,</l>
             
               <l n="4.404">Quoque mihi nexu mortalis iungitur ordo.</l>
             
               <l n="4.405">Ecce autem Legis radiatos pectora luce</l>
             
               <l n="4.406">Noster raptat amor, qui uita protinus omni</l>
             
               <l n="4.407">Gaudent, ut ratio pręfinit recta, dolentque.</l>
             
               <l n="4.408">Quin nostri quos cura tenet cępitque cupido,</l>
             
               <l n="4.409">Et Deus ipse Pater lectos primęuus amabit,</l>
             
               <l n="4.410">Atque etiam ipse Dei proles homo natus amabo,</l>
             
               <l n="4.411">Conspectusque adero pulsis de mente <seg xml:id="w2689">tenebris."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.412">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2716"/>Vt . . . 415 doceri] </mentioned>Io 14, 22</p>
                  </note> siluit, dicti scrutatur sensa Tadęus:<ref target="#n2696">
                     <seg xml:id="w2696">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="4.413">"Sublatus terris aderis qua uisus acerbo</l>
             
               <l n="4.414">Iam nobis abitu doleturis, conscia captus</l>
             
               <l n="4.415">Ipsa sui merito mens optat nostra <seg xml:id="w2716">doceri."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.416">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2773"/>At . . . 424 aedes] </mentioned>Io 14, 23</p>
                  </note> Christus dictis aperit tunc talibus ora:</l>
             
               <l n="4.417">"Pectoris hic aditus, qua sensus illico nostri</l>
             
               <l n="4.418">Haustus erit solito uobis sublimior usu,</l>
             
               <l n="4.419">Ordine constabit quę prorsus gratia tali.</l>
             
               <l n="4.420">Noster amor cordi et sanctę obseruantia Legis</l>
             
               <l n="4.421">Cui fuerit, Patri dilectus amabitur ultro,</l>
             
               <l n="4.422">Continuoque una Pater illum et Natus adibunt,</l>
             
               <l n="4.423">Perpetuusque dies et lux genialis agetur,</l>
             
               <l n="4.424">Aeternante Deo foelices hospitis <seg xml:id="w2773a">aedes.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.425">Contra<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2805"/>Contra . . . 429 ministrat] </mentioned>Io 14, 24</p>
                  </note> cui fuero curę non protinus ulli,</l>
             
               <l n="4.426">Huic studium prorsus despectum et uile nocentes</l>
             
               <l n="4.427">Purgantis uirtutis erit noctemque fugantis</l>
             
               <l n="4.428">Mente malam, quę mox cordi mortalibus orta</l>
             
               <l n="4.429">Luce ciet uitam ualidum roburque <seg xml:id="w2805">ministrat.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.430">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2831"/>Atque . . . 433 pectus] </mentioned>Io 14, 25</p>
                  </note> sinu uobis manans doctrina paterno</l>
             
               <l n="4.431">Promitur hęc dudum terris uersante simulque</l>
             
               <milestone unit="page" n="55"/>
               <l n="4.432">Distinguente modos superum sub lumine Verbo.</l>
             
               <l n="4.433">Hactenus humanum lustrant hęc tradita <seg xml:id="w2831">pectus.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.434">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2862"/>Ecce . . . 438 salutis] </mentioned>Io 14, 26</p>
                  </note> autem mandante mea Genitore sub umbra</l>
             
               <l n="4.435">Mox aderit uobis demissus Spiritus alto</l>
             
               <l n="4.436">Mortalis uitę columenque, et lene laborum</l>
             
               <l n="4.437">Solamen: quęcunque loquar, qui rite docebit</l>
             
               <l n="4.438">Declarans uestrę liquido mea sensa <seg xml:id="w2862a">salutis.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.439">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2899"/>Verum . . . 444 prorsus] </mentioned>Io 14, 27</p>
                  </note> pax hodie largitur diuite cornu:</l>
             
               <l n="4.440">Pacem lego meam, lectis mortalibus <add resp="amb256">hausta</add>
               </l>
             
               <l n="4.441">Luce unde aetheria uitalis carpitur aura.</l>
             
               <l n="4.442">Pacem, inquam, tellus qualem non sordida nouit,</l>
             
               <l n="4.443">Quę uos nullo unquam patietur pectora motu</l>
             
               <l n="4.444">Turbari, nullaque quati formidine <seg xml:id="w2899">prorsus.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.445">Audistis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2938"/>Audistis . . . 451 uirtutis] </mentioned>Io 14, 28</p>
                  </note> dudum, et dicti meminisse potestis,</l>
             
               <l n="4.446">Quod genus hoc abitu inuisens mortale redirem</l>
             
               <l n="4.447">Ocyus, occulto ueniamque repente recedens.</l>
             
               <l n="4.448">Gaudebunt quicunque meo capiuntur amore,</l>
             
               <l n="4.449">Cum stetero ereptus terris a parte Parentis,</l>
             
               <l n="4.450">Maior quam cernor pręsens et cognitus orbi</l>
             
               <l n="4.451">Diuinę <seg xml:id="w2938">uirtutis;</seg> et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2949"/>et . . . uobis] </mentioned>Io 14, 29</p>
                  </note> hęc iam credere facta</l>
             
               <l n="4.452">Vt uacet, iccirco uentura recenseo <seg xml:id="w2949">uobis:</seg>
               </l>
             
               <l n="4.453">Plurima<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2987"/>Plurima . . . 458 mundi] </mentioned>Io 14, 30</p>
                  </note> quę possem, linquens memorare recuso.</l>
             
               <l n="4.454">Vt meme spectans frustra stat scilicet olim,</l>
             
               <l n="4.455">Cuius mille artes et magna potentia, cuique</l>
             
               <l n="4.456">Terrarum imperium cessit, nil <add resp="amb256">repperit</add> ille</l>
             
               <l n="4.457">Attamen hic proprium, uerum <add resp="amb256">uelut</add> hostia uoti</l>
             
               <l n="4.458">Assisto medio luiturus crimina <seg xml:id="w2987">mundi,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.459">Quantum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3020"/>Quantum . . . 463 tempus] </mentioned>Io 14, 31</p>
                  </note> dilexi, ut noscat sic terra, Parentem,</l>
             
               <l n="4.460">Qui rite obseruo Legis mandata paternę.</l>
             
               <l n="4.461">Verum urget properans iam uelox hora <add resp="amb256">ruitque</add>,</l>
             
               <l n="4.462">Arbitrio <seg xml:id="w3009">genti</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3009"/>genti] </mentioned>gentis <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> qua tradar captus auarę:</l>
             
               <l n="4.463">Surgite, namque alio nos hinc discedere <seg xml:id="w3020">tempus."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.464">Protinus excubiis abeunt ineuntibus: omnis</l>
             
               <l n="4.465">Vescebatur adhuc festis urbs ebria mensis.</l>
             
               <l n="4.466">Incedunt pariter sublustri nocte per umbram,<milestone unit="page" n="55'"/>
               </l>
             
               <l n="4.467">Egressi<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3045"/>Egressi . . . certant] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vtque fores primum muros exitur et urbis</p>
                  </note> muros citius dum tendere <seg xml:id="w3045">certant,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.468">Atque una uacuos aruorum adiere recessus.</l>
             
               <l n="4.469">Sermonem texens iterum repetebat Iesus:</l>
             
               <l n="4.470">"Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3117"/>Ecce . . . 478 acta] </mentioned>Io 15, 1-2</p>
                  </note> ego, quę multo redimitur palmite circum</l>
             
               <l n="4.471">Ceu uitis uiua teneo radice flagellos.</l>
             
               <l n="4.472">Agricolę<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3077"/>Agricolę . . . cędet] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>Vnde quidem agricolę mutile cędet</p>
                  </note> unde Pater de more haud utile <seg xml:id="w3077a">cędet</seg>
               </l>
             
               <l n="4.473">Sarmentum, rursusque bonum purgabit, et omne</l>
             
               <l n="4.474">Falce colens uitium tollet quo scilicet uuam</l>
             
               <l n="4.475">Hęc melius purgata feratque et lętior esset,</l>
             
               <l n="4.476">Atque illinc uirtus manabit protinus omnis:</l>
             
               <l n="4.477">Improbat impuros, iustum et quę promouet ultra,</l>
             
               <l n="4.478">Gaudeat ut rectoque et uita puriter <seg xml:id="w3117">acta.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.479">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3131"/>Quin . . . mente] </mentioned>Io 15, 3</p>
                  </note> modo uos nostris purgati pectora dictis</l>
             
               <l n="4.480">Certius en hodie iam cernitis omnia <seg xml:id="w3131">mente.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.481">Eia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3197"/>Eia . . . 490 igni] </mentioned>Io 15, 4-6 </p>
                  </note> age concordes animis coalescite mecum!</l>
             
               <l n="4.482">Namque fluet uobis hac ubere gratia largo,</l>
             
               <l n="4.483">Qua uos aeterno Genitor sibi pignora pacto</l>
             
               <l n="4.484">Summus adoptabit proprio uelut insita nato:</l>
             
               <l n="4.485">Quin aliter uobis penitus spes nulla merendi.</l>
             
               <l n="4.486">Sic neque fert uuas palmes de uite recisus</l>
             
               <l n="4.487">Quę sterilis prorsus manet, infoecundaque solum</l>
             
               <l n="4.488">Materies ac apta legi tantum igne cremando.</l>
             
               <l n="4.489">Ac uitę mecum quicunque haud conuenit usu,</l>
             
               <l n="4.490">Protinus aeterno damnabitur aridus <seg xml:id="w3197a">igni.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.491">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3225"/>At . . . 494 poscent] </mentioned>Io 15, 7</p>
                  </note> contra quos iunget amor mihi pectore casto,</l>
             
               <l n="4.492">Nostra quidem memores semper pręcepta tenebunt,</l>
             
               <l n="4.493">Vana quibus non uota cadent, quęcunque rogabunt,</l>
             
               <l n="4.494">Si Patrem coelo cupidi prece supplice <seg xml:id="w3225">poscent.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.495">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3253"/>Tunc . . . 498 uitę] </mentioned>Io 15, 8</p>
                  </note> Deus en late terra notescet in omni,</l>
             
               <l n="4.496">Longe illis fuerit qui nunquam, scilicet olim</l>
             
               <l n="4.497">Auspice proficient quo semper mollia Legis</l>
             
               <l n="4.498">Amplexi documenta meę et superum aemula <seg xml:id="w3253">uitę.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.499">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3329"/>Quin . . . 509 uicissim] </mentioned>Io 15, 9-10</p>
                  </note> etiam qui sanctus amor prodiuit utroque</l>
             
               <l n="4.500">Dum species amor ipse Patris, dum diligit, inquam,</l>
             
               <l n="4.501">Ipse tuens proprium perfecta in imagine <add resp="amb256">Verbum</add>:</l>
             
               <milestone unit="page" n="56"/>
               <l n="4.502">Hoc inquam uos ipse equidem complector amore,</l>
             
               <l n="4.503">Atque illum studio seruare uidebitis omni,</l>
             
               <l n="4.504">Quod custodita, quam iussi, Lege licebit.</l>
             
               <l n="4.505">Quin inter sic meme etiam summumque Parentem</l>
             
               <l n="4.506">Constat amor, ducta prorsus propagine totum</l>
             
               <l n="4.507">Quem refero, et penitus mandatis pareo cunctis,</l>
             
               <l n="4.508">Prosequiturque hac dulcis amor, quo diligit ille,</l>
             
               <l n="4.509">Aeternum dilectus ago quoue ipse <seg xml:id="w3329aa">uicissim.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.510">Mens<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3359"/>Mens . . . 513 prorsus] </mentioned>Io 15, 11</p>
                  </note> illo spectans has nunc serit ore loquelas,</l>
             
               <l n="4.511">Vt sim uester amor, cordi sim sola uoluptas,</l>
             
               <l n="4.512">Sola hęc distendant nunc uestrum gaudia pectus,</l>
             
               <l n="4.513">Cuncta fiant posthac ut cetera uilia <seg xml:id="w3359">
                     <hi rend="i">prorsus</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.514">Hac<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3372"/>Hac . . . amoris] </mentioned>Io 15, 12</p>
                  </note> uobis coeant concordia foedera Lege,</l>
             
               <l n="4.515">Exemplo ut nostri sit mutuus usus <seg xml:id="w3372">amoris.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.516">Quippe<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3393"/>Quippe . . . 518 patebit] </mentioned>Io 15, 13</p>
                  </note> mori summum est propriamque impendere uitam,</l>
             
               <l n="4.517">Quod uitasse quidem me nulla redarguet aetas,</l>
             
               <l n="4.518">Parta salus populis cum nostra <add resp="amb256">morte</add> 
                  <seg xml:id="w3393a">patebit.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.519">Sic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3434"/>Sic . . . 524 paterni] </mentioned>Io 15, 14-15</p>
                  </note> animo meritus iam uos <add resp="amb256">amplector</add> amico,</l>
             
               <l n="4.520">Degeneres hodie nec tanto pręstat <add resp="amb256">honori</add>
               </l>
             
               <l n="4.521">Vos gerere, at solum sit iussa <add resp="amb256">capessere curę</add>.</l>
             
               <l n="4.522">Mancipium non uile mihi, sed <add resp="amb256">pignora</add> legi</l>
             
               <l n="4.523">Vos, inquam, quibus iccirco <add resp="amb256">patuere sub ipsa</add>
               </l>
             
               <l n="4.524">Luce Dei arcani penetralia cuncta <seg xml:id="w3434">paterni.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.525">O<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3480"/>O . . . 531 uotis] </mentioned>Io 15, 16</p>
                  </note> mihi, qui nulla reperiri indagine <add resp="amb256">possum</add>,</l>
             
               <l n="4.526">Consilio delecta cohors, prouectaque dudum</l>
             
               <l n="4.527">Vsque adeo, cunctis ut par coelestibus <add resp="amb256">esses</add>,</l>
             
               <l n="4.528">Et recto raptim ad coelos incedere gressu,</l>
             
               <l n="4.529">Et meritos fructus aeternę carpere uitę!</l>
             
               <l n="4.530">Inde Patrem quęcunque mea de parte licebit</l>
             
               <l n="4.531">Poscere, pro uestris <seg xml:id="w3477">iam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3477"/>iam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> nam</p>
                  </note> cedent <add resp="amb256">omnia </add>.</l>
             
               <l n="4.532">Hoc,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3494"/>Hoc . . . usque] </mentioned>Io 15, 17</p>
                  </note> inquam, repetens <add resp="amb256">iterumque iterumque monebo</add>,</l>
             
               <l n="4.533">Vt sit certus amor uobis et mutuus <seg xml:id="w3494">usque.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.534">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3541"/>Quin . . . 540 auras] </mentioned>Io 15, 18</p>
                  </note> tali studio tellus <add resp="amb256">infensior </add>olim</l>
             
               <l n="4.535">Si fuerit, pigeat neu uos certaminis unquam:</l>
             
               <l n="4.536">Este uiri, duret per cuncta obstantia uirtus,</l>
             
               <l n="4.537">Et reuocate animo memores exempla Magistri.</l>
             
               <milestone unit="page" n="56'"/>
               <l n="4.538">Namque dies uobis blandiri haud parceret ultro</l>
             
               <l n="4.539">Humanus, modo si libeat captare fauentem</l>
             
               <l n="4.540">Fortunam populique leues tam mobilis <seg xml:id="w3541">auras.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.541">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3566"/>Sed . . . 544 aeuum] </mentioned>Io 15, 19</p>
                  </note> uos longe alio diuersus impetus, inquam,</l>
             
               <l n="4.542">Abducit, uulgo qui iam secernit inerti,</l>
             
               <l n="4.543">Et mecum interius purgato pectore iungit,</l>
             
               <l n="4.544">Vnde odio terris ignoti ducitis <seg xml:id="w3566">aeuum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.545">Aspicite<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3604"/>Aspicite . . . 550 Audierit] </mentioned>Io 15, 20</p>
                  </note> interea neu forte obliuia dicti</l>
             
               <l n="4.546">Vos nostri capiant, maiorem scilicet hero<ref target="#n3579">
                     <seg xml:id="w3579">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="4.547">Haud fas esse suo famulum; exercebit amaris</l>
             
               <l n="4.548">Et uos terra odiis fuerit si infesta Magistro.</l>
             
               <l n="4.549">Sin nuper docui quęcunque hęc audiit, et uos</l>
             
               <l n="4.550">
                  <seg xml:id="w3604">Audierit;</seg> uerum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3639"/>uerum . . . 555 uoluptas] </mentioned>Io 15, 21</p>
                  </note> nostris <add resp="amb256">contraria </add>uotis</l>
             
               <l n="4.551">Instabit longeque piacula cuncta repellet.</l>
             
               <l n="4.552">Quod doctrina fugit, qua uenit origine, uisus</l>
             
               <l n="4.553">Hęc hebetes, penitusque <add resp="amb256">latet</add> non cognitus ollis</l>
             
               <l n="4.554">Ipse Pater, gignente Deus rerumque creator</l>
             
               <l n="4.555">Quo mano mecum proditque <add resp="amb256">immensa</add> 
                  <seg xml:id="w3639">uoluptas.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.556">Hoc opus ipsa Dei uita est, quo rursus <add resp="amb256">amantes</add>
               </l>
             
               <l n="4.557">Haurit, et exemptos sublimi sede <add resp="amb256">reponit</add>.</l>
             
               <l n="4.558">Atque ideo humanos soboli circumdedit artus,</l>
             
               <l n="4.559">Vt procliue pararet iter <add resp="amb256">mortalibus</add> illo.</l>
             
               <l n="4.560">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3701"/>Quin . . . 564 est] </mentioned>Io 15, 22</p>
                  </note> olim humanum illapsu nisi <add resp="amb256">pectus</add> adissem,</l>
             
               <l n="4.561">Factus homo nisi adhuc prompsissem plurima fando,</l>
             
               <l n="4.562">Dum clare doceo qua ducit <add resp="amb256">semita coelo</add>,</l>
             
               <l n="4.563">Insontes prorsus defendi a <add resp="amb256">crimine possent</add>.</l>
             
               <l n="4.564">Ast hodie miseris uenię uia nulla relicta <seg xml:id="w3701">est.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.565">Oderit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3713"/>Oderit . . . tenebras] </mentioned>Io 15, 23</p>
                  </note> ille Deum quicunque auertitur<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3707"/>auertitur ultro] </mentioned>averterit <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w3707">ultro</seg>
               </l>
             
               <l n="4.566">Lucem animi tota pellentem mente <seg xml:id="w3713">tenebras.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.567">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3747"/>Quin . . . 571 Verum] </mentioned>Io 15, 24</p>
                  </note> etiam nisi facta fidem modo <add resp="amb256">tanta</add> dedissent,</l>
             
               <l n="4.568">Excusare scelus proprium <add resp="amb256">causamque</add> tueri</l>
             
               <l n="4.569">Haud frustra poterant: <add resp="amb256">nunc prorsus luce</add> sub ipsa</l>
             
               <l n="4.570">Cuncta patent, Verum permissum est cernere coram,</l>
             
               <l n="4.571">Contra odisse Deum libuitque repellere <seg xml:id="w3747">Verum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.572">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3761"/>Atque . . . profani] </mentioned>Io 15, 25</p>
                  </note> huc fatidici vatis modo pertinet illud,</l>
             
               <l n="4.573">Non ita promeritum quod frustra <add resp="amb256">odere</add> 
                  <seg xml:id="w3761">profani.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.574">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3799"/>Ecce . . . 579 orbi] </mentioned>Io 15, 26</p>
                  </note> autem uobis promissus Spiritus alto</l>
             
               <l n="4.575">Tandem aderit duro solamen lene labori,<milestone unit="page" n="57"/>
               </l>
             
               <l n="4.576">Qui Patris e gremio nostra <add resp="amb256">propagine </add>manat,</l>
             
               <l n="4.577">Assertor nusquam <add resp="amb256">non Veri; protinus ille</add>
               </l>
             
               <l n="4.578">Exorta passim iam cunctis luce, tuenti</l>
             
               <l n="4.579">Terrarum meme late testabitur <seg xml:id="w3799">
                     <hi rend="i">orbi</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.580">Vos<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3825"/>Vos . . . 583 feretis] </mentioned>Io 15, 27</p>
                  </note> etiam testes, sacris mihi <add resp="amb256">rite caterua</add>
               </l>
             
               <l n="4.581">Initiata nouis, terra tunc <add resp="amb256">stabitis omni</add>,</l>
             
               <l n="4.582">Cum partam populis nostra de morte salutem</l>
             
               <l n="4.583">Atque simul coeli commertia facta <seg xml:id="w3825">
                     <hi rend="i">feretis</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.584">Iccirco<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3863"/>Iccirco . . . 589 litabunt] </mentioned>Io 16, 1-2</p>
                  </note> huc fando processi, scilicet olim</l>
             
               <l n="4.585">Ingrato uobis turbari pectora <add resp="amb256">motu</add>
               </l>
             
               <l n="4.586">Neu contingat, agent quamuis aedemque recludent.</l>
             
               <l n="4.587">Atque adeo iam tempus adest et <add resp="amb256">maximus instat</add>
               </l>
             
               <l n="4.588">Ille dies credent quando mactare <add resp="amb256">piamen</add>
               </l>
             
               <l n="4.589">Vos summum uestrumque Deo sic <add resp="amb256">cęde </add>.</l>
             
               <l n="4.590">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3892"/>Verum . . . 593 uisus] </mentioned>Io 16, 3</p>
                  </note> ideo feret hoc, fuerit <add resp="amb256">quod scilicet illa</add>
               </l>
             
               <l n="4.591">Gens ignara Dei, prognati et <add resp="amb256">nescia Veri</add>,</l>
             
               <l n="4.592">Quę prorsus res una Patri est eademque <add resp="amb256">coęua</add>,</l>
             
               <l n="4.593">Vobiscum humano quo uersor corpore <seg xml:id="w3892">
                     <hi rend="i">uisus</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.594">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3929"/>Atque . . . 599 pręsens] </mentioned>Io 16, 4</p>
                  </note> ea nunc refero, memores ut facta <add resp="amb256">manerent</add>,</l>
             
               <l n="4.595">Hęc uobis prędicta prius prouisaque <add resp="amb256">dudum,</add>
               </l>
             
               <l n="4.596">Turbabuntque minus gnaros leuiusque ferentur.</l>
             
               <l n="4.597">Consilio cęlabam equidem uos hactenus <add resp="amb256">isthęc</add>
               </l>
             
               <l n="4.598">Dum teneras alerem uires uestrumque fouerem</l>
             
               <l n="4.599">Robur, et infirmis <add resp="amb256">formarem</add> pectora <seg xml:id="w3929">pręsens.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.600">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3960"/>At . . . 604 solus] </mentioned>Io 16, 5</p>
                  </note> nunc cęlestem repetendi <add resp="amb256">cura Parentem</add>
               </l>
             
               <l n="4.601">Incumbit, sublatus eo nam rursus abibo,</l>
             
               <l n="4.602">Vnde huc accessi ueniens, terrisque <add resp="amb256">uideri</add>
               </l>
             
               <l n="4.603">Eripiar: meme sed uestrum nemo <add resp="amb256">rogabit</add>,</l>
             
               <l n="4.604">Et quo sic demum decerno recedere <seg xml:id="w3960">solus.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.605">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3973"/>Verum . . . mentem] </mentioned>Io 16, 6</p>
                  </note> abitus noster reputantes <add resp="amb256">angit</add>, et inde</l>
             
               <l n="4.606">Stant uultu moestam <add resp="amb256">referentia nubila</add> 
                  <seg xml:id="w3973">mentem.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.607">Pulsa<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4008"/>Pulsa . . . 611 ultro] </mentioned>Io 16, 7</p>
                  </note> quidem quamuis abierunt gaudia <add resp="amb256">uanis</add>,</l>
             
               <l n="4.608">At refert uestra <seg xml:id="w3983">inprimis,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3983"/>inprimis] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> imprimis</p>
                  </note> atque expedit illud,</l>
             
               <l n="4.609">Hoc ego conspectu modo si <add resp="amb256">digressus</add> abibo.</l>
             
               <l n="4.610">Nam sic in luctu uobis solamen acerbo</l>
             
               <milestone unit="page" n="57'"/>
               <l n="4.611">Spectandum, lapsus quod Spiritus afferet <seg xml:id="w4008">ultro.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.612">Quando<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4079"/>Quando . . . 622 Orcum] </mentioned>Io 16, 8-11</p>
                  </note> aderit, terras sub luce <add resp="amb256">redarguet alma</add>
               </l>
             
               <l n="4.613">Damnati sceleris, quod prodita pignora <add resp="amb256">Veri</add>
               </l>
             
               <l n="4.614">Frustra auersantur sub Tartara nigra <add resp="amb256">ruentes</add>,</l>
             
               <l n="4.615">Iustitiamque hominum mox <add resp="amb256">explorabit amusi</add>
               </l>
             
               <l n="4.616">Iam nullo sensu percepta, examine <add resp="amb256">pensat</add>
               </l>
             
               <l n="4.617">Quam Pater in nostro, et liquido <add resp="amb256">declarat  in omne</add>
               </l>
             
               <l n="4.618">Inde genus uestrum, depulsis <add resp="amb256">mente tenebris</add>.</l>
             
               <l n="4.619">Diuina ad Stygias tunc sedes <add resp="amb256">luce repulso</add>
               </l>
             
               <l n="4.620">Assertus quicunque sibi dominabitur <add resp="amb256">hosti</add>,</l>
             
               <l n="4.621">Qui pridem iussus toto decedere coelo</l>
             
               <l n="4.622">Ecce relegatus nigrum nunc moeret ad <seg xml:id="w4079">Orcum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.623">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4091"/>Sed . . . promptum] </mentioned>Io 16, 12</p>
                  </note> mandata habeo iamdudum multa referre,</l>
             
               <l n="4.624">Quę nondum uobis animo pertingere <seg xml:id="w4091">promptum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.625">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4166"/>Sed . . . 635 canendo] </mentioned>Io 16, 13</p>
                  </note> Veri cui solus amor, <add resp="amb256">despectaque sordent</add>
               </l>
             
               <l n="4.626">Ficta simul, ueniet cum Spiritus <add resp="amb256">aethere</add> lapsus</l>
             
               <l n="4.627">Instruet; hac, inquam, sub luce <add resp="amb256">obscura patebunt</add>.</l>
             
               <l n="4.628">Haud <add resp="amb256">metus</add> hinc erroris erit, <add resp="amb256">non Demonis</add> ille,</l>
             
               <l n="4.629">Non de more aliena Deo et diuersa docebit.</l>
             
               <l n="4.630">Quin etiam constabit, agit concordia <add resp="amb256">quęnam</add>
               </l>
             
               <l n="4.631">Sursus apud Triadem, tum quo mortalia <add resp="amb256">nexu</add>
               </l>
             
               <l n="4.632">Iuncta sibi uincit diuino et prouehit igne.</l>
             
               <l n="4.633">Namque eadem terris referet, quę scilicet olim</l>
             
               <l n="4.634">Approbat assensu aeterno testatus <add resp="amb256">in aeuo</add>,</l>
             
               <l n="4.635">Prędicetque itidem longe uentura <seg xml:id="w4166">
                     <hi rend="i">canendo</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.636">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4188"/>Inde . . . 638 oras] </mentioned>Io 16, 14</p>
                  </note> meum <add resp="amb256">celebrans</add> toto <add resp="amb256">feret aethere nomen</add>,</l>
             
               <l n="4.637">Hac fassus nostra quod prorsus origine manat,</l>
             
               <l n="4.638">Atque ea tunc omnes passim <add resp="amb256">diffundet </add>in <seg xml:id="w4188">
                     <hi rend="i">oras</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.639">Cuncta<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4210"/>Cuncta . . . 641 uulgo] </mentioned>Io 16, 15</p>
                  </note> Patris namque inde oriens <add resp="amb256">ego protinus hausi</add>,</l>
             
               <l n="4.640">Iccirco nostra quod manat origine <add resp="amb256">dixi</add>
               </l>
             
               <l n="4.641">Atque fore ut referat de meme talia <seg xml:id="w4210">uulgo.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.642">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4235"/>Ecce . . . 645 recondam] </mentioned>Io 16, 16</p>
                  </note> breui humano procul hinc <add resp="amb256">ereptus</add> abibo</l>
             
               <l n="4.643">Aspectu, reddarque breui, rursusque uidebor.</l>
             
               <l n="4.644">Quo sit inaccessum contendere <add resp="amb256">nitimur </add>olim,</l>
             
               <l n="4.645">Vt Patris arcana meme iam sede <seg xml:id="w4235">
                     <hi rend="i">recondam</hi>."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.646">Hęc fatus siluit; gradientes<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4292"/>gradientes . . . 653 teneri] </mentioned>Io 16, 17-18</p>
                  </note> ocyus <seg xml:id="w4241">illi<ref target="#n4242">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="4.647">Instant per noctem, qua fundit Cynthia lumen,<milestone unit="page" n="58"/>
               </l>
             
               <l n="4.648">Atque ostendit iter, mouit quos altera cura,</l>
             
               <l n="4.649">Et dubiis repetunt ambagibus orsa Magistri.</l>
             
               <l n="4.650">Quid sibi uerba uolunt dubitant, quęruntque uicissim</l>
             
               <l n="4.651">Vltima, quisnam abitusque breui est reditusque futurus,</l>
             
               <l n="4.652">Quid Patris arcana quod se iam sede recondet.</l>
             
               <l n="4.653">Cognouit motus dictique ambage <seg xml:id="w4292">teneri,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.654">Cępit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4385"/>Cępit . . . 667 nostra] </mentioned>Io 16, 19-20</p>
                  </note> et ancipites compellat sponte sodales:</l>
             
               <l n="4.655">"Auferri rursusque breui, modo quod mihi dictum est,</l>
             
               <l n="4.656">Me uobis reddi: dubios id scilicet angit?</l>
             
               <l n="4.657">Ecce manent longis iam uos erroribus", inquit,</l>
             
               <l n="4.658">"Exilia atque fugę, fore quę iam pręmia uestrę</l>
             
               <l n="4.659">Spectatis fidei? Hinc uos ad tormenta reposcent.</l>
             
               <l n="4.660">Lęta dies terris et festum tempus agetur,</l>
             
               <l n="4.661">Excussumque iugum, quod cordi imponere <seg xml:id="w4348">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4348"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> dudum</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="4.662">Impellent, sceleri quęsita heu uictima uotis</l>
             
               <l n="4.663">Tunc eritis cunctis penitus regionibus acti.</l>
             
               <l n="4.664">Hic dolor et moesti tam pectoris anxia cura</l>
             
               <l n="4.665">Mutabit tandem diuturno gaudia luctu,</l>
             
               <l n="4.666">Cum coelo mecum uictoria lęta reducet</l>
             
               <l n="4.667">Emeritos terris, petitis dum insignia <seg xml:id="w4385">nostra.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.668">Maturo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4416"/>Maturo . . . 672 uoluptas] </mentioned>Io 16, 21</p>
                  </note> qualis torquetur foemina partu,</l>
             
               <l n="4.669">Quod pręsens iamque hora premit superantque dolores,</l>
             
               <l n="4.670">Ast utero foetum quam primum enixa refudit,</l>
             
               <l n="4.671">Pręduri meminit nil amplius illa laboris,</l>
             
               <l n="4.672">Exsuperant tantum bona parta recensque <seg xml:id="w4416">uoluptas:</seg>
               </l>
             
               <l n="4.673">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4506"/>Non . . . 685 ipsum] </mentioned>Io 16, 22</p>
                  </note> secus erumnis pressi uos temporis huius</l>
             
               <l n="4.674">Multa diu gemitis tristes, multumque gemetis</l>
             
               <l n="4.675">Donec uos iterum posita iam sede reuisam,</l>
             
               <l n="4.676">Arbiter humanę cum iustus uenero causę,</l>
             
               <l n="4.677">Quo<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4455"/>Quo . . . quietas] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Quo pęnę factis meritę statuantur iniquis/Et pia gens cupitam lętetur nacta salutem</p>
                  </note> meritę factis pęnę statuantur iniquis,</l>
             
               <l n="4.678">Et pia gens sedes lętetur nacta <seg xml:id="w4455">quietas,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.679">Tandem ubi perpetuo deget foeliciter <seg xml:id="w4461">aeuo,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4461"/>aeuo] </mentioned>
                        <hi rend="i">post hunc versum del.</hi> Vt pia gens sedes lętetur nacta quietas</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="4.680">Qui status haud uicibus uariabitur amplius ullis.</l>
             
               <l n="4.681">Tunc illa raptos nil uos in luce latebit,</l>
             
               <l n="4.682">Quęsito nec opus fuerit cernentibus ora<ref target="#n4483">
                     <seg xml:id="w4483">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </seg>
                  </ref> 
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="58'"/>
               <l n="4.683">Ipsa Dei, tanto prouecti luminis haustu</l>
             
               <l n="4.684">Quo tendunt, captu insolito gaudentque recepti,</l>
             
               <l n="4.685">Mensque Deum prorsus sublata euadit in <seg xml:id="w4506">ipsum.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.686">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4545"/>Verum . . . 691 posthac] </mentioned>Io 16, 23-24</p>
                  </note> ne pigeat uotis adhibere sequestrum</l>
             
               <l n="4.687">Me uestris, libeat quoties exposcere Patrem</l>
             
               <l n="4.688">Aduersis in rebus opem, nec uota timete</l>
             
               <l n="4.689">Frustrari, si nunquam alias hoc more litastis.</l>
             
               <l n="4.690">Hunc, inquam, sacris ritum seruate litandi:</l>
             
               <l n="4.691">Namque ita ab arbitrio succedent omnia <seg xml:id="w4545">posthac.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.692">Ista<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4582"/>Ista . . . 696 aperto] </mentioned>Io 16, 25</p>
                  </note> per ambages serimus, dum tempus et <add resp="amb256">hora</add>
               </l>
             
               <l n="4.693">Non sinit hęc liquido narrantem promere uobis.</l>
             
               <l n="4.694">Sed ueniet tandem, quin et prędico futurum,</l>
             
               <l n="4.695">Cum de Patre Deo iam tradere cuncta licebit</l>
             
               <l n="4.696">Dictis haud dubiis et sensu prorsus <seg xml:id="w4582">aperto.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.697">Illa<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4610"/>Illa . . . 701 Polliceor] </mentioned>Io 16, 26</p>
                  </note> meo nunquam tunc nomine desinet aetas</l>
             
               <l n="4.698">Compellare Patrem et lassę deposcere uitę</l>
             
               <l n="4.699">Auxilia, atque fidem facio nunc prorsus apudque</l>
             
               <l n="4.700">Ipse Patrem in uestra tunc intercedere causa</l>
             
               <l n="4.701">
                  <seg xml:id="w4610">Polliceor;</seg> uestro<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4660"/>uestro . . . 708 relinquam] </mentioned>Io 16, 27-28</p>
                  </note> pridem Pater ardet amore,</l>
             
               <l n="4.702">Quod me complexi iamdudum pectore lęto</l>
             
               <l n="4.703">Accipitisque animo et sacros <seg xml:id="w4626a">fere</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4626"/>fere] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> prope</p>
                  </note> cernitis ortus,</l>
             
               <l n="4.704">Prodeo qua genitore Deo, progressus ut inde</l>
             
               <l n="4.705">Mano prior seclis: hinc est meus exitus, inquam,</l>
             
               <l n="4.706">Qui sedem Patris liqui terrasque petiui,</l>
             
               <l n="4.707">Indutus carnemque hominis mortaliaque ora</l>
             
               <l n="4.708">Idem nunc repeto Patrem terrasque <seg xml:id="w4660">relinquam."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.709">His dictis ceu sulcus agro tellure rescisa</l>
             
               <l n="4.710">Ducitur egestis findenti uomere glebis,</l>
             
               <l n="4.711">Dum uoce et stimulo properatque instare labori</l>
             
               <l n="4.712">Agricola et iussis urgent parere iugales,</l>
             
               <l n="4.713">Icta uiris fulsit sic illico semita lucis</l>
             
               <l n="4.714">Atque arcana simul patuere abscondita rerum,</l>
             
               <l n="4.715">Affando<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4722"/>Affando . . . 718 ulla] </mentioned>Io 16, 29</p>
                  </note> dictis hinc soluunt talibus ora:</l>
             
               <l n="4.716">"Ecce omnis caligo animi subducta retexit</l>
             
               <l n="4.717">Ancipitis pridem dicti quęcunque latebant,</l>
             
               <l n="4.718">Atque obstat nobis ambage haud amplius <seg xml:id="w4722">ulla.</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="59"/>
               <l n="4.719">Omnia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4767"/>Omnia . . . 724 fidesque] </mentioned>Io 16, 30</p>
                  </note> scis, nec opus cunctantes quęrere quicquam</l>
             
               <l n="4.720">Ex tete, tibi corda patent humana, premisque</l>
             
               <l n="4.721">Sic nos luce Dei formans, et pectora fingis</l>
             
               <l n="4.722">Interior lapsus; liceat iam credere natam</l>
             
               <l n="4.723">Hinc a Patre Deo te prolem, pignora cuius</l>
             
               <l n="4.724">Sunt animi nostri prorsus lux certa <seg xml:id="w4767">fidesque."</seg>
               </l>
             
               <l n="4.725">"Creditis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4808"/>Creditis . . . 730 unquam] </mentioned>Io 16, 31-32</p>
                  </note> et gliscunt hodie credentibus", inquit,</l>
             
               <l n="4.726">"Pectora, sed uelox haud tale timentibus hora</l>
             
               <l n="4.727">Ecce ruit, cunctos uos quę trepidare uidebit</l>
             
               <l n="4.728">Palantes, medio iam solus quando relinquar</l>
             
               <l n="4.729">Humanę desertus opis; sed me tamen ipse</l>
             
               <l n="4.730">Desertum haud patitur, qui iam non deserit <seg xml:id="w4808">unquam.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.731">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4861"/>Atque . . . 738 dignos] </mentioned>Io 16, 33</p>
                  </note> ideo uolui perstringere talia dictis,</l>
             
               <l n="4.732">Per casus uarios iactatis omnis in uno</l>
             
               <l n="4.733">Vt me spes fuerit, dum uos aduersa dolendis</l>
             
               <l n="4.734">Vexabit fortuna modis. Obstantia contra</l>
             
               <l n="4.735">Neu tamen obniti, moneo, desistite fortes;</l>
             
               <l n="4.736">Namque ego pręcessi uobis, certaminis huius</l>
             
               <l n="4.737">Quid non expertus, dux una et pręuius auspex.</l>
             
               <l n="4.738">Eia agite hinc, animo conatus sumite <seg xml:id="w4861">dignos!"</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4861"/>dignos] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> grandes</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="4.739">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4916"/>Hęc . . . 747 uitam] </mentioned>Io 17, 1-2</p>
                  </note> fatus coeloque aciem mox tollit utramque</l>
             
               <l n="4.740">Suspiciens aperit dictis dehinc talibus ora:</l>
             
               <l n="4.741">"Da, Pater, insignem toto notescere cęlo,</l>
             
               <l n="4.742">Protinus ut uindex uitę partęque salutis</l>
             
               <l n="4.743">Constituam clarum terra te prorsus in omni,</l>
             
               <l n="4.744">Legibus aeternis cui tota potentia cedit,</l>
             
               <l n="4.745">Et reparem ueteres iniusta morte ruinas,</l>
             
               <l n="4.746">Postquam luce animi miseris mortalibus orta</l>
             
               <l n="4.747">Insuetis dedero cęlestem carpere <seg xml:id="w4916">uitam,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.748">Lumine<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4940"/>Lumine . . . 751 coiuit] </mentioned>Io 17, 3</p>
                  </note> te certo cognoscere quando uacabit</l>
             
               <l n="4.749">Solum, inquam, uerumque Deum, missamque saluti</l>
             
               <l n="4.750">Humanę sobolem diuini pignus amoris,</l>
             
               <l n="4.751">Christum, inquam, duplex in quo natura <seg xml:id="w4940">coiuit.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.752">Nunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4990"/>Nunc . . . 759 artus] </mentioned>Io 17, 4-5</p>
                  </note> illustrari mortales auspice meme</l>
             
               <l n="4.753">Incipiunt lateque tuum clarescere nomen.</l>
             
               <l n="4.754">Et mihi quod dederas pręscripti lege uetusti</l>
             
               <l n="4.755">Versanti terris, iniunctum munus obiui,<milestone unit="page" n="59'"/>
               </l>
             
               <l n="4.756">Atque habitus stetit aeterno mihi prorsus ab aeuo</l>
             
               <l n="4.757">In te qualis honor, cęperunt secla priusquam,</l>
             
               <l n="4.758">
                  <seg xml:id="w4980">Custodi,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4980"/>Custodi] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro duobus vocabulis in textu obliteratis quae haud legi possunt</hi>
                     </p>
                  </note> Genitor, redeunti, scilicet arcem</l>
             
               <l n="4.759">Dum cęli repeto humanos circundatus <seg xml:id="w4990">artus.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.760">Namque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5066"/>Namque . . . 770 regna] </mentioned>Io 17, 6-8</p>
                  </note> tuum nomen per meme innotuit istis,</l>
             
               <l n="4.761">Quos mihi mortali tribuisti semine lectos.</l>
             
               <l n="4.762">Sed quod, certa fides, diuino Hymenęus amori</l>
             
               <l n="4.763">Iunxerit hos, homini quę facto copula iungit</l>
             
               <l n="4.764">Nunc mihi, namque tui toto iam pectore lucem</l>
             
               <l n="4.765">Hauserunt Verbi sub qua mens certa tuetur,</l>
             
               <l n="4.766">Esse tuę nostros iam prorsus originis ortus,</l>
             
               <l n="4.767">Qua patet ad cęlum mortali semita genti.</l>
             
               <l n="4.768">Quę iam dudum ostensa uiros induxit, iterque</l>
             
               <l n="4.769">Ecce ineunt, quo firma labant uestigia <seg xml:id="w5060">nulli,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5060"/>nulli] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> nusquam</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="4.770">Et uotis cuncti exposcunt cęlestia <seg xml:id="w5066">regna.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.771">Hos<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5144"/>Hos . . . 782 uterque] </mentioned>Io 17, 9-10</p>
                  </note> propter curis, inquam, distringimur olim:</l>
             
               <l n="4.772">At nil pro reliquo populo contendimus ultra,</l>
             
               <l n="4.773">Haud leue cui studium uitę pręsentis amorque.</l>
             
               <l n="4.774">Illorumque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5091"/>Illorumque . . . iuuabit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Sed pro prędictis multum exorare iuuabit</p>
                  </note> ergo multum sudasse <seg xml:id="w5091">iuuabit:</seg>
               </l>
             
               <l n="4.775">Namque tua hęc nostro facta est de nomine plebes,</l>
             
               <l n="4.776">Et <seg xml:id="w5102">nostro</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5102"/>nostro] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> secum</p>
                  </note> unanimi conspirant more uicissim,</l>
             
               <l n="4.777">Omninoque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5113"/>Omninoque . . . usquam] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro vers. del. in textu</hi> Nostrum instar quorum conspirant omnia prorsus, <hi rend="i">et pro vers. del. in suprascr.</hi> Ac nihil omnino quorum iam dissidet usquam</p>
                  </note> suum nil iam sibi dissidet <seg xml:id="w5113">usquam.<ref target="#n5114">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="4.778">Vsque piis adeo saciatur docta loquelis</l>
             
               <l n="4.779">Mens quęcunque Deum concępit corde, Deumque</l>
             
               <l n="4.780">Concipit auspicio nostri sermonis amatque.</l>
             
               <l n="4.781">Inde meum terris late clarescere nomen</l>
             
               <l n="4.782">Incipit, atque simul nostrum notescit <seg xml:id="w5144">uterque.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.783">Oppressis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5210"/>Oppressis . . . 792 ardor] </mentioned>Io 17, 11</p>
                  </note> uerum nigra caligine terris</l>
             
               <l n="4.784">Hos contingit adhuc uersari, scilicet unde</l>
             
               <l n="4.785">Iam dudum eripior, terrestria nubila nec me </l>
             
               <l n="4.786">Amplius hic cohibent, sublatus uisibus <add resp="amb256">isthinc</add>
               </l>
             
               <l n="4.787">Qui tibi mox gremio condar coelumque subibo,</l>
             
               <l n="4.788">Sublimis <add resp="amb256">sancta </add>quando regione receptus</l>
             
               <l n="4.789">Stabo a parte tua cunctorum hinc arbiter ęquus.</l>
             
               <milestone unit="page" n="60"/>
               <l n="4.790">Interea hos defende tui sub nominis umbra,</l>
             
               <l n="4.791">Exemplo<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5204"/>Exemplo . . . uicissim] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Instar qua nostri socientur corde uicissim</p>
                  </note> ut nostro socientur rite <seg xml:id="w5204a">uicissim,</seg>
               </l>
             
               <l n="4.792">Concordi <seg xml:id="w5206">et</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5206"/>et] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> populo coalescat mutuus <seg xml:id="w5210">ardor.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.793">Namque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5239"/>Namque . . . 797 canebant] </mentioned>Io 17, 12</p>
                  </note> propulsabam fraudes hostiliaque arma,</l>
             
               <l n="4.794">Intereram lassis dum pręsens, protinus omnes</l>
             
               <l n="4.795">
                  <seg xml:id="w5222">Hinc</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5222"/>Hinc] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> nam</p>
                  </note> circumspiciens tenuit custodia tutos</l>
             
               <l n="4.796">Citra illum, ingenii infoelix quem perdidit error,</l>
             
               <l n="4.797">Quem natum interitus olim prędicta <seg xml:id="w5239">canebant.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.798">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5266"/>Verum . . . 801 uoluptas] </mentioned>Io 17, 13</p>
                  </note> ad te, Genitor, cupido modo tendere mens est:</l>
             
               <l n="4.799">Iccirco aethereis hęc dissero longius auris,</l>
             
               <l n="4.800">Cęlestis fęcunda boni non indiga quicquam</l>
             
               <l n="4.801">Externi ut lectis distendat corda <seg xml:id="w5266">uoluptas.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.802">Sic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5302"/>Sic . . . 807 nephandis] </mentioned>Io 17, 14</p>
                  </note> illos docui terrestria temnere fortes,</l>
             
               <l n="4.803">Expetere et pura semper sublimia mente.</l>
             
               <l n="4.804">Vnde odium peperere sui, uilescere passi</l>
             
               <l n="4.805">Vitę auersando communem protinus usum,</l>
             
               <l n="4.806">In quo rite quidem mea sunt exempla secuti,</l>
             
               <l n="4.807">Pugnantis sceleri tantum factisque <seg xml:id="w5302">nephandis.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.808">Haud<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5330"/>Haud . . . 811 regno] </mentioned>Io 17, 15</p>
                  </note> hos auferri contendo exposcere terris,</l>
             
               <l n="4.809">Sed contra ut nixus conantum prodeat ultra.</l>
             
               <l n="4.810">Eia age nunc defende malis et destrue diri</l>
             
               <l n="4.811">Insidias Herebi, atque animi simul assere <seg xml:id="w5330">
                     <hi rend="i">regno</hi>:</seg>
               </l>
             
               <l n="4.812">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5348"/>Non . . . 814 forma] </mentioned>Io 17, 16</p>
                  </note> horum luteis elementis cępit origo,</l>
             
               <l n="4.813">Vt nil conueniunt prorsus terrestria <add resp="amb256">mecum</add>
               </l>
             
               <l n="4.814">Constanti humana diuino in stipite <seg xml:id="w5348">
                     <hi rend="i">forma</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.815">Sic refici postquam cępit <add resp="amb256">speciosior</add> oris</l>
             
               <l n="4.816">Humani facies, confestim uergit eodem,</l>
             
               <l n="4.817">Vnde sui manans exordia suscipit ortus,</l>
             
               <l n="4.818">Et refugit turpis contagia sordida terrę,</l>
             
               <l n="4.819">Sublimis rapitur, longe et mortalia linquit.</l>
             
               <l n="4.820">Ac raptim foelix iam gratia prouehit illo</l>
             
               <l n="4.821">Vnde <seg xml:id="w5386">exit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5386"/>exit] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> micat</p>
                  </note> ueteris natura hęc libera <add resp="amb256">noxę</add>,</l>
             
               <l n="4.822">Atque hominis uultus meliori ducitur ore,</l>
             
               <l n="4.823">Antiqui percussa redit cum forma <add resp="amb256">decoris</add>.</l>
             
               <l n="4.824">Hac<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5432"/>Hac . . . 827 alto] </mentioned>Io 17, 17</p>
                  </note> illos lustra et purgata mente repelle</l>
             
               <l n="4.825">Quod fictum uanumque gerunt mortalia sensa,</l>
             
               <l n="4.826">Vt<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5419"/>Vt . . . defensis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Hoc pulso his posco</p>
                  </note> sic <seg xml:id="w5419">defensis</seg> solidentur pectora Vero,<milestone unit="page" n="60'"/> 
               </l>
             
               <l n="4.827">Expressum quod corde, Pater, tibi promicat <seg xml:id="w5432">alto.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.828">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5503"/>Ecce . . . 838 uitę] </mentioned>Io 17, 18-19</p>
                  </note> ego nunc superis cessi tibi missus ab oris,</l>
             
               <l n="4.829">Et mandata obeo, ut<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5449"/>ut . . . orbem] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>quę si uulgantur in orbem</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w5446">tota</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5446"/>tota] </mentioned>totum <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> uulgentur in <seg xml:id="w5449">orbem:</seg>
               </l>
             
               <l n="4.830">Fac hos constitui tenebroso lumina mundo.</l>
             
               <l n="4.831">Namque ideo deuota tibi ceu uictima dudum</l>
             
               <l n="4.832">Placando pietate quidem proponor in ara,</l>
             
               <l n="4.833">Mactatus peccata luam ut mortalia lęto,</l>
             
               <l n="4.834">Et quicquid meritę restant obnoxia poenę.</l>
             
               <l n="4.835">
                  <seg xml:id="w5481">Quo</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5481"/>Quo] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vt</p>
                  </note> quęsita diu delectę portio sortis</l>
             
               <l n="4.836">Euadat tandem patrio gens assita coelo,</l>
             
               <l n="4.837">Qui nostris dudum finguntur pectora dictis,</l>
             
               <l n="4.838">Aetherięque sacro reuocantur lumine <seg xml:id="w5503">uitę.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.839">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5586"/>Hęc . . . 851 uultus] </mentioned>Io 17, 20-21</p>
                  </note> maneant sibi certa, precor, quoscunque per orbem</l>
             
               <l n="4.840">Insuper et nostris suadebunt credere dictis,</l>
             
               <l n="4.841">Illos sancierit uirtus et gratia manans,</l>
             
               <l n="4.842">Vt simul unanimi conspirent prorsus amore</l>
             
               <l n="4.843">Nostrum instar, qui res eademque et protinus una</l>
             
               <l n="4.844">Constamus, sic rapta pares sibi uindicet inde</l>
             
               <l n="4.845">Gens humana habitus, similisque euadere tentet,</l>
             
               <l n="4.846">Vt coelo genitam, quam mandas uisere terras,</l>
             
               <l n="4.847">Cernere diducta liceat caligine prolem.</l>
             
               <l n="4.848">Quin defecatos a te quos hausimus, <add resp="amb256">illis</add>
               </l>
             
               <l n="4.849">Sincęrę mentis captus impendimus olim,</l>
             
               <l n="4.850">Ne sibi dissideant, collectisque <add resp="amb256">omnia</add> quadrent,</l>
             
               <l n="4.851">Si nostri uera decorentur imagine <seg xml:id="w5586">uultus.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.852">Namque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5631"/>Namque . . . 858 Verbi] </mentioned>Io 17, 22-23</p>
                  </note> ego purgatis per<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5591"/>per corda] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> iam corde</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w5591">corda</seg> reluceo, <add resp="amb256">tuque</add>
               </l>
             
               <l n="4.853">Scilicet in meme diuino lumine splendes.</l>
             
               <l n="4.854">Sic pressum digitis opus hoc cęlestibus olim</l>
             
               <l n="4.855">Prouehitur solitum promotis uiribus ultra,</l>
             
               <l n="4.856">Sublimi terris qua lapsus origine noscar.</l>
             
               <l n="4.857">Hinc tuus altus amor manans amplectitur illos</l>
             
               <l n="4.858">A partu exorsus geniti sine tempore <seg xml:id="w5631">Verbi.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.859">Insuper<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5664"/>Insuper . . . 862 ] </mentioned>Io 17, 24</p>
                  </note> hos illo recipi mea certa <add resp="amb256">uoluntas</add>
               </l>
             
               <l n="4.860">Quo, Pater, ipse tuo niteo splendore receptus,</l>
             
               <l n="4.861">Luce frui ut ualeant, a te quam scilicet hausi,</l>
             
               <l n="4.862">Quando amor emicuit tuus ante hęc sęcula nostri.<milestone unit="page" n="61"/>
                  <seg xml:id="w5664"/>
               </l>
             
               <l n="4.863">Heus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5721"/>Heus . . . 870 astra] </mentioned>Io 17, 25</p>
                  </note> Pater, obducit fera nox caligine cuius</l>
             
               <l n="4.864">Iustitiam terris, populos latet unde nocentes,</l>
             
               <l n="4.865">Singula quam recto pensas examine rerum!</l>
             
               <l n="4.866">Sed stantem de parte rea facinusque luentem</l>
             
               <l n="4.867">Hęc me non latuit, qui soluo in corpore noxam</l>
             
               <l n="4.868">Humano pręsens holocaustum a crimine factus,</l>
             
               <l n="4.869">Nec latet hos adsum quod nunc a parte sequester</l>
             
               <l n="4.870">Ipse tua, reuocans mortales sursus ad <seg xml:id="w5721">astra.</seg>
               </l>
             
               <l n="4.871">Namque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5757"/>Namque . . . 875 gestent] </mentioned>Io 17, 26</p>
                  </note> a principio formaram nomen in illis,</l>
             
               <l n="4.872">Exprimeris quo, sancte Pater, rursusque nouabo, </l>
             
               <l n="4.873">Post etiam geniti teneant ut rite <seg xml:id="w5742">recussum,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5742"/>recussum] </mentioned>recessum <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="4.874">Vt quo me degis complexus Spiritus illis </l>
             
               <l n="4.875">Incumbat, simul hęrentem et me pectore <seg xml:id="w5757">gestent."</seg>
               </l>
             
               <closer>Finit liber quartus</closer>
            </div>
            <div n="5" type="liber">
               <head>Damiani Benessę liber quintus De morte Christi</head>
               <milestone unit="page" n="61'"/>
               <l n="5.1">
                  <emph n="5">
                     <hi rend="hide">5</hi>
                  </emph>His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w21"/>His . . . Cedri] </mentioned>Io 18, 1</p>
                  </note> dictis urgebat iter qua uoluitur amnis, </l>
             
               <l n="5.2">Saxosique simul subeunt decliuia <seg xml:id="w21">Cedri.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.3">Hęc quamuis humilis tamen et ruit unda perennis,</l>
             
               <l n="5.4">Excrescens eadem brumali a sidere uires</l>
             
               <l n="5.5">Et capit, et rapiens ingentia saxa uolutat,</l>
             
               <l n="5.6">Datque una insanum frangens procul unda sonorem.</l>
             
               <l n="5.7">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w76"/>Nec . . . 10 uallis] </mentioned>Lc 22, 39</p>
                  </note> longe nitido suberant hinc prędia cultu,</l>
             
               <l n="5.8">Quo subit, huc solitus secedere sępe Magister. </l>
             
               <l n="5.9">Pingue solum positum iacet in radicibus imis</l>
             
               <l n="5.10">Montis Oliueti, pecori gratissima <seg xml:id="w76">uallis:</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="62"/>
               <l n="5.11">Inde loco patrium dederat uicinia nomen.</l>
             
               <l n="5.12">Hęc eadem sedes aditum delecta petenti</l>
             
               <l n="5.13">Ad Patrem, cordisque preces uulgare dolentis.</l>
             
               <l n="5.14">Implorare docens pertristes pectoris ibat</l>
             
               <l n="5.15">Extremis in rebus opem et persistere mente,</l>
             
               <l n="5.16">Ferre laborantes quamuis aduersa timerent,</l>
             
               <l n="5.17">Subiectique Deo ut potius tamen omnia mallent</l>
             
               <l n="5.18">Dura pati, leuiter quam moti retro referri,</l>
             
               <l n="5.19">Atque metu turpi cepto desistere lassi.</l>
             
               <l n="5.20">Iuxta erat exesę suspenso fornice rupis,</l>
             
               <l n="5.21">Quę specus oppositi defenditur obice saxi.</l>
             
               <l n="5.22">Huc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w168"/>Huc . . . 25 umbris] </mentioned>Lc 22, 40</p>
                  </note> placidę ingressos iubet indulgere quieti,</l>
             
               <l n="5.23">Orare hinc, astu ne forte auerterit hostis</l>
             
               <l n="5.24">Incautos, secumque a libertate ruentes</l>
             
               <l n="5.25">Asserta Baratri nigris impegerit <seg xml:id="w168">umbris.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.26">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w224"/>His . . . 34 somnum] </mentioned>Mt 26, 37-38</p>
                  </note> tamen abductos secum tris eximit; ultra</l>
             
               <l n="5.27">Sede ait oratum procedere uelle reducta.</l>
             
               <l n="5.28">Tunc de more locum comitantibus ille petebat,</l>
             
               <l n="5.29">Ac quantus iactus Balearis uerbere fundę</l>
             
               <l n="5.30">Sistit, et attonito pręfert ceu tędia uultu,</l>
             
               <l n="5.31">Circunstantque ducem Zebedęi pignora cani,</l>
             
               <l n="5.32">Et nactus docta cognomen uoce Magistri:</l>
             
               <l n="5.33">Inde palam tristem sese testatur amicis,</l>
             
               <l n="5.34">"Iccirco durate", inquit, "et pellite <seg xml:id="w224">somnum."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.35">Nunc indicta prius penetralia adire paranti,</l>
             
               <l n="5.36">Qua natura Deo mortalis, pandere fas sit,</l>
             
               <l n="5.37">Vnitur, qualis tum surgit utrinque uoluntas. </l>
             
               <l n="5.38">Tantarum rerum sensus mentemque ministra,</l>
             
               <l n="5.39">Vera Dei soboles, et dignum suffice carmen,</l>
             
               <l n="5.40">Nam tua per populos recino mysteria vates.</l>
             
               <l n="5.41">Ipse Deus, nulli, ut fertur, compręhensilis <add resp="amb256">unquam</add>,</l>
             
               <l n="5.42">Lucis inaccessę tenebras obsedit, abitque</l>
             
               <l n="5.43">Sensibus ereptus nostris mentique <add resp="amb256">creatę</add>,</l>
             
               <l n="5.44">Re tanta capti cui sacra silentia libant.</l>
             
               <l n="5.45">Nam postquam penitus naturam inspexerit omnem,</l>
             
               <l n="5.46">Contuleritque enata suis bona fontibus, atque</l>
             
               <l n="5.47">Nominibus sibi mille Deum mens rapta uocarit,<milestone unit="page" n="62'"/>
               </l>
             
               <l n="5.48">Continuo proprię uirtutis conscia nouit</l>
             
               <l n="5.49">Emineat quantum quem tanta indagine quęrit,</l>
             
               <l n="5.50">Atque euincenti sub lumine singula delet</l>
             
               <l n="5.51">A rebus furata tulit quę nomina pridem,</l>
             
               <l n="5.52">Excellensque bonum proprios euadere captus</l>
             
               <l n="5.53">Agnoscit, digitoque tacens compescuit ora.</l>
             
               <l n="5.54">Verum age, qua superas fas est conscendere sedes,</l>
             
               <l n="5.55">Ingressus metire gradu sublimia primo.</l>
             
               <l n="5.56">Conceptus animi serie distinguimus ipsa:</l>
             
               <l n="5.57">Altera pars demum ut tulerit pręstantia rerum,</l>
             
               <l n="5.58">Altera deficiens diuersum et debile contra.</l>
             
               <l n="5.59">Atque rei tribuunt sublimia cuncta supremę,</l>
             
               <l n="5.60">Perfectumque bonum simul immensumque fatentur,</l>
             
               <l n="5.61">Et longe remouent contraria finibus illis.</l>
             
               <l n="5.62">Quin pręter sibi quod substantia uindicet illa,</l>
             
               <l n="5.63">Quę uere est eadem, quę uere prorsus et una est,</l>
             
               <l n="5.64">Quęque absorbet eo tollens simul optima rerum,</l>
             
               <l n="5.65">Vt nil diuersum ponat, nil deserat, inquam, </l>
             
               <l n="5.66">Vsque boni, uerum doctrina hęc talia pręter</l>
             
               <l n="5.67">Personas etiam diuina in parte reponit.</l>
             
               <l n="5.68">Atque hinc quod nobis exordia certa petemus,</l>
             
               <l n="5.69">Persequar interea rationem carmine talem</l>
             
               <l n="5.70">Iam nunc auspicio repetito rebus ab imis</l>
             
               <l n="5.71">Et captu nostro, si condere protinus astris</l>
             
               <l n="5.72">Inde ualeam, si tota mente <add resp="amb256">tueri</add>
               </l>
             
               <l n="5.73">Qua fas uniri Verbo mortale creanti.</l>
             
               <l n="5.74">Ergo sequar repetamque docens hinc altius omnem</l>
             
               <l n="5.75">Materiam nigris diuortia coeca tenebris</l>
             
               <l n="5.76">Testatus multis iam dudum facta docendo.</l>
             
               <l n="5.77">Non tamen errores tantos nunc sermo refellet:</l>
             
               <l n="5.78">Post terga hęc linquens stringam <add resp="amb256">compendia</add> rerum</l>
             
               <l n="5.79">Limite quo melius dubio quęsita paterent. </l>
             
               <l n="5.80">Expedit hic primum, constant quęcunque, referri</l>
             
               <l n="5.81">Personas tantum genus intellectile poni.</l>
             
               <l n="5.82">Tum nihil hoc promi prorsus cognomine rerum,</l>
             
               <l n="5.83">Quas supra bifido diduci limite dictum,</l>
             
               <milestone unit="page" n="63"/>
               <l n="5.84">Seu quidcunque genus latum complectitur entis,</l>
             
               <l n="5.85">Parque illi, tribuit quod nostra intentio rebus,</l>
             
               <l n="5.86">Quę nihil apponit, nil demum detrahit usquam,</l>
             
               <l n="5.87">Altera sic ratio ut rerum momenta relinquat</l>
             
               <l n="5.88">Appelletque suo de nomine talia prorsus.</l>
             
               <l n="5.89">Hinc lustrant spreto terrarum scilicet orbe</l>
             
               <l n="5.90">Quicunque <seg xml:id="w579">ętherios</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w579"/>ętherios] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. e</hi> hętherios</p>
                  </note> purgata mente recessus,</l>
             
               <l n="5.91">Vestigantque Deum sublimi sede latentem</l>
             
               <l n="5.92">Lucis inaccessę, et coeunt coelestibus una.</l>
             
               <l n="5.93">Notio principium nobis dixere quod esset, </l>
             
               <l n="5.94">Personas quo mens celsa dignoscit in aethra.</l>
             
               <l n="5.95">Verum quod nostra hic intentio nuncupat, illa</l>
             
               <l n="5.96">Mortale hoc longe ceu mancum et inutile pręstat.</l>
             
               <l n="5.97">Par similisque tamen quod nil superaddere uisa est</l>
             
               <l n="5.98">Naturę prorsus diuinę, et talis origo</l>
             
               <l n="5.99">Mentis opus quod non mananti a prole sequestrat,</l>
             
               <l n="5.100">Cuius non adeo res est augere tuentis,</l>
             
               <l n="5.101">Contra at mirari tantum uerumque referre.</l>
             
               <l n="5.102">Personas igitur, qui protinus inde resultant,</l>
             
               <l n="5.103">Respectus statuunt pręlati fronte uicissim</l>
             
               <l n="5.104">Manantum uultus, rebus tamen additur inde</l>
             
               <l n="5.105">Nil iam diuinis, humanę scilicet instar</l>
             
               <l n="5.106">Mentis <seg xml:id="w682">concipiens,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w682"/>concipiens] </mentioned>conspiciens <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> quę res nil exprimit auctas,</l>
             
               <l n="5.107">Veraque tunc fertur uisis aequata relatu.</l>
             
               <l n="5.108">Et Personarum quod sic iam pullulat ortus,</l>
             
               <l n="5.109">Principium merito est purgatis notio mystis</l>
             
               <l n="5.110">Credita, quę nebulas pellit lucemque reducit</l>
             
               <l n="5.111">Rebus sic adeo obscura caligine mersis.</l>
             
               <l n="5.112">Vt diua teneat sese radice, nihilque</l>
             
               <l n="5.113">Quod pariat notum Personas protinus esse</l>
             
               <l n="5.114">Respectum citra, uim nil augere creantem</l>
             
               <l n="5.115">Qui gaudet, sola sed degere uitat in aula,</l>
             
               <l n="5.116">Foetu perpetuo steriles et reppulit annos.</l>
             
               <l n="5.117">Sed quia doctrinę modo nos huc <add resp="amb256">intulit ordo</add>
               </l>
             
               <l n="5.118">Dignum, quod referunt illo mortalia causas,</l>
             
               <l n="5.119">Pandere, qua ratio talis deflexerit infra:</l>
             
               <l n="5.120">Quin si quid fuerit nobis iam tale repertum,<milestone unit="page" n="63'"/>
               </l>
             
               <l n="5.121">Quod sit opus mentis solius, et <seg xml:id="w787">abstrahat</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w787"/>abstrahat] </mentioned>abstrahit <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> omni</l>
             
               <l n="5.122">A rerum ratione, erit hac fas cuncta patere.</l>
             
               <l n="5.123">Sed me nunc aeui repetentem secula prisci</l>
             
               <l n="5.124">Heroas ueteres, canum qui protinus astris</l>
             
               <l n="5.125">Inseruere caput, rapuit sacer impetus ultra.</l>
             
               <l n="5.126">En subiere, patet, qua nam penetralia rerum</l>
             
               <l n="5.127">Magnus Aristoteles incessit calle docendo</l>
             
               <l n="5.128">Humano, uariosque modos dialectica uocum</l>
             
               <l n="5.129">Huic dirimit, gressum quę sensim regulat omnem</l>
             
               <l n="5.130">Terreni captus; alia huic exordia ponit</l>
             
               <l n="5.131">Pythagoras ausus cognato quęrere primus</l>
             
               <l n="5.132">Artificem numero: uis est quę prędita mente, </l>
             
               <l n="5.133">Cuius opus numerus. Vestigans institit ergo</l>
             
               <l n="5.134">Hac ille ingenio, summi compręhendere textum</l>
             
               <l n="5.135">Artificis sic posse ratus, cui prorsus in omne</l>
             
               <l n="5.136">Astat opus numerus: numerus, quam quęrimus ergo,</l>
             
               <l n="5.137">Est ea res, menti qua non cognatior ulla est,</l>
             
               <l n="5.138">Et quę naturę conceptus eximit omnis.</l>
             
               <l n="5.139">Permeat hinc aeterna simul mortaliaque ipsa,</l>
             
               <l n="5.140">Quin etiam nondum quę sunt mens computat ultro.</l>
             
               <l n="5.141">Sed quoniam ambiguę naturę protinus Vnum est, </l>
             
               <l n="5.142">Nam partim doctis ens ipsum dicitur Vnum,</l>
             
               <l n="5.143">Partim principium numeri, quę carmine nostro</l>
             
               <l n="5.144">Dicta Monas<add resp="amb256"> </add>fuerit, diuersum et dispar utrumque.</l>
             
               <l n="5.145">Namque Vno haud propria dimoto sede repente</l>
             
               <l n="5.146">Emicat in numerum sine foetu haud passa manere </l>
             
               <l n="5.147">Sola Monas, Diademque tulit sic mota trahitque</l>
             
               <l n="5.148">Primogena hęc numeri secum sine labe micantem</l>
             
               <l n="5.149">Principium imparibus Triadem<add resp="amb256">,</add> sic constitit ordo.</l>
             
               <l n="5.150">In se nil Vnum uariatum prorsus obibat  </l>
             
               <l n="5.151">Alma Trias numeri rerum perfectio princeps.</l>
             
               <l n="5.152">Sic Triadem secum primordia cana tulere,</l>
             
               <l n="5.153">Personę et uultu Triadis fulsere corusco,</l>
             
               <l n="5.154">Parque Dias numerum quę princeps <add resp="amb256">incohat</add> ipsum</l>
             
               <l n="5.155">Mentis munus obit, numero quę <add resp="amb256">digerit</add> apte</l>
             
               <l n="5.156">Singula, nec finem pręscribit protinus ullum,</l>
             
               <milestone unit="page" n="64"/>
               <l n="5.157">Censurę quamuis non usquam regula defit,</l>
             
               <l n="5.158">Cum contra iam fine Trias legat omnia certo.</l>
             
               <l n="5.159">Hinc declinauit racio mox illa deorsum:</l>
             
               <l n="5.160">Namque omnis mentis iam concipientis ab aeuo</l>
             
               <l n="5.161">Personę ratio numero consistit in ipso,</l>
             
               <l n="5.162">Quę posthac proprii forma consistere uultus</l>
             
               <l n="5.163">Certis acceptum referebat originis <add resp="amb256">orsis</add>.</l>
             
               <l n="5.164">Sic nil censeri naturam contigit inde,</l>
             
               <l n="5.165">Quod longe diuersus abit qui mente resedit</l>
             
               <l n="5.166">Diuina numerus; sed tantę munera dotis</l>
             
               <l n="5.167">Non alio possunt conferri, prouida summi</l>
             
               <l n="5.168">Scilicet artificis nisi mens pręcęperit ante.</l>
             
               <l n="5.169">Atque ita quo ratio hęc concepta est pectore <add resp="amb256">primum</add>,</l>
             
               <l n="5.170">Eminet, at numero tali reperitur et ipsum</l>
             
               <l n="5.171">Addere, qua vultus tandem tulit ora caduci.</l>
             
               <l n="5.172">Vna eademque igitur persona est Virque <add resp="amb256">Deusque</add>.</l>
             
               <l n="5.173">Huic etenim obstiterit quidnam, si cętera prorsus</l>
             
               <l n="5.174">Iccirco substant, quia sunt compręhensa <add resp="amb256">creanti</add>
               </l>
             
               <l n="5.175">Ante Deo numero, numerusque sit ipse Deusque</l>
             
               <l n="5.176">Primogenus Monadis partus, qui rettulit <add resp="amb256">alta </add>
               </l>
             
               <l n="5.177">Nascens mente Patrem, nec iam <add resp="amb256">Chaos horruit ipsum</add>
               </l>
             
               <l n="5.178">Infinita Dias uarios ingressa per orbes,</l>
             
               <l n="5.179">Non<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1187"/>Non . . . auras] </mentioned>
                        <hi rend="i">duo versus</hi> 
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> entis regnum sibi qui delegerat olim,</l>
             
               <l n="5.180">Dum nostras tenebras ad luminis euocat <seg xml:id="w1187">auras.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.181">Qualis Alexander Gangem transgressus et <add resp="amb256">Indum,</add>
               </l>
             
               <l n="5.182">Cum semel aerias adoriri posceret arces,</l>
             
               <l n="5.183">Militis atque ducis munus iam solus obibat,</l>
             
               <l n="5.184">Hęc atomus gemina sic ui radiata refulsit</l>
             
               <l n="5.185">Luce, inquam, nullos unquam quę nouerat ortus</l>
             
               <l n="5.186">Orta, uirique simul mortali prędita vultu.</l>
             
               <l n="5.187">Verum alia attonitos nos tollit ad aethera coetus</l>
             
               <l n="5.188">Heroum tacito speculans altaria qualis</l>
             
               <l n="5.189">Cultus obit, penitus cęlestis originis illum</l>
             
               <l n="5.190">Credere cui placuit, secessu cępta beato</l>
             
               <l n="5.191">Relligio terras inuisit, scilicet <add resp="amb256">arte</add>
               </l>
             
               <l n="5.192">Hinc illo commenta homines accersere <add resp="amb256">mira</add>.</l>
             
               <l n="5.193">Nam pietas ibi uera uiget, dum <add resp="amb256">promicat ultro</add>
               </l>
             
               <l n="5.194">Pulcher amor Gnati, Gnato conflante Parenti.</l>
             
               <l n="5.195">Sed superant longe mortales talia captus,<milestone unit="page" n="64'"/>
               </l>
             
               <l n="5.196">Regnat ibi uirtus, uiuaci et degit in aeuo.</l>
             
               <l n="5.197">Pectoris hinc grati uetus est accepta referre </l>
             
               <l n="5.198">Propositum iam cuncta Patri, atque ostendere tantum</l>
             
               <l n="5.199">Addere se numero, si summa remitteret ultro,</l>
             
               <l n="5.200">Vt supplex famulusque ferat libamen ad aras.</l>
             
               <l n="5.201">Exorta hinc animi uirtus humilisque piique</l>
             
               <l n="5.202">Fingere quę prorsus debebat rite litantes.</l>
             
               <l n="5.203">Hinc operis magni mens alta recondidit artem,</l>
             
               <l n="5.204">Quęcunque intexit, referebat protinus illo,</l>
             
               <l n="5.205">Factaque sunt primo talis commertia cultus,</l>
             
               <l n="5.206">Hos una secum numerari passa Parentis</l>
             
               <l n="5.207">Alma Dei soboles, tanto quos legit honori. </l>
             
               <l n="5.208">Hic ergo aeterno numerus compręhensus in aeuo</l>
             
               <l n="5.209">Persona propria tali consistere pręstat</l>
             
               <l n="5.210">Naturę, erecto sursum quę <add resp="amb256">dispicit</add> ore.</l>
             
               <l n="5.211">Ergo Dias Monadis partu quę prodita primo</l>
             
               <l n="5.212">Artificem mundi numerauit in aethere magno, </l>
             
               <l n="5.213">Illa eadem uoluit mortali in corpore terris</l>
             
               <l n="5.214">Humana cum gente legi, penitusque uideri</l>
             
               <l n="5.215">Verus homo, Patri libans <add resp="amb256">adoleret ut aras</add>,</l>
             
               <l n="5.216">Atque genus doceat cordis mortale litamen,</l>
             
               <l n="5.217">Vnde abiit, secum ualeat quo scilicet una</l>
             
               <l n="5.218">Promerito tandem populos inducere coelo.</l>
             
               <l n="5.219">Sic natura atomo duplex coalescit eadem,</l>
             
               <l n="5.220">Vt diuersa uices discreto limite seruent</l>
             
               <l n="5.221">Colluuie turpi nexu defensa pudico.</l>
             
               <l n="5.222">Namque duo penitus constant distincta uicissim,</l>
             
               <l n="5.223">Quę naturam obeunt diuinam, essentia, nec non</l>
             
               <l n="5.224">Notio ponendi tribuens exordia mystis</l>
             
               <l n="5.225">Personas, aliud remouent hęc, altera cum sint.</l>
             
               <l n="5.226">Huc ergo illatum sumptum mortale deditque</l>
             
               <l n="5.227">Esse hominem, statuit quem olim sua notio <add resp="amb256">diuum</add>.</l>
             
               <l n="5.228">Notio uere, inquam, talis suscepit <add resp="amb256">utramque</add>
               </l>
             
               <l n="5.229">Naturam, subiitque tamen mutatio nusquam.</l>
             
               <l n="5.230">Illinc diuinum, ceu rerum cętera lambit</l>
             
               <milestone unit="page" n="65"/>
               <l n="5.231">Hinc quoque respectus robur sublime latensque,</l>
             
               <l n="5.232">Permeat at uerus dictorum sensus utrinque.</l>
             
               <l n="5.233">Namque atomus <seg xml:id="w1525">uoces</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1525"/>uoces] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> naturę concipit ambas,</l>
             
               <l n="5.234">Esset homo ut uerus lato Deus aethere regnans,</l>
             
               <l n="5.235">Et uir stelliferas hic uere conderet arces</l>
             
               <l n="5.236">Propositus mundo largus thesaurus et uber,</l>
             
               <l n="5.237">Vnde boni terris foelix iam copia manat.</l>
             
               <l n="5.238">Agricolę ingenio sic trunco pyrus eodem</l>
             
               <l n="5.239">Iam fęcunda, suis et quę stat plena uolemis</l>
             
               <l n="5.240">Fert tamen inciso libro superinsita mala,</l>
             
               <l n="5.241">Et pomi natura manet sincera seorsum.</l>
             
               <l n="5.242">Salue uera Dei soboles modo prodita cantu,</l>
             
               <l n="5.243">Illapsu sordes Tu dilue mentis amico,</l>
             
               <l n="5.244">Et spira uati sensum carmenque ministra!</l>
             
               <l n="5.245">Stabat cuncta animo secum uir secula uoluens,</l>
             
               <l n="5.246">Quę fuerint, quę mox iam postera conuehet aetas,</l>
             
               <l n="5.247">Et pro conspectu pręsentia tempora cernit.</l>
             
               <l n="5.248">Intereratque Dei medius gentisque sequester</l>
             
               <l n="5.249">Humanę, raptasque uidet sub Tartara turbas</l>
             
               <l n="5.250">Innumeras hominum, quis mortis inutile fatum</l>
             
               <l n="5.251">Esse dolet proprię, cępti tędetque laboris,</l>
             
               <l n="5.252">Seque refert humilis tunc ad penetralia cordis,</l>
             
               <l n="5.253">Et repetit, Patri ut positas accenderet aras,</l>
             
               <l n="5.254">Ingenio quonam solium sublime reliquit.</l>
             
               <l n="5.255">Agnoscit uaria sese sub lege repostum, </l>
             
               <l n="5.256">Qui noxę pęnas humanę sponte tulisset,</l>
             
               <l n="5.257">Scilicet inde pati imperium sibi stare nocentum,</l>
             
               <l n="5.258">Vt spectanda esset demum sententia mortis,</l>
             
               <l n="5.259">Regnorum contra meritis non sceptra teneri,</l>
             
               <l n="5.260">Sed ui quęque geri et nullo discrimine prorsus</l>
             
               <l n="5.261">Cuncta prophanari, sontes hinc sumere poenas</l>
             
               <l n="5.262">De iustis, uitę nec rara patibula terris</l>
             
               <l n="5.263">Integrę, penitus tum temni iura parentis</l>
             
               <l n="5.264">Naturę, legi quę uult parere nocentes,</l>
             
               <l n="5.265">Regna probis eadem cum late cederet ultro,</l>
             
               <l n="5.266">Omneque fas terris pollutum uersaque iura.<milestone unit="page" n="65'"/>
               </l>
             
               <l n="5.267">Mox fore conductę sese, tunc mente reducit,</l>
             
               <l n="5.268">Vt caperent operę, quę uincula protinus addant</l>
             
               <l n="5.269">Compręhenso, et ductum raptim ad prętoria sistant.</l>
             
               <l n="5.270">Scilicet iccirco quęsitus militis usus,</l>
             
               <l n="5.271">Cogit et egregius stipendia tanta sacerdos</l>
             
               <l n="5.272">Compręhensum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1783"/>Compręhensum . . . mox] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Comprehensum et subito ualeat si perdere uinctum</p>
                  </note> ualeat pro uoto perdere si <seg xml:id="w1783">mox.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.273">Namque arcana Dei promenti hęc pręmia linguę</l>
             
               <l n="5.274">Soluebat leuium nimium ambitiosus honorum.</l>
             
               <l n="5.275">Conscius ille sibi scelerum uitęque nephandę</l>
             
               <l n="5.276">Dum condit populo ueri simulator opertum,</l>
             
               <l n="5.277">Dicta uiri censet manifesta obiurgia morum.</l>
             
               <l n="5.278">Iccirco <seg xml:id="w1815">infensus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1815"/>infensus] </mentioned>offensus <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> iam pridem uera docenti</l>
             
               <l n="5.279">Composita certam tunc mortem fraude struebat.</l>
             
               <l n="5.280">Ergo animo infestum complexus tristia partem</l>
             
               <l n="5.281">Externam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1833"/>Externam dudum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Sensus iam dudum</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1833">dudum</seg> Christus perferre sinebat.</l>
             
               <l n="5.282">Secessit postquam a propriis seiunctus amicis,</l>
             
               <l n="5.283">Soli<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1844"/>Soli continuo] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Continuo soli</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1844">continuo</seg> stanti ferus ingruit horror. </l>
             
               <l n="5.284">Terrebant rerum simulacra obiecta pauentem,</l>
             
               <l n="5.285"><FONT COLOR="#CC3300"><b>Eumenides</b></FONT> coram stant circumfusaque monstra,</l>
             
               <l n="5.286">Exponunt tormenta, crucem, fera flagra rubosque,</l>
             
               <l n="5.287">Quis solio regum statuetur more <seg xml:id="w1871">reuinctus;</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1871"/>reuinctus] </mentioned>recinctus <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="5.288">Iurgia tum gentis, plausus uocesque micantum,</l>
             
               <l n="5.289">Vt turbę referat tundentem nomine iussus.</l>
             
               <l n="5.290">Occurritque animo, qualis pendebit in altis</l>
             
               <l n="5.291">Confixus trabibus, spectaclum flebile uisu.</l>
             
               <l n="5.292">Horret, correptos subito tremor occupat artus,</l>
             
               <l n="5.293">Et pallore nigro riguere extrema repente.</l>
             
               <l n="5.294">Exarsit uenis pressus calor illico, riuis</l>
             
               <l n="5.295">Ecce fluit plenis toto de corpore sudor,</l>
             
               <l n="5.296">Qualiter et sceleri rerum est commissa potestas,</l>
             
               <l n="5.297">Cernenti coram tristissima reddita mens est.</l>
             
               <l n="5.298">Inde premi <add resp="amb256">insontes</add>, cunctosque subire labores,</l>
             
               <l n="5.299">Iusticiam tum stare Dei de parte malorum,</l>
             
               <l n="5.300">
                  <add resp="amb256">Vana luent</add> meritis ut sic suffragia poenis,</l>
             
               <l n="5.301">Eniteatque probis experta per aspera uirtus.</l>
             
               <l n="5.302">Concidit,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2023"/>Concidit . . . 310 uoluntas] </mentioned>Mt 26, 39</p>
                  </note> et gemitu suspirant omnia circum,<milestone unit="page" n="66"/>
               </l>
             
               <l n="5.303">Sensim collectus mox uerba precantia fudit:</l>
             
               <l n="5.304">"Abba pater, quem mens non nouit facta latentem,</l>
             
               <l n="5.305">Eia age tu gnatum nunc respice uera dolentem,</l>
             
               <l n="5.306">Tamque graui imposito depressum fasce leuato!</l>
             
               <l n="5.307">Si fieri et liceat, pręsentia pocula transfer,</l>
             
               <l n="5.308">Parce, oro, potu hoc tormenti et mortis acerbę!</l>
             
               <l n="5.309">Sed nil decreto fati pręscribo uetusti: </l>
             
               <l n="5.310">Id maneat, sit nostra tuę subiecta <seg xml:id="w2023">uoluntas."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.311">Absterget lachrimas et pressit corde dolorem,</l>
             
               <l n="5.312">Atque suos sublatus humo repetebat Iesus.</l>
             
               <l n="5.313">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2123"/>Hic . . . 325 pręceps] </mentioned>Mt 26, 40-41; Mc 14, 37-38</p>
                  </note> stratos cernit proflantes pectore somnum:</l>
             
               <l n="5.314">Vellit et alloquitur roseo sic ore iacentes:</l>
             
               <l n="5.315">"Sic<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2062"/>Sic . . . olim] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Siccine Petre Simon resoluto corpore stertis (<hi rend="i">in marg. legitur quoque vers. del.</hi> Heus sic Petre iaces fusus per menbra soporem)</p>
                  </note> securus agis fuso per menbra sopore,</l>
             
               <l n="5.316">Nec quid, Petre Simon, iactabas, subuenit, <seg xml:id="w2062">olim?<ref target="#n2063">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="5.317">Quonam abiere tibi tam magna et fortia uerba?</l>
             
               <l n="5.318">Non uigil hanc noctem potuisti ducere mecum</l>
             
               <l n="5.319">Insomnem? Leuiter succumbis maxima nuper</l>
             
               <l n="5.320">Pollicitus: uigiles stratis exsurgite tandem,</l>
             
               <l n="5.321">Et uotis instate piis, ruit hora laboris!</l>
             
               <l n="5.322">Vt uos insidiis, simul <seg xml:id="w2101">ut</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2101"/>ut] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> et</p>
                  </note> defendat ab hoste</l>
             
               <l n="5.323">Ipse Deus, uehemens humano pectore gliscit</l>
             
               <l n="5.324">Namque animus, fragilis sed molis debile robur</l>
             
               <l n="5.325">Succumbit, secumque hominis trahit omnia <seg xml:id="w2123">pręceps."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.326">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2156"/>His . . . 330 perurgent] </mentioned>Mt 26, 42</p>
                  </note> dictis abiens uestigia rettulit inde,</l>
             
               <l n="5.327">Oraclumque suos linquens post terga petebat.</l>
             
               <l n="5.328">Procumbit genibus, cęlo tulit ora manusque:</l>
             
               <l n="5.329">"Ex quo sic libitum, et meme iuuat ire, uoluntas</l>
             
               <l n="5.330">Quo tua commonuit, seruandaque iussa <seg xml:id="w2156">perurgent.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.331">Sic imbuta mihi carnis mortalia menbra,</l>
             
               <l n="5.332">Dissimulansque Deum uolui descendere coelo,</l>
             
               <l n="5.333">Sancta tuis parens arderem ut uictima dictis."</l>
             
               <l n="5.334">Dixit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2203"/>Dixit . . . 337 somnus] </mentioned>Mt 26, 43; Mc 14, 40</p>
                  </note> et erectus socios inuisit Iesus.</l>
             
               <l n="5.335">Accedens sermone uiros compellat amico,</l>
             
               <l n="5.336">Reddita sunt contra sine sensu uerba sopitis:<ref target="#n2193">
                     <seg xml:id="w2193a">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="66'"/>
               <l n="5.337">Nam grauis usque adeo retinebat pectora <seg xml:id="w2203">somnus.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.338">Tunc porro humanos quantus tepor occupet artus</l>
             
               <l n="5.339">Inde abiens secum scrutatur mente profunda.</l>
             
               <l n="5.340">Dumque animo cernit secli subiecta futuri,</l>
             
               <l n="5.341">Ibitur ut contra documentis, rite sodales</l>
             
               <l n="5.342">Quę terras olim debebant ferre per omnes,</l>
             
               <l n="5.343">Atque ideo multos tunc exhausisse labores,</l>
             
               <l n="5.344">Se tamen heu positum, cui passo tanta resistent,</l>
             
               <l n="5.345">Multorumque ergo frustra tolerare uidebat,</l>
             
               <l n="5.346">Iam <seg xml:id="w2256">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2256"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> proprium quis <seg xml:id="w2259">norat</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2259"/>norat] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> nouit</p>
                  </note> inutile fatum.</l>
             
               <l n="5.347">Tunc reminiscentem solium liquisse paternum,</l>
             
               <l n="5.348">Vt templo gentes offerri uota doceret,</l>
             
               <l n="5.349">Hoc auersari, cunctosque intendere demum</l>
             
               <l n="5.350">Conatus, liceat modo si depellere cęptum,</l>
             
               <l n="5.351">Angebat grauius certamina talia quanti</l>
             
               <l n="5.352">Constabunt multum per cuncta obstantia nixis,</l>
             
               <l n="5.353">Versari reputans animi in cruciatibus altis,</l>
             
               <l n="5.354">Sollicitumque tenet despectę parua salutis</l>
             
               <l n="5.355">Cura hominum nullo discrimine sponte ruentum.</l>
             
               <l n="5.356">Hęrenti<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2324"/>Hęrenti . . . cruoris] </mentioned>Lc 22, 44</p>
                  </note> genibus positis de corpore sudor</l>
             
               <l n="5.357">Excurrit, non rara micat iam guta <seg xml:id="w2324">cruoris.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.358">"Heus, Genitor, perferre iuuat si cuncta uolentem</l>
             
               <l n="5.359">Aspera, uirtutem contra uictoria quorsum</l>
             
               <l n="5.360">Tanta malis dabitur? Cur non incedere calle</l>
             
               <l n="5.361">Hoc libeat mortale genus, constricta catenis</l>
             
               <l n="5.362">Iustitię improbitas rigido ut sub iure dometur?</l>
             
               <l n="5.363">Ah dolor hic grauiter uenis impressit, et ima</l>
             
               <l n="5.364">Tot mala uoluenti dudum decumbit ad ossa!</l>
             
               <l n="5.365">Non tamen id moueo, sic sedit quando, iuuatque</l>
             
               <l n="5.366">Moeroris cumulo fato parere iubenti,</l>
             
               <l n="5.367">Hoc mandata probem tua me seruare periclo."</l>
             
               <l n="5.368">At cruor interea nunquam manare loquenti</l>
             
               <l n="5.369">Cessabat, sensim uirtus exhausta ruebat.</l>
             
               <l n="5.370">Tunc iacuit prolapsus humi, ceu truncus <add resp="amb256">in aruo</add>
               </l>
             
               <l n="5.371">Euulsum longe Notus a radicibus imis</l>
             
               <l n="5.372">Quem strauit, totum et ramis decussit honorem,</l>
             
               <l n="5.373">Infractę frondes restant et brachia nuda.<milestone unit="page" n="67"/>
               </l>
             
               <l n="5.374">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2457"/>Ecce . . . 377 minister] </mentioned>Lc 22, 43</p>
                  </note> autem aduectus procul a coelestibus oris,</l>
             
               <l n="5.375">Dum staret proiectus humi, superastitit Ales</l>
             
               <l n="5.376">Ore ferens iam lene malis solamen amico,</l>
             
               <l n="5.377">Militię superum prima de classe <seg xml:id="w2457">minister.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.378">"Hos commenta modos sapientia cana saluti</l>
             
               <l n="5.379">Prouidit medio in causa stans ipsa sequestra.</l>
             
               <l n="5.380">Namque ageret patrio quondam cum libera coelo,</l>
             
               <l n="5.381">Non inuita iugo uoluit succumbere noxę,</l>
             
               <l n="5.382">Quo miserata hominem retineret sponte labantem,</l>
             
               <l n="5.383">Iustitię si iam clementia diua coiret.</l>
             
               <l n="5.384">Hic igitur rerum solidatur cardo, lapisque</l>
             
               <l n="5.385">Structurę aggeritur, cui prorsus fabrica tota</l>
             
               <l n="5.386">Incumbet, <seg xml:id="w2509">crescent</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2509"/>crescent] </mentioned>crescant <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> sic Vrbis męnia sanctę.</l>
             
               <l n="5.387">Ecce Deo hoc olim produces foedere prolem,</l>
             
               <l n="5.388">Degenerem posthac quam nulla redarguet aetas,</l>
             
               <l n="5.389">Dum pręcedentis sequitur uestigia rite,</l>
             
               <l n="5.390">Dumque petunt pulchram per cuncta obstantia mortem,</l>
             
               <l n="5.391">Iustitięque litant propria dum cęde supremę."</l>
             
               <l n="5.392">Dixit et irriguo ceu passim permeat horto</l>
             
               <l n="5.393">Humor, et in stirpes redeunt ac gramina uires,</l>
             
               <l n="5.394">Descendit largus cum Iupiter imbre recenti,</l>
             
               <l n="5.395">Atque nouum pingues glebas foecundat in annum,</l>
             
               <l n="5.396">Alitis aspectus sic Christum et sermo refecit.</l>
             
               <l n="5.397">Ast animo ut rediit uigor, hinc demanat ad ossa,</l>
             
               <l n="5.398">Spiritus appensum mox corpus sustulit alto</l>
             
               <l n="5.399">Artubus haud motis naturę lege cientis,</l>
             
               <l n="5.400">Mente Deum appręhendens tunc secula cuncta tuetur,</l>
             
               <l n="5.401">Tot scelerum species, inimicam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2612"/>inimicam et] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. ex</hi> et inimicam</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2612">et</seg> Demonis artem,</l>
             
               <l n="5.402">Ac multum metuens pro lectis rite perorat.</l>
             
               <l n="5.403">Parte alia ad postes Annę pulsabat Iudas.</l>
             
               <l n="5.404">Ampla<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2704"/>Ampla . . . 415 habebat] </mentioned>J. AJ 20, 205</p>
                  </note> domus stabat peregrinis nixa columnis,</l>
             
               <l n="5.405">Et ductos circumcingebat porticus arcus,</l>
             
               <l n="5.406">Quo suberat semper populi concursus in urbe</l>
             
               <l n="5.407">Vendere principibus soliti suffragia paruo</l>
             
               <l n="5.408">Et iuxta facere atque pati turpissima lucro.</l>
             
               <milestone unit="page" n="67'"/>
               <l n="5.409">Longus honor, nec non congestę tempore multo</l>
             
               <l n="5.410">Diuitię in populo doctę seruare timorem,</l>
             
               <l n="5.411">Quęsitus studio tum proximus usus honoris</l>
             
               <l n="5.412">Vsque noui, postquam fortunę iniuria morem</l>
             
               <l n="5.413">Turpiter<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2688"/>Turpiter . . . temerauit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Antiquum temere uariabat</p>
                  </note> antiquum <seg xml:id="w2688">temerauit,</seg> nomen et inde</l>
             
               <l n="5.414">Haud leue <seg xml:id="w2694">reddebat</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2694"/>reddebat] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. e</hi> reddebant: reddebant <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> seniori, et curia nullum</l>
             
               <l n="5.415">Consilio dubiis grauiorem in rebus <seg xml:id="w2704">habebat.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.416">Inde frequens causa ancipiti terit atria ciuis,</l>
             
               <l n="5.417">Et iuuenum famę senioris nomen obumbrat.</l>
             
               <l n="5.418">Illico concursum, quo facto, ut cognitus, ibat,</l>
             
               <l n="5.419">Imperio solitis frustra applaudere iubenti,</l>
             
               <l n="5.420">Ceu pecori, pensi quibus est nil prorsus honestum.</l>
             
               <l n="5.421">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2782"/>Vtque . . . 427 pręhenso] </mentioned>Mt 26, 14-15; Mc 14, 10; Lc 22, 3-4</p>
                  </note> ad conspectum senis intromissus Iudas</l>
             
               <l n="5.422">Accessit, subito ingresso data copia fandi.</l>
             
               <l n="5.423">Continuo ille sui aduentus quę causa perorat:</l>
             
               <l n="5.424">"Auro quem dudum mercari optastis, et omni</l>
             
               <l n="5.425">Sollicita insidias tendebat curia regno,</l>
             
               <l n="5.426">In uobis fuerit modo si mora nulla, tenetur</l>
             
               <l n="5.427">In manibus, liceatque innectere uincula <seg xml:id="w2782">pręhenso."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.428">Inde docet, liquit quanam regione Magistrum:</l>
             
               <l n="5.429">Expedit extemplo hunc senior, custodia noctis</l>
             
               <l n="5.430">Accitur, mandata serit properantibus <add resp="amb256">inde</add>,</l>
             
               <l n="5.431">Admonet, attraherent operas quot cogere possent.</l>
             
               <l n="5.432">Namque opus haud paruo uulgabant esse paratu</l>
             
               <l n="5.433">Vi semel inuentum pręhendi pręhensumque teneri,</l>
             
               <l n="5.434">Aedere quem toties norant quam mira potentem.</l>
             
               <l n="5.435">Vsque adeo autoris nequam sententia semper</l>
             
               <l n="5.436">Iuditio est damnata sui; pręlustria facta</l>
             
               <l n="5.437">Non pudet, humanis maioraque, tollere dicto,</l>
             
               <l n="5.438">Atque eadem propter tantas componere fraudes. </l>
             
               <l n="5.439">Illicet arma capit miles Romanus, initque </l>
             
               <l n="5.440">Noctis iter, turbę cui dux pręcedit Iudas.</l>
             
               <l n="5.441">Sic impasta diu quos forte per auia labens</l>
             
               <l n="5.442">Implumes silua conspexit vipera nidos,</l>
             
               <l n="5.443">Contendit paruę laniandos ponere proli.</l>
             
               <l n="5.444">Nocte intempesta, cum muta animalia terris</l>
             
               <l n="5.445">Carpebant passim somnos oblita laborum,<milestone unit="page" n="68"/>
               </l>
             
               <l n="5.446">Concurrunt densantque globos, non ordine pergunt</l>
             
               <l n="5.447">Seruato, resonant properantum compita plausu.</l>
             
               <l n="5.448">Purpureos nebulis obnubit Cynthia uultus,</l>
             
               <l n="5.449">Ne lucem nocti sceleratę ingrata ministret.</l>
             
               <l n="5.450">Coniurant maculę contra documenta salutis,</l>
             
               <l n="5.451">Et scelus in facinus conspirans confluit omne.</l>
             
               <l n="5.452">Infensus Christo Pharisęus tanta ciebat,</l>
             
               <l n="5.453">Et templo uani quem tollit gloria fastus</l>
             
               <l n="5.454">Compręhendi indignans detecta fraude sacerdos.</l>
             
               <l n="5.455">Anxius inde procul quęsito in monte recessu</l>
             
               <l n="5.456">Certum iter ad coelum mortalibus ille parabat.</l>
             
               <l n="5.457">Vsque adeo partes studio diuersa fouebant,</l>
             
               <l n="5.458">Cui solitum populi uarios miscere tumultus</l>
             
               <l n="5.459">Turbas Orcus agit tenebra circundatus atra.</l>
             
               <l n="5.460">Haud alias unquam post ortum tempus et annos </l>
             
               <l n="5.461">Agmina Tartarei maior furor ordinis aegit,</l>
             
               <l n="5.462">Dum cernunt antiqua Patrum subsidere claustra</l>
             
               <l n="5.463">Orantis precibus, subitumque erumpere lumen,</l>
             
               <l n="5.464">Quale alias nunquam regione erupit in illa,</l>
             
               <l n="5.465">Atque nouam terris sensim clarescere lucem.</l>
             
               <l n="5.466">Tunc ne possesso cogatur cedere <add resp="amb256">regno</add>
               </l>
             
               <l n="5.467">Aestuat infoelix seductus imagine falsa,</l>
             
               <l n="5.468">Sub qua diuina discumbere sede receptus</l>
             
               <l n="5.469">Optauit, demens dum regni iura petebat,</l>
             
               <l n="5.470">Aethera coelestum quando uidere ruinas.</l>
             
               <l n="5.471">Inde pio cordi insana decernere mente</l>
             
               <l n="5.472">Molitur scribarum animos et pectora turbans,</l>
             
               <l n="5.473">Per uenas adigit quibus atque per ossa furorem,</l>
             
               <l n="5.474">Correptosque simul damnata in castra trahebat.</l>
             
               <l n="5.475">Mox turbis una glomerantur et agmina noctis</l>
             
               <l n="5.476">Vrgent, ac segnes acuunt hortatibus iras.</l>
             
               <l n="5.477">Vnde<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3109"/>Vnde . . . 480 meantem] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Tecta adeunt primo, cęna surrexit Iudas / Vnde abiens nuper, tacito mox milite circum/ Obsedit postes scelerum prudentia uana / Inuitum, pridem qui, dum inter saxa meantem</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">abiens nuper cęna</add> surrexit Iudas,</l>
             
               <l n="5.478">Tecta adit <add resp="amb256">et subito scelerum</add> prudentia uana</l>
             
               <l n="5.479">Disposito postes obsedit <add resp="amb256">milite</add> circum.</l>
             
               <l n="5.480">Qui pridem, inuitum sic dum inter saxa <seg xml:id="w3109a">meantem</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="68'"/>
               <l n="5.481">Opprimere urgerent frustra surgente tumultu,</l>
             
               <l n="5.482">Elapsus medio siluas ac arua petiuit, </l>
             
               <l n="5.483">Posse tamen cępisse rati, tunc proripit inde</l>
             
               <l n="5.484">Se propere, atque intus confestim ingressus Iudas</l>
             
               <l n="5.485">Longe aliud capto prętextu explorat agentis,</l>
             
               <l n="5.486">Vtque abiisse uirum sensit, mox emicat extra.</l>
             
               <l n="5.487">Carnificum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3165"/>Carnificum . . . 489 Secessus] </mentioned>Mt 26, 47; Mc 14, 43; Io 18, 3</p>
                  </note> hinc moti tollunt fera signa manipli.</l>
             
               <l n="5.488">Pręuolat et notos dux pręuius ille petebat</l>
             
               <l n="5.489">
                  <seg xml:id="w3165">Secessus;</seg> ludit tunc scommate pone secutus</l>
             
               <l n="5.490">Romanus: "Quonam certaminis auspice fure</l>
             
               <l n="5.491">Imprimis, et quales sceleratę gentis inibis</l>
             
               <l n="5.492">Consilio pugnas, commilito, rite tuere!"</l>
             
               <l n="5.493">Pluraque castrensi iactabant carmine dicta.</l>
             
               <l n="5.494">Parte alia multo sudabat sanguine Christus,</l>
             
               <l n="5.495">Instabatque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3202"/>Instabatque . . . rogando] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Atque deum patrem suspensus mente rogabat</p>
                  </note> Patrem suspensus mente <seg xml:id="w3202">rogando.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.496">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3279"/>Vtque . . . 507 ibo] </mentioned>Mt 26, 45-46; Mc 14, 41-42; Lc 22, 45-46</p>
                  </note> orans rediit, mox sese corripit inde,</l>
             
               <l n="5.497">Atque ultra pergens socios inuisit aditque.</l>
             
               <l n="5.498">Astitit accedens ut supra, pectore somnum</l>
             
               <l n="5.499">Efflantes cernit resoluto corpore, moxque,</l>
             
               <l n="5.500">"Nempe",<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3233"/>Nempe . . . quieti] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Tempus ait placidę nunc indulgere quieti</p>
                  </note> ait, "hoc tempus placidę indulgere <seg xml:id="w3233">quieti?"</seg>
               </l>
             
               <l n="5.501">Terruit hic turbę uox exaudita ruentis,</l>
             
               <l n="5.502">Attollunt capita et, si quem iam cernere <add resp="amb256">possunt,</add>
               </l>
             
               <l n="5.503">Spectabant circum: "Impensum sat <seg xml:id="w3252">quippe</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3252"/>quippe] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> nempe</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">sopori</add>,"</l>
             
               <l n="5.504">Inquit, "adest ipso prędictum in limine tempus,</l>
             
               <l n="5.505">Arbitrio ut tradar genti lacerandus iniquę.</l>
             
               <l n="5.506">Ecce ruens, inquam, meme petit iste tumultus:</l>
             
               <l n="5.507">Huc mecum cuncti, properantibus obuius <seg xml:id="w3279">ibo."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.508">Tessera<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3306"/>Tessera . . . 511 potentem] </mentioned>Mt 26, 48</p>
                  </note> tunc turmis uulgo est ea prodita prędę:</l>
             
               <l n="5.509">Amplexus cuius libauerit oscula dextram,</l>
             
               <l n="5.510">Hunc capere, atque semel compręhensum ducere caute,</l>
             
               <l n="5.511">Supra hominis captum fert scilicet esse <seg xml:id="w3306">potentem.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.512">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3368"/>Vtque . . . 520 uestit] </mentioned>Lc 22, 47-48</p>
                  </note> ad conspectum coram Romanus in armis</l>
             
               <l n="5.513">Astitit et mixti <add resp="amb256">cum uernis</add> aemula turba</l>
             
               <l n="5.514">
                  <add resp="amb256">Scribarum</add>, de <add resp="amb256">more</add> petit tunc ora Magistri</l>
             
               <l n="5.515">
                  <add resp="amb256">Proditor exitio insontem</add> complexus amicum,</l>
             
               <l n="5.516">Nec sic erubuit mendacem ferre salutem.</l>
             
               <milestone unit="page" n="69"/>
               <l n="5.517">"Huc", inquit, "seruata animi tibi pignora amantis?</l>
             
               <l n="5.518">Pro bene tot meritis mercedem hanc reddis amico,</l>
             
               <l n="5.519">Auferar ut terris iniusta morte peremptus,</l>
             
               <l n="5.520">Quem coelo deduxit amor, quem corpore <seg xml:id="w3368">uestit?"</seg>
               </l>
             
               <l n="5.521">Compellatque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3408"/>Compellatque . . . 526 ruebant] </mentioned>Io 18, 4-6</p>
                  </note> uiros, quemnam cępisse paratu</l>
             
               <l n="5.522">Contendant tanto; tunc uoce exercitus una</l>
             
               <l n="5.523">Nazarenum, inquit, se missos quęrere Christum.<ref target="#n3386">
                     <seg xml:id="w3386">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="5.524">"Christus", ait, "uoti haud cassi, sum scilicet ipse."</l>
             
               <l n="5.525">Hęc mitis roseo Christus simul ore ferebat:</l>
             
               <l n="5.526">Armis instructi retro simul inde <seg xml:id="w3408">ruebant,</seg>
               </l>
             
               <l n="5.527">Ceu campi subito sternuntur turbine uenti,</l>
             
               <l n="5.528">Omnia cum circum sublata uolumine uersat,</l>
             
               <l n="5.529">Atque impulsa cadunt frondes agitata per auras</l>
             
               <l n="5.530">Robora, tum uehemens toto pauor aethere regnat.</l>
             
               <l n="5.531">Continuo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3447"/>Continuo . . . cędis] </mentioned>Lc 22, 49</p>
                  </note> in turbam socium manus ire iacentem</l>
             
               <l n="5.532">Flagitat, an fuerit concessa licentia <seg xml:id="w3447">cędis.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.533">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3461"/>Non . . . ictu] </mentioned>Io 18, 10</p>
                  </note> expectato Malcum mox Petrus ad aurem</l>
             
               <l n="5.534">Perculit, et capitis partem tunc abstulit <seg xml:id="w3461">
                     <hi rend="i">ictu</hi>.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.535">Increpat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3480"/>Increpat . . . 537 unde] </mentioned>Io 18, 11</p>
                  </note> hunc subito factumque coarguit ardens:</l>
             
               <l n="5.536">"Non opus hic ferro; quam primum, Petre, reconde</l>
             
               <l n="5.537">Vagina ferrum, commotus strinxeris <seg xml:id="w3480a">
                     <hi rend="i">unde</hi>!</seg>
               </l>
             
               <l n="5.538">Ecce,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3533"/>Ecce . . . 546 retro] </mentioned>Mt 26, 52-54</p>
                  </note> ira quicunque capit iam <add resp="amb256">percitus</add> ensem,</l>
             
               <l n="5.539">Ense cadit, neu uos mortalis terreat ulla</l>
             
               <l n="5.540">Vis, qualem semper leuis inconstantia turbat.</l>
             
               <l n="5.541">Anne fides dimota loco tibi fluctuat, inquam,</l>
             
               <l n="5.542">Nec mihi paruerit celsi domus ampla <add resp="amb256">Parentis</add>,</l>
             
               <l n="5.543">Poscenti instructas acies quę fuderit armis,</l>
             
               <l n="5.544">Quales pręstiterint mortalia robora longe?</l>
             
               <l n="5.545">Hactenus at rueret canę sententia Legis</l>
             
               <l n="5.546">Versa <seg xml:id="w3533a">retro;</seg> pateram<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3553"/>pateram . . . 549 Dei] </mentioned>Io 18, 11</p>
                  </note> Genitor quam porrigit, illam</l>
             
               <l n="5.547">Non sinis, ut parens mandatis <add resp="amb256">pectore lęto</add>
               </l>
             
               <l n="5.548">Epotem, et quanto doceam seruanda timore</l>
             
               <l n="5.549">Iussa <seg xml:id="w3553">Dei?"</seg> Simul<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3566"/>Simul . . . 551 uulnus] </mentioned>Lc 22, 51</p>
                  </note> hęc effatus contigit aurem:</l>
             
               <l n="5.550">Contactu plagam sanauit, nulla cicatrix</l>
             
               <l n="5.551">Proderet ut <seg xml:id="w3566a">uulnus,</seg> posito ceu figulus orbe</l>
             
               <l n="5.552">Qua ducit manibus, tam mollem protinus artem</l>
             
               <l n="5.553">Creta ultro sequitur, nec quicquam aduersa repugnat.<milestone unit="page" n="69'"/>
               </l>
             
               <l n="5.554">Stabant,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3634"/>Stabant . . . 561 solum] </mentioned>Mt, 26, 55; Mc 14, 48-49; Lc 22, 52-53</p>
                  </note> ut melius defensi cernere possent</l>
             
               <l n="5.555">Facta sacerdotes, quos dictis talibus ille</l>
             
               <l n="5.556">Affatur: "Quorsum miles tantusue paratus</l>
             
               <l n="5.557">Armorum, tanquam mediis in saltibus olim</l>
             
               <l n="5.558">Sedissem latro circum facturus in omni</l>
             
               <l n="5.559">Vicina regione necem prędasque per agros</l>
             
               <l n="5.560">Rapturus? Potius non, cum uersarer in aede,</l>
             
               <l n="5.561">Vos sine militibus potuistis pręhendere <seg xml:id="w3634">solum?</seg>
               </l>
             
               <l n="5.562">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3669"/>Verum . . . 566 inungit] </mentioned>Lc 22, 53</p>
                  </note> hęc hora operi multum est accomoda uestro,</l>
             
               <l n="5.563">Posse docet tenebris quę uos et Legis abusu."</l>
             
               <l n="5.564">Vt se nil cępto reuocabant, illico sontes</l>
             
               <l n="5.565">Tollit humo, proprię Dęmon non <add resp="amb256">immemor artis</add>
               </l>
             
               <l n="5.566">Continuo uenis atrum medicamen <seg xml:id="w3669">inungit.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.567">Hinc facti sensim serpens obliuio pressit.</l>
             
               <l n="5.568">Erectis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3698"/>Erectis . . . 571 resultat] </mentioned>Io 18, 7</p>
                  </note> iterum placido sic digerit ore:</l>
             
               <l n="5.569">"Quem petere instructi modo uos contenditis armis?"</l>
             
               <l n="5.570">Nazarenum iterum missos compręhendere Christum</l>
             
               <l n="5.571">
                  <seg xml:id="w3694">Clamatur,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3694"/>Clamatur] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>clamarunt</p>
                  </note> late uox exaudita <seg xml:id="w3698">resultat.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.572">Athere sic Boreas quando cadit, insonat alto,</l>
             
               <l n="5.573">Tolluntur fluctus, et littora cuncta reclamant.</l>
             
               <l n="5.574">"Adsum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3727"/>Adsum . . . tutos] </mentioned>Io 18, 8</p>
                  </note> quem petitis: si me ergo quęritis", inquit,</l>
             
               <l n="5.575">"Hos sinite et liceat per uos discedere <seg xml:id="w3727a">tutos."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.576">Illicet inde abeunt cursu per aperta citato.</l>
             
               <l n="5.577">Non secus emissi pręscripto carcere campi</l>
             
               <l n="5.578">Aurigę medio effusis rapiuntur habenis:</l>
             
               <l n="5.579">Non tulit hos pariter fugientes cursus eodem,</l>
             
               <l n="5.580">Ast ut quemque suus casusque timorque trahebat,</l>
             
               <l n="5.581">Pręcipites diuersa petunt diuortia raptim.</l>
             
               <l n="5.582">Pars<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3767"/>Pars . . . hinc] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> hinc alii</p>
                  </note> una <seg xml:id="w3767">hinc</seg> lateris tendit transmittere cliuo</l>
             
               <l n="5.583">Humentes sublime iugum qua uergit in Austros;</l>
             
               <l n="5.584">Altera<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3780"/>Altera pars] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> contra alii</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w3780">pars</seg> celsi superare cacumina montis,</l>
             
               <l n="5.585">Euadunt secreta alii conuale latentes.</l>
             
               <l n="5.586">Facti fama mali regionem auditur in omnem,</l>
             
               <l n="5.587">Atque urbes adiit primo delata propinquas,</l>
             
               <l n="5.588">Teque intempesta gradiens, Bethania, nocte</l>
             
               <milestone unit="page" n="70"/>
               <l n="5.589">Inuadit: tristis tunc nuntius attigit aures</l>
             
               <l n="5.590">Maternas, illo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3825"/>illo . . . nudus] </mentioned>Lc 14, 51-52</p>
                  </note> raptori namque Iohannes</l>
             
               <l n="5.591">Dimissa fugiens aduenit sindone <seg xml:id="w3825a">nudus.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.592">Ereptus turbis rupes atque aspera saxa</l>
             
               <l n="5.593">Vix cursu tandem superauerat, ardua montis</l>
             
               <l n="5.594">Transgressus simul est dilectam illatus in urbem.</l>
             
               <l n="5.595">Tecta petit Marię, festum paschale diebus</l>
             
               <l n="5.596">Quam Nazarethi de sede exciuerat illis,<ref target="#n3857">
                     <seg xml:id="w3857">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="5.597">Ac Marthę in laribus residebat candida uirgo.</l>
             
               <l n="5.598">Huic generis titulus pręlustris et ampla facultas</l>
             
               <l n="5.599">Inter Iudęos reddebant nobile nomen.</l>
             
               <l n="5.600">Hęc sermone eadem facundo capta Magistri</l>
             
               <l n="5.601">Vouerat impensis totum ditissima censum;</l>
             
               <l n="5.602">Grata sodalitio Christi domus inde patebat.</l>
             
               <l n="5.603">Aedibus his igitur tunc uirgo recepta manebat.</l>
             
               <l n="5.604">Sed reminescentem, mortalibus aduenit alto</l>
             
               <l n="5.605">Qua Deus illapsu, superumque ut nectimur orbi</l>
             
               <l n="5.606">Materiam cępisse sacro modo pandere cantu,</l>
             
               <l n="5.607">Ecce nouus subitoque rapit sacer impetus ultra.</l>
             
               <l n="5.608">Da, Virgo, ingenii diui mysteria tanta</l>
             
               <l n="5.609">Mente sequi, dignoque eadem depromere uersu.</l>
             
               <l n="5.610">Tu nodus rerum primusque Hymenęus amoris</l>
             
               <l n="5.611">Diuini, per te licuit transcendere coelos</l>
             
               <l n="5.612">Humano generi, superumque in castra referri.</l>
             
               <l n="5.613">Namque iter in terras Sapientia cana pararet</l>
             
               <l n="5.614">Dum sibi, constituit remoueri obstacula primum.</l>
             
               <l n="5.615">Hinc prisca mundans maculatam ab origine stirpem</l>
             
               <l n="5.616">Expiat affectus tenera in radice, suumque</l>
             
               <l n="5.617">Concepti foetus fibris inspirat amorem.</l>
             
               <l n="5.618">Vtque auras hausit coelestes aedita partu,</l>
             
               <l n="5.619">Explicat hinc sese primo de semine gliscens</l>
             
               <l n="5.620">Gratia, et augetur raptim crescentibus annis,</l>
             
               <l n="5.621">Aeternę luci dum uita congruit acta.</l>
             
               <l n="5.622">Vsque adeo in tenero radiabat pectore lumen</l>
             
               <l n="5.623">Diuinum, sub quo dum nubila nulla resistunt,</l>
             
               <l n="5.624">Menti cuncta patent penitus manifesta tuenti.</l>
             
               <l n="5.625">Dumque simul pia corda parit, scelus omne repellit,<milestone unit="page" n="70'"/>
               </l>
             
               <l n="5.626">Obuersa arcanos huic omnis abibat in haustus.</l>
             
               <l n="5.627">Non secus impresso uirtus <add resp="amb256">impulsa</add> Typhone</l>
             
               <l n="5.628">Exhaurit pontum, tenues et tollit in auras,</l>
             
               <l n="5.629">Miscet agens, fundoque undas absorbet in altum,</l>
             
               <l n="5.630">Actę quę coelo ingenti clamore feruntur.</l>
             
               <l n="5.631">Passa aciem hęc a lege Dei diuertere nusquam</l>
             
               <l n="5.632">Intus quottidie purgabat pectus et haustus </l>
             
               <l n="5.633">Mente capit sacros, ac partem rapta moratur</l>
             
               <l n="5.634">Magnam coelestum miro spectamine rerum,</l>
             
               <l n="5.635">Atque alia pensi seu telę parte uacabat, </l>
             
               <l n="5.636">Instabatque operi moderamine sędula iusto,</l>
             
               <l n="5.637">Quo potior fieret non uictima protinus ulla.</l>
             
               <l n="5.638">Vsque adeo nam cuncta bono pia corde gerebat,</l>
             
               <l n="5.639">Sic demum solers semper terrestria tractans,</l>
             
               <l n="5.640">Nil iam terreni captus hauriret ut inde:</l>
             
               <l n="5.641">Ceu puppis certam non asserit aequore sedem,</l>
             
               <l n="5.642">Rapta mari fertur dum plenis flamine uelis.</l>
             
               <l n="5.643">Atque erat in terris miraclum grande uideri,</l>
             
               <l n="5.644">Aetate in tenera insignis prudentia rerum,</l>
             
               <l n="5.645">Vt tamen hinc saperet de se nil illa superbum.</l>
             
               <l n="5.646">Vnguibus a teneris mitem una humilemque tenebat</l>
             
               <l n="5.647">Cognitio perfecta sui, qua gratior aras</l>
             
               <l n="5.648">Hostia coelestes penitus non imbuit unquam.</l>
             
               <l n="5.649">Insuper et precibus pia Virgo et laude litabat,</l>
             
               <l n="5.650">Dum benefacta Dei memori de <add resp="amb256">mente referret</add>,</l>
             
               <l n="5.651">Optaretque magis diuina in uiscera condi,</l>
             
               <l n="5.652">De nihilo reputans accitam uoce potenti,</l>
             
               <l n="5.653">Vt sincęra Deo purgato corde litaret,</l>
             
               <l n="5.654">Dotatum cinerem coelestis munere uitę,</l>
             
               <l n="5.655">Atque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4239"/>Atque . . . primi] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Et primi dudum</p>
                  </note> malo <seg xml:id="w4239">primi</seg> maculatum errore parentis,</l>
             
               <l n="5.656">Vbere cęlesti superarit gratia quamuis.</l>
             
               <l n="5.657">Et relegit vatum studioso pectore scripta,</l>
             
               <l n="5.658">Dictarit quę nam nostrę decreta salutis</l>
             
               <l n="5.659">Ipse Deus, tum quę mortales plurima coelat,</l>
             
               <l n="5.660">Spectabat dię assueto sub lumine lucis.</l>
             
               <milestone unit="page" n="71"/>
               <l n="5.661">"O liceat ueteres coeli reparare ruinas!"</l>
             
               <l n="5.662">Sępe trahens imis suspiria lenta medullis,</l>
             
               <l n="5.663">"O", ait, "et placeat terras inuisere tandem,</l>
             
               <l n="5.664">Vt Deus in nostro cernat, quę finxerit olim,</l>
             
               <l n="5.665">Corpore, et oblatus posita uideatur in ara."</l>
             
               <l n="5.666">Instabat de more sacris operata, Deumque</l>
             
               <l n="5.667">Omnibus a uotis pergebat rite mereri,</l>
             
               <l n="5.668">Cui Deus illapsu mentem recreabat amico,</l>
             
               <l n="5.669">Insinuatque animi sese penetralibus atque</l>
             
               <l n="5.670">Permeat, et totam solidabat uiuida uirtus</l>
             
               <l n="5.671">Templum perpetuum sibi iam positura manenti.</l>
             
               <l n="5.672">Quo magis hanc coelo fert spiritus, amplius illa</l>
             
               <l n="5.673">Sese demittit, tum pectore deuouet olli,</l>
             
               <l n="5.674">Atque ita non unquam post ortum tempus et annos</l>
             
               <l n="5.675">Consensit natura Deo, quadraret ut omni</l>
             
               <l n="5.676">A parte haudquaquam prorsus iam <add resp="amb256">dissona</add> quicquam,</l>
             
               <l n="5.677">Instar materię, subigit quam robore forma</l>
             
               <l n="5.678">Actiuo, prorsus cui tota potentia cessit,</l>
             
               <l n="5.679">Vt satiata nihil dehinc amplius appetat ultra.</l>
             
               <l n="5.680">Atque redacta adeo iuris remanebat amati</l>
             
               <l n="5.681">Ex toto possessa Deo; sed promouet illam</l>
             
               <l n="5.682">Hic Deus omnipotens in quem delegerat actum.</l>
             
               <l n="5.683">Maternum tenerę sapientia nomen adumbrat</l>
             
               <l n="5.684">Aetati, meruit Verbi tunc Virgo uideri</l>
             
               <l n="5.685">Mater diuini, quo facto cuncta repente</l>
             
               <l n="5.686">Exemplum mirata nouum diuum agmina stabant.</l>
             
               <l n="5.687">Inde suo in terras Gabriel uenit ordine motus.</l>
             
               <l n="5.688">Quin etiam generis debebat iure uocari</l>
             
               <l n="5.689">Humani mater, tantum pia Virgo dolebat</l>
             
               <l n="5.690">Mortales procul a uero per deuia tractos.</l>
             
               <l n="5.691">Hinc supplex gemitus renouabat sepe <add resp="amb256">recentes</add>:</l>
             
               <l n="5.692">"O amor, o animi lux sancta, o summa <add resp="amb256">potestas</add>,</l>
             
               <l n="5.693">Permissum tenebris satis est, satis insuper <add resp="amb256">Orco</add>.</l>
             
               <l n="5.694">Sat poenas luimus propriis erroribus acti,</l>
             
               <l n="5.695">Satque tibi natis Herebum ditauimus ultro.</l>
             
               <l n="5.696">O liceat tandem damnis imponere finem:</l>
             
               <l n="5.697">Siste iram, mitis redeat clementia coram,<milestone unit="page" n="71'"/>
               </l>
             
               <l n="5.698">Erumnis quę nunc mortales eruat, atque</l>
             
               <l n="5.699">Errantes tantum deducat tramite recto,</l>
             
               <l n="5.700">Et semel eniteat tersa caligine uerum.</l>
             
               <l n="5.701">Iam sanctum germen teneat nil amplius, oro,</l>
             
               <l n="5.702">Iustitia ut reparet tellure exorta ruinas,</l>
             
               <l n="5.703">Oppressosque diu releuet longumque iacentes,</l>
             
               <l n="5.704">Et reduces secum sublimibus inferat astris."</l>
             
               <l n="5.705">Astitit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4590"/>Astitit . . . 709 sexus] </mentioned>Lc 1, 28</p>
                  </note> et subito ingressus splendore refulsit:</l>
             
               <l n="5.706">"Ecce omni penitus defensa a crimine degis,</l>
             
               <l n="5.707">Vnde tibi <seg xml:id="w4573">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4573"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> non uilis gratia creuit.</l>
             
               <l n="5.708">Hauris quem liquido captu, tecum ecce moratur</l>
             
               <l n="5.709">Ipse Deus, perimis foelix opprobria <seg xml:id="w4590">sexus."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.710">Dixit: at<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4619"/>at . . . 713 opimi] </mentioned>Lc 1, 29</p>
                  </note> obtutu defixa hęrebat in uno,</l>
             
               <l n="5.711">Corde gerens tenuem sese, ceu dixerit: "Ecce</l>
             
               <l n="5.712">
                  <add resp="amb256">Non meritis</add> in me benefacta hęc nuper <seg xml:id="w4612">abundant:</seg>
               </l>
             
               <l n="5.713">Puluis ego, Deus ipse boni largitor <seg xml:id="w4619">opimi."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.714">Sermonem<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4673"/>Sermonem . . . 722 aeuum] </mentioned>Lc 1, 30-33</p>
                  </note> repetens orditur et Angelus inquit:</l>
             
               <l n="5.715">"Fundit adhuc sese cęlestis gratia tali</l>
             
               <l n="5.716">Exemplo nulli largita: en germen Olympi</l>
             
               <l n="5.717">Concipies utero et partu fecunda soluto</l>
             
               <l n="5.718">Aedes, cui <add resp="amb256">proprium</add> stat fato nomen Iesus.</l>
             
               <l n="5.719">Magnus hic excelsi dicetur Filius, olim</l>
             
               <l n="5.720">Qui sedem accipiet, qua Dauid rite docebat</l>
             
               <l n="5.721">Mortales libare Deo, coeloque receptus</l>
             
               <l n="5.722">Delecto populo aeternum dominabitur <seg xml:id="w4673">aeuum."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.723">Qua<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4692"/>Qua . . . 725 ambo] </mentioned>Lc 1, 34</p>
                  </note> fieri ratione queat scitatur et addit:</l>
             
               <l n="5.724">"Votis Omnipotens nostris semel annuit, atque</l>
             
               <l n="5.725">Degere nos iterum casti conuenimus <seg xml:id="w4692">ambo.</seg>
               </l>
             
               <l n="5.726">Incumbet,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4787"/>Incumbet . . . 740 factus] </mentioned>Lc 1, 35</p>
                  </note> tibi mentem agitat qui Spiritus, alto",</l>
             
               <l n="5.727">Inquit, "et humanos formabit protinus artus,</l>
             
               <l n="5.728">Hospitiique recens diuini insignia stabunt,</l>
             
               <l n="5.729">Nomine obumbrarit simulac tibi <add resp="amb256">numen</add> Olympi,</l>
             
               <l n="5.730">Cęlestique sinu tu, Virgo, recepta quieris:</l>
             
               <l n="5.731">Namque ignara uiri casto mox uentre tumebis</l>
             
               <l n="5.732">Atque ideo Excelsi dicetur Filius esse</l>
             
               <l n="5.733">Ter sanctum germen, tenui quo copula nexu</l>
             
               <l n="5.734">Concilians iunget simul immortale caduco,<milestone unit="page" n="72"/>
               </l>
             
               <l n="5.735">Verus homo ut fieret lato Deus aethere regnans,</l>
             
               <l n="5.736">Et nihil infirmum naturę admisceat inde.</l>
             
               <l n="5.737">Excolat hinc humili quam Gnatus corde Parentem,</l>
             
               <l n="5.738">Constabit proprias infirmo corpore uires</l>
             
               <l n="5.739">Exutus Patri <seg xml:id="w4778">positas</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4778"/>positas] </mentioned>proprias <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> adoleret ut aras</l>
             
               <l n="5.740">Antistes templi et placabilis hostia <seg xml:id="w4787">factus."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.741">"Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4801"/>Ecce . . . parato] </mentioned>Lc 1, 38</p>
                  </note> ancilla indigna Dei, mihi spiritus olli</l>
             
               <l n="5.742">Seruiat in facinus hodie tam grande <seg xml:id="w4801">parato."</seg>
               </l>
             
               <l n="5.743">Dixit et intumuit foetu pia Virgo recenti.</l>
             
               <l n="5.744">Creuit ei pietas posthac innata, Deumque</l>
             
               <l n="5.745">Vltra quam coluit, multum illa errore dolebat</l>
             
               <l n="5.746">Humano, tellus passim quo tota lababat,</l>
             
               <l n="5.747">Mancipium infoelix uesano facta furori,</l>
             
               <l n="5.748">A uero depulsa agitur dum subdita carni.</l>
             
               <l n="5.749">Vsque adeo imbuerat maternum pectus in annis</l>
             
               <l n="5.750">Tam teneris Verbum summi concepta Parentis.</l>
             
               <l n="5.751">Salue, uera Dei mater, modo prodita cantu,</l>
             
               <l n="5.752">Atque eadem materna geris quę uiscera multum,</l>
             
               <l n="5.753">Erumnas hominum duris miserata periclis!</l>
             
               <l n="5.754">Da docto modo cępta sequi mihi carmine, quale</l>
             
               <l n="5.755">Aequabit dulci modulamine uocis olores,</l>
             
               <l n="5.756">Dum ripis resonans obitum pręnuntiat ales!</l>
             
               <l n="5.757"> Forte domus stabat secreta in parte, Deumque</l>
             
               <l n="5.758">Orabat speculans rerum abdita mentis in arce,</l>
             
               <l n="5.759">Summum humilemque simul casto uenerata timore,</l>
             
               <l n="5.760">Cui pars inferior sensim liquescit, abitque</l>
             
               <l n="5.761">In curas sęuo minuentes ossa dolore.</l>
             
               <l n="5.762">Namque Dei Verbum <seg xml:id="w4927">fragili</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4927"/>fragili] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> sub carne latere,</l>
             
               <l n="5.763">Atque odio genti frustra reminiscitur esse</l>
             
               <l n="5.764">Iudeę, duros meminit quem ferre labores</l>
             
               <l n="5.765">Mortali <seg xml:id="w4944">in</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4944"/>in] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> uita, nec tantis protinus usquam</l>
             
               <l n="5.766">Perfugium erumnis; niti tamen aspera contra</l>
             
               <l n="5.767">Cuncta uirum, uersans secum tunc talia mente</l>
             
               <l n="5.768">Turbatur mater, lachrimis et perluit ora.</l>
             
               <l n="5.769">Ast alia Martę referens in parte sedebat</l>
             
               <l n="5.770">Magdalena soror: "Nescis an quanta penates</l>
             
               <milestone unit="page" n="72'"/>
               <l n="5.771">Inuisit dudum coelestis gloria nostros,</l>
             
               <l n="5.772">Quam laurum ponit lęto uictoria uultu</l>
             
               <l n="5.773">Tendenti raptim per cuncta aduersa Magistro?</l>
             
               <l n="5.774">Hac iter ut terris se lux diffundat aperta,</l>
             
               <l n="5.775">Ad coelumque simul pateat post fata receptus,</l>
             
               <l n="5.776">Surgent optanti tunc aurea secula mundo:</l>
             
               <l n="5.777">Scilicet hic sperata salus pacisque sequester</l>
             
               <l n="5.778">Oblatus Patri posita cernetur in ara.</l>
             
               <l n="5.779">Marta soror, Legis narranti fata supernę</l>
             
               <l n="5.780">Forte aderam, lachrimis implebat pectora mater,</l>
             
               <l n="5.781">Atque ferebatur maiori in sidera raptu</l>
             
               <l n="5.782">Assueto, coeloque manus ac ora tenebat.</l>
             
               <l n="5.783">Ille recensebat repetens primordia mundi,</l>
             
               <l n="5.784">Se rerum finem, posita libaret in ara</l>
             
               <l n="5.785">Vt Patri; huc referens etiam ut contexerit orbes</l>
             
               <l n="5.786">Cęlorum et nexu concordi elementa ligarit.</l>
             
               <l n="5.787">Huc ait institui condens magis <add resp="amb256">ampla beati</add>
               </l>
             
               <l n="5.788">Regna soli patriam<ref target="#n5094">
                     <seg xml:id="w5094">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref> aeterno uiuentibus aeuo.</l>
             
               <l n="5.789">Quin etiam huc proprias diduxit in agmina turmas</l>
             
               <l n="5.790">Spirituum series, et longus constitit ordo,</l>
             
               <l n="5.791">Vnde malus cępit casusque et prima ruina,</l>
             
               <l n="5.792">Dum seruat positam uenerans pars altera legem,</l>
             
               <l n="5.793">Parentesque simul iussis examina condunt,</l>
             
               <l n="5.794">Illico quos tollit noua lux et gloria cęlo.</l>
             
               <l n="5.795">Auersata ruit contra pars altera fati</l>
             
               <l n="5.796">Consilium et tenebris obscurę noctis oberrat,</l>
             
               <l n="5.797">Quam primi nunquam conatus poenitet, atque</l>
             
               <l n="5.798">Vt semel imposuit male suasę perfida genti</l>
             
               <l n="5.799">Humanę, semper labentis casibus instat,</l>
             
               <l n="5.800">Et coelo quoscunque uidet uestigia ferre</l>
             
               <l n="5.801">Oppugnat, gaudetque nihil mactare nocentes.</l>
             
               <l n="5.802">Hic premere est fati sententia certa uetusti,</l>
             
               <l n="5.803">Quantum animi roburque ualent, contendere pergat</l>
             
               <l n="5.804">Orcus, et huc penitus uires exhauriat omneis.</l>
             
               <l n="5.805">Continuo hęrebit domitus sub lege superna,</l>
             
               <l n="5.806">Iniecisse manus sanctę compręhensus iniquas</l>
             
               <l n="5.807">Iustitię, aeternis dabit unde et colla cathenis."<milestone unit="page" n="73"/>
               </l>
             
               <l n="5.808">Attigit elapsus simul ac pia tecta Ioannes,</l>
             
               <l n="5.809">Confestim totis penetralibus omnia uersa:</l>
             
               <l n="5.810">Exoritur clamor, gemitu domus alta remugit.</l>
             
               <l n="5.811">Tunc formidatus multum dolor ossibus imis</l>
             
               <l n="5.812">Incubuit matri et perculsam strauit: "Amorem</l>
             
               <l n="5.813">Plebs Iudęa", inquit, "precio pensabit <add resp="amb256">acerbo</add>.</l>
             
               <l n="5.814">Scilicet hęc hodie Doctori inimica rependis,</l>
             
               <l n="5.815">Qui dicto tantum morbos sanabat et omne</l>
             
               <l n="5.816">Tollebat uitium naturę, quique iubebat</l>
             
               <l n="5.817">Vitales redeant defunctis ossibus aurę?</l>
             
               <l n="5.818">
                  <seg xml:id="w5280">Anne</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5280"/>Anne] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> et narrantis pendebas nuper ab ore,</l>
             
               <l n="5.819">Insontem ut mactes? Ast hęc cui gratia facto</l>
             
               <l n="5.820">Redditur? An facinus stabit reprobare scelusque</l>
             
               <l n="5.821">Interitu capitis, coelumque aperire docendo</l>
             
               <l n="5.822">Morte luent?<ref target="#n5308">
                     <seg xml:id="w5308">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref> Cęcos nigris iuuat ergo tenebris</l>
             
               <l n="5.823">Degere, coelesti sontesque rescribere uitę?<ref target="#n5320">
                     <seg xml:id="w5320">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="5.824">Per uos damnati legi subscribitur Orci,</l>
             
               <l n="5.825">Et placuit Stygiam patria mutare paludem</l>
             
               <l n="5.826">Cęlesti, certo promissaque fędere Patrum</l>
             
               <l n="5.827">Vertere, et externę iam cedere tempora genti?</l>
             
               <l n="5.828">Actutum horrendo cur non a crimine, quęso,</l>
             
               <l n="5.829">Heu longum doliture, redis, Iudęe? Luetur</l>
             
               <l n="5.830">Ista diu sero proauorum culpa nepoti,</l>
             
               <l n="5.831">Transibit quando ad gentes substantia Legis."</l>
             
               <l n="5.832">Fata hęc procubuit, robur natiuaque uirtus</l>
             
               <l n="5.833">Ceu quem destituit, uix ossibus hęreat ipse</l>
             
               <l n="5.834">Spiritus: astantes illam tenuere cadentem</l>
             
               <l n="5.835">Et mox exanimem assueto posuere cubili.</l>
             
               <l n="5.836">Tunc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5413"/>Tunc . . . 838 pulsus] </mentioned>
                        <hi rend="i">tres versus</hi> 
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> porro haud ullo fungenti munere uitę</l>
             
               <l n="5.837">
                  <add resp="amb256">Intereunt sensus, amissus </add>anhelitus oris,</l>
             
               <l n="5.838">Et super <add resp="amb256">in toto perierunt </add>corpore <seg xml:id="w5413">pulsus.</seg>
               </l>
             
               <closer>Finit liber quintus</closer>
            </div>
            <div n="6" type="liber">
               <head>Damiani Benessę De morte Christi liber sextus</head>
               <milestone unit="page" n="73'"/>
               <l n="6.1">
                  <emph n="6">
                     <hi rend="hide">6</hi>
                  </emph>At procul hinc diuersa mouens agitabat et atra</l>
             
               <l n="6.2">Omnia respiciens circum sub nube sedebat:</l>
             
               <l n="6.3">
                  <add resp="amb256">Aduocat huc Demon</add> quos secum factio iungit.</l>
             
               <l n="6.4">Fas aperire mihi qua menti insederit error</l>
             
               <l n="6.5">Auersę penitusque inoleuit crimen iniquum.</l>
             
               <l n="6.6">Sed quoniam sensu res hęc semota recessit,</l>
             
               <l n="6.7">Altera doctrinę sumenda exordia nobis.</l>
             
               <l n="6.8">A uero, patuit quod primo a lumine, quale</l>
             
               <l n="6.9">Solem pręstiterit tam clara luce nitentem,</l>
             
               <l n="6.10">Auspicium captare iuuat, modo mente uolucri</l>
             
               <l n="6.11">Abdita si tali possem compręhendere calle.</l>
             
               <milestone unit="page" n="74"/>
               <l n="6.12">Quo stetit humani tandem resolutio captus,</l>
             
               <l n="6.13">Est per se quiddam, prorsus quod restitit unum,</l>
             
               <l n="6.14">Haud nostri angusto compręhensile pectoris haustu.</l>
             
               <l n="6.15">Atque iccirco, boni quicquid mens concipit alta,</l>
             
               <l n="6.16">Huic tribuit, rebusque illud longe eximit imis.</l>
             
               <l n="6.17">Hinc illo collata manet perfectio per se</l>
             
               <l n="6.18">Omnis, cui penitus <seg xml:id="w126">non</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w126"/>non] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> terminus <add resp="amb256">additur </add>ullus,</l>
             
               <l n="6.19">Substans et primęua suę rationis origo:</l>
             
               <l n="6.20">Fortuitum casusque omnis procul <add resp="amb256">exulat </add>inde.</l>
             
               <l n="6.21">Cui propria est ratio, quicquid sit scilicet ipsum,</l>
             
               <l n="6.22">Externique ignara nihil uariabile sensit</l>
             
               <l n="6.23">Natura hęc opifex rerum substantia simplex.</l>
             
               <l n="6.24">Hic nil pręteritum, aeque nil <add resp="amb256">spectare futurum</add>
               </l>
             
               <l n="6.25">Contingit, pręsens non usquam <add resp="amb256">labitur aeuum</add>.</l>
             
               <l n="6.26">Res prorsus nullo quę nouit limite finem,</l>
             
               <l n="6.27">Quęque obitus nullos cognouit uita, tuendo</l>
             
               <l n="6.28">Vnde stetit numerus se toto pectore mentis,</l>
             
               <l n="6.29">Et pulchrę sobolis foetu <add resp="amb256">manantis </add>amoris,</l>
             
               <l n="6.30">Aeuo perpetuo qui ter numerauit eundem.</l>
             
               <l n="6.31">Quem post immensos mens alta retorquet in orbes,</l>
             
               <l n="6.32">Vnde Deus proprio non entia nomine promit.</l>
             
               <l n="6.33">Ast ea discerpunt, quod iam radiatur in illis</l>
             
               <l n="6.34">Vnum multiplici gliscens ratione, trahuntque</l>
             
               <l n="6.35">Aetherios haustus iusti moderamine regni.</l>
             
               <l n="6.36">Inde suos constructa dies noua machina sumit.</l>
             
               <l n="6.37">Ante annos primo duplex opus emicat ortu,</l>
             
               <l n="6.38">Mens et inane solum, captus impertit utrique</l>
             
               <l n="6.39">Immensos geminę naturę: namque parauit</l>
             
               <l n="6.40">Vna rudi et crassę moli spaciosa receptus,</l>
             
               <l n="6.41">Altera uiuenti degebat prędita sensu.</l>
             
               <l n="6.42">At prętenta aciem <add resp="amb256">abducit caligo tuentis</add>,</l>
             
               <l n="6.43">Inde Deo rectos impos defigere uisus</l>
             
               <l n="6.44">Restitit, euectam quo tollere gloria demum</l>
             
               <l n="6.45">Debuit, ingressa est qua fluxa libido repente.</l>
             
               <l n="6.46">Scilicet ipse sui cunctis amor insitus hęsit,</l>
             
               <l n="6.47">Et bene uelle sibi coalescit mira cupido.<milestone unit="page" n="74'"/>
               </l>
             
               <l n="6.48">Sed quam principio legem Deus addit, habenas</l>
             
               <l n="6.49">Hac laxare simul monitos et tendere iussit.</l>
             
               <l n="6.50">Quotquot<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w333"/>Quotquot obaudirent] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Quod si despicerent</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w333a">obaudirent,</seg> confestim culpa proteruos<ref target="#n337">
                     <seg xml:id="w337">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="6.51">Quotidie instabat foedans impingere retro,</l>
             
               <l n="6.52">Insano passos ferri per prona furore.</l>
             
               <l n="6.53">Hinc studia angelicę surgunt contraria genti,</l>
             
               <l n="6.54">Partem dum retro diuertit praua uoluntas,</l>
             
               <l n="6.55">Contra pars monitis dum restitit <add resp="amb256">altera parens</add>.</l>
             
               <l n="6.56">Vtraque continuis posthac exercita pugnis</l>
             
               <l n="6.57">Perpetuis agitat certamina mutua bellis.</l>
             
               <l n="6.58">Vni dum lectos tendunt auertere coelo</l>
             
               <l n="6.59">Atque Herebi densare globos noctemque <add resp="amb256">profundam</add>, </l>
             
               <l n="6.60">Alteri at expediunt, qua lux se admiserit <add resp="amb256">alto</add>
               </l>
             
               <l n="6.61">Terrenę nebulę et nigrę caliginis orę,</l>
             
               <l n="6.62">Vsque adeo cupidi diuersum munus obire</l>
             
               <l n="6.63">Disparibus studiis post iam discrimina facta.</l>
             
               <l n="6.64">Hic nam prouehitur conspectu numinis alti,</l>
             
               <l n="6.65">
                  <add resp="amb256">Regulat</add> hinc actus capta moderatus <seg xml:id="w429">amusi,</seg>
               </l>
             
               <l n="6.66">Nititur arbitrio, diuino lumine cassus,</l>
             
               <l n="6.67">Atque per immensos agitatus uoluitur alter.</l>
             
               <l n="6.68">Inde ut cessit iners expertus cuncta, remotis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w461"/>remotis . . . 70 usquam] </mentioned>Mt 4, 1-11</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.69">Cum <seg xml:id="w449">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w449"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>dudum</p>
                  </note> in siluis ageret ieiunia Christus,</l>
             
               <l n="6.70">Vt sibi non aditum tentanti repperit <seg xml:id="w461a">usquam,</seg>
               </l>
             
               <l n="6.71">Longe alio uersus scribarum pectora Demon</l>
             
               <l n="6.72">Aggreditur uersatque animos, accendit et iram.</l>
             
               <l n="6.73">Namque nouis adeo exemplis turbantur, aperta</l>
             
               <l n="6.74">Aethra mouet trepidos impressaque semita coelo,</l>
             
               <l n="6.75">Et nigri toties dicto lex irrita lęti.</l>
             
               <l n="6.76">Mirati faciles dimittere Tartara Manes</l>
             
               <l n="6.77">Pręsidium tantum decernunt tollere terris</l>
             
               <l n="6.78">Demones, ac odiis <add resp="amb256">instigant aemula corda</add>.</l>
             
               <l n="6.79">Ergo et tunc <seg xml:id="w512a">lectam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w512"/>lectam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> missam</p>
                  </note> iam concio <seg xml:id="w515">cuncta</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w515"/>cuncta] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> lecta</p>
                  </note> cohortem</l>
             
               <l n="6.80">Spectabat procerum, uerbisque exasperat iram:</l>
             
               <l n="6.81">"Quo semel <add resp="amb256">oranti </add>dimissa licentia templo</l>
             
               <l n="6.82">Euasit? Populus dictis factisque repente</l>
             
               <l n="6.83">Attonitus rediit, contra contabuit omnis</l>
             
               <milestone unit="page" n="75"/>
               <l n="6.84">Noster honos, missis aduersus liber habenis</l>
             
               <l n="6.85">Inuehitur, quantum generi labentibus annis</l>
             
               <l n="6.86">Ipsa dies nostro detraxit, cernere solem</l>
             
               <l n="6.87">Non pudet? Heu noctis gens huius digna tenebris,</l>
             
               <l n="6.88">Quo lapsum de mente decus tibi cessit, et ipsa</l>
             
               <l n="6.89">Interiit uirtus animi? Torpemus <add resp="amb256">in uno </add>
               </l>
             
               <l n="6.90">Attoniti: mores o prisci et temporis <add resp="amb256">aeuum</add>!</l>
             
               <l n="6.91">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w627"/>Hęc . . . 97 regni] </mentioned>J. AJ 13, 288-298; 405-410</p>
                  </note> olim nomen <add resp="amb256">Pharisęum cura manebat</add>,</l>
             
               <l n="6.92">Quando malis probitate graues <add resp="amb256">iam</add> regibus <add resp="amb256">ipsis</add>
               </l>
             
               <l n="6.93">Ac stantes pro Lege Patrum tormenta proterui</l>
             
               <l n="6.94">Nulla recusarent, et nos <add resp="amb256">qui</add> cęderet, ipse</l>
             
               <l n="6.95">Corruit, ut posthac reuocet prudentior uxor</l>
             
               <l n="6.96">Expulsos, nostro sperans <add resp="amb256">firmare fauore</add>
               </l>
             
               <l n="6.97">Ius <seg xml:id="w627">regni:</seg> de plebe uiro, <add resp="amb256">et</add> 
                  <add resp="amb256">cui, nescio, Christo</add>,</l>
             
               <l n="6.98">Nunc ut criminibus <add resp="amb256">laceremur in aede nephandis</add>!</l>
             
               <l n="6.99">Eia moras <add resp="amb256">animi segnis modo rumpere tempus</add>:</l>
             
               <l n="6.100">Nouerit hic, inquam, <add resp="amb256">maledictis ponere finem</add>,</l>
             
               <l n="6.101">
                  <seg xml:id="w655">Si</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w655"/>Si] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> cum</p>
                  </note> cruce iam clauis <add resp="amb256">confixus brachia tendet</add>,</l>
             
               <l n="6.102">Exemplo cunctis in sęcula <add resp="amb256">longa</add> futurus</l>
             
               <l n="6.103">Esse<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w670"/>Esse . . . fas] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> haud licitum</p>
                  </note> haud <seg xml:id="w670">fas</seg> plebi Pharisęum <add resp="amb256">offendere nomen</add>!"  </l>
             
               <l n="6.104">Sic propria surgens quidam de sede locutus</l>
             
               <l n="6.105">Obticuit; fremit ore senum tunc contio cuncta,</l>
             
               <l n="6.106">Et petit in certam Christum fera <add resp="amb256">murmure cędem</add>.</l>
             
               <l n="6.107">Consulto hic aderat Nicodemus, mente <add resp="amb256">futurum</add>
                  <ref target="#n705">
                     <seg xml:id="w705">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="6.108">Prospiciens, sceleris<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w710"/>sceleris . . . et] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> scelerum et tanta</p>
                  </note> tanti <seg xml:id="w710">et</seg> grauitate dolebat.</l>
             
               <l n="6.109">Atque ita progressus medio uenerabilis autor</l>
             
               <l n="6.110">Auspicium cępit dicendi: "Pręstat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w747"/>Pręstat . . . 114 pendet] </mentioned>Io 7, 51</p>
                  </note> agendis</l>
             
               <l n="6.111">In rebus nullo turbari pectora motu,</l>
             
               <l n="6.112">Et bene principio concordes legibus esse</l>
             
               <l n="6.113">Aeternis, alium trutinę non addere fastum,</l>
             
               <l n="6.114">Quatenus ambiguum sub certo examine <seg xml:id="w747">pendet.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.115">Atque utinam non multa diu pręsumeret olim</l>
             
               <l n="6.116">Discutienda prius uobis sententia pręceps,</l>
             
               <l n="6.117">Integrumque foret dicenti stringere uerbis</l>
             
               <l n="6.118">Omnia: quid potuit, quęso, pręscribere cuiquam?<milestone unit="page" n="75'"/>
               </l>
             
               <l n="6.119">In quo peccatur<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w776"/>peccatur contra] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> peccarent</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w776">contra</seg> pręcepta Deumque,</l>
             
               <l n="6.120">Ne liceat dicto errantes incessere saltem.</l>
             
               <l n="6.121">Continuo hic nobis haud esset cęde petendus,</l>
             
               <l n="6.122">Sed potius, culpam quicunque <add resp="amb256">redarguit autor</add>,</l>
             
               <l n="6.123">Audiri debet, quo, si quid forte repręhensum</l>
             
               <l n="6.124">Iure <seg xml:id="w806">fuit,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w806"/>fuit] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> esset</p>
                  </note> caueant moniti deflectere recto.</l>
             
               <l n="6.125">Adde, fidem ueri superant <add resp="amb256">quę protinus omnem</add>,</l>
             
               <l n="6.126">Prodigiis operata nouis ingentia facta.</l>
             
               <l n="6.127">Non pudet huic testem naturam opponere fraudi,</l>
             
               <l n="6.128">Surda alias soli dum iam fera <add resp="amb256">Tartara</add> parent,</l>
             
               <l n="6.129">Et dicto citius Manes ad <add resp="amb256">iussa</add> remittunt?</l>
             
               <l n="6.130">Ne referam mala tot <add resp="amb256">nullis curata</add> medelis,</l>
             
               <l n="6.131">Quodlibet<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w857"/>Quodlibet . . . refectum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>Et iam species longum [...]</p>
                  </note> et uitium naturę uoce <seg xml:id="w857">refectum.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.132">Sed <add resp="amb256">quoniam dudum sedit damnare nocentem</add>
               </l>
             
               <l n="6.133">Nulla uirum nobis quamuis <add resp="amb256">modo crimina </add>prodant,</l>
             
               <l n="6.134">Esto nocens, obeat mortem, <add resp="amb256">damnatus agatur</add>,</l>
             
               <l n="6.135">Si minus hoc turpes erimus <add resp="amb256">moriente futuri</add>.</l>
             
               <l n="6.136">Sin nihilo secius posthac <add resp="amb256">quoque culpa scelestis</add>
               </l>
             
               <l n="6.137">Hęrebit, pręstat melius <add resp="amb256">cognoscere causam</add>."</l>
             
               <l n="6.138">Vix ea fatus, adhuc addenti plurima uocem</l>
             
               <l n="6.139">Sustulit, et subito <add resp="amb256">concussa</add> est curia motu.</l>
             
               <l n="6.140">Increpat: "O fano non admittende <seg xml:id="w915">proterue,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w915"/>proterue] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> senatus</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.141">Ocyus hinc nostri cuneis <add resp="amb256">moueare </add>
                  <seg xml:id="w921a">senatus!"</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w921"/>senatus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> recedens</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.142">Impulsumque foras deturbant: illicet irę</l>
             
               <l n="6.143">Cessit et insanum linquit post terga furorem.</l>
             
               <l n="6.144">Interea strepitu resonabant omnia circum,</l>
             
               <l n="6.145">Qua stabat Christo castrensis turba reperto,</l>
             
               <l n="6.146">Erectis postquam largita licentia prędę.</l>
             
               <l n="6.147">Inuadunt clamore uirum: simul ergo ruentes</l>
             
               <l n="6.148">Inseruere manus capto, tunc uincula raptim</l>
             
               <l n="6.149">Expediunt, nectuntque manus et lactea colla.</l>
             
               <l n="6.150">Densatur globus, accurrit dum miles eodem</l>
             
               <milestone unit="page" n="76"/>
               <l n="6.151">Omnis, et umbonum crebro fulgore coruscant.</l>
             
               <l n="6.152">Ecce hominum manibus Sapientia diua tenetur,</l>
             
               <l n="6.153">Cum mole inclusa cuius coelestibus arte</l>
             
               <l n="6.154">Astra nitent intexta plagis, et cuncta reguntur.</l>
             
               <l n="6.155">Plus partum, Romane, tibi quam credis in ista</l>
             
               <l n="6.156">Nocte, capis coeli nullo discrimine regem!</l>
             
               <l n="6.157">O semel et captum si sede recondere noris,</l>
             
               <l n="6.158">Atque diu seruare sua per cuncta futurus</l>
             
               <l n="6.159">Secula ter foelix omnique beatior aeuo!</l>
             
               <l n="6.160">Forte uiri facies illato lumine uisa</l>
             
               <l n="6.161">Maiestate manum pulchri perterruit oris</l>
             
               <l n="6.162">Castrensem mouitque uiros absistere cępto,</l>
             
               <l n="6.163">Illico mansisset deserta in ualle relictus.</l>
             
               <l n="6.164">Scribarum aduertit sed mox male <add resp="amb256">prouidus</add> astus,</l>
             
               <l n="6.165">Extingui iussere facem qui protinus omnem,</l>
             
               <l n="6.166">Inducuntque nouum tunc raptim <add resp="amb256">militis</add> 
                  <add resp="amb256">agmen</add>,</l>
             
               <l n="6.167">Et uinctum tradunt commisso <add resp="amb256">ducere fune</add>.</l>
             
               <l n="6.168">Inde gradum docilis certatim miles iniuit</l>
             
               <l n="6.169">Dictaque Romano iactabat <add resp="amb256">plurima more</add>:</l>
             
               <l n="6.170">"Versa ruant hodie, Cęsar,<add resp="amb256"> licet omnia recto</add>, </l>
             
               <l n="6.171">Pandit iter Fortuna tamen tibi prospera coelo,</l>
             
               <l n="6.172">Non terris contenta caput pręponere Romam.</l>
             
               <l n="6.173">Inuentum in tenebris captiuum ducimus ipsum</l>
             
               <l n="6.174">Ecce Iouem, ni mox mergemur in aequore <add resp="amb256">proni</add>,</l>
             
               <l n="6.175">Exeret hęc apicem summo uictoria coelo."</l>
             
               <l n="6.176">Rursus et ambiguo mordebat <add resp="amb256">carmine scribam</add>:</l>
             
               <l n="6.177">"Heus cape, tende uirum, nec eo tu coge Quiritem!</l>
             
               <l n="6.178">Exitio didicere suo, coelestibus ultro</l>
             
               <l n="6.179">Qui coeunt, quantum sola formidine gaudent:</l>
             
               <l n="6.180">Cęruleas lusit sic Bacchi prędo per undas,</l>
             
               <l n="6.181">Proque dea Ixion nebulas tractauit inanes,</l>
             
               <l n="6.182">O peior nautis, Pharisęe, Ixione peior!"</l>
             
               <l n="6.183">Mirati<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1186"/>Mirati . . . ] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Tunc quicunque uiri cernebant ora retrorsus</p>
                  </note> porro uultum quicunque retrorsus<milestone unit="page" n="76'"/>
                  <seg xml:id="w1186"/>
               </l>
             
               <l n="6.184">Diuertunt, uicibus compręhenso <add resp="amb256">reste subibat</add>
               </l>
             
               <l n="6.185">Scriba, aeui maculę et uanę simulatio uitę,</l>
             
               <l n="6.186">Munus dum coemunt <add resp="amb256">operas in tale recentes</add>.</l>
             
               <l n="6.187">Quęritur haud sceleris <add resp="amb256">uulgaris uerna profano</add>
               </l>
             
               <l n="6.188">Officio, postquam Romanus repulit actis</l>
             
               <l n="6.189">Venalem tribuisse manum indignatus iniquis.</l>
             
               <l n="6.190">Rumor pręuertens gradientes attigit aurem</l>
             
               <l n="6.191">Pilati, capto gentem mox affore Christo</l>
             
               <l n="6.192">Inuidia linguę uexatam et moris honesti:</l>
             
               <l n="6.193">Mortales illum longe pręstare ferebat.</l>
             
               <l n="6.194">Ante<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1258"/>Ante . . . iniquę] </mentioned>Io 18, 13</p>
                  </note> tamen gens plena doli diuertit ad Annam,</l>
             
               <l n="6.195">Vt fraudem melius strueret tam cędis <seg xml:id="w1258">iniquę.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.196">Hic honor est habitus seniori, quippe iuuentus</l>
             
               <l n="6.197">Lęta per id noctis <add resp="amb256">secreta</add> in sede reperto</l>
             
               <l n="6.198">
                  <add resp="amb256">Gratatur</add> Christo, properare ad tecta monetque</l>
             
               <l n="6.199">Pontificis, cuius iussis ea facta per umbras,</l>
             
               <l n="6.200">Atque illo proceres iam conuenisse ferebat.</l>
             
               <l n="6.201">Tunc introduci iussus simul <add resp="amb256">adstitit</add>, Annas<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1305"/>Annas . . . illo] </mentioned>Io 18, 19</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.202">Dogmata doctrinę quę tradat quęrit ab <seg xml:id="w1305">illo.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.203">"Nil<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1343"/>Nil . . . 208 potestas] </mentioned>Io 18, 20-21</p>
                  </note> opus ut referam, docui <add resp="amb256">quęcunque, licebat</add>
               </l>
             
               <l n="6.204">Quippe omnes audire palam; <add resp="amb256">uox</add> publica nempe</l>
             
               <l n="6.205">Nostra fuit, prorsus me nemo redarguet unquam</l>
             
               <l n="6.206">Clam docuisse meos notis contraria dictis,</l>
             
               <l n="6.207">Quoque tibi orabam templum sedesque frequentes</l>
             
               <l n="6.208">Dictorum testes scitandi larga <seg xml:id="w1343">potestas."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.209">Vix<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1386"/>Vix . . . 215 proterue] </mentioned>Io 18, 22</p>
                  </note> ea fatus, <add resp="amb256">adhuc dicenti sustulit</add> alto</l>
             
               <l n="6.210">Et pugnum incussit deiectum robore toto</l>
             
               <l n="6.211">In faciem, uultuque <add resp="amb256">notę saliere rubentes</add>
               </l>
             
               <l n="6.212">Et cruor emicuit geminis de naribus ardens,</l>
             
               <l n="6.213">Moxque stetit liuor percussa parte tumorque.</l>
             
               <l n="6.214">Iurgia percussor dehinc uerbis addit acerbis:</l>
             
               <l n="6.215">"Visum pontifici sic respondere, <seg xml:id="w1386">proterue?"</seg>
               </l>
             
               <l n="6.216">Cui<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1428"/>Cui . . . 221 facti] </mentioned>Io 18, 23</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1393"/>Cui . . . dicta] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Hęc Christus contra cui reddit mollia uerba</p>
                  </note> Christus contra tunc reddit mollia <seg xml:id="w1393">dicta:</seg>
               </l>
             
               <l n="6.217">"Omnis abesse loco pręsenti iniuria debet,</l>
             
               <l n="6.218">Vltor ubi pręsit, qui sontum crimina punit,<milestone unit="page" n="77"/>
               </l>
             
               <l n="6.219">Atque ubi teste mihi te nil impune fuisset.</l>
             
               <l n="6.220">Nulla iccirco tibi restabat cędere causa,</l>
             
               <l n="6.221">Cuiuscunque licet tam prompto uindice <seg xml:id="w1428">facti."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.222">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1440"/>Protinus . . . aedes] </mentioned>Io 18, 24</p>
                  </note> inde agitur, uinci rursusque iubetur,</l>
             
               <l n="6.223">Atque petunt Caiphę preciosi <add resp="amb256">marmoris </add>,</l>
             
               <l n="6.224">Vtque adeunt, captum circum fremit ore tumultus.</l>
             
               <l n="6.225">Absorbet domus alta uiros, haud protinus ulla</l>
             
               <l n="6.226">Obstabant turbę iam claustra foresque patebant.</l>
             
               <l n="6.227">Forte aderat facti audito rumore Iosippus,</l>
             
               <l n="6.228">Quem Ramatha alta tulit Sophinis abdita saxis,</l>
             
               <l n="6.229">Prędiues Ramatha Helcanę patria inclyta quondam.</l>
             
               <l n="6.230">Expulit hic animi generosus mente <add resp="amb256">timorem</add>,</l>
             
               <l n="6.231">Contra omnes ausus Christum defendere solus,</l>
             
               <l n="6.232">Notus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1516"/>Notus . . . 235 iubebat] </mentioned>Io 18, 15</p>
                  </note> principibus, cunctis et ciuibus <add resp="amb256">aeque</add>,</l>
             
               <l n="6.233">Erroris uani contemptor in atria fertur.</l>
             
               <l n="6.234">Conspecto qui mox ingressus ad ostia Petro</l>
             
               <l n="6.235">Intro hominem admitti custodes uoce <seg xml:id="w1516">iubebat.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.236">Cui<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1544"/>Cui . . . 239 ferebat] </mentioned>Mt 26, 69-70; Mc 14, 66-68; Lc 22, 55-57 </p>
                  </note> fortuna tulit subeunti ut protinus esset</l>
             
               <l n="6.237">Obuia serua domus; timuit perterritus ille</l>
             
               <l n="6.238">Tunc subita pulsus mulieris uoce negatque<ref target="#n1536">
                     <seg xml:id="w1536">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="6.239">Nosse uirum, comitem cuius tunc serua <seg xml:id="w1544">ferebat.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.240">Vestibulum ingressos mox atria lata receptant.</l>
             
               <l n="6.241">Porticus auratos niueas incincta columnas</l>
             
               <l n="6.242">Arcus pandebat dictis inscripta uetustis:</l>
             
               <l n="6.243">"Legibus aeternis hominum sententia discors</l>
             
               <l n="6.244">Attriuit semper misero mortalia casu".</l>
             
               <l n="6.245">Curia consiliis iuxta subit apta ferendis.</l>
             
               <l n="6.246">Atque erat antiquas species hic cernere <add resp="amb256">uatum</add>, </l>
             
               <l n="6.247">Et iuxta prędicta aeuo quam multa <add resp="amb256">futuro</add>:</l>
             
               <l n="6.248">"Iudicio damnata cadet Sapientia sontum". </l>
             
               <l n="6.249">Cui respondebat paries contrarius: "Vltrix</l>
             
               <l n="6.250">Poena aderit sceleris, terras formidinis implens</l>
             
               <l n="6.251">Ostendet sese uindex Sapientia quando".</l>
             
               <l n="6.252">Postquam intro sistunt, coram comparuit ore</l>
             
               <milestone unit="page" n="77'"/>
               <l n="6.253">Intrepido Christus, celsa uelut Hesperus aethra,</l>
             
               <l n="6.254">Cum tacet omne nemus, canentis et aequora ponti,</l>
             
               <l n="6.255">Ipse facem quassat lunaris et aemula lucis</l>
             
               <l n="6.256">Lumina, nec noctis patitur torpere tenebras.</l>
             
               <l n="6.257">
                  <seg xml:id="w1649">Ingresso</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1649"/>Ingresso] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. ex</hi> ingresso</p>
                  </note> stetit inde furor compressus et ira,</l>
             
               <l n="6.258">Atque diu nulli permissum est hiscere quicquam.</l>
             
               <l n="6.259">Tandem auersa uirum sunt ora et mutuus ultro</l>
             
               <l n="6.260">Aspectus lentos exasperat, omnis abiuit</l>
             
               <l n="6.261">Inde pudor castique rubens reuerentia uultus.</l>
             
               <l n="6.262">Tunc motus animo sensim rediere priores,</l>
             
               <l n="6.263">Ceu quondam late pelago leuis <add resp="amb256">incidit</add> Eurus,</l>
             
               <l n="6.264">Insequitur cęlo nebulas inuectus aperto</l>
             
               <l n="6.265">Quem Notus, huc fluctus sublatos uerberat Auster</l>
             
               <l n="6.266">Immissus, subitoque ruens simul imprimit undis</l>
             
               <l n="6.267">
                  <add resp="amb256">Aphricus adnixuque agitata uolumina turbat</add>:</l>
             
               <l n="6.268">Opposita pugnat Zephyrus quo fronte, sonantem</l>
             
               <l n="6.269">Vna commotis comitatur Circius undis,</l>
             
               <l n="6.270">Incumbitque Aquilo gelida de parte, rapitque</l>
             
               <l n="6.271">
                  <add resp="amb256">Quisque</add> sibi pelagus dubium, cui cesserit olim,</l>
             
               <l n="6.272">Quamuis iam toto surgant certamina ponto;</l>
             
               <l n="6.273">Omne perit naui regimen, conflicta magistrum</l>
             
               <l n="6.274">Non audit, subitis agitatur depręhensa procellis.</l>
             
               <l n="6.275">Tunc pulsant memores offensę uera loquentis,</l>
             
               <l n="6.276">Inuersę<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1770"/>Inuersę . . . templo] </mentioned>Mt 21, 12; Mc 11, 15</p>
                  </note> tabulę, diffusa pecunia <seg xml:id="w1770">templo.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.277">Illicet ardescunt animi, redit impetus acer,</l>
             
               <l n="6.278">Et tempestiue titubantibus aduenit Annas,</l>
             
               <l n="6.279">Vnde sui caperent exordia prima furoris.</l>
             
               <l n="6.280">Inter Iudęos genus huic ignobile quondam,</l>
             
               <l n="6.281">Antiqua Babilone domus paruique penates:</l>
             
               <l n="6.282">Antistes templi ascitus, dum gloria gentis</l>
             
               <l n="6.283">Obliqua inuidia atque odiis uexaret iniquis</l>
             
               <l n="6.284">Herodem proauos numerantis stemmate longo.</l>
             
               <l n="6.285">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1831"/>Sed . . . ademptum] </mentioned>J. AJ 18, 2</p>
                  </note> non ille diu tanto tamen usus honore,</l>
             
               <l n="6.286">Quem sibi mox de more nouo lugebat <seg xml:id="w1831">ademptum.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.287">Vsque adeo quocunque dolor deflexit et ira,<milestone unit="page" n="78"/>
               </l>
             
               <l n="6.288">Obtinuit leges uel contra foemina semper.</l>
             
               <l n="6.289">Sed nunquam male cępta diu mansere, caditque</l>
             
               <l n="6.290">Lęta dies uultu miseris alludere uisa.</l>
             
               <l n="6.291">Hircani soboles solio uix reddita, rursus</l>
             
               <l n="6.292">Heu subitis impulsa malis domus occidit omnis.</l>
             
               <l n="6.293">Sed non mota semel posthac reuocata rediuit</l>
             
               <l n="6.294">Relligio; lucro stabat uenalis, auarus,</l>
             
               <l n="6.295">Qua semel ostensum, quęstum Romanus agebat,</l>
             
               <l n="6.296">Ac primi, positam quamuis licitetur ad hastam,</l>
             
               <l n="6.297">Semper apud memores precium remanebat honoris.</l>
             
               <l n="6.298">Nec tenuis uulgo manabat fama, potestas</l>
             
               <l n="6.299">Sumpta recens fuerat quod nulla lege timoris,</l>
             
               <l n="6.300">Augebatque fidem cęptum non omine dextro,</l>
             
               <l n="6.301">Quosque tot infęlix excęperat exitus olim.</l>
             
               <l n="6.302">Inde uiro nomen, qui mox in parte <add resp="amb256">receptus</add>
               </l>
             
               <l n="6.303">Consors pontificum communia sceptra regebat.</l>
             
               <l n="6.304">Ingressum cuneis excępit curia <add resp="amb256">postquam</add>,</l>
             
               <l n="6.305">Hic retro uinclis adductum brachia cernit,</l>
             
               <l n="6.306">Certabant stantes cui circum illudere dictis:</l>
             
               <l n="6.307">"Fas<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1981"/>Fas . . . 309 nato] </mentioned>Lc 22, 66-67</p>
                  </note> monstrare tibi modo <add resp="amb256">quantum</add> libera fando</l>
             
               <l n="6.308">Lingua fuit, fas hic et crescere crimine nostro,</l>
             
               <l n="6.309">Quidue fidem de stirpe Dei dat dicere <seg xml:id="w1981">nato."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.310">Stabat<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2116"/>Stabat . . . 329 timore] </mentioned>Mt 26, 69-74; Mc 14, 66-71; Lc 22, 56-60</p>
                  </note> hic in cauea coram nil protinus hiscens.</l>
             
               <l n="6.311">Ast inter uernas procul<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1995"/>procul . . . iam] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> factum extra</p>
                  </note> hinc <seg xml:id="w1995">iam</seg> Petrus ad ignem</l>
             
               <l n="6.312">Forte dolens <seg xml:id="w2001">aderat,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2001"/>aderat] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> stabat</p>
                  </note> qui turbas nocte secutus</l>
             
               <l n="6.313">Successum causę <seg xml:id="w2008">petiit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2008"/>petiit] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> uoluit</p>
                  </note> spectare nephandę.</l>
             
               <l n="6.314">Quo<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2018"/>Quo . . . astans] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Foemina serua domus quo tunc accedit et astans</p>
                  </note> tunc forte domus ancilla accedit et <seg xml:id="w2018">astans</seg> 
               </l>
             
               <l n="6.315">Commouit iuuenes, quam mox sermone <seg xml:id="w2025a">procaci</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2025"/>procaci] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> petebant (<hi rend="i">in textu</hi>) <hi rend="i">et</hi> lacessunt (<hi rend="i">e marg</hi>.)</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.316">
                  <seg xml:id="w2026">Exagitant,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2026"/>Exagitant] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> Lasciuo</p>
                  </note> sensimque uirum petulantia mollis</l>
             
               <l n="6.317">Gliscebat, mordente strepunt uicina <add resp="amb256">cachinno</add>.</l>
             
               <milestone unit="page" n="78'"/>
               <l n="6.318">At uelut attonitus tristis fixo ore seorsum</l>
             
               <l n="6.319">Stabat multa tuens obliquo lumine Petrus,</l>
             
               <l n="6.320">Atque aure intentus captabat plura uicissim</l>
             
               <l n="6.321">Molliciem uisus grauitate repellere turpem.</l>
             
               <l n="6.322">Continuo hunc oculis mulier depręhensa notauit,</l>
             
               <l n="6.323">Et leuiter stringit uerbis, mordetque sedentem:</l>
             
               <l n="6.324">"Clam fore te demum huc ducti de parte putasti,</l>
             
               <l n="6.325">Ipso qui cultu appares Galilęus et ore?"</l>
             
               <l n="6.326">Hęrens cui iuuenis perculsum fortius urget:</l>
             
               <l n="6.327">"Ingressum temere huc tenuis non poena manebit."</l>
             
               <l n="6.328">Haud nosse ille hominem defendit, et hactenus ultro</l>
             
               <l n="6.329">Iurat terrenti excussus de mente <seg xml:id="w2116">timore.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.330">Ast intro ingressus coram processit et inde </l>
             
               <l n="6.331">Sermonem doctus facili serit ore Iosippus,</l>
             
               <l n="6.332">Ad mortem sperans damnari haud posse Magistrum</l>
             
               <l n="6.333">Si modo legitimo cognoscant limite causam.</l>
             
               <l n="6.334">"Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2177"/>Non . . . 339 urbi] </mentioned>J. AJ 17, 13</p>
                  </note> uetus exemplum, nec nostra aetate remota</l>
             
               <l n="6.335">Res, hodie pueri sed quam meminisse ualebunt.</l>
             
               <l n="6.336">Causa stetit regi quod cędes facta, paterno</l>
             
               <l n="6.337">Eiectus regno quare procul <add resp="amb256">exulet oris</add>
               </l>
             
               <l n="6.338">Hesperiis, pręsitque recens Romana potestas</l>
             
               <l n="6.339">Huic <seg xml:id="w2177">urbi,</seg> mactare uetat quę prouida ciuem,</l>
             
               <l n="6.340">In quem animaduertit positis ex legibus illa,</l>
             
               <l n="6.341">Si cognoscenti stet poenę causa necisque.</l>
             
               <l n="6.342">Atque ideo uobis studio accusantibus acri</l>
             
               <l n="6.343">Id primum et summum est culpam obiecisse nocenti.</l>
             
               <l n="6.344">Huic hodie sceleri quid tanto uertitis ergo,</l>
             
               <l n="6.345">Debeat ut merita iam nunc occumbere morte,</l>
             
               <l n="6.346">Aut quos ad crimen testes adducitis, oro,</l>
             
               <l n="6.347">Causa aditu uobis ne forte hęc hęreat ipso?"</l>
             
               <l n="6.348">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2261"/>Vt . . . 351 loquelam] </mentioned>Mt 26, 69, Mc 14, 55-56; Lc 22, </p>
                  </note> dixit, cunctis <add resp="amb256">eadem</add> sententia sedit,</l>
             
               <l n="6.349">Scitari testes et mortis quęrere causas.</l>
             
               <l n="6.350">Tunc delatorum subito comparuit intus</l>
             
               <l n="6.351">Turba frequens, facilis uenalem agitasse <seg xml:id="w2261">loquelam.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.352">Dissona uox oritur, magnis clamoribus instant.<milestone unit="page" n="79"/>
               </l>
             
               <l n="6.353">Hic primum, res mira, quibus maledicere pronum</l>
             
               <l n="6.354">Pectus erat, linguam iam uis occulta ferebat</l>
             
               <l n="6.355">Exorsis alio: referunt ingentia magni</l>
             
               <l n="6.356">Facta ducis, ueram uirtutem rite <add resp="amb256">docentis</add>.</l>
             
               <l n="6.357">Quidam ait: "Hunc uidi lugentem <add resp="amb256">funere matris</add>,</l>
             
               <l n="6.358">Quando animam pueri <add resp="amb256">tenues reuocauit</add> in artus.</l>
             
               <l n="6.359">Quin<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2348"/>Quin . . . 365 nusquam] </mentioned>Mt 14, 13-21</p>
                  </note> alias", inquit, "cum iam <add resp="amb256">secederet</add> alta</l>
             
               <l n="6.360">In nemora et siluas, <add resp="amb256">iussumque recumbere</add>, postquam</l>
             
               <l n="6.361">Orasset, seram quem tunc protraxit ad horam</l>
             
               <l n="6.362">Sermonem, paucis <seg xml:id="w2332">saciauit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2332"/>saciauit] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> saturauit</p>
                  </note> panibus ingens</l>
             
               <l n="6.363">Vulgus eo miro dicentem ardore secutum.</l>
             
               <l n="6.364">Vnde penu superat pransis plenique canistri</l>
             
               <l n="6.365">Tolluntur, <seg xml:id="w2348">nusquam</seg> cum post discedere uellent,</l>
             
               <l n="6.366">Quos factis iuxta et docto sermone tenebat.</l>
             
               <l n="6.367">Ni furtim fugeret, seseque absconderet illinc,</l>
             
               <l n="6.368">Huic regni populus sceptrum et diadema ferebat."</l>
             
               <l n="6.369">Pellitur amotus, uisus nihil utile causę</l>
             
               <l n="6.370">Dicere, sed laudum segetem legisse uirumque</l>
             
               <l n="6.371">Commendare, suo nec fungi munere rite.</l>
             
               <l n="6.372">Alter adit posthac et uerbis aggerit iras:</l>
             
               <l n="6.373">"Eia cauete uirum uos hunc dimittere, ciues,</l>
             
               <l n="6.374">Quin agite et captum sublimi tollite ligno,</l>
             
               <l n="6.375">Instar<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2423"/>Instar . . . lęsos] </mentioned>Nm 21, 6-9 </p>
                  </note> quem Moses spectandum sustulit anguem,</l>
             
               <l n="6.376">A sęuo quando defendit uulnere <seg xml:id="w2423">lęsos.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.377">Naturam uirtus huius superauit et artem,</l>
             
               <l n="6.378">Visum restituens oculorum lumine cassis,</l>
             
               <l n="6.379">Ac dicto emendans uitiati corporis <add resp="amb256">artus</add>.</l>
             
               <l n="6.380">Vidi<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2473"/>Vidi . . . 384 iussum] </mentioned>Io 5, 1-10</p>
                  </note> ego nam nuper tam longum tempus ad undas</l>
             
               <l n="6.381">Vicino frustra positum iacuisse grabato,</l>
             
               <l n="6.382">Neruis cui gressus contractis nulla facultas,</l>
             
               <l n="6.383">Mersari optantem quoties foret hora lacunis,</l>
             
               <milestone unit="page" n="79'"/>
               <l n="6.384">Erectum subito stratis incedere <seg xml:id="w2473">iussum;</seg>
               </l>
             
               <l n="6.385">Cumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2489"/>Cumque . . . 387 asellum] </mentioned>Mt 12, 9-14</p>
                  </note> incustodita probarent Sabbata, contra</l>
             
               <l n="6.386">Nullam ubi committi culpam contenderet ille</l>
             
               <l n="6.387">Exemplo lapsum fouea ducentis <seg xml:id="w2489">asellum.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.388">Atque huic ingenium, non uulgo quale, cupido</l>
             
               <l n="6.389">Nulla uirum exagitat, degit contemptor honorum</l>
             
               <l n="6.390">Atque uoluptatum, grauis obiurgator in omnes </l>
             
               <l n="6.391">Inuehitur, nulli parcit maledicere <seg xml:id="w2514">noxę.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2514"/>noxę] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> culpę</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.392">Sed quos pęnituit facti, tamen excipit omneis,</l>
             
               <l n="6.393">Quantumuis magni non criminis arbiter asper."</l>
             
               <l n="6.394">Dumque peroraret claras inuitus Iesu</l>
             
               <l n="6.395">In laudes, agitur cuneis turbatus, et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2608"/>et . . . 406 dierum] </mentioned>Mt 26, 61; Mc 14, 57-58; Io 2, 13-19</p>
                  </note> alter</l>
             
               <l n="6.396">Succedit, iam quo conuincat ferre repertum</l>
             
               <l n="6.397">Protestans, subito dicenti exordia turgent.</l>
             
               <l n="6.398">Diruta templa solo, multo tamen ante paratam</l>
             
               <l n="6.399">Materiam, exhaustos tot rursus in aedita sumptus,</l>
             
               <l n="6.400">Perfectum referebat opus uix tempore longo.</l>
             
               <l n="6.401">Insuper his magnis contendens uocibus addit:</l>
             
               <l n="6.402">"Illum ego miscentem quicquid uenale per aedem,</l>
             
               <l n="6.403">Impulsos agere et trepidis instare flagello,</l>
             
               <l n="6.404">Facti quando sibi cuidam dare signa petenti</l>
             
               <l n="6.405">Pollicitum memini, fuerit si forte soluta,</l>
             
               <l n="6.406">Restituisse trium spacio se posse <seg xml:id="w2608">dierum."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.407">Dicta peroranti sensim postrema tepebant,</l>
             
               <l n="6.408">Visaque principio languere remissa tumenti.</l>
             
               <l n="6.409">Exoritur murmur, tunc uerbis obstrepit omnis</l>
             
               <l n="6.410">Curia, nec uocem posthac audire licebat</l>
             
               <l n="6.411">Orantis, dicti tandem pertesus abiuit.</l>
             
               <l n="6.412">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2681"/>Ecce . . . 418 fidens] </mentioned>Mt 26, 62; Mc 14, 60</p>
                  </note> autem Caiphas subitis erroribus anceps,</l>
             
               <l n="6.413">Fraudis iter postquam pręclusum cernit et ore</l>
             
               <l n="6.414">Stantem compresso Christum, prorumpit in iram:</l>
             
               <l n="6.415">"Inter tot securus agis modo crimina, tanta</l>
             
               <l n="6.416">Nec purgas obiecta tibi? Non cura seuerę</l>
             
               <l n="6.417">Vlla reum tangit censurę, quippe fugauit</l>
             
               <l n="6.418">Corde metum frustra sibi multum audacia <seg xml:id="w2681">fidens."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.419">Talibus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2689"/>Talibus . . . ] </mentioned>Mt 26, 63; Mc 14, 61</p>
                  </note> haud quicquam motus reticebat Iesus.<milestone unit="page" n="80"/>
                  <seg xml:id="w2689a"/>
               </l>
             
               <l n="6.420">Tunc animi compos Caiphas non amplius intro</l>
             
               <l n="6.421">Acciri proceres surgens de sede iubebat.</l>
             
               <l n="6.422">Interiusque aditus tunc qua pergebat in aedes</l>
             
               <l n="6.423">Ingressus tendit, longo mox curia <add resp="amb256">tractu</add>
               </l>
             
               <l n="6.424">Insequitur surgens abeuntem: libera stanti est</l>
             
               <l n="6.425">Continuo in Christum permissa licentia turbę.</l>
             
               <l n="6.426">Educunt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2805"/>Educunt . . . 437 relinquit] </mentioned>Mt 26, 69-75; Mc 14, 66-72; Lc 22, 55-62; Io 18, 25-27</p>
                  </note> primo tunc rursus in atria uinctum,</l>
             
               <l n="6.427">Egressoque oculis occurrit Petrus ad ignem</l>
             
               <l n="6.428">Ancilę rursus per iurgia sęua petitus:</l>
             
               <l n="6.429">Territus ille uirum iam dudum nosse negabat.</l>
             
               <l n="6.430">Voce una insonuit lucis pręnuntius ales,</l>
             
               <l n="6.431">Et ferit attonitum reiecto lumine Christus.</l>
             
               <l n="6.432">Ille graui ueluti subito Thias <add resp="amb256">excita somno</add>
               </l>
             
               <l n="6.433">Ambigit, an cernat notum dum prospicit <add resp="amb256">Hebrum</add>,</l>
             
               <l n="6.434">Mentis inops quid agat, qua perstet sede locoque</l>
             
               <l n="6.435">Ignorat: sensim incauto rediere Magistri</l>
             
               <l n="6.436">Dicta tamen, lachrimę memori <add resp="amb256">simul ora rigabant</add>.</l>
             
               <l n="6.437">Exit acerba gemens <add resp="amb256">inuisaque tecta </add>.</l>
             
               <l n="6.438">Recta illum montes desertaque lustra secutum</l>
             
               <l n="6.439">Fama refert, questus lamentaque dira nouantem</l>
             
               <l n="6.440">Flebile quotidie uulgasse per inuia factum:</l>
             
               <l n="6.441">"Sic animi noxam ingrati moerore luentem</l>
             
               <l n="6.442">Mens auersa, manent memori quę <add resp="amb256">plurima corde</add>,</l>
             
               <l n="6.443">Rettulit hęc cuinam de multis pręmia facto?</l>
             
               <l n="6.444">Hoc rara humanę meruit doctrina salutis,</l>
             
               <l n="6.445">Hoc animo species defixa fideliter alto, </l>
             
               <l n="6.446">Nudauit propriam cum lucem habitumque reduxit</l>
             
               <l n="6.447">Carnis, et insolito subitus splendore refulsit,</l>
             
               <l n="6.448">Lazarus hoc demum iussus prodire sepulchro?</l>
             
               <l n="6.449">Hoc quod et exiguo satiauit milia pane</l>
             
               <l n="6.450">Tot populi? Quęcunque alia et numerasse negatum est.</l>
             
               <l n="6.451">O frustra indignis ingens sata gratia semper!</l>
             
               <milestone unit="page" n="80'"/>
               <l n="6.452">Non ego par quondam iam tanta luce micanti</l>
             
               <l n="6.453">Inter coelestes, modo qui tenebrosior Orco est,</l>
             
               <l n="6.454">De grege qui pridem multum numerabar amato</l>
             
               <l n="6.455">Aggestus lectis dignantis uoce Magistri?</l>
             
               <l n="6.456">Excidit ut subito tam lęuę gratia menti</l>
             
               <l n="6.457">Immemoris, uano percussi corda <add resp="amb256">pauore</add>!  </l>
             
               <l n="6.458">Non hęc pollicitus iactabam plurima cęnę</l>
             
               <l n="6.459">Aspera cuncta pati atque ipsum defendere morte?</l>
             
               <l n="6.460">Heu quis mendacem tanto scelere expiet, oro!</l>
             
               <l n="6.461">Nuper apud Caipham depręhenso nocte neganti</l>
             
               <l n="6.462">Omnis honor uilis, despectaque dona fuere.</l>
             
               <l n="6.463">Sed iuuat hoc casu infausto meminisse <add resp="amb256">monentem</add>
               </l>
             
               <l n="6.464">Vt nobis oblita cadat clementia nunquam</l>
             
               <l n="6.465">Coelestis; saltem uel sic ęgisse licebit</l>
             
               <l n="6.466">Discipulum, pro conspectu pręsentia semper</l>
             
               <l n="6.467">Crimina quo <add resp="amb256">luerem lachrimis atque ubere </add>fletu.</l>
             
               <l n="6.468">In uita retinet spes hęc pectusque benignum</l>
             
               <l n="6.469">Doctoris suaui reuocantis uoce nocentes.</l>
             
               <l n="6.470">Quin cum <add resp="amb256">respiceret peccantem uinctus </add>in aula,</l>
             
               <l n="6.471">O mitem, aspectus o <add resp="amb256">iurgia grata monentis</add>!</l>
             
               <l n="6.472">Causa mihi, ne tunc quicquam imprudentius ausus</l>
             
               <l n="6.473">Aggrederer; questum in deserta atque inuia cessi.</l>
             
               <l n="6.474">Mortali hac demum moderor ratione dolori,</l>
             
               <l n="6.475">Gesta simul mecum repetens ac dicta Magistri,</l>
             
               <l n="6.476">Quę passim memori fero commentaria mente."</l>
             
               <l n="6.477">Talia per siluas <add resp="amb256">salebrosaque tesqua</add> ferebat.</l>
             
               <l n="6.478">Tris<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3091"/>Tris . . . 481 dolenti] </mentioned>Ov. Met. 10, 74-75</p>
                  </note> ille auroras, et <add resp="amb256">dum tria lumina</add> Vesper</l>
             
               <l n="6.479">Accendit, nunquam somno flectebat ocellos</l>
             
               <l n="6.480">Libabatque nihil; lachrimę lamentaque sola</l>
             
               <l n="6.481">Victus erat misero infoelicia facta <seg xml:id="w3091a">dolenti.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.482">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3150"/>At . . . 490 plagis] </mentioned>Mt 26, 67; Mc 14, 65; Lc 22, 63-65</p>
                  </note> simul in medium statuunt solioque locarunt,</l>
             
               <l n="6.483">Mox est in Christum permissa iniuria ludo.</l>
             
               <l n="6.484">Inuadunt operę, resonat clamoribus aula,</l>
             
               <l n="6.485">Pars tundit <add resp="amb256">palmis</add>, uellit pars altera crines,</l>
             
               <l n="6.486">Pars spuit in faciem; grauitas petulantibus oris</l>
             
               <l n="6.487">Sed quoniam obstabat, uellauit fascia uultum,<milestone unit="page" n="81"/>
               </l>
             
               <l n="6.488">Dehinc alapa obducto iam densior incidit, atque</l>
             
               <l n="6.489">Diuinare iubet ludens percussor opertum</l>
             
               <l n="6.490">Quis colaphum incussit; gliscunt iocularia <seg xml:id="w3150">plagis.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.491">Hic aderant lapsi superum de sedibus <add resp="amb256">olim</add>
               </l>
             
               <l n="6.492">Spectantes, quonam tandem sententia <add resp="amb256">uerget</add>
               </l>
             
               <l n="6.493">De domino humana uestito carne Deoque,</l>
             
               <l n="6.494">Qui tunc conspecto grauiter turbantur Iesu:</l>
             
               <l n="6.495">Terrentur uisis, trepidos fuga <add resp="amb256">corripit inde</add>.</l>
             
               <l n="6.496">Non secus appulsus refugit Chalcędona thynnus</l>
             
               <l n="6.497">Dextrum littus eo ui luminis usque secutus,</l>
             
               <l n="6.498">Percussi quando saxi candore latentis</l>
             
               <l n="6.499">Vertuntur, miscent turbato pręlia ponto,</l>
             
               <l n="6.500">Et subito repetunt contraria littora cursu.</l>
             
               <l n="6.501">Mox diuę lances solitus seruare Michael</l>
             
               <l n="6.502">Iusticię, quales dudum Clementia ponat</l>
             
               <l n="6.503">Miratus terrę gressus, ingrataque cuncta</l>
             
               <l n="6.504">Frustra apud immemores usque ad ludibria cernit,</l>
             
               <l n="6.505">Indecores plagas capitisque opprobria sacri.</l>
             
               <l n="6.506">"O", ait, "antiqui primęuo prodita partu</l>
             
               <l n="6.507">Exemplar mundi, Sapientia cana, creati,</l>
             
               <l n="6.508">Libra eadem iuste moderans iuga, pondus et aequum,</l>
             
               <l n="6.509">Censetur meritum mortale examine cuius,</l>
             
               <l n="6.510">Quo demissa iaces? Eadem regalia iura</l>
             
               <l n="6.511">Aetherio residens solio non deseris usquam,</l>
             
               <l n="6.512">Hic uir tot passus conuicia, sed Deus <add resp="amb256">illic</add>,</l>
             
               <l n="6.513">Vnus utrumque, idem <seg xml:id="w3285">subsistis</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3285"/>subsistis] </mentioned>
                        <hi rend="i">incertum utrum</hi> subsistis <hi rend="i">an</hi> subsistit <hi rend="i">legendum</hi>: subsitit <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> uirque Deusque,</l>
             
               <l n="6.514">Distinctum quamuis inter se restet utrumque.</l>
             
               <l n="6.515">Nate Patri, cuius late metuenda potestas,</l>
             
               <l n="6.516">Aequalis, tanto resides hic nudus honore!</l>
             
               <l n="6.517">Eia age, claustra Herebo <add resp="amb256">per dura hęc pone</add> patenti,</l>
             
               <l n="6.518">Quaque ostentat iter lęto uictoria <add resp="amb256">uultu</add>,</l>
             
               <l n="6.519">Rumpe uiam coelo, mox plebs delecta sequetur,</l>
             
               <milestone unit="page" n="81'"/>
               <l n="6.520">Quam tu pacabis posita combustus in ara,</l>
             
               <l n="6.521">Inuidia huc recidit male suasi antiqua uoluntas,</l>
             
               <l n="6.522">Atque repugnantis decreto Legis, et omni</l>
             
               <l n="6.523">Mecum cernentis nixu cęlestibus oris,</l>
             
               <l n="6.524">Artis in interitum tracto iam fraude parente,</l>
             
               <l n="6.525">Motus,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3375"/>Motus . . . est] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> 
                        <hi rend="i">duobus in textu expunctis sed omnino aequalibus versibus</hi>
                     </p>
                  </note> hic humanum prorsus genus impulit omne.</l>
             
               <l n="6.526">Scilicet hac, quanam redimatur culpa, repertum <seg xml:id="w3375">est.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.527">Iustitię pietas dehinc hęc a parte nocentum</l>
             
               <l n="6.528">Stabit in humanis exęquans quicquid iniquum est,</l>
             
               <l n="6.529">Et<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3396"/>Et . . . cuncta] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Inuentum reprobat dudum [...]</p>
                  </note> quę iam pridem reprobat mortalia <seg xml:id="w3396">cuncta,</seg>
               </l>
             
               <l n="6.530">Quo par libra iugo <seg xml:id="w3401">inuentum</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3401"/>inuentum] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> tandem</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">restaret</add> utroque.</l>
             
               <l n="6.531">Namque assumptus homo culpę reus, <add resp="amb256">omnis</add> et expers</l>
             
               <l n="6.532">Flagitii nexum generis qui sponte subiuit,</l>
             
               <l n="6.533">Sub<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3424"/>Sub . . . olim] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Ipse dei sub quo coelatur filius olim</p>
                  </note> quo nempe latet sublimis Filius, <seg xml:id="w3424">olim</seg>
               </l>
             
               <l n="6.534">Demissus uoto ut Patri libaret in ara.</l>
             
               <l n="6.535">Qui iam diuinę postquam quadrarit amusi,</l>
             
               <l n="6.536">Iustitię inde iugum sistens aequabit utrinque."</l>
             
               <l n="6.537">Astantem iuxta Vrielem raptabat in altum</l>
             
               <l n="6.538">Mens sublimis, adit tacitus penetralia diui</l>
             
               <l n="6.539">Arcani, in uoces tandem prorumpit apertas:</l>
             
               <l n="6.540">"Mens foecunda Patris profert, quo promitur oris</l>
             
               <l n="6.541">Vera sui species, Verbum iam luminis instar</l>
             
               <l n="6.542">Gignentis, rerum cunctarum ars facta creanti</l>
             
               <l n="6.543">Naturę diuę mortale quod intulit ultro,</l>
             
               <l n="6.544">Sic libare Patri sancto compulsus amore,</l>
             
               <l n="6.545">Rursus mortales animo complexus amico,</l>
             
               <l n="6.546">Factus mortalis commendat supplice uoto.</l>
             
               <l n="6.547">Tot mala namque hominum miseratus condolet atque</l>
             
               <l n="6.548">Nulli enarrandas pergit duplicare querelas.</l>
             
               <l n="6.549">Dum docet et reuocans errantes admonet, ipsum,</l>
             
               <l n="6.550">Proh dolor, inuitus uirtutum impegit in hostem. </l>
             
               <l n="6.551">Hinc diuersi abeunt, contra et contendit uterque.</l>
             
               <l n="6.552">Exorare Patrem hic gemitu certatque dolore,</l>
             
               <l n="6.553">Vellet mortalis clemens miserescere culpę;</l>
             
               <l n="6.554">Insonti pugnat contra ille <add resp="amb256">infestus</add>, et artes</l>
             
               <l n="6.555">Versat, quo medio tanta hęc obstacula tollat,</l>
             
               <milestone unit="page" n="82"/>
               <l n="6.556">Si tandem sic nemo malis impune resistat.</l>
             
               <l n="6.557">Hinc luit hic totam suscepto in corpore noxam,</l>
             
               <l n="6.558">Atque humeros oneri haud proprio subiecit agitque</l>
             
               <l n="6.559">Molem hanc, humani generis reparare ruinam</l>
             
               <l n="6.560">Vt<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3599"/>Vt . . . astris] </mentioned>
                        <hi rend="i">vers. add.</hi> 
                        <hi rend="i">e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> queat, ut reduces sublimibus inferat <seg xml:id="w3599">astris.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.561">Ceu spreto solio et regni post sceptra relicta</l>
             
               <l n="6.562">Militis ut munus solus certator obiret,</l>
             
               <l n="6.563">Sacro direptum capiti diadema reponit,</l>
             
               <l n="6.564">
                  <seg xml:id="w3619">Si</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3619"/>Si] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> ut</p>
                  </note> proprio teneat trepidantem robore turbam,</l>
             
               <l n="6.565">Aut<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3630"/>Aut . . . honorem] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Si tandem meritis uel sic aequaret honorem</p>
                  </note> tandem meritis speratum aequaret <seg xml:id="w3630">honorem</seg>
               </l>
             
               <l n="6.566">Pugnat, nec media meminit in cęde thiarę,</l>
             
               <l n="6.567">Stat pro conspectu cernens uelut <add resp="amb256">hostia dirum</add>
               </l>
             
               <l n="6.568">Captiuo Sathanam poscentem a sanguine poenas,</l>
             
               <l n="6.569">Quas modo sponte luens prędam a raptore <add resp="amb256">reposcit</add>,</l>
             
               <l n="6.570">Flagraque fert supplex dudum deuota <add resp="amb256">Parenti</add>,</l>
             
               <l n="6.571">Et trutinę, censor qua pensat cuncta, <add resp="amb256">reponit</add>.</l>
             
               <l n="6.572">Protinus hęc, decliue iugum qua parte <add resp="amb256">recumbit</add>,</l>
             
               <l n="6.573">Impellet Sathanam et nigrum damnabit ad Orcum,</l>
             
               <l n="6.574">Quando homini coelo sese lux large <add resp="amb256">refundet</add>,</l>
             
               <l n="6.575">Et uerę terris pietati altaria stabunt."</l>
             
               <l n="6.576">Ast intus, postquam cuneis iam <add resp="amb256">curia sedit</add>,</l>
             
               <l n="6.577">Exoritur murmur, sensim crebrescere uoces</l>
             
               <l n="6.578">Incipiunt, dispar poterat nec sermo <add resp="amb256">teneri</add>.</l>
             
               <l n="6.579">Turbatus mentem surgit de sede <add resp="amb256">sacerdos</add>,</l>
             
               <l n="6.580">Emicat, et solus uinctum repetebat Iesum,</l>
             
               <l n="6.581">Quem plagas inter tacitum et conuitia cernit.</l>
             
               <l n="6.582">Constitit et nutu dehinc ipse silentia iussit,</l>
             
               <l n="6.583">Talia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3776"/>Talia . . . 587 surgent] </mentioned>Mt 26, 63</p>
                  </note> mox orsus sedato pectore fatur:</l>
             
               <l n="6.584">"Fare age, et ambiguis tandem nos <add resp="amb256">exime</add> curis,</l>
             
               <l n="6.585">Per Deum obtestor, neu quicquam mente recondas:</l>
             
               <l n="6.586">Tune Dei soboles prędictus Vatibus olim,</l>
             
               <l n="6.587">Cuius in aduentu late aurea secula <seg xml:id="w3776">surgent?"</seg>
               </l>
             
               <l n="6.588">Hęc fatus tacuit, Christus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3855"/>Christus . . . 599 refugit] </mentioned>Mt 26, 64</p>
                  </note> dehinc ora resoluit:</l>
             
               <l n="6.589">"Testatur mens sponte tibi sublimia de me,</l>
             
               <l n="6.590">Quem probris media lacerari cernis in aula.</l>
             
               <l n="6.591">Iccirco ne uera loquar, me nulla mouebit<milestone unit="page" n="82'"/>
               </l>
             
               <l n="6.592">Fraus obliqua dolo tentantis; namque potestas</l>
             
               <l n="6.593">Est uobis hodie concessa illudere capto.</l>
             
               <l n="6.594">Ex hoc iam sacro quicunque piamine pectus</l>
             
               <l n="6.595">Expurgant, stantem diuina a parte uidebunt,</l>
             
               <l n="6.596">Coelestique hominum uotis descendere nimbo,</l>
             
               <l n="6.597">Qua uultum melius proprium natura reformat.</l>
             
               <l n="6.598">
                  <add resp="amb256">Notescam</add> hinc pręsens mortalibus obuius ultro,</l>
             
               <l n="6.599">Qua Deus humanum captum sub nube <seg xml:id="w3855">refugit."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.600">Hęc postquam dixit, subiecit protinus ille:</l>
             
               <l n="6.601">"Filius ergo Dei tu nunc et uera propago?"</l>
             
               <l n="6.602">"Facta fidem faciunt", ait, "et pręsentia flagra,</l>
             
               <l n="6.603">Quęque supra uires de me mens cogitat ultro</l>
             
               <l n="6.604">Esse Dei sobolem humano de sanguine cretam."</l>
             
               <l n="6.605">"Illicet<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3918"/>Illicet . . . 608 carebit] </mentioned>Mt 26, 65; Mc 14, 63-64; Lc 22, 71</p>
                  </note> audistis quod protulit impia", dixit,</l>
             
               <l n="6.606">"Lingua <add resp="amb256">nephas</add>: quid opus iam testibus <add resp="amb256">amplius, oro</add>?</l>
             
               <l n="6.607">Ecce scelus coram <add resp="amb256">prolatum audiuimus ipsi</add>,</l>
             
               <l n="6.608">Si culpa facinus tam grande audire <seg xml:id="w3918">carebit."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.609">Hęc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3942"/>Hęc . . . 612 iussus] </mentioned>Mt 26, 67; Mc 14, 65</p>
                  </note> dicens humeris una discindere uestem,</l>
             
               <l n="6.610">Atque <add resp="amb256">omnem</add> populum furiosas uertit in iras.</l>
             
               <l n="6.611">Incutiunt pugnos, resonat caput ictibus, atque</l>
             
               <l n="6.612">Integitur uultum, pulsantem dicere <seg xml:id="w3942">iussus.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.613">Expediunt fustes, operarum turba nouabat </l>
             
               <l n="6.614">Verbera; tunc pręsul medio <add resp="amb256">discedit </add>abitque.</l>
             
               <l n="6.615">Illi instant, repetunt iteratis pulsibus ictus,</l>
             
               <l n="6.616">Vrgent, et fremitu properantum perstrepit aula.</l>
             
               <l n="6.617">Sumpta in carne Deus patitur, licuitque uidere</l>
             
               <l n="6.618">Quantum sępe quidem ludunt mendacia uerum,</l>
             
               <l n="6.619">Vulgarique irrisa manet prudentia turbę,</l>
             
               <l n="6.620">Incassum medio dum Christus uapulat insons.</l>
             
               <l n="6.621">Vt rediit Caiphas, solium suspensus iniuit,</l>
             
               <l n="6.622">Et medius proceres simulac se collocat inter,</l>
             
               <l n="6.623">"Ancipites dudum quonam usque hęrebitis?" inquit.</l>
             
               <l n="6.624">"Expediet demum quis uos ambage profunda?</l>
             
               <l n="6.625">Dum frustra accusant, dum nemo redarguit illum,</l>
             
               <l n="6.626">Ecce obiecta fero, quę non purgauerit unquam.</l>
             
               <milestone unit="page" n="83"/>
               <l n="6.627">Quamlibet et grauiter defesso milite cęsus,</l>
             
               <l n="6.628">Fert tamen ille Dei promisso foedere sese</l>
             
               <l n="6.629">Prędictum stirpem, uiri lux alma patebit</l>
             
               <l n="6.630">Cuius in aduentu, ut gentes illuminet omnes.</l>
             
               <l n="6.631">Si modo Iudęi populum prius improbet orbis</l>
             
               <l n="6.632">Despectine<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4071"/>Despectine . . . illum] </mentioned> 
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Despectos tandem nos nunc patiamur, et illum</p>
                  </note> adeo nunc nos patiemur, et <seg xml:id="w4071">illum</seg>
               </l>
             
               <l n="6.633">Efferri supra mortales? Scilicet aeuum</l>
             
               <l n="6.634">Degamus posthac facti ludibria terris,</l>
             
               <l n="6.635">Gloria si populis, huius si nomen obumbret."</l>
             
               <l n="6.636">Dixit:<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4199"/>Dixit . . . 653 senatum] </mentioned>Lc 22, 66-67</p>
                  </note> continuo acciri fera concio Christum</l>
             
               <l n="6.637">Deposcit; mandant qui uinctum adduceret illo.</l>
             
               <l n="6.638">Tunc intromissus coram simul astitit heros.</l>
             
               <l n="6.639">Perstrinxit subito proceres, fugientibus astris</l>
             
               <l n="6.640">Lucifer ut, roseo cum solus restat Eoo,</l>
             
               <l n="6.641">Imminet, atque acies solus tenet ille tuentum.</l>
             
               <l n="6.642">Perculsi tacuere diu, diuertere tandem </l>
             
               <l n="6.643">Cuncti oculos; facto hoc pulsus pudor omnis abiuit,</l>
             
               <l n="6.644">Inde odium sensim compressaque tollitur ira.</l>
             
               <l n="6.645">Prętextu sumpto, captaret sedula Legem</l>
             
               <l n="6.646">Concio Mosaicam tanquam prędictaque Vatum,</l>
             
               <l n="6.647">Et uestigaret uenturi tempora regis</l>
             
               <l n="6.648">Messię, senior quidam sic protinus infit:</l>
             
               <l n="6.649">"Si quem nostra diu multum desiderat aetas, </l>
             
               <l n="6.650">Afflictis aderit qui rebus, quique secundus</l>
             
               <l n="6.651">Tandem aspirabit melius redeuntibus annis,</l>
             
               <l n="6.652">Ipse ades et nostris erras incognitus oris?</l>
             
               <l n="6.653">Prome palam, cogit suspensum hęc causa <seg xml:id="w4199">senatum."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.654">Dixit; cui Christus breuibus mox talia reddit:</l>
             
               <l n="6.655">"Nulla hac dimitti modo spes de compede uinctum,</l>
             
               <l n="6.656">Scitanti<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4224"/>Scitanti . . . est] </mentioned>Lc 22, 67-68</p>
                  </note> abnuitis cui respondere rogati,</l>
             
               <l n="6.657">Cuique fides dicto non <seg xml:id="w4224">est:</seg> sed uera fateri</l>
             
               <l n="6.658">Et iustam causam defendere morte iuuabit.</l>
             
               <l n="6.659">Ecce autem quęcunque Dei stant condita dicto,<milestone unit="page" n="83'"/>
               </l>
             
               <l n="6.660">Cuncta suo imperio late compręhensa reguntur,</l>
             
               <l n="6.661">Quę partim remanent diuini expertia captus,</l>
             
               <l n="6.662">Prędita sunt partim; non illos attamen haustus</l>
             
               <l n="6.663">Cuncta trahunt pariter, solos pietatis amore</l>
             
               <l n="6.664">Fontis inexhausti manante perenniter unda</l>
             
               <l n="6.665">Expleri, studium acre quibus deponitur, aptos,</l>
             
               <l n="6.666">Promouet, attingant illo, quos dextera uirtus,</l>
             
               <l n="6.667">Vt merito a lęua teneant se cętera parte</l>
             
               <l n="6.668">Voti cassa suoque uolumine uersa deorsum</l>
             
               <l n="6.669">Damnato <seg xml:id="w4300">fędus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4300"/>fędus] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> putidus</p>
                  </note> quę deuehit impetus Orco.</l>
             
               <l n="6.670">Hinc argumento fuerit si senserit ara</l>
             
               <l n="6.671">Ipsa Dei posthac dextra uirtute potentem,</l>
             
               <l n="6.672">Et sacris passim pręsentem rite litatis,</l>
             
               <l n="6.673">Admissus cordis si iam penetralibus alti</l>
             
               <l n="6.674">Purgaro prauo quęcunque infecta residunt</l>
             
               <l n="6.675">Morum usu, depulsa animę <add resp="amb256">cum</add> nocte redibit</l>
             
               <l n="6.676">Lux sua, me uires cuius mox auspice crescent</l>
             
               <l n="6.677">Ingresso qua porta patet pręstatque receptum,</l>
             
               <l n="6.678">Vanaque non temere <seg xml:id="w4358">hic</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4358"/>hic] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> ficto mendacia ludunt,</l>
             
               <l n="6.679">Sed semper uero demanat lęta uoluptas.</l>
             
               <l n="6.680">Sic adero posthac, pręsenti et <add resp="amb256">numine </add>noscar."</l>
             
               <l n="6.681">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4415"/>His . . . 686 uoluntas] </mentioned>Lc 22, 70</p>
                  </note> dictis murmur stetit, et commota profatur</l>
             
               <l n="6.682">Contio: "Tu sublime Dei modo pignus Olympo</l>
             
               <l n="6.683">Aduenis inuisisque humilem nouus incola terram? </l>
             
               <l n="6.684">Anne Dei, deprome palam, tu filius ergo?"</l>
             
               <l n="6.685">"Asserit hoc", inquit, "de me sententia uestra,</l>
             
               <l n="6.686">Quęque obstat bene conceptis obliqua <seg xml:id="w4415">uoluntas."</seg>
               </l>
             
               <l n="6.687">Continuo insonuit clamor, caua tecta resultant</l>
             
               <l n="6.688">Et caueis late uox exaudita meabat,</l>
             
               <l n="6.689">Ceu<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4432"/>Ceu . . . subito] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Quando uelut tonitrus subito</p>
                  </note> tonitrus, dum iam <seg xml:id="w4432">subito</seg> caua nubila rumpit,</l>
             
               <l n="6.690">Dum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4437"/>Dum contra] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> Dumque illa</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4437a">contra</seg> reboat tellus, differtur in auras.</l>
             
               <l n="6.691">"Haud opus est", inquit, "nunc testibus amplius ullis,</l>
             
               <l n="6.692">Qui modo dicentem percępimus auribus ipsum."</l>
             
               <l n="6.693">Inde agitur, strepitu circum subselia clangunt,</l>
             
               <milestone unit="page" n="84"/>
               <l n="6.694">Et mox in turbam ingenti stridore receptus</l>
             
               <l n="6.695">Vrgetur, colaphis datur illicet ire potestas</l>
             
               <l n="6.696">In faciem, pulsu tunc crebro tunditur ora.</l>
             
               <l n="6.697">Sed me longe alio raptum trahit impetus alta</l>
             
               <l n="6.698">Mente sequi, quascunque uices certaminis ultro</l>
             
               <l n="6.699">Suscepit uirtus uitioque impulsa repugnat,</l>
             
               <l n="6.700">Et facti fontem nostro depromere cantu.</l>
             
               <l n="6.701">Nam ratio primum et uirtus nos colligit intro</l>
             
               <l n="6.702">Ac ueros homines iubet esse, et tollere coelo</l>
             
               <l n="6.703">Ora simul, latos animę camposque recludit,</l>
             
               <l n="6.704">Quo ducit, tenuit quoscunque ea cura, latentem</l>
             
               <l n="6.705">Vestigans indago Deum, qui luce perenni</l>
             
               <l n="6.706">Obductus nebulis illa de parte coruscat.</l>
             
               <l n="6.707">Comimur huc ingressi animam perfectius, atque</l>
             
               <l n="6.708">Os mite induti mores componimus apte,</l>
             
               <l n="6.709">Prouehimurque tenus, qua uultus imbuit alma</l>
             
               <l n="6.710">Lux nostros, uitę quę spe melioris amore</l>
             
               <l n="6.711">Vrit, iterque docet diuinum insistere demum,</l>
             
               <l n="6.712">Ac remanet penitus tenebrosę abscondita terrę,</l>
             
               <l n="6.713">Intus quos hausit, tollens quodcunque caducum,</l>
             
               <l n="6.714">Illustri in regione status qui fertur Olympi.</l>
             
               <l n="6.715">Dimouet ast illinc <seg xml:id="w4604">luxus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4604"/>luxus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> sensus</p>
                  </note> petulansque libido,</l>
             
               <l n="6.716">Et coeno mergit uitiorum, prorsus inanem</l>
             
               <l n="6.717">Quę uitam faciunt nostram, proprioque rebellem</l>
             
               <l n="6.718">Ingenio, perstat dum nusquam agitata tumultu,</l>
             
               <l n="6.719">Quo nunquam penitus sibi congrua dissidet usque,</l>
             
               <l n="6.720">Immanes (mirum!) uultus induta ferarum.</l>
             
               <l n="6.721">Hinc animi pestes nos uexant cunctaque miscent,</l>
             
               <l n="6.722">Dum prensare iubent <add resp="amb256">miseros fugientia </add>semper.</l>
             
               <l n="6.723">Huc namque exitii recidit natura parentis</l>
             
               <l n="6.724">Errore, atque unum medio tulit <add resp="amb256">omnia</add> crimen,</l>
             
               <l n="6.725">Et tenebris animam patria de sede <add resp="amb256">relegat</add>
               </l>
             
               <l n="6.726">Eiectam, longum miseram tristemque futuram.</l>
             
               <l n="6.727">Sed memor auspicio Genitor quo condita primum</l>
             
               <l n="6.728">Instituit, rursus quęrit reparare ruinam<milestone unit="page" n="84'"/> 
               </l>
             
               <l n="6.729">Atque solo patrio eiectos inducere ciues</l>
             
               <l n="6.730">Ille,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4733"/>Ille . . . 735 artus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Tunc quo deciderant obiecit sensibus artus</p>
                  </note> habitum exutus uoluit qui ponere sponte,</l>
             
               <l n="6.731">Si statuat terris sic Patri altaria late, </l>
             
               <l n="6.732">Hactenus eniteat tandem ut mortalibus omnis</l>
             
               <l n="6.733">Virtus, emerita quę gaudet sede <seg xml:id="w4722a">potiri,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4722"/>potiri] </mentioned>
                        <hi rend="i">post hunc versum expunctus versus sequens</hi>: Cęlesti rite aeterno sublata recessu</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="6.734">Indefessa luens multis sudoribus ora.</l>
             
               <l n="6.735">Sic quo deciderant, obiecit sensibus <seg xml:id="w4733">artus,</seg>
               </l>
             
               <l n="6.736">Verbum illustre Patri exuta uirtute litare</l>
             
               <l n="6.737">Percupiens, terris humano in corpore uisum.</l>
             
               <l n="6.738">Ergo aderat missum mentis penetralibus imis,</l>
             
               <l n="6.739">Quo refugit sensus animus contagia uitans,</l>
             
               <l n="6.740">Errores quoties post terga relinquere quęrit,</l>
             
               <l n="6.741">Atque frui pergit propria iam luce, diemque</l>
             
               <l n="6.742">Aeternum uitę secessu hausisse beato,</l>
             
               <l n="6.743">Qui procul hinc alio et meliori sole relucet.</l>
             
               <l n="6.744">Interea hac aderat Christus regione profectus,</l>
             
               <l n="6.745">Et<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4791"/>Et facto] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>Atque opere</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4791">facto</seg> argumenta dedit quam plurima de se,</l>
             
               <l n="6.746">Regna Dei obtineat quod pleno iure Parentis</l>
             
               <l n="6.747">Demissus terrę diuina sede prophanę.</l>
             
               <l n="6.748">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4857"/>Sed . . . 754 nectunt] </mentioned>Mt 27, 1-2; Mc 15, 1</p>
                  </note> contra auersi tam uero a lumine uultum</l>
             
               <l n="6.749">Culpabant quicquid facundo promeret ore,</l>
             
               <l n="6.750">Amplius<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4838"/>Amplius . . . placerent] </mentioned> 
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Mentem hominum propria dum sensus dimouet arte / Mortalis, raptam nigro una impellit et Orco /  Turbandam, ac frustra insanos sententia fallit; <hi rend="i">v. notam ad v. 646 libri quarti</hi>
                     </p>
                  </note> haud homines, sed iam ludibria facti,<ref target="#n4830">
                     <seg xml:id="w4830a">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="6.751">Quis nil consulto temere omnia facta <seg xml:id="w4838">placerent.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.752">Atque adeo sedit cunctis illum ante tribunal</l>
             
               <l n="6.753">Sisti, cognoscant talem ut prętoria causam.</l>
             
               <l n="6.754">Vincitur, retroque manus in uincula <seg xml:id="w4857">nectunt.</seg>
               </l>
             
               <l n="6.755">Continuo Caiphas facinus crudele perurgens,</l>
             
               <l n="6.756">Quod cęptum semel est, implendum id grauiter, inquit:</l>
             
               <l n="6.757">"Audaci facto posthac timor omnis abesto.</l>
             
               <l n="6.758">Siste age deductum coram, tu, pręside, miles;</l>
             
               <l n="6.759">Cętera mox curę fuerint adeuntibus illo,</l>
             
               <l n="6.760">Ac pariter crimen nobis augentibus ultro."</l>
             
               <l n="6.761">Illicet ut missi, iam post data signa feruntur</l>
             
               <l n="6.762">Pisęo stantes dudum sub carcere currus,</l>
             
               <l n="6.763">Labentumque fugam iam non mora detinet ulla:</l>
             
               <l n="6.764">Talis carpit iter rapto fera <add resp="amb256">turba Magistro</add>.</l>
             
               <l n="6.765">Abscessum est, ingens <add resp="amb256">uomebant atria</add> uulgus:</l>
             
               <l n="6.766">Itur, et innumerę uoluuntur in aethera uoces</l>
             
               <l n="6.767">Collucentque faces; qua tendunt, compita uerrunt,</l>
             
               <l n="6.768">Colluuiesque hominum nocturna affluxit eodem.<milestone unit="page" n="85"/>
               </l>
             
               <l n="6.769">Flagitii turbę quicquam non defuit olli,</l>
             
               <l n="6.770">Quantum uel superis inuisus concipit Orcus:</l>
             
               <l n="6.771">Protinus omne scelus macularum cogitur una.</l>
             
            </div>
            <div n="7" type="liber">
               <head>De morte Christi liber septimus Damiani Benessę</head>
               <milestone unit="page" n="85'"/>
               <l n="7.1">
                  <emph n="7">
                     <hi rend="hide">7</hi>
                  </emph>Pilatus stratis tepido sub uellere lanę </l>
             
               <l n="7.2">Carpebat dulcem per mollia menbra quietem,</l>
             
               <l n="7.3">Quem rerum species reflantem uisa tenebat.</l>
             
               <l n="7.4">Ante pedes claro stabat sol aureus orbe,</l>
             
               <l n="7.5">Mirantur terras conuexa nitentia mundi</l>
             
               <l n="7.6">Non propria fulgere die; tum lucida contra</l>
             
               <l n="7.7">Cuncta datur uacuo numerari sidera coelo.</l>
             
               <l n="7.8">Paruaque fragosis exire animalia lamis</l>
             
               <l n="7.9">Visa, globos coeni moli collapsa rotatę</l>
             
               <l n="7.10">In solem pedibus <add resp="amb256">iaculari</add>, et flamine buccę</l>
             
               <l n="7.11">Horrendum octipedi medio de uentre sonantis,</l>
             
               <milestone unit="page" n="86"/>
               <l n="7.12">Lucentesque uiros mox terris instar oriri</l>
             
               <l n="7.13">Astrorum et radiis mortalia cernere coelo.</l>
             
               <l n="7.14">Ecce fores subito irrumpunt, atque atria late</l>
             
               <l n="7.15">Complerant fremituque uirum caua tecta resultant.</l>
             
               <l n="7.16">Excutitur somno, fugit illicet omnis imago.</l>
             
               <l n="7.17">Ingressus thalamum lecto puer astitit aureo</l>
             
               <l n="7.18">Et simul exponit factum, Christumque ferebat</l>
             
               <l n="7.19">Adduci scribis et multo milite uinctum.</l>
             
               <l n="7.20">Exurgens stratis comit simul ora caputque</l>
             
               <l n="7.21">Et paludamentum componit more Quiritum.<ref target="#n139">
                     <seg xml:id="w139">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="7.22">Postibus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w172"/>Postibus . . . 26 Paschę] </mentioned>Io 18, 28</p>
                  </note> egresso Christus mox sistitur, illum</l>
             
               <l n="7.23">Inde resistenti referebat ad hostia scribę</l>
             
               <l n="7.24">Mortis agi tunc turba reum, quem festa tenebat</l>
             
               <l n="7.25">Lux extra, ne se gentili poluat usu,</l>
             
               <l n="7.26">Instabant quando celebris solennia <seg xml:id="w172a">Paschę.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.27">Heu procul a uero miseris mortalibus ultro,</l>
             
               <l n="7.28">Flagitium postquam conceptum est culpaque sedit,</l>
             
               <l n="7.29">Mens agitur, frustraque nihil mactare nocentem</l>
             
               <l n="7.30">Non pudet, at contra uitant contingere ualuas,</l>
             
               <l n="7.31">Quod sceleri non Lex, non quisquam ascripserit unquam!</l>
             
               <l n="7.32">Hunc oculis Pilatus obit tacitusque pererrat,</l>
             
               <l n="7.33">Et secum repetit memori tunc pectore noctem:</l>
             
               <l n="7.34">Ac quo rem melius percenseat, appetit ultro,</l>
             
               <l n="7.35">Sic uisum, partes pręsentes cernere coram.</l>
             
               <l n="7.36">Hinc mouit, gradiens simul atque tribunal iniuit,</l>
             
               <l n="7.37">Conspectum populi lustrans circumtulit ora.</l>
             
               <l n="7.38">Continuo cunctis indicta silentia uoce</l>
             
               <l n="7.39">Pręconis licuitque oranti surgere demum.</l>
             
               <l n="7.40">Accessum passim postquam data copia fandi,</l>
             
               <l n="7.41">Dehinc cęptum studio contendere protinus acri.</l>
             
               <l n="7.42">Quidam sic medio sermonem occępit et inquit:</l>
             
               <l n="7.43">"Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w306"/>Non . . . 47 quiuit] </mentioned>Io 18, 30</p>
                  </note> tam maturo frustra tot tempore, prętor,</l>
             
               <l n="7.44">Adsumus, et uinctum stipati milite multo</l>
             
               <l n="7.45">Offerimus, <seg xml:id="w288">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w288"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> nunquam intellecta docendo</l>
             
               <l n="7.46">Qui circum populos turbauit et omnia miscet,<milestone unit="page" n="86'"/>
               </l>
             
               <l n="7.47">Cuius compesci non unquam audacia <seg xml:id="w306">quiuit.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.48">Longa quidem series dictis perstringere cuncta,</l>
             
               <l n="7.49">Si repetam quę nostra dies, quę passa parentum est,</l>
             
               <l n="7.50">Dum communem audax reprobat petulantia uitam,</l>
             
               <l n="7.51">Et sapiunt quidam dum captus amplius haustu</l>
             
               <l n="7.52">Humani stultique fugacia mente sequuntur.</l>
             
               <l n="7.53">At nunc non temere <seg xml:id="w344">hinc</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w344"/>hinc] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> transacti longius aeui</l>
             
               <l n="7.54">Ambages arcens rerum compendia carpam.</l>
             
               <l n="7.55">Arenti<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w370"/>Arenti . . . 57 aula] </mentioned>Lc 1, 80; Lc 3, 19-20; Mc 6, 17-29</p>
                  </note> cute uir latebris regressus heremi</l>
             
               <l n="7.56">Herodis thalamo dum uoce resistit aperta,</l>
             
               <l n="7.57">Occubuit nuper media compręhensus in <seg xml:id="w370">aula.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.58">Quid referam, qualis se nostrę Gesius urbi</l>
             
               <l n="7.59">Inuexit, fretus qui libertate loquendi</l>
             
               <l n="7.60">Suadebat ceruice iugum depellere nostros?</l>
             
               <l n="7.61">Quin et dum Gamalas contracto ciue repugnat</l>
             
               <l n="7.62">Romanis, urbem ciuili cęde repleuit.</l>
             
               <l n="7.63">Quorum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w441"/>Quorum . . . 69 ulli] </mentioned>Lc 23, 2</p>
                  </note> nil <seg xml:id="w402">sane</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w402"/>sane] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> perterruit exitus istum:</l>
             
               <l n="7.64">Commouit gentes quin hęc exempla secutus</l>
             
               <l n="7.65">Fine pererrato regni, lateque uagatus</l>
             
               <l n="7.66">Vrgebat circum Romana repellere iussa,</l>
             
               <l n="7.67">Atque sibi pariter deposcit regis honorem.</l>
             
               <l n="7.68">Sistimus hunc ideo, ut feriat sententia sontem,</l>
             
               <l n="7.69">Tale impune foret neu factum audacius <seg xml:id="w441">ulli."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.70">Hęc fatus siluit, compresso Christus at ore</l>
             
               <l n="7.71">Perstabat tacitus contra, nil protinus hiscens.</l>
             
               <l n="7.72">Interea dictis pulsat Pilatus et inquit:</l>
             
               <l n="7.73">"An <seg xml:id="w462">ne</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w462"/>ne] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> ausus tantum sperabas posse moueri</l>
             
               <l n="7.74">Sceptra armis <seg xml:id="w470">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w470"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> prisco possessa Quirino?</l>
             
               <l n="7.75">Infausto nec te commorunt omine sępe</l>
             
               <l n="7.76">Frustra cępta uirum, quod non conatibus ullis</l>
             
               <l n="7.77">Optatus uoto successus contigit unquam?"</l>
             
               <l n="7.78">Simplicitas poterat sat respondere roganti,</l>
             
               <l n="7.79">Noxa quod obiectum prorsus non arguat ulla,</l>
             
               <l n="7.80">Et qui mortali captu maiora ferebat</l>
             
               <l n="7.81">Prę sese uultus sat honesta luce refulgens.</l>
             
               <milestone unit="page" n="87"/>
               <l n="7.82">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w554"/>Atque . . . 86 passus] </mentioned>Mt 27, 11-12; Mc 15, 2; Lc 23, 3</p>
                  </note> ideo cum iam nil diceret amplius, illum</l>
             
               <l n="7.83">Hic dictis iterum pulsabat: "Forsitan et rex</l>
             
               <l n="7.84">Tu uerus? Tanto species tua pręstat honore!"</l>
             
               <l n="7.85">"De me fers, animus reputans ut <add resp="amb256">commouet</add>", inquit:</l>
             
               <l n="7.86">Dictis obticuit non amplius <add resp="amb256">hiscere </add>.</l>
             
               <l n="7.87">Poenituit cępti pensantem dictaque et actus:</l>
             
               <l n="7.88">Nam ueri patuit mox lumine limes hyulco,</l>
             
               <l n="7.89">Ambitione procul qua uitę simplicis illum</l>
             
               <l n="7.90">Protinus esse uidet, nulloque tumescere fastu.</l>
             
               <l n="7.91">Tunc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w613"/>Tunc . . . 95 ultro] </mentioned>Lc 23, 4</p>
                  </note> sese reuocans sedato pectore fatur:</l>
             
               <l n="7.92">"Quam multa obicitis, longe sincęra repellit</l>
             
               <l n="7.93">Pectore quę forti culpę non conscia perstat</l>
             
               <l n="7.94">Simplicitas: quis sontem animum coelauerit unquam,</l>
             
               <l n="7.95">Non labet ut media in causa, neue hęreat <seg xml:id="w613">ultro?"</seg>
               </l>
             
               <l n="7.96">Continuo his dictis uoces caua tecta uolutant.</l>
             
               <l n="7.97">Surrexit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w673"/>Surrexit . . . 105 turmas] </mentioned>Lc 23, 5</p>
                  </note> quidam, coram progressus et inquit:</l>
             
               <l n="7.98">"Quin nunquam, tellus nostra est quam longa, docendo</l>
             
               <l n="7.99">Cessauit studio lętus discurrere tali. </l>
             
               <l n="7.100">Montanę incipiens Iudęę a finibus omnem</l>
             
               <l n="7.101">Lustrabat tractum circum lateque iacentem</l>
             
               <l n="7.102">Suadebat peragrans Galilęam, sępe secundas</l>
             
               <l n="7.103">Qua reuocat Iordanus aquas retroque pererrat,</l>
             
               <l n="7.104">Hac legis documenta serens ignota recentis.</l>
             
               <l n="7.105">Non lassabatur populorum cogere <seg xml:id="w673">turmas,</seg>
               </l>
             
               <l n="7.106">Instituisse nouum nec sat sibi dogma, sodales</l>
             
               <l n="7.107">Legerat<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w683"/>Legerat . . . operi] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Huic operi legit</p>
                  </note> huic <seg xml:id="w683">operi,</seg> si terras mouerit olim,</l>
             
               <l n="7.108">Sufficere haud solus uisus conatibus illis,</l>
             
               <l n="7.109">Pergebatque nouos sociis superaddere coetus,</l>
             
               <l n="7.110">Differri credens totum sic posse per orbem."</l>
             
               <l n="7.111">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w743"/>Protinus . . . 115 iste] </mentioned>Lc 23, 6-7</p>
                  </note> his dictis subiecit Pontius: "Illum    </l>
             
               <l n="7.112">Hinc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w743"/>Hinc . . . 115 iste] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Hinc agite et dicto citius deducite uinctum / Herodi cuius Galilęa est subdita sceptris. / Si iamque ut fertur uulgo Galilęus et iste</p>
                  </note> agite et citius procul hinc abducite uinctum.</l>
             
               <l n="7.113">Illicet Herodem talis sententia spectat,</l>
             
               <l n="7.114">Permissa est cuius Galilęa et subdita sceptris,</l>
             
               <l n="7.115">Si namque, ut fertur uulgo, Galilęus et <seg xml:id="w743">iste."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.116">Ausus Pilati uerbis opponere nemo:</l>
             
               <l n="7.117">Mox hominem regi pariter causamque relegat.<milestone unit="page" n="87'"/>
               </l>
             
               <l n="7.118">Nam forte accitum lux illum festa tenebat,</l>
             
               <l n="7.119">Quando frequens populus passim concurrit in urbem,</l>
             
               <l n="7.120">Aede sacrum celebret rite ut <add resp="amb256">redeuntibus annis</add>.</l>
             
               <l n="7.121">Postquam<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w886"/>Postquam . . . 138 raptim] </mentioned>J. <hi rend="i">BJ</hi> 1, 431-673</p>
                  </note> uersa domus propria et <add resp="amb256">maduere penates</add>
               </l>
             
               <l n="7.122">Cęde, simul fatis rapientibus occidit ipse </l>
             
               <l n="7.123">Herodes; regni solium diuisaque sceptra</l>
             
               <l n="7.124">In partes abiere; simul subscribere <add resp="amb256">uisum</add>
               </l>
             
               <l n="7.125">Augusto: propriam partem mox iussus adiuit</l>
             
               <l n="7.126">Heres, cui certo pręscripti limite fines.</l>
             
               <l n="7.127">Ante obitus quondam dilectum extremaque fata</l>
             
               <l n="7.128">Antipatrum postquam obtruncat, crudelis amatę</l>
             
               <l n="7.129">Cuius fraude lares Marianę stirpe necata</l>
             
               <l n="7.130">Foedarat, ne forte dolo iactauerit ullus</l>
             
               <l n="7.131">Sese, perfidiam ualeatue ascribere lucro.</l>
             
               <l n="7.132">Ah miserę matri Marianę cędis iniquę,</l>
             
               <l n="7.133">Qui nocuit, sedit nimium dolor ossibus imis,</l>
             
               <l n="7.134">Atque indigna domus iniuria facta paternę!</l>
             
               <l n="7.135">Ille dolor primum mouit, post culpa penates</l>
             
               <l n="7.136">Vertit non cessans, tabo et maduere suorum.</l>
             
               <l n="7.137">Demum foeda lues turpi tentigine regem</l>
             
               <l n="7.138">Corripiens toto serpebat corpore <seg xml:id="w886">raptim.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.139">Infoelix<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w945"/>Infoelix . . . 147 Eoo] </mentioned>Mt 2, 16-17</p>
                  </note> cędis tot poenas ille luebat,</l>
             
               <l n="7.140">Vberibus quia nata recens erepta parentum</l>
             
               <l n="7.141">Crudelis miles laniarat pignora ferro.</l>
             
               <l n="7.142">Nam regnum fuerant<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w908"/>fuerant . . . mandata] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> hęc regis fuerant</p>
                  </note> regis <seg xml:id="w908">mandata</seg> per omne,</l>
             
               <l n="7.143">Quem nimis angebant, quę dudum corde recondit,</l>
             
               <l n="7.144">Si qua iam posset tandem sic perdere regem,</l>
             
               <l n="7.145">Audit quem certo prędici carmine Vatum,</l>
             
               <l n="7.146">Aduentu percussa ducum dum sceptra requirit</l>
             
               <l n="7.147">Vrbs, cum gente noua cum toto affluxit <seg xml:id="w945">Eoo.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.148">Partitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w997"/>Partitur . . . 155 nocentes] </mentioned>
                        <hi rend="i">J. BJ</hi> 2, 1-183</p>
                  </note> moriens regnum; post ampla patentis,</l>
             
               <l n="7.149">Quem regi peperit Samaręi nominis uxor,</l>
             
               <l n="7.150">Regna gubernabat Galilęę, uita perinde</l>
             
               <l n="7.151">Mitior ut morum discens tam tutior esset</l>
             
               <l n="7.152">Fratre suis dudum regnis extorre, Quiritum</l>
             
               <l n="7.153">Illico quo fasces subiise et iura uidebat.<milestone unit="page" n="88"/>
               </l>
             
               <l n="7.154">Illum eadem sed fata manent, et poena merenti</l>
             
               <l n="7.155">Instabat, nunquam segnis punire <seg xml:id="w997">nocentes.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.156">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1024"/>Hic . . . 159 ense] </mentioned>Mc 6, 17-29</p>
                  </note> ausus fratris sacrum temerare cubile,</l>
             
               <l n="7.157">Nec sat crudeli tantum scelus ędere, quin et</l>
             
               <l n="7.158">Plus solito quo se mortalis gloria tollit,</l>
             
               <l n="7.159">Cum culpam argueret, ceruicem demetit <seg xml:id="w1024">ense.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.160">Vtque scelus fieret tantum maturius, ecce</l>
             
               <l n="7.161">Deuinctum manibus ducunt post terga reductis,</l>
             
               <l n="7.162">Ludibrio<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1063"/>Ludibrio . . . 166 parentes] </mentioned>Mt 2, 13-15</p>
                  </note> hęredi fatis seruantibus illum,</l>
             
               <l n="7.163">Qui puer elapsus Iudęis finibus enses</l>
             
               <l n="7.164">Subtractus cędi patris uitauerat olim,</l>
             
               <l n="7.165">Quando aruis foelix illatum Ęgyptus opimis</l>
             
               <l n="7.166">Excępit, pueroque diu timuere <seg xml:id="w1063">parentes.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.167">Post<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1198"/>Post . . . 188 petebant] </mentioned>Mt 2, 19-21</p>
                  </note> obitum regis surgunt inuisere tandem</l>
             
               <l n="7.168">Extorres natale solum, promissaque uotis</l>
             
               <l n="7.169">Arua patrum; senior cursu dux pręuius anteit,</l>
             
               <l n="7.170">Pondus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1094"/>Pondus . . . apertum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Iam carpebat iter pando ipsa mater asello / Pondus dulce gerens; transmittunt aequor apertum</p>
                  </note> dulce gerens, post pando mater asello</l>
             
               <l n="7.171">Qua carpebat iter, transmittunt aequor <seg xml:id="w1094">apertum</seg>
               </l>
             
               <l n="7.172">Aegypti circum qui pinguia pascua cernunt. </l>
             
               <l n="7.173">Finibus egressos <seg xml:id="w1104">traiecto</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1104"/>traiecto] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> transmisso</p>
                  </note> flumine Nili</l>
             
               <l n="7.174">Mox Arabum deserta siti plaga cępit, harenis</l>
             
               <l n="7.175">Est iter, et celeri pede Cassius agger aditur.</l>
             
               <l n="7.176">Littoribus longis pręcinctus tendit in aequor</l>
             
               <l n="7.177">Mons, circum saxis illata infringitur unda,</l>
             
               <l n="7.178">Qua rapti fertur bustum memorabile Magni.</l>
             
               <l n="7.179">Pulsibus interea gradientum terra sonabat,</l>
             
               <l n="7.180">Spectantumque oculis uelox fuga tollit euntes.</l>
             
               <l n="7.181">Infert uicinę regioni et retro relicta</l>
             
               <l n="7.182">Aspectu pereunt properantibus: illicet arua</l>
             
               <l n="7.183">Vlteriora procul tenui, ceu nubila, primum</l>
             
               <l n="7.184">Apparent uisu, spacii discrimina sensim</l>
             
               <l n="7.185">Decrescunt, currunt Sirbonis littora pręter.</l>
             
               <l n="7.186">Vertice summisso hac palmas flectebat Idume,</l>
             
               <l n="7.187">Vt suaues liceat cariotas carpere lassis.</l>
             
               <milestone unit="page" n="88'"/>
               <l n="7.188">Dextrum iter arripiunt, et te, Iudęa, <seg xml:id="w1198">petebant.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.189">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1222"/>Hic . . . 192 penates] </mentioned>Mt 2, 22-23</p>
                  </note> intellectum qui nam moderatur habenis</l>
             
               <l n="7.190">Iudęę, monitique alio diuertere pergunt</l>
             
               <l n="7.191">Et Nazareti decernunt sistere tandem,<ref target="#n1215">
                     <seg xml:id="w1215">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="7.192">Atque diu certos illic habuere <seg xml:id="w1222">penates.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.193">Pauca memor iuuenis quamuis tradantur in ęuum,</l>
             
               <l n="7.194">Nam degebat ibi primis inglorius annis,</l>
             
               <l n="7.195">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1241"/>Verum . . . sacri] </mentioned>Mt 3, 13-17; Mc 1, 9-11; Lc 3, 21-22</p>
                  </note> post noti quęsita piacula <seg xml:id="w1241">sacri</seg>
               </l>
             
               <l n="7.196">Fama uiri passim regno percrebruit omni</l>
             
               <l n="7.197">Ostentis sese insignem facientis et ore.</l>
             
               <l n="7.198">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1338"/>Hinc . . . 210 ille] </mentioned>Lc 23, 8-9</p>
                  </note> regem dudum diuturna cupido tenebat</l>
             
               <l n="7.199">Multa rogare uirum et responsa haurire uicissim.</l>
             
               <l n="7.200">Adducto gliscunt per pectus gaudia regi,</l>
             
               <l n="7.201">Alloquiturque uirum confestim, primus et infit:</l>
             
               <l n="7.202">"Vt tot criminibus ualeas euadere liber,</l>
             
               <l n="7.203">Astat qui causam iudex cognosceret aequus.</l>
             
               <l n="7.204">Fare age, quam pandis, quę sunt decreta recentis</l>
             
               <l n="7.205">Doctrinę? Pariter quę fingis, qualia monstra?</l>
             
               <l n="7.206">Sectatorque tuus qua pollet pręditus arte?</l>
             
               <l n="7.207">Omne tui capitis ius cessum et summa potestas</l>
             
               <l n="7.208">Est nobis, modo ne pigeat signum ędere coelo,</l>
             
               <l n="7.209">Ereptum hinc tollam Galilęę in regna patentis."</l>
             
               <l n="7.210">Perstabat contra dictis immobilis <seg xml:id="w1338">ille,</seg>
               </l>
             
               <l n="7.211">Vt scopulus uariis quatitur qui fluctibus alto,</l>
             
               <l n="7.212">Alluitur pelago, saxis illisa reclamat</l>
             
               <l n="7.213">Vnda tamen, nixu nec cautem dimouet ullo.</l>
             
               <l n="7.214">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1455"/>Vt . . . 229 ] </mentioned>Lc 23, 10-11</p>
                  </note> uidit frustra tentantem sępe repelli,</l>
             
               <l n="7.215">Continuo pręceps subitam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1369"/>subitam . . . iram] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> subitas aufertur in iras</p>
                  </note> excandescit in <seg xml:id="w1369">iram,</seg>
               </l>
             
               <l n="7.216">Abducique uirum iussit medioque locari</l>
             
               <l n="7.217">In ludum turbę petulanti: accurritur illo,</l>
             
               <l n="7.218">Atque ictus resonat certantum uocibus aether.</l>
             
               <l n="7.219">Ille toga residet pura de more Quiritum,</l>
             
               <l n="7.220">Certamen proceres si quando uocabat honorum,</l>
             
               <l n="7.221">Quęsierant demum tunc sic illudere capto.</l>
             
               <l n="7.222">Sed non simplicitas contra moresque colore</l>
             
               <l n="7.223">Innocui poterant uestiri dignius ullo.<milestone unit="page" n="89"/>
               </l>
             
               <l n="7.224">Nil grauius tamen impurę uitęque scelestę </l>
             
               <l n="7.225">Integra est probitate uiri, quę nescia flecti</l>
             
               <l n="7.226">Fortunę cunctos aduersę sustinet ictus,</l>
             
               <l n="7.227">Virtutumque alacri contendit in ardua gressu.</l>
             
               <l n="7.228">Illicet insanis rumpunt clamoribus auras</l>
             
               <l n="7.229">Alternantque uices et inania iurgia iactant. <seg xml:id="w1455"/>
               </l>
             
               <l n="7.230">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1482"/>At . . . 233 facto] </mentioned>Lc 23, 11-12</p>
                  </note> simul ut uisum satis illusisse merenti</l>
             
               <l n="7.231">Longe aliud, cętus soluunt redduntque cateruę,</l>
             
               <l n="7.232">Ductum ut restituant Pilato: antiqua simultas</l>
             
               <l n="7.233">Hinc stetit et tali rediit mox gratia <seg xml:id="w1482">facto.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.234">Ducitur irrisus diuulso crine Magister</l>
             
               <l n="7.235">Et mento pariter, uultum desputus honestum.</l>
             
               <l n="7.236">Namque hęc doctrinę sunt reddita pręmia <seg xml:id="w1500">sacrę,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1500"/>sacrę] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro voce haud legibili</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="7.237">Vt<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1508"/>Vt . . . olim] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vt primum cępta est patria tellure doceri</p>
                  </note> tradi cepta est patriis in finibus <seg xml:id="w1508">olim.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.238">Cardine in occiduo suspensis Cynthia bigis</l>
             
               <l n="7.239">Stabat adhuc dubię peragens spacia ultima noctis.</l>
             
               <l n="7.240">Sibila stridoresque meant gradientibus una,</l>
             
               <l n="7.241">Et qua diuertunt, nocturna silentia frangunt.</l>
             
               <l n="7.242">Postquam incomposito prętoria turba tumultu</l>
             
               <l n="7.243">Percussit, subito commotus Pontius exit;</l>
             
               <l n="7.244">Audit ut est habitus, uinctum una et cernit Iesum.</l>
             
               <l n="7.245">Ingens exoritur subito contentio uocum</l>
             
               <l n="7.246">Poscentis temere <seg xml:id="w1559">heu</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1559"/>heu] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> turbę, tum pręsidis, una</l>
             
               <l n="7.247">Insontem damnare reum uitantis, et inde</l>
             
               <l n="7.248">Parte tamen vulgi superatus uocibus inquit:</l>
             
               <l n="7.249">"Tollitis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1642"/>Tollitis . . . 258 esse] </mentioned>Lc 23, 14-16</p>
                  </note> et causam dudum clamore grauatis,</l>
             
               <l n="7.250">Dignam morte tamen non culpam adducitis ullam.</l>
             
               <l n="7.251">Id demum est odio conquirere iudicis auram.</l>
             
               <l n="7.252">Quin etiam nobis hominem qui reddidit, ipso</l>
             
               <l n="7.253">Ecce modo abstinuit nil prorsus cęde nocentis.</l>
             
               <l n="7.254">Sed pręstat uestro tantum seruire furori:</l>
             
               <l n="7.255">Ast hodie regis fuerimque exempla secutus,</l>
             
               <l n="7.256">Si quantum ualeat robusto hunc milite cędam,</l>
             
               <l n="7.257">Vt<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1630"/>Vt lueret] </mentioned>
                        <hi rend="i">pro</hi> Puniat demum</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1630">lueret,</seg> uili quantum uos pendidit olim,</l>
             
               <l n="7.258">Et discat posthac in uita cautior <seg xml:id="w1642">esse,</seg>
               </l>
             
               <l n="7.259">Vel nullum facinus si solum crimine falso</l>
             
               <l n="7.260">Nouerit ulcisci, tanti nomenque stetisse</l>
             
               <l n="7.261">Delatum, infensus fuerit cuicunque senatus,</l>
             
               <l n="7.262">Oderit aut maior, pars siue potentior urbis.</l>
             
               <milestone unit="page" n="89'"/>
               <l n="7.263">Sic stant iam <seg xml:id="w1672">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1672"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> mortalia regna timore,</l>
             
               <l n="7.264">Sęuius et spectare licet non uerbere quicquam."</l>
             
               <l n="7.265">Dictis deinde fremit non claro murmure vulgus,</l>
             
               <l n="7.266">Donec voce refert ueri simulator aperta</l>
             
               <l n="7.267">Posse nihil fieri culpa, nil iudice dignum,</l>
             
               <l n="7.268">Prensus si tandem modo lętum euaserit ille,</l>
             
               <l n="7.269">Tollit et antiqua Pharisęum ab origine nomen,</l>
             
               <l n="7.270">Vsque stetisse fidem Iudęa in gente decusque</l>
             
               <l n="7.271">Egregio generi, leuius<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1735"/>leuius . . . tueri] </mentioned>Io 19, 12</p>
                  </note> si puniat, illum</l>
             
               <l n="7.272">Cęsareas partes grata non mente <seg xml:id="w1735">tueri.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.273">Iniectum dubium prętorem pectore mouit,</l>
             
               <l n="7.274">Romanus cessit pulsus uelut ordine miles,</l>
             
               <l n="7.275">Hostis quando subit pręnsis non impiger armis.</l>
             
               <l n="7.276">Inde abit et secum tacitus tunc multa reuoluit:</l>
             
               <l n="7.277">Fato posse rapi sperat, si corpore plagas</l>
             
               <l n="7.278">Viderit, et casum Iudęus sortis acerbę;</l>
             
               <l n="7.279">Humani demum miseret nos quando doloris,</l>
             
               <l n="7.280">Cum iam mutatam fortunam euersaque cuncta</l>
             
               <l n="7.281">Cernamus, speciem nec rerum agnoscimus ipsam.</l>
             
               <l n="7.282">Ceu<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1799"/>Ceu . . . aura] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vt stirps quam tenuis non unquam commouet aura</p>
                  </note> quercus, tenuis quam nunquam commouet <seg xml:id="w1799">aura,</seg>
               </l>
             
               <l n="7.283">Sed quacunque tamen flatus uiolentior alto</l>
             
               <l n="7.284">Incubuit, frondes et tota cacumina flectit,</l>
             
               <l n="7.285">Impellat donec uertens radicibus imis,</l>
             
               <l n="7.286">Pilatus liquit sic se per lubrica pronum,</l>
             
               <l n="7.287">Qua tracturus erat miseranda labe ruinam,</l>
             
               <l n="7.288">Nec nixu infoelix stabili uestigia firmat: </l>
             
               <l n="7.289">Vertitur ut uariare uidet mutabile vulgus.</l>
             
               <l n="7.290">Continuo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1898"/>Continuo . . . 298 ora] </mentioned>Io 18, 33-34</p>
                  </note> ingressus quam plurima pectore uoluit</l>
             
               <l n="7.291">Atque introduci dubius mandauit Iesum.</l>
             
               <l n="7.292">Astitit ut, placido repetens sermone rogabat:</l>
             
               <l n="7.293">"An rex, et nato regali stemmata stirpe</l>
             
               <l n="7.294">Deberi iactas? Liceat modo promere uerum."</l>
             
               <l n="7.295">Hęc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1879"/>Hęc . . . ora] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> fatus breuiter prętor mox comprimit <seg xml:id="w1879">ora.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.296">"Sponte petis uel te potius commouerit alter</l>
             
               <l n="7.297">Talia scitari nostrosque inquirere gressus?"</l>
             
               <l n="7.298">Christus ait, dictis atque illico comprimit <seg xml:id="w1898">ora.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.299">"Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1918"/>Non . . . 301 illos] </mentioned>Io 18, 35</p>
                  </note> ego Iudęus, non uestrę legis alumnus,"</l>
             
               <l n="7.300">Ille refert, "populus seniorum, et detulit omne</l>
             
               <l n="7.301">Tete consilium: quid tantum offenderis <seg xml:id="w1918a">illos?"</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="90"/>
               <l n="7.302">Mox<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1990"/>Mox . . . 312 recessu] </mentioned>Io 18, 36</p>
                  </note> Christus nuper respondit rite petitis:</l>
             
               <l n="7.303">"Quid me de regno scitaris? Pręstitit amplam</l>
             
               <l n="7.304">Res non illa fidem castrensi robore tuta est</l>
             
               <l n="7.305">Regia quod sedes, defensa satellite multo</l>
             
               <l n="7.306">Atque adeo nunquam pro me decernere ferro</l>
             
               <l n="7.307">Abnuerent, regnum modo si terrestre fuisset</l>
             
               <l n="7.308">Nostrum? Nec potius captiuos uindicet ultro</l>
             
               <l n="7.309">Libertati animos, generoso turpia pellens</l>
             
               <l n="7.310">Pectore, si fortes discant superare ferendo</l>
             
               <l n="7.311">Cuncta aduersa simul, uirtus incognita terris</l>
             
               <l n="7.312">Quę remanet longe procul hinc semota <seg xml:id="w1990">recessu."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.313">"Hoc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2032"/>Hoc . . . 318 tenebit] </mentioned>Io 18, 37</p>
                  </note> quodcunque tamen regnum est, regemque necesse</l>
             
               <l n="7.314">Temet", ait, "quamuis degas non milite septus."</l>
             
               <l n="7.315">"Tu me nunc regem testaris, nempe fatebor</l>
             
               <l n="7.316">Ast ego natum ideo, quo ueri redditus", inquit,</l>
             
               <l n="7.317">"Testis nunc adsim, fictum cuicunque peroso</l>
             
               <l n="7.318">Est cordi uerum, nostra hic documenta <seg xml:id="w2032">tenebit."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.319">"At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2035"/>At . . . uerum] </mentioned>Io 18, 38</p>
                  </note> quid <seg xml:id="w2035">uerum?"</seg> inquit. Dicto<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2129"/>Dicto . . . 333 abibit] </mentioned>Io 18, 39</p>
                  </note> tunc protinus exit,</l>
             
               <l n="7.320">Iudęosque petit, coramque ut constitit, inquit,</l>
             
               <l n="7.321">Ingenio tentans hominem subducere morti:</l>
             
               <l n="7.322">"Non culpam inuenio, non crimen protinus ullum,</l>
             
               <l n="7.323">Quem tanto studio frustra modo perdere uultis,</l>
             
               <l n="7.324">Defuit haud quicquam quamuis, indagine cuncta</l>
             
               <l n="7.325">Dum uestigo viri curaque inquiro sagaci.</l>
             
               <l n="7.326">Mos tamen ex multo seruatus tempore uitę</l>
             
               <l n="7.327">Ecce reum tenuit dimitti carcere uobis.</l>
             
               <l n="7.328">Delectu iccirco datur optio libera uestro:</l>
             
               <l n="7.329">Barrabas an, dudum quo non uiolentior alter<ref target="#n2104">
                     <seg xml:id="w2104">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="7.330">Infestos saltus furtis et cęde tenebat,</l>
             
               <l n="7.331">An Christus potius tam falso teste petitus,</l>
             
               <l n="7.332">Et nullo demum conuictus crimine, festo</l>
             
               <l n="7.333">Paschali uobis lęti defensus <seg xml:id="w2129">abibit?"</seg>
               </l>
             
               <l n="7.334">Impulit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2141"/>Impulit . . . acerbo] </mentioned>Io, 18, 40</p>
                  </note> in uerbo seniorum curia turbas,</l>
             
               <l n="7.335">Barrabas ut potius fato seruetur <seg xml:id="w2141a">acerbo.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.336">Heu mentem uesanam hominum moremque sinistrum!</l>
             
               <l n="7.337">Insontem, et quo iam didicisse docente licebat</l>
             
               <l n="7.338">Quid fictum uero, quid recto pectore prauum</l>
             
               <l n="7.339">Dissideat, meritum uel quod comitatur utrumque;</l>
             
               <l n="7.340">Sępe manum cuius fines sensere salubrem</l>
             
               <l n="7.341">Iudęi, Manes dum iussus redderet Orcus.</l>
             
               <l n="7.342">Attamen inuisum frustra illum perdere malle,</l>
             
               <l n="7.343">Saltibus in mediis quam qui siccarius olim<milestone unit="page" n="90'"/>
               </l>
             
               <l n="7.344">Obseditque necans, toties et miscuit urbem!</l>
             
               <l n="7.345">Et non erubuit deposcere uoce rogatus</l>
             
               <l n="7.346">Latronem dono, pręnsum modo tollat Iesum.</l>
             
               <l n="7.347">Pilatus, sedeat dum feruor et ira furentum</l>
             
               <l n="7.348">Expectans paulum, sedato pectore fatur:</l>
             
               <l n="7.349">"Dudum non culpam cuius conuincitis ullam,</l>
             
               <l n="7.350">Quid Christo faciam quando dimittere cędis</l>
             
               <l n="7.351">Vrbe reum factę libuit?" Iubet<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2245"/>Iubet . . . miles] </mentioned>Io 19, 1</p>
                  </note> illico fustes</l>
             
               <l n="7.352">Expediat <seg xml:id="w2245">miles:</seg> talem tunc aduocat artem,</l>
             
               <l n="7.353">Conspectu misero si mouerit effera corda,</l>
             
               <l n="7.354">Vt morte abstineat plebes contenta flagellis.</l>
             
               <l n="7.355">Illico discingunt hominem; dehinc corpore uestem </l>
             
               <l n="7.356">Diripiunt, nudos medio simul exerit artus:</l>
             
               <l n="7.357">Mirantur nitidamque cutem, tum candida menbra.</l>
             
               <l n="7.358">Continuo exertę redolet fragrantia carnis:</l>
             
               <l n="7.359">Nulla erat in toto Christi <seg xml:id="w2291">fere</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2291"/>fere] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> tunc</p>
                  </note> corpore menda.</l>
             
               <l n="7.360">Credibile est manibus dimissos illico fustes,</l>
             
               <l n="7.361">Quos tunc pęnituit facti, suaueolentia postquam</l>
             
               <l n="7.362">Percussit, simul et mortali maius in illo </l>
             
               <l n="7.363">Enituit. Notas sese reuocauit ad artes</l>
             
               <l n="7.364">Mox senior, uires cognouit quando supernas,</l>
             
               <l n="7.365">Vtque alias solitus cęlestibus obuius ire,</l>
             
               <l n="7.366">Induxit uernas et fustes expedit ipse.</l>
             
               <l n="7.367">Tunc captum medio statuunt nexumque columnę</l>
             
               <l n="7.368">Astringunt, facies obtutu hęrebat Olympo:</l>
             
               <l n="7.369">Virtus ore uiri fulget diuina pudico.</l>
             
               <l n="7.370">Tunc malus atque feris ipsis crudelior hostis</l>
             
               <l n="7.371">Auersum statuit, cui duros imprimat ictus,</l>
             
               <l n="7.372">Ne uultu motus cęlesti flagra moretur.</l>
             
               <l n="7.373">At tormenta subit constanti pectore ferre,</l>
             
               <l n="7.374">Et coram iugulante stetit uelut hostia Christus,</l>
             
               <l n="7.375">Vt tali redimat mortalia crimina poena,</l>
             
               <l n="7.376">Iniusti tandem si iustus pondera gestet.</l>
             
               <l n="7.377">"Hostia primitias", tacitus tunc mente perorat,</l>
             
               <l n="7.378">"Has delibo tibi, Genitor, de sanguine nostro.</l>
             
               <l n="7.379">Placato fusus fac rite adoleuerit aras,</l>
             
               <l n="7.380">Vt pandant homini sublata repagula coelum,</l>
             
               <l n="7.381">Quique Deus, noscat, rerum moderaris habenis,</l>
             
               <l n="7.382">Et pietas terris nobis altaria ponat."</l>
             
               <l n="7.383">Nulla mora, orantis rigat omnis uena cruorem,</l>
             
               <milestone unit="page" n="91"/>
               <l n="7.384">Verbera deuincti menbris incussa sonabant,</l>
             
               <l n="7.385">Qua uellent, poterant inferri haud certius ictus.</l>
             
               <l n="7.386">Hic pectus tundit, mox cruribus incidit alter;</l>
             
               <l n="7.387">Nec defit, plagam qui iam per brachia ducat,</l>
             
               <l n="7.388">Percussoque alius liuorem figit in ore,</l>
             
               <l n="7.389">Plurimus et dorso cecidit. Circum undique uersant,</l>
             
               <l n="7.390">Optantes totum lacerari, flagra ministri.</l>
             
               <l n="7.391">Inde cruor manans iam parte erumpit ab omni.</l>
             
               <l n="7.392">Non secus ac pedibus si stet uindemia nudis,</l>
             
               <l n="7.393">Atque lacu pressam si pręlis inferat uuam,</l>
             
               <l n="7.394">Bacchęum ut melius fundat calcata liquorem,</l>
             
               <l n="7.395">Illato si forte iugo deuincta subinde</l>
             
               <l n="7.396">Cedat, parte fluit largus ruber humor ab omni.</l>
             
               <l n="7.397">Hic, mirum dictu, tellus nam uisa moueri,</l>
             
               <l n="7.398">Vsque adeo ad Manes tundentis hiulca fatiscit</l>
             
               <l n="7.399">Ictibus, et nigro rimis lux incidit Orco,</l>
             
               <l n="7.400">Infernę subito turbantur lumine sedes.</l>
             
               <l n="7.401">Est locus, arcano quem dicunt nomine mystę</l>
             
               <l n="7.402">Abrami<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2567"/>Abrami gremium] </mentioned>Lc 16, 22; Gn 15, 15; Idc 2, 10</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2567">gremium,</seg> regio seposta beatis,</l>
             
               <l n="7.403">Aut fore spe potius uentura in secla beatos,</l>
             
               <l n="7.404">Cum clausos tandem tenebroso eduxerit antro</l>
             
               <l n="7.405">Prędictus, claustra et leges qui<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2590"/>qui frangeret] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> qui rumperet</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2590">frangeret</seg> Orci.</l>
             
               <l n="7.406">Hic cętus Vatum et gentis ueneranda uetustę</l>
             
               <l n="7.407">Canities miro sub lumine cogitur una:</l>
             
               <l n="7.408">"Sedibus insolitum his tantam splendescere lucem,</l>
             
               <l n="7.409">Atque, animo duco, meliori Tartara causa</l>
             
               <l n="7.410">Lustrantur circum: nostra et uicina propinquat</l>
             
               <l n="7.411">Spes hodie; lęto superato huc uictor adibit,</l>
             
               <l n="7.412">Cuius progeniti cunabula nouimus olim,</l>
             
               <l n="7.413">In caput et sparsos latices Iordanide ripa."</l>
             
               <l n="7.414">Inter selectos quidam sic ore serebat,</l>
             
               <l n="7.415">Cum mox cęlestis dubiis apparuit Ales.</l>
             
               <l n="7.416">"Commoti monstrisque nouis et luce recenti</l>
             
               <l n="7.417">Haud frustra ambigitis, nec iam diuersus aberrat</l>
             
               <l n="7.418">Vsquam animus uobis, aderit namque antea coelum</l>
             
               <l n="7.419">Vndis quam Solymo deponat cardine solem.</l>
             
               <l n="7.420">Quid referam? Vidi confectum, qualiter aula </l>
             
               <l n="7.421">In media, uoces urgentes inter et iras</l>
             
               <l n="7.422">Scribarum, nusquam dum lumina dimouet astris,<milestone unit="page" n="91'"/> 
               </l>
             
               <l n="7.423">Continuet tum mente preces et pectore toto.</l>
             
               <l n="7.424">Responsat contra qualis clementia uultu</l>
             
               <l n="7.425">Diuino, terram penitus subsidere uisa,</l>
             
               <l n="7.426">Et leges demum pacari ac pristina iura,</l>
             
               <l n="7.427">Dum luit ipse suo mortalem sanguine noxam.</l>
             
               <l n="7.428">Interea hinc superum demanat gratia qualis</l>
             
               <l n="7.429">Sedibus et uestris hodie conspecta tenebris!</l>
             
               <l n="7.430">Nunquam alias aditus, qui nunc, patuere beati,</l>
             
               <l n="7.431">Atque iccirco throni sacro nunc ordine motus</l>
             
               <l n="7.432">Hic adsum uestro solamen ferre labori</l>
             
               <l n="7.433">Iussus et arcani sensus recludere diui.</l>
             
               <l n="7.434">Vicinus uester, nil iam dubitate, receptus</l>
             
               <l n="7.435">Instat, uictorem mox namque uidebitis Orco</l>
             
               <l n="7.436">Demonas edomuisse feros atque addere uinclis.</l>
             
               <l n="7.437">Auspice quo reduces uos hinc remeare licebit,</l>
             
               <l n="7.438">Inuectosque polo sedes implere beatas."</l>
             
               <l n="7.439">Dumque pios uulgo subeunt ea gaudia Manes,</l>
             
               <l n="7.440">Miscentur trepido umbrarum loca territa motu.</l>
             
               <l n="7.441">Hinc metus exagitat Furiarum corda, pauentque</l>
             
               <l n="7.442">Ne poenas subito compręhensi forte dedissent,</l>
             
               <l n="7.443">Atque iugum impositum doleant exemptaque regna.</l>
             
               <l n="7.444">Illicet emicuit Barathri dux ocyor Euro:</l>
             
               <l n="7.445">Iudęam inuisens adiit prętoria nota. </l>
             
               <l n="7.446">Ingressum species tormenti uisa moratur:</l>
             
               <l n="7.447">Percussum media tabescere cernit in aula.</l>
             
               <l n="7.448">Non linguę quicquam, uiui non amplius oris,</l>
             
               <l n="7.449">In lacero demum uultus non pristinus ille, </l>
             
               <l n="7.450">Luridus aspectu foedato corpore plagis</l>
             
               <l n="7.451">Stabat marmoreę deuinctus reste columnę.</l>
             
               <l n="7.452">Nulla quies flagris, resonabant uerbera longe; </l>
             
               <l n="7.453">Terga modo feriunt, uerso modo pectora fuste,</l>
             
               <l n="7.454">Mordacesque sales addunt, Romanaque dicta:</l>
             
               <l n="7.455">"Hęc uia, ne metuas, in regna petita paratur!</l>
             
               <l n="7.456">Macte esto, multo nam stabunt parta cruore</l>
             
               <l n="7.457">Sceptra tibi, modo si lethęo huc amne redibis!"</l>
             
               <l n="7.458">Insolita obstupuit uiso formidine Demon:</l>
             
               <l n="7.459">Miratur subito reddi sibi debile robur,</l>
             
               <l n="7.460">Dehinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3045"/>Dehinc . . . 477 minantis] </mentioned>Mt 27, 19</p>
                  </note> stertentis adhuc uxoris adire cubile</l>
             
               <l n="7.461">Pilati accelerat. Placida resoluta quiete</l>
             
               <milestone unit="page" n="92"/>
               <l n="7.462">Molliter hęc dulcem reflabat pectore somnum.</l>
             
               <l n="7.463">Excitat, obiectę simulacra tuentibus olim</l>
             
               <l n="7.464">Qua reprimunt species, formatque hic horrida monstra,</l>
             
               <l n="7.465">Misceri ruptoque aperiri gurgite uisum</l>
             
               <l n="7.466">Tunc pelagus, facies teterrima protinus undis</l>
             
               <l n="7.467">Exire et tales horrendum excludere uoces:</l>
             
               <l n="7.468">"Ni sinitis, quem nunc torqueri iussit in aula,</l>
             
               <l n="7.469">Hauriet hic toto tumefactus gurgite pontus</l>
             
               <l n="7.470">Vos et uestra simul, raptos et deuehet Orco.</l>
             
               <l n="7.471">Ocyus,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3009"/>Ocyus . . . marito] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Eia agedum rite perferri mandata marito</p>
                  </note> eia agedum, perferri dicta <seg xml:id="w3009a">marito</seg>
               </l>
             
               <l n="7.472">Hęc iubeas", additque minas vultuque feroci</l>
             
               <l n="7.473">Terrorem incussit; pulso tremit excita somno, </l>
             
               <l n="7.474">Nec mentem Demon commotam deserit usquam.</l>
             
               <l n="7.475">Infoelix mulier nusquam sibi tuta uidetur,</l>
             
               <l n="7.476">Conuocat huc famulas, trepidans mandata referri</l>
             
               <l n="7.477">Prętoremque iubet somni monuisse <seg xml:id="w3045a">minantis.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.478">Quattuor interea restabant lassa uicissim</l>
             
               <l n="7.479">Cędendo paria, atque una attriuere flagellos.</l>
             
               <l n="7.480">Ecce cruor uenis toto de corpore manat,</l>
             
               <l n="7.481">Liuent menbra, decor nitidi contabuit oris,</l>
             
               <l n="7.482">Horribilis primo speciesque miserrima uisu.</l>
             
               <l n="7.483">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3111"/>Vtque . . . 488 abire] </mentioned>Io 19, 4-5</p>
                  </note> animo prętor ducebat corda moueri</l>
             
               <l n="7.484">Posse sacerdotum si demum cernere plagas</l>
             
               <l n="7.485">Contingat totis impressaque uerbera menbris,</l>
             
               <l n="7.486">Produxit coram, dehinc turbis talia fatur:</l>
             
               <l n="7.487">"Ecce hominem uobis, habitum bene nonne putatis?</l>
             
               <l n="7.488">Dimisso liceat, iam si sat cęsus, <seg xml:id="w3111">abire."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.489">In uerbo accessit portans mandata minister:</l>
             
               <l n="7.490">Commotum iam pridem animum perterruit, atque</l>
             
               <l n="7.491">Ipse suam tacito repetebat pectore noctem.</l>
             
               <l n="7.492">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3157"/>Hic . . . 495 ponat] </mentioned>Io 19, 6</p>
                  </note> sonuit dudum lectis urgentibus urbis</l>
             
               <l n="7.493">Quę subito audita est late uox fracta per auras:</l>
             
               <l n="7.494">"Tolle illum, iam tolle", sonat, "damnatus agatur,</l>
             
               <l n="7.495">Atque animam ligno suffixus brachia <seg xml:id="w3157">ponat!"</seg>
               </l>
             
               <l n="7.496">Vox ea prętorem loetali perculit ictu,</l>
             
               <l n="7.497">Non ulla facie gentis fera corda retundi</l>
             
               <l n="7.498">Miraturque magis redigi crudelia poenis.</l>
             
               <l n="7.499">Ceu semel in capta rabies si sęuiat urbe</l>
             
               <l n="7.500">Hostilis, nec sat rapienti cuncta ruatque</l>
             
               <milestone unit="page" n="92'"/>
               <l n="7.501">In cędem, ferro direptaque pignora matrum</l>
             
               <l n="7.502">Vberibus mactet furibundaque gaudeat ultro,</l>
             
               <l n="7.503">Insontis multo madeat si sanguine turbę:</l>
             
               <l n="7.504">Non aliter rabidum fertur uesana ruitque</l>
             
               <l n="7.505">Turba sacerdotum, respergi lęta cruore,</l>
             
               <l n="7.506">Et Christi iniustę maculari sanguine cędis.</l>
             
               <l n="7.507">Tunc rursus repetit, cęsum si milite lasso</l>
             
               <l n="7.508">Eximeret lęto Christum: "Conuictus aperti</l>
             
               <l n="7.509">Criminis est multo damnari dignior", inquit,</l>
             
               <l n="7.510">"Eia agite, hunc uobis hac festa luce remittam."</l>
             
               <l n="7.511">Mugitus ueluti, si forte armenta uicissim</l>
             
               <l n="7.512">Cernant, obnixi dum contra cornibus urgent,</l>
             
               <l n="7.513">Impulsu saltus replet clamore remotos,</l>
             
               <l n="7.514">Sic populi retonat late uox rauca per auras:</l>
             
               <l n="7.515">"Tolle hunc, at Barabam populo dimitte petenti!"</l>
             
               <l n="7.516">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3321"/>Vt . . . 520 unda] </mentioned>Mt 27, 24</p>
                  </note> frustra studium sumi sibi sensit et iras</l>
             
               <l n="7.517">Acrius intendi, ac uanos in plebe tumultus,</l>
             
               <l n="7.518">Aduocat huc, manibus laticem qui fundat, et inquit:</l>
             
               <l n="7.519">"Vos mihi nunc testes, insons quia sanguinis huius."</l>
             
               <l n="7.520">His dictis utramque manum simul abluit <seg xml:id="w3321">unda.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.521">Illico<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3360"/>Illico . . . 526 miles] </mentioned>Mt 27, 25-26</p>
                  </note> uox populi passim sublata reclamat:</l>
             
               <l n="7.522">"Nil nobis hodie metuendum protinus isto</l>
             
               <l n="7.523">Sanguine foedari: stet nostro hęc noxa nepoti."</l>
             
               <l n="7.524">Nec posthac fremitus cessabat rauca sonantum,</l>
             
               <l n="7.525">Euasit Barabas donec de carcere liber</l>
             
               <l n="7.526">Et missum arbitrio sibi duxit in atria <seg xml:id="w3360">miles.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.527">Mox<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3527"/>Mox . . . 551 fateris] </mentioned>Mt 27, 3-4</p>
                  </note> fama infoelix ut Iudę perculit aures,</l>
             
               <l n="7.528">Tandem latronis mutata morte Magistrum</l>
             
               <l n="7.529">Damnatum, patuit scelus ingens protinus olli,</l>
             
               <l n="7.530">Insontem indigna damnari morte reumque</l>
             
               <l n="7.531">Mortali peragi maiorem <seg xml:id="w3387">denique</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3387"/>denique] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> robore</p>
                  </note> captu,</l>
             
               <l n="7.532">Et se crudelem: precium nam quale rependi</l>
             
               <l n="7.533">Et bene tam merito, sincęri et cordis amanti?</l>
             
               <l n="7.534">Hic non deseruit qui mouerat ordine Demon, </l>
             
               <l n="7.535">Inque scelus motum impulerat iam protinus omne,</l>
             
               <l n="7.536">Maioresque faces uertens sub pectus adegit.</l>
             
               <l n="7.537">Nam simul obriguit deceptus imagine falsa,</l>
             
               <l n="7.538">Inde uices sęuus repetit de crimine lęuo.</l>
             
               <l n="7.539">Cogitat infoelix extrema atque impia lęti,</l>
             
               <l n="7.540">Discurrit, nota seniores aede petebat.</l>
             
               <l n="7.541">Hic coram nummos medio proiecit et infit:</l>
             
               <l n="7.542">"Commisi facinus caput execrabile fato,</l>
             
               <l n="7.543">Cui<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3462"/>Cui iam] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> quali</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w3462">iam</seg> nulla usquam fuerit sat pęna nocenti!<milestone unit="page" n="93"/>
               </l>
             
               <l n="7.544">Non hic, non Orco tristis uindicta malorum,</l>
             
               <l n="7.545">Tam bene qui meritum periniqua morte necaui,</l>
             
               <l n="7.546">Noctu compręhensum prodens crudelibus ultro,</l>
             
               <l n="7.547">Qui frustra iustum nece nunc damnatis iniqua."</l>
             
               <l n="7.548">"Non ulla tua causa tenus nos attigit", inquit<ref target="#n3505">
                     <seg xml:id="w3505">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="7.549">Concio, "nam quamuis fueris nequissimus ipse,</l>
             
               <l n="7.550">Haud nostra quicquam refert, quin iure teneri</l>
             
               <l n="7.551">Quem te par, porro qui proditor esse <seg xml:id="w3527a">fateris."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.552">Abiectis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3597"/>Abiectis . . . 562 obiuit] </mentioned>Mt 27, 5</p>
                  </note> medio mox sese proripit inde.</l>
             
               <l n="7.553">Infoelix agitur furiata mente per urbem,</l>
             
               <l n="7.554">Donec ei tendens tabulata perarida truncus</l>
             
               <l n="7.555">Occurrit, uisu percussus restitit atro.</l>
             
               <l n="7.556">Hic peragi rem posse putat, quam cogitat olim,</l>
             
               <l n="7.557">Heu miseram laqueo meditatus rumpere uitam.</l>
             
               <l n="7.558">Nec mora, delatum restem de fronde ligauit, </l>
             
               <l n="7.559">Inuadit ramos, et nectit guttura nodo.</l>
             
               <l n="7.560">Quo facto sese deturbat proditor alto,</l>
             
               <l n="7.561">Et pendens laqueo pondus media hęsit in aethra,</l>
             
               <l n="7.562">Horrendum aspectu, mortem suspensus <seg xml:id="w3597">obiuit.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.563">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3667"/>Verum . . . 573 agrum] </mentioned>Mt 27, 6-8</p>
                  </note> consilio posthac agitatur, et illo</l>
             
               <l n="7.564">
                  <seg xml:id="w3604a">Haud</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3604"/>Haud] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> non</p>
                  </note> fas inferri, precium quia sanguinis esset,</l>
             
               <l n="7.565">Censebant, unde est egressa pecunia nuper.</l>
             
               <l n="7.566">Heu hominum <seg xml:id="w3619a">mentem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3619"/>mentem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> mentes</p>
                  </note> sua facta repręhendere semper</l>
             
               <l n="7.567">
                  <seg xml:id="w3624">Difficilem!</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3624"/>Difficilem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> difficiles</p>
                  </note> Quęnam dementia uana timentum</l>
             
               <l n="7.568">Aurumque et loculos fieri scelerata, nefasque</l>
             
               <l n="7.569">Commiscere simul nobis utcunque libebit,</l>
             
               <l n="7.570">Atque animi uitium corrupti agnoscere nolle.</l>
             
               <l n="7.571">Hinc itum simul et cunctis sententia sedit<ref target="#n3653">
                     <seg xml:id="w3653">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="7.572">Hospitibus, uenum posuit quem figulus olim,<ref target="#n3661">
                     <seg xml:id="w3661">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="7.573">Posthac humandis mercari protinus <seg xml:id="w3667">agrum.<ref target="#n3668">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="7.574">Parte alia interea dirupto uiscera uentre</l>
             
               <l n="7.575">Pendentis funduntur humum, tunc omnia circum</l>
             
               <l n="7.576">Aspectu foedo replentur, mansit inanis</l>
             
               <l n="7.577">Aluus et eiectis iam totum pectus hiabat.</l>
             
               <l n="7.578">Constitit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3871"/>Constitit . . . 605 auebat] </mentioned>Mt 27, 27-29; Mc 15, 16-18; Io 19, 1-2</p>
                  </note> at Christus simulac deductus in aula,</l>
             
               <l n="7.579">Hic noua tormenti facies exorta: repertus</l>
             
               <l n="7.580">Saltibus incultis, inter uepreta rubosque</l>
             
               <l n="7.581">Et<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3718"/>Et . . . ultro] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> sentes, Syrię tractus quis germinat <seg xml:id="w3718">ultro,</seg>
               </l>
             
               <l n="7.582">Obseptus spinis peracuta cuspide ramus,</l>
             
               <milestone unit="page" n="93'"/>
               <l n="7.583">Non acie ferri, armata non histrice peior,</l>
             
               <l n="7.584">Horrentem contis qualem fert Aphrica tellus.</l>
             
               <l n="7.585">Hoc concinnatur capiti diadema superbum,</l>
             
               <l n="7.586">Vt stetit implexus, spacium defendit in orbem,</l>
             
               <l n="7.587">Contactusque seges prohibebat acuta propinquos.</l>
             
               <l n="7.588">Accubuit postquam, passim concurritur illo,</l>
             
               <l n="7.589">Iniciuntque manus, discingitur haud mora raptim,</l>
             
               <l n="7.590">Nudus direpta qui restitit illico ueste.</l>
             
               <l n="7.591">Induitur clamidem posthac et fulsit in ostro.</l>
             
               <l n="7.592">Mox redit ad solium, capiti diadema reponunt,</l>
             
               <l n="7.593">Seruatum studio iam dudum tempus in ipsum</l>
             
               <l n="7.594">Extabat; densis adigunt impulsibus inde,</l>
             
               <l n="7.595">Hęreat ut melius compressum, cuspidis intro</l>
             
               <l n="7.596">Illicet infixę iam spina subiuit ad ossa,</l>
             
               <l n="7.597"> Emicuitque scatens circum mox undique sanguis,</l>
             
               <l n="7.598"> Hinc riui passim uultu et ceruice ruebant.</l>
             
               <l n="7.599">Taliter affectus solio residebat eburno:</l>
             
               <l n="7.600">Additur huic, instar sceptri regalis, arundo,</l>
             
               <l n="7.601">Et dum sic ageret regem, ludibria surgunt.</l>
             
               <l n="7.602">Optat flexa genu residenti turba salutem.</l>
             
               <l n="7.603">Hic honor est habitus primo, nec uellitur ille</l>
             
               <l n="7.604">Tunc aliter, solium dum cuncti adiere seorsus</l>
             
               <l n="7.605">Alternantque uices, regem illicet omnis <seg xml:id="w3871a">auebat.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.606">Deinde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3943"/>Deinde . . . 616 regem] </mentioned>Mt 27, 30; Mc 15, 19</p>
                  </note> manu ceptum sensimque iniuria creuit:</l>
             
               <l n="7.607">Incutiunt colaphos et mox residentis in ora</l>
             
               <l n="7.608">Expuitur, uacua fremitus crebrescit in aula.</l>
             
               <l n="7.609">Plaga recumbenti mox crebra illiditur, ictu</l>
             
               <l n="7.610">Ille petit uultus, ast alter arundine pulsat,</l>
             
               <l n="7.611">Vt melius capiti subsidant serta decoro.</l>
             
               <l n="7.612">Luditur et pugnis faciem densissima tundit</l>
             
               <l n="7.613">Dextra, uicem uersat facti sic nuper honoris. </l>
             
               <l n="7.614">Per ludum huc operam miles iam conuocat omnem:</l>
             
               <l n="7.615">Velluntur crines, et barba euellitur omnis.</l>
             
               <l n="7.616">Pro solio cedunt inhonesto uerbere <seg xml:id="w3943">regem:</seg>
               </l>
             
               <l n="7.617">Densior haud tectis hiemali tempore grando</l>
             
               <l n="7.618">Incidit, ut tonitrus coelo stetit, amplius antris</l>
             
               <l n="7.619">Ingeminans uacuis infra nec terra remugit,</l>
             
               <l n="7.620">Quamprimum nubes manante resoluitur imbre</l>
             
               <l n="7.621">Duraturque gelu subito quę desilit unda.</l>
             
               <l n="7.622">Despuitur uultum, colaphis pertunditur ora,</l>
             
               <l n="7.623">Et circum planctus resonant ac perstrepit aula,</l>
             
               <milestone unit="page" n="94"/>
               <l n="7.624">Atque nihil reliqui permissa licentia fecit.</l>
             
               <l n="7.625">Sic contra affectum fieri uoluere dicaces:</l>
             
               <l n="7.626">"In regnum sic itur enim, persiste ferendo!"</l>
             
               <l n="7.627">O animo species impressa fideliter alto</l>
             
               <l n="7.628">Promere da cantu iam mens quęcunque recondit!</l>
             
               <l n="7.629">Certa fides, dictu absurdum nil debuit inde</l>
             
               <l n="7.630">Damnari, populis Sapientia passa uideri</l>
             
               <l n="7.631">Corpore sustinuit si tanta opprobria uili,</l>
             
               <l n="7.632">Cum non arbitrio sit uisum stare creato</l>
             
               <l n="7.633">Diuę arti, nec, quo iam condidit omnia, Verbo,</l>
             
               <l n="7.634">Cuius ut offensam iam culpa redarguit omnis,</l>
             
               <l n="7.635">Et digito medio cęlo ipsi promicat ultro.</l>
             
               <l n="7.636">Debuit ergo pati, mortalia sumere menbra</l>
             
               <l n="7.637">Si libuit, cuius signant uestigia pressa</l>
             
               <l n="7.638">Mentibus innocuis, foelices degere posse</l>
             
               <l n="7.639">Sola homines uirtute, hoc demum ut facta probarent,</l>
             
               <l n="7.640">Et uires teneras, cuncta aspera ferre doceret.</l>
             
               <l n="7.641">Tolleret ut forti spem, pręmia lęta rependi</l>
             
               <l n="7.642">Post fatum, insinuans sese de more pedentim</l>
             
               <l n="7.643">Insonti et monito, uestigia sistere firma</l>
             
               <l n="7.644">Quo uocat et uirtus pręfert uictricia signa,</l>
             
               <l n="7.645">Nitentem illapsu corroborat illicet ultro.</l>
             
               <l n="7.646">Hęc animi uirtus, opifex ea denique mundi,</l>
             
               <l n="7.647">Quin eadem nostros si demum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4143"/>demum optauerit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> sumere debuit</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4143">optauerit</seg> artus,</l>
             
               <l n="7.648">Haud humilem decuit subito distringere ferrum,</l>
             
               <l n="7.649">Illud sublimis postquam natura recondit.</l>
             
               <l n="7.650">Hinc fuit humano arbitrio permissa potestas,</l>
             
               <l n="7.651">Christus desputus sedeatque et uapulet ultra,</l>
             
               <l n="7.652">Atque ideo humano pro crimine debuit ara </l>
             
               <l n="7.653">Offerri, et solus poenas hausisse nocentum,</l>
             
               <l n="7.654">Si coelo gremioque patris descenderit ergo,</l>
             
               <l n="7.655">Scilicet hinc tandem ut libans altaria ponat,</l>
             
               <l n="7.656">Et sic relligio mortales imbuat omnes,</l>
             
               <l n="7.657">Quod non, quem primo statuit, dum conderet orbem,</l>
             
               <l n="7.658">Ordo stetit, mollique impulsu machina lapsa est,</l>
             
               <l n="7.659">Et malus humanas res omneis miscuit error.</l>
             
               <l n="7.660">Namque olim fatum quos iam prędestinat astris,</l>
             
               <l n="7.661">Haud fuit, ut captos hostili deserat astu.</l>
             
               <l n="7.662">Quin neque iure rapi potuerunt uiribus hosti,</l>
             
               <l n="7.663">Quotquot sponte sua contraria signa secuti</l>
             
               <l n="7.664">Hostili fuerant iam sub ditione redacti.<milestone unit="page" n="94'"/>
               </l>
             
               <l n="7.665">Debuit ergo iugi liber, qui uindicet, omni</l>
             
               <l n="7.666">Exercere modo uirtutem et rite docere,</l>
             
               <l n="7.667">Qua niti ualeant sese <seg xml:id="w4275">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4275"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> auspice lecti,</l>
             
               <l n="7.668">Exemisse iugo ut tandem sic iure liceret.</l>
             
               <l n="7.669">Atque ideo quo pandat iter, cui terra resistat,</l>
             
               <l n="7.670">Debebat populo linquens exempla sequaci</l>
             
               <l n="7.671">Sanguine respergi claustrumque recludere morte,</l>
             
               <l n="7.672">Sic posthac reduci quę semita tuta pateret.</l>
             
               <l n="7.673">Sed nimium o foelix, o terque quaterque beatus,</l>
             
               <l n="7.674">Concessum cuicunque altam pertingere mentem:</l>
             
               <l n="7.675">Qui captus, tum qualis item profectus ab illa</l>
             
               <l n="7.676">Parte, Deus terra qua se depauperat ultro,</l>
             
               <l n="7.677">Mortalique fuit natura, et pręditus haustu</l>
             
               <l n="7.678">Humani sensus par nobis undique factus!</l>
             
               <l n="7.679">Ars atque ingenium generati numinis illud</l>
             
               <l n="7.680">Qua Patris in solio diuino substitit alter,</l>
             
               <l n="7.681">Omnia uir factus secum concernat eadem.</l>
             
               <l n="7.682">Sic immixta Dei maneat natura seorsum,</l>
             
               <l n="7.683">Verus homo ut fieret prorsus tamen et Deus idem,</l>
             
               <l n="7.684">Sic sumpta libare Deo quo carne doceret,</l>
             
               <l n="7.685">Atque refert illo posthac quęcunque creabat.</l>
             
               <l n="7.686">Hinc Pater immenso Gnatum complexus amore</l>
             
               <l n="7.687">Demeritus Gnati obsequio mox cuncta rependit</l>
             
               <l n="7.688">Olim natura domini rerumque potentis.</l>
             
               <l n="7.689">Quodque agit iccirco mortali in corpore Christus,</l>
             
               <l n="7.690">Profit in immensum, quoniam de stipite manat,</l>
             
               <l n="7.691">Promicat<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4434"/>Promicat . . . coelo] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vna quo pręit iam tertia gratia coelo</p>
                  </note> unde una iam tertia gratia <seg xml:id="w4434">coelo.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.692">Immensum est quodcunque, Deo sub iudice, Christi:</l>
             
               <l n="7.693">Id nam amor immensus, pietasque immensa mouebat,</l>
             
               <l n="7.694">Demissumque polo menbris mortalibus abdit.</l>
             
               <l n="7.695">Porro opus hoc finis rerumque et summa creatę</l>
             
               <l n="7.696">Totius molis, quicquid, quo pertinet, olli</l>
             
               <l n="7.697">Astruitur iussis coelestibus ordine iunctum,</l>
             
               <l n="7.698">Cuius erat templis aras adolere parenti.</l>
             
               <l n="7.699">Nil ergo hunc latuit, captus mensura creati</l>
             
               <l n="7.700">Namque ea, quin etiam totius regula recti,</l>
             
               <l n="7.701">Atque usu quantum mouet experientia sensum,</l>
             
               <l n="7.702">Examen solidat diuinis legibus haustum.</l>
             
               <l n="7.703">Tunc habitus gliscunt mortali in parte recentes,</l>
             
               <l n="7.704">Quin etiam mediis poenis heroica uirtus</l>
             
               <l n="7.705">Promouit, licuit cumulo superaddere demum;</l>
             
               <l n="7.706">Immensum quamuis quicdam ipsum corpus inumbret,</l>
             
               <milestone unit="page" n="95"/>
               <l n="7.707">Cuius sunt certi pręscripto limite fines.</l>
             
               <l n="7.708">Vt satis illusum, petulans iniuria, nec iam</l>
             
               <l n="7.709">Restabat prorsus, quo plus excrescere posset,</l>
             
               <l n="7.710">Deponunt solio, turbis ostendere pręses</l>
             
               <l n="7.711">Hunc iterum optauit, coram dehinc talia fatur:</l>
             
               <l n="7.712">"Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4603"/>Ecce . . . 718 ista] </mentioned>Io, 4-5</p>
                  </note> hic assistet, culpę prętendere causam</l>
             
               <l n="7.713">Quo nemo ualeat, si poenam deluat insons."</l>
             
               <l n="7.714">In dicto egressus cocco sertisque reuinctus</l>
             
               <l n="7.715">Astitit et medio lustrauerat omnia circum.</l>
             
               <l n="7.716">Pontius hic subitis subiecit talia uerbis:</l>
             
               <l n="7.717">"Ecce hominem uobis, faciesque miserrima casus</l>
             
               <l n="7.718">Quem non mortalem, quęso, commouerit <seg xml:id="w4603">ista?"</seg>
               </l>
             
               <l n="7.719">
                  <seg xml:id="w4604a">Eia</seg>
                  <note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4672"/>Eia . . . 728 necandum] </mentioned>Io 19, 6</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4604"/>Eia] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> tunc</p>
                  </note> insperatas uoces <seg xml:id="w4607">tunc</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4607"/>tunc] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> eia</p>
                  </note> audiit ille:</l>
             
               <l n="7.720">Nam nullo casu crudelia pectora flecti,</l>
             
               <l n="7.721">Sed contra immanis rabidos magis efferat ira.</l>
             
               <l n="7.722">Vox populi atque senum tenues erumpit in auras,</l>
             
               <l n="7.723">Atque cruci affixus modo debita brachia tendat,</l>
             
               <l n="7.724">Vsque etiam ut specula subeuntes lustret ab alta.</l>
             
               <l n="7.725">Pontius hic breuibus perstringit talia uerbis:</l>
             
               <l n="7.726">"Non causam cerno, perimi cur debeat iste:</l>
             
               <l n="7.727">Sin uisum uobis, iam iam mihi tollite captum;</l>
             
               <l n="7.728">Quin etiam abduci liceat quocunque <seg xml:id="w4672">necandum."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.729">Instabant<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4699"/>Instabant . . . 732 ortu] </mentioned>Io 19, 7</p>
                  </note> contra, patriam hic opponere legem, </l>
             
               <l n="7.730">Contendunt <seg xml:id="w4681">tum</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4681"/>tum] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro voce haud legibili</hi>
                     </p>
                  </note> lege mori quia debeat, atque</l>
             
               <l n="7.731">Quod non mortalem sese, sed stirpe ferebat</l>
             
               <l n="7.732">Diuina ante ęuum secreto proditus <seg xml:id="w4699">ortu.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.733">His ergo auditis subita formidine pręses</l>
             
               <l n="7.734">Perculsus rebus componit uisa diurnis,</l>
             
               <l n="7.735">Cui dubia discors uariat sententia mente:</l>
             
               <l n="7.736">Non secus ac solis si quando liquentibus undis</l>
             
               <l n="7.737">Impressi radii geminant laquearibus altis,</l>
             
               <l n="7.738">Atque uagam lucem passim per tecta refundunt.</l>
             
               <l n="7.739">Multa<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4756"/>Multa . . . 741 iuuentę] </mentioned>Io 19, 8-9</p>
                  </note> agitans mente ingressus prętoria Christum</l>
             
               <l n="7.740">Accersit, repetens dehinc ordine singula quęrit</l>
             
               <l n="7.741">Et genus, et patriam, et primę rudimenta <seg xml:id="w4756">iuuentę.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.742">Non secus ille tamen quam saxum immobile perstat,</l>
             
               <l n="7.743">Quod pelago alluitur, furibundo et tunditur Euro.</l>
             
               <l n="7.744">Pertesum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4797"/>Pertesum . . . 747 uinclis] </mentioned>Io 19, 10</p>
                  </note> tandem frustra tentare rogando</l>
             
               <l n="7.745">Atque ait: "An <seg xml:id="w4780a">ne</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4780"/>ne] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> etiam mecum conferre recusas?</l>
             
               <l n="7.746">Nonne hodie de te nobis concessa potestas</l>
             
               <l n="7.747">Mactare, aut sedeat potius dimittere <seg xml:id="w4797">uinclis?"</seg>
               </l>
             
               <l n="7.748">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4860"/>His . . . 756 malignę] </mentioned>Io 19, 11</p>
                  </note> contra reddit: "Nullum, Pilate, fuisset</l>
             
               <l n="7.749">In me ius tibi, permissum nisi Lege superna</l>
             
               <l n="7.750">Hoc foret et certo constarent ordine fata.</l>
             
               <milestone unit="page" n="95'"/>
               <l n="7.751">Et delicta gradu quia sunt et crescere nata,</l>
             
               <l n="7.752">Et rursus longe inter se differre uicissim,</l>
             
               <l n="7.753">Est scelus illorum magis execrabile, meme</l>
             
               <l n="7.754">Qui tibi crediderint faciles innectere fraudem.</l>
             
               <l n="7.755">Exin nil reliqui fecit, si qua arte furori</l>
             
               <l n="7.756">Exemisse uirum ualeat gentique <seg xml:id="w4860">malignę."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.757">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4903"/>At . . . 763 dicta] </mentioned>Io 19, 12</p>
                  </note> contra insanis populus clamoribus instat,</l>
             
               <l n="7.758">Non aliter uisus nisi sola prorsus Iesu</l>
             
               <l n="7.759">Morte satisfieri, quo circa his uocibus infit:</l>
             
               <l n="7.760">"Cęsareas hodie non rite tuebere partes,</l>
             
               <l n="7.761">Hanc ni iudicio causam damnaueris ultro.</l>
             
               <l n="7.762">Namque audet regis quicunque inuadere nomen,</l>
             
               <l n="7.763">Cęsareas temnit leges augustaque <seg xml:id="w4903">dicta."</seg>
               </l>
             
               <l n="7.764">Non semel hoc ausum testatur publica fama</l>
             
               <l n="7.765">Hunc referens unctum populi de more uetusto.</l>
             
               <l n="7.766">Commouit sensim dubium turbataque mens est</l>
             
               <l n="7.767">Pręsidis; ingressus secum spaciatur in aula.</l>
             
               <l n="7.768">Plurima uoluenti tandem sententia sedit</l>
             
               <l n="7.769">Pro solio stanti coram cognoscere causam.</l>
             
               <l n="7.770">Interea<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4953"/>Interea . . . amictu] </mentioned>Mt 27, 31; Mc 15, 20</p>
                  </note> ut iussum Christus discingitur ostro</l>
             
               <l n="7.771">Et proprio rursus subito est indutus <seg xml:id="w4953a">amictu.</seg>
               </l>
             
               <l n="7.772">Credibile est toto renouatas corpore plagas,</l>
             
               <l n="7.773">Dum clamis exuitur, passim et fluxisse cruorem.</l>
             
               <l n="7.774">Casibus heu uatem rerum quibus intulit ordo!</l>
             
               <l n="7.775">Aeternam Legem, quo sunt et condita Verbo</l>
             
               <l n="7.776">Cuncta, foret uisum qua<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4987"/>qua . . . eadem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> cum nostro in carne repertum est</p>
                  </note> nobis, prorsus <seg xml:id="w4987">eadem</seg>
               </l>
             
               <l n="7.777">Sic habitum, meriti carpsisse ea pręmia magni,</l>
             
               <l n="7.778">Quod genus humanum faceret pręlustre capaxque</l>
             
               <l n="7.779">Aetherię lucis, multis de gentibus olim</l>
             
               <l n="7.780">Quod sibi dilectum secerneret Israel ultro!</l>
             
               <l n="7.781">Ast illo <seg xml:id="w5015">quoniam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5015"/>quoniam] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> dudum</p>
                  </note> ducit diuina uetustis</l>
             
               <l n="7.782">Iusticię coniuncta simul clementia fatis,</l>
             
               <l n="7.783">Vt quia diuinum naturę mobilis esset</l>
             
               <l n="7.784">Exemplar, nostro quicquid de corpore sumptum est,</l>
             
               <l n="7.785">Sic fieret culpę mortalis nobile spectrum,</l>
             
               <l n="7.786">In<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5061"/>In . . . 788 inusta] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> In quo cognosci est quicquid exorbitat usquam</p>
                  </note> quo quicquid enim quantumue exorbitat usquam</l>
             
               <l n="7.787">Cognosci liceat, dum examine culpa notatur</l>
             
               <l n="7.788">Iusto, dum propriique erroris restat <seg xml:id="w5061">inusta</seg>
               </l>
             
               <l n="7.789">Et quo sat dignum, luitur dum noxa, repensum est.</l>
             
               <l n="7.790">Eia agedum tu mecum animo metire profundum!<milestone unit="page" n="96"/>
               </l>
             
               <l n="7.791">Si mensura boni Deus est, natura reperto</l>
             
               <l n="7.792">Quo contenta manet degens sic usque beata,</l>
             
               <l n="7.793">Vt doleat quanam permissum? Terreus ultro</l>
             
               <l n="7.794">Factus, iter tandem lectis aperiret ad astra,</l>
             
               <l n="7.795">Anne hiat in summo et prorsus quid restat inane?</l>
             
               <l n="7.796">Sed prorsus nostri merces est illa laboris.</l>
             
               <l n="7.797">Mortales adeo quę uires eleuat, omnis</l>
             
               <l n="7.798">Vt torpor simul atque ignaua obliuio cedat.</l>
             
               <l n="7.799">Actu perpetuo quam nostra potentia primum</l>
             
               <l n="7.800">Eluxit, nobis fęlix et uita beata</l>
             
               <l n="7.801">Qua manat, miserasque uices exhaurit adusque.</l>
             
               <l n="7.802">Summum id namque bonum nil usquam ubi restat hiulcum,</l>
             
               <l n="7.803">Vltimus hic rerum finis fructusque laborum.</l>
             
               <l n="7.804">Quo ni pertingat, iam dici nemo beatus</l>
             
               <l n="7.805">Debet, si caueas, ne te sententia fallat</l>
             
               <l n="7.806">Frustra pertuso labentia uase legentem.</l>
             
               <l n="7.807">Hic error multos olim per inania ducit,</l>
             
               <l n="7.808">Nec, qui fortuna tantummodo prępete pendent,</l>
             
               <l n="7.809">Sed quibus est uirtus potius preciumque decusque,</l>
             
               <l n="7.810">Vt sic in numerum fortunę dona receptent</l>
             
               <l n="7.811">Hic uirtute rati fęlices degere posse,</l>
             
               <l n="7.812">Addere fortunam cui quicdam et tollere credunt.</l>
             
               <l n="7.813">Non omnino malos talis sententia ludit,</l>
             
               <l n="7.814">Sed quibus heu fidei lumen, ceu nocte lucerna</l>
             
               <l n="7.815">Defuit incassum tenebris errantibus atris.</l>
             
               <l n="7.816">Reddere nam uirtus non est nos nata beatos,</l>
             
               <l n="7.817">Promouet ast illo, lauat et sudoribus ora</l>
             
               <l n="7.818">Contendens, palmam cernit quo rite repostam,</l>
             
               <l n="7.819">Et sibi curriculo mortale hoc deputat aeuum.</l>
             
               <l n="7.820">Hic fortuna uices uariat mutata, retroque</l>
             
               <l n="7.821">Nitentem studio semper depellere certat.</l>
             
               <l n="7.822">Defunctis contra sedes seposta beatis</l>
             
               <l n="7.823">Sublimis; non interualla aut ocia uitę</l>
             
               <l n="7.824">Illic, quę nunquam mutabilis, acta <add resp="amb256">perennat</add>.</l>
             
               <l n="7.825">Ille igitur sumpta deponit carne thyaram</l>
             
               <l n="7.826">Regalem, campumque ferox certator iniuit,</l>
             
               <l n="7.827">Desudans prorsus iam cuncta per ardua nobis.</l>
             
               <l n="7.828">Atque ideo qui finis erat, uia factus, et inde</l>
             
               <l n="7.829">Virtutum numeros absoluere debuit omneis.</l>
             
            </div>
            <div n="8" type="liber">
               <head>Damiani Benessę De morte Christi liber octavus</head>
               <milestone unit="page" n="96'"/>
               <l n="8.1">
                  <emph n="8">
                     <hi rend="hide">8</hi>
                  </emph>Interea augebat commota Bethania fletum.<ref target="#n14">
                     <seg xml:id="w14a">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="8.2">Vix rediit mater quo consternata dolore</l>
             
               <l n="8.3">Conciderat, sensus amissos uixque recepit,</l>
             
               <l n="8.4">Illico<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w32"/>Illico . . . una] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Confestim huc cętus mulierum cogitur omnis</p>
                  </note> fęmineus cętus tibi cogitur <seg xml:id="w32">una</seg>
               </l>
             
               <l n="8.5">Et męsti sensim crebrescunt murmura <add resp="amb256">planctus</add>.</l>
             
               <l n="8.6">Mox ut lugubri genitrix uestitur amictu,</l>
             
               <l n="8.7">Erectę tandem mouerunt protinus inde,</l>
             
               <l n="8.8">
                  <seg xml:id="w50">Vtque</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w50"/>Vtque] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Atque</p>
                  </note> fores extra tecti uestigia ponunt,</l>
             
               <l n="8.9">Incedunt dubię per prima crepuscula lucis.</l>
             
               <milestone unit="page" n="97"/>
               <l n="8.10">Tum qua diuertunt, męror comitatur euntes,</l>
             
               <l n="8.11">Ceu nebula tenues qui pręuius inficit auras,</l>
             
               <l n="8.12">Atque fero gemitu circum suspirat anhelans.</l>
             
               <l n="8.13">Egressę paruę prodierunt męnibus urbis,</l>
             
               <l n="8.14">Contenduntque iugum suprema cacumina sursus</l>
             
               <l n="8.15">Qua decliue petit, superant iamque ardua, campis,</l>
             
               <l n="8.16">Vertice quos tendit regio montana, feruntur.</l>
             
               <l n="8.17">Hinc se demittunt et per decliuia raptim</l>
             
               <l n="8.18">Descendunt, tandemque adiere suburbia lassę,</l>
             
               <l n="8.19">Et cepta hic primum sonuit uox missa per auras,</l>
             
               <l n="8.20">Quę uix audiri fletu intercepta gementi:</l>
             
               <l n="8.21">"Huc humilis recidit demum mea uita, memorque</l>
             
               <l n="8.22">Mortalem genitam propria nil laude merentem,</l>
             
               <l n="8.23">Cuncta Deo huc tribuens etiam metuensque pericli,</l>
             
               <l n="8.24">Humano tumeam ne fastu nomine claro!</l>
             
               <l n="8.25">Huc gnati probitas, mala totque et tanta medentis,</l>
             
               <l n="8.26">Huc etiam doctrina pio tam pectore prompta,</l>
             
               <l n="8.27">Dum recludit iter cęli mortalibus olim!</l>
             
               <l n="8.28">Insignes hodie poenis habeamur et inter</l>
             
               <l n="8.29">Vel profligatos cuiuis numerare uacaret.</l>
             
               <l n="8.30">Sed male permissum fraudes innectere tantas,</l>
             
               <l n="8.31">Vt nil heu meriti non digna fraude perirent.</l>
             
               <l n="8.32">Hactenus exitio rerum mortalia semper </l>
             
               <l n="8.33">Miscentur, semper supremo in fine laborant,</l>
             
               <l n="8.34">Dum nocuis, quę ui rapiunt, male pręnsa tenentur,</l>
             
               <l n="8.35">Interituque suo mactant errata monentes.</l>
             
               <l n="8.36">Quemnam tam largo cunctos Deus ubere pascens</l>
             
               <l n="8.37">Offendit, proprio regionem lumine coelum</l>
             
               <l n="8.38">Destituitne aliquam, foueatne tegmine clausum?</l>
             
               <l n="8.39">Quis gnati non sensit opem, cuiusue labori</l>
             
               <l n="8.40">Non opera exhibita est, modo qui fera pręmia carpit,</l>
             
               <l n="8.41">Olim contentus paruo, sapiensque probusque,</l>
             
               <l n="8.42">Atque aduersa pati facilis tam pectore loeto?</l>
             
               <l n="8.43">Moribus his quidnam, quid demum paupere uita</l>
             
               <l n="8.44">Inuidię expositum est, aut quid non possit amari?</l>
             
               <l n="8.45">Huic probitas nunc obsit apud nisi forte nocentes;</l>
             
               <l n="8.46">Heu frustra studii tantum, tantumque laboris</l>
             
               <l n="8.47">Exhaustum, exhibeat Patrum ut promissa nepoti!</l>
             
               <l n="8.48">Iam <seg xml:id="w311a">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w311"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> cuncta hęc plebes ingrata repellit</l>
             
               <l n="8.49">Hoc animo gnati grauiusque et acerbius omni<milestone unit="page" n="97'"/>
               </l>
             
               <l n="8.50">Poena, quam populus menbris inflixerit olli."</l>
             
               <l n="8.51">Talia dum mater gemebunda uoce referret,</l>
             
               <l n="8.52">Vberibus lachrimis comites simul ora rigabant</l>
             
               <l n="8.53">Stringebantque simul pectus, suspiria demum</l>
             
               <l n="8.54">Vix tristes acri eluctantia corde tenebant.</l>
             
               <l n="8.55">Sed iam sole dies terris illuxerat orto,</l>
             
               <l n="8.56">Cępta frequentari concursu compita feruent,</l>
             
               <l n="8.57">Omne iter et teritur, simul obuia turba salutem</l>
             
               <l n="8.58">Atque alia occursu reddunt bona uerba uicissim.</l>
             
               <l n="8.59">Hic tunc auditum, qui tota nocte labores,</l>
             
               <l n="8.60">Quo ductus fuerat: demum ut sententia dicta est,</l>
             
               <l n="8.61">Et dolor heu moestis gemitus iterabat acerbos:</l>
             
               <l n="8.62">"Heus Pater Omnipotens, aliena ut crimina purges,</l>
             
               <l n="8.63">Exigis insonti si nunc a sanguine poenas,</l>
             
               <l n="8.64">Et sinis humano si tanta in corpore ferre,</l>
             
               <l n="8.65">Aequalem tibi quem aeterno produxeris aeuo,</l>
             
               <l n="8.66">Si patriam haud uisum natis ignoscere culpam,</l>
             
               <l n="8.67">Et uia quęsita est lustrandi tam ardua coelo:</l>
             
               <l n="8.68">Quid par, cum tandem matura adoleuerit aetas,</l>
             
               <l n="8.69">Puniri, qui turpe aliquid commiserit ultro,</l>
             
               <l n="8.70">Diuini uultus speciem aspernatus inustam?</l>
             
               <l n="8.71">Et sic immensum meritum tamen omnia delet,</l>
             
               <l n="8.72">Excidat immemori si non hęc gratia menti.</l>
             
               <l n="8.73">Ipse subiuit onus, penitus qui criminis exsors,</l>
             
               <l n="8.74">Atque luit, fuerant quę nobis iure luenda,</l>
             
               <l n="8.75">Et sibi non, inquam, constant hęc pręmia paruo.</l>
             
               <l n="8.76">Quid ni, cum doleat parque et mortalibus aequum,</l>
             
               <l n="8.77">Secta cutis ferro et pateat, sanguisque sequatur,</l>
             
               <l n="8.78">Quin etiam ipsa cum fungi non morte recuset.</l>
             
               <l n="8.79">O, ego, quam sensus illi sim conscia mater:</l>
             
               <l n="8.80">Sic fleuit, cunis brumę dum frigora sentit</l>
             
               <l n="8.81">Mox natus; cute pręcisa sic fleuit in aede.</l>
             
               <l n="8.82">Quęque aduersa simul tulimus, dum finibus acti</l>
             
               <l n="8.83">Fugimus a patriis peregrinas quęrere sedes</l>
             
               <l n="8.84">Admoniti, pueroque aderat sensusque dolorque!</l>
             
               <l n="8.85">Liquit inexpertum quid posthac, denique quid iam,</l>
             
               <l n="8.86">Vt uisum prodire palam, non passus obiret</l>
             
               <l n="8.87">Dum uarias urbes diuersaque regna docendo?</l>
             
               <l n="8.88">Omnibus expositus facilisque ac obuius ultro</l>
             
               <l n="8.89">Dum quęsitus opem nulli grauis ille negaret.</l>
             
               <l n="8.90">Restitit <seg xml:id="w599">inuisus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w599"/>inuisus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> infensus</p>
                  </note> frustra creuitque repente</l>
             
               <l n="8.91">Inuidia orantis, seniori ut sępe petitus;</l>
             
               <l n="8.92">Nunc captus tandem teneatur, pręmia magna,</l>
             
               <milestone unit="page" n="98"/>
               <l n="8.93">Et fructum referens multi longique laboris.</l>
             
               <l n="8.94">Isthęc doctori nuper, Iudęe, rependis?</l>
             
               <l n="8.95">Cedo, quod propter malefactum, excire sepulchris</l>
             
               <l n="8.96">Ecquid defunctos cęlestes rursus ad auras</l>
             
               <l n="8.97">Flagitium capitale, oculos aut reddere coeco?</l>
             
               <l n="8.98">Quo feror, aut questus genitrix exordiar unde?</l>
             
               <l n="8.99">Persequar an studium gnati et meminisse iuuabit,</l>
             
               <l n="8.100">Quę documenta serens operaque insignis et ore</l>
             
               <l n="8.101">Errabat passim cunctis gratissimus hospes?</l>
             
               <l n="8.102">Vt facto quonam damnetur, conquerar inde</l>
             
               <l n="8.103">An ne, uiam instituit quoniam gradientibus alto,</l>
             
               <l n="8.104">Viuere postposito ut miseris errore uacaret?</l>
             
               <l n="8.105">An <seg xml:id="w692">ne</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w692"/>ne] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> opere argueret, sibi quod maiorque potestas</l>
             
               <l n="8.106">Humana, et maius mortali robur inesset?</l>
             
               <l n="8.107">Aut illo potius me uertam, ut crimen iniquum</l>
             
               <l n="8.108">Deplorem patrię et nostri funesta senatus</l>
             
               <l n="8.109">Consilia, haud quicquam ut mactent perdantque merentem?</l>
             
               <l n="8.110">Quę toti exitio res urbi cępta futura est,</l>
             
               <l n="8.111">Quam grauis heu culpę maneat uindicta nepotem,</l>
             
               <l n="8.112">Vt primum patria<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w747"/>patria . . . exul] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> profugi patria de sede resident</p>
                  </note> de sede fugabitur <seg xml:id="w747a">exul</seg>
               </l>
             
               <l n="8.113">Et pulsi terras circum fundentur in omnes.</l>
             
               <l n="8.114">Sed scelus hęrebit natis et crimen auitum.</l>
             
               <l n="8.115">Ast urget dudum nos iam breuis hora morantes,</l>
             
               <l n="8.116">Et qua uertendum nobis, quoue usque petendum</l>
             
               <l n="8.117">Incerti uacua ne forte erremus in urbe."</l>
             
               <l n="8.118">Dixit et in dicto factus tunc ante Iohannes</l>
             
               <l n="8.119">Pręibat prima tinguens lanugine malas.</l>
             
               <l n="8.120">Interea exoritur nouus ad prętoria clamor,</l>
             
               <l n="8.121">Ecce foras cum ad solium processit Iesus</l>
             
               <l n="8.122">Exutus trabea proprioque recinctus amictu.</l>
             
               <l n="8.123">Stabat, quo moris, quoties sententia ferri</l>
             
               <l n="8.124">Debet, pręfectus, mox<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w824"/>mox iussa] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> iussitque</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w824a">iussa</seg> silentia gestu.</l>
             
               <l n="8.125">"Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w862"/>Ecce . . . 129 olli] </mentioned>Io 19, 5</p>
                  </note> hominem uobis", inquit, "quem inuadere regnum</l>
             
               <l n="8.126">Est metus: heu quali nunc, quęso, accingitur arte</l>
             
               <l n="8.127">Tortus et horrenti redimitus tempora rubo,</l>
             
               <l n="8.128">Vt sibi sic sceptrum iam speret posse teneri,</l>
             
               <l n="8.129">Et nemo tantę sit noxę conscius <seg xml:id="w862">olli!"</seg>
               </l>
             
               <l n="8.130">Conspecto<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w873"/>Conspecto . . . reclamant] </mentioned>Io 19, 6</p>
                  </note> populus clamorem tollit Iesu,</l>
             
               <l n="8.131">Atque cruci figi prętoria tota <seg xml:id="w873">reclamant.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.132">Crebrescit,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w903"/>Crebrescit . . . 136 Cęsar] </mentioned>Io, 19, 5</p>
                  </note> dum eadem repetunt, oriturque tumultus.</l>
             
               <l n="8.133">Dicendi spacio correpto Pontius inquit:</l>
             
               <l n="8.134">"Anne<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w886"/>Anne igitur] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> An ergo</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w886a">igitur</seg> uestrum cruce nunc damnauero regem?"</l>
             
               <l n="8.135">Responsat tenues passim uox fracta per auras:</l>
             
               <l n="8.136">"Nullus rex nobis, nisi <seg xml:id="w903">Cęsar!"</seg> Cęsaris<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w923"/>Cęsaris . . . 139 necandum] </mentioned>Io 19, 16</p>
                  </note> Hecho</l>
             
               <milestone unit="page" n="98'"/>
               <l n="8.137">Arreptum referens redit illicet ultima nomen.</l>
             
               <l n="8.138">Vix expugnatus uesanis uocibus, <seg xml:id="w918">ollis</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w918"/>ollis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> ille</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="8.139">Arbitrio<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w923"/>Arbitrio . . . necandum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Tradidit arbitrio genti configere tandem</p>
                  </note> tandem tradit libitoque <seg xml:id="w923">necandum.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.140">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w952"/>Sed . . . 144 stabat] </mentioned>Io 19, 19; Mt 27, 37; Lc 23, 38</p>
                  </note> memor, actorum rationem lege teneri</l>
             
               <l n="8.141">Reddere, cur, uisum scribi, sententia dicta est,</l>
             
               <l n="8.142">Hinc placet elogium simulati criminis aedi:</l>
             
               <l n="8.143">Iudęi populi rex Nazarenus Iesus,</l>
             
               <l n="8.144">Atque exaratum triplici charactere <seg xml:id="w952">stabat.<ref target="#n953">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="8.145">En dum iam peragit custodia tertia lucis</l>
             
               <l n="8.146">Tergo gestator pando crucis exit onustus,</l>
             
               <l n="8.147">Virque Deusque, atomo, mirum, qui iunctus eadem</l>
             
               <l n="8.148">
                  <add resp="amb256">Qua</add> duplex natura, tamen nil passa manebat</l>
             
               <l n="8.149">Seiuncta; hanc fragilem menbris mala ferre sinebat,</l>
             
               <l n="8.150">Altera at aeterno degebat proditus aeuo,</l>
             
               <l n="8.151">Cęlesti patri dum uno conspirat amore,</l>
             
               <l n="8.152">Aspectuque grauis reddebat sarcina dignum.</l>
             
               <l n="8.153">Altera non facies, species non altera coeli,</l>
             
               <l n="8.154">Si nebula aut solis prętenta intercipit orbem,</l>
             
               <l n="8.155">Stentque simul nigrę coelo circum undique nubes,</l>
             
               <l n="8.156">Luce repercussa radius si nube receptus,</l>
             
               <l n="8.157">Inter dissectas qua lucidus emicat oras,</l>
             
               <l n="8.158">Per conuexa poli uariam deduxerit irim</l>
             
               <l n="8.159">Versicolor quando <seg xml:id="w1047">hinc</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1047"/>hinc] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> coelo pręcingitur arcus:</l>
             
               <l n="8.160">Aut cum nox pressit, nebulisque tenentibus altum</l>
             
               <l n="8.161">Occiduę radiis splendent fulgentibus orę.</l>
             
               <l n="8.162">Salue uera Dei soboles, exercite fatis,</l>
             
               <l n="8.163">A cruce cui pateat regnum stat Lege superna,</l>
             
               <l n="8.164">Congressus uincis quem tam certamine duro?</l>
             
               <l n="8.165">An <seg xml:id="w1084">ne</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1084"/>ne] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> ut, primęuę cessit cui syngrapha culpę,</l>
             
               <l n="8.166">Atque hinc in sobolem posthac datur ampla potestas,</l>
             
               <l n="8.167">Assereres iuri captiuum uindice dextra?</l>
             
               <l n="8.168">Et postliminio facias reparata reuerti</l>
             
               <l n="8.169">Agmina persoluens alienam in corpore noxam?</l>
             
               <l n="8.170">Salue iterum uati, proh nostri, Christe, laboris</l>
             
               <l n="8.171">Assertor; Stygio nos exime denique loetho,</l>
             
               <l n="8.172">Et fac terrarum nostra hęc uox compleat orbem.</l>
             
               <l n="8.173">Militiam huc duxit nuper data tessera castris,</l>
             
               <l n="8.174">Intuleratque aquilas et primę signa cohortis.</l>
             
               <l n="8.175">Nec mora, castrenses solitus mouet ordo maniplos,</l>
             
               <l n="8.176">Pręuiaque errectis horret custodia contis,</l>
             
               <l n="8.177">Claudebatque acies tergum mox altera pone,</l>
             
               <l n="8.178">Suspensisque humero clipeis armata coruscat,</l>
             
               <l n="8.179">Plurimaque urbano iactabant dicta lepore:</l>
             
               <l n="8.180">"Densius huc agedum iam consere tela, satelles,</l>
             
               <l n="8.181">Fortius ut cuneus se robore muniat omni,</l>
             
               <l n="8.182">Seditio rapiat medio ne forte receptum!</l>
             
               <l n="8.183">Scilicet id leges Romanas sanciet olim,</l>
             
               <l n="8.184">A<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1209"/>A . . . orbis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> A cruce uel totus quando seruabitur orbis</p>
                  </note> cruce quando omnis terrę seruabitur <seg xml:id="w1209">orbis."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.185">Inde gradum faciunt, nec non sub pondere Christus<milestone unit="page" n="99"/>
               </l>
             
               <l n="8.186">Incedit: passim spectatum urbs cogitur omnis, </l>
             
               <l n="8.187">Et captum ingenti pressum sub pondere cernunt</l>
             
               <l n="8.188">Quem norant pridem factis dictisque potentem.</l>
             
               <l n="8.189">Verum ut uentum urbis qua se diuortia scindunt,</l>
             
               <l n="8.190">Obuius hic matri ploranti factus, uterque</l>
             
               <l n="8.191">Attonitus stetit aspectu perculsus acerbo.</l>
             
               <l n="8.192">Spectaclum horrendum matri cruce gnatus onustus,</l>
             
               <l n="8.193">Liuidus, et uisu concreto sanguine foedus.</l>
             
               <l n="8.194">At gnato matris uultusque et cura dolori,</l>
             
               <l n="8.195">Vberibus lachrimis dum fletus funditur ore.</l>
             
               <l n="8.196">Incessu qui tunc procumbit mole ruenti,</l>
             
               <l n="8.197">Desuper adiuuit casum <seg xml:id="w1293">tibi</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1293"/>tibi] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> illum ea</p>
                  </note> sarcina labens.</l>
             
               <l n="8.198">Gnati una genitrix casu exanimata recenti</l>
             
               <l n="8.199">Corruit ingenti pridem confecta dolore.</l>
             
               <l n="8.200">Quo facto commoti animi spectantibus, ultro</l>
             
               <l n="8.201">Accurrunt, stratos annixi et tollere certant,</l>
             
               <l n="8.202">Expediuntque uirum sensim molemque reuoluunt.</l>
             
               <l n="8.203">Questum foeminei fundit pars altera sexus,</l>
             
               <l n="8.204">Quę de more quidem passim collecta ruebat:</l>
             
               <l n="8.205">"Quid non fert aetas, quid non mutabile tempus?</l>
             
               <l n="8.206">Prima ciet tumidam rupto de stipite gemmam,</l>
             
               <l n="8.207">Mox ut uere nouo terrestria cuncta tepescunt,</l>
             
               <l n="8.208">Educit folium paulatim tempus adultum,</l>
             
               <l n="8.209">Arbos statque omnis uiridi uestita corimbo,</l>
             
               <l n="8.210">Vnde legunt ramis posthac iam dulcia poma,</l>
             
               <l n="8.211">Quo tamen interitus properat cum frigore brumę.</l>
             
               <l n="8.212">Attamen occasus rerum iucundus et ortus,</l>
             
               <l n="8.213">Quando uices peragunt mortales tempora certa.</l>
             
               <l n="8.214">Ah nil debilius, magis ah peperitue caducum</l>
             
               <l n="8.215">Humano natura statu, quam uana leuisque</l>
             
               <l n="8.216">Vita hominis cursu interrupta caditue peritue!</l>
             
               <l n="8.217">Heu fallax multum et semper uariabile uulgus!</l>
             
               <l n="8.218">Hic habitus nuper iam factis unus et ore,</l>
             
               <l n="8.219">Cuius <seg xml:id="w1431">facta</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1431"/>facta] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> gesta</p>
                  </note> quidem non antea uisa ferebant,</l>
             
               <l n="8.220">Dum doctis populi retineret pectora dictis</l>
             
               <l n="8.221">Iudęa circum multum laudatus in omni.</l>
             
               <l n="8.222">Quo pręceps hodie subito est sententia uersa?</l>
             
               <l n="8.223">Respuat ut tandem mutata quod ante probabat!</l>
             
               <l n="8.224">Alternis odiis mortem pręuertimus ipsam,</l>
             
               <l n="8.225">Orci fraude satum, quod nos inimicat et ultro</l>
             
               <l n="8.226">Inter sese odisse facit, fratrisque cruori</l>
             
               <l n="8.227">Fundendo frater correpta accingitur arma.</l>
             
               <l n="8.228">Ista, soror, meriti cuius dic pręmia, quęso,</l>
             
               <l n="8.229">Insons damnatus nunc ut cruce pendeat alta?<milestone unit="page" n="99'"/>
               </l>
             
               <l n="8.230">Ecquid,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1512"/>Ecquid . . . restituit] </mentioned>Lc 7, 11-17</p>
                  </note> quod matri, loculo dum effertur, ab umbris</l>
             
               <l n="8.231">Gnatum <seg xml:id="w1512">restituit,</seg> uel<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1522"/>uel . . . rediuit] </mentioned>Mt 9, 23-25; Mc 5, 35-42; Lc 8, 49-55</p>
                  </note> nondum elata paternis</l>
             
               <l n="8.232">Quod laribus dicto demortua uirgo <seg xml:id="w1522">rediuit?</seg>
               </l>
             
               <l n="8.233">Omne<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1530"/>Omne . . . intus] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Omne genus morbi quando sanabat, ut intus</p>
                  </note> genus morbi cum iam sanaret, ut <seg xml:id="w1530">intus</seg>
               </l>
             
               <l n="8.234">Vix caperet domus aegrotos quacunque pateret,</l>
             
               <l n="8.235">Quos raptim inferri feruent et ponere coram.</l>
             
               <l n="8.236">Quid moror, heu uanis nequicquam lassa querelis,</l>
             
               <l n="8.237">Non minus hunc duci ad poenam mirata necemque!</l>
             
               <l n="8.238">Heus, tibi sic missos mactas patria alta prophetas?</l>
             
               <l n="8.239">Conde nouos luctus, et questum conde, sodalis,</l>
             
               <l n="8.240">Filia Sionię merito hoc memoraberis arcis<ref target="#n1580">
                     <seg xml:id="w1580">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="8.241">Mortales casus multum miserata dolensque!</l>
             
               <l n="8.242">Offerri potuit quid tam miserabile uisu,</l>
             
               <l n="8.243">Vna quam gnatum et moestam procumbere matrem?</l>
             
               <l n="8.244">Proh dolor immensus, nec dictu effabilis ulli!</l>
             
               <l n="8.245">Heus soror, hoc monitu communis tangere sortis,</l>
             
               <l n="8.246">Non minus hęc nobis est urbis filia sacrę</l>
             
               <l n="8.247">Nostra soror, tristi casu perculsa feroque!</l>
             
               <l n="8.248">Sed mihi uox hęret, frangunt suspiria pectus,</l>
             
               <l n="8.249">Vberibus lachrimis męstę simul ora rigantur,</l>
             
               <l n="8.250">Flebile dum carmen, lamentum et triste nouatur."</l>
             
               <l n="8.251">Tandem adiutus humo exanimis surrexit Iesus,</l>
             
               <l n="8.252">Et sua tunc uirtus oneri impar uisa ferendo.</l>
             
               <l n="8.253">Forte<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1711"/>Forte . . . 260 famę] </mentioned>Mt 27, 32; Mc 15, 21; Lc 23, 26</p>
                  </note> reuertentem, qui tunc uicina colebat</l>
             
               <l n="8.254">Prędia, conspiciunt Simeonem rure paterno</l>
             
               <l n="8.255">Impositis humero rastris et mergite culmi.</l>
             
               <l n="8.256">Iniecere manus, deturbant pondus aguntque</l>
             
               <l n="8.257">Inde uirum, imposita est mox altera sarcina tergo.</l>
             
               <l n="8.258">Hic quondam Lybicis Cyrenis natus et altus</l>
             
               <l n="8.259">Antiquam lare translato migrauit in urbem,</l>
             
               <l n="8.260">Crescebantque uiro haud tenuis duo pignora <seg xml:id="w1711">famę.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.261">Rursus plorantum uox aethere pulsa sonabat:</l>
             
               <l n="8.262">"O patria, o Vatum prisci sacriue penates!</l>
             
               <l n="8.263">Hic hodie efflabit uitam cruce tentus in alta,</l>
             
               <l n="8.264">Post natos homines melior quo nemo repertus,</l>
             
               <l n="8.265">Aut spectes monitus magis, aut ingentia facta.</l>
             
               <l n="8.266">Hęc uia, nunc, Pharisęe, tibi qua nomina magna</l>
             
               <l n="8.267">Asseris, ut contra nemo hiscere protinus ausit,</l>
             
               <l n="8.268">Sic ultus media si iam regnaueris aede.</l>
             
               <l n="8.269">Iste utcunque luet, sed qui male facta nocentum</l>
             
               <l n="8.270">Arguat, an dabitur posthac? Si constitit istud</l>
             
               <l n="8.271">Huic tanti, culpę fugiet pudor illicet omnis,</l>
             
               <l n="8.272">Opprimet et nostram prostrata licentia uitam.</l>
             
               <l n="8.273">Huius pęna tamen mihi nunc pręcordia findit,</l>
             
               <l n="8.274">Fortiter ah cęsum quia toto corpore cerno</l>
             
               <l n="8.275">Et circum horrenti redimitum tempora rubo, </l>
             
               <l n="8.276">Quamque acies intus peracutę cuspidis acta est</l>
             
               <milestone unit="page" n="100"/>
               <l n="8.277">Stillans sanguineas toto de uertice guttas!</l>
             
               <l n="8.278">Atrox turba tamen nec sic saciata quieuit:</l>
             
               <l n="8.279">Ecce agitur denso, ut mactetur, milite ductus."</l>
             
               <l n="8.280">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1921"/>Hic . . . 291 inflet] </mentioned>Lc 23, 27-31</p>
                  </note> dictis breuibus questum interrupit Iesus:</l>
             
               <l n="8.281">"Parcere fas lachrimis pro me, fas parcere uerbis,</l>
             
               <l n="8.282">Vobis excidii<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1864"/>excidii . . . hanc] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> hanc uestrę culpam</p>
                  </note> culpam <seg xml:id="w1864">hanc</seg> causantibus urbis.</l>
             
               <l n="8.283">Ecce dies quoniam fatis urgentibus instat,</l>
             
               <l n="8.284">Fęlices uteros, fęliciaque ubera, quando</l>
             
               <l n="8.285">Fęlicem dicent sterilis quęcunque remansit,</l>
             
               <l n="8.286">Quod non ędiderit, foetum aut lactauerit ullum,</l>
             
               <l n="8.287">Hauriat ut sese, cupientibus, ima dehiscat</l>
             
               <l n="8.288">Tellus, atque tegant reuoluto uertice montes.</l>
             
               <l n="8.289">Si uiridis nullo stipes comburitur igne,</l>
             
               <l n="8.290">Aridus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1914"/>Aridus . . . olli] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Aridus hic quantum congesto ardebit et olli</p>
                  </note> hic quantum congestus et arserit, <seg xml:id="w1914">olli</seg>
               </l>
             
               <l n="8.291">Si non defuerit qui flammam spiritus <seg xml:id="w1921">inflet."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.292">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1982"/>Inde . . . 301 salutem] </mentioned>Lc 23, 32</p>
                  </note> gradum medio latrones promouet inter,</l>
             
               <l n="8.293">Qui quondam obsessos saltus et tesqua tenebant,</l>
             
               <l n="8.294">Raptabantque uiros spelęaque in abdita ductos</l>
             
               <l n="8.295">Mactabant, dum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1946"/>dum . . . antra] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> et nota albebant ossibus antra</p>
                  </note> nota alberent ossibus <seg xml:id="w1946">antra,</seg>
               </l>
             
               <l n="8.296">Terrorisque procul loca demonstrata notabant.</l>
             
               <l n="8.297">Depręhensis demum data mox sententia mortis,</l>
             
               <l n="8.298">Quos <seg xml:id="w1959">captos</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1959"/>captos] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> missos</p>
                  </note> tenuit custodia carceris atri </l>
             
               <l n="8.299">Ederuntque diu tristi pedore catenę,</l>
             
               <l n="8.300">Vti si fatis nossent seruantibus, ipsa</l>
             
               <l n="8.301">Nancisci tandem ut ualeant in morte <seg xml:id="w1982">salutem.</seg> 
               </l>
             
               <l n="8.302">Est locus ante urbem patrio de nomine dictus</l>
             
               <l n="8.303">Golgotha, damnatis sedes seposta necandis.<ref target="#n1997">
                     <seg xml:id="w1997">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="8.304">Hinc trahit ex poena proprium Caluaria nomen.</l>
             
               <l n="8.305">Fama tamen primi differt ibi busta parentis:</l>
             
               <l n="8.306">Hic crux gestanti tergo deponitur ingens,</l>
             
               <l n="8.307">Continuo adductus qua coram sistitur ille.</l>
             
               <l n="8.308">Tunc procumbit humi genua inclinatus aitque:</l>
             
               <l n="8.309">"O Pater aeterne, o summi omnipotentia coeli,</l>
             
               <l n="8.310">Huc recidit pietas primo concępta sub aeuo,</l>
             
               <l n="8.311">Optaui semper qua me demittere coelo,</l>
             
               <l n="8.312">Ingenio peior proprio mira arte redactus<ref target="#n2057">
                     <seg xml:id="w2057">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="8.313">Quo nouus offerrem pręsentia uota sacerdos,</l>
             
               <l n="8.314">Relligio terris positas adoleret ut aras,</l>
             
               <l n="8.315">Dum scelus humanum monitus propulsat eunte</l>
             
               <l n="8.316">Nequitia contra, studio reuocantis ad auras</l>
             
               <l n="8.317">Cęlestes lapsos et ueram admittere lucem</l>
             
               <l n="8.318">Hortantis, tenebrisque exertos tollere uultus.</l>
             
               <l n="8.319">Ast Orci nobis obiecta est machina fraudum,</l>
             
               <l n="8.320">Arreptumque semel placuit non iure teneri</l>
             
               <l n="8.321">Sceptrum, quo constat sceleris censura uigetque,</l>
             
               <l n="8.322">Humanosque actus deducit tramite recto.</l>
             
               <l n="8.323">Hoc caput, et prorsus totius pestis origo<ref target="#n2125">
                     <seg xml:id="w2125">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="100'"/>
               <l n="8.324">Legemque et legis solium non rite tenenti,</l>
             
               <l n="8.325">Aduersus legem ferro se armare Deumque.</l>
             
               <l n="8.326">Meque tuum res ista necat, Pater<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2156"/>Pater . . . oro] </mentioned>Lc 23, 34</p>
                  </note> optime, facti</l>
             
               <l n="8.327">Neu tamen ignaris modo culpę ascripseris, <seg xml:id="w2156a">oro.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.328">Ecce ego nunc promptus cunctis ignoscere tendar.</l>
             
               <l n="8.329">Eia sacerdotem factum libamen in aedem</l>
             
               <l n="8.330">Aeternam admittas, reduci modo ianua coeli</l>
             
               <l n="8.331">Fac pateat, posthac pateatque sequacibus una."</l>
             
               <l n="8.332">Illico<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2206"/>Illico . . . 335 ministrant] </mentioned>Lc 23, 36</p>
                  </note> castrensi miscetur turba tumultu,</l>
             
               <l n="8.333">Hoc non esse morę tempus, non ocia carpi;</l>
             
               <l n="8.334">Iniciuntque manus uiolentas protinus olli,</l>
             
               <l n="8.335">Et quę miscuerant, mox pocula amara <seg xml:id="w2206">ministrant.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.336">Sęuit ad extremum rabies, nec sistere nouit,</l>
             
               <l n="8.337">Fas contra simul est transmissis finibus ausum.</l>
             
               <l n="8.338">Ah Christo, quicquid damnatis mortis in ipso</l>
             
               <l n="8.339">Articulo indulsit clementia nostra, negatum est,</l>
             
               <l n="8.340">Autorem quem iam cognouit terra salutis</l>
             
               <l n="8.341">Doctrina salubri et mentis formidine raptę.</l>
             
               <l n="8.342">Quod peius, modo quos ditauit et ubere glebę</l>
             
               <l n="8.343">Pascit, secessus sublimis sede recepto</l>
             
               <l n="8.344">Proh<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2268"/>Proh . . . retinent] </mentioned>Mt 27, 35; Io 19, 24</p>
                  </note> medio digitoque micant, et parta trophea</l>
             
               <l n="8.345">Christi ui <seg xml:id="w2268">retinent,</seg> Baratroque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2282"/>Baratroque . . . 347 uita] </mentioned>Mt 27, 40-43; 15, 29-32; Lc 23, 35-37; </p>
                  </note> retrudere quęrunt</l>
             
               <l n="8.346">Victorem lęti, exhausto quęruntque labori</l>
             
               <l n="8.347">Diuersis studiis et falsa illudere <seg xml:id="w2282">uita!</seg>
               </l>
             
               <l n="8.348">Herculis arrepta sic claua et tergore tectum</l>
             
               <l n="8.349">Fabula non dispar scęnis agitauit Iacchum.</l>
             
               <l n="8.350">Atque opifex adeo rerum sibi repperit hostem</l>
             
               <l n="8.351">In populo, quemcunque optat, quem tollit in altum.</l>
             
               <l n="8.352">Sed tunc diripitur tergo surgentis amictus:</l>
             
               <l n="8.353">Vtque stetit primum exutus iam corpore nudo,</l>
             
               <l n="8.354">Deturbant hominem stabat qua lignea moles,</l>
             
               <l n="8.355">In diuersa manus prostrati et brachia tendunt.</l>
             
               <l n="8.356">Huc clauos poscunt, adigunt simul ictibus actos</l>
             
               <l n="8.357">Ad uolam, resonat longe lateque per auras.</l>
             
               <l n="8.358">Ast alii scrobem fodiunt in rupe propinqua,</l>
             
               <l n="8.359">Qua parte accliuis crux ingens terminat ima.</l>
             
               <l n="8.360">Prędurum saxum sumpta recauatur amusi,</l>
             
               <l n="8.361">Vt pede iam subrecta queat consistere firmo,</l>
             
               <l n="8.362">Et plures crebris geminantur pulsibus ictus.</l>
             
               <l n="8.363">Vtque utraque manu clauis affixus adhęsit,</l>
             
               <l n="8.364">Pendeat a casu quo tutus, brachia nodo</l>
             
               <l n="8.365">Astringunt <seg xml:id="w2397">trunco,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2397"/>trunco] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> stipiti</p>
                  </note> tormentaque pondere <seg xml:id="w2400">crescant.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2400"/>crescant] </mentioned>crescunt <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="8.366">Mox tracto figuntque pedes et totus inhęsit,</l>
             
               <l n="8.367">Elogiumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2412"/>Elogiumque . . . apte] </mentioned>Io 19, 19; Mt 27, 37; Lc 23, 38</p>
                  </note> caput supra deponitur <seg xml:id="w2412">apte.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.368">Expediere crucem simulac, mox milite turba</l>
             
               <l n="8.369">Dimota circum uacuo stetit area campo.</l>
             
               <l n="8.370">Nulla mora, atque operę nil prorsus perditur usquam:</l>
             
               <l n="8.371">Namque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2447"/>Namque . . . una] </mentioned>Mt 27, 38; Mc 15, 27; Lc 22, 37; Io 19, 18</p>
                  </note> laboratum circum non segnius ipsos<milestone unit="page" n="101"/>
               </l>
             
               <l n="8.372">Latrones, opus et studium par <seg xml:id="w2446">perficit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2446"/>perficit] </mentioned>proficit <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2447">una.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.373">Ingenium huc adhibent, pondus decliue recumbat</l>
             
               <l n="8.374">In scrobem, moles sublata resurgeret ut mox,</l>
             
               <l n="8.375">Et quęsita simul tollendis machina tignis.</l>
             
               <l n="8.376">Hinc alno annexis iniecto fune cheruchis<ref target="#n2473">
                     <seg xml:id="w2473a">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref>,</l>
             
               <l n="8.377">Alno quę campo medio surgebat in auras,</l>
             
               <l n="8.378">Contendunt, feruetque labor clamore trahentum,</l>
             
               <l n="8.379">Altera dum medio positę crucis ora ligatur,</l>
             
               <l n="8.380">Et quantum tollunt, immisso subice sistunt. </l>
             
               <l n="8.381">At foueam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2503"/>foueam bassis] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> bassis foueam</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2503">bassis<ref target="#n2504">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </ref>
                  </seg> postquam angulus undique cępit,</l>
             
               <l n="8.382">Illicet introrsum it, ueluti per lubrica pręceps,</l>
             
               <l n="8.383">Et fixis lapsu gemuerunt menbra ruenti,</l>
             
               <l n="8.384">Erectasque cruces una datur ecce tueri.</l>
             
               <l n="8.385">Atque ea tunc cerni licuit spectacula longe</l>
             
               <l n="8.386">Et medio pendens oculos auertit Iesus</l>
             
               <l n="8.387">Cunctorum, species hominis pulcherrima uisu,</l>
             
               <l n="8.388">Vera salus castis, non parua offensio contra</l>
             
               <l n="8.389">Impuris, et mirum obdurat ut effera corda,</l>
             
               <l n="8.390">Cum uia purgatis sit mentibus unica coelo</l>
             
               <l n="8.391">Promens diuinam amota caligine lucem.</l>
             
               <l n="8.392">At ceu pro solio tunc uisa recumbere celso</l>
             
               <l n="8.393">Regia maiestas, grauitas augusta uerendi</l>
             
               <l n="8.394">Oris, et abiegno prauis in stipite terror,</l>
             
               <l n="8.395">Inque loco pęnę humani uerissimus omnis</l>
             
               <l n="8.396">Flagitii <seg xml:id="w2600">uindex;</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2600"/>uindex] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> iudex</p>
                  </note> huc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2752"/>huc . . . 418 plebes] </mentioned>Mt 27, 39-43; Mc 15, 29-32; Lc 23, 35</p>
                  </note> tota urbs cogitur ergo</l>
             
               <l n="8.397">
                  <seg xml:id="w2606">Spectandi,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2606"/>Spectandi] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> spectatum</p>
                  </note> similemque refert pro pectore captum.</l>
             
               <l n="8.398">Nam uisus regem pręferre, opprobria cuncti</l>
             
               <l n="8.399">Hinc iaciunt, regi Christo pars exprobrat urbis,</l>
             
               <l n="8.400">Mercari solita est quę ditibus aere fauorem.</l>
             
               <l n="8.401">Exprobrat et miles metuendaque curia patrum:</l>
             
               <l n="8.402">"Eia sibi ferat auxilium modo, prorsus habebunt</l>
             
               <l n="8.403">Namque fidem, sese quando extricauerit alto,</l>
             
               <l n="8.404">Atque huc liber humo mecum uestigia ponat.</l>
             
               <l n="8.405">Neu sibi desit opi, qui milibus affuit olim,</l>
             
               <l n="8.406">Filius excelsi, si rex demum Israel iste:</l>
             
               <l n="8.407">Tanta ferat, libito et iactet se laudibus amplis,</l>
             
               <l n="8.408">Postridie qui tollit humo iam diruta templa!"</l>
             
               <l n="8.409">Altera pars regerit conuitia talia parti,</l>
             
               <l n="8.410">Spectabat quę facta tuens et corde tumebat,</l>
             
               <l n="8.411">Atque eadem iuxta appensi iactabat in ora:</l>
             
               <l n="8.412">"Heus, <seg xml:id="w2709">fecisse</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2709"/>fecisse] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> pręstare</p>
                  </note> fidem tempusque et copia dictis,</l>
             
               <l n="8.413">Et liceat uel quanta libet confingere uerbo,</l>
             
               <l n="8.414">Destructam iactans triduo ut reparaueris aedem,</l>
             
               <l n="8.415">Expedias modo te demissus liber ab alto.</l>
             
               <l n="8.416">Iuuerit <seg xml:id="w2736">et</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2736"/>et] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> regem tunc uerum credere Christum,<milestone unit="page" n="101'"/>
               </l>
             
               <l n="8.417">Qui curas alios, si te curaueris ipsum!"</l>
             
               <l n="8.418">Hęc <seg xml:id="w2752">plebes;</seg> eadem<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2809"/>eadem . . . 426 istis] </mentioned>Lc 23, 36-37</p>
                  </note> miles iactabat et ipse,</l>
             
               <l n="8.419">Ac sale Romano dicteria acuta serebat:</l>
             
               <l n="8.420">"Quippe huius rex tu et spes scilicet unica plebis</l>
             
               <l n="8.421">Posse iugum tolli Romanum, libera tellus</l>
             
               <l n="8.422">Vt tandem legum ualeat transcribere iura,</l>
             
               <l n="8.423">Foedere conspirans si iam consenserit uno."</l>
             
               <l n="8.424">Nec mora, sublimem tristi potabat aceto:</l>
             
               <l n="8.425">"Romanas euade manus, et reice iussa,</l>
             
               <l n="8.426">Si tantum spectatus ades modo gentibus <seg xml:id="w2809">istis!"</seg>
               </l>
             
               <l n="8.427">Hęc fatus tum multa iocis addebat. At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2837"/>At . . . 430 prompto]† </mentioned>Lc 23, 34</p>
                  </note> ille</l>
             
               <l n="8.428">Nil motus solito de more silentia seruat,</l>
             
               <l n="8.429">Atque Patrem supplex, culpę ne ascripserit, orat,</l>
             
               <l n="8.430">Ignaris facti sese iam ignoscere <seg xml:id="w2837">prompto.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.431">Iniuncto<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2861"/>Iniuncto . . . 434 olim] </mentioned>Io 19, 23-24</p>
                  </note> interea perfunctus munere miles</l>
             
               <l n="8.432">Cessauit postquam, licuitque per ocia, ludum</l>
             
               <l n="8.433">Instituit, domini lęna super alea iacta est,</l>
             
               <l n="8.434">Vt fuit antiquis prędictum uatibus <seg xml:id="w2861">olim.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.435">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2906"/>At . . . 441 esse] </mentioned>Io 19, 21; Ps 22, 19</p>
                  </note> simul accessit senior <seg xml:id="w2866">tunc,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2866"/>tunc] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> prope</p>
                  </note> suspicit alto,</l>
             
               <l n="8.436">Et licuit scripti melius percurrere dicta,</l>
             
               <l n="8.437">Perculsus subito timuit, ne conscia culpę</l>
             
               <l n="8.438">Obiectę plebes fama uulgetur ad urbem.</l>
             
               <l n="8.439">Quippe eadem, cuius rex est, sententia plebem</l>
             
               <l n="8.440">Fert sontem, scriptum simul exposcitque moueri:</l>
             
               <l n="8.441">Non regem, sed qui regnum affectauerit, <seg xml:id="w2906">esse.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.442">Reicit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2933"/>Reicit . . . 445 mouere] </mentioned>Io 19, 22</p>
                  </note> hos pręsesque iratus dicta refellit:</l>
             
               <l n="8.443">"Obiectum quoniam in causa non constitit unquam,</l>
             
               <l n="8.444">Atque, utcunque", refert, "potuit, sententia lata est,</l>
             
               <l n="8.445">Consilii<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2933"/>Consilii . . . mouere] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Atque ideo mentis non est ea scripta mouere</p>
                  </note> iccirco non est ea scripta <seg xml:id="w2933">mouere.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.446">Quin pulchri sic pręstat honor dignissimus oris,</l>
             
               <l n="8.447">Vt dici merito rex omnis debeat ortus,</l>
             
               <l n="8.448">Obiectusque animo uos error ludit inanis,</l>
             
               <l n="8.449">Criminis ut Cęsar uel postulet inde senatus,</l>
             
               <l n="8.450">Hic quod rex fuerit! Potius, sic pectore duco,</l>
             
               <l n="8.451">Damnabunt, tulerim insontem non iure necari,</l>
             
               <l n="8.452">Vocibus insanis uictus populique tumultu."</l>
             
               <l n="8.453">Iamque furor sensim et cępit mitescere feruor,</l>
             
               <l n="8.454">Instabant nuper quo Christum in morte petentes.</l>
             
               <l n="8.455">Hinc infit uerbis ausus prorumpere coram:</l>
             
               <l n="8.456">"O hominum quicquid mens ueri concipit usquam,</l>
             
               <l n="8.457">Quid potuit, quod iam cumulo non addidit aetas</l>
             
               <l n="8.458">Flagitii? Pudor amissus, uis effera regnat</l>
             
               <l n="8.459">Et sceleris doctor sacra discumbit in aede.</l>
             
               <l n="8.460">Hic hodie demum, doceat qui uera, repertus,</l>
             
               <l n="8.461">Belle habitus, cunctis exemplo pendet et astra</l>
             
               <l n="8.462">Testatur, prędę tantum cęlestia nobis<milestone unit="page" n="102"/>
               </l>
             
               <l n="8.463">Stultitia hinc sensum passim temeraria turbat.</l>
             
               <l n="8.464">Pręclara heu proceres inierunt fędera nostri,</l>
             
               <l n="8.465">Insontem ut mactent! Posthac nemo auserit unquam</l>
             
               <l n="8.466">Fortis<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3075"/>Fortis . . . aede] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Pro uero sacra fortis stare cultor in aede</p>
                  </note> stare sacra pro uero cultor in <seg xml:id="w3075">aede,</seg>
               </l>
             
               <l n="8.467">Vt quicquid libeat, ualeant emungere tuto.</l>
             
               <l n="8.468">En quantum in uobis pietas iam concidit et Lex!</l>
             
               <l n="8.469">Ac quod non hodie tanto de crimine sumpta est</l>
             
               <l n="8.470">Vindicta, heu sceleris proprio sententia more</l>
             
               <l n="8.471">Tardat, quę grauior maturo tempore uenit.</l>
             
               <l n="8.472">Iam dudum uobis debent accepta referri</l>
             
               <l n="8.473">Cuncta tamen; feritas an <seg xml:id="w3122">sit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3122"/>sit] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> est</p>
                  </note> crudelior ulla,</l>
             
               <l n="8.474">Quam mactare inopem atque aures occludere uero?</l>
             
               <l n="8.475">Impensum<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3144"/>Impensum . . . terra] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> sat enim fatis, quia perdere iustum</l>
             
               <l n="8.476">Et libuit uobis sapientem tollere <seg xml:id="w3144">terra."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.477">Sic fatus quidam cum scribas cerneret ante.</l>
             
               <l n="8.478">At contra senior reddit sic ore uicissim:</l>
             
               <l n="8.479">"Vsque adeone iuuat constantes esse, crucemque</l>
             
               <l n="8.480">Non satis huic soli damnato credere pęnę?</l>
             
               <l n="8.481">Vos etiam crimen ni iam coniunxerit una,</l>
             
               <l n="8.482">Hic expectatus pręsens quem conspicit aetas?</l>
             
               <l n="8.483">Quin etiam nobis hoc propugnantibus ultro</l>
             
               <l n="8.484">Rex,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3247"/>Rex . . . 491 Christum] </mentioned>Lc 23, 35</p>
                  </note> licet et populi fuerit modo, sola salusque,</l>
             
               <l n="8.485">Si liber tandem sese extricauerit alto.</l>
             
               <l n="8.486">Quippe malis alios qui tot seruauit ubique,</l>
             
               <l n="8.487">Compręhensus seruet nunc sese et liberet inde.</l>
             
               <l n="8.488">Atque illum, nuper quo spes erecta ferebat</l>
             
               <l n="8.489">Gnatum ut iactaret, cur non Deus adiuuat alto</l>
             
               <l n="8.490">Et uindex demum pręsens non <seg xml:id="w3239">eruat</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3239"/>eruat] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> eripit</p>
                  </note> isthinc?</l>
             
               <l n="8.491">Hac demum ratione uacet tum credere <seg xml:id="w3247">Christum."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.492">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3268"/>Atque . . . 494 necari] </mentioned>Lc 23, 39</p>
                  </note> eadem ingereret cum iam conuitia latro,</l>
             
               <l n="8.493">Quod simul et sese lęto non auferat ultus,</l>
             
               <l n="8.494">Sed segnis turpi patiatur morte <seg xml:id="w3268">necari,</seg>
               </l>
             
               <l n="8.495">Prouehiturque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3348"/>Prouehiturque . . . 506 reconde] </mentioned>Lc 23, 40-42</p>
                  </note> ultra dum iam petulantius ille,</l>
             
               <l n="8.496">Alter at errorem cognouit, pressit et iram</l>
             
               <l n="8.497">Extemplo reuocans socium sic ore procacem:</l>
             
               <l n="8.498">"Dudum debuimus uerbis moderatius uti;</l>
             
               <l n="8.499">Namque queri qui iam, quęso, cruce possumus ista</l>
             
               <l n="8.500">Si facto nobis sententia digna rependit?</l>
             
               <l n="8.501">At nulla hic culpa contra suspenditur insons,</l>
             
               <l n="8.502">Cui melior fortuna necans nos copulat una."</l>
             
               <l n="8.503">Et simul hęc dicens poscebat talia Christum:</l>
             
               <l n="8.504">"Heus memor, ut regno fueris post fata potitus,</l>
             
               <l n="8.505">Sis nostri, tecum trunco pendentis in isto</l>
             
               <l n="8.506">Succurrat, factumque hoc alto corde <seg xml:id="w3348a">reconde."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.507">Cui<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3376"/>Cui . . . 510 recepto] </mentioned>Lc 23, 43</p>
                  </note> Christus placido reddit sic ore uicissim:</l>
             
               <milestone unit="page" n="102'"/>
               <l n="8.508">"Hoc demum haud ulla poterit uirtute moueri.</l>
             
               <l n="8.509">Namque hodie mecum cęlestia regna tenebis,</l>
             
               <l n="8.510">Atque frui dabitur paradisi pace <seg xml:id="w3376">recepto."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.511">Ast obitus postquam pręsentem <seg xml:id="w3381">percipit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3381"/>percipit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> percipiat</p>
                  </note> horam</l>
             
               <l n="8.512">Instare, ut leget moriens quęcunque tenebat;</l>
             
               <l n="8.513">Nascenti genitor quondam lignarius esset<ref target="#n3394">
                     <seg xml:id="w3394">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="8.514">Cui faber, ex opera solitus uixisse diurna,</l>
             
               <l n="8.515">Fortunę exiguę, uirtutum larga facultas</l>
             
               <l n="8.516">Cui tamen, et castam cui uoto degere uitam:</l>
             
               <l n="8.517">Nam mirum casti quam feruor temporis eius</l>
             
               <l n="8.518">Gliscebat moris, siluas lateque tenebat</l>
             
               <l n="8.519">Essenum nomen, sedes angusta moranti</l>
             
               <l n="8.520">Engadde generi campis nemorique relegat,</l>
             
               <l n="8.521">Quos cernit tolli maiori in sidera raptu.</l>
             
               <l n="8.522">His dum ageret uotis obnoxia pectora Ioseph,</l>
             
               <l n="8.523">Mortales agitans iam corde relinquere curas,</l>
             
               <l n="8.524">Ignarum teneant ni prouida fata futuri.</l>
             
               <l n="8.525">At minus haud sordes purgabat pectoris ille:</l>
             
               <l n="8.526">Sędulus auertit, quod captus impedit altos</l>
             
               <l n="8.527">Siue animum turbat, partitus tempus et horas</l>
             
               <l n="8.528">Insudare operi, sublimi et pascier haustu.</l>
             
               <l n="8.529">Mirus amor iuueni iam tunc inoleuerat usu,</l>
             
               <l n="8.530">Diuino illapsu sumpto de more fouere</l>
             
               <l n="8.531">Pectus, quęque latent alios, ea mente tueri,</l>
             
               <l n="8.532">Sępe futura quidem solitus cognoscere somnis.</l>
             
               <l n="8.533">Cui<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3547"/>Cui . . . 537 damno] </mentioned>Mt 1, 20-21</p>
                  </note> uox tunc noctu prędicens insonat alto:</l>
             
               <l n="8.534">"Siste animum, melius quam rere implebitur istud."</l>
             
               <l n="8.535">Angelus apparens mox edocet ordine cuncta,</l>
             
               <l n="8.536">Magna ut committi custodia debeat olli,</l>
             
               <l n="8.537">Prouisum humano qua iam succurrere <seg xml:id="w3547">damno.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.538">Nec longum, iam iam sed uelox affore tempus,</l>
             
               <l n="8.539">Cęlans ac tacitus spem corde hanc ille recondit,</l>
             
               <l n="8.540">Cogitat arcani solus misteria sacri.</l>
             
               <l n="8.541">Interitus animo pensabat damna dolenti</l>
             
               <l n="8.542">Mortalis, prędaque trahi genus omne Baratro.</l>
             
               <l n="8.543">Orta hinc sępe uiri suspiria sęua sonabant,</l>
             
               <l n="8.544">Et prostratus humi precibus pulsabat Olympum:</l>
             
               <l n="8.545">"Post scelus ah primum ueniens quantum adgerit aetas</l>
             
               <l n="8.546">Flagitii, atque unquam non ultio sera moratur!</l>
             
               <l n="8.547">Peccando tamen haud lassi committimus ultro,</l>
             
               <l n="8.548">Dum poenas luimus, multo grauiora nocentes,</l>
             
               <l n="8.549">Communique malo cum poenis crimina crescunt,</l>
             
               <l n="8.550">Atque ultrix crescit, quę crimina uindicat, ira,</l>
             
               <l n="8.551">Absorbens undas quę sic abrupta uorago</l>
             
               <l n="8.552">Miscet, qui gurges tollit certantibus Euris<milestone unit="page" n="103"/>
               </l>
             
               <l n="8.553">Tot fluctus, uarios quot habent mortalia casus.</l>
             
               <l n="8.554">At nemo aduertit nec prauos corrigit usus.</l>
             
               <l n="8.555">Quis modus, aut rerum quem nam fore dixero finem,</l>
             
               <l n="8.556">Substiterit subitis si quondam terra sub undis,</l>
             
               <l n="8.557">Deletumque scelus mundi mortali ruina?</l>
             
               <l n="8.558">Verum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3741"/>Verum . . . 566 reducat] </mentioned>Mt 1, 22-23</p>
                  </note> fatidici cecinerunt carmine uates,</l>
             
               <l n="8.559">Qui spe nos <seg xml:id="w3690">pridem</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3690"/>pridem] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dudum</p>
                  </note> meliori aluere, canendo</l>
             
               <l n="8.560">Promittunt et opem labentibus affore rebus.</l>
             
               <l n="8.561">Mira fides, etiam uix ulli effabile dictu,</l>
             
               <l n="8.562">Vt nil mutatus, nil iam Deus aethere motus,</l>
             
               <l n="8.563">Hoc si mente capi, si fas effarier ore,</l>
             
               <l n="8.564">Nobiscum uersans mortales pręferat artus,</l>
             
               <l n="8.565">Et condat leges, adimatque repagula coelo,</l>
             
               <l n="8.566">Et Manes secum iam parta in regna <seg xml:id="w3741">reducat.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.567">O me foelicem, si nostro tempore nasci</l>
             
               <l n="8.568">Contingat, pariterque uiri si gesta Deique</l>
             
               <l n="8.569">Narrantes audire nouique piacula ritus."</l>
             
               <l n="8.570">Et promissa Deum uoto poscebat ab omni:</l>
             
               <l n="8.571">Subuehit hunc usu cęlestis gratia tali.</l>
             
               <l n="8.572">Humani generis uerum pietate parentem</l>
             
               <l n="8.573">Induerat: Marię quando maturuit aetas</l>
             
               <l n="8.574">Nubilis, hanc etiam cęlestia monstra iubebant</l>
             
               <l n="8.575">Nubere, uir signis certis ostenditur ultro.</l>
             
               <l n="8.576">Nulla mora, ecce palam tractus comparuit ipse</l>
             
               <l n="8.577">Ioseph, coelesti monitu consentit uterque</l>
             
               <l n="8.578">Et posthac casti degebant coelibe uita,</l>
             
               <l n="8.579">Virginitate pares et uoto pectoris uno,</l>
             
               <l n="8.580">Nobilitas generis quibus una et gratia mentis.</l>
             
               <l n="8.581">Hi non parta domi condebant paupere cultu</l>
             
               <l n="8.582">Contenti, iuxta uictu quoque uiuere parco.</l>
             
               <l n="8.583">Illis diuitię, quicquid mens alta recondit,</l>
             
               <l n="8.584">Fortunę quas non iniuria commouet unquam.</l>
             
               <l n="8.585">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3910"/>Non . . . 593 habeto] </mentioned>Io 19, 26</p>
                  </note> alias etiam suus expectauerat hęres,</l>
             
               <l n="8.586">Atque ideo, cui iam rerum possessio nulla,</l>
             
               <l n="8.587">Mater erat census sola hęc, et census amicus.</l>
             
               <l n="8.588">Ista fuit demum legandi sola facultas.</l>
             
               <l n="8.589">Hos ut cum paucis restantes despicit alto,</l>
             
               <l n="8.590">Dum mater stabat noxas et fata reuoluens,</l>
             
               <l n="8.591">Affatur tenera męstę pietate misertus:</l>
             
               <l n="8.592">"Ecce tibi, quocum poteris distringere curas,</l>
             
               <l n="8.593">Filius; hanc, fuerit tibi iam quę mater, <seg xml:id="w3910">habeto."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.594">Illa manus reuocans uultum compressit et acres<milestone unit="page" n="103'"/>
               </l>
             
               <l n="8.595">Profudit lachrimas, magnum pressitque dolorem:</l>
             
               <l n="8.596">Afflictam uires sensim roburque relinquunt.</l>
             
               <l n="8.597">Non animi compos iuxta tristisque Ioannes</l>
             
               <l n="8.598">Languentemque sinu excępit tenuitque cadentem. </l>
             
               <l n="8.599">Conspectusque dolor pendentem sauciat: utque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3967"/>utque . . . 602 aceto] </mentioned>Io 19, 28-29</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="8.600">Cuncta sibi dudum ad finem perducta notauit,</l>
             
               <l n="8.601">Ecce sitim fassus petit alta uoce per auras.</l>
             
               <l n="8.602">Nec mora, Romanus morientem potat <seg xml:id="w3967">aceto.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.603">Heu morem plusquam crudelem, immania corda!</l>
             
               <l n="8.604">Non flecti poenis, non iusti denique morte,</l>
             
               <l n="8.605">Non<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3986"/>Non . . . merenti] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Inque abitu haud quicquam succurrere uelle merenti</p>
                  </note> demum haudquicquam succurrere uelle <seg xml:id="w3986">merenti,</seg>
               </l>
             
               <l n="8.606">Quod non detrectant seruato more scelestis!</l>
             
               <l n="8.607">Delibans<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4003"/>Delibans . . . fatetur] </mentioned>Io 19, 30</p>
                  </note> utcunque tamen clamauit Iesus,</l>
             
               <l n="8.608">Ac consumari in sese prędicta <seg xml:id="w4003">fatetur.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.609">Continuo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4038"/>Continuo . . . 614 nonam] </mentioned>Mt 27, 45; Mc 15, 33; Lc 23, 44</p>
                  </note> nigris nox ingruit atra tenebris.</l>
             
               <l n="8.610">Visa loco, pleno iam lumine, luna moueri,</l>
             
               <l n="8.611">Quę subiens orbem protexit, ut obice, solis;</l>
             
               <l n="8.612">Mox late terris subitę cecidere tenebrę.</l>
             
               <l n="8.613">Deliquium cępit post sextam et perstitit horam</l>
             
               <l n="8.614">In <seg xml:id="w4038">nonam.</seg> Cunctis rerum scrutantibus ipsam</l>
             
               <l n="8.615">Naturam ingenio florebant oppida passim</l>
             
               <l n="8.616">Per Syrię tractum, studiis intentaque mentem</l>
             
               <l n="8.617">Spectandis aetas sublimibus illa tenebat.</l>
             
               <l n="8.618">Primi oculis motum depręhendunt sideris alto</l>
             
               <l n="8.619">Progressumque notant, quando<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4069"/>quando . . . ruebat] </mentioned>reuolutum quando ruebat <hi rend="i">scriptum e marg., sed postea expunctum </hi>
                     </p>
                  </note> reuoluta <seg xml:id="w4069">ruebat,</seg>
               </l>
             
               <l n="8.620">Admoniti erroris properantes uergere speras</l>
             
               <l n="8.621">Occasum uersus pulcro suadentis ab ortu:</l>
             
               <l n="8.622">Mane sub Eoo depręhensum sidus, idemque</l>
             
               <l n="8.623">Occasu quando sub noctem appareat ipso</l>
             
               <l n="8.624">Traiecto spacio immenso fallente putantes.</l>
             
               <l n="8.625">Quippe ea non proprio spacium transmittere cursu,</l>
             
               <l n="8.626">Vecta sed immensę circumactu uergere molis</l>
             
               <l n="8.627">Dimotę<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4129"/>Dimotę . . . 629 ortu] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>Dimotę de sede sua nil prorsus eumque / Indepręhensa metiri uertigine molam</p>
                  </note> prorsus nil iam de sede, molamque</l>
             
               <l n="8.628">Indepręhensa metiri uertigine motum,</l>
             
               <l n="8.629">Semper ad occasum quo tendit mundus ab <seg xml:id="w4129">ortu.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.630">Hinc coeli faciem mutari constet ut ampli</l>
             
               <l n="8.631">Atque breui celeres uariari tempore uultus,</l>
             
               <l n="8.632">Maturet quando gressu tardissimus orbis,</l>
             
               <l n="8.633">Atque gradu tardo iccirco cito cuncta uehuntur.</l>
             
               <l n="8.634">Videre ergo Syri et casus timuere futuros,</l>
             
               <l n="8.635">Orbem lunarem ceu moto cardine uerti,</l>
             
               <l n="8.636">Restituique iterum iam sedi, mouerat unde,</l>
             
               <l n="8.637">Dum stant, quę terris dudum incubuere tenebrę.</l>
             
               <milestone unit="page" n="104"/>
               <l n="8.638">Extollit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4210"/>Extollit . . . 642 iubentque] </mentioned>Mt 27, 46-49; Mc 15, 34-36</p>
                  </note> uocem, qua maximus insonat aether,</l>
             
               <l n="8.639">Vitans uulgarem Hebręo sermone locutus,</l>
             
               <l n="8.640">Desertum se questus opis pendere paternę,</l>
             
               <l n="8.641">Imposuitque rudi turbę uox ęqua, putanti</l>
             
               <l n="8.642">Implorare Heliam, casum expectare <seg xml:id="w4210a">iubentque.<ref target="#n4211">
                        <hi rend="sup">10</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <l n="8.643">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4257"/>Nec . . . 649 auras] </mentioned>Lc 23, 46</p>
                  </note> sero posthac iterum uoce intonat alta:</l>
             
               <l n="8.644">"Heus Pater, hoc obitu morientem respice Gnatum,</l>
             
               <l n="8.645">Mortales pridem qua parte inuisimus oras,</l>
             
               <l n="8.646">Exceptusque tuis manibus redeuntis in arces</l>
             
               <l n="8.647">Aetherias ut pandat iter fac spiritus illud,</l>
             
               <l n="8.648">Et discedentem commendat protinus olli."</l>
             
               <l n="8.649">Reclinans caput in dicto difflauit in <seg xml:id="w4257">auras.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.650">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4315"/>Ecce . . . 659 potitus] </mentioned>Mt 27, 50-53</p>
                  </note> insperato tellus agitatur, et altis</l>
             
               <l n="8.651">Montibus effractę mox per decliuia moles</l>
             
               <l n="8.652">Voluuntur, terrorque oritur rumore ruentum.</l>
             
               <l n="8.653">Videris et scindi petras, monumentaque pandi</l>
             
               <l n="8.654">Sponte uirum, rursus uiuos exire sepulcris.</l>
             
               <l n="8.655">Aedem quin etiam ostendunt uelamina scisa,</l>
             
               <l n="8.656">Et plebi patuere intus penetralia templi.</l>
             
               <l n="8.657">Vita abit, in ligno mansere exanguia menbra,</l>
             
               <l n="8.658">Quodque incumbebat, perfunctus spiritus inde</l>
             
               <l n="8.659">Exilit aetheria coeli regione <seg xml:id="w4315">potitus.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.660">O fatis defuncte uale, defuncte paternę</l>
             
               <l n="8.661">Legis mandato, et loeto ter macte quaterque!</l>
             
               <l n="8.662">Tu uatem, et uatis deuotum respice carmen,</l>
             
               <l n="8.663">Nulla usquam, nisi te, sibi qui nunc pręmia quęrit,</l>
             
               <l n="8.664">Tu mores animamque mihi compone, recondens</l>
             
               <l n="8.665">In te mortalem per pura piacula mentem.</l>
             
               <l n="8.666">At tenebris, terrę et motu, rerumque tumultu</l>
             
               <l n="8.667">Obruerat passim terror iam pannicus omneis.</l>
             
               <l n="8.668">Diffugiunt, solasque cruces custodia linquit.</l>
             
               <l n="8.669">Mentis inops fertur, uesanum <seg xml:id="w4380">et</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4380"/>et] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> pectora uulgus</l>
             
               <l n="8.670">Percellit, frustra differt post facta querelas</l>
             
               <l n="8.671">Vociferans: "Scelus exiguum mactantis Abellem</l>
             
               <l n="8.672">Germani, quando foedata est sanguine tellus.</l>
             
               <l n="8.673">Nos facinus maius peior commisimus aetas.</l>
             
               <l n="8.674">Heu mentes uero auersas, imponere tantum</l>
             
               <l n="8.675">Textu haud ignaras sub relligionis inerti</l>
             
               <l n="8.676">Turbę hominum, et doctas uanum defendere nomen! </l>
             
               <l n="8.677">Vsque adeo fraudum fallax audacia creuit,</l>
             
               <l n="8.678">Vt sontem faceret uerbo factisque potentem,</l>
             
               <l n="8.679">Nobis quem arguerant promissum ostenta prophetam.</l>
             
               <l n="8.680">Non habet ulterius quo nunc excrescere possit</l>
             
               <l n="8.681">Flagitium, domino latitanti inferre reperti</l>
             
               <milestone unit="page" n="104'"/>
               <l n="8.682">Ecce manus, hodie quem cęde necauimus atra,</l>
             
               <l n="8.683">Ni forte aetheria residentem oppugnet in arce</l>
             
               <l n="8.684">Peiori exemplo, celerem quo accerseret olim</l>
             
               <l n="8.685">Interitum rapto gaudens et turpiter actis.</l>
             
               <l n="8.686">Nos etiam ignauum uulgus pendensque potentum</l>
             
               <l n="8.687">Arbitrio, libito quorum uersamur et arte,</l>
             
               <l n="8.688">Consilio <seg xml:id="w4497">frustra</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4497"/>frustra] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> temere</p>
                  </note> peiori accessimus ultro.</l>
             
               <l n="8.689">Heus Vatum domus alta, locus delectus et aedi</l>
             
               <l n="8.690">Diuinę, melius rueres hanc si modo nunquam</l>
             
               <l n="8.691">Conspiceres mortem. Posthac quidcunque malorum</l>
             
               <l n="8.692">Iam ueniet, luci pręsenti ascribere scito:</l>
             
               <l n="8.693">Nostra <add resp="amb256">minis</add> fuerit si tantis uita <add resp="amb256">superstes</add>,</l>
             
               <l n="8.694">
                  <add resp="amb256">Interitus rerum domini nec </add>fata sequetur."</l>
             
               <l n="8.695">Talia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4587"/>Talia . . . 702 dolore] </mentioned>Lc 23, 48</p>
                  </note> uociferans errabat turba nouatque</l>
             
               <l n="8.696">Cum gemitu planctus, diuortia deuia quęrit</l>
             
               <l n="8.697">Amenti similis, questus iterumque recursans</l>
             
               <l n="8.698">
                  <add resp="amb256">Integrat</add> et totam differt lamenta per urbem.</l>
             
               <l n="8.699">
                  <add resp="amb256">Perculsę matres </add> ad pectora natos,</l>
             
               <l n="8.700">
                  <add resp="amb256">Et tenerę soboli pestem timuere futuram</add>.</l>
             
               <l n="8.701">Ah miseris ultro lachrimę et suspiria surgunt,</l>
             
               <l n="8.702">Nullo mox metuunt <add resp="amb256">omen </add>pertriste <seg xml:id="w4587a">dolore.</seg>
               </l>
             
               <l n="8.703">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4701"/>Atque . . . 719 ferebat] </mentioned>Mt 27, 54; Mc 15, 39; Lc 23, 47</p>
                  </note> 
                  <add resp="amb256">sua postquam</add> cunctis est sede recessum,</l>
             
               <l n="8.704">Palantem sistit centurio uoce Quiritem,</l>
             
               <l n="8.705">Vnde cruces <add resp="amb256">cernunt </add>subito terrore relictas.</l>
             
               <l n="8.706">Hic breuibus repetit nuper centurio factum:</l>
             
               <l n="8.707">Infit: "Non <add resp="amb256">ualidum</add> robur uiresque potentes</l>
             
               <l n="8.708">Arguit en forti uox ultima gutture missa?</l>
             
               <l n="8.709">Ac, uelut in <add resp="amb256">manibus</add> sunt plurima munera nostris,</l>
             
               <l n="8.710">Sic ille arbitrio proprios animauerit artus.</l>
             
               <l n="8.711">Contingit nobis <add resp="amb256">ut</add> fari <add resp="amb256">siue tueri</add>,</l>
             
               <l n="8.712">Sic corpus dictis paucis exangue remansit.</l>
             
               <l n="8.713">Adde huc tot coelo sublimia monstra, tot infra</l>
             
               <l n="8.714">Coelos ire etiam ceu uerso cardine cerne.</l>
             
               <l n="8.715">Verum Iudęi non stulti ut cętera, quorum</l>
             
               <l n="8.716">Diuino tamen in cultu prudentia pręstat.</l>
             
               <l n="8.717">Sic nunc mente reor, magnum quodcunque relatu est,</l>
             
               <l n="8.718">Quod uatum sua scripta ferant, huc omne referri,</l>
             
               <l n="8.719">Esse Dei pignus, dudum uelut ipse <seg xml:id="w4701">ferebat."</seg>
               </l>
             
               <l n="8.720">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4776"/>At . . . 731 penu] </mentioned>Mt 27, 55-56; Mc 15, 40-41; Lc 23, 49</p>
                  </note> bona pars, fidę sibi quos coniunxerat olim</l>
             
               <l n="8.721">Foedus amicicię, spectabant facta notantes:</l>
             
               <l n="8.722">Prędictum quodcunque fuit seu carmine uatum,</l>
             
               <l n="8.723">Aut Christo secum uersanti, singula quamuis</l>
             
               <l n="8.724">Exprimerent lachrimas replentibus ora genasque.</l>
             
               <l n="8.725">Hic capite incumbit genibus męstissima mater:</l>
             
               <l n="8.726">Stabat pertristis iuxta, lachrimasque ciebat</l>
             
               <l n="8.727">Cui misera ah mater nuper fuit addita curę.</l>
             
               <l n="8.728">Stant etiam circum Salome materque gemellę</l>
             
               <l n="8.729">Prolis, et uberibus lachrimis quę perluit ora</l>
             
               <l n="8.730">Magdalene, nec<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4766"/>nec non] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> soror</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4766">non</seg> pręgrandi corde Iosippus</l>
             
               <l n="8.731">
                  <seg xml:id="w4770">Haud</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4770"/>Haud] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> non</p>
                  </note> aberat, nec abest Nicodemus diuite <seg xml:id="w4776">penu.</seg> 
               </l>
             
            </div>
            <div n="9" type="liber">
               <head>De morte Christi liber nonus Damiani Benessę</head>
               <milestone unit="page" n="105"/>
               <l n="9.1">
                  <emph n="9">
                     <hi rend="hide">9</hi>
                  </emph>Vt liber menbris euasit spiritus, Orco</l>
             
               <l n="9.2">Impressit, primumque erepta est syngrapha noxę</l>
             
               <l n="9.3">Primęuę, agnouit sibi reddita pręmia virtus.</l>
             
               <l n="9.4">Tunc late explicuit campum certaminis, hosti</l>
             
               <l n="9.5">Cernenti ac certo pręscripsit limite iura,</l>
             
               <l n="9.6">Coelestem et patriam multo sudore petenti</l>
             
               <l n="9.7">Aequauit pugnam, liceat concurrere Marte</l>
             
               <l n="9.8">Vt iusto, pugnę pręclara exempla deditque.</l>
             
               <l n="9.9">Nomine se nullo primum nec iure teneri</l>
             
               <l n="9.10">Ostenso, tum fraude mali quam plurima passum</l>
             
               <milestone unit="page" n="105'"/>
               <l n="9.11">Demonis, ut noxas errantum solueret omneis,</l>
             
               <l n="9.12">Aduersas acies ex uitę perdocet actis</l>
             
               <l n="9.13">Deuictas, passim tum per diuortia sternit</l>
             
               <l n="9.14">Arma uiris, quacunque petens ea semita cęlum</l>
             
               <l n="9.15">Se scindit, procul inde et lumine depulit hostem.</l>
             
               <l n="9.16">Eia age mortales quod iam sensusque prophanos</l>
             
               <l n="9.17">Verum ignote<ref target="#n114">
                     <seg xml:id="w114">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref> lates, menti splendesce canentis!</l>
             
               <l n="9.18">Scilicet hoc nostrum carmen tibi pangimus, orsus</l>
             
               <l n="9.19">Huc namque institui, mortis misteria pandam</l>
             
               <l n="9.20">Vt terris, geminę qua tu confinia ducis</l>
             
               <l n="9.21">Naturę uictorque Orci consistis Olimpo.</l>
             
               <l n="9.22">Quodque operis reliquum da tandem absoluere uati,</l>
             
               <l n="9.23">Qua quęsita stetit crudi uictoria lęti.</l>
             
               <l n="9.24">Sed constat de more mala ut contraria curent.</l>
             
               <l n="9.25">Hinc canere incipiam, nostra hinc exordia ponam,</l>
             
               <l n="9.26">Altius a primo repetens res ordine gestas.</l>
             
               <l n="9.27">Absoluit postquam Deus omnia machinaque orbis</l>
             
               <l n="9.28">Constitit et longe genus intellectile pręstans,</l>
             
               <l n="9.29">Nexu vir, mirum, complecti uisus in unum</l>
             
               <l n="9.30">Cuncta loco propriam sedem sortitur in imo,</l>
             
               <l n="9.31">Naturam medius qui conciliauit utramque,</l>
             
               <l n="9.32">Sensilis ut primum fit et intellectilis una.</l>
             
               <l n="9.33">Instituique status ciuilis cępit, et ordo</l>
             
               <l n="9.34">Continuit sanctam per munera mutua plebem.</l>
             
               <l n="9.35">Insigni tunc sic incedere uisus honore</l>
             
               <l n="9.36">Vir, mox cęlesti mouit studia aemula turbę.</l>
             
               <l n="9.37">Sed penitus placuit prius omnia cernere uisu:</l>
             
               <l n="9.38">Apparet tunc maior honorque decusque tuenti,</l>
             
               <l n="9.39">Hicue Deo quiddam per pacta aeterna petitum,</l>
             
               <l n="9.40">Principio rerum quo rettulit omnia condens,</l>
             
               <l n="9.41">Obsequio cuius stabunt examina diuum,</l>
             
               <l n="9.42">Ex hoc aeterna dum surget in aede sacerdos.</l>
             
               <l n="9.43">Et fore perpetua maneant ea regna quiete,</l>
             
               <l n="9.44">Si nil errarit digressus tramite iusso.</l>
             
               <l n="9.45">Extollique thronum cernit sublimibus astris,</l>
             
               <l n="9.46">Vilius et doluit proprio pręstare decori.</l>
             
               <l n="9.47">Miraturque, alio, quo se diuortia scindunt,</l>
             
               <l n="9.48">Si ferat hinc petulans uetitos per deuia gressus,</l>
             
               <l n="9.49">Exlegi ut contra dominari debeat ultro,</l>
             
               <l n="9.50">Atque sibi cernit templis altaria poni,</l>
             
               <l n="9.51">Interiusque etiam uestigans abdita quęrit.</l>
             
               <l n="9.52">Repperit illustrem penitus ludibria factum:</l>
             
               <l n="9.53">Qua datur, ergo dolis primam <seg xml:id="w347">malus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w347"/>malus] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> atque</p>
                  </note> instruit artem.</l>
             
               <l n="9.54">Vnus erat, qualis quę primo promicat ortu<milestone unit="page" n="106"/>
               </l>
             
               <l n="9.55">Aurora, aut cunctis qui pręnitet Hesperus astris.</l>
             
               <l n="9.56">Hic decus aetherei fueratque et gloria cętus:</l>
             
               <l n="9.57">Instar apum regem stipata classe tuentum</l>
             
               <l n="9.58">Agglomerant circum iam tota examina diuum.</l>
             
               <l n="9.59">Sic infit medio populo comitante receptus:</l>
             
               <l n="9.60">"Spe uana nobis ecquid patiemur inertes</l>
             
               <l n="9.61">Blandiri, ut liceat semotum quęrere numen</l>
             
               <l n="9.62">Arce poli, posita quo sic libetur in ara,</l>
             
               <l n="9.63">Et nos submissis genibus ueneremur in aethra</l>
             
               <l n="9.64">Sublatum germen putris de semine terrę?</l>
             
               <l n="9.65">Dedecori tanto quidnam pensabitur unquam?</l>
             
               <l n="9.66">At satius fuerit, septem qua zona trione</l>
             
               <l n="9.67">Obliquat, uarias regnum rapientibus alto</l>
             
               <l n="9.68">Aetates hominum longa deducere stirpe,</l>
             
               <l n="9.69">Qui diuos colerent, qui numina magna tenerent,</l>
             
               <l n="9.70">Quos nostris studiis per multa pericula rerum</l>
             
               <l n="9.71">Insignes factis reddemus et artibus olim.</l>
             
               <l n="9.72">Iuuerit ut quidnam, iussis si pareat arctis, </l>
             
               <l n="9.73">
                  <seg xml:id="w474">Vt</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w474"/>Vt] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Et</p>
                  </note> sic longęuus sacerdos degeret annos</l>
             
               <l n="9.74">Seclusus lucis nemorum et secessibus illis?</l>
             
               <l n="9.75">
                  <seg xml:id="w486">Quo</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w486"/>Quo] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vt</p>
                  </note> uelut a longo posthac petat astra ueterno,</l>
             
               <l n="9.76">Et nos cęlesti despectet sede minores?</l>
             
               <l n="9.77">Immortale genus, cui dictet uota sacerdos</l>
             
               <l n="9.78">Terrestris, demum nos sic patiemur inulti</l>
             
               <l n="9.79">Degeneres fieri, aut segnes torpere libebit?</l>
             
               <l n="9.80">Eia agite, huc hodie cuncti una incumbite mecum,</l>
             
               <l n="9.81">Ostendunt qua fata uiam, miscere uacabit</l>
             
               <l n="9.82">Arbitrio mortale genus si pellimus illum,</l>
             
               <l n="9.83">Legis obauditor nunc ut de finibus exul<ref target="#n545">
                     <seg xml:id="w545a">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="9.84">His abeat longisque ambagibus auius erret!"</l>
             
               <l n="9.85">Dixit; sed reprobat mox impia cępta Michael:</l>
             
               <l n="9.86">"Nostri huc creuit amor, diuinum ut prorsus amorem</l>
             
               <l n="9.87">Extinguat, <seg xml:id="w569">uanę</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w569"/>uanę] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro voce haud legibili</hi>
                     </p>
                  </note> tumeatque superbia <add resp="amb256">mentis</add>?</l>
             
               <l n="9.88">Impositum detrectet onus legemque refellat</l>
             
               <l n="9.89">Fatalem, cęlum quę contra cornua tollit,</l>
             
               <l n="9.90">Natiuam ac foedo deturpat crimine formam?</l>
             
               <l n="9.91">Sic noster <seg xml:id="w592">discors</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w592"/>discors]† </mentioned> discors <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> diuinis ordo repugnat</l>
             
               <l n="9.92">Mandatis hodie, steteritque a parte seorsus?</l>
             
               <l n="9.93">Facturos quicquam tantis conatibus ecquid</l>
             
               <l n="9.94">Speramus, studiis turbentur ut omnia nostris?</l>
             
               <milestone unit="page" n="106'"/>
               <l n="9.95">Est nam, flagitio qua iam pręscribitur, ultra</l>
             
               <l n="9.96">Certos ne liceat fines elabier usquam.</l>
             
               <l n="9.97">At leges stabunt, et fata immota manebunt,</l>
             
               <l n="9.98">Iusticia ut merito reddat sua pręmia cuique,</l>
             
               <l n="9.99">Atque ideo satius legi parere supernę,</l>
             
               <l n="9.100">Quo iam supplicibus nobis sic uota litarent."</l>
             
               <l n="9.101">Nec mora, seditio exoritur surgitque tumultus,</l>
             
               <l n="9.102">Pulsaque tunc coelo tenuerunt agmina terras.</l>
             
               <l n="9.103">Hic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w703"/>Hic . . . 108 amoenis] </mentioned>Gn 3</p>
                  </note> primum stetit aduerso contraria nixu</l>
             
               <l n="9.104">Vis inimica, homini placuitque obrepere fraude.</l>
             
               <l n="9.105">Versanti siluis mulieri et sede beata<ref target="#n685">
                     <seg xml:id="w685">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="9.106">Conficta uanos obiecit imagine fastus,</l>
             
               <l n="9.107">Consortesque thori suasi cęlestia iussa<ref target="#n697">
                     <seg xml:id="w697">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="9.108">Contemnunt lucisque simul pelluntur <seg xml:id="w703">amoenis.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.109">Illicet ecce pares<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w707"/>pares superis] </mentioned>Gn 3, 22</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w707">superis</seg> per prata uagantur,<ref target="#n711">
                     <seg xml:id="w711">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="9.110">Qua late pecori permissum pascere muto.</l>
             
               <l n="9.111">Vtque semel cęptum non unquam destitit hostis</l>
             
               <l n="9.112">Mortali iam mille dolis imponere plebi.</l>
             
               <l n="9.113">Dumque per erumnas licuit mala noscere uitę,</l>
             
               <l n="9.114">Inueterata suis uitiis occalluit aetas.</l>
             
               <l n="9.115">Nam mens ut primum propria diuellitur arce,</l>
             
               <l n="9.116">Errore admisso sensim labescere cępit,</l>
             
               <l n="9.117">Donec lux adeo tenebris extincta subortis</l>
             
               <l n="9.118">Amouit medio diuini altaria cultus,</l>
             
               <l n="9.119">Atque uoluptati positas libauit ad aras,</l>
             
               <l n="9.120">Et quoscunque Deos humanus miscuit error.</l>
             
               <l n="9.121">Vtque honor offerri cępit mortalibus ille,</l>
             
               <l n="9.122">Protinus euasit pendens sententia: nostrum</l>
             
               <l n="9.123">An sit cura Deis, animus post fata superstes</l>
             
               <l n="9.124">Si foret, an poenę meritorum et pręmia restent?</l>
             
               <l n="9.125">Iustitię potius uel sit iam nomen inane?</l>
             
               <l n="9.126">Oblitis ueteris cultus et Legis auitę</l>
             
               <l n="9.127">Tunc nimis exarsit Veneris uesana libido.</l>
             
               <l n="9.128">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w838"/>Sed . . . reponat] </mentioned>Gn 6, 5-8</p>
                  </note> res humanas quę uirtus eximat ultro</l>
             
               <l n="9.129">Non defit, quę spe meliori damna <seg xml:id="w838">reponat.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.130">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w845"/>Ecce . . . undis] </mentioned>Gn 7, 11-24</p>
                  </note> scelus uindex subitis extinxit in <seg xml:id="w845a">undis:</seg>
               </l>
             
               <l n="9.131">Vna<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w851"/>Vna . . . ruinas] </mentioned>Gn 8</p>
                  </note> domus tantas reparat seruata <seg xml:id="w851">ruinas;</seg>
               </l>
             
               <l n="9.132">Vita tamen multum sobolis uariauit adultę.</l>
             
               <l n="9.133">A ritu prisco sensim contrarius usus</l>
             
               <l n="9.134">Inuehitur, populos ceu tabes occupat omneis,</l>
             
               <l n="9.135">Vtque pecus pandum nil prorsus suspicit alto;</l>
             
               <l n="9.136">Proni abeunt studiisque incumbunt uilibus una.</l>
             
               <milestone unit="page" n="107"/>
               <l n="9.137">Et demum petitur sibi nomen inutile famę;</l>
             
               <l n="9.138">Ambitio creuit, creuitque immensa cupido.</l>
             
               <l n="9.139">Eximitur<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w982"/>Eximitur . . . 152 propago] </mentioned>Gn 17 - 22</p>
                  </note> curis hic uir mortalibus unus,</l>
             
               <l n="9.140">Exiliumque solo et patriis mox prętulit aruis:</l>
             
               <l n="9.141">Euasit, mores hominum uitatque scelestos.</l>
             
               <l n="9.142">Huic generis promissa salus mortalis, in aeuum</l>
             
               <l n="9.143">Spem tantam effoetum, steriles produxit <seg xml:id="w927">et</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w927"/>et] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro </hi>ut</p>
                  </note> annos,</l>
             
               <l n="9.144">Icta simul quando recutitę foedera carnis</l>
             
               <l n="9.145">Rettulit, atque nouo sacrauit pignora ritu.</l>
             
               <l n="9.146">Nec iussus timuit posthac imponere flammis</l>
             
               <l n="9.147">Indolis ah senior tam rarę germen adultum.</l>
             
               <l n="9.148">Vsque adeo uotis obnoxia corda gerebat</l>
             
               <l n="9.149">Diuinis, proprioque aras adolere cruore</l>
             
               <l n="9.150">Promptus succenso comburi lętus in igne.</l>
             
               <l n="9.151">Tamque insigne sui cum pręstitit ille periclum,</l>
             
               <l n="9.152">Germinat optatę stirpis foecunda <seg xml:id="w982">propago.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.153">Ast abeunt capti studia in diuersa nepotes,</l>
             
               <l n="9.154">Secernitque Deus sibi quos iam deligit ultro.</l>
             
               <l n="9.155">Prouehiturque ultra et patriis educitur aruis</l>
             
               <l n="9.156">Progenies, ritusque tamen tenuere paternos.</l>
             
               <l n="9.157">Creuerat interea terris, passimque redundat</l>
             
               <l n="9.158">Instaurans ueteres hominum gens aucta ruinas.</l>
             
               <l n="9.159">Diuini sensim cultus obliuio stirpi</l>
             
               <l n="9.160">Irrepsit creuitque nephas sine uindice noxę.</l>
             
               <l n="9.161">Tunc aras posuit prauo sibi more potestas</l>
             
               <l n="9.162">Regia, mox ritu cessit depulsa recenti</l>
             
               <l n="9.163">Relligio, proprioque simul mens <add resp="amb256">cardine mota</add> est.</l>
             
               <l n="9.164">Hinc uitę humanę uario se calle sophista<ref target="#n1057">
                     <seg xml:id="w1057">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="9.165">Inseruit, passim et tenuit suffragia uictor,</l>
             
               <l n="9.166">Seruis eripuit dum libera iura redactis,</l>
             
               <l n="9.167">Vnde frequens terris accepit sceptra <add resp="amb256">tyrannus</add>.</l>
             
               <l n="9.168">Fraude ratus melius mortales lęderet illa,</l>
             
               <l n="9.169">Procliues cernit qua iam obrutescere posse,</l>
             
               <l n="9.170">Humanum tali temerabat Tartarus arte</l>
             
               <l n="9.171">Ingenium uitęque errores aggerit ultra.</l>
             
               <l n="9.172">Hinc animi tenebras terris inuexerat atras</l>
             
               <l n="9.173">Atque sibi tandem dominatum uindicat orbis.</l>
             
               <l n="9.174">Montibus et siluis nonnullos <add resp="amb256">abdicat altis</add>
               </l>
             
               <l n="9.175">Atque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1122"/>Atque . . . mitem] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Atque hominem mitem docuit dediscere cultum</p>
                  </note> hominem cultum docuit dediscere <seg xml:id="w1122a">mitem,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.176">Protinus in mores abiit tunc uita ferinos,</l>
             
               <l n="9.177">Atque instar pecoris uersari deditus aluo</l>
             
               <l n="9.178">Visus homo, factus Diuum ludibria genti,</l>
             
               <l n="9.179">Quęsiuitque dapem propria de carne, cruoreque</l>
             
               <l n="9.180">Occissi spargi non horruit hospitis ultro.<milestone unit="page" n="107'"/>
               </l>
             
               <l n="9.181">Sed non fata tamen damnis occurrere cessant,</l>
             
               <l n="9.182">Atque hominem reuocant labentem, corruit unde:</l>
             
               <l n="9.183">Tunc primum populos libertas cognita mouit.</l>
             
               <l n="9.184">Continuo sumptis iniuria pellitur armis,</l>
             
               <l n="9.185">Oppida diuersis consurgunt protinus oris,</l>
             
               <l n="9.186">Et priuata simul suscepta et publica cura,</l>
             
               <l n="9.187">Ac rebus melius consultum; denique uirtus</l>
             
               <l n="9.188">Aduersus uitium, qua fas, consurgere cępit.</l>
             
               <l n="9.189">Vtque impugnet opem, non defuit obuius hostis,</l>
             
               <l n="9.190">Implicat errores properans diuertere recto.</l>
             
               <l n="9.191">Excipit at medio, quos tunc <seg xml:id="w1221">seruauerat,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1221"/>seruauerat] </mentioned>secreuerat <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> usu</l>
             
               <l n="9.192">Communis uitę sublimi<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1227"/>sublimi . . . rerum] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>rerum disquirere causas</p>
                  </note> indagine <seg xml:id="w1227">rerum,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.193">Quisue uagam coelo placuit suspendere mentem.</l>
             
               <l n="9.194">Naturę multum scrutandis dedita rebus</l>
             
               <l n="9.195">Gens primum sacro lustrabat pectora ritu </l>
             
               <l n="9.196">Horrebatque simul poenas post fata manentes,</l>
             
               <l n="9.197">Mente secuta, pios contra quę pręmia Manes</l>
             
               <l n="9.198">Exciperent, animi cultus exercuit omneis,</l>
             
               <l n="9.199">Nixa alacri studio Diuum contingere uitam;</l>
             
               <l n="9.200">Vsque adeo sibi certa fides constare supernum</l>
             
               <l n="9.201">Rectorem meritisque rependere pręmia nostris.</l>
             
               <l n="9.202">Hucue suam noctem mendax tamen impulit Orcus,</l>
             
               <l n="9.203">Hinc priscis ausus iam contradicere dictis:</l>
             
               <l n="9.204">Casu cuncta regi, post ultima denique fata</l>
             
               <l n="9.205">Nil superare, obitu deleri cuncta supremo;</l>
             
               <l n="9.206">Protinus hęc uarium inuexit sententia morem.</l>
             
               <l n="9.207">Prima uoluptatis ratio tunc cępit haberi;</l>
             
               <l n="9.208">Nil aliud quoque <add resp="amb256">uirtutem</add> nisi nomen inane.</l>
             
               <l n="9.209">Aduersus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1328"/>Aduersus totis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Inque uicem</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1328">totis</seg> instabant uiribus ergo,</l>
             
               <l n="9.210">Obniti hinc uitium, simul inde repellere uirtus,</l>
             
               <l n="9.211">Contenduntque una pugnanteis condere leges.</l>
             
               <l n="9.212">Humanos actus dum scilicet altera format,</l>
             
               <l n="9.213">Qua ratio docuit, qua coelum limite certo</l>
             
               <l n="9.214">Inuadit, uirtusque lauat sudoribus ora.</l>
             
               <l n="9.215">At contra uitium titulos et nomina uana</l>
             
               <l n="9.216">Dum iactat, diuę rationis iura refellit</l>
             
               <l n="9.217">Et mandata tulit, fieret sibi tuta tyrannis.</l>
             
               <l n="9.218">Certatumque diu, dum fatum promouet ultra</l>
             
               <l n="9.219">Correptumque genus dum sęuius <add resp="amb256">implicat Orcus</add>.</l>
             
               <l n="9.220">Sed stabant clauso prętenta repagula <add resp="amb256">coelo</add>,</l>
             
               <l n="9.221">Donec promissę iam secla salutis adessent.</l>
             
               <l n="9.222">Insons conciderat tandem cruce tentus in alta,</l>
             
               <l n="9.223">In se ultro concepta luens fera crimina uitę</l>
             
               <milestone unit="page" n="108"/>
               <l n="9.224">Mortalis, tenebris Herebi subitusque refulsit.</l>
             
               <l n="9.225">Mirum, quam uirtus ageret diuersa repente!</l>
             
               <l n="9.226">Archetypi iacet inferior pars nubila mundi,</l>
             
               <l n="9.227">Poenarum locus et damnatis carceris atri,</l>
             
               <l n="9.228">Principio statuit quam sedem auersa uoluntas,</l>
             
               <l n="9.229">Cui certo geminę intersunt discrimine partes.</l>
             
               <l n="9.230">Tota procul regio seiuncta a lumine <seg xml:id="w1464">diuo,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1464"/>diuo] </mentioned>diro <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="9.231">Foelici saturata uiget quo gloria regno.</l>
             
               <l n="9.232">Pars claro ueluti supereminet altera limbo</l>
             
               <l n="9.233">Interstincta, meat spirans qua desuper aura.</l>
             
               <l n="9.234">Ast inuisa Diis, Furiarumque altera sedes,</l>
             
               <l n="9.235">Perpetuę incumbunt cui noctes, horror et ingens;</l>
             
               <l n="9.236">Manauit summa stantis uis hactenus ora.</l>
             
               <l n="9.237">Debilis hinc nigri iam uirtus exiit Orci,</l>
             
               <l n="9.238">Ipse manus et crura simul ceu compede uinctus.</l>
             
               <l n="9.239">Pręscriptum, qua non liceat, magis esse procaci.</l>
             
               <l n="9.240">Et noxę antiquę tulit altera pagina nomen</l>
             
               <l n="9.241">Exulibusque datur libertas certa receptis.</l>
             
               <l n="9.242">Hic cernit<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1538"/>cernit quodcunque] </mentioned>seruit <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w1538">quodcunque</seg> nephas et crimina condit,</l>
             
               <l n="9.243">Inuisus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1549"/>Inuisus . . . Orcus] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> superis, sibi tum male conscius <seg xml:id="w1549">Orcus.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.244">Mille artes fraudum cernit, quam maxima demum</l>
             
               <l n="9.245">Impietas scelerum est tormentaque sera nocentum.</l>
             
               <l n="9.246">Vtque argumentum miseris eluditur illud</l>
             
               <l n="9.247">Esse malum haud mortem, mortem nil protinus esse,</l>
             
               <l n="9.248">Nam circa haud fieri uiuos, post denique fata</l>
             
               <l n="9.249">Non superesse quibus prorsus mors hęreat ipsa.</l>
             
               <l n="9.250">Nam sic aeternam per se subsistere uitam,</l>
             
               <l n="9.251">Vt quę sunt prorsus diuina prędita mente,</l>
             
               <l n="9.252">His sibi coniunctis sese iam uiuere pręstet.</l>
             
               <l n="9.253">Tali hęc particibus<ref target="#n1615">
                     <seg xml:id="w1615">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref> demanat origine uita:</l>
             
               <l n="9.254">Scilicet et natis aliunde hęc aduenit aptis.</l>
             
               <l n="9.255">Aeternaque in morte manet, qui restitit expers,</l>
             
               <l n="9.256">Demeritis habili de nuper factus ineptus,</l>
             
               <l n="9.257">Vt non deficiat mors talis protinus unquam.</l>
             
               <l n="9.258">Nam corruptiuo non rettulit esse receptum</l>
             
               <l n="9.259">Debile principio, quod morti subiacet ultro,</l>
             
               <l n="9.260">Constitit ut certo concors discordia metro,</l>
             
               <l n="9.261">Prognatum, degens semper uariabile casu.</l>
             
               <l n="9.262">Ast ea, quę lęto restant obnoxia tali,</l>
             
               <l n="9.263">Elicita emergunt, iussa ut sunt, uoce creantis.</l>
             
               <l n="9.264">Omnia quin etiam tali iam condita dicto</l>
             
               <l n="9.265">Interitum citra constant debentia causę</l>
             
               <l n="9.266">Nil ulli, occasumque ignorant protinus omnem.</l>
             
               <milestone unit="page" n="108'"/>
               <l n="9.267">Mens agilis diuum nec non et tractus inanis,</l>
             
               <l n="9.268">Ipsaque materies regio simul aetheris alti,</l>
             
               <l n="9.269">Atque anima hęc hominum cęlesti prędita mente</l>
             
               <l n="9.270">Ingenio luteis sic ossibus addita miro,</l>
             
               <l n="9.271">Aeternę abscondens ut cęlet originis artem,</l>
             
               <l n="9.272">Non diducta tamen terrestri corpore defit:</l>
             
               <l n="9.273">Sed res perpetuo durabilis, ampla potestas,</l>
             
               <l n="9.274">Qua facili fieri sibi competit omnia prorsus,</l>
             
               <l n="9.275">Hac gestę uitę merita pro sorte perennat.</l>
             
               <l n="9.276">Scilicet, aeternę si se coniungere uitę</l>
             
               <l n="9.277">Contigit, indignos quo gratia prouehit alma,</l>
             
               <l n="9.278">Aedit perpetuę munus pręnobile uitę.</l>
             
               <l n="9.279">Sin cadit haud habilis diuini luminis expers,</l>
             
               <l n="9.280">Aeternum frustra iam męret inutile fatum,</l>
             
               <l n="9.281">Atque statu uiduo mors hęc aeterna uocatur.</l>
             
               <l n="9.282">Scilicet huc proprii referunt exordia casus.</l>
             
               <l n="9.283">Dum desciscit homo, dum sese deicit alto,</l>
             
               <l n="9.284">Quale animal mutum, dumque hic dediscere cępit</l>
             
               <l n="9.285">Primo hominem, brutum subito genus inde redactus,</l>
             
               <l n="9.286">Prorsus deplumes inoleto crimine factę,</l>
             
               <l n="9.287">Euaduntque pares defunctis munere uitę,</l>
             
               <l n="9.288">Eiectę tristes animę de corpore tandem,</l>
             
               <l n="9.289">Vtque sui contra iam nunquam oblitus, honestum</l>
             
               <l n="9.290">Imbuitur morem et condit ciuilia iura.</l>
             
               <l n="9.291">Iam mox euehitur purgans pręcordia rite,</l>
             
               <l n="9.292">Et se profectu iam tollit ad astra secundo,</l>
             
               <l n="9.293">Obuia cui rapto actutum fit gratia coelo,</l>
             
               <l n="9.294">Et quando occumbit, meritis mox sedibus infert.</l>
             
               <l n="9.295">Hactenus hęc ueteri prouisa piacula culpę,</l>
             
               <l n="9.296">Flagitii sed noxa tamen non omnis abibat,</l>
             
               <l n="9.297">Extingui penitus fatis seruata futuris.</l>
             
               <l n="9.298">Elisium hinc aetas tenuit grandęua parentum,</l>
             
               <l n="9.299">Quo puri luteo migrare e corpore Manes.</l>
             
               <l n="9.300">Scilicet illa piis certus plaga clara receptus,</l>
             
               <l n="9.301">Spes diuturna sinu cani quos patris alebat</l>
             
               <l n="9.302">Auxilium coelo supremis affore seclis,</l>
             
               <l n="9.303">Restituat miseros quod tandem et uindicet ultro.</l>
             
               <l n="9.304">Huc medio acceptus simulac stetit, ampla refulsit</l>
             
               <l n="9.305">Lux passim, cunctis permissum noscere, quantum</l>
             
               <l n="9.306">Tollat humo sese duro perfuncta labore</l>
             
               <l n="9.307">Virtus uel fatis extremis nescia flecti,</l>
             
               <l n="9.308">Atque animi casti sequitur quę gloria mores,</l>
             
               <l n="9.309">Vt demum rapit emeritum prudentia coelum.</l>
             
               <l n="9.310">Ast<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1985"/>Ast . . . geruntur] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> in parte alia longe diuersa <seg xml:id="w1985">geruntur.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.311">Namque iterum turbę feruent, oriturque tumultus</l>
             
               <l n="9.312">Desertasque cruces et menbra exanguia circum.</l>
             
               <l n="9.313">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2018"/>Ecce . . . 315 ora] </mentioned>Io 19, 34</p>
                  </note> latus subito defuncti lancea fodit,<milestone unit="page" n="109"/>
               </l>
             
               <l n="9.314">Vtque semel via fit, largus cruor emicat inde,</l>
             
               <l n="9.315">Eiectusque simul ferientis perluit <seg xml:id="w2018a">ora</seg>
               </l>
             
               <l n="9.316">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2065"/>Protinus . . . 322 oras] </mentioned>Io 19, 35</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2065"/>Protinus . . . 322 oras] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> 
                        <hi rend="i">versibus primo expunctis et deinde a linea 327. usque ad 333. denuo scriptis</hi>
                     </p>
                  </note> ille quidem cęlum tunc haurit apertum,</l>
             
               <l n="9.317">Perpetuęque oculis subito periere tenebrę.</l>
             
               <l n="9.318">Reddita nec tantum uirtus sibi sola uidendi.</l>
             
               <l n="9.319">Maius adhuc aliud mox menti illuxit, et illum</l>
             
               <l n="9.320">Iam tunc autorem agnouit pignusque salutis.</l>
             
               <l n="9.321">Quod primum ut potuit uerbis factoque professus,</l>
             
               <l n="9.322">Statque fides dictis omnes testantis in <seg xml:id="w2065">oras.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.323">Inter terrores rerum mediumque tumultum</l>
             
               <l n="9.324">Solliciti consultum adeunt prętoria nuper.</l>
             
               <l n="9.325">Mox aderant mercati <seg xml:id="w2079">operam</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2079"/>operam] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. ex</hi> operas:operam <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> deponere<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2081"/>deponere moles] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> legere ministros (posuere sepulcro <hi rend="i">item exp. e marg.</hi>)</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w2081">moles.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.326">Protinus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2132"/>Protinus . . . 333 morte] </mentioned>Io 19, 31-32</p>
                  </note> inde alacri statuunt pręscripta tyroni,</l>
             
               <l n="9.327">Latronum duro qui frangat uerbere crura.</l>
             
               <l n="9.328">Plebs ritu nimium fraudari cauta parentum,</l>
             
               <l n="9.329">Vana superstitio cui cordi, ueraque contra</l>
             
               <l n="9.330">Relligio uilis: quid enim, ne forte manerent,</l>
             
               <l n="9.331">Flagitium uitant ceu grande, cadauera festo,</l>
             
               <l n="9.332">At <seg xml:id="w2120">rursum</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2120"/>rursum] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> contra</p>
                  </note> insonti nil pensi nectere fraudem,</l>
             
               <l n="9.333">Et demum indigna meritum nil perdere <seg xml:id="w2132">morte?</seg>
               </l>
             
               <l n="9.334">Prętorem<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2173"/>Prętorem . . . 340 ferebat] </mentioned>Mc 15, 42-45</p>
                  </note> interea pręsenti pectore adiuit,</l>
             
               <l n="9.335">Affatusque simul facili sermone Iosippus</l>
             
               <l n="9.336">Poscebat corpus tollendi libera iura.</l>
             
               <l n="9.337">Ipse diu dubius, si tandem occumberet ille,</l>
             
               <l n="9.338">Vt nouit, serie quę rettulit omnia miles</l>
             
               <l n="9.339">Scitanti, promptus tunc supplice uoce petenti</l>
             
               <l n="9.340">Concessit; properans ille hęc mandata <seg xml:id="w2173">ferebat.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.341">Nec<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2203"/>Nec . . . 345 uindex] </mentioned>Mc 15, 46</p>
                  </note> mora, lecta manus iuuenum comitatur euntem:</l>
             
               <l n="9.342">Vt uentum, quo stat depostum rite cadauer,</l>
             
               <l n="9.343">Accingunt operi; capulo sublata reponunt</l>
             
               <l n="9.344">Menbra uiri raptimque illi subiere pheretro.</l>
             
               <l n="9.345">Effertur scelerum pręcinctus sindone <seg xml:id="w2203a">uindex,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.346">Deleuit noxamque obitu qui sustulit omnem.</l>
             
               <l n="9.347">Est <add resp="amb256">in secessu</add> sedes uicina propinquo,</l>
             
               <l n="9.348">Affabre <add resp="amb256">structo</add> passim circumdata muro,</l>
             
               <l n="9.349">Quo<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2234"/>Quo . . . recisum] </mentioned>Mt 27, 60; Lc 23, 53; Io 19,41</p>
                  </note> nondum <add resp="amb256">positus</add> quisquam, de more sepulcrum</l>
             
               <l n="9.350">Namque <add resp="amb256">recens</add> stabat rigida sub rupe <seg xml:id="w2234a">recisum.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.351">Huc iubet inferri rauca iam uoce Iosippus.</l>
             
               <l n="9.352">Angustus quamuis aditus de parte patebat</l>
             
               <l n="9.353">Eoa, spacium tamen intus latius intrat</l>
             
               <l n="9.354">Atque cauat circum subducta fornice saxum:</l>
             
               <l n="9.355">A latere hic <add resp="amb256">Boreę</add> terra locus aeditus extat,</l>
             
               <l n="9.356">Deponi <add resp="amb256">iussum</add> quo tunc exangue cadauer.</l>
             
               <l n="9.357">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2308"/>At . . . 361 amictu] </mentioned>Io 19, 39-40</p>
                  </note> mos, corporibus regum seruatus humandis<milestone unit="page" n="109'"/>
               </l>
             
               <l n="9.358">Purpureos tellus quacunque excurrit ad ortus,</l>
             
               <l n="9.359">Exhibitus notis extremum in funus amicis.</l>
             
               <l n="9.360">Namque aloen circum et myram simul aggerit olli,</l>
             
               <l n="9.361">Sic demum et puro Nicodemus cingit <seg xml:id="w2308a">amictu,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.362">Atque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2320"/>Atque . . . saxi] </mentioned>Mt 27, 60; Mc 15, 46</p>
                  </note> ita compositum digressi rupe relinquunt</l>
             
               <l n="9.363">Et faucem ingentis pręcludunt obice <seg xml:id="w2320a">saxi.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.364">Illicet<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2353"/>Illicet . . . 368 remissos] </mentioned>Mt 27, 52-53</p>
                  </note> ut cępit, nusquam iam terror et horror</l>
             
               <l n="9.365">Desinit, inuadit pauidos urbemque pererrat.</l>
             
               <l n="9.366">Quin etiam manifesta fides defuncta sepulcris</l>
             
               <l n="9.367">Menbra tulisse uiros passimque per oppida uisos,</l>
             
               <l n="9.368">Et Manes Herebo differt ea fama <seg xml:id="w2353a">remissos.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.369">Non minus infernas sedes res tanta tenebat</l>
             
               <l n="9.370">Attonitas, quo tunc externa potentia primum</l>
             
               <l n="9.371">Incubuit, timuitque ducem perterritus Orcus.</l>
             
               <l n="9.372">Interea roseos aurora ruebat ad ortus,</l>
             
               <l n="9.373">Lata Palestinę qua longe intersecat ora.</l>
             
               <l n="9.374">Lux prorsus mundo non unquam lętior orta</l>
             
               <l n="9.375">Oceano erupit, quę per sola salsa coruscans</l>
             
               <l n="9.376">Permeat atque simul pontum componit et <seg xml:id="w2404">auras.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2404"/>auras] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg.</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="9.377">Nam bibulo strati ceciderunt aequore fluctus</l>
             
               <l n="9.378">Et flatus tractu penitus cohibentur inani,</l>
             
               <l n="9.379">Ac tenuit tranquila dies simul omnia circum.</l>
             
               <l n="9.380">Affectus uarii pertentant credula corda:</l>
             
               <l n="9.381">Namque Herebi princeps uisus palescere primum,</l>
             
               <l n="9.382">Insolitaue capi subito formidine:"Fines</l>
             
               <l n="9.383">Cui nostri claustris", infit, "patuere refractis?</l>
             
               <l n="9.384">Quiue potens adeo dux hic noua uincla minatur?</l>
             
               <l n="9.385">Anne, olim quod fata parant, sua tempora tandem</l>
             
               <l n="9.386">Adduxere, <seg xml:id="w2462">doli</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2462"/>doli] </mentioned>doli ut <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> pateant et crimina nostra?</l>
             
               <l n="9.387">Sed uideo cęcis ambagibus abditus error</l>
             
               <l n="9.388">Actutum ut pateat, nos et prodamur in auras.</l>
             
               <l n="9.389">Sed miscere iuuat totum iam cędibus orbem:</l>
             
               <l n="9.390">Vincimur, ast hodie non et uincemur inertes.</l>
             
               <l n="9.391">Vt cęptum est passim per cęlum bella cienti,</l>
             
               <l n="9.392">Extremo nec adhuc desistam degener aeuo!"</l>
             
               <l n="9.393">Hęc fanti miris mox nexibus addita uincla,</l>
             
               <l n="9.394">Pręscripti fines, qua iam desęuiat ultro.</l>
             
               <l n="9.395">At secus hinc supera cętus regione beatus</l>
             
               <l n="9.396">Lętitia gestit, noua cui tunc gaudia gliscunt.</l>
             
               <l n="9.397">Iamque recens cęli sublata repagula cernunt,</l>
             
               <l n="9.398">Et qua nunquam alias, olim ardua, peruia facta:</l>
             
               <l n="9.399">Talibus auspiciis cęlestum surgere <seg xml:id="w2554a">regna.<ref target="#n2555">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </ref>
                  </seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="110"/>
               <l n="9.400">Optatusque diu medio stetit ille receptus.</l>
             
               <l n="9.401">Certatim agglomerant heroum examina circum.</l>
             
               <l n="9.402">Densior haud latos nimbus descendit in agros,</l>
             
               <l n="9.403">Commouet aut urgens sidus seu tempus hibernum,</l>
             
               <l n="9.404">Cum fremitu properans late iuga sternit et aequat,</l>
             
               <l n="9.405">Ac sensim tellus iam candens aggere crescit,</l>
             
               <l n="9.406">Et<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2689"/>Et . . . teguntur] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> subita circum passim niue cuncta <seg xml:id="w2689aa">teguntur.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.407">Accessu feruent et ducunt ordine turmas,</l>
             
               <l n="9.408">Atque sua serie distendunt orbibus orbes.</l>
             
               <l n="9.409">Exhilarat medio cunctos acceptus Iesus,</l>
             
               <l n="9.410">Aspiratque acies densantibus: inficit auras</l>
             
               <l n="9.411">Vere nouo tenues redolens tum uinea qualis,</l>
             
               <l n="9.412">Atque uiatores suaui iam sistit odore</l>
             
               <l n="9.413">Longum iter oblitos tandem durosque labores.</l>
             
               <l n="9.414">Hęrent, immenso capti qui prorsus amore</l>
             
               <l n="9.415">Agnoscunt, humiles quantum non corde proteruo</l>
             
               <l n="9.416">Demereant, quo non adoletur gratior ulla</l>
             
               <l n="9.417">Hostia: fit murmur late clangore sonoro,</l>
             
               <l n="9.418">Acceptamque ferunt tunc pectore et ore salutem</l>
             
               <l n="9.419">Facta hominum Christo miseranti scilicet ultro.</l>
             
               <l n="9.420">Hinc turbę hęrenti radiantur pectora luce,</l>
             
               <l n="9.421">Prouehit hęc sensim motos coeloque reponit.</l>
             
               <l n="9.422">Porro duci gratantur opem promissaque regna</l>
             
               <l n="9.423">Aduenisse,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2792"/>Aduenisse . . . soluta] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> fide et larga iam plura <seg xml:id="w2792">soluta.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.424">Quis tamen aut ualeat numerum compręhendere uersu,</l>
             
               <l n="9.425">Virtutesque uirum titulosque aequare canendo?</l>
             
               <l n="9.426">Quo studio, quibus aut meritis ea pręmia demum</l>
             
               <l n="9.427">Per multos uitę fessi petiere labores?</l>
             
               <l n="9.428">Non, si linguę hominum pariter diuumque sonarent</l>
             
               <l n="9.429">Ore meo, fuerit uox aenea denique nobis,</l>
             
               <l n="9.430">Rettulerim populi numerumque et prorsus honores,</l>
             
               <l n="9.431">Quisue illo demum uenere a partibus orbis,</l>
             
               <l n="9.432">Seu quali ingenio quantisue laboribus usque.</l>
             
               <l n="9.433">Sed nunc summa sequar pręscripto fine teneri</l>
             
               <l n="9.434">Contentus, ueteris carpens illustria scripti.</l>
             
               <l n="9.435">Immissis prius ac tot perdidit imbribus orbem,</l>
             
               <l n="9.436">Ante Deus quam iam mortalia miscuit ora,</l>
             
               <l n="9.437">Vsque diu legemque homines nouere, diuque</l>
             
               <l n="9.438">Os una solitique manus sustollere coelo,</l>
             
               <l n="9.439">Aras rite Deo <seg xml:id="w2893">gnatos</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2893"/>gnatos] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> natos</p>
                  </note> adolere docebant.</l>
             
               <l n="9.440">At Deus ut uicibus uariis agitarier ultro</l>
             
               <l n="9.441">Vitam hominum sensit<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2908"/>sensit . . . teneri] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> frustra summo speculatur Olimpo</p>
                  </note> uariaque ambage <seg xml:id="w2908">teneri,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.442">Secernitque pios longe remouitque nocentes,</l>
             
               <l n="9.443">Mutua miratus certamina surgere genti.</l>
             
               <l n="9.444">Defunctos etiam spes excipit altior inde. <milestone unit="page" n="110'"/>
               </l>
             
               <l n="9.445">Legit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2992"/>Legit . . . 538 format] </mentioned>Gn 12 - 25</p>
                  </note> adhuc reliquis iam iam labentibus unum,</l>
             
               <l n="9.446">Destinat unde sibi quęsitam educere prolem,</l>
             
               <l n="9.447">Cui iam fata sinant ueteres reparare ruinas.</l>
             
               <l n="9.448">Ille pererrato defessus constitit orbe,</l>
             
               <l n="9.449">Et tandem Solymo tenuit sua pascua tractu.</l>
             
               <l n="9.450">Tunc sobolemque senex in saltibus educat illis</l>
             
               <l n="9.451">Et docuit sacros adolendi altaria ritus.</l>
             
               <l n="9.452">Mox populus surgit longis ambagibus inde,</l>
             
               <l n="9.453">Spem fouit longam qui signa secutus auiti</l>
             
               <l n="9.454">Fęderis et melius mandatis pectora <seg xml:id="w2992">format.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.455">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3005"/>Inde . . . olim] </mentioned>Lc 16, 22; Gn 15, 15; Idc 2, 10</p>
                  </note> sinu recipi post ultima fata nepotes</l>
             
               <l n="9.456">Abrami iam certa fides uulgauerat <seg xml:id="w3005a">olim.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.457">Hoc igitur primos post ortus ordine creuit,</l>
             
               <l n="9.458">Qui populus peperit ciues coelestibus oris,</l>
             
               <l n="9.459">Hoc feruens studio et lętum circumuolat agmen.</l>
             
               <l n="9.460">Exemit quoscunque itidem clam spiritus orbi</l>
             
               <l n="9.461">Incumbens, hominum qui sese cordibus altis</l>
             
               <l n="9.462">Insinuat, coelo et dociles remeare perurget.</l>
             
               <l n="9.463">Vna omnes coeunt, simul et comitantur euntem.</l>
             
               <l n="9.464">Ille hic, cęlabat quondam quęcunque, recludit,</l>
             
               <l n="9.465">Quod<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3075"/>Quod . . . 551 doceret] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Vt primi fuerat uotum euacuarier aeui</p>
                  </note> uotum primo nascens concepit in aeuo,</l>
             
               <l n="9.466">Conditor ut mira terris notesceret arte,</l>
             
               <l n="9.467">Mortalesque Deo iam sic libare <seg xml:id="w3075a">doceret.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.468">Aemula quod prosus coelestum pectora mouit,</l>
             
               <l n="9.469">Longa stetit qua post certandi pugna uicissim,</l>
             
               <l n="9.470">Prouisum lapsis quando succurrere eadem,</l>
             
               <l n="9.471">Si luat humanam suscepto in corpore noxam.</l>
             
               <l n="9.472">Hinc cunctis patuere necis misteria dirę.</l>
             
               <l n="9.473">Iamque inuecta dies medium lustrauerat axem:</l>
             
               <l n="9.474">Alta silent, uacuo tum ponit in aere uentus,</l>
             
               <l n="9.475">Transparet liquidus spectantum obtutibus aether,</l>
             
               <l n="9.476">Perque diem toto micuerunt sidera coelo.</l>
             
               <l n="9.477">Illa autem duplici luxit celeberrima festo,</l>
             
               <l n="9.478">Quę tectis tenuit mulieres, nulla sonabat<ref target="#n3144">
                     <seg xml:id="w3144a">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="9.479">Vox circum, gemitus aberant et nęnia tectis.</l>
             
               <l n="9.480">Fata recensebat repetito hic ordine mater:</l>
             
               <l n="9.481">"Diuam ideo prolem humano de sanguine cretam,</l>
             
               <l n="9.482">Vt mortale scelus sic demum exhauriat omne,</l>
             
               <l n="9.483">Insons pro nostris si noxis ipse reponat,</l>
             
               <l n="9.484">Ostentetque simul, quam culpę iniuria pollet,</l>
             
               <l n="9.485">Vel Christi prorsus fuerit quę morte luenda.</l>
             
               <l n="9.486">Sic etenim humano sceleri par posse rependi,</l>
             
               <l n="9.487">Quin etiam aequari nostrum certamen et Orci.</l>
             
               <l n="9.488">Ecce Dei nemo promissa <seg xml:id="w3211">redarguet",</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3211"/>redarguet] </mentioned>redarguat <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> inquit,</l>
             
               <l n="9.489">"Optatam frustratus opem: nam Tartara subter<milestone unit="page" n="111"/>
               </l>
             
               <l n="9.490">Frenantur, tandem et capiunt sua gaudia Manes,</l>
             
               <l n="9.491">Ignotumque diu uerum notescet in orbe,</l>
             
               <l n="9.492">Quando cruci positas adolebunt thura per aras.</l>
             
               <l n="9.493">Namque animi elati ceu quondam et nomen inane</l>
             
               <l n="9.494">Causa stetere, ultro ne mens citroque pateret.</l>
             
               <l n="9.495">Sic probro positum mox tanti euadet honoris,</l>
             
               <l n="9.496">Vt tandem gemini commertia misceat axis,</l>
             
               <l n="9.497">Et redigat populos unius protinus oris.</l>
             
               <l n="9.498">Effecti regale genus ciuesque supernę</l>
             
               <l n="9.499">Hierusalem, cuius structurę protinus addent,</l>
             
               <l n="9.500">Dum sanctam e saxis ducent uitalibus aedem.</l>
             
               <l n="9.501">Aggestis hominum meritis hęc fabrica crescit,</l>
             
               <l n="9.502">Et positam aeternat, dum sidit gloria circum.</l>
             
               <l n="9.503">Huc Deus instituit, quicquid seu condidit olim,</l>
             
               <l n="9.504">Venturos olim seu iam producet in annos.</l>
             
               <l n="9.505">Iam regni tempus cęptum, <seg xml:id="w3323">modo</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3323"/>modo] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> nunc</p>
                  </note> nouerit aetas</l>
             
               <l n="9.506">Clausa olim, quando patuere repagula cęli,</l>
             
               <l n="9.507">Abdita sed quamuis sint hęc mortalibus, atris</l>
             
               <l n="9.508">Sedibus at Manes sublatam morte recepti</l>
             
               <l n="9.509">Senserunt mortem per munera reddita uitę.</l>
             
               <l n="9.510">Ite decus seclorum animę fęlicibus olim</l>
             
               <l n="9.511">Mactę iam fatis, et restaurate ruinas:</l>
             
               <l n="9.512">Nulla uacet posthac sedes cęlestibus oris!</l>
             
               <l n="9.513">Attamen expulsum cum sese uiderit exul,</l>
             
               <l n="9.514">Ecce plagis subito terrestribus imprimet hostis,</l>
             
               <l n="9.515">Opponetque uiris sese Plutonia plebes.</l>
             
               <l n="9.516">Quantum ope sors ex parte animi defensa superna</l>
             
               <l n="9.517">Lectorum fuerit, tantum grassabitur ipsum</l>
             
               <l n="9.518">In corpus, dabitur qua tunc sibi larga potestas</l>
             
               <l n="9.519">Cęde una lectos terris prosternere passim.</l>
             
               <l n="9.520">Ast agedum edocti tantis uos rite periclis</l>
             
               <l n="9.521">Discite iam posthac superare aduersa ferendo!</l>
             
               <l n="9.522">Non armis aut arte alia pertingitur illo,</l>
             
               <l n="9.523">Euadens posuit quo uictor morte receptum,</l>
             
               <l n="9.524">Et soli prorsus rapiunt ea pręmia fortes.</l>
             
               <l n="9.525">Durate, hinc etenim lassabitur ille necando,</l>
             
               <l n="9.526">Restabitque fides et fines proroget ultra,</l>
             
               <l n="9.527">Quo non mortalis uis castris appulit unquam,</l>
             
               <l n="9.528">Passim quando crucis gentes sub signa redibunt,</l>
             
               <l n="9.529">Spirabitque omni iam pectore spiritus unus!</l>
             
               <l n="9.530">Sed uolucris ruit hora tamen, iam tempus et instat,</l>
             
               <l n="9.531">Quo uictor redeat recidiuaque menbra resumat,</l>
             
               <l n="9.532">Spemque simul faciat repetita carne sepultis."<milestone unit="page" n="111'"/>
               </l>
             
               <l n="9.533">Interea <seg xml:id="w3502">mater</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3502"/>mater] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> mulier</p>
                  </note> dum talia uoce referret</l>
             
               <l n="9.534">Luctus iam uisus totis abscedere tectis:</l>
             
               <l n="9.535">Inde domus gauisa diem uelut imbuit almum.</l>
             
               <l n="9.536">Parte<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3656"/>Parte . . . 640 urbe] </mentioned>Mt 27, 62-64</p>
                  </note> alia iam turba frequens concurrit et una</l>
             
               <l n="9.537">Circumstant solium, prętorem ac uocibus urgent.</l>
             
               <l n="9.538">Mens nocuos torquet dudum sibi conscia culpę.</l>
             
               <l n="9.539">Nescit stare loco tam multis territa monstris</l>
             
               <l n="9.540">Christi obitu nuper morientis qualia uidit.</l>
             
               <l n="9.541">Iccirco insanis rumpunt clamoribus aulam,</l>
             
               <l n="9.542">Si qua tam certos animos<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3565"/>animos . . . pectora] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> frustra nimis anxia</p>
                  </note> et <seg xml:id="w3565">pectora</seg> fallant.</l>
             
               <l n="9.543">Perstat<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3592"/>Perstat . . . 630 factis] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>Et possit luci tenebrosam obducere noctem<hi rend="i"> / </hi>Cęde nocens iam rata parum ni fraude noceret / Curia tum licet illa furens hoc sedula tantum / Si posset luce tenebrosam obducere noctem</p>
                  </note> ad extremum uero contentio pugnans,</l>
             
               <l n="9.544">Cęde parum nocuisse rati ni fraude nocerent,</l>
             
               <l n="9.545">Quamlibet inde furens, at contra sedula noctem</l>
             
               <l n="9.546">Si posset claris obducere curia <seg xml:id="w3592">factis:</seg>
               </l>
             
               <l n="9.547">"Vsque adeo impostor toti persuaserat urbi,</l>
             
               <l n="9.548">Vt se nec lęto superari posse nephando,</l>
             
               <l n="9.549">Sumpturusque iterum corpus iactauerit audax</l>
             
               <l n="9.550">Tertia quam primum lux coelo fulserit orta.</l>
             
               <l n="9.551">Nos opus iccirco, ne qua pręuerteret error,</l>
             
               <l n="9.552">Prospicere et fraudi cautos obsistere tantę.</l>
             
               <l n="9.553">Fac ergo tumulum posito custode tueri,</l>
             
               <l n="9.554">Arte suis ne iam subreptum forte cadauer </l>
             
               <l n="9.555">Ancipiti imponat populo fallatque timentes,</l>
             
               <l n="9.556">Vt peius dubii posthac agitemur in <seg xml:id="w3656">urbe!"</seg>
               </l>
             
               <l n="9.557">Hęc fatus; prętor reddit contra ore uicissim:</l>
             
               <l n="9.558">"Iam dudum falsos frustra uos ludit imago,</l>
             
               <l n="9.559">Quę passim curis subeuntibus angit anhellos,</l>
             
               <l n="9.560">Nec miseros usquam demum sinit esse quietos.</l>
             
               <l n="9.561">Sacrorum hic cultus, festę hęc mysteria lucis?</l>
             
               <l n="9.562">Sic uesci pura pascali scilicet aesca,</l>
             
               <l n="9.563">Inuidia ut potior quocunque piamine uincat?</l>
             
               <l n="9.564">Sin festa iam luce nephas non rite uacare,</l>
             
               <l n="9.565">Quis munus melius uestrum nunc exhibet istud?</l>
             
               <l n="9.566">Anne sui, luctu cohiberi prorsus ab omni</l>
             
               <l n="9.567">Quos constat, uel uos demum prętoria circum?</l>
             
               <l n="9.568">O pietas hodie componi iusta uetustę,</l>
             
               <l n="9.569">Hostili<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3743"/>Hostili . . . ense] </mentioned>I Mcc 2, 32-38</p>
                  </note> quando urbs occumbere maluit <seg xml:id="w3743">ense,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.570">Quam cingi prorsus per Sabbata uindice ferro!</l>
             
               <l n="9.571">Aut duplici seruanda magis non hęc tibi festo?</l>
             
               <l n="9.572">Seu<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3784"/>Seu . . . 659 usum] </mentioned>Mt 27, 65</p>
                  </note> quid opus tantis contendere uocibus ultro,</l>
             
               <l n="9.573">Venalis prostet quoniam custodia uobis?</l>
             
               <l n="9.574">Eia agite hinc, operę conducto rite merebunt,</l>
             
               <l n="9.575">Fas, utcumque peti libuit, nam militis <seg xml:id="w3784">usum!"</seg>
               </l>
             
               <milestone unit="page" n="112"/>
               <l n="9.576">His<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3819"/>His . . . 664 antrum] </mentioned>Mt 27, 66</p>
                  </note> dictis abiit turba comitante sacerdos,</l>
             
               <l n="9.577">Conductas locat hinc operas et milite munit,</l>
             
               <l n="9.578">Quo prius illatum Christi est exangue cadauer;</l>
             
               <l n="9.579">Quin etiam ferri saxo sunt addita claustra,</l>
             
               <l n="9.580">Ori prętentum quod tunc pręcluserat <seg xml:id="w3819">antrum.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.581">Inde hoc in uulgus simulac, ut fama, receptum est,</l>
             
               <l n="9.582">Plorauit passim per compita nęnia multas</l>
             
               <l n="9.583">Tunc noctes: "Studium frustra hoc atque anxia cura,</l>
             
               <l n="9.584">Namque haud ingenio fas est obsistere fatis.</l>
             
               <l n="9.585">Inde Deus stabit quanam de parte, tuere:</l>
             
               <l n="9.586">Ipse in te testis per secula longa futurus,</l>
             
               <l n="9.587">Nil intermissum, qua fraus obreperet ulla."</l>
             
               <l n="9.588">At Christo agglomerant, et longa examina ducunt,</l>
             
               <l n="9.589">Post natos homines qui uita puriter acta</l>
             
               <l n="9.590">Quotidie uacui <seg xml:id="w3887">purgarant</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3887"/>purgarant] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> purgarent</p>
                  </note> pectore sordes,</l>
             
               <l n="9.591">Dum tempus pugnę superas instabat ad auras,</l>
             
               <l n="9.592">Hos tunc asseruit uictoris gloria regno.</l>
             
               <l n="9.593">Et mox pręscriptum, dehinc uires quatenus irent</l>
             
               <l n="9.594">Tartareę, multa patuit nam semita menti</l>
             
               <l n="9.595">Luce, salus reduci tenebras qua parta fugaret,</l>
             
               <l n="9.596">Vnde homini licuit commertia noscere coeli.</l>
             
               <l n="9.597">Nil fas misceri hac, nec iam permissa potestas.</l>
             
               <l n="9.598">Auspicio inde status foelici gliscere cępit,</l>
             
               <l n="9.599">Atque olim uacuę sedes cęlestibus oris</l>
             
               <l n="9.600">Expleri tandem lectis subeuntibus orsę.</l>
             
               <l n="9.601">Namque olim terram quę uis oppresserat Orci,</l>
             
               <l n="9.602">Lustrandi<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3967"/>Lustrandi . . . sacra] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Lustrandi ritus pellit dum mystica sacra</p>
                  </note> pellit dum ritum et mystica <seg xml:id="w3967a">sacra</seg>
               </l>
             
               <l n="9.603">Que gignunt animos diuini rite potentes</l>
             
               <l n="9.604">Captus, pulsa procul lato tunc limite cessit.</l>
             
               <l n="9.605">Inde datum humanos liceat qua promere uultus,</l>
             
               <l n="9.606">Atque haurire simul cęlestes protinus auras,</l>
             
               <l n="9.607">Sed non nitentum uires tentare negatum.</l>
             
               <l n="9.608">Ast anima ut Christi quam primum munere functa est</l>
             
               <l n="9.609">Iniuncto fatis, diuino stipite nixa</l>
             
               <l n="9.610">Ipsa sibi et proprię naturę redditur, <seg xml:id="w4020">inde</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4020"/>inde] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> unde</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="9.611">Manauit noua uis, positos quę commouet artus,</l>
             
               <l n="9.612">Et radio assertis diua <seg xml:id="w4032">in</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4032"/>in] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> radice reluxit.</l>
             
               <l n="9.613">Ast indicta prius quia cantu ferre sub auras</l>
             
               <l n="9.614">Aggredior, Manes redeunt recidiuaque surgunt</l>
             
               <l n="9.615">Menbra uelut, rursusque iterum ut compage refecta</l>
             
               <l n="9.616">Mortuus ora capit, uatem instrue, Spiritus alme,</l>
             
               <l n="9.617">Auspiciumque doce captem mihi carminis unde. </l>
             
               <l n="9.618">Namque datum paucis mentis penetralia adire,</l>
             
               <l n="9.619">Qua patet arcanum nostrę pignusque salutis.<milestone unit="page" n="112'"/>
               </l>
             
               <l n="9.620">Illa diu tenuit nam nox oracla, recondens</l>
             
               <l n="9.621">Commentis ueterum uariis mysteria uatum.</l>
             
               <l n="9.622">Sacra cano, sacris agitarunt ocia Mystę,</l>
             
               <l n="9.623">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4126"/>Hinc . . . 710 uersant] </mentioned>Ex 23, 10; Lv 23, 23-44</p>
                  </note> ideo tantum commendant Sabbata nobis,</l>
             
               <l n="9.624">Quis septemgeminum numerum quoque rite dicarunt.</l>
             
               <l n="9.625">Namque dies mensis sacer est et septimus annus,</l>
             
               <l n="9.626">Tempora quęque illo repetita uolumine <seg xml:id="w4126a">uersant.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.627">At quia res hominis, petitur quę munere tali,</l>
             
               <l n="9.628">Refert ingenium prius huius nosse, simulque</l>
             
               <l n="9.629">Nunc meminisse ideo pręstat, quęcunque docemur,</l>
             
               <l n="9.630">Narrantur longis dum nostri ambagibus ortus,</l>
             
               <l n="9.631">Hinc declinatis cunctis amphractibus alta</l>
             
               <l n="9.632">Mente sequar quęcunque arcana locutio cęlat,</l>
             
               <l n="9.633">Atque ingens hominem miraclum carmine promam.</l>
             
               <l n="9.634">Et nihil erroris reor olim admittier inde,</l>
             
               <l n="9.635">Scriptum more tegat si nobis sensa uetusto,</l>
             
               <l n="9.636">Si nec adhuc rudibus quicquam proponat apertum,</l>
             
               <l n="9.637">Quo nondum certo poterant pertingere captu.</l>
             
               <l n="9.638">Namque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4203"/>Namque . . . creuit] </mentioned>Gn 1, 26-31</p>
                  </note> die ut sexto humenti compagine <seg xml:id="w4203">creuit,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.639">Dehinc afflatur homo iam numine, spiritus olli</l>
             
               <l n="9.640">Inde, stetit species, atque hausit protinus auras.</l>
             
               <l n="9.641">Illico nosse datum secessu quanta uoluptas</l>
             
               <l n="9.642">Cęlesti, patuitque uiris ea copia porro.</l>
             
               <l n="9.643">Multiplici usque adeo pręstabant dote bonisque</l>
             
               <l n="9.644">Indolis egregię, seu mens potiusue uoluntas</l>
             
               <l n="9.645">Excutienda, decus generis superabat utrinque.</l>
             
               <l n="9.646">Quin et adhuc medio, manat qua uita perennis,</l>
             
               <l n="9.647">Vis suberat, positis starent dum legibus ultro,</l>
             
               <l n="9.648">Scilicet inde manus arcentes, fęda titillat</l>
             
               <l n="9.649">Qua Venus erumnis laxans hinc claustra nocentum.</l>
             
               <l n="9.650">Illo namque statu thalamis custodia castis</l>
             
               <l n="9.651">Incumbebat, eo non infęcunda futura,</l>
             
               <l n="9.652">
                  <seg xml:id="w4286">Debebatque</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4286"/>Debebatque] </mentioned>
                        <hi rend="i">emend. ex</hi> debebantque</p>
                  </note> thoris partus crebrescere castis,</l>
             
               <l n="9.653">Si fieret flatu mulier fęcunda mariti</l>
             
               <l n="9.654">Assueti pridem prouectibus Alitis almi.</l>
             
               <l n="9.655">Illud coniugium fuerat, non quale remansit</l>
             
               <l n="9.656">Post natis generis corrupto semine nostri,</l>
             
               <l n="9.657">Hircum cuius olet iam lassa et foeda libido.</l>
             
               <l n="9.658">Castus amor castum seruabat rite cubile,</l>
             
               <l n="9.659">Dum Deus aspirat thalamo coeuntibus una,</l>
             
               <l n="9.660">Educat,<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4339"/>Educat . . . uitę] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Deducit castęque aperit penetralia mentis </p>
                  </note> et castę pandit penetralia <seg xml:id="w4339">uitę.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.661">Gaudebat coniunx hic ubere lęta mariti,</l>
             
               <l n="9.662">Et qua lux intus fingit, duce tuta subibat.</l>
             
               <l n="9.663">Tum uir diuini magno gliscebat amore</l>
             
               <l n="9.664">Ingenii, sibi quo connubia parta uidebat,<milestone unit="page" n="113"/>
               </l>
             
               <l n="9.665">Atque uia hęc foetum casta formabat in aluo.</l>
             
               <l n="9.666">Non<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4457"/>Non . . . 761 amicus] </mentioned>
                        <hi rend="i">vers.</hi> 
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> secus audita, ut fertur, de uoce mariti</l>
             
               <l n="9.667">Stat grauis interdum perdix, non illa tumenti</l>
             
               <l n="9.668">Ventre ulli Veneri debet, pleręque uolucres</l>
             
               <l n="9.669">Nec non concipiunt utero<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4403"/>utero . . . fętum] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> fętum sine mare recentem</p>
                  </note> sine compare <seg xml:id="w4403">fętum,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.670">Excludi quamuis uel posthac restet ineptus,</l>
             
               <l n="9.671">Inde mari ut tribuat ductus de semine partus.</l>
             
               <l n="9.672">Sed putri de materia non spiritus exit,</l>
             
               <l n="9.673">Ast aliunde uenit uolucer subitoque creatus,</l>
             
               <l n="9.674">Quo nobis artus animantur, et hausimus auras.</l>
             
               <l n="9.675">Non illo uis ergo habilis pertingere nostra,</l>
             
               <l n="9.676">Sed Deus hunc demum diuino protulit ore,</l>
             
               <l n="9.677">Atque thoro casto tunc aspirabat <seg xml:id="w4457">amicus.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.678">Sic tunc relligio uitam complexa tenebat,</l>
             
               <l n="9.679">Grata Deo afflatu soboles ut cresceret almi</l>
             
               <l n="9.680">Alitis, et thalamis agerent genialia lętis.</l>
             
               <l n="9.681">Iste futurus erat status olim, ea denique uita,</l>
             
               <l n="9.682">Si primi starent intra pręscripta parentes.</l>
             
               <l n="9.683">Iccirco natosque recens inuisit et ultra</l>
             
               <l n="9.684">Promouet, ac nemori optato collata relegat</l>
             
               <l n="9.685">Gratia, quo socia colerent <seg xml:id="w4507">hac</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4507"/>hac] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> se</p>
                  </note> pectus, et inde</l>
             
               <l n="9.686">Arcerent uigili studio contraria longe.</l>
             
               <l n="9.687">Lex posita hinc tali pręscripto protinus ollis,</l>
             
               <l n="9.688">Vt iusso prorsus seruent connubia ritu,</l>
             
               <l n="9.689">Et delinquenti indicta est mors debita poenę.</l>
             
               <l n="9.690">Nam semen genitale, coit quod sponte cerebro,</l>
             
               <l n="9.691">Si sanctus sonti forte arce facesseret Ales,</l>
             
               <l n="9.692">Debuit inde fluens totam consumere molem,</l>
             
               <l n="9.693">Quam restaurabat, ne fultam iniuria prorsus</l>
             
               <l n="9.694">Concuteret riguo potans ceu flumine terram.</l>
             
               <l n="9.695">Sic demum in reliquum demanans gratia corpus,</l>
             
               <l n="9.696">Sidit ubi primo, prorsus<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4580"/>prorsus . . . inde] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>defendit protinus inde</p>
                  </note> defenderet <seg xml:id="w4580">inde</seg>
               </l>
             
               <l n="9.697">Mortem, florentesque annos <seg xml:id="w4584">renouarit</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4584"/>renouarit] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro </hi>renouabat</p>
                  </note> et aeuum.</l>
             
               <l n="9.698">Neue forent soli, mira ratione repertum</l>
             
               <l n="9.699">Scilicet officio ciuile ut munus obirent,</l>
             
               <l n="9.700">Alterius si tunc operę foret indigus alter.</l>
             
               <l n="9.701">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4686"/>Ecce . . . 797 iugarat] </mentioned>Gn 2, 18-24</p>
                  </note>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4612"/>Ecce . . . causas] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Subiecitque oculis uir cuncta et pectore causas</p>
                  </note> quidem attonitus dum secum pectore <seg xml:id="w4612a">causas</seg>
               </l>
             
               <l n="9.702">Scrutatur, rerum naturam mente <seg xml:id="w4617">secutum</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4617"/>secutum] </mentioned>
                        <hi rend="i">incertum utrum</hi> secutus<hi rend="i"> an</hi> secutum <hi rend="i">legendum</hi>: secutus <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="9.703">Obuius ipse<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4620"/>ipse Deus] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> huic nitida</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4620a">Deus</seg> sublimem sustulit aethra.</l>
             
               <l n="9.704">Tunc<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4626"/>Tunc . . . sensus] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro </hi>Ipse deus carnisque </p>
                  </note> subito <seg xml:id="w4626aa">sensus</seg> alienat in abdita uectum,</l>
             
               <l n="9.705">Mox<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4632"/>Mox cui] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> Quando hinc</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w4632">cui</seg> lata stetit mulier potiora uicissim</l>
             
               <l n="9.706">Pręsidia augustamque operam exhibitura marito.</l>
             
               <l n="9.707">Coniugium iccirco instituit quod sede beata,</l>
             
               <l n="9.708">Hac uelut examen suspendi debuit alto</l>
             
               <l n="9.709">Atque omnis posthac prorsus uentura propago.</l>
             
               <l n="9.710">Hinc prouisa uiro, quam curam postulet, uxor,</l>
             
               <l n="9.711">Iure domus, quę lęta pari processit honore,</l>
             
               <l n="9.712">Rite suę sobolis partu factura parentem,</l>
             
               <l n="9.713">Cui Deus omnipotens desponsa lege <seg xml:id="w4686">iugarat.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.714">Illa<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4731"/>Illa . . . 804 ] </mentioned>Gn 3</p>
                  </note> tamen miseris perierunt Sabbata spreta</l>
             
               <l n="9.715">Lege, subit lętum, donum illicet omne ruitque.</l>
             
               <l n="9.716">Naturę missa incertę fluxisque elementis</l>
             
               <l n="9.717">Turbatur bibulo mortalis ut aequore uita,</l>
             
               <l n="9.718">Visentisque Dei sub tempus gratia certum</l>
             
               <l n="9.719">Eripitur, qualis pluuia tunc terra negata</l>
             
               <l n="9.720">Aruit, et uidui frustra bona rapta dolebant.<milestone unit="page" n="113'"/>
                  <seg xml:id="w4731"/>
               </l>
             
               <l n="9.721">Fluxit et in prolem tunc immoderata libido,</l>
             
               <l n="9.722">Quę genus inuasit primo creuitque subinde,</l>
             
               <l n="9.723">Vt<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4751"/>Vt . . . orbem] </mentioned>Gn 6 - 7</p>
                  </note> Deus indignans iam ponto merserit <seg xml:id="w4751">orbem.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.724">Cęperuntque iterum postquam crebrescere gentes,</l>
             
               <l n="9.725">Continuo ambitio gliscunt et nomina uana,</l>
             
               <l n="9.726">Imperium raptum, ut ui quis pollebat et armis,</l>
             
               <l n="9.727">Atque Dei uilis prorsus mox cura remansit.</l>
             
               <l n="9.728">Non ullas adolent aras, amor urget habendi</l>
             
               <l n="9.729">Vsque adeo, populos tenuitque obliuio moris </l>
             
               <l n="9.730">Antiqui, mentes hominum perterruit aurum.</l>
             
               <l n="9.731">Hinc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4829"/>Hinc . . . 819 totum] </mentioned>Gn 12 - 25</p>
                  </note> et fatalis posthac memor ordinis ille,</l>
             
               <l n="9.732">Vt legit quocum cęlestem conderet urbem,</l>
             
               <l n="9.733">Hac sibi parte ferit recutitę fędera carnis,</l>
             
               <l n="9.734">Omne bonum qua iam peccanti corruit olim,</l>
             
               <l n="9.735">Pollicitus damnum sic porro reponere <seg xml:id="w4829">totum.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.736">Sed lux, quę primis resplenduit, obruta nocte</l>
             
               <l n="9.737">Protinus ut fallax euanuit umbra nepoti.</l>
             
               <l n="9.738">Post clades multas tandem promissa uetustum</l>
             
               <l n="9.739">Poscebat fatum, prouectaque secula dudum</l>
             
               <l n="9.740">Instabant, redeatue aetas ut prisca, repertum;</l>
             
               <l n="9.741">Omnia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4995"/>Omnia . . . 844 ultro] </mentioned>Mt 1, 18-25</p>
                  </note> nam fuerant quorsum iam condita, finis </l>
             
               <l n="9.742">Emicuit, fraus neu noceat tamen hostis iniqui,</l>
             
               <l n="9.743">Qua cępta est labes, prouidit Spiritus almus.</l>
             
               <l n="9.744">Illico conceptam noxa defendit in aluo</l>
             
               <l n="9.745">Materna Mariam, crescentem prouehit ultra,</l>
             
               <l n="9.746">Vt caput antiqui demum contriuerit hostis</l>
             
               <l n="9.747">Vllius non uirgo unquam sibi conscia culpę,</l>
             
               <l n="9.748">Et de more thorum seruabat casta uetusto,</l>
             
               <l n="9.749">Vxor legitimo ritu tam uera mariti,</l>
             
               <l n="9.750">Arbitrio cuius lucrum uel cederet omne,</l>
             
               <l n="9.751">Innocuique status ritu mox nata parentes</l>
             
               <l n="9.752">Effecit proles, nil iuri ut deroget inde.</l>
             
               <l n="9.753">Si dator ille boni nil prorsus adulterat usquam,</l>
             
               <l n="9.754">Si qui prodit homo partu, pertingere porro</l>
             
               <l n="9.755">Quo non uis, inquam, nata est actiua parentis,</l>
             
               <l n="9.756">Si constat diuina animas uirtute creari.</l>
             
               <l n="9.757">Atque datum, si nil refert, utcunque petitum est:</l>
             
               <l n="9.758">Qui non fraude uenit, uerus tibi Filius ergo,</l>
             
               <l n="9.759">Manauit quoniam nobis de fonte benigno,</l>
             
               <l n="9.760">Vnde fluunt bona cuncta quidem mortalibus <seg xml:id="w4995">ultro.</seg>
               </l>
             
               <l n="9.761">Atque perinde sibi, sponte et quod prouenit horto,</l>
             
               <l n="9.762">Vindicat haud opera nec cultu uillicus ullo,</l>
             
               <l n="9.763">Arbor ut interdum surgat lętissimus aruo,</l>
             
               <l n="9.764">Illa ita dotantur sacro connubia partu.</l>
             
               <milestone unit="page" n="114"/>
               <l n="9.765">Crediderim haud alia quę lege petenda fuisse</l>
             
               <l n="9.766">Aetatis generi sub tempora pristina iusto.</l>
             
               <l n="9.767">Heus saluete status hodie connubia nobis</l>
             
               <l n="9.768">Cognita primęui, salue uir cognite iustę</l>
             
               <l n="9.769">Aetatis, cunctam reparas qui rite ruinam!</l>
             
               <l n="9.770">Nec satis ille sibi bona tot collata putauit,</l>
             
               <l n="9.771">Restituat genus omne suo ni robore uindex.</l>
             
               <l n="9.772">Iustitię porro uestigia nota secutus</l>
             
               <l n="9.773">Crimina rite luit non culpę obnoxius ulli</l>
             
               <l n="9.774">Nostra, litatque suo suspensus sponte cruore.</l>
             
               <l n="9.775">Defensi quo sic traiecimus auspice lętum,</l>
             
               <l n="9.776">Ille caput generis, cuius dum pagina nomen</l>
             
               <l n="9.777">Pręfert prima, dehinc numerato quosque recenset.</l>
             
               <l n="9.778">Vtque Dei porro compręhensus mente creantis</l>
             
               <l n="9.779">Nil uariat numerus, tribuit qui protinus esse</l>
             
               <l n="9.780">Personę, sic quisque idem redit ordine certo.</l>
             
               <l n="9.781">Quamquam alios torquet frustra nimis anxia cura,</l>
             
               <l n="9.782">Si cutis hęc eadem nos iussu uestiet alto,</l>
             
               <l n="9.783">Dimouet omnino cum iam nil calculus ille,</l>
             
               <l n="9.784">Quando anima interitus et nigri nescia lęti,</l>
             
               <l n="9.785">Continuo cineri, missa ut radice, repertę</l>
             
               <l n="9.786">Nomine quemque suo tollens sub uoce cientis</l>
             
               <l n="9.787">Restituet uultum et formatos ocyus artus,</l>
             
               <l n="9.788">Quantum natura exsuctum est, quę format in aluo.</l>
             
               <l n="9.789">Vtque Deum nunc nemo fugit, tum nemo latebit.</l>
             
               <l n="9.790">Constabit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w5196"/>Constabit . . . crines] </mentioned>Lc 12, 7</p>
                  </note> nostro numeratos uertice <seg xml:id="w5196">crines,</seg>
               </l>
             
               <l n="9.791">Ceu pecus accitum capiti reddemur ut uni,</l>
             
               <l n="9.792">Vna omnes illo coram tunc iudice stantes.</l>
             
               <l n="9.793">Hic addens numero, proprio qua degit in aeuo</l>
             
               <l n="9.794">Foecundus pater, aeterno Deus emicat ortu.</l>
             
               <l n="9.795">Illico manauit bonus illicet unde Cupido.</l>
             
               <l n="9.796">Inque Chaos posthac germen subsidere uisum,</l>
             
               <l n="9.797">Ingenio miro quo sic altaria condat,</l>
             
               <l n="9.798">Vnde suas acies duxere examina diuum,</l>
             
               <l n="9.799">Protinus et nitens immenso mundus inani</l>
             
               <l n="9.800">Perpetuo exemplar diuinum rettulit orbe.</l>
             
               <l n="9.801">Tunc igitur macula demissus fęcis ab omni</l>
             
               <l n="9.802">Defensę Marię corpus sibi sumpsit in aluo</l>
             
               <l n="9.803">Protinus et mira numero superintulit arte,</l>
             
               <l n="9.804">Quem manans ortu penetralibus addidit altis,</l>
             
               <l n="9.805">Vt Deus omnino affectus effugerit omnes,<milestone unit="page" n="114'"/>
               </l>
             
               <l n="9.806">Quique Deus tamen ut tulerit tormenta necemque.</l>
             
               <l n="9.807">Hic mortem numero nil iam dimotus obiuit,</l>
             
               <l n="9.808">Scilicet illatusque hic idem menbra sepulcro,</l>
             
               <l n="9.809">Hic etiam uictor lęti perterruit Orcum,</l>
             
               <l n="9.810">Hic et adhuc animam exangues accersit in artus.</l>
             
               <l n="9.811">Hic, inquam, functus repetiuit munere corpus,</l>
             
               <l n="9.812">Quod dedit humanum in nomen non morte peremptus</l>
             
               <l n="9.813">Digna, pro nostro soluens sic sponte reatu.</l>
             
               <l n="9.814">Vt penetrata Herebi sedes, utque addita claustra</l>
             
               <l n="9.815">Pręscriptus pariter limes certaminis hosti,</l>
             
               <l n="9.816">Conanti populo reclusa ut semita coelo,</l>
             
               <l n="9.817">Emicat interea notoque apparuit ore.</l>
             
               <l n="9.818">Namque uirum haud tenuit moles prętenta sepulcro,</l>
             
               <l n="9.819">Non tantum uarii nexus, non uincula demum</l>
             
               <l n="9.820">Lodici positum complexę inducta cadauer.</l>
             
               <l n="9.821">Hinc rapitur, quocunque petit transmittere Christus:</l>
             
               <l n="9.822">Motus abest, absunt agitati gressibus artus.</l>
             
               <closer>Finis libri noni</closer>
            </div>
            <div n="10" type="liber">
               <head>De morte Christi liber decimus Damiani Benessę</head>
               <milestone unit="page" n="114'"/>
               <l n="10.1">
                  <emph n="10">
                     <hi rend="hide">10</hi>
                  </emph>Continuo Marię hic inuisit tecta dolentis,</l>
             
               <l n="10.2">Foelicique dies aue cępit, reddita quando</l>
             
               <l n="10.3">Sublato gauisa iugo est sibi libera iura</l>
             
               <l n="10.4">Tellus, atque aderat promissus in astra receptus,</l>
             
               <l n="10.5">Aetatisque instar surgunt exordia iustę.</l>
             
               <l n="10.6">Expectata diu properant noua Sabbata lectis,</l>
             
               <l n="10.7">Delapsus coelo bona cuncta ut Spiritus afflet.</l>
             
               <l n="10.8">Ast huc ut subiit, tenuit fragrantia circum,</l>
             
               <l n="10.9">Cuncta nitent tecto ceu lux genialis adesset.</l>
             
               <l n="10.10">Illico signa Dei uenientis nouit, et intus</l>
             
               <l n="10.11">Composita ut stabat conclaui Virgo precesque</l>
             
               <l n="10.12">Fundebat, rapitur sublata in sidera mente.</l>
             
               <milestone unit="page" n="115"/>
               <l n="10.13">Qua tunc ingressus, conspectum rettulit illo,</l>
             
               <l n="10.14">Tectum augustum intus gaudebat luce recenti.</l>
             
               <l n="10.15">Lętius haud usquam post ortum tempus et annos</l>
             
               <l n="10.16">Terra usquam uidit, manabat honesta uoluptas.</l>
             
               <l n="10.17">Hic infit: "Fatis<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w133"/>Fatis . . . 20 Defendat] </mentioned>Gn 3, 15</p>
                  </note> ut foemina conterat anguem</l>
             
               <l n="10.18">Prędictum, rursusque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w127"/>rursusque . . . inde] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> rursus compressus is unde tenetur</p>
                  </note> is iam compressus, ut <seg xml:id="w127">inde</seg>
               </l>
             
               <l n="10.19">Insidias tendat, seseque uolumine frustra</l>
             
               <l n="10.20">
                  <seg xml:id="w133">Defendat,</seg> uinclis ut fortius hęreat arctis,</l>
             
               <l n="10.21">Hęc, inquam, prouisa malis medicina repente,</l>
             
               <l n="10.22">Corruit ut Deus hunc nuper qua sisterat arce.</l>
             
               <l n="10.23">Consilio huc, Pater exortem custodiat olim</l>
             
               <l n="10.24">Vt labis, sanctus conceptam Spiritus afflat,</l>
             
               <l n="10.25">Quo generi humano, fuerat qua tracta ruina</l>
             
               <l n="10.26">Si pręmuniret, produceret inde salutem,</l>
             
               <l n="10.27">Vt uicibus, quibus actus erat, Deus aequus eisdem</l>
             
               <l n="10.28">Restituat lapsum ac nullo certamine cedat,</l>
             
               <l n="10.29">Prouehit antiquum dum fatum, appareat alto</l>
             
               <l n="10.30">Si missus terris, arasque adolere doceret.</l>
             
               <l n="10.31">Hęc cernis consumpta hodie, nec protinus Orco</l>
             
               <l n="10.32">Infracto tibi parte leui uictoria cedit.</l>
             
               <l n="10.33">Hanc aperis tu prima uiam, cui criminis expers</l>
             
               <l n="10.34">Spiritus a lapsu seruatur rite nocenti,</l>
             
               <l n="10.35">Hactenus et iusto generi par facta, caduca</l>
             
               <l n="10.36">Parte tibi damnum ni iam sequeretur auitum</l>
             
               <l n="10.37">More satę patrum spreta sibi lege uacantum."</l>
             
               <l n="10.38">Vt tacuit, nullus dehinc sermo silentia <seg xml:id="w257">rumpit.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w257"/>rumpit] </mentioned>rupit <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="10.39">Dicta animo penitus sidunt, tamen arroget inde</l>
             
               <l n="10.40">Vt sibi Virgo nihil, cernenti iccirco patescit</l>
             
               <l n="10.41">Aula Deum, late arcanos orbesque recludit,</l>
             
               <l n="10.42">Quo mens euehitur tunc scilicet altius olli,</l>
             
               <l n="10.43">Indignę, iactat, quod gratia sacra redundet:</l>
             
               <l n="10.44">Viscera mox diuo recalent afflata furore.</l>
             
               <l n="10.45">Illicet atque uices alias uimque imbuit illa</l>
             
               <l n="10.46">Diuersam, sese pręsentem reddere rebus </l>
             
               <l n="10.47">Amotis, disiuncta itidem pręsentia poni,</l>
             
               <l n="10.48">Atque uni uiuę data sunt commertia coeli.</l>
             
               <l n="10.49">Gliscit honos obitus ante, ante et fata receptę,</l>
             
               <l n="10.50">Alituum cętus et qua simul agmina feruent.</l>
             
               <l n="10.51">Antea non aditus, non posthac protinus ulli</l>
             
               <l n="10.52">Sic patuit, nemoque alias interfuit unquam<milestone unit="page" n="115'"/>
               </l>
             
               <l n="10.53">Sedibus admissus torpenti mole beatis.</l>
             
               <l n="10.54">Ingens miraclum, terris non antea uisum,</l>
             
               <l n="10.55">Mortalem ordinibus uersantem uisere sacris.</l>
             
               <l n="10.56">At factę et deerat sic ultima gloria ciui</l>
             
               <l n="10.57">Vitę post obitum spectanti ea pręmia demum.</l>
             
               <l n="10.58">Parte<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w402"/>Parte . . . 61 Magdalene] </mentioned>Mt 28, 1; Mc 16, 1-2; Lc 24, 1; Io 20, 1</p>
                  </note> alia gressus in campum et plana ferebat</l>
             
               <l n="10.59">Fęmineus cętus. Celeri dux pręuia passu</l>
             
               <l n="10.60">Incedit secumque animo diuersa uolutat</l>
             
               <l n="10.61">
                  <seg xml:id="w402a">Magdalene;</seg> subito<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w489"/>subito . . . 74 urbi] </mentioned>Mt 28, 2-4</p>
                  </note> intonuit gradientibus, atque<ref target="#n407">
                     <seg xml:id="w407">
                        <hi rend="sup">1</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.62">Per sudum explorant percussę pectora coelum,</l>
             
               <l n="10.63">Donec continuo tremuit iam terra <seg xml:id="w420">tenore,</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w420"/>tenore] </mentioned>tremore <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="10.64">Qui circum tenuit late loca nocte silenti</l>
             
               <l n="10.65">Terror, et emoto patuerunt obice claustra.</l>
             
               <l n="10.66">Consternata ruit lapsis custodia telis:</l>
             
               <l n="10.67">Scuta uiris longe, longe tunc pila fuere,</l>
             
               <l n="10.68">Nil opis indutis loricas aere rigentes.</l>
             
               <l n="10.69">Illicet ecce subit, gressu seque intulit audax</l>
             
               <l n="10.70">Fęmina, militibus medio terrore sepultis.</l>
             
               <l n="10.71">Percussit pauidas conspectus at Angelus intus,</l>
             
               <l n="10.72">Attonitę diu hęserunt in imagine uisa.</l>
             
               <l n="10.73">Infit: eo dicente simul fugit excitus inde</l>
             
               <l n="10.74">Miles, quem raptim incussus pauor intulit <seg xml:id="w489">urbi.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.75">Solatus tenuit simul anxia corda querentum:</l>
             
               <l n="10.76">"Nil<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w541"/>Nil . . . 82 uoces] </mentioned>Mt 28, 5-7; Mc 16, 6-7; Lc 24, 6-7</p>
                  </note> moueat, neu uos quicquam<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w501"/>quicquam uel] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> formido aut</p>
                  </note> 
                  <seg xml:id="w501">uel</seg> terreat", inquit,</l>
             
               <l n="10.77">"Sollicitas<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w509"/>Sollicitas . . . sepulti] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Sollicitas nam, nosco, tenet uos cura sepulti</p>
                  </note> angit nam, nosco, cura <seg xml:id="w509">sepulti.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.78">Hic locus illatum nuper quo corpus Iesu.</l>
             
               <l n="10.79">Ecce uidetis, abest deuicta morte, sicutue</l>
             
               <l n="10.80">Prędixit, dudum quo iam pręuerterit ille.</l>
             
               <l n="10.81">Fac coeant iussi Galilęam, prorsus amicis</l>
             
               <l n="10.82">Fas illic uiuas audire et reddere <seg xml:id="w541">uoces."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.83">Surrepsit formido tamen tumuloque recedunt</l>
             
               <l n="10.84">Monstra ratę sibi uisa, nihil tunc protinus ausę</l>
             
               <l n="10.85">Effari; egressas eadem mox cura coquebat.</l>
             
               <l n="10.86">Iamque rubescebat stellis aurora fugatis,</l>
             
               <l n="10.87">Et uolucrum uario resonabant auia cantu.</l>
             
               <l n="10.88">Substitit hic Marie, progressis omnibus ultra,</l>
             
               <l n="10.89">Inde petit Petrum, cui nuncia uerba ferebat:</l>
             
               <l n="10.90">Visisse et tumulum, foribus reuolutaque saxa</l>
             
               <l n="10.91">Nactas, quin etiam ingressis ostentaque uisa.</l>
             
               <l n="10.92">In dicto tenditque, explorat et omnia Petrus:</l>
             
               <l n="10.93">Magdalene uberibus lachrimis simul ora rigabat,<milestone unit="page" n="116"/>
               </l>
             
               <l n="10.94">Atque simul tumulum rursus uisura petebat.</l>
             
               <l n="10.95">Hic iuuenes flentem uerbis affantur amicis:</l>
             
               <l n="10.96">"Quę tibi causa uię, fletus quę prorsus acerbi?"</l>
             
               <l n="10.97">"Sodes, si tuleris domini tu corpus humati,</l>
             
               <l n="10.98">Dic ubi coelaris, precium non uile rependam",</l>
             
               <l n="10.99">Et uultu lachrimę manabant talia fanti.</l>
             
               <l n="10.100">Villicus<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w697"/>Villicus . . . 106 ille] </mentioned>Io 20, 15</p>
                  </note> huic uisus retro simul ora ferenti.</l>
             
               <l n="10.101">Amento pręcincta uiri uestigia pero </l>
             
               <l n="10.102">Ambit, cui latis humeris sua rastra locantur.</l>
             
               <l n="10.103">Actutum hic flentem compellat uoce rogatque</l>
             
               <l n="10.104">Quid causę, fletus cur tantos ore cieret.</l>
             
               <l n="10.105">Hęc eadem repetit, domini subreptaque menbra,</l>
             
               <l n="10.106">Et reddi poscit, si iam coelauerit <seg xml:id="w697a">ille.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.107">"Heus",<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w751"/>Heus . . . 114 paterna] </mentioned>Io, 20, 16-17</p>
                  </note> inquit," Maria", in dicto caligo recessit,</l>
             
               <l n="10.108">Quę męstę iamdudum oculos prętenta tenebat,</l>
             
               <l n="10.109">Adque suos collapsa pedes ait: "Euge, Magister!"</l>
             
               <l n="10.110">At Christus contra sese mox inde reducit, </l>
             
               <l n="10.111">Contineatque manum et tactu uiolare caueret</l>
             
               <l n="10.112">Increpat, in uitam patria uirtute redactum</l>
             
               <l n="10.113">Quem non credebat, properetque ea cuncta referre</l>
             
               <l n="10.114">Fratribus, et uirtute recens se stare <seg xml:id="w751">paterna.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.115">Ecce<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w803"/>Ecce . . . 122 furtum] </mentioned>Mt 28, 11-15</p>
                  </note> autem pauidus postquam peruenit in urbem,</l>
             
               <l n="10.116">Atque gradu pleno uelox adit atria miles,</l>
             
               <l n="10.117">Continuo lucis differt quę facta sub ortum.</l>
             
               <l n="10.118">Mox ut rumorem uulgo increbrescere sensit,</l>
             
               <l n="10.119">Obliqua inuidia nimis anxia curia patrum</l>
             
               <l n="10.120">Cogitur; hinc pręceps de re consultat et auro</l>
             
               <l n="10.121">Fidere stat, contendit enim uenalia cuncta,</l>
             
               <l n="10.122">Iactauit posthac ideo custodia <seg xml:id="w803">furtum.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.123">Forte<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w816"/>Forte . . . recensent] </mentioned>Lc 24, 13-14</p>
                  </note> iter ingressi curas sermone leuabant,</l>
             
               <l n="10.124">Et secum tuto tunc singula facta <seg xml:id="w816">recensent,</seg>
               </l>
             
               <l n="10.125">Multaque dum lepidi sererent ultroque citroque,</l>
             
               <l n="10.126">"Illum non adeo res ulla redarguit unquam,</l>
             
               <l n="10.127">Non, inquam, sceleris, sed, quod magnisque probisque</l>
             
               <l n="10.128">Germanum, famę cupidum seu nominis, unguem</l>
             
               <l n="10.129">Transuersum motum nunquam deflectere recto.</l>
             
               <l n="10.130">Ille perorato, cum fortia facta tulisset</l>
             
               <l n="10.131">In cęlum, solus siluas et lustra petebat.</l>
             
               <l n="10.132">Mortalis prorsus semper contemptor honoris,</l>
             
               <l n="10.133">Ille etiam eximius iam paupertatis amator</l>
             
               <milestone unit="page" n="116'"/>
               <l n="10.134">Commendabat opes animi pia munera, nilque</l>
             
               <l n="10.135">Pendentem externis puram componere mentem,</l>
             
               <l n="10.136">Nilque suum superesse sibi testatus, hibernum<ref target="#n891">
                     <seg xml:id="w891">
                        <hi rend="sup">2</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.137">Quo decedenti liceat defendere frigus."</l>
             
               <l n="10.138">Astitit,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w920"/>Astitit . . . 141 teneri] </mentioned>Lc 24, 15-17</p>
                  </note> et factus simul interpellat euntes</l>
             
               <l n="10.139">Externus cui cultus erat, longinqua petentis</l>
             
               <l n="10.140">Cui facies: "Quidnam confertis mutua tristes</l>
             
               <l n="10.141">Incerta uisi ancipites ambage <seg xml:id="w920">teneri?"</seg>
               </l>
             
               <l n="10.142">"An<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1042"/>An . . . 160 anceps] </mentioned>Lc 24, 18-24</p>
                  </note> solum latuit, quod gestum nuper? Iesus,</l>
             
               <l n="10.143">Vir factis uerboque potens uelut occidit, aetas</l>
             
               <l n="10.144">Quo non maiorem aut meliorem uiderit ulla.</l>
             
               <l n="10.145">Illum pręsidium rebus nos credere lapsis,</l>
             
               <l n="10.146">Atque expectatam per secula longa salutem,</l>
             
               <l n="10.147">Sic prędicta uiro quadrabant omnia uatum.</l>
             
               <l n="10.148">Illi more suo nocuit tamen aemula semper</l>
             
               <l n="10.149">Virtuti improbitas; medio sublatus obiuit</l>
             
               <l n="10.150">Fraude patrum, cuius spectacula publica cędis</l>
             
               <l n="10.151">Ex quo facta, dies hodie iam tertius hic est.</l>
             
               <l n="10.152">Nostrum et pars dictis suspensi magna mouemur</l>
             
               <l n="10.153">Accessu ad tumulum mulierum, claustra remota</l>
             
               <l n="10.154">Quę foribus uiso narrarunt corpore nusquam,</l>
             
               <l n="10.155">Conspectosque simul cognata luce nitentes,</l>
             
               <l n="10.156">
                  <seg xml:id="w1011">Qui</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1011"/>Qui] </mentioned>quae <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> sibi rettulerint reuocatum ad limina uitę.</l>
             
               <l n="10.157">Dictis commoti quidam monumentaque uisunt,</l>
             
               <l n="10.158">Atque, ut narrarunt mulieres, cuncta reperta</l>
             
               <l n="10.159">Testati, iam certa fides est reddita facti:</l>
             
               <l n="10.160">Sed tamen ambiguos animus nos diuidit <seg xml:id="w1042">anceps."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.161">Sic<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1135"/>Sic . . . 174 ] </mentioned>Lc 24, 25-26</p>
                  </note> fatus Cleophas, cui talia subdidit hospes:</l>
             
               <l n="10.162">"Vobis tarda adeon obtusaque pectora ueri,</l>
             
               <l n="10.163">Vt nil succurrat uates quęcunque locuti?</l>
             
               <l n="10.164">Non mitti prolem in lusus ac ocia terris,</l>
             
               <l n="10.165">Cuius opus rectę uaria experientia uitę</l>
             
               <l n="10.166">Vt reparet quantum humanus temerauerat error,</l>
             
               <l n="10.167">Aut quantum prorsus demens iniuria uellit.</l>
             
               <l n="10.168">Seruato quicquid discussum examine tali:</l>
             
               <l n="10.169">Qua se nitenti per dura atque aspera demum</l>
             
               <l n="10.170">Exerit, et lęto blanditur gloria uultu.</l>
             
               <l n="10.171">Hoc tibi, restituat qui uindex libera iura,</l>
             
               <l n="10.172">Assertoris iter, tecum si rite uetusta</l>
             
               <l n="10.173">Scripta legas, sic uita Patrum delineat actis.</l>
             
               <l n="10.174">Atque hic uaticino tibi sic prędicitur ore:<milestone unit="page" n="117"/>
                  <seg xml:id="w1135"/>
               </l>
             
               <l n="10.175">Institui sic cęde ea semita cępit Abelis,</l>
             
               <l n="10.176">Et rerum interitu demum mundique ruina</l>
             
               <l n="10.177">Damnantis mores Nochi longumque monentis.</l>
             
               <l n="10.178">Pręscribunt itidem, quod posthac deligit, acta,</l>
             
               <l n="10.179">Qualis uita, quibus commertia credita cęli.</l>
             
               <l n="10.180">Et licet hac demum mortalem<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1172"/>mortalem . . . sortem] </mentioned>
                        <hi rend="i">pro</hi> mortales noscere casus</p>
                  </note> noscere <seg xml:id="w1172">sortem,</seg>
               </l>
             
               <l n="10.181">Quantum susceptum in uita est discriminis olim:</l>
             
               <l n="10.182">Hac <seg xml:id="w1181">dum</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1181"/>dum] </mentioned>
                        <hi rend="i">pro</hi> demum</p>
                  </note> sola animi libertas pręnitet, illac </l>
             
               <l n="10.183">Nil libertatis domino rerumque potito.</l>
             
               <l n="10.184">Hęc doctrina igitur sanciri debuit olli,</l>
             
               <l n="10.185">Hi demum institui mores, <seg xml:id="w1203">ea</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1203"/>ea] </mentioned>et <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> uita futuro</l>
             
               <l n="10.186">Ostendi populo nitenti fingere pectus,</l>
             
               <l n="10.187">Non uitę fluxis elementis, qualia nunquam</l>
             
               <l n="10.188">Stant eademque manent, sed uix iam cępta labascunt</l>
             
               <l n="10.189">Ast aura, recudit quę nos in imagine prima.</l>
             
               <l n="10.190">Quid par siue<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1240"/>siue . . . terras] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> dum terras ea porro inuisit imago</p>
                  </note> aequum, dum stat inuisere <seg xml:id="w1240">terras,</seg>
               </l>
             
               <l n="10.191">Atque<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1247"/>Atque . . . imago] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr.</hi>
                     </p>
                  </note> ea iam populis ostendi legit <seg xml:id="w1247">imago?</seg>
               </l>
             
               <l n="10.192">Vim miscere, suo aut potius procedere calle,</l>
             
               <l n="10.193">Iusticiam exercens omni si munere pręstet?</l>
             
               <l n="10.194">Aut demum quidnam prędictum constat in illo?</l>
             
               <l n="10.195">Nonne frequens nobis, qui precinit ordine cuncta,</l>
             
               <l n="10.196">Accedit uates memoratque ut singula gesta?</l>
             
               <l n="10.197">Maturo prolem demitti scilicet astris,</l>
             
               <l n="10.198">Qui<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1293"/>Qui . . . arcis] </mentioned>Is 59, 20-21; Rm 11, 26</p>
                  </note> puer et Sionę fuerit qui filius <seg xml:id="w1293a">arcis,</seg>
               </l>
             
               <l n="10.199">Euectumque alia non iri, gloria ni iam</l>
             
               <l n="10.200">Huic tergo tibi contundens aduersa residat.</l>
             
               <l n="10.201">Quaue<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1326"/>Quaue . . . 203 solum] </mentioned>Is 63, 1-3</p>
                  </note> hoc nam fieri tum demum debuit, inquit,</l>
             
               <l n="10.202">Scitanti uestem sibi cur, tegumentaque rubra,</l>
             
               <l n="10.203">Se pressisse iugo nuper mortalia <seg xml:id="w1326">solum.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.204">Quidue hoc declarat, quod scilicet impia facta</l>
             
               <l n="10.205">Nostra tulit, nostra factus libamen in ara</l>
             
               <l n="10.206">Pro noxa, tibi, neu titubes, <seg xml:id="w1346">sic</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1346"/>sic] </mentioned>si <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> collige scripta.</l>
             
               <l n="10.207">Iccirco<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1365"/>Iccirco . . . 209 uatem] </mentioned>Agg 2, 9</p>
                  </note> exiguam Aggęus iactauerit aedem,</l>
             
               <l n="10.208">Esset adhuc etiam longe uictura priorem,</l>
             
               <l n="10.209">Stabat promissum fatis cui cernere <seg xml:id="w1365">uatem.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.210">Non<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1372"/>Non . . . annos] </mentioned>Dn 9, 26</p>
                  </note> illos etiam Daniel tibi computat <seg xml:id="w1372">annos?</seg>
               </l>
             
               <l n="10.211">Atque palam, populi quod fraude necabitur, inquit.</l>
             
               <l n="10.212">Insuper<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1396"/>Insuper . . . 214 ouili] </mentioned>Hab 3, 18</p>
                  </note> ac Abachuc uiso exultarit Iesu,</l>
             
               <l n="10.213">Et quamuis armenta abeant pręsepibus altis,</l>
             
               <l n="10.214">Exactumque pecus proprio pellatur <seg xml:id="w1396">ouili.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.215">Quin et adhuc mentem si tollas altius, inquam,</l>
             
               <l n="10.216">Quam niger infestat, quam uellit et insuper Orcus,</l>
             
               <l n="10.217">Vindicet ut passim et reparet, qui liberat ultro,</l>
             
               <l n="10.218">Est opus, idque magis si longe fortior hoste</l>
             
               <l n="10.219">Adiutor, tum si nocumentum est culpa scelusque,</l>
             
               <l n="10.220">Debuit huic sane opponi contraria uirtus.</l>
             
               <l n="10.221">Quare<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1592"/>Quare . . . 244 salutis] </mentioned>
                        <hi rend="i">versus scripti e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> ortus referat uitium si protinus illo,</l>
             
               <l n="10.222">Qua natura labat succumbens turpiter excors,</l>
             
               <l n="10.223">Contra diuina si manat origine uirtus,</l>
             
               <l n="10.224">Aduersum haud potuit carioso stipite niti,</l>
             
               <l n="10.225">Atque ita debilius multo: fuit ergo necesse</l>
             
               <l n="10.226">Primęua uestrum iungi in radice caducum,</l>
             
               <l n="10.227">Vt sic cognatę iam nil obnoxia culpę,</l>
             
               <l n="10.228">Quam magnum robur, pesti connixa resistat,</l>
             
               <l n="10.229">Et uirtus, sibi iam quacunque obsistitur, ędat</l>
             
               <l n="10.230">Suppremum uindex sceleris tibi prorsus et ultrix,</l>
             
               <l n="10.231">Pręsertim quando possessa iniuria sede</l>
             
               <l n="10.232">Iustitię noceat, cuncta hinc temeraria miscens.</l>
             
               <l n="10.233">Imprimere hac placuit, genus et mortale docere,</l>
             
               <l n="10.234">Quam surgat demum uictoria lęta ferendo,</l>
             
               <l n="10.235">Non ferro prorsus cęlestia regna teneri,</l>
             
               <l n="10.236">Sed uirtute magis si stares pręditus omni,</l>
             
               <l n="10.237">Atque mali hac pręhendi totius debuit autor,</l>
             
               <l n="10.238">Iamque a principio Legi fatisque renitens,</l>
             
               <l n="10.239">Iniectis manibus tandem uirtute reuinctus.</l>
             
               <l n="10.240">Hinc igitur uobis diffidere nempe cauendum.</l>
             
               <l n="10.241">Porro animus nusquam in tantis si pectore pęnis</l>
             
               <l n="10.242">Succubuit, potius spectanda ingentia, quod si</l>
             
               <l n="10.243">Defunctum corpus deuicta morte resumat,</l>
             
               <l n="10.244">Promissę Patribus fuerit spes certa <seg xml:id="w1592">salutis."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.245">Interea<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1632"/>Interea . . . 250 fuisse] </mentioned>Lc 24, 28</p>
                  </note> accessum <seg xml:id="w1595">qua</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1595"/>qua] </mentioned>quo <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> se diuortia scindunt,<milestone unit="page" n="117'"/>
               </l>
             
               <l n="10.246">Castellum prorsus petit altera semita, abitque</l>
             
               <l n="10.247">Altera diuerso longe hinc iam deuia cursu.</l>
             
               <l n="10.248">Substitit, in dictoque simul uestigia pressit.</l>
             
               <l n="10.249">Inquit sese alio properare atque hactenus illis,</l>
             
               <l n="10.250">Quod cordi sedit, comitem libuitque <seg xml:id="w1632">fuisse.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.251">Contendunt,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1672"/>Contendunt . . . 256 leuarit] </mentioned>Lc 24, 29</p>
                  </note> potius secum diuertere uellet:</l>
             
               <l n="10.252">Longa uia, atque urget crescentes Hesperus umbras,</l>
             
               <l n="10.253">Et sol occiduas iam iam succumbit ad undas.</l>
             
               <l n="10.254">Exposcunt illa tunc secum nocte resistat,</l>
             
               <l n="10.255">Atque iter ingresso cras orta luce uacabit</l>
             
               <l n="10.256">Pergere, si cęna, si somno menbra <seg xml:id="w1672a">leuarit.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.257">Inde<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1691"/>Inde . . . 259 illos] </mentioned>Lc 24, 30</p>
                  </note> repugnantem ducunt nil amplius, utque</l>
             
               <l n="10.258">Accubuere simul, soliti quod moris, Iesus</l>
             
               <l n="10.259">Mox prece concepta panem partitur in <seg xml:id="w1691">illos,</seg>
               </l>
             
               <l n="10.260">In<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1709"/>In . . . 262 aurę] </mentioned>Lc 24, 31</p>
                  </note> factoque oculis omnis calligo recessit.</l>
             
               <l n="10.261">Segnius haud, <seg xml:id="w1700">coram</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1700"/>coram] </mentioned>
                        <hi rend="i">suprascr. pro</hi> ipsis</p>
                  </note> simulac innotuit, inde</l>
             
               <l n="10.262">More quidem leuis elabens euanuit <seg xml:id="w1709">aurę.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.263">Attonitos<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1748"/>Attonitos . . . 268 reponi] </mentioned>Lc 24, 32</p>
                  </note> noua res percussit, uota, potiti</l>
             
               <l n="10.264">Qui prius ac norunt, flentes amissa dolebant:</l>
             
               <l n="10.265">"Heu segnes etiam nimium nos prorsus inertes,</l>
             
               <l n="10.266">Non nobis nuper gliscebant pectora dictis?</l>
             
               <l n="10.267">Insperata simul miseris heu gaudia rapta!</l>
             
               <l n="10.268">Tanto quidnam hodie damno queat inde <seg xml:id="w1748">reponi?</seg>
               </l>
             
               <l n="10.269">Sed<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1836"/>Sed . . . 281 narrant] </mentioned>Lc 24, 33-35</p>
                  </note> libet atque habitę prosit meminisse loquelę,</l>
             
               <l n="10.270">Sedulus ille animi ambages ut tolleret omnes.</l>
             
               <l n="10.271">Verum quod nostra refert atque expedit una,</l>
             
               <l n="10.272">Nulla mora, hinc recta nostros inuisere, qui nunc</l>
             
               <l n="10.273">Stant dubii, curisque nouis agitantur ad urbem."</l>
             
               <l n="10.274">Quo noti coeunt passim, stant tecta, sinuque </l>
             
               <l n="10.275">Huc secreta domus compulsos undique cogit.</l>
             
               <l n="10.276">Permeat hic leni mox murmure prodita fama:</l>
             
               <l n="10.277">Euictam mortem, de lęto reddita menbra,</l>
             
               <l n="10.278">Fęmineę uisum turbę, uisumque Simoni,<ref target="#n1817">
                     <seg xml:id="w1817">
                        <hi rend="sup">3</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.279">Vrgeri cunctos Galilęam tendere iusso:</l>
             
               <l n="10.280">Namque palam demum fas illic cernere uiuum.</l>
             
               <l n="10.281">Illati huc serie repetita singula <seg xml:id="w1836">narrant.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.282">Consiliis posthac mox res agitata, recessus</l>
             
               <l n="10.283">Inde uiris placuit Galilęam pergere iussis.</l>
             
               <l n="10.284">Dum<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1938"/>Dum . . . 296 imago] </mentioned>Lc 24, 36-39</p>
                  </note> tristes agerent tunc inter spemque metumque,<milestone unit="page" n="118"/>
               </l>
             
               <l n="10.285">Si tandem ueniat, coram cernatur et osi,</l>
             
               <l n="10.286">Ne luerent quicquid calumnia fingeret ultro,</l>
             
               <l n="10.287">Gesta etiam, rumor ferret quęcunque, serebant,</l>
             
               <l n="10.288">Conclaui medius clauso simul astitit, infit:</l>
             
               <l n="10.289">"Pax uobis, tutos qua degere larga facultas,</l>
             
               <l n="10.290">Et formido procul, procul et timor omnis abesto:</l>
             
               <l n="10.291">Ipse ego sum, neu quo turbentur pectora motu!"</l>
             
               <l n="10.292">Stabant non animi percussi compotis illi,</l>
             
               <l n="10.293">Ne qua oblata sibi forsan foret umbra timentes.</l>
             
               <l n="10.294">"Ecce licet palpare manus, palpare pedesque,</l>
             
               <l n="10.295">Vt cuncti solida constant mihi corporis artus</l>
             
               <l n="10.296">Mole, nec aeriam speciem prętendit <seg xml:id="w1938">imago."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.297">Dixit,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w1974"/>Dixit . . . 301 omnes] </mentioned>Lc 24, 40-43</p>
                  </note> at optatis nec adhuc hi credere uotis.</l>
             
               <l n="10.298">"Restat adhuc alia de me ratione periclum,</l>
             
               <l n="10.299">Si medio, quod nunc epulemur, ponitis", inquit.</l>
             
               <l n="10.300">Illi mel ponunt et piscem protinus assum:</l>
             
               <l n="10.301">Vescitur, inde dapem socios partitur in <seg xml:id="w1974">omnes.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.302">Porro immensa uiris pertentant gaudia pectus:</l>
             
               <l n="10.303">Post tot, quę tulerat, prędura euicta receptum</l>
             
               <l n="10.304">Incolumem, nullum cędis superare dolorem,</l>
             
               <l n="10.305">Quin etiam passim detersum cernere corpus,</l>
             
               <l n="10.306">Mira quoque et dictu coram ipsum audire docentem.</l>
             
               <l n="10.307">Ille,<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2027"/>Ille . . . 309 Orcus] </mentioned>Mt 28, 18</p>
                  </note> "Mihi passim cessit", fert, "ampla potestas:</l>
             
               <l n="10.308">Quod cęlum cohibet, cohibet quod terra fretumque,</l>
             
               <l n="10.309">Dictis audit, adhuc quodcunque recondit et <seg xml:id="w2027">Orcus.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.310">Huc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2042"/>Huc . . . feratis] </mentioned>Mt 28, 19</p>
                  </note> agedum instituo uos et mihi rite ministros,</l>
             
               <l n="10.311">Qui nomenque meum, qui terris gesta <seg xml:id="w2042">feratis,</seg>
               </l>
             
               <l n="10.312">Autoramentumque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2068"/>Autoramentumque . . . 315 secetur] </mentioned>Io 20, 22-23</p>
                  </note> rei modo constet ut inde,</l>
             
               <l n="10.313">Magni uim uobis hodie communico iuris,</l>
             
               <l n="10.314">Claudere, seu potius quid uisum aperire uicissim, </l>
             
               <l n="10.315">Omnis ut arbitrio mortalis culpa <seg xml:id="w2068a">secetur."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.316">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2148"/>Et . . . 327 palmam] </mentioned>Io 20, 24-29</p>
                  </note> tunc forte aberat conuentu scilicet illo,</l>
             
               <l n="10.317">Christus cui uisus, Thomas cognominis Anceps.</l>
             
               <l n="10.318">Huic uisum narrant et singula uerba locuti;</l>
             
               <l n="10.319">Ille fidem dictis detrectat, et insuper addit</l>
             
               <l n="10.320">Nullis suaderi uerbis, nisi uiderit ipse</l>
             
               <l n="10.321">Et lateris plagam manibus tractarit <seg xml:id="w2107">apertam.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2107"/>apertam] </mentioned>aperta <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="10.322">Ecce uiris pręsens actutum apparuit, inde</l>
             
               <l n="10.323">Increpat atque iubet digitos apponere plagę.</l>
             
               <l n="10.324">Absistit, uerum <seg xml:id="w2122">fassus</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2122"/>fassus] </mentioned>
                        <hi rend="i">emend. e</hi> fassum</p>
                  </note> Dominumque Deumque,</l>
             
               <l n="10.325">"Euge et tu, Thoma, credis quia uideris", inquit;</l>
             
               <milestone unit="page" n="118'"/>
               <l n="10.326">"At credit qui iam non uiderit, ille beatus,</l>
             
               <l n="10.327">Atque fide meritam poterit deposcere <seg xml:id="w2148a">palmam!"</seg>
               </l>
             
               <l n="10.328">Ecce Palestino licuit tunc noscere tractu</l>
             
               <l n="10.329">Qui status et generis qualis iam uita beati,</l>
             
               <l n="10.330">Dum pietate simul recta uersantibus ultro</l>
             
               <l n="10.331">Apparet, dum et adhuc simul improuisus abiret,</l>
             
               <l n="10.332">Tristia diuinis solatus pectora dictis.</l>
             
               <l n="10.333">Cesserat usque grauis moles torpedinis expers</l>
             
               <l n="10.334">Natiuę, penitus cęlestem <seg xml:id="w2190">imbuta</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2190"/>imbuta] </mentioned>induta <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> uigorem,</l>
             
               <l n="10.335">Ipsa agilis tenuisque, animę iam reddita iuris.</l>
             
               <l n="10.336">Non uictus qualis terrestribus amplius olli,</l>
             
               <l n="10.337">Non somnus, requies lasso quęsitaue tectis.</l>
             
               <l n="10.338">Abditus ast oculis prorsus mortalibus, ultro</l>
             
               <l n="10.339">Ni quantum uisitque suos et sponte uideri</l>
             
               <l n="10.340">Se sinit, hinc tali maturans arte profectum,</l>
             
               <l n="10.341">Afflatu allapsus posthac quos imbuat alto</l>
             
               <l n="10.342">Augebatque fidem ostentis, quia prole ueniret</l>
             
               <l n="10.343">Diuina, quo sic tali iam uita sub umbra</l>
             
               <l n="10.344">Contingat sobolem diuam agnoscentibus illum.</l>
             
               <l n="10.345">At<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2294"/>At . . . 351 Natanael] </mentioned>Io 21, 2</p>
                  </note> postquam tristi deponens pectore curas</l>
             
               <l n="10.346">Piscatum Petrus iam tenderet, expedit una</l>
             
               <l n="10.347">Retia, deducit lembum tonsasque reponit,</l>
             
               <l n="10.348">Sedulus inde foros aptat recipitque uolentes.</l>
             
               <l n="10.349">Huc secum subeunt Zebedei pignora, Thomas </l>
             
               <l n="10.350">Et subit, huc<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2294"/>huc . . . Natanael] </mentioned>Io 1, 47</p>
                  </note> quondam laudatus uoce Magistri </l>
             
               <l n="10.351">
                  <seg xml:id="w2294">Natanael.</seg> Subigunt conto, mox carbasa malo</l>
             
               <l n="10.352">Excutiunt; uolat illa, uiam dum persecat undis:</l>
             
               <l n="10.353">Murmurat hic subter pontus circumque repulsus</l>
             
               <l n="10.354">Canescit late, labens simul emicat alnus.</l>
             
               <l n="10.355">Vtque altum tenuere, simul tunc uela premuntque</l>
             
               <l n="10.356">Et silicis uenis decussus prosilit ignis.</l>
             
               <l n="10.357">Huc thedas subdunt et puppi flamma reluxit:</l>
             
               <l n="10.358">Temperat hic remis, pontumque ast alter oliuo</l>
             
               <l n="10.359">Inspergit, totum qua fas lustrare profundum:</l>
             
               <l n="10.360">Explorat passim quantum experientia ducit</l>
             
               <l n="10.361">Et gratas sedes et pabula lęta natantum.</l>
             
               <l n="10.362">Genesaram uersant quam gurgite longa recedit,</l>
             
               <l n="10.363">Dumque terunt horas et transit inutile tempus,</l>
             
               <l n="10.364">Spectant astra, notis simul et sua littora signant.</l>
             
               <l n="10.365">Namque alia a positis stant orę nomina terris,</l>
             
               <l n="10.366">Quaque Capharnaos larga se perluit unda,<milestone unit="page" n="119"/>
               </l>
             
               <l n="10.367">Et<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2420"/>Et . . . 369 salusque] </mentioned>Io 1, 28-29; Mt 3; Mc 1, 1-11; Lc 3, 1-22</p>
                  </note> qua Bethole testantis conscia Vatis</l>
             
               <l n="10.368">Insonuit quando late uox missa per amnem:</l>
             
               <l n="10.369">Ecce stetit medio rerum spes uera <seg xml:id="w2420a">salusque.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.370">Quin etiam a studio uersantis saltibus altis</l>
             
               <l n="10.371">Esseni generis stat notum littus et ora</l>
             
               <l n="10.372">Qua totam cernunt peramęna uireta per actam.</l>
             
               <l n="10.373">Passim uertit iter, sensimque obliquat et errat,</l>
             
               <l n="10.374">Dumque locant operas, agitur custodia dumque,</l>
             
               <l n="10.375">Ecce horis impulsa suis nox nigra ruebat,</l>
             
               <l n="10.376">Primaque purpureo iam iam lux promicat ortu.</l>
             
               <l n="10.377">Tunc leuiter primo crispans mare tollitur altum,</l>
             
               <l n="10.378">Certatimque undę dehinc gliscunt aequore toto</l>
             
               <l n="10.379">Et circum passim spumantia littora canent.</l>
             
               <l n="10.380">Astitit<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2526"/>Astitit . . . 385 laborem] </mentioned>Io 21, 4-5</p>
                  </note> hic subito compellans uoce Magister:</l>
             
               <l n="10.381">"Heus pueri, recte captura an cesserit", inquit,</l>
             
               <l n="10.382">"Ecquid quod uobis epulis superarit habetis?"</l>
             
               <l n="10.383">Dumque ignotus adhuc sola spaciatur in acta,</l>
             
               <l n="10.384">"Perbelle haud equidem noctem transegimus", aiunt,</l>
             
               <l n="10.385">"Non est quo nostrum liceat pensare <seg xml:id="w2526">laborem."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.386">"Eia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2589"/>Eia . . . 394 cernunt] </mentioned>Io 21, 6</p>
                  </note> agite in dextram laxentur retia puppis,</l>
             
               <l n="10.387">Hac dabitur, tenuis nec uos fortuna sequetur!"</l>
             
               <l n="10.388">Dixit, at ut moniti, parent non segnius olli.</l>
             
               <l n="10.389">Illicet actutum commissa prouolat ora,</l>
             
               <l n="10.390">Pone sinunt restem, pelago mox retia fundunt,</l>
             
               <l n="10.391">Ora rati donec properanti est altera tracta,</l>
             
               <l n="10.392">Quę labens ad rete redit, circumque tuentes</l>
             
               <l n="10.393">Iactum ne qua, regunt, posthac fors falleret ultro.</l>
             
               <l n="10.394">Hic nantum uarium genus intra retia <seg xml:id="w2589">cernunt.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.395">Nec mora, rite legunt tractos utrinque rudentes,</l>
             
               <l n="10.396">Vtque legunt, sistit cursus liberque meatus.</l>
             
               <l n="10.397">Emersere simul donec iuga prodita ponto,</l>
             
               <l n="10.398">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2643"/>Vtque . . . 403 aberant] </mentioned>Io 21, 7-8</p>
                  </note> prope accessum, melius diluxerat utque,</l>
             
               <l n="10.399">Ex uultu Dominum cognouit et ore Ioannes.</l>
             
               <l n="10.400">Annuit hic Petro, simul ille incingitur, atque</l>
             
               <l n="10.401">Insilit et pelago uestigia pressa ferebat.</l>
             
               <l n="10.402">Ast alii lembo remeant, duo iugera namque</l>
             
               <l n="10.403">Inde <seg xml:id="w2643">aberant;</seg> simul<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2794"/>simul . . . 415 esse] </mentioned>Io 21, 9-12</p>
                  </note> illati iam littore in ipso</l>
             
               <l n="10.404">Comperiunt prunas ac piscem desuper, una</l>
             
               <l n="10.405">Et panem iuxta; hinc illos affatur Iesus:</l>
             
               <l n="10.406">"Huc agedum nobis capturę afferte <seg xml:id="w2668">recentis",</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2668"/>recentis] </mentioned>
                        <hi rend="i">primus versus sequentis paginae manuscripti deletus codicem consarcinantis negligentia</hi>
                     </p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="10.407">                                                                   
                  <ref target="#n2737">
                     <seg xml:id="w2737">
                        <hi rend="sup">4</hi>
                     </seg>
                  </ref>
                  <milestone unit="page" n="119'"/>
               </l>
             
               <l n="10.408">In terram mox rete simul deduxit honustum.</l>
             
               <l n="10.409">Hic cernunt grandes numerosoque agmine pisces,</l>
             
               <l n="10.410">Tantę illesa tamen stipanti retia turbę.</l>
             
               <l n="10.411">"Eia", inquit, "modo pransuri discumbite mecum!"</l>
             
               <l n="10.412">Hic sumit panem et sumptum partitur in omnes,</l>
             
               <l n="10.413">Tunc piscem pariter: comedunt obsonia lęti. </l>
             
               <l n="10.414">Quis foret ast hospes tunc ausus nemo rogare,</l>
             
               <l n="10.415">Constabat<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2794"/>Constabat . . . esse] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Esse quidem dominum constabat nam omnibus illum</p>
                  </note> cunctis Dominum quia scilicet <seg xml:id="w2794">esse.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.416">Vtque<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2907"/>Vtque . . . 431 unquam] </mentioned>Io 21, 15-18</p>
                  </note> epulis finis, uerbis efflagitat inde,</l>
             
               <l n="10.417">Prę cunctis aliis si sese Petrus amaret.</l>
             
               <l n="10.418">Ille ait: "Haud latuit, quod sane et diligo nosti."</l>
             
               <l n="10.419">"En pecoris tibi cura datur, mihi paueris agnos",</l>
             
               <l n="10.420">Inquit; dehinc iterum si se, repetebat, amaret.</l>
             
               <l n="10.421">Ille iterum, quod iam, nimirum norat, amaret.</l>
             
               <l n="10.422">"Pasce meos agnos", inquit; tum deinde petebat</l>
             
               <l n="10.423">Rursus idem sese si uere Petrus amaret.</l>
             
               <l n="10.424">Commouit, toties quod se pulsaret, et infit:</l>
             
               <l n="10.425">"Mortalis quidnam mentem cęlauerit altam?</l>
             
               <l n="10.426">Nostra tibi nam cuncta <seg xml:id="w2869">patent:</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2869"/>patent] </mentioned>
                        <hi rend="i">pro</hi> manent</p>
                  </note> quia diligo, nosti."</l>
             
               <l n="10.427">"En tibi curam ouium iccirco committimus", inquit.</l>
             
               <l n="10.428">"Quin<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2888"/>Quin . . . ipse] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Quin et adhuc iunior fueras dum tu quoque solus</p>
                  </note> et adhuc fueras dum tu quoque iunior, <seg xml:id="w2888a">ipse</seg>
               </l>
             
               <l n="10.429">Cingebas temet pergens quocunque liberet.</l>
             
               <l n="10.430">At contra senior non iam cingere perinde</l>
             
               <l n="10.431">Vt uelles, ductus quo non speraueris <seg xml:id="w2907a">unquam."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.432">Olli<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2960"/>Olli . . . 439 curę] </mentioned>Io 21, 19-22</p>
                  </note> sic obitum pręnuntiat ore futurum,</l>
             
               <l n="10.433">Surgentes fidei quo iam clarauerit annos.</l>
             
               <l n="10.434">Hic soluens cętum surrexit, pręcipit inde</l>
             
               <l n="10.435">Pone sequi Petro, qui mox comitatur euntem.</l>
             
               <l n="10.436">Vtque uidet iuxta gradientem passibus aequis,</l>
             
               <l n="10.437">"Ast", ait, "hic quidnam?" "Si sic decerno manere,</l>
             
               <l n="10.438">
                  <seg xml:id="w2947a">Anne</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w2947"/>Anne] </mentioned>
                        <hi rend="i">pro</hi> quid</p>
                  </note> tua refert?" inquit; "Te iussa perurgent</l>
             
               <l n="10.439">Pone sequi, sunto prorsus nil cętera <seg xml:id="w2960">curę."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.440">Inde abiere, uiros mox tollit lucida nubes.</l>
             
               <l n="10.441">Fatis ante quidem mundi primordia Christum,</l>
             
               <l n="10.442">Lustramenque humani animi pignusque salutis,</l>
             
               <l n="10.443">Esse sacerdotem, et posita libamen in ara,</l>
             
               <l n="10.444">Ex quo promicuit terris Ecclesia mater,</l>
             
               <l n="10.445">Atque aeui seriem diua sub luce tuentur.</l>
             
               <l n="10.446">Lumen adhuc largum, simul et pręsentia Christi</l>
             
               <l n="10.447">Prouehit hos; cernunt quam cesserit ampla potestas</l>
             
               <milestone unit="page" n="120"/>
               <l n="10.448">Ecce sibi, claudant potius, reserentue reclusa,</l>
             
               <l n="10.449">
                  <seg xml:id="w3021">Commissos</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3021"/>Commissos] </mentioned> commissas <hi rend="b">A</hi>
                     </p>
                  </note> claues examenque utile culpę;</l>
             
               <l n="10.450">Vimque illam subter ritu descendere sacro,</l>
             
               <l n="10.451">Crescere sic tamen, ut nec amabile disecet unum,</l>
             
               <l n="10.452">Nec nexu series ea se seiungeret alto,</l>
             
               <l n="10.453">Et tali corpus cohiberi protinus arte.</l>
             
               <l n="10.454">Vtque penes Patrem stat templi pręses, et idem</l>
             
               <l n="10.455">Intercessor adhuc testatus uoce perenni,</l>
             
               <l n="10.456">Exiguas uires et nostrum debile robur.</l>
             
               <l n="10.457">Protinus ordiri uitam degentibus inde,</l>
             
               <l n="10.458">Vt fugiant pectus pręsenti fingere uoto,</l>
             
               <l n="10.459">Promissi potius spectantes pręmia diui,</l>
             
               <l n="10.460">Quando palam meriti mens omnis conscia stabit,</l>
             
               <l n="10.461">Quaque Deo similes redigi contingat, eadem</l>
             
               <l n="10.462">Fidere, spe certa cęlestem carpere fructum.</l>
             
               <l n="10.463">Interea tacitus dum spectat talia Petrus,</l>
             
               <l n="10.464">Proluitur sibi mens maiori luce, subitque,</l>
             
               <l n="10.465">Rarus mortalis quo tollitur: insita malo</l>
             
               <l n="10.466">Ceu pyrus sua fert alieno in stipite mala,<ref target="#n3133">
                     <seg xml:id="w3133">
                        <hi rend="sup">5</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.467">Pectore sic toto Christo tunc assitus ille</l>
             
               <l n="10.468">Diuinę remanet ditionis, prorsus in idque</l>
             
               <l n="10.469">Ius abit, et rapto uenientia secla patescunt.</l>
             
               <l n="10.470">En Baratri fraudes commotaque pręlia cernit,</l>
             
               <l n="10.471">Dum formant dictis mortales, ense resistit.</l>
             
               <l n="10.472">Ast ut mox pietas illuxit clarior orbi,</l>
             
               <l n="10.473">Illicet errores infestus miscet inanes.</l>
             
               <l n="10.474">Quam primum demum dolus ille euanuit omnis,</l>
             
               <l n="10.475">Dissidia et uani meditatur nomina fastus.</l>
             
               <l n="10.476">Heu quantum hac diro licuit nocuisse Baratro!</l>
             
               <l n="10.477">Heu furor atque malę uehemens insania mentis!</l>
             
               <l n="10.478">Innecti fraudes, ut mystica munera temnant,</l>
             
               <l n="10.479">Quatenus illapsus mortales Spiritus afflat,</l>
             
               <l n="10.480">Idque in principio rem lęsit et eruit omnem.</l>
             
               <l n="10.481">Desciscunt, subit ambitio turpisque libido,</l>
             
               <l n="10.482">Vincla cadunt quibus est commissa ecclesia cęlo.</l>
             
               <l n="10.483">Pontifices en bella mouent et stringitur ensis.</l>
             
               <l n="10.484">Heu operam egregiam regum confundere iura,</l>
             
               <l n="10.485">Ne sit, qua trutina pensentur facta profana!</l>
             
               <l n="10.486">Scilicet et summo sese diducere cęlo,</l>
             
               <l n="10.487">Vt liceat prędę prorsus dare, nominis usquam</l>
             
               <l n="10.488">Quicquid sit Christi, modo ne sit maior ouili</l>
             
               <l n="10.489">Quem lex pręfecit, uel iuri pugnet in <seg xml:id="w3285a">illo.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3285"/>illo] </mentioned>
                        <hi rend="i">primus versus sequentis paginae manuscripti deletus codicem consarcinantis negligentia</hi>
                     </p>
                  </note> 
               </l>
             
               <l n="10.490"> 
                  <milestone unit="page" n="120'"/>                                                                  
                  <ref target="#n3357">
                     <seg xml:id="w3357">
                        <hi rend="sup">6</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.491">Protinus ad finem uidet ultima secula, Iudam</l>
             
               <l n="10.492">Ad patriosque lares reducem, recidiuaque priscę</l>
             
               <l n="10.493">Męnia Hierusalem, uernantia tempora rursus<ref target="#n3377">
                     <seg xml:id="w3377a">
                        <hi rend="sup">7</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.494">Promissisque fidem tam longam stare uetustis.</l>
             
               <l n="10.495">Quando etiam, postquam glatialem mitius axem</l>
             
               <l n="10.496">Formarit pietas et fregerit effera corda,</l>
             
               <l n="10.497">Transmittet solem subiectaque regna Canopo</l>
             
               <l n="10.498">Lustrabit, quicquid prorsus tunc gentis et usquam est,</l>
             
               <l n="10.499">Notescet, fidei ritumque docebitur almum.</l>
             
               <l n="10.500">Heu pestem subito qualem miratur oriri</l>
             
               <l n="10.501">Iam qua zona riget septem subiecta trioni!</l>
             
               <l n="10.502">Alciden contra de uulnere quale renascens</l>
             
               <l n="10.503">Monstrum Lerna tulit, triplici dum promicat ore</l>
             
               <l n="10.504">Plaga recens, sistat quo sic conterritus heros.</l>
             
               <l n="10.505">Impulit huc quicquid tenebrarum clauditur Orco:</l>
             
               <l n="10.506">Nequitię prorsus suprema audacia, fędi</l>
             
               <l n="10.507">Extinctusque pudor sceleris, tum denique mentis</l>
             
               <l n="10.508">Vile pię precium, minus haud simulatio uilis,</l>
             
               <l n="10.509">Vt iaceat, despectus enim, quisque optimus inde.</l>
             
               <l n="10.510">Ecce oritur passim pestis, fera monstra tenentque</l>
             
               <l n="10.511">Hinc late terras: profligatissimus usque</l>
             
               <l n="10.512">Exitio rerum sacrę decus arripit aedis.</l>
             
               <l n="10.513">Neu desit mala quo maturent ocyus illa,</l>
             
               <l n="10.514">Fraude niger tenebras huc protinus impulit Orcus,</l>
             
               <l n="10.515">Et mentis lumen populis extinxit utrumque,</l>
             
               <l n="10.516">Interitumque urgens odium disseminat ultro.</l>
             
               <l n="10.517">Quid differt, delet mox, inter iura nephasque,</l>
             
               <l n="10.518">Et subito miseris externum suscitat hostem.</l>
             
               <l n="10.519">Hic cernit fidei nil iam superesse ruinę.</l>
             
               <l n="10.520">Extemplo pietas mouit lachrimasque profudit,</l>
             
               <l n="10.521">Et consternatus dein concidit ille dolore,</l>
             
               <l n="10.522">Ingratos tantum quoniam ultima proferet aetas.</l>
             
               <l n="10.523">Corripiens mox inde suis uis rettulit illum.</l>
             
               <l n="10.524">Instabatque dies, oculis quo sidera Christus</l>
             
               <l n="10.525">Sublatus peteret uiduumque relinqueret orbem</l>
             
               <l n="10.526">Terrarum; lecti coeunt tunc forte sodales.</l>
             
               <l n="10.527">Protinus ecce aderat, medio serit inde loquelas:</l>
             
               <l n="10.528">"Haud<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3614"/>Haud . . . 531 corda] </mentioned>Mc 16, 14</p>
                  </note> fas, quam pridem iam uos expostulo solam,</l>
             
               <l n="10.529">Immemores spreuisse fidem mandataque temni:</l>
             
               <l n="10.530">Sicne breui demum pietas euanuit omnis,</l>
             
               <l n="10.531">Vt restent tantum uobis incredula <seg xml:id="w3614">corda?</seg>
               </l>
             
               <l n="10.532">At licet en hodie pręsentem cernere coram,</l>
             
               <l n="10.533">Neu posthac anceps cuiquam sententia nutet.</l>
             
               <l n="10.534">
                  <add resp="amb256">Incumbit uobis</add> dispergi protinus oris<milestone unit="page" n="121"/>
               </l>
             
               <l n="10.535">Ignotis, <add resp="amb256">ritus</add> longe lateque ferendo</l>
             
               <l n="10.536">Iam sancit quęcunque nouus, seruandaque mandat:</l>
             
               <l n="10.537">Hinc adeo cuicunque fides in fonte salubri </l>
             
               <l n="10.538">Abluto, sistet sibi spes iam certa salutem,</l>
             
               <l n="10.539">Vt cui nulla fides, non spes erit ulla salutis.</l>
             
               <l n="10.540">Certa dabunt fidei qui prorsus signa fugantes</l>
             
               <l n="10.541">Vim Stigiam, expedient uario sermone loquelam:</l>
             
               <l n="10.542">Hydras extincto <seg xml:id="w3685">tollunt</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3685"/>tollunt] </mentioned>
                        <hi rend="i">emend. e </hi>tollent</p>
                  </note> impune ueneno,</l>
             
               <l n="10.543">Ac<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3693"/>Ac . . . menbra] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> Ac solo tactu languentia menbra leuabant</p>
                  </note> solo tactu leuant languentia <seg xml:id="w3693">menbra.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.544">Atque breui licet hinc terris sublatus abibo,</l>
             
               <l n="10.545">Attamen<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w3713"/>Attamen . . . aetas] </mentioned>Mt 28, 20</p>
                  </note> haud abero uobis, usque ultima namque</l>
             
               <l n="10.546">Ecce piis, inquam, pręsentem sentiet <seg xml:id="w3713a">aetas.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.547">Prędicto at uates de me quęcunque locuti,</l>
             
               <l n="10.548">Mandatis parens diuinis functus obiui."</l>
             
               <l n="10.549">Lux, dicente, animis penitus subsidere uisa</l>
             
               <l n="10.550">Prisca uirum claro sub lumine scripta recludit.</l>
             
               <l n="10.551">Eia age tu, quęcunque latent, arcana reconde</l>
             
               <l n="10.552">Lux eadem, et sacro da vati promere cantu:</l>
             
               <l n="10.553">Sensile, diuersum et genus intellectile primo</l>
             
               <l n="10.554">Consistunt; uia sed nobis signanda secundo</l>
             
               <l n="10.555">In genere, humanę hic mentis uis ultima sidit.</l>
             
               <l n="10.556">Notior hęc, tamen hinc et adhuc altissima prorsus</l>
             
               <l n="10.557">Coniectanda datur, primum dicenda subinde.</l>
             
               <l n="10.558">Prorsus dissimili coniuncta retunditur ultro,</l>
             
               <l n="10.559">Exemplo et flammę sopito delitet igne,</l>
             
               <l n="10.560">Colligit et sese sensim sibi uindicat usque.</l>
             
               <l n="10.561">Commodus ut primum sibi factus corporis usus,</l>
             
               <l n="10.562">A rebus furata habitum ingeniosa recondit</l>
             
               <l n="10.563">A specie triplici uariatum protinus oris,</l>
             
               <l n="10.564">Et sic pręclaris effulsit dotibus aucta,</l>
             
               <l n="10.565">Vnde nihil prorsus rerum generosius extat.</l>
             
               <l n="10.566">Quin etiam uarię mirus faber exiit artis,</l>
             
               <l n="10.567">Qua sese excoluit res pręstantissima facta,</l>
             
               <l n="10.568">Cui, postquam ex uoto uitę prouidit egenti, </l>
             
               <l n="10.569">Cuncta quidem studio uigili lustrare uacabat.</l>
             
               <l n="10.570">Tunc nouit propriis subsistere mobile causis,</l>
             
               <l n="10.571">Et stabat, moli quę sic moderetur inerti</l>
             
               <l n="10.572">Esse quidem mentem, cuius quęsita subinde</l>
             
               <l n="10.573">Vis est, collatis nimirum cognita rebus,</l>
             
               <l n="10.574">Et fabra hęc melior, non uisa potentia demum.</l>
             
               <l n="10.575">Atque ideo illa facit, fieri quod protinus apta est </l>
             
               <l n="10.576">Nostra, nec omnino quod dedolet, exigit usquam.</l>
             
               <l n="10.577">Namque rei totum prorsus ratio ultima profert</l>
             
               <l n="10.578">Non exempta quidem, sed nostris indita rebus.</l>
             
               <l n="10.579">Hic aliunde nihil, cognatum at protinus omne,</l>
             
               <l n="10.580">Quicquid iam penitus complexum mente profunda,</l>
             
               <milestone unit="page" n="121'"/>
               <l n="10.581">Quę legit regnum non entis, nempe tenebras<ref target="#n3949">
                     <seg xml:id="w3949">
                        <hi rend="sup">8</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
               <l n="10.582">Luce ciens, seriem pręstans rebusque creatis.</l>
             
               <l n="10.583">Et cognoscendis illis uia facta tuenti</l>
             
               <l n="10.584">Hinc menti nostrę: simile hoc, quo ficta tuenti</l>
             
               <l n="10.585">Materies, ea cum dispar diuersaque multum.</l>
             
               <l n="10.586">Inde, sinum uacuum mentis quod format hiantis,</l>
             
               <l n="10.587">Collectum, impressum diuino ibi scilicet ore:</l>
             
               <l n="10.588">Sicque ferunt habitum notę concrescere uocis.</l>
             
               <l n="10.589">Sed dubium, fuerit talis<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4001"/>talis . . . ecquid] </mentioned>
                        <hi rend="i">e marg. pro</hi> delebilis ecquid</p>
                  </note> delebilis <seg xml:id="w4001">ecquid</seg>
               </l>
             
               <l n="10.590">Cum prorsus sensus hic fungens exigat usum.</l>
             
               <l n="10.591">At nemo prorsus tibi scilicet ambigit illud,</l>
             
               <l n="10.592">Cum iam se generi cognato iunxerit ultra,</l>
             
               <l n="10.593">Interitu prorsus si mens obnoxia restet.</l>
             
               <l n="10.594">Hęc immortalis, quam dici constet adeptam,</l>
             
               <l n="10.595">Quando interuenit coeunti copula diua</l>
             
               <l n="10.596">Cum mente, hoc animę mox prouenit ubere uita.</l>
             
               <l n="10.597">Citra mors regnat, luctusque extinguit inertem.</l>
             
               <l n="10.598">Non ideo tamen illa malis iam desinit unquam,</l>
             
               <l n="10.599">Aeternam patitur mortem execrabilis Orcus.</l>
             
               <l n="10.600">Sic quantum indulget sese mens illa creatrix,</l>
             
               <l n="10.601">Omne bonum tali manauit origine <seg xml:id="w4079a">nobis.</seg>
                  <note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4079"/>nobis] </mentioned>
                        <hi rend="i">mut. e</hi> uobis</p>
                  </note>
               </l>
             
               <l n="10.602">Vita et lux, oculi, ut fertur, sibi prodiit ictu,</l>
             
               <l n="10.603">Quod studio petitur, pariter quod tempore longo.</l>
             
               <l n="10.604">Attamen haud rerum sic certa scientia constat,</l>
             
               <l n="10.605">Lumine<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4114"/>Lumine . . . aethra] </mentioned>
                        <hi rend="i">horum versuum primus scriptus est in textu, alter additus e margine; at </hi>
                        <hi rend="b">A</hi>
                        <hi rend="i"> transcripsit solum hunc posteriorem, quasi ille scriptus in textu esset deletus, nullo tamen signo id faciendum monstrante  </hi>
                     </p>
                  </note> permissum donecue potirier almo,</l>
             
               <l n="10.606">Donec et ipsa dies sublatos hauserit <seg xml:id="w4114">aethra.</seg>
               </l>
             
               <l n="10.607">Ecce patet, quęnam morienti gloria Christo,</l>
             
               <l n="10.608">Et quęnam demum uictoria debita lęti,</l>
             
               <l n="10.609">Et quę sit scelerum medicina, et quale leuamen</l>
             
               <l n="10.610">Vulgandum Christi passim sub nomine terris.</l>
             
               <l n="10.611">Ast<note place="foot" type="a1" ana="a1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4147"/>Ast . . . tenore] </mentioned>
                        <hi rend="i">add. e marg.</hi>
                     </p>
                  </note> uno cęptum peragit mox ille <seg xml:id="w4147">tenore:</seg>
               </l>
             
               <l n="10.612">"Eia<note place="foot" type="n1" ana="n1">
                     <p>
                        <mentioned>
                           <ptr target="#w4178"/>Eia . . . 615 alma] </mentioned>Lc 24, 47-49; Act 1, 8-9</p>
                  </note> agite, hinc testes eritis mihi prorsus in omnes</l>
             
               <l n="10.613">Mox missi terras, modo si prius imbuat alto</l>
             
               <l n="10.614">Spiritus; interea tamen ut spectetis ad urbem</l>
             
               <l n="10.615">Est opus: infirmos uirtus hęc fouerit <seg xml:id="w4178">alma."</seg>
               </l>
             
               <l n="10.616">In dicto gressus surgens de sede ferebat</l>
             
               <l n="10.617">Secessusque petit notos, et montis amati</l>
             
               <l n="10.618">Vt tenuit iuga, cum cerni Bethania cępit, </l>
             
               <l n="10.619">Sistit, et hic prece concepta palmasque ferebat</l>
             
               <l n="10.620">Et uultum cęlo, sociis longumque perorat.</l>
             
               <l n="10.621">Continuo sensim sustolli cępit et aethram</l>
             
               <l n="10.622">Nil motus mediam raptu tollente tenebat.</l>
             
               <l n="10.623">Attoniti non uisa prius noua monstra tuentur,</l>
             
               <l n="10.624">Vsque oculis tristique abeuntem corde secuti.</l>
             
               <l n="10.625">Aspectus tandem euanescere cępit euntis </l>
             
               <l n="10.626">Et condi nebulis, uacuo nusquam amplius ulla</l>
             
               <l n="10.627">Apparet species, uacuo tamen aethere quęrunt,</l>
             
               <l n="10.628">Atque et adhuc męsti gradientem cernere credunt.<ref target="#n4264">
                     <seg xml:id="w4264">
                        <hi rend="sup">9</hi>
                     </seg>
                  </ref>
               </l>
             
            </div>
         </div>
      </body>

   </text>
</TEI>


Vade retro

Vade porro


Benesa, Damjan (1476-1539) [1534, Dubrovnik]: De morte Christi, versio electronica, 8402 versus, verborum 61948, ed. Vladimir Rezar [genus: poesis - epica] [numerus verborum] [benesa-d-dmc.xml].
Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se voditelju projekta.