Iacobi Boni Rac. Donum secundum / Pastoralis Tibiae Matri Clementiae / dedicatum Pietas.
Christus oliueti montem petit, altera postquam
Orta dies, tum templa subit, populosque docebat.
Suscitat interea Daemon noua milite uafro
Inuenta, et fraudem ancipiti distringit elencho.
Namque trahebatur miserandae obnoxia morti
Foemina, quoi saeuus lapides, horrendaque pugnis
Fata intentabat, turpique libidine foedus
Pollutum thalami obiiciens, tedasque iugales.
Hoc ut spectaculum medio miserabile templo
Sistitur, ad Christum trudunt, ac talia fantur.
O, Rabbi haec foedum patrauit adultera crimen,
Hoc deprensa modo mulier, lex urget acerba,
Fert lapides Mosis sententia iusta seueri.
Quid uero super his tua censet trutina acuta?
Extemplo omnipotens in terram lumine fixo
Flectitur, atque humili caput a ceruice reclinat,
Inscribitque solum digito, quo legifer olim
Moseos arabum silices in monte notauit.
Sed responsa petunt, et identidem ab ore reposcunt
Carnifices olli, mundi seruator ab ima
Erexit tellure caput, trutinata Magistri
Sic censura breui laqueos et tela remouit.
Vestrum si quis adest insons, et criminis expers,
Primus in hanc lapidem iaciat, uultuque refugit
Cernuus, atque iterum terrae scribebat inhaerens.
Interea sua quisque uident peccata, leguntque
Crimina, quae cunctis exprobrat, conscia tellus
Testis adest, nudae coram stant iudice causae,
Et pudor, ultricesque terunt corda horrida culpae.
Vnus post alium paulatim defluit, instar
Fluminis, et rapido delapsae sole pruinae,
Restitit in medio mulier, et solus Iesus.
Qualis ubi tonitru tempestas ingruit ingens
In mare caeruleum, seu turbidus aequora turbo,
Quum nauim medii iactatam gurgite ponti
Fluctibus, et diris euertere flatibus instant. page
Extemplo fulsit claemetia suda sereni
Aetheris, hinc resident undae, stat in aequore puppis
Libera, tum nimbis arrident astra fugatis.
Sic ubi diuinos rutilanti sydere uultus
Flammeus erexit Iesus, stetit eruta morti
Foemina, corridet templum procul hoste repulso.
Huic ubi sunt inquit? quibus accusaris abusi
Foederis, en nemo te condemnauit. At illa
Nullus here, hic mea te sententia crimine soluit,
Perge, nec ulterius preces, id uelle caueto.
Rursus ut assedit sic incipit ore beato,[ERROR: no reftable :]❦
Lux ego sum mundi, mea qui praecepta sequuntur,
Hii uitae fontem, fontem quoque lucis habebunt.
Inuidus oblatrat fauce hinc Pharisaeus amara,
Vt testis fallax tibi tu blandiris, Iesus
Testis ego uerax, haud ulli blandior inquit.
Nam mea lux quo fonte fluat, qua lampade manet
Nescius haud ego sum, seu quo perlabitur alueo.
Haec uobis ignota latent, hinc caeca feruntur
Iudicia, humano quia corpore degrauat error.
Ast ego non ullum damno, si iudico, recta
Libra mihi pensat iustas examine lances,
Solus enim non sum, sed quo sum numine compar.
Lexque duos mosaea uiros admittit, et aequum
Testantur, me testor ego, testatur ab alta
Me meus arce pater, stat gens infensa, fremitque,
Atque ubi sit pater ille petunt, iis aetheris auctor
Corporea sub nube latens, neque filius inquit
Vos inter uersans est notus imagine patris,
Hoc neque principium, de quo mea manat origo,
Hanc si nossetis, forsan sciretis et illud.
Haec templi sunt icta tholo, quo gaza recumbit,
Nec quis detinuit, quia nondum uenerat hora,
Hora dei iussu fatalis, et ordine Christum,
Hic igitur rursus sic incipit, arduus alta
Protinus astra peto, me quaeritis, aspera crimen
Vestrum fata manent. Ego quo modo limite migro,
Huc uestros inferre pedes mors arcet acerba.
Nunquid sponte sibi laetum consciscet aiebant
Tartaridae insani, quibus hic uos terra profundo page
Detinet astra suo, superis ego uersor in oris.
Vos hebetat, uoluitque rapax ab origine mundi
Alea praecipites, ego sum, et feror omnia supra.
Et nisi credetis quia sum, uos arcet acerba,
Mos aditu nostro (ut dixi). quo nomine quaerunt.
Diceris? iis inquit quod condidit omnia uerbum,
Principium, qui multa loquar, qui multa locutus,
Quae mea iudicio seruat censura futuro.
Est quo sum missus uerax, et fatur eodem
Ore meo quaecunque loquor. quum tollar in altum
Per uos, notus ero, quia sum se numine numen,
Vtque docet genetor, sua sic edicit origo,
Nec mittens idem missum me deserit unquam,
Mecum semper adest, quia quae uult ipse facesso.
Haec illo dicente, uiris praecordia multis
Imbuit alma fides, huius edisserit auctor,
Cui mea uerba bono sub corde medullitus haerent,
Et manet in nostro ueraci stipite palmes,
Ille feret fructus, huic nota patebit
Lux mea, liber erit, ne seruitus urgeat ulla.
Gens sumus Abrami de semine libera dicunt,
Nunquam terrarum dominus seruiuimus ullis.
Liberet illa? quasi nos quaedam seruitus arctet.
Ille refert quicunque nefas agit, ille nefandi
Criminis est seruus, non huic habitanda perennis
Est domus, aeternae colit atria filius Aulae.
Filius ista quibus scelerum iuga soluerit, illi
Libertatis erunt uerae super aethera reges.
Scimus et Abrami semen uos esse, capaces
Sed quia non estis uerbi, scelus armat in ipsum,
Quaeritis unde meam per plurima uulnera mortem.
Quae loquimur, sunt illa sinu mihi uisa paterno.
Et uos quae facitis, sunt uestri a stirpe parentis.
Hoc dicto infremuere simul, pater omnibus Abram
Est nobis. placido respondit pectore Iesus,
O, popule haebraea tantum si prole tumescis,
Magna patrum patriis imitanda est gloria factis.
At detestanda uos ah nece perdere uultis
Hunc hominem, uero uobis qui lumine fulsit,
Lumine, lux omnis magni quo splendet Olympi. page
Talia non unquam pater ipse patrauit Abramus.
Sed uestri de stirpe quidem sunt ista parentis.
Haec iterum infrendent. hos gens furtiua propagat
Vlla uiros? nobis deus est pater omnibus unus.
Christus ait uos patre deo? uelletis amorem
Ferre mihi, qui mente dei producor eadem.
Et uenio, nec enim de me, sed mittor ab illo.
Cur ne idioma meum nostis? quia posse negatis
Sermones audisse meos, ex patre profecto
Daemone uos estis, qui Daemonis impia uultis
Facta sequi, pater ille nefas, homicidaque primus.
Lumine nam cecidit, nec lux est ulla, per ipsum
Omnis mendacis fallacia nascitur oris.
Ast ego uera loquor, nec uos mihi creditis, ac si
Me quis labe notet, seu criminis arguat ullus,
Prodeat, en ego sum, mea uerba tenacia figunt
Cordibus, ubertas haec quos diuina profudit.
Hii quia non estis, nec cordibus illa tenetis.
Iudaeos furor irritat, qui talibus illum
Vt saeui increpitant insana uoce Leones,
Nonne palestinum bene te samarita uocamus?
Iure sebastentem, stygii quod principis Arcam.
Haec in se iaculata tulit conuicia Christus
Aequanimis, miti responso et temperat iras.
Nil habet infoelix in nostra spiritus Arca,
Quumque mei patris uenerabile nomen honestem,
Vos inter sine honore fui, popularis haberi
Nil quaero, patriae quum sit mea gloria curae.
Est meus ille pater quaerat qui et iudicet, inquam
Sic equidem, mea quisquis erit, qui uerba tenaci
Mente geret, lucis custos, operator honesti
Hic iubar aeternum, non funera nigra uidebit.
Faucibus atque iterum rabidis immane dehiscunt
Iudaei, sic rursum infesta opprobria fundunt.
Ignifer illa Satan nigri (quis nesciat) orci
Audet inhumane, mortem si uidit Abramus,
Si sacri uates, et cur tua uerba tenaci
Quisquis mente geret? non unquam funera libet,
An quia forte pater nostro es tu maior Abramo?
Quam facis in populis, et te cupis ipse uideri? page
Haec retulit Christus, nihil est mea gloria, laudis
Si quid auet propriae, plaususue affectat inanes,
Nam meus omnis honos pater est mi, splendor et omnis,
Quem uos esse deum, dominum quem dicere uestrum
Relligio docuit, claro mihi lumine notum,
Ignotum uobis, quem si me haud nosse fatebor,
Mendax instar ero uestri, sed numine noui
Cuius et obseruo concoeptus numinis omnes,
Exultauit Abram pater, ut mea tempora uidit,
Huius et est tanta gauisus luce diei.
Dant hic mugitus, ut pingues de grege Tauri.
Quinquaginta tibi nondum sol aureus annos
Expleuit, teque Abramum uidisse fateris?
Respondit Iesus diuinae stirpis alumnus.
Hic est ille quidem, prius, hinc qua fieret Abramus.
Quem contra ut iacerent lapides, et saxa tulerunt.
Ad deus ex oculis tenues elapsus in auras,
Exiuit templo, uiresque elusit iniquas.
Non sic (ut perhibet commentum) euadere quiuit
Vim Protheus, bipedum curru qui fertur equorum,
Filius Oceani, Neptuni pastor in alto
Carpathio, immanes phocas, armetaque pascens.
Tunc obiter Iesus procul haud a limine templi
Postquam hominem uidit de matris origine caecum,
Visu infoelicem, terrae pede fixus inhaesit.
Tum socii incipiunt scitari oracula Christi.
O, rabbi hic orbus quod sic in luminis oras
Prodierit, cuius uel forsan causa parentum?
Vel cladis quae culpa fuit de stirpe recoeptae?
Nec caeco sua culpa fuit, nec causa parentum,
Respondit Iesus, quod sic prodiret ad auras
Aetherias orbus sub primi lumina solis,
Sed quod opus quod nostra palam lux esset in illo.
Me decet utilitas, operumque paterna potestas
Exercenda mihi, dum lux nitet alma diei.
Nox instat, qua nemo opera ulla capessere possit.
Donec in hoc uersor su lux ego maxima mundo.
Hoc dicto in terram roseo spuit ore, lutumque
Puluere confecit, quo lumina caeca perunxit,
Tunc ait haec, age, uade, laua sub monte Sionis, page
Fons ubi Siloe, missum quem nomine dicunt.
Nec mora, se uallem transfert, qua stagna natabant.
Qui cum lauit aquis oculos, cadit atra recenti
Lumine nox, orbosque apparuit arduus aether.
Qualis prima dies, primis et magnus inhoris in horis
Mundus erat faciem densa caligine tectus,
Quum uerbo deus ille suo iam luce creata,
Hos hominis magni totos patefecerat orbes.
Talis sydereae radiati lumine frontis
Fulsit homo caecus tenebris procul undique pulsis.
Vt uidere uirum noti admirantur euntem.
Nonne recens mendicus erat? caecusque sedebat?
Asserit hic alius, negat alter, at ille fatetur.
Ipse ego sum, rogat alter ades, nitor unde pupillam
Imbuit iste tibi? quae causa haec mira uidendi?
Ille refert, deus ille deus, cui nomen Iesus,
Nescio qua uirtute lutum confecit, et unxit
Inde sinus oculorum, ipsos mihi leuit et orbes,
Hinc me Siloe misit stagnantis ad undam.
Mox abii, laui, uidi. Deducitur idem
In phariseorum conuentum, rursus easdem
Ambages repetunt, et Christo sabbata rursus
Exprobrant, alii contra miracula tollunt
Laudibus, et sese studia in contraria sistunt.
Tunc olim caeco (tua qualis opinio) dicunt,
Vnde putas oculos tibi fecerit ille uidentes?
Stat mea nimirum sententia, nempe propheta est.
Contra hostile tumens incredulus obiice uano
Nititur inuidiae tenebris extinguere Christum.
Dum mentita putat, uocat ad miracla parentes
In medium pridem caeci, quibus improbus inquit.
Filius est uester? caecum quem dicitis ipsi
Progenuisse, fides est ardua, nam modo cernit.
Respondent, eius scimus nos esse parentes,
Lumine qui captus materno est aeditus aluo.
Sed qua nunc ratione uidet nescimus, ab ipso
Exquirite, huic aetas habilis, et lingua loquendi est.
Hunc igitur reuocant, iterumque priora resumant
Exorsa, et uitio Christi miracula uertunt.
Ille dei iubare infulgens, oculoque recenti page
Coeca uidens quaesita, nefas non passus, in ipsum
Exarsit, tali tum ferrea pectora dicto
Impetit, haec toties eadem quia uoluere uultis,
Vultis militiam, tanti et iuga ferre Magistri?
Hunc indignati ut scelus execrantur, aiuntque
Tu iuga militae fer talis, nos duce mose
Tendimus, omnipotens deus est cui saepe locutus.
Hic uero unde uenit, quis fit, nescimus, eisdem
Ille refert, hoc est et enim mirabile dictu,
Nescitis? quum sic mihi lumina clara coruscent.
At uitii scimus pollutos labe nefandi
Luce dei distare procul, sed iussa paterna
Qui colit, hunc audit, coeli est huic numen amicum,
Audiit haud unquam quisquam, nec saecla tulerunt
Vlla uirum, coeco dederit qui lumina nato.
Nemo unquam nisi diuinus haec condere posset.
Hinc furor oblatrat mixto liuore frementum.
Crimine totus oles peccatis obsite foetor,
Et nos ipse doces, exi hinc, explosus abito.
Talia tum coeco coeli rex fatur Iesus.
Credis in aeternum, diuinaque foedera, natum?
Ille quis est inquit? quo foedera coelica credam.
Hic ipse est, quem luce uides haec uerba loquentem.
Procubuit tunc ille, ruitque, et pronus adorat,
Et ominum uocat, alma fides Domino omnia credit.
Hoc ego sum mundo coelo delapsus ab alto
Iudicium, quo nocte dies dissultet ab atra,
Lumina quo coeci uideant, orbentur habentes,
Haec Christus. contra pharisaeus opacior orco,
Ergo ne iam sine luce sumus? respondit Iesus.
Si sine luce fores, o, gens, et labe careres,
Scis cur cimen adest, quia uos in luce putatis
Esse, oculos omnis quum depudet impius orbos,
Amen amen non latro ouium per limina caulam[ERROR: no reftable :]❦
Ingreditur, sed septa petens aliunde lacessit.
At pastor propria se fert in ouilia porta.
Ianitor huic aperit, nec non grex arrigit aures,
Voce toni quum mulcet oues, et nomine cunctas
Euocat, et campo septis emittit aperto.
Dux praetendat iter, sequitur grex omnis euntem, page
Nota quod allectat uocali phistula cantu.
Diuersas alienus agit, quia uoce resultant
Insolita, surdas haec est efatus in aures,
Obscura his, iterum dillucidat omnia Christus.
Hoc ouium sum limen ego, sum ianua caulae,
Sunt et sponte sua quotquot uenere latrones,
Non illis armenta gregis, nec ouilia parent.
Quisquis et haec penetrat per me, saluabitur idem,
Quoi datur introitus, patet exitus, alta uirescunt
Pascua, furque ideo petit illa, ut quicquid inuncet,
Mactet idem perdatque, ego uitam elargior illis,
Vt magis atque magis uiuant, Ego pastor ouili
Sum bonus ipse meo, uitam quia pro grege fundo.
Qui uero pastor non est, ouiumque magister,
Alterius mercede gregi sed praesidet, ipse
Vt uidet ire lupum, fugit inde, armentaque linquit,
Ille rapit, siccasque humectat sanguine fauces,
Dum fusae palantur oues custode fugato.
Dux bonus, et sum pastor ego, mihi nora mearum
Singula quaeque, meae quoque me nouere capellae.
Nec secus atque pater natum me nouit, eundem
Agnosco, me quippe libens, animamque dicaui
Pro grege rite meo, deuotaque membra sacraui.
Sunt et oues aliae mihi, quas excludit ouile
Hoc, tamen in caulam simul adducentur eandem.
Illis nota canet dulces mea Tibia cantus,
Vnus et unius fiet tum Pastor ouilis.
Hinc meus urit amor patrem, quia deuoue ingens
Hanc animam, mea quam rursus post funera sumam.
Nec quisquam mihi tollit eam, nisi prompta uoluntas.
Namque potestatis nostrae est deponere, et illam
Sumere, quae iussu mihi sunt accoepta paterno.
Dissonat interea uulgi pars aspera contra
Sermones Christi diuino fonte fluenteis.
Verba audistis aiunt lymphata mente furentis.
Ast alii dicunt haud haec lymphantis ab ore
Verba sonant, haud ulla soror furibunda Megaerae
Talia fert, oculos aperit num tartarus orbos?
Sic quibus aegroto sub corpore tabidus humor
Feruet, et ardenti riget arrida lingua palato, page
Dira dapes lautae sunt toxica, sic quibus aegri
Sunt oculi, fugiunt auerso lumina uultu.
Vt quibus insedit scelus, et nox incubat atra,
Ollis felle sapit sapientia tristius omni.
Lux inuisa nitet, diuini et splendor honoris.
Postquam aderant rigido brumalis mense Decembris[ERROR: no reftable :]❦
Annua quae solymis celebrato Encaenia templo
Iuda Machabaeus posuit Mauortius heros,
Tum salomonea subiit testudine Iesus.
Quem circumsistunt, atque urgent ore frequentes,
Quatenus has animas, aut quae per tempora tollis?
Si rex es, si Christus ades, ostende patescens,
Dicque palam nobis, quibus haec respondit Iesus.
Eloquor, et dictis, nec nostro creditis ori.
Facta patris sunt ipsa meum testantia nomen,
Quae facio, sed nulla fides his praestita uobis.
Nempe meae non estis oues, quas allicit ardens
Vox mea, quam pecudes, armentaque nota sequuntur.
Quae super aeternae subducam pascua uitae.
Qua nullo interitu locus est, sine fineque uiuent.
Quippe manu uis nulla mea, fur nullus ab alta
Eripiet, quia quod mihi dat pater omnia supra est.
Sic patriam uis nulla manum, fur nullus adibit,
Nam pater et natus sumus unum numen Olympi,
Hoc dicto immanes durus furor egit apellas
In Christum, lapides, et saxea tela tulerunt.
Tunc ait o, sunt multa mei facta inclyta patris
Per me ostensa tibi popule, et manifesta patescunt.
Cur modo? cuius opus facti uos armat? atrocem
Vt mihi sic caedem lapides, et saxa minentur?
Respondent operum non in te causa bonorum,
Sed tua nos armat blasphemia cautibus aspris,
Nam tibi mortalis quum sis deus esse uideris.
Ille refert, hoc ipsa canit lex uestra, deosque
Nuncupat, hic inquit quia ii uos estis, e illos
Si fas est dixisse deos, quos imbuit alto
Ore deus, legis nec possit littera solui.
Quem pater aetheriis sanctum demisit ab oris,
Et celebrem fecit, cuius quod filius essem,
Vos me execrando taxastis nomine, dixi. page
Et mea ni patria facta haec uirtute coruscant,
Sit mihi nulla fides, sin clarius illa nitescunt
Luce poli, mihi si non uultis, credite factis.
Vt uobis sit nota fides, quia natus in almo
Patre manet, pater in nato sit uterque perennis.
Iudaei unde truces conati inuoluere Christum,
Sacrilegas deus ille manus euadit, et atras
In se uersa fugit lux incomprensa tenebras.
Non secus ac radii sese per opaca fenestris
Inserto quum sole domus laquearia fundunt,
Et mixtim certant acies in luce minutae.
Si pueri intentent illa trabe ludere solis.
Efugit, et clausis in se coit illa fenestris.
In loca Iordanis Christus traiecerat amnis,
Iam pridem sacrata sui fulgore lauacri.
Sanctaque post multi trannant uestigia uerpae,
Ioannem qui signa ferunt haud ulla dedisse,
Omnia uera tamen dixisse oracula Christo.
Haec multis asserta fides, et credita res est.
Interea stygii caecis Acherontis in umbris[ERROR: no reftable :]❦
Tartareo Rhadamante tumens uenit agmen opacum,
Nomen habens scribae, Tygres uenere rapaces,
Christo inferre parant simulato nomine bellum.
Taliaque insanis intentant arma sagittis.
Discipuli cur cana tui non dogmata seruant?
Illoti nam pane munus utuntur, et escis.
Christus at illa suo sic tela retudit ab ictu.
Cur mandata dei facitis uos irrita uestro
Dogmate? qui meritos impendi iussit honores
Matribus, et patribus, quos cum maledicta lacessunt,
Auctores horum multari morte iubentur.
Vos autem contra noua dogmata conditis, illos
Munere soluentes, diuinaque iussa ligatis.
O, simulata uirum sub amictu pectora falso,
Haec bene Amosides in uos Esaia canebat.
Me populus labris, et honesta uoce decorat,
Corde procul distat, quamquam colat ordine laeuo,
Doctrinas hominum doceat, praecepta ministret.
Tunc iubet acciri turbas, ac disserit illis.
Auribus accipite haec, et mente reuoluite dicta. page
Nulla per os hominum subeuntia uiscera turpant,
Sed quod ab ore cadit foedato polluit ortu.
Discipuli celsam Christi sic fantur ad aurem,
Peruasit furor hoc pharisaica pectora dicto.
Rettulit haec, fibris plantaria funditus imis
Explantata ruent, quae non consaeuit Olympi
Rex pater ille meus, sinite hos, sunt eminus orbi,
Orborumque duces, caeco duce caecus eundem
Voluitur in puteum, simul illabuntur et ambo.
Petrus ait, sensu excoepit nam uerba retuso,
Pande subobscurum sub obscurum nobis aenigma rogamus.
Quoi deus, an uobis etiam sine lumine mens est?
Nonne per os intrat uentrem cibus omnis onustum?
Quem duri mandente terunt in fauce molates,
Internique liquant aditus, atque egerit aluus.
Ast ea quae manant ex ore interprete lingua,
Corde fluunt, animos maculant, et pectora foedant.
Nam de corde cadunt ortu mala flumina prauo,
Quae uoluunt hominum strages, et sanguine currunt,
Quae flammis rapidae ueneris torrentibus undant,
Quae scelerata trahunt immixtis furta rapinis,
In fraudes et falsa ruunt in uerba clientes,
Testanturque nefas, blasphemaque murmura surgunt,
Surgit auarities, dolus et nequissimus, urens
Improbitas acies limas, uesania, fastus,
Atque pudicitiae facies exuta decorem.
Talia commaculant hominem, non esca, manusque
Illotae, hinc abiit, peruersa gente relicta.
Christus ut a Iuda tyrias secessit in oras,[ERROR: no reftable :]❦
Sidoniasque domos, prope bacchica rura Sareptae.
Ecce propinquabat mulier Chaninitidis ab illis
Finibus egrediens, et talia uoce rogabat.
Respice rex, miseresce mei sate sanguine Dauid,
Est mihi nata, graui uexat quam turbine Daemon,
Tum nec uoce pia, misera nec clade mouetur
Christus, adhuc terricae Chananitidis ora reclamat.
Ille uiam coepit uitrei phaenicia iuxta
Moenia Sydonis, tum intecessere precantes
Discipuli, exorantque pii prece numen Iesu.
Instat enim mulier, premit et clamore sequaci. page
Dat breue responsum tandem sic fatus, An ista?
Non nisi perdita ouis domus est mihi credita Iacob.
At Syrophoenissae stat iexurabile pectus,
Ardua ceu magni Christum iuga montis adiuit,
Cui cadit ante pedes, et sanctum numen adorat.
Voce rogante pium petit indefesa fauorem,
Quo magis illa petit, magis hoc iuga celsa resistunt
Dauitidae Christi, paucis qui talia fatur.
Haud uacat a propriis cerem diuertere natis[ERROR: no reftable :]❦
Latrantum ad fauces. sic est ait illa, catelli
Namque cadente manu mica uescuntur herili.
O, mulier stat magna fides tua, fiat ut optas,
Quo Chananea repens it sospita filia dicto.
Haud mora per fines transit Sidona syrissos,
Adque decapoleos galilaeaque culta penates,
Quos mare Iordanisque interluit amnis amoenus.
Ecce autem adducunt hominis caput oris, et auris
Expers, hoc et enim nec uox, nec lingua sonabat.
Qui precibus Christo insistunt, ut porrigat olli
Brachia factricesque manus imponat Olympi.
Mox illi populo procul a turbante praehenso
Auribus articulos immisit hiantibus acres,
Osque deinde suo tangens elingue saliuo
Ingemuit, coelo tum lumina sustulit alto.
Imperat, et sanat, simul inquit et effeta Iesus.
Fit subito auditus, uinclis et lingua solutis
Extulit a recto manantes ore loquelas.
Christus ut haec uulgo iussit suppressa laterent.
Et quanto magis ora tenet, tanto illa redundant
Amplius, et gliscit magis admirabile nomen,
Nomen in aeterno quod perficit omnia uerbo.
Deinde Tyberiadis uenit secus aequor, et altum[ERROR: no reftable :]❦
Tendit iter, summoque sedens in monte quieuit,
Huc cunneos montis super ardua dorsa frequentes
Turmatim agmen agens pedibus affluxit Iesu.
Aridus ora quatit sudantia anhelitus ollis,
Multaque proiciunt languentum corpora mixtim,
Supplicibus uotis, alii sistuntur iniquis
Passibus, et manco mutilis et corpore membris,
Exoculatorum, et mutuorum exercitus ingens, page
Quisque dei implorat precibus sibi numen amicum,
Illicet uno omnes oculi curantur in ictu.
Astitit attonitum uulgus, mirantur euntes
Claudorum cunei, stupet et noua lumina caecus,
Mutis uerba fluunt, et Christum ad sydera tollunt,
Et mancus uidet ipse sua intergrascere membra,
Sicque decapoleae fecit deus Israel orae.
Inde uocat socios, illis ac talia fatur.
Me miseret populi, mecum qui perstat Eremo,
Iam triduum, nempe haec plebes ieiuna famescit.
Ne libeat solis hos linquere montibus, ut sic
Deficere impastos uideat uia, sentiat hostis.
Tum referunt, unde haec igitur deserta ministrent
Arte laboratae Cereris tot in agmina quadras
Tanta? quot hi solis saturentur panibus omnes.
Ille quot hic quadrae uestros seruantur in usus?
Respondent septem, nec nullae e gurgite menae,
Tanta duodenae satis est annona cateruae.
Mox iubet in nuda turbas discumbere terra,
Ipse capit manibus cerealia frustra beatis,
Halecemque, patrique suo gratatur, et illa
Diuidit, et sociis populos partitur in omnes.
Approperata ceres fert incrementa secatis
Panibus, exoritur subitis seges optima frustis,
In uerbi uirtute fluens, in se ipsa renascens,
Funditur alma Ceres manibus porrecta sacratis.
Hoc datus inde pari sic ubere piscis inundat.
Non sic apposito praepes in fomite flamma
Flammas lapsa uomit, quum se parit ignea lampas.
Nec tam moseo percussum uimine saxum
Late efudit aquas populo sitiente salubres,
Vt de se mensis generauit in humilibus Halec,
Atque alia ex aliis toties alimenta parauit,
Vt dedit alma Ceres efusa cibaria late.
Ergo ubi cuncta phalanx epulis expleta beatis,
Relliquias lento septem de uimine quallis
Excipiunt, epuli stipant hos fragmine multo.
Millia quattuor accubuisse uirum ordine sexus
Foeminei excepto, et pueris in monte feruntur,
Qui data mirificae sumpsere encaenia mensae. page
Christus ab aerio dimissis uertice turbis[ERROR: no reftable :]❦
Ad uada uertit iter, gerasanque littora contra
Transuolat ad Magedon remis currente phasello.
Appulsum huc pharisaea manus, sauceaque laeua
Mente rogat, crepitatque dari noua caelica signa.
Ille suo responsa ferens a numine dixit.
Vesper ubi primos labenti accenderit ignes
Aethere, uirgineumque efuderit ore ruborem,
Dicitis auster adest in coeli templa sereni.
At mane occiduus quum inuoluerit aera nimbus,
Nubibus et rutilus miscebitur ignis adustis,
Heu male tam cautum tempestas teret Iachum,
Nam crepitu horrendum tristi ruet aethere grando,
Mobile sic coelum facie discernere nostis,
Non tempestatum dignoscere signa potestis.
Improba de coelo gens quaerit adultera signum,
Gethaei signum sed non nisi uatis habebit.
His abiit dictis scelerosa gente relicta.
Nauigeroque iterum transmittunt aequora ponto,
Fragmine nec plenos meminerunt sumere quallos,
Vnus erat panis media quem puppe tenebant.
Hic illos uitanda docet fermenta cauere
Herodis, saducea simul, pharisaeaque longe,
Vt scopulum Scyllae horrendum, et fera monstra Caribdis.
Huc illuc titutabat enim mens immemor illis,
Relliquiae absunt amissae, et cerealia frusta,
Hoc argumentum fermenta subiisse putabant.
Hinc deus occurrit, dubiisque haec mentibus infert.
Quid tepido segnes animae hoc in pectore uoluunt?
Quid uestra haec oblita Ceres praecordia uersat?
Nondum quinque patent panum mysteria? nondum
Millia quinque uirum? meministis an illa deinde
Quattuor et septem? quot stagmina utrinque tulistis?
Non igitur panum, ast hominum fermenta cauere
Vos mea uerba monent. hac est excussa repente
Pectore uoce Ceres, et dogmata sacra patescunt.
Ast ubi non recto Bethsaida littore postam,
Vdaque piscoso subeunt mapalia ponto,
Ecce uir infoelix, oculorum luminis expers
Sistitur, ut praesens hunc numen tangeret, orant.
Quem deus inde manu tulit extra compita prensa,
Huic oculos omni prorsus tum luce carentes
Inspuit, attrectatque simul, mox ecquid in umbra
Cerneret? ille uiros, arbustane uulsa moueri
En ait aspicio, syluae genus instar euntis.
Deinde manus oculis iterum superintulit aegris,
Ipsa quibus coeli circum lux aurea fulsit.
Et distincta locis, patuitque coloribus omnis
Res simul, et spatiis apparent omnia latis.
Qualis ubi caecis nox intempesta sub umbris,
Compta caput nebula, et caligine sustulit atrum,
Tectaque nubifero conuoluit sydera nimbo,
Cuncta latent oculos, tenebris quaecunque premuntur.
Ast Aurora suo quum nubila lumine lustrat
Candida, purpureoque oriens afflauit eoo,
Mox referat, quaecunque nitens iubar eximit umbris.
Sic illum proprias cernentem misit in aedes,
Si uicum intrarit, lingua dat iussa tenendae.
Caesareae porro uenit super arua Philippi,[ERROR: no reftable :]❦
Mons super ingenti qua libanus imminet umbra
Syluifer, undisonum qui longe eructat Orontem,
Panaeam gemino Iordanisque alluit ortu.
Tum sic discipulos scitari coepit Iesus.
Quis proles hominis uulgo, quis fertur origo?
Ioannes, aliis uates super astra flagrantem
Concutiens alto sublatos in aethere currum
Dicitur, ast aliis tuus o, iudaea Sacerdos,
Gentibus, et uates materna addictus ab aluo,
Aut unus nostra quidam de gente prophetes.
Sciscitat, at quo me uos nomine rite coletis?
Concilii columen Petrus respondit Iesu.
Tuque dei uiuo uenerabere numine germen.
Tu quoque Christus ait Simeon Bariona beatus,
Nam tibi non carnis, non sanguinis ulla facultas
Edidit hoc, coelo pater at meus indicat alto.
En tu Petrus ades, super hanc ego condita petram
Templa dabo, aduersus quae non uis ulla barathri
Tartarei inualeat, nec porta insurgat auerni,
Et tibi siderei claues dabo, regnaque coeli,
Et quaecunque rata uirtute ligaris Olympi page
Clauiger in terris, coelo quoque et ipse ligabo.
Sic etiam quaecunque manu soluentur eadem
Iudice te, nec non et me quoque iudice soluam.
Exin iussa dedit, ne cuiquam pandere Iesum
Ausint, hinc solymas moriturum scandere ad arces
Quem sit opus, tum multa pati sub rege nefandi
Concilii, occidi, atque deinde resurgere Christum,
Tertia quum croceo surget Diana cubili.
Concidit audito hoc Petri, turbataque mens est,
Occidi nec enim ualuit comprendere Iesum,
Viribus humanis, aut principe posse sub ullo,
Tantus amor, nec dum illa dei mysteria norat.
Hinc inhibere uolens ipse, et tua condere fata,
Talibus obstitit dictis, atque increpat ultro.
Ne tibi ne tali libeat succumbere fato,
Absit et haec nescis impietas, tibi non erit istud,
Qui Deus es, Christi sic Petrus in aure locutus,
Ausus et ipse docere Deum, et rata fata morari.
At Christus Petro post se conuersus eunti
Sic ait, i me pone Satan, qui scandala demens
Obiicis, humano uenit iste a sanguine feruor,
Non diuina sapit, coeli nec lege mouetur.
Protinus alloquitur socios sic ipse sequentes.[ERROR: no reftable :]❦
Si quis sponte uelit post me ad mea tendere castra,
Accoeptis propriae sese crucis abneget armis,
Acrior inque dies semper mea bella sequatur,
Nam qui praesenti uitae incubat anxius, orco
Occidet, ast animae uolucre qui interficit umbram
Ob mea signa, polis regnabit uictor in altis.
Nam quid lucrari terarum profuit orbem?
Omnia quid magnis domuisse regna tyrannis?
Quum capiant animae dispendia dira peremptae,
Pensari quas fata uetant, uadibusue leuari.
Virginis haec proles superas accincta phalanges
Ducet ouans alte patriis ardentius armis,
Cuique sua dignam dabit hinc uirtute coronam.
Hic etia, nec enim non sunt e stantibus ulli,
Qui prius ac laetum, supremaque pocula libent,
Virgineum germen patrio in splendore uidebunt,
Feruereque aeterni uenientia saecula regni. page
Iamque fere octauo sonipes oriente citatus
Lucida puniceo subigebat sydera curru.
Quum deus humano gradiens in corpore Christus
Ascendit uiridis longe iuga summa Taboris.
Tresque simul comites secum, tria fulmina belli,
Et tria stellifero sublimia culmine templa.
Petrus agens animos luce in binominis astri,
Diua beatifici scandit fastigia montis.
Inuictus luctator adest, atque acer Iacob,
Ardua uictrici ducit uestigia planta.
Atque sacer uates grato candore Iohannes,
Vittifero exultat cui ceruice candida Charis.
Extemplo hos inter diuina eluxit imago,
A facie Christi, uultuque apparuit alter
Lampade phaebea multo rutilantior ignis.
Atque humeris niue candidior defluxit amictus,
Quum sese altiuolis oratio sustulit alis.
Talis in excelsis celebrat modo regna choreis
Coelicolas inter diuino sancta Hymenaeo
Ipse triumphantis succinctus tegmine Lunae,
Et patrio omnipotens exundat lumine Christus.
Legifer ecce autem purum super aethera Moses
Lucidus elisiis uenit reuocatus ab oris.
Et paradisiaca uenit Zelator ab ora
Praeuius aduentu uates in bella secundo,
Quos ubi tum somno exciti uidere micantes
Maiestate uiros Petrus Zebedaeaque proles,
Et Christo astantes in monte, et luce beata,
Et rata decessu memorantes fata propinquo.
Condere tuta uolens hic propugancula Petrus,
Et totum nube et flammis circundare montem.
Tecta paremus ait nostro hic castrensia bello,
Prima dicanda tibi, Eliae altera, et altera Mosi.
Ebrius o, quid ais tali dulcedine Petre?
Non locus hic, aut tempus habet, quod poscis agendum,
Talia promissas nec habent tentoria claues,
Nec tria castra satis, sed erunt tibi multa sub una
Militia, totusque tuis in legibus orbis,
Nec sic uenturo dabitur tibi gloria regno.
O, si te mouit tanta dulcedine Christi page
Mortalis facies momento uisa refulgens,
Si duo coelestes nondum, quid splendor ab ipso
Inter coelicolas aeterna luce redundans.
Corniger interea Moses et flammifer Elius
Excessere dei uisu, et sermone refecti,
Lucida quos nitidae praetenta umbracula nubis
Contexere simul circum, et uox edita nube est.
Ecce meum summo dilectum germen amore,
Quo mihi complacui, quem quilibet audiat unum.
Hac ubi uoce pater superintonat, haesit Iesus
Solus ibi, at comitum trepida formidine membra
Lapsa ruunt, gelidus coit in praecordia sanguis,
Procubuere solo, facieque haesere iacentes,
Donec eos tactu cum uoce attollit Iesus,
Et summo pulsa formidine uertice sistit.
Apparet solito formae decus ore uerendum,
Apparet sine nube dies, atque umbra recessit.
Vnde pedes referunt, et dum se monte reducunt,
Imperat his Iesus, ne dicere protinus ulli
Visa uelint, donec deus in sua membra resurgat.
Postquam alto de monte pedem deuenit ad imum,[ERROR: no reftable :]❦
Grataque discipulis retulit consortia Christus.
Quos ingens toto cicundabat aequore turba,
Et falsi indomito resonantes murmure mystae.
Hos inter medius, atque haec super agmina postquam
Astitit, attonito populus stupet ore pauescens,
Pars cursu festina uenit, Christumque salutant.
Ecce uir interea supplex inclamat, Iesu
Te precor unigenum (si fas) mihi respice natum,
Menstrua quoi horrificos nascenti luna labores
Attulit, inque furens miserando pectore Daemon.
Hunc saepe in fluuium, saepe hunc proiecit in ignem,
Gutture saepe etiam comprenso strangulat aherens
Clamore horrendo, uocemque obturat, et aures,
Alliditque solo, raptumque in puluere uersat,
Dentibus infrendens, et spumeus ore, saliuat,
Discerpitque fremens, atque arida dissipat ossa.
Hunc ego ut ante tuos luctantem, et torua tuentem
Nequicquam sistens spe sum frustratus inani.
Christus ad hos, animi gens o, peruersa rebellis, page
Quatenus hos patiar populos? gentemque nefandam
Quatenus inter ero? Quin huc mihi sistitis illum?
Nec mora ductus adest, et spiritus ater in ipso
Tendit agens hyemem, totusque inuoluitur umbris
Tartareis, agitatque graues in corpore pugnas.
Sternitur infoelix, et uerberat artubus artus
Ipse suos, terram subter fera pectora tundit,
Spumeus et siccis albescit faucibus humor.
Herbida non aliter carpenti prata iuuencae
Virus ubi incussit morsu mala uispera acuto,
Tabida laetifero percurrit membra ueneno
Protinus atra lues, illo gemebunda iuuenca
Concidit, et tremulis arentem spargit arenam
Calcibus, et lentam despumat ab ore saliuam.
Christus at exquirit pueri de patre, quotennis
Coeperit infoelix uexari talia passus?
Ille refert, hic ipse mala sub origine casus
Contigit, infantem saepe impetus egit in undas,
Saepe etiam rapidos moribundum misit in ignes,
Si quid habes, succurre precor succurre misertus.
Gratior hinc Christus, uultuque benignior inquit,
Credere si ipse potes, fidei modo concipe robur,
Omnia credenti fieri quia posse probabo.
Exclamat lachrymis genetor suffusus obortis,
Credo equidem, mea namque iuuas incredula corda.
At pius ut uidit concurrere concita Christus
Agmina fusa globis populi turbante tumultu.
Increpat, atque minis euerberat acribus ausus
Daemonis immanes, ac dictis talibus arcet,
Surde, rapax, et mute latro procul eminus exi
Inde, nec introeas huc amplius. ille tremendis
Vocibus horrenda intonuit, coelumque remugit,
Discussosque furens e corpore prodit, at ille
Decidit exanimi similis distentus arenae.
Quem Christi porrecta manus tellure leuauit
Incolumem, patriqui bonos dat munus in usus.
Hinc abit, inque domo penitus se condit Iesus.
Quem secretus adit sociorum caetus, ut ipso
Ediscant causas, et iniqui proelia Martis
Daemonas (ille docet) fidei fugat ignea uirtus, page
Sed demissa fouet, Quin si conferbuit ardor,
Illa potest altos educere trans mare montes,
Trans quodcunque uoles, regnatque per omnia uictrix.
Quum praecepta quidem feceritis omnia uobis,
Dicite, quod serui, quod inutile degimus aeuum.
Nos arctabat opus, quod fecimus. hoc genus orci
Non uis ulla potest, non altera trudere uirtus.
Sola sed altiuolis oratio concita pennis,
Per pia facta, fames, rerumque euicta cupido.
Admiranda quidem diuino ex ore, manuque
Verba et facta fluunt excelsi plena decoris.
Vt bello accinctus galilaeis acer in aruis
Astitit, et socios in praelia Christus agebat,
Et detrectantes belli concussit habenas.
Incipit, haec uestro mea figite pectore dicta,
Est prope quod recinunt in fatis affore tempus,
Quo deus et proles hominis tradenda recumbat
In cruce ui regum scelerata caede peremptus,
Rursus et ad superos deuicta morte redibit,
Tertia quum ueniet roseis Aurora quadrigis.
Tristibus haec animis, uariaque ambage coquebant.
Vt uero subiere procax tua tecta Capharnas,
Et uectigalem Petro petiere didragmam,
Quo meditante loqui, prior hunc praeuenit Iesus.
Dic modo Petre tuae quae sit sententia menti?
Regia num proles, aut extera iure tributum
Pendeat his terrae dominis? ille extera, Christus
Rursus ait, proles igitur stat libera regum,
I, modo, littoreasque hamum demitte sub undas,
Nos et enim sic esse decet procul obiice litis.
Tum tibi piscis aquis qui primus adhaeserit hamo,
Tractus et argento de gurgite fulserit armo,
Hunc cape, quem inuenies medio tunc ore staterem,
Ille mihi, sitque ille tibi uectigal, et ipsum
Pro me teque dabis, tali et procul ex me censu.
At dira ambitio nigrantes sustulit alas,
Infernumque chaos, tenebrosaque tartara mouit,
Ausaque coelestes in proelia poscere diuos
Aura illam, leuiumque ingens attollit honorum
Pluma uolans atque hac altum super aethera fertur. page
Praecedit liuor, sequitur contentio, miscet
Omne nefas circum, totis discordia castris.
Haec in discipulos occulti praelia Martis
Intulit, in sacras bellum molita cohortes.
Hoc adeunt Christum, et tentoria milite complent.
Cuius apex extat coelestibus altior astris?
Nec regno coeli praestantior eminet alter?
Talia dum tractant, et iniquo Marte laborant
Discipuli, inuictis hostem dux impulit armis
Christus, et efusam reuocat sub castra cohortem.
Tum sic efatur, si quis certamine nostrae
Militiae primus uult praesse praeesse , nouissimus esto.
Omnibus et belli sociis erit ipse minister.
Paruulus inde puer medio quo stabat Iesus
Sistitur, hunc tensis inquit complexus in ulnis.
En huius pueri nisi quilibet induat instar,
Alta haud ille meo celebrabit templa triumpho.
At quo par pueri se deiicit amplius, illo est
Altior, et celsis praestantius eminet astris.
Si quis et hunc talem (nostrum quia nomen honorat)
Suscipit, ille meo me nomine suscipit ipsum.
Tunc anima sacer, et sublimi mente Iohannes
Feruidus hoc inquit, quidam est, quem uidimus ipsi
Daemonas arcentem depellere nomine Christi,
Nos tamen haud sequitur, prohibere ne talia fas est?
Ne prohibete uiri, mea nomina quisquis honestat,
Et uirtute ualet, mox haud mihi derogat ille
Christus ait, nam qui non obstat, fautor habetur.

Dedicatio Doni secundi ad / Matrem Pietatis.
Coelitum regis generosa Mater,
Fontis aeterni pietate manans,
Quem paris Virgo, supero et fruendum
Fundis Olympo.
Filium summi Genetoris ex te
Quem colunt regem superi, Patremque,
Teque regina et genetrice diuum
Numina gaudent. page
Dedico donum tibi iam secundum
Quod tibi nostrae cecinere musae,
Suscipe, aeternum et dea da fauorem
Grata precamur.

Iacobi Boni Racusaei, Donum Tertium / Pastoralis Tibiae Matri Scientiae / Dedicatum Scientia.
Atqui tyrones a nostro auertere bello
Militiam quicunque meo iam Marte sequuntur,
Ausus erit, (sarmenta nouae diuellere pubis),
Tutius ille daret saxo sua colla molari,
Recte appensa, mari, nigroque uoranda profundo.
Heu miser in tantis terrarum cladibus orbis,
Tot mala deuoluant in te tibi fata necesse est,
Vae tibi tot scelerum gurges, et criminis author.
Si pestis tam tetra tuos afflauerit artus,
Heu fuge, ne penitus contagio serpat, eadem
Sin forte est comprensa manus tua, pesue laboret,
Tolle cito, mutilus neu membro horresce reciso.
Sydera nam melius trunca metabere dextra.
Seu pede, quam manibus, pedibusque sub alta residas
Tartara cum geminis, flammis sine fine cremandus.
Quin tuus hic oculus si recto obliquat, eundem
Tolle, spectaclum procul abs te reiice nefandum.
Nam coelum melius super exaltabere luscus,
Lumine quam duplici tristem trudare per orcum.
Immortalis ubi trepidantia uiscera uermis
Aeternum lacerat, rediuiuaque uulnera rodit.
Quae rotat et phlegeton, flammisque horrenda gehenna
Semper inextinctis in amaro gurgite uoluit.
Ergo nec unius temnenda est gratia lixae,
Cuius ut ante deum summis micat Angelus astris.
Filius ipse dei peperit quem candida sancto
Diua sinu terris, coelo descendit ab alto,
Reddat ut id superis, periit quod ab aethere lapsis.
Alia paeoniis dum pharmaca uiua redundant[ERROR: no reftable :]❦
Artibus aegrotos inter, uitalis origo
Christus, inefandae diues thesaurus Abyssi, page
Attrahit elumbes animae langore cateruas.
Qualis ubi languet terris seges arida siccis,
Sole sub ardenti calamos decuruat inertes,
Et simul omne sitit uacuum, et sine fruge cacumen,
At simul ac uenit optatis nubibus imber,
Tum saturata nouo turgescunt germina succo,
Stant altae segetes, uiridesque ad sydera culmi
Attollunt animos, et lactea semina surgunt,
Carduus at sterilisque interstrepit asper auena.
Talis ubi uitae fons irrigat intima sancto
Corda uirore piis, quibus inuidus obstrepit orcus.
Dixit ad haec ardens hominum Claementia Christus.
Quis centum qui pascit oues iuga montis ad alta?
Qui si ignara uiae, si capta errore maligno
Sola uel una petit, dubio procul ire relictis
Omnibus actus abit, dum te uaga et auia quaerit
Per deserta uocans syluestria, Qualis ad undam
Strymoniae Euridicen deserto in littore ripae
Dum uocat amissam fleuit miserabilis Orpheus,
Ast ubi eam tristis dumeta per aspera syluae
Inuenit laceram, et defletam montibus altis,
Euulsum proprios gaudens imponit in armos,
Atque domum ueniens in ouilia laeta recondit.
Non secus instructis capitolia ad alta trophaeis
Romulidae exhausto belli sudore redibant,
Quum gratabundi late affunduntur amici,
Duxque diem celebrat spoliis, et honore superbus.
Tot uel ab unius sunt gaudia pectore diuis
Crimen ob excussum, conuersaque numina menti,
Quotque minus uno iustorum ex agmine centum.
Nempe et uirgo decem drachmis dominata, uel una
Amissa accensis euerterit atria lychnis
Tota, nec ulla datur requies, nec cura remittit,
Donec ea inuenta, ut uictrix exultet Amazon,
Quum uidet exuuiis hostilibus agmen onustum,
Quum uicina cohors et amica caterua frequentes
Gratatum ueniunt, illa et se tollit ouanti
Milite, talis erit redeuntis ouatio Christi
Ad superas anima inuenta subeunte choreas.
Egregio quodam fuerant duo principe nati, page
Nec simul in patrio uoluerunt uiuere regno.
Alter enim natu iunior compellat honesto
Ore patrem, poscitque dari tum quicquid habere
Iure potest, et utrique pater dat habere semissem.
Nec post multa dati prolapsa est temporis aetas,
Iam minor ire parat, collectaque sarcina secum
Prouehitur, longasque procul secessit in oras.
Dissipat inde suam penitus rem prodigus omnem.
Dillapidata malo postquam res corruit usu,
Ecce inopina fames illas incesserat oras,
Illum pauperies, rerumque oppressit egestas,
Qua cuidam regni illius compulsus adhaesit.
Mittitur hinc in rura sues ut pascat, et idem
Ora sub excussa quaerens inhiantia quercu
Glande uel arenti siliqua, nec habente legumen
Implere, et talis derat sibi copia mensae.
Colligit hinc, miser ipse sua se mente educit,
Atque ait, heu me saeua fames hic conficit aegrum,
At patris alta mei quantis exuberat aula?
Surge, age, et ipse tui propera genetoris ad arcem,
Dicito o, pater alme tibi hac peccauit adulter,
Qui peccans in te colestia numina laesi,
Fex tua, non et enim nati me nomine dignor.
Fac rogo seruorum dignum mercede tuorum.
His ubi se stimulat dictis, et concitat ardens,
Carpit iter dextrum, citus altaque in atria pergit.
Hunc pater ut summa longe speculatus ab arce est,
Sensit et ipse sui nomen miserabile nati,
Continuo commota pii sunt uiscera cordis.
Protinus accurrens extensis irruit ulnis
Languida colla super, chari super oscula nati.
Cui natus, pater alme tibi hic peccauit adulter.
Et peccans in te coelestia numina laesi
Fex tua, non et enim nati me nomine dignor.
At pater ad famulos inquit, stola prima feratur.
Quo meus eniteat puer hic indutus amictu,
Anulus in digito orizo sibi fulgeat auro,
Et soleae plantas, et furas pettasus ornet.
Ducite mox uitulum pinguem, laxata saginis
Victima mactetur, dapibusque epulentur opimis, page
Nam meus hic natus miseranda a morte reuixit.
Et defleta redit mea iam mihi reddita proles.
Exin indulgent epulis, et natus agreste
Exercebat opus senior, qui rure manebat.
Iamque domum ueniens, et proximus interuallo
Audiit a longo, resonantibus atria tectis
Feruere Therpsicore, choreisque canentibus, unde
Aulicus hic patriis accitus ab aedibus hospes
Quid noua musa uelit petitur, nouus arce choraules?
Is ait, aduenit tuus hic germanus, et ipsi
Mactauit uitulum multo pater ubere pinguem,
Huius ob incolumem reditum, miratus abibat
Ille pedes referens animo indignante retrorsum.
Quem pater egressus mitis rogat ore benigno.
Ille ait, en tota famulor tibi mente tot annis,
Nec mandata pater tua filius irrita feci,
Et tamen haud unquam ne haedum mi sponte dedisti,
Vna cum ut semel ipse meis epularer amicis.
At tuus hic postquam laxas emisit habenas
Luxuriae, et totum diffudit filius assem
Scorta nefanda super, super aluum, atque ore uoraci,
En redit, occiso uituloque indulget opimo.
Tu mecum, tu semper ades pater inquit, et omnis
Res mea nate tua est, epulum, musamque sonantem
Concelebrare decet cantu, et gaudente chorea,
Nam tuus hic frater stygii canis ore trifauci
Ereptus, uitae et superis est redditus astris.
In te si frater peccauerit, argue fratrem,[ERROR: no reftable :]❦
Solus adi solum, quod si te mente tenaci
Audierit, ualde hoc fratris laetabere lucro,
Sin, sit adhuc unus fraterno in crimine testis,
Seu duo, constat enim per tota sententia testes.
Nil si proficies, sic et conabere frustra,
Dic speculatori, et causam committe seuero.
Cui nisi parebit, tibi mox ut publicus esto.
Ille quidem quicquid terram super alliget, arces
Aetheriae stringent, et quicquid soluet, in iisdem
Soluetur, rursus si par consenserit unus
Vos inter, fiet uobis quodcunque petetis,
Hoc meus ipse pater summi dabit auctor Olympi. page
Nam quacunque meo par, aut sesqualter inhaerent
Nomine, tunc ibi sum medius, ceu sydus in astris.
Quem fraternus adit princeps, ac talia fatur.
An quoties in me commiserit, impia fratri
Crimina dimittam toties? iuuat, et mage censes,
Figere postremam septeno in crimine metam?
Quoi deus, An nostri precium metabere amoris?
Et libet inde Cephas ullos praescribere fines?
Crimina non inquam septem, se lapsa per orbes
Quae reuoluta ruunt septenos saptuagenos.
Ergo est astriferi regalis curia coeli
Regis habenas instar, qui dum subducere mandat
Rite suos famulos summas ratione patentes.
Et primo decies quem mille talenta premebant
Debitor occurrit, sed quum soluisse nec unum
Posse uidet, subito propria cum coniuge iussit
Et cum prole uirum uendi, lectumque, laremque.
Procidit ille genu duplici, regemque rogabat
Inducias, spatium tanto, requiemque furori,
Omnia quae refero tibi rex accoepta rependam.
Tum pius ipse suo perculsus pectore princeps
Flectitur, et misero iubet effera soluere uincla.
Liberat et toto depressum foenore seruum.
Hic uero ingenti regis se munere postquam
Iam superesse uidet, uelut enatat aequore summo
Naufragus, alta graui quem gurgite merserat unda.
Mox tabula fluitante leuem superhaeserat assem,
Et simul adnantes tactu procul asseris arcet,
Quin proculcat aquis, et ab aequore deprimit alto.
Atque leui ceruice iugo uolat ille soluto.
Mox huic et quidam fit debitor obuius ipsi,
Qui soluisse quidem centena denaria multo
Tempore debebat, prenso cui gutture fixis
Vnguibus, ut capto lepori canis acer inhaesit,
Debita redde mihi, iam iam mihi reddita redde.
Procidit ille genu, miseranda et uoce rogabat
Inducias, spatium tanto requiemque furori,
Omnia quae refero tibi mox accoepta rependam.
Subsilit ille ferox, et durius asper adangit,
Donec carceribus missum detrusit opacis, page
Debita donec eum ad summam soluisse coegit.
Regia quo magni commota est principis ingens,
Omnis enim infremuit facinus super aula nefandum,
Degenerem, ingratum, et crudelem nomine dicunt.
Acciri ex templo rex hunc iubet ante tribunal,
Tunc his increpitat dictis, hacque obruit ira.
Degener obprobrio cui mens imbuta proteruit,
Pessime serue animo magis effere tygride saeua.
Siccine te orantem me condonasse decebat
Aere meo? sic ipse tuo mihi fratre rependis?
Reddite lictori sceleratum in uincula seruum,
Sumat ut immani meritas pro crimine poenas,
Donec ibi omne mei pondus persoluerit aeris.
Sic meus, ex animo nisi fratribus omnia uestris
Debita laxetis prompte, pater ille seuerus
Vos dabit igniuomi tetricis lictoribus orci.
Hisque peroratis sermonibus exit Iesus,[ERROR: no reftable :]❦
E genesaraea iudaeam migrat in oram,
Trans mare, Iordanis turba comitante per aequor,
Multaque tum uariis curauit corpora morbis.
Ecce noua interea pharisaica fraude caterua
Affuit, et tetri uersutia Daemonis audax,
Coeca dolo intentant, et proelia uoce lacessunt,
Et laqueos quaecunque daret responsa parabant.
Sic ergo incipiunt scitari oracula Christi.
An quacunque licet causa suadente marirum
Soluere uincla tori? connubi scindere iura?
Haec laquei fraudisque malae Sapientia uictrix
Dat responsa, locum nec fraus inuenit in ipsis,
Quae diuina docent ea uos an scripta legistis?
Namque opifex hominem primaque ab origine sexus
Fecit utrumque iugem, qui uertice fatus ab alto est.
Teque tuus coniunx uxor dulcissima propter
Linquere non dubitet matrem procul ipse, patremque.
Haereat ut tecum, sint et duo corpore in uno,
Nec duo iam, sunt una caro, sunt sanguis et unus.
Quos diuina ligat, non lex humana resoluat.
Transigit haec arguta malam sententia fraudem,
Ac uelut acta manu mortale phalarica pectus.
Hac sunt mosei diuortia rupta libelli, page
Euersumque nefas, efractum iuris asyllum,
Argumentum ingens scelera ad maiora cauendum.
Permissumque malum, uenerem quod iungat iniquam,
Non quod primaeua fuerit sub origine iussum.
Ergo et sancta piis statuit decreta maritis,
Quid qui uxore sua (fuerit nisi adultera) longe
Dissidet, atque aliam ducit? moechatur, idemque
Dimissam quicunque malo sibi iungit abusu.
Ad noua discipuli Christi mandata reclamant,
Causa hac stante, uiro ducenda haud expedit uxor.
Talia Christus eis enunciat, atque ita fatur.
Haud quaquam id capiunt, nisi quos fouet ardor ab alto.
Sunt quos eunuchat matri natura sub aluo,
Sunt et quos hominum manus euirat, aulaque regum,
Sunt et syderei quos continet aetheris ardor
Candidus, et summi dulcedo et feruor amoris.
Qui ualet hoc capiat, medio stat laurea campo.
Quum multi glomerant agmen puerile parentes,
Factricesque manus, et uerba potetnia poscunt.
Tum Christo astitere, illos auferte molestos
Discipuli increpitare, et Christo arcere labores.
At Iesus, sinite huc, et ne puerile uetate
Agmen ab amplexu nostro, cessate morari,
Talibus astriferum uia lactea pandit Olympum.
Hoc dicto pueros ardentibus applicat ulnis,
Amplexuque fouet, tum uerba potentia coeli
Successu canit ex adytis, mox inde recessit.
Prodierat subeunte uiam quum principe Christus[ERROR: no reftable :]❦
Poscitur a quodam, quae sint noua foedera uitae,
Suppliciter sed enim sic ille rogabat, honesta
Quae bonaperficiam bona perficiam ? mihi tu bone consule Rabbi,
Regna quibus superum, superum quibus astra tenebo,
At Iesus nemo aetherio nisi magnus Olympo
Stat bonus Architens, an tu me hoc nomine poscis?
Si uis sydereos superexaltarier orbes,
Regnaque cum superis aeterna habitare choreis,
Haec mandata tibi custodi, et cognita serua.
Non homicida tui fueris, nec fratris adulter,
Furta, latrocinia, et falsa fuge crimina testis
Ipse, pio cultu proprios uenerate parentes, page
Sicque colas fratrem, ut tibi corpore membra coorta.
His ille auditis respondit talia diues.
Omnia seruaui haec teneris apprimus ab annis.
Quid mihi restat adhuc? (id Christus amabile quamquam
Sit dictu) tamen hoc iuuenem contristat auarum.
Ecquid adhuc? unum tibi dest, age, uende beata
Praedia, rura, domos, est et tibi quicquid in armis,
Quicquid iure tenes, id in aeris pondera confles,
Quae super efundas inopes, haec Arca tenebit
Thesauros tibi iam coelestibus abdita regnis.
Hinc propera mea post uestigia, concidit alta
Spes animo tristi iuuenis, quia principis usui
Diuitis assueto tum formidabilis esset
Pauperies, igitur Christo fugit ille relicto.
Non secus ac fluxis opibus quum nauis onusta
Parua sed immensum pelagi traducere marmur
Audet, et aurigae dociles detractat habenas,
Iussaque praecipiti rapida et secat aequora cauro,
Tum super illis tumidum mare fluctuat undis,
Dumque ratis nec fundit opes, nec sustinet undas,
Dum fugit in praeceps, alto hanc mare uortice sorbet.
Christus ob hunc casum iuuenis sic inquit amari.[ERROR: no reftable :]❦
Ardua, difficilis uiaque aspera, plenaque duris
Panditur obiicibus, quo curit diues auarus.
Quem tam porta caput coeli, quam nautica funis
Transit acum, pressos onerataque bellua postes.
Rara salus, arctuque aperit uia recta foramen.
Haec sociis horrenda suis, et mira uideri,
Nec iam in procinctu spes amplius esse salutis.
Nam quis opum non ui, non fuluo tangitur auro?
Postquam res socios grauis haec peruasit, et horror,
Hosque salutari respexit lumine Iesus.
Sic dea syderei Claementia temperat oris.
Vnus ad aetherium patet uni ascensus Olympum,
Peruius haud ulli, nisi quos data gratia tollit.
Per se qui nequeunt, illuc duce numine tendant.
Quoi pia magnanimi prudentia principis inquit.
O, lux Israel, populi dux inclyte sancti,
Caetera deserimus si te, et tua sola secuti
Castra, quid hinc nobis? quae praemia digna rependes? page
Ille refert, Amen uos me, et mea castra secuti
Progenie surgente noua, quum uirgine natus
Maiestate potens in coeli sede sedebit,
Vestraque subter erunt duodena sedilia iuxta.
Stabit et Israel uobis censoribus omnis,
Et duodena tribus duodeno iudice subter.
Et quicunque lares patrios, agnataque linquent
Germina utroque procul sexu, et quibus illa per auras
Luminis, auctores accoepto semine surgunt.
Et connubia laeta, et dulcia pignora, et agros
Vbere frugiuomo undantes, haec Marte gerentes
Munia pro nostro me propter, centupla cornu
Copia multifluo, diuinaque uita beabit.
Vltima prima futura, nouissima prima futura,
Multa deos inter coeli regione recumbent.
O, spes o, mihi luce fides praeclarior omni,
Te sequor, atque trahor, nostrae es quia firma salutis
Anchora, me totum, ne dum mihi quicquid ubique est
Linquere non dubitem, licet et mihi mille dedisses
Imperia, et uitas, pro te haec tibi cuncta resigno,
Omnia nam longe supra mihi sufficis unus.
Suscipe dona libens, et nostram dirrige mentem.
Est igitur coeli regno similanda facultas[ERROR: no reftable :]❦
Oeconomi, qui luce recens albente diei
Prodiit agrestes operas impendere Baccho,
Et dare mercedem iustam, preciumque labori
Impenso, aera decem nummo conuenit in uno,
Vitibus horrentem sic hos immisit in agrum,
Prodiit ast iterum dum ferueret hora diei
Tertia, et ante cadunt altis qua montibus umbrae.
Tunc alios platea, circoque astare forensi,
Vtque uacare uidet, sic imperat, ite secundi.
Vos quoque cultores cultoribus addite primis,
Iustaque nec merces, nec uobis praemia derunt.
Hinc alacres abeunt accincti agrestibus armis.
Rursus adhuc altas ut sol conscenderat arces,
Et sextam, nonamque fere penetrarat in horam,
Fecit idem, terit atque aliis cultoribus agrum.
At porro undecimam circa, quum uesper ad undas
Tendit, et oceani mersus strepit aequore Titan, page
Exit, et hic uacuos operis inuenit agrestes,
Hisque ait, hoc totum cur tempus inane trahetis?
Ii uero has operas nobis non exigit ullus.
Ite igitur, nostris et uos quoque uitibus addo,
Ne qua uacent per inane meae momenta diei.
Postquam sera rubens accenderat Hesperus astra,
Ecce gubernator domini, cui uinea paret,
Missus adest, operasque suo citus euocat agro,
Mercedemque refert, et praemia pacta repensat.
Vltima prima uocans, et prima nouissima soluens.
Vt uero undecimae primi uenere coloni,
Quilibet aera decem nummo suscoepit in uno.
Mussitat oeconomum contra, quoi talia dicunt.
Hos ne pares, unam qui sole cadente per horam
Sic coluere solum, nobis fecisse decebat?
Aestus inaequalis quibus est, et pondus iniquum
In precio, longae quae nos pressere diei.
Ex iis sic uni dominus respondit, Amice
Nulla tibi per me facta est iniuria, nullum
Dedecus, ex nummo merces est pacta diurno.
Vade, age, carpe tuo quae sunt promissa labori,
Huic quoque par soluisse uolo, me namque decebat
Dona dedisse, meus quae fert thesaurus abunde.
An tuus hinc oculus uisu est obliquus iniquo,
Quod bonus esse uolo, superest Claementia iusto.
Sic caput est cauda, sic iuncta nouissima primis,
Aeternusque suos et circulus exit in axes.
Quum pater aetherii multos arcessat Olympi,
Quattuor humani reuocetque a partibus orbis,
Haud tamen electos inter nisi pauca recenset
Astra, nouo quae sint olim lucentia mundo.
Haec ubi dicta fuit diuina parabola, rursus[ERROR: no reftable :]❦
Coelicus hanc aliam princeps orditur Iesus.
Vir locuples multo praediuitis ubere campi
Vrbe fuit, cui rura super, super aruaque multa
Villicus acer erat, sed auara fraude notatus
In dominum, frugesque omneis decoctor heriles. page
Pectore quae postquam domini sunt acta per aures,
Protinus acciri iubet hunc, ac rure uocari.
Quem petit, et dictis his asperat ore timendo.
Quis tuus hic rumor? quo crimine uerberat aures
Haec tua phama meas? qua nostros auxeris agros,
Fare, age, redde mea quicquid ratione teneris,
Finis adest, mihi namque tuae sat fraudis abunde est.
Ille malo mentis prauae stimulatus ab usu
Consulit, et tacito secum sub corde uolutat,
Quid faciam? si finis adest, iam rura ualete,
Quae mihi tollet herus. Non hoc mihi sanguine uires
Sufficiunt, aut robur adest, ut agrestibus armis
Accingar, ualidis et sim comes ipse colonis.
Aut ego mendicem mihi nota per atria supples?
Heu heu iam roseo manat mihi sanguine uultus,
Mensque inopum fugit horrendos insueta labores.
Nescius haud ego sum, quae sim facturus, abactum
Me decet ire domos, et limina grata meorum,
Munere quae nostro mihi non inuita patescent,
Hoc ubi consilium decreuerat, aduocat omnes
Fruge palam domini obstrictos, atque aere grauatos.
Cuique uiro minuens, et debita cuique recensens.
Primus palladiae centum debebat oliuae
Quos pinguis dat bacca cados, huic ille remittit
Dimidium, et cauto ualidas dat habere tabellas.
At totidem carros regali cereali fruge secundus
Siue choros tritici, quinta quem parte relaxat,
Huic quoque dat tabulam fraudi munimen habendam.
Plurima dona suos sic debita fecit in usus,
Spe tali calidus, re se quoque fulsit herili.
At dominus serui non aspernatus acutum
Consilium, laudat prudenti pectore factum.
Filius est inquit furui prudentior orci,
Sorte sua, aetheriae quam coelica germina lucis.
Si sapitis, uobis inquam, quod amica parare
Pectora profuerit locupletis ab ubere ditis.
Vt quum uester honos labentibus effluet Annis,
In sua coelicolae ueneranda palatia ducant,
In noua uos alimenta uocent aeternaque diui.
Qui mihi fidus erit paruo, simul illeque magno page
Fidus erit, Contra pariter non fidues habetur.
Hic aliena uorans, illi sua quis bona credet?
Nam qui pellaci thesauro perfida ditis
Corda gerit, nil plus illi dabit aetheris auctor.
Talis ab aeterno dum lumine fulgura uibrat[ERROR: no reftable :]❦
Diues inexhausti fontis Sapientia Christus.
Aspera corda ducum populi, quibus improba pectus
Vrit auarities, et hypocrisis inflat inanis,
Derisu Christi decus immortale profanant.
Haud minus hoc Christus sic mente coruscus ab alta
Fulminat, et iaculis his nubibus intonat atris.
Sic te teste tumes? Et iudice magna uideris
O, Babylon? tenebris et inani mersa profundo.
Qua te cunque feras, quacunque tegare latebra.
Et licet informem uariando Prothea uincas,
Ipsa pates, oculisque dei, manibusque teneris.
Et quaecunque tument hominum, quaeque alta uidentur,
Est pater exosus. Trifidi iuga fulguris ictus
Horescunt, altae trepidant a fulmine turres.
Lex autem uatumque furor qui uenit ab alto
Principe, uenturum cecinit quem pagina diues,
Vsque cruentatum scelerata caede Iohannem.
Quidam diues erat, quoi purpura mollis amictu
Desuper ardebat tyriis saturata saliuis,
Mollibatque leuem circundata bissina tactum.
Inque dies epulum lautis adolere coquinis
Semper erat studium, mensamque nitescere gaza.
Nec distabat inops procul, et rerum omnium egenus
Lazarus a ualuis, et limine diuitis aulae.
Quoi quamquam sanie squallenbant ulcera toto
Corpore, nulla tamen misero fomenta iacenti,
Et uentrem saturare fame cupiebat hiantem,
Vel micas libare Naballis ab ore cadentes.
Sed non infoelix ullum solamen habebat,
Hoc praeter, nam membra canes non sola sinebant,
Quin aderant putrem lambentes ulcere tabem.
Tum pater omnipotens sortem miseratus amaram,
Debita maturis immisit funera fatis.
Lazarus emicuit difracto carcere liber,
Excoeptus superis fertur super alta maniplis page
Lumina, foelicique sinu circundatur Abrae.
Occupat et finis, diuersaque fata Naballem
Praecipitant, ruit infoelix in tristia ditis
Tartara, terribili quem deuorat Orcus hiatu.
Interea poenis ultrix accincta gehena
Dum furit aeternis, illumque exercet abunde.
Dumque aeterna bibit puteo tormenta profundo,
Vertitur, ex imoque oculos attollit abysso.
Et procul elisiis Abramum uidit in oris,
Tuta sinu largo, et peramoena uireta tenentem,
Foelices animas, fortunatosque recessus.
Te quoque se quanto mutatum lazare uidit,
Et sero agnouit transacto tempore frustra.
Tum cruda exclamat, uocemque emittit inanem.
Abra pater precor o, tanti miserere furoris,
Mitte tuum, neue hic nostras horrescat Erines
Lazarus, extremum digiti tenus alluat unguem,
Frigida quo nostro distillet gutta palato.
Namque nimis crucior flammis, et torqueor igni.
Quoi pater o, fili bona te coepisse memento,
Dum tibi uita comes, contra mala plurima coepit.
Qui modo laetus agit foelicem Lazarus annum.
Tu uero tormenta bibis, quibus igneus ardes.
Nos hanc (anne uides) quos separat ardua moles,
Quod stat utrinque chaos, et robore funditus haeret.
Non hinc fas nobis, nec copia transfera monstra
Ire datur, uos inde loca haec nec adire piorum.
Haec super infoelix euoluit, et irrita iactat.
Te precor ergo pater, mitte hunc ad syderis oras,
Vt male nota mei genetoris in atria pergat,
Nuncius, his et enim fratres mihi quinque supersunt.
Arceat heu miseros Acherontis ab ore uoraci,
Haec quoque ne sub dira ruant incendia coeci.
At pater, est Moses, sunt illis lumina uatum,
Audiat hos, quicunque petit se uera doceri.
Non sic non pater Abra, sed huic qui nuncius ibit,
Aut illi ad superos dubio procul omnia credent.
Nam quae audita tepent animis, ea uisa calescunt.
Visa fidem faciunt, experto credere fas est.
Haec simul et tormenta sonant ex ore, lacuque page
Tartareo, simul haec habuit responsa suprema.
Mosea si et uates, qui sunt oracula coeli
Audita aerii discerpunt irrita uenti,
Haud alia euenerint his qui de morte redibunt.
Talia diuersis ultro citoque ferebant
Verba locis, Abram superis arrisit in oris,
Te quoque ridentem uiderunt Lazare campi
Elisii, laetumque deo Poeana canentem.
At fera derisum laniarunt monstra Naballem,
Aeternum et laniant suffragia uana petentem.
Vox ea dum Christi diuinitus ore tonaret,[ERROR: no reftable :]❦
Trans uada Iordanis baptisma sonantia sacrum,
Manantem Ambrosiam coelesti fonte bibebant
Discipuli, ardebat Bethania diua cupito
Igne sitis Christi, qua Lazarus aeger hiabat,
Assiduam patiens iuuenili in corpore febrem.
Instabant circum geminae pia cura sorores,
Et dominum quo tota salus et uita recumbit
Vocibus assiduis ardenti corde petebant.
Notaque per missum faciunt haec pauca Magistro.
Lazarus ecce tuus (quem diligis) accubat aeger.
Haec responsa dedit Christus deus auctor amoris.
Huic quod utraque soror, quod frater amabilis esset.
Aeger ab interitu fatis inhibetur amicis,
Gloria quo celebrisque dei uolitabit in ora.
Post hic adhuc binis uoluit superesse diebus.
Rursus idumaeas socios uocat ire per arces
Inuiti sed iussa ferunt, et frena retractant.
Hoc animis timida in praecordia calcar adegit.
Nonne dies horas bis sex agit aethere in alto?
Tunc illesa suo uestigia tramite tendunt,
Quum mundi nitidam cernunt a lampade lucem.
At quum nox atra tellurem inuoluerit umbra,
Quum coelum densas intexerit omne per alas,
Quae uia non coecas multo tenet obiice fossas?
Quis non incautus terram teret? ille ruina
Tum duce tendit iter, quum celsi est luminis expers,
Haec ubi, tunc alio dubias agit ordine mentes,
Et reuocat sermone uiam, sic deinde locutus. page
Cultor amicitiae nostrae modo Lazare dormis;
Te peto, ut euigiles, ut te meus excitet ardor.
Hoc socii audito referunt uno ore uiritim.
Ergo erit incolumis, si dormit Lazarus. illis
Tunc manifesta facit fata, et quibus occubet umbris.
Se gaudere uiri quod funere destitit absens,
Ob fidei testanda suae monimenta futurae.
Te Simul hinc funesta petit Bethania Christus.
Didymus hortatur socios in funera Thomas.
Iamque suo coetu Christus comitante per arces
Venit, oliuetis et quae iuga cincta uirescunt.
Ah miser hic uita functum te Lazare flenbant,
Te tua maesta domus. planctuque ululante sorores,
Te fluuii, et uiridis flebat palmeta Norine,
Saxaque, coerulei sol et uaga sydera coeli.
Teque per elisium uenientem Lazare lucum
Lazarus alter ubi, manes arsere piorum.
Sed corpus gelidum, spoliataque lumine membra
Funere quatriduo nigra iacuere sub urna.
At domus interior subeunte miserrima luctu
Excipit assiduos funesta tristis in aula.
Et tristes noti, et solamina moesta parentes,
Nec non e solymis multi uenere propinquis.
At primam te Martha soror spectatus adiuit
Et desolatas tibi nuncius excitat aures.
Ipsa uelut neruo quum missa uolauit arundo
Prosilis occursum Christo, et sic fata repente es.
O, utinam hic Iesu uita, et meus ardor adesses,
Non hinc fata meum rapuissent impia fratrem,
Nunc uero mihi nota fides, quia quicquid ab alto
Iusseris ore dei, fiet tibi protinus, illi
Christus ait, frater tuus hac a morte resurget.
Illa refert, et enim cuncti ueniente futuro
Fine renascentis mundi in sua membra redibunt.
Ipse resurgentis quia fons ego, uitaque mundi,
Pectora qui mihi fida gerunt, a funere uitam
Suscipient, et morte carent sine fine secunda.
Credis ait, credo illa refert, quia numine numen
Nasceris, et Christus superi regnator Olympi.
Haec ubi dicta dedit, spe concita, libera luctu page
Fertur in arua uolans, ut flammeus ignea Typhon.
Mox haec et mariae tacitas scintillat in aures,
Christus adest en noster amor, quo arcesseris, ardens
Illa uolat, gelidos ut quum petit ignea fontes
Cerua sitim patiens, it amanti haec obuia Christo.
Non hanc lugubri domus ah circundata pompa,
Consessusque frequens, aspectu coetus honesto
Funerea tenuit moerentem sede sub aula,
Ne non tota sui per lumina profluat ignis.
Non secus ac dorso seu uertice montis ab alto
Praecipitat rapidus per saxea concaua torrens,
Nec mora, nec requies, donec uada littore, montis
In pede nactus adit, tranquillaque influit unda.
Illam tota simul sequitur conuulsa caterua,
Donec oliuiferae prae moenibus arcis euntes
Procidit ante pedes Christi sitibunda uirago,
Tunc ait o, summo dominator ab aethere Iesu,
Lazarus esset adhuc, hic si mea uita fuisses,
Et lachrymis miseranda genas implebat honoras.
Et fletum fletus, dolor elicit ipse dolorem.
Complorant alii, lachrymarum efunditur imber.
Haec satus aspiciens ab amore et uirgine Christus,
Se ciet, et turbat, tum spiritus infremit alto
Pectore, uoce petens in quo iacet ille sepulchro?
Huc dicunt intende pedes, et cerne sepultum.
Sanctaque syderio manarunt lumina fletu
Ore dei, lachrymae uerum testantur amorem,
Vnus ait, sic Christus amat, nec defuit alter
Tela uenenato qui perfida tenderet arcu.
Non facere hic potuit referat qui lumina coecis,
Ne bonus occumbat, sed quod peruiuat amicus.
Rursus et ex imo fremitum mouet ore secundum,
Rore madent oculi, monimenti saxa uidebant.
Quo caua te lapidem subter spelunca tegebat
Deplorate tuis extinctum Lazare corpus.
Iesus ait lapide hanc ingentem tollite molem.
Cui sic Martha, tument obolenta uiscera tabo,
Nam lux quarta graues spelaeo hoc decoquit artus.
Nonne ego Christus ait dixi tibi Martha uirago,
Te credente dei quia gloria magna uidenda est. page
Hoc dicto, lapidis iuuenili robore molem
Deuoluunt, patuit tetri grauis oris hiatus.
Tunc oculis altum sublatus in aethera patri
Gratatur, patri auditum se scire fatetur.
Se uero populo pro circunstante precari,
Vt credant, quia patre deo sit ab aethere missus.
Posthaec ingenti claram dat pectore uocem,
Et magno tonat ore deus, quo promicat omnis
Ex nihilo mundus, cui paret cuncta potenti
Imperio rerum series, et magnus Olympus.
Lazare tu ipse foras prodi, iam Lazare prodi.
Vox ea cerbereas longe penetrauit in aures,
Quo canis ore triceps allatrat hostia Ditis,
Contonat Elysium, et stygiae intremuere lacunae.
Quod nisi te solum reuocasset Lazare, manes
Fuderat emissos Acherontis aperta uorago.
Verum ubi se solum nominatum Lazarus audit,
Euolat extemplo superas emissus ad auras.
Robora quoi solitae rediere in pristina uires.
Ibat, adhuc nudas inhibebat et instita plantas,
Implicitasque manus arcebant lintea, uultus
Et facies obtenso haerebat tegmine taelae.
Exsinuate uirum glomero hoc, et soluite nodis
Rex ait, et reducem solis sinite ire sub astro.
Haec ubi turba frequens, et Iudae clara propago
Traxerat ad moestas quos huc pia cura sorores
Conspexere, dei quae ui patrarat Iesus,
Creditus esse fuit multis diuina potestas,
Conuentus alii, pharisaeaque tecta petebant.
Rumpitur inuidia sceleratum pectus auerni,[ERROR: no reftable :]❦
Conciliumque uocat, fit aperto milite bellum.
Indignata ruunt inferni monstra, tumultum
Concitat Alecto stygiae pice noctis opaca
In lucem, mors in uitam, confusio rectam
Coeca uiam contra, sapientem insania Christum
Conspirat Synagoga simul succincta nefando
Conuentu, furit in pacem Mars impius armis,
Diuino flagrans odium concurrit amori,
Quae fera pontificum, pharisaeaque pectora cogunt.
Consedere duces procerum, populique rebelles, page
Consilium uani fremitumque dedere furoris.
Moseos in regem, legumque edicta ferentem.
Haec nam prima fuit dubiae sententia mentis.
Consulite in medium, quid nunc incumbat agendum,
Quanta hic signa tacit? quali uirtute coruscat?
Quem si impune licet, si tanta intenditur aura,
Nec ratio obstandi datur, ullaue causa nocendi,
Huic populus simplex, huic gens allecta profecto
Haerescet, signis mundo credente secutis.
Tum romana phalanx iusto mauortia bello
Huc aderunt, et nostra prement loca gente subacta.
Altera pontificis fuit haec sententia Cayphae.
Non animaduerso hoc pudeat nescire, quod unam
Expedit ob populos animam dare morte necandam,
Ne gens tota simul pereat. Ventura futuro.
Tempore praedixit, sacra quod in aede Sacerdos
Summus erat, tanti diae fuit infula uittae.
Namque erat in fatis diuino ex ore profectis,
Hac pro gente pati, laetoque occumbere Iesum.
Nec sola pro gente, pios sed ut undique fratres
Mystica membra suos in corpore cogeret uno.
Haec rata Pontificis sententia crimine pondus
Obtinuit, Christo insonti decretaque mors est.
Non hinc ergo palam Iesus fora turbida adibat,
Sed scelerata feri uitat commertia Iudae.
Moenia tunc Effrem propter loca sola petiuit,
Fertilis Efraim quae dicta est nomine uilla.
Iamque propinquabat Phase, iam fluxerat ingens
Vis Iudae solymas ut se mundaret ad Arces.
Quaeritur hic, Iesum insidiis et fraude petebant.
Iam phase uerum, iam Christo transitus ardens,[ERROR: no reftable :]❦
Vltima purpureo properabant stamina fuso.
Quum uultu obnixo solymam decreuit in urbem
Pergere, Samariam et Galileam intersecat oras
Iam medias, et aperta uiae castella subibat.
Ecce mala hic scabies agit obuia dena uirorum
Corpora, sed quorum, uox una iuuamen amicum
Implorat Iesu, quibus hic ait, ite sub alta
Templa dei, mystis et uos ostendite sacris.
Dumque irent, his lepra repens elabitur omnis, page
Et ualidos purae facies nituere per artus.
Ex illis unus postquam se corpore toto
Eualuisse uidet, munda cute prior auro,
Versa pedum (dum flectit iter) uestigia duxit,
Numina magna uocans, et munera debita soluens,
Cernuus ante pedes Christi procumbit adorans.
Hic erat a puteo Iacob de monte Garizi.
Nonne decem tecum fuerant, huic inquit Iesus.
Ast ubi sunt reliqui? non est nisi sola Sebasten
Grata parens? unus uestigia nostra reuisit
Hic alienus, humo sed nunc heus eripe uultum,
Vade, age, parta salus tibi debita marte fideli.
Porro autem praemissa uiri duo fulgura fratres[ERROR: no reftable :]❦
Nuncia, Samariae qui intrarunt arcis in urbem
Tecta paraturi uenientibus hospita Christis.
Postquam iudaeos habitus gens aemula uidit,
Templa petituros diuino inuidit honori,
Relligione loci, et cultu ambitiosa Garizi,
Hospitio Iesum, Christos ex urbe repellunt.
Exarsere uiri, duo fulmina, et ignibus alti
Intonuere poli, quos optimus increpat, et sic
Altitonans fatur, flagrantesque opprimit iras.
Spiritus intendat qui uos, et dextera uibret
Nescitis, non exitium, quin illa salutem
Fert animis, ergo hinc aliam diuertit ad arcem.
Inde uiam mensi scandunt Hiericonta supinum[ERROR: no reftable :]❦
Ibat prae Iesus, socii data signa sequuntur,
Et pauet attonitus trepido tum pectore miles.
Bissenam interea secreta in ualle cohortem
Euocat, his pridem inculcat memorata seorsis.
Ecce in templa deo solymas ascendimus arces,
Et mea fatidici memorant quae oracula uates
Perficiam, quaecunque canit facundia uerax.
Principibus templi precio tradetur Iesus,
Damnatusque fures inter luet aspera fata.
Proditus obprobriis gentilibus offeret armos
Verberibus, pandisque genas et tempora palmis.
Et spurcis facies foedabitur alma saliuis,
Nec dabit in cineres artus a morte fluentes
Immortale caput, sed post sua fata resurget, page
Tertius Auroram quum luce afflabit Eous.
Haec obscura quidem sub opaca nube latebant.
At duo nubigenae proles Zebedeya fratres
Appetiere nouum falsae ambitionis honorem,
Praetextu Salomaea tuo sic ausa precari.
O, rex Israel, pietas me magna coegit
Poscere pro natis, quod tu bonus annue matri.
Quid petis ille refert, Mulier, dic protinus inquit,
Vt duo fulminei tecum mea pignora fratres
Te regnante simul dextra leuaque recumbant.
Suggestum Iesus sic telum hostile retudit.
Nescitis quid tam puerili mente petatis.
An pateram fortem (mihi quae pleno ore bibenda est)
Haurire, aut quitis quo tingor fonte lauari?
Quimus aiunt, illis iterum respondit Iesus.
Proluet ipse calix et uos, aque unda lauabit,
Dextra autem laeuaque frui me regna tenente,
Non est hoc dare iure meum, seu munere uobis,
Sed qua lege meo, et quibus est genetore paratum.
Hinc irae non felle decem caruere sodales,
Nec fraus obliquo sociis liuore pepercit.
Hos ad se medius cunctae uirtutis origo
Aduocat, et tales efudit pectore uoces.
Terrai dominis populi, gentesque subactae
Principibus subsunt, premit hos et iniqua tyrannis,
Quisquis et hos inter magis eminet, ille superbit,
Et uanis inhiat praestare potentius auris.
Non ita uos interfuerit, sed quo magis extat
Altior hic aliis, hoc ipse remissius illis
Se gerat, et maior deseruiat ipse minori.
Vtque fatore deo, niuea quoque uirgine cretus
Haud hic deuenit sibi quo subseruiat ullus,
Sed quo sic aliis famuletur, et ipse ministret,
Det quoque se multis, animamque efundat amicis.
Hinc hiericonteis procul haud a moenibus ibant,[ERROR: no reftable :]❦
Fons Elyseis ubi, paries ubi nobile quondam
Crimen erat, scortumque, et mystica crimine Raab.
Obtulit haec tellus oculorum lumine captum,
Ille sedens obiter, quum te Nasarene subire
Audiit, inclamat Iesu sate sanguine Dauid page
Respice, neu nostri misereri obsiste precanti.
Audiit hunc Christus, sua tum uestigia pressit,
Adducique iubet, uenienti comminus inquit.
Quid tibi uis faciam? da lux ut lumina cernam,
Coecus ait. lux illa refert, en aspice lucem,
Namque fides animo quam concipis, ipsa salutem
Ecce parit, mox ille uidet, gressuque sequaci
Agglomerat, gratesque pio soluebat Iesu.
Consonat omne simul quod circunfluxerat agmen.
Compita dum Hierico Christus populosa peragrat,[ERROR: no reftable :]❦
Per foraque ingreditur multa glomerante caterua.
Hic fraudum princeps, et publica cura Zachaeus
Diues opum, curto sed corpore, subsilit alta
Sede sycomori, populosque supernatat omneis,
Vt Iesum uiridis rami speculetur ab umbra,
Hac ubi transiret, quo uiso huic insit Iesus,
Tollezachae moras, heus o, descende Zachaee,
Namque tuis opus est meus ut sis in aedibus hospes.
Deuolat ille, sua Christumque excoepit in Aula
Laetus, et hoc uiso gens illa obmurmurat aspra.
Ast ubi sole domus fulsit Zacheya pulsa
Nocte, iubarque animo coeleste illuxit opaco,
Stans ait, o rerum domine, et dominator Olympi,
Vsibus ecce inopum modo largior ipse semissem,
Est quaecunque mihi rei, tu si quid ab ullo
Fraude tuli, pondo reddens en addo trilibrem.
Namque salus his est hac luce sub aedibus orta.
Hic quoque Christus ait genus est, et filius Abrae.
Ast hominis proles ea quae periere requirit,
Atque salutiferum lucet super aequora sydus.
Postquam digressus roseo Hiericonte refuso
Agmine, et inde globis populo comitante secutis,
Voce tonat coelum, pedibus sola pulsa resultant.
Ecce uitam iuxta capti duo lumine sidunt.
Ad sonitum, magnique auditum nomen Iesu.
Quorum Thimeides nomen Barthimeus uni.
Ambo Dauitidis pia numina poscere Iesu,
Et magna sic uoce uocare, o, regia proles
Huc ades, et nostri miserebere, supprimit illos
Vulgus iners, eadem magi, ac magis ore tonabant. page
Astitit omne bonum, fons quo nitor efluit omnis,
Accersitque uiros miseranda uoce sonantes.
Hisque ait, ah quae uos urget tam saeua cupido?
Quid faciam uobis? o, magni splendor Olympi
Fac oculi nostri uideant tua lumina sancta.
Sic referunt, ast ille manu factrice tetendit
Lumine coelesti digitos et melle fluentes,
His caecas aperit acies, At lumine uiso
Illicet hi Christi uestigia sancta sequuntur.

Dedicatio Doni Tertii ad / Matrem Scientiae.
Quam mari magno fluuii minores,
Tam uiros omneis Sophia supestas,
Mentis et uentris ueneranda mater,
Quam paris aluo.
Sole quam longe est minus omne lumen,
Tam dea te sunt superi minores
Luce, nam lucem Sophon et deorum
Gignis Olympo.
Ergo diuinae decus hoc Sophiiae
Tertio dono tibi consecramus.
Huc ades, flatu et mea tende fortis
Vela secundo.

Iacobi Boni Racusaei, Donum Quartum / Tibiae Pastoralis Martyrum Matri / dedicatum Fortitudo.
Mensis erat, quoi Roma suum mauortia nomen
Martius imposuit, quo lutea lumine Phoebe
Fraterno magis aucta nouem praeueterat orbes.
Quum pia Christus agens animo praecordia forti,
Bethaniam rediit, qualis caput altaque truncis
Cornua roboreis ubi fert ad flumina ceruus,
Hinnulus aut ardens in amica cubilia ceruae
Nuper hic a geminis defleta sororibus umbra,
Lazarus elisiis fuerat reuocatus ab oris.
Hic epulo coenae postquam discumbit Iesus page
Excoeptus grata Simeonis in aede Leprosi,
Non domus huic Marthae derat, se Martha ministram
Praestat, et in mensa conuiua recumbit eadem
Lazarus, excellens opus, et noua gloria Christi.
Non haec mensa cibis duntaxat abundat edendis,
Gratius at multo dapibus mel ab ore fluebat,
Atque redundabat diuinum nectar Iesu.
Huic tua grata fuit praesentia Lazare coenae,
Dum poenas tristis, sedesque ordiris Abyssi,
Ignotosque sinus, manesque Acheronte recludis.
At non cura leuis Marie, non ultima Christo
Diua relucenti fulsit fragrans alabastro,
Mox tulit efractum, et diuino uertice flauam
Caesariem super efudit, din prona recumbit,
Et Christi complexa pedes, et crura perunxit,
Irrorans purum preciosa pixide nardum.
Illa suas efusa comas confouit eisdem,
Tota domus fusos late spirauit odores.
Interea non arma uacant inimica nocenti
Daemonis o, Scariota tuo de pectore Iudas,
Et fremere, et falso praetexere nomine culpam,
Talia uociferans, en quo perit irrita pyxis
In cassum, quae sic steriles uanescit in auras.
Non erat hoc satius tercenta denaria egenis
Inde dari? quam sic uacuis effundier auris.
Saeue latro, non haec inopis tibi cura iuuandi
Dicta dabat, sed mens, et furto assueta libido,
Dum loculos inhias hinc fraude explere rapaci.
Sed non labe pari socii nec mente fremebant
In Marien, neque adhuc Christi mysteria norant,
Illa patrocinio domini clypeata quieuit.
Qualis in aeriae platani sub tegmine celso
Stirps noua pone pedem tuta se subiicit umbra.
Horrida seu grando crepiter, siue urgeat Eurus,
Hymbre illesa manet, nec flatu impellitur ullo.
Sic ubi dillapsus furor, et deferbuit ira
Cum sonitu sociis, nec destitit asper Iudas,
Incipit, ac placidus sic illis fatur Iesus.
Mittite, nam quid eam tetrica tam mole grauetis?
In me munus enim dignum dea laude subiuit. page
Semper erunt inopes humana per agmina uulgo,
Vos illis semper (libeat modo) adesse potestis.
Ast ego uos non inter ero sic usque perennis.
En hoc ipsa meum praeuenit amore sepulchrum,
Quo potuit uenerata, meum quae corpus iunxit.
Amen amen cunctis phama crebrescet in oris,
Hoc euangelii monimento diua per omne
Tempus, et haec tali celebrabitur inclyta facto.
Talia Bethaniae Christi dum luce geruntur,
Talis et usque nitor solymas incurrit ad arces.
Tum propter Iesum, partim te Lazare propter,
Iudea de gente frequens allabitur agmen.
Hic opus, ille deus, terris mirabile uisu
Stabat uterque, fides mundo manifesta patebat.
Ast ea lux tenebris non est apprensa, sacrumque
Molitur caput infandam tibi Lazare caedem,
Nam dabat ad uitam causas tua uita fideles.
Proximus exoriente die properabat Eous,[ERROR: no reftable :]❦
Et lunam decimo magis ac magis auxerat ortu.
Christus oliueti montis iuga summa peragrans
Betphagen uicina uenit quum tecta Sioni.
Vnde duos fratres in te ceu missile librat
Celsa sion, ueluti calamos ardente pharetra,
Foedere paciferi et signo deprompsit amoris.
Haec quibus, ite citi uos quae contra obiacet arcem,
Auriti hac pullus pecoris cum matre rudentis
Excubat ad ualuas, primaeque ad limina portae,
Non quemquam passus dorso, nec uincla recusans,
Soluite utrunque, et eos huc ducite, si qua resistet
Vis, dicetis ei Dominus iubec iubet , illa remittet.
Haec formosus Osys cecinit sic carmine uates.
Dicite. Didoitis uos ista Sionides Arci,
Inclyta polle metum forti sita uertice turris,
Rex tuus ecce uenit mitis tibi uictor, Asellae
Terga super residens, et sub iuga matris euntis
Terga super pulli primas quassantis habenas.
Iussa uiri adducunt pecuaria, desuper ipsa
Pro phaleris ornant insigni processit Iesus.
Per decliue iugi postquam latus exit amoeni, page
Turba pedes subter Christo gratatur eunti,
Certatimque rudes obiter sternebat amictus.
Tum frondes alii passim iactare recenteis,
Palladiaeque comas baccae, ramosque uirentes,
Ridet iter, lateque uiam decus implet honestum.
At laudes uoce electum canit agmen ouanti,
Consonat omne solum, circum et nemus omne resultat,
Carmina cum duplices Christo cecinere phalanges.
Ni gens illa canat, lapides et marmora clament.
Obuia palmiferas agit urbs undante cateruas
Agmine, mox reboat sic laudibus arduus aether.
Dicite nunc domino, quoniam laus ipsa decora est,
Huius enim pietas aeternum condidit aeuum,
Hoc domus Israel dicat modo, dicat Aaron,
Hoc quoque nunc dicant, domini qui iura uerentur,
Huius enim pietas aeternum condidit aeuum.
Dura premebat hyems, et nos a supplice fletu
Audiit, ampla ferens adiutor ab aethere dona,
Quam contra uis nulla potest, timor omnis abesto.
Fert et opem, nostros hac freti spernimus hostes.
Spes hominum uana est, nobis spes optima Christus.
Nulla fides procerum, nostra est fidentia Iesus.
Obruta gens altis nunc est erepta procellis
Te duce, quam uasta circum ui et mole premebant.
Exarsere freta, ut feruens in uepribus ignis
In nos, unda tumens post in sese ipsa resorpsit.
Fracta euersa mari dederat res nostra ruinam.
Te fautore graues euasit naufraga fluctus.
O, laus o, robur, spes o fidissima Iesu.
Intonat e iustis uox exultante camoena,
Diua salutifero et tentoria milite replet.
Dextera uirtutum nos haec quoque dextera tollit.
Nos quoque uita beat, nullo moriemur in aeuo,
Et domini laudes, atque inclyta facta canemus.
Castigauit enim uindex, et morte retraxit.
Pandite iustitiae portas, et lumina iusto.
Haec ingressus ouans laudabit numen Olympi.
Hae domini portae, subeunt ea lumina iusti.
Dicamus carmen, penetrat si carmen in aures,
Vnde salus iis orta, fluit quibus unda beata. page
Reprobus ille lapis structoribus in caput exit,
Hoc factum est uirtute dei, mirabile uisu.
Haec est alma dies, domini quae luce sacratur,
Exultimque eius nitido laetemur in ortu.
Carmine diuinas laudes Osanna canamus,
Nomine nam graditur patrio, et bene prosperat ortu.
Huc ades o, benedicte, uenis qui nomine sancto.
Coelica quos alti benedicant astra tonantis,
Et deus et dominus manifeste illuceat hisdem.
Concelebrate sacrum solenne sub arbore densa,
Vsque salutifero qua stant altaria cornu.
Noster adest dominus deus hic, tibi dicere laudes
Nitimur, et summas tua lumina tendere ad Arces,
Dicite nunc domino, quoniam laus ipsa decora est.
Haec alterna chori qui tum secus ora praeibant,
Quique sequebantur cecinerunt carmina Christo.
Ast acheronteis amissa paludibus urget
Tisiphone inuidiam, Christique per agmina miscet.
Illa suo nolens uerum sic ore ueneno
Euomit in mystas, et perdita pectora turbat,
Talibus insinuans. en hic agit omnia secum,
Mundus abit totus post ipsum, iamque patescit
Quam nobis illum contra conamina prosint.
Has inter laudes, et cantus ibat Iesus, ❦
Et regni magnos inter sublatus honores,
Qui terras regit, et coeli qui torquet habenas.
Sed postquam turres, et propugnacula uidit,
Mille super scutis, protectaque fortibus armis,
Prosequitur fletu, lachrymis et temperat ora.
Haec super efatur. Quod si tua fata fuissent
Nota tibi pariter fleres urbs inclyta mecum,
Hac in luce tua, tibi quae tranquilla nitescit.
Te uero nunc ipsa latent, dirosque uidebis
In te stare dies, heu te quibus hoste sub armis?
Quo tua tum cernes urgeri moenia uallo?
Vndique te cingent, mors et labor ingruet atrox.
Ah quibus infoelix arctabere nupta maritis?
Qualibus arreptam prosternerit unguibus hostis
Se subter te uictor ouans? ut dissipet artus
Coede tuos, ah templa domos a culmine ad imum page
Dirripiet, sternet pariter tua moenia circum,
Vt lapis a lapidis compagine dirruat omnis,
Aduentum nec enim domini, nec tempora noris.
Talibus auratae dictis ad limina portae,
Transequitat uallem tota comitante caterua.
Vrbs commota ruit, quis uir nouus iste petebant?
Hic est illa phalanx populi dicebat Iesus,
Ille nasaraea galilaeus ab urbe prophetes.
Tendit in arce domum patriam, postesque per amplos[ERROR: no reftable :]❦
Templa subit, qualis boreali a uertice turbo
Quum cadit in nubes, et frigora dissipat alto.
Mox et suda polis efulgent templa serenis.
Talis in aede furit sacra, et se concitat ardens
Christus auara ruens in pectora. Et impete forti
Propulit e templo pollutas aere cateruas.
Euertitque solo cathedras, mensasque profuit,
Efusi mensis nummi saliere sonantes,
Alarumque sinus trepidae soluere palumbes.
Haec super adiecit depulsis uerba profanis.
Quae domus orandi diuino codice sanctum
Nomen habet, modo sit per uos spelunca latronum.
Tum quibus ignoti sub auara nocte colores,
Iniustique pedes, et inaequales incessus,
Accessere, quibus data lux, et rectus eundi
Gressus, ut aequatis agerent uestigia plantis.
At quibus inuidiae furiis agitata coquuntur
Pectora, tormento ferit hos Christi inclyta uirtus.
Ergo sacerdotes primos, scribasque malignae
Tisiphones irae exacuunt, stimulique feroces.
Vt uidere deum per tot miracula factis
Pandere, quae pueri uerbis osanna canebant.
Mox illi rabido ore fremunt, et talibus abstant.
Audis quid pueri, quid uox enunciet infans?
Asserit, immo etiam, uatis quoque carmine uallat.
Qui domini nostri canis admirabile nomen,
Ora per infantum lactantia perfice laudem.
At domus interea populo sonat alta frequenti,[ERROR: no reftable :]❦
Totaque praesenti sub numine luce coruscat.
Munera pars aris adolet, pars undat apertis
Liminibus templi, pars aera sonantia gazis page
Iactat, opima deo centenae semina frugis.
Stipite quale cauo, magnaque sub arboris umbra
Feruet apum examen, pratisque reuersa iuuentus,
Pars fauis emissa fores circunstrepit alui,
Pars regem circa praetoria milite uallant.
Assedit Iesus, populus qua confluit omnis,
Dona ferens aris, et munera coniicit Arcam.
Multaque quum multi iacerent e diuite censu,
Huc accessit inops mulier uiduata marito,
Aera manu duo parua gerens, ea iecit ad aram,
Tunc animos hominum, non auri pondera Iesus
Metitus, quo corde, et quanta defluat Arca
Munus ibi, quod quisque dei tulit actus ad aras.
Haec ait, illa suo donaria pectore prompsit,
Muneribus maiora quidem et tulit omnibus una.
Nam se tota dedit, toto penuria uictu
Se pia fudit ibi, reliqui id de pluribus omnes
Dona suo posuere deo quod ab ore redundat.
Tunc ait ad quosdam sibi qui confidere multum,
Caetera dhinc dehinc hominum despernere pectora sueti.
Vna duos homines orandi causa trahebat
Haec in templa simul, pharisaicus alter, et alter
Publicus actor erat, quorum prior ore rogabat
Stans secum. grato tibi rex hominum, deumque,
Non mihi par uulgus, non par mihi caetera turba
Iniusta, et raptrix, et adultera, qualis et ille
Publica pestis adest, ego bis ieiuno per ampla
Sabbata, et omne mei decimo quodcunque peculi est.
At publicanus procul hinc astare, nec ultra
Lumina tollere humo audere, aut intendere coelum.
Talibus orando sed pugnis tundere pectus.
Respice me propius deus, e fauorabilis esto,
Me qui sum gurges scelerum, et sentina malorum.
Hic iiquidem gurges humili uirtute superbam
Iustitiam superat, peccataque famine delet.
Illius euersa est tumido super aequore puppis,
Turbine pulsa graui, sub iniqui pondere mali.
Vertice quae quantum uacuas tendebat ad auras.
Tantum mersa maris nigra descendit in unda.
Tendit at ille sua quantum radice per umbras. page
Vertice tantudem summo super aethera fertur.
Sed pharisaeorum proceres, capita altaque plebis,
Et scribae mortem insidiis pratendere Christo.
Iura uetant et fas, populi fauor arcet iniquae
Vim caedis, Christi dum pendet ab ore beato.
His circumspectis, ut culmina uesper inumbrat,
Bethaniam repetit, duodenaque castra sequuntur,
Castra Cherubinea quassantia lampade christas
Alticomas, et sole suo ductore nitentes.
Qui iuga oliueti sed opaca in nocte petebat,
Mox in templa die solymam properabat ad Arcem,
Quo populus stabat pro nomine fautor Iesu.
Posterus auricomo manabat lumine Phoebus[ERROR: no reftable :]❦
Principe cum Phoebi ternis residente quadrigis,
Templaque Dauitidae remeabat in ardua turris.
Quoi subeunte fame ficulnea propter agendam
Est oblata uiam, fruge expers, fronde uirescens.
Et scrutatus ibi dulces super arbore ficus,
Haec ait, o, nunquam uacua haec plus germinet arbos,
Nullaque producat quemquam per saecula fructum.
Aruit extemplo, succusque euanuit omnis
A radice, leue ad summum et perit usque cacumen.
Hinc abiens iterum se sub sua templa recoepit.
Ad solenne dei gentilia sacra colentes
Accessere uiri, et iuuenem petiere Philippum,
Vt Iesum uideant, hoc consulit ille decorum
Andream, fecere bono quae nota Magistro.
Haec illi responsa dedit. iam iamque diescet,
Coelica lux hominis clarescet funere proles.
Amen amen nisi iacta ceres emortua gleba
Subter erit, ea sola manet, sin soluere fibris
Prodiga se incipiet, segetes dabit alma beatas.
Qui terrae incumbit, genioque indulget amator
Ipse sui, ruet ille meae ruet ubere uitae.
Qui ueri cohibet se se, castigat, et odit,
Inter coelicolas uita huic aeterna paratur.
Militat, et nostro si quis mihi Marte ministrat,
Post mea signa gradus ducat, mea castra sequatur.
Cum duce miles erit, mea laus et adorea coelo
Milite cum communis erit, pater omnibus unus. page
Haec mea nunc anima instar habet mare quo fremit undis,
Et turbata sonant late uada littora circum.
Quid loquar? o, genetor tu me eripe turbine tanto
Tu mihi firma salus, ab iniqua hac temporis hora.
Iccirco hoc ego tempus ago, pater optime nomen
Redde tuum celebre, et totum claresce per orbem.
Haec coelo interea uox est audita sereno,
Et feci celebrem, et cunctis celebrabere in oris.
Hanc ubi gens hausit, coelo fragor intonat inquit,
Ast alii, ore dei uox excidit illa loquentis.
Non ea me, sed uos propter, respondit Iesus,
Huius iudicium nunc est, censuraque mundi,
Cuius et est princeps extra in loca sola tugandus.
Hinc ego uexillo sublatus in aethera, coelum
Omnia de hinc sublime traham, super astraque ducam.
Ecce dedit signum, coelo quod nuper ab alto
Ipsa tuo tibi gens incredula iure petebas,
Perfida sed tibi nulla fidem miracula gignunt.
Pars leuis haud Christo, et princeps haud unus adhaesit,
Nec manifesta fides procerum, timor obstat, et angit,
Laus hominum superabat enim, leuis auraque uulgi.
Iesus abit, tenui aspectu seque occulit aura,
Hospes oliuiferam in serum, et perrexit ad Arcem.
Mane recens iterum sese referebat ad Vrbem,[ERROR: no reftable :]❦
Horrida qua ramis pallentibus occidit arbos,
Brachia nuda tenens, uacuasque humore medullas.
Quam Christi mirata cohors, en illa uirenti
Fronde ferens umbram, quo concidit icta repente?
Iam Salomonei penetrarat in atria templi
Patris adorandus populo sapientia Christus.
Ecce sacerdotum proceres, plebisque senatus
Interpellat eum populos diuina docentem.
Haec quo iure facis fraetus? quo authore capessis?
Christus anhelantes Nenas his comprimit armis.
Fas quoque uos uno mihi sit tentare uicissim,
Soluite (si uultis) pariter quoque ut ipse resoluam,
Illud ego quo authore gero, quo iure facesso.
Quis solenne dedit Ioanne auctore lauacrum?
Vir ne deus? stupet ordo sacer, populique senatus,
Qua foueam tute et laqueos euadere possint page
Non ratione uident, clauumque retundere clauo.
Namque deum dixisse, negat furialis Enyo,
Ast hominem, Christo populi manus ampla fauentis.
Ego uolutabrum ceu sus infusa labascunt,
Sicubi se clepsent responsi tegmine falsi,
Nescimus referunt, ait iis lux omnia cernens
Christus, ego hinc taceo quod quaestio uestra requirit.
Quid uero tibi gens (animos aduerte) uidetur?
Chara uiro cuidam fuerant duo pignora nati,
Qui placide accedens ait haec aetate priori,
Vade, age nate citus, mea qui uineta uirescunt
Sole sub hoc, illicque operabere, nolo sed ille
Respondens, abiit tamen, ille deinde minori
Imperat haec eadem, nunc uado ait iste, nec iuit,
Vter ab imperii defecit lege duorum?
Iste minor referunt. illis ait acer Iesus.
Nimirum regnante deo uos turba latronum,
Scortaque praecedent, et publica monstra praeibunt.
Ioannes et enim sanctissima tramite lampas
Iustitiae fulsit, sed non his credita coecis.
At publicani, meretrices, et latrones
Credere non cessant, et uos ea clara uidetis,
Abiurata fides tamen est, inuisaque coecis.
Vir fuit oeconomus, quoi consita Bacchus habebat[ERROR: no reftable :]❦
Iugera multa, uirens et circum plurima sepes,
Trabsque lacu infosso, surrectaque turris ad astra.
Quae locat agricolis ubi, protinus inde recessit.
Quum uero incoctus grauidis excreuerat uuis
Pampinus, urgenti et propior uindemia musto.
Sollicitus famulos emittit in annua frugum
Praela, quibus reditus torquentur, at improbus illis
Vinitor, et quibus est custodia credita Bacchi,
Apprensis, alium coedunt, aliamque trucidant,
Ast alius premitur lapidoso elisus aceruo.
Rursus et iis plures, et eadem caede perempti.
Natus ei fuerat charissimus unus, et illum
Forte uerebuntur dicens his destinat aris.
Huncque cruentati postquam uidere coloni,
Exarsere simul, ueluti de uertice pastor
Videt ubi inuadi caulas accurrerat alto, page
Tum furor irritat misereri nescia corda,
Praedonumque truces animos in uiscera iusti
Sanguinis, innocuumque efudunt ense cruorem.
Dispersae palantur oues pastore cadente.
Sic dictis acuunt iras, stimulantque furentes
Agricolae, rapiunt extra uineta, necantque,
En haeres dicunt, huius potiamur opum ui.
Ergo herus ille ferox in uitea septa reuersus,
His quae dona dabit? quae praemia digna colonis?
Pro iusto iniustus fundetur sanguine sanguis,
Indigna dignam mortem pro morte rependet,
Vinea tunc aliis dabitur turrita colonis,
Qui tempestiuas fruges, atque annua soluant
Debita, sic illi referunt, affirmat Iesus.
Haec antes templi latuit sententia summos,
Donec eam densa Christi lux nube reclusit.
Non secus ac ductis ubi nubibus humidus Auster
Eripuit subito coeli conuexa diemque,
Et summa inuoluit fastigia montibus altis,
Nec capit aspectus quo fulgeat aethere sydus.
Donec ab oposito borealis uertice turbo
Incubuit, toto propellens nubila coelo,
Clara serenatus quo lumina pandit Olympus.
Ergo sacerdotum columen, pharisaeaque uiso
Secta die, quo magna dei sententia fulsit,
Ipsi odio lucis conati apprendere Iesum,
Laetifer at turbae timor obstitit arma minantis.
Instar adhuc etiam regni hoc orditur Iesus.[ERROR: no reftable :]❦
Cuidam sceptra uiro fuerant ingentia regi,
Qui desponsa suo celebrabat foedera nato,
Laetaque connubia, et perfoelices hymeneos.
Aulicus unde frequens emittitur, aduocat omneis
Quos inuitarat missus, nec adesse uolebant.
Rursus adhuc alios mittens, haec fere uocatis
Imperat, accelerent, en prandia digna paraui.
Procubuere boues caesi, strauere saginis
Omne solum, simul alituum genus omne, parataque
Omnia, quae frustra surdas sparsere per aures.
Hic abit, atque suae diuertit praedia uillae,
Ille sibi assumpti cura grauiore negoci, page
Regia neglecta declinat gaudia pompa.
Ast alii famulos obtruncant ense fideles.
Impetus unde graues exarsit Regis in iras,
Arma, uirumque duces, ingentia agmina uibrat,
Quis dare tum scelerum poenas, et pendere iussit
Supplicia, infandos authores caedis iniquae,
Quos rapida undantesque uorent incendia flammae.
Tunc ait ad famulos, en quali regia luxu
Est instructa domus, quantoque hymenaea paratu,
At dedignatur connubia nostra uocatos.
Ite per omne genus, per compita quaeque uiarum,
Et quicunque meant ad prandia nostra uocate.
Illicet egressi populos iter omne terentes
Conglomerant, omnes obiterque bonosque malosque.
Impleuit conuiua domum, mensisque paratis
Discubuere greges hominum quoscunque uocarant.
Regia maiestas media tum prodiit Aula
Visere discubitus, quo cultu quisque nitescat.
Vidit ibi subisse uirum sine ueste decora,
Connubiale sacrum quali celebrasse decebat,
Huic ait, huc o, tu qui sic intraris amice?
Nomen amicitiae peregrina haec uestis abhorret.
Ille nihil, uox omnis enim fugit eminus illum.
Dixeris ipse lupos hominem uidisse priores.
Rex ea tunc horrenda dedit mandata ministris.
Ferte citi manibus, pedibusque suprema ligandis
Vincula, mox illum in tenebras auferre perennes,
Hymber ubi nunquam cessat manare cruentus
Ex oculis, horrenda et stridere dentibus ora,
Eligit e multis paucos rex ipse uocatis.
Christus ut haec uerax diuinae lucis origo[ERROR: no reftable :]❦
Disseruit, diuisus abit pharisaicus ordo,
Praesidium gentile petunt Herodis ab armis,
Conciliumque uocant, ut te Sapientia uincant,
Stulti, qui uerbum credant euincere uerbis,
Diuinum tenebrare iubar, siccare fluentem.
Ergo mala promunt instructos arte, dolisque
Discipulos, nec non romano milite uallant.
Et mittunt placidae simulato pacis amore,
Qui sic ancipiti Christo insidientur elencho. page
Rabbi scimus enim, quod uero lumine uerax
Ipse dei mandata doces, et ad aethera certum
Pandis iter, nec te cuiusquam cura retardat,
Non persona uiri respectu detinet ullo.
Dic igitur, rata namque tua est sententia nobis,
Caesaris haec iusta est, an non exactio census?
Hoc animaduerso simulata mente locutos,
Me quid amare dolis, quid hypocrita crimine tentas?
Ferte numisma mihi census, atque aera tributi.
Christus ubi haec, rursus uisoque numismate fatur.
Haec inscripta super quae sunt, et cuius imago?
Caesaris ille refert. Quae sunt date Caesaris inquit
Caesari, et hinc contra coelsestia reddite coelo.
Mox aliis Saducaea phalanx imbuta tenebris,
In lucem tulit arma noua caligine Martis,
Certantes aquilis uideas contendere talpas,
Inuehit inque idem nox, et sic orsa profatur.
Mundi auriga tuas rebus qui imponis habenas,
Haec dedit ipse suo mandata uolumine Moses,
Vxorem moriente uiro sine prole relictam,
Ducat eam frater, defuncto ut femina fratri
Suscitet, et prolem fraterno quaerat in aruo.
Nos penes una domus septem tulit agmina fratres,
Quorum primaeuus ducta sibi coniuge mortem
Oppetiit, nullo se post haerede relicto,
Ergo instaurat opus thalamis, et lege marita
Defuncti fratris rediuiua cubilia frater,
Vt fora reparet genitabile semen ab aluo.
Huic etiam primo sed fata simillima fratri
Sors mala, dehinc alio, atqui alio tulit, ultima donec
Funera postremum primo, parsque exitus aequat.
Denique post septem mulier defuncta maritos,
Tum sua quum reduces in corpora surgere sensus
Incipient, animaeque suos remeare sub artus,
Cuius erit fratrum? nam cuilibet extitit uxor.
Christus ad haec, errare quidem, et nescire fatebor
Vos, qua scripta dei, qua sit uirtute potestas.
Numina diua suis et quando refugere membris
Incipient, haud illa quidem connubia ducent,
Sed coelo superum diis ipsa simillima fient. page
Quod uero uiuunt animae, quod corpora surgant,
Testis adest, legite illa dei sic ore loquentis
Scripta, ego sum deus Abram, deus inclytus Isac,
Sumque deus Iacob, deus hic haud luce carentum.
His saducea cohors obmutuit, unde silentes[ERROR: no reftable :]❦
Excessere, fremunt populi mirante tumultu.
At pharisaea manus corpus coit omnis in unum,
Rursus et instaurant pugnam legalibus armis.
Prodiit unus ab his insigni Pallade fultus,
Prouocat et Christum, legaliaque arma coruscat.
Iure potens inquit, quae nam rata uertice sinae
Prima dedisse deum, mandataque maxima censes?
Imprimis operanda iubet, supremaque mandat,
Corde deum dominumque tuum cole, dilige, toto,
Sic anima, sic mente refert data uirgine proles,
Atque secunda pari uirtute simillima iussa,
Vt tuus ipse tui tibi proximus instar ametur.
Vertitur hoc omnis lex, omnis cardine uates.
Christus ut hoc illum responso proterit, omnes
Vnus Marte ciet, tenebras et luce lacessit.
Dicite de Christo quae sit sententia? cuius
Filius est? Dauid referunt. cur nominis ergo
Afflatu dominum uocat hunc hoc carmine Dauid?
Namque meo domino dominus deus inquit Olympi,
Sede meae reside super ardua sydera dextrae,
In tua donec agam crurum scabella tuorum
Ipse tuos hostes, pedibusque sedilia ponam.
Et quia Dauiti proles est Christus, at unde
Est dominus? natum domini quis nomine dicat?
Talia dum inuicto certamina Marte gerebat
Christus ea tum luce, fugae dant terga cohortes
Hostiles, unusque omnes in castra coegit.
Tum uero pulsis ut nox ea concidit umbris,[ERROR: no reftable :]❦
Stare nec ad lucem potuit, nec prendere lucem,
In sua se uictor tentoria uertit Iesus.
Tunc his affatur dictis aciesque, ducesque.
Moseae quum sede super sedere cathedrae,
Seu sit scriba tumens, seu sit pharisaeus inanis,
Omnia ab hoc uobis seruanda facessite dicta.
At mores, habitusque uirum uitate nefandos, page
Qui benedicta negant opere, et damnatur iniquo.
Quumque onerosa grauent homines mala sub iuga missos,
Quaeque geri nequeant, ipsi ne tangere discunt
Vel digito, quin illa sua ceruice retractant.
Hinc bona per latas crepitant philcteria frontes.
Ambitiosa terunt amplosque forensia limbos.
Tum cor inane tumet, populi tum captat honorem.
Ambit enim cathedris, summisque recumbere mensis,
Atque salutari a populo, rabbique uocari.
Sed ne uos inter sibi nomen arroget ullus.
Vnus adest et enim ueraci luce Magister,
Estis et in una uos omnes arbore rami.
Neue uocate patrem terrae, pater unus amoris
Est uobis almi, superis qui praesidet astris.
Dicere neu libeat uos ullo iure magistros,
Namque magister adest hic unus origine Christus.
Et qui uos inter praestat, sit ut ille minister.
Nam super aerias qui se euehit arduus arces,
Tartara nigra ruet subter, sublimis in aethere migrat.
Continuo facies, et in ignis lumina flammas[ERROR: no reftable :]❦
Versa micant, ictus cit ab imo pectore in hostes
Fulguribus crebris, horrendumque intonat, illos
Sic phlegethonteo damnandos destinat Orco.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, et fuco quos littera pascit inani,
Quos iuuat esse domos, uiduosque uorare penates,
Per textus oris longos orante palato,
Iccirco grauiore quidem multabere poena.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Quae mare sollicitas, terramque, et littora curua
Ambis, ut aquiras pereginum germen auerno,
Nam geminat poenas, qui crimine crimen aceruat.
Vae uobis sine luce duces, et lumine caeci. page
Peierat an qui in templa, nihil debebit? et ille
Debebit, fuluum templi qui iurat in aurum?
O, capit mente atque oculis quid maius? an aurum
Est templo? templo sanctum quo redditur aurum.
Sic ne altare super quisquis periurat habetur?
Peierat ille superque altaribus addita dona?
O, luce expertes, quidnam magis eminet? arae?
Donane? sancta sacris ea quae redduntur ab aris.
Nam qui altare super iurat, super omnia iurat
Dona simul, quaecunque sacra sunt addita mensa.
Sic qui in templa (est par ratio) periurat, in illum
Periurat, qui templa colit. stat quicquid in illis.
Et qui per Coelum iurat, per nomina sancta,
Sede superque Dei iurat, thronoque sedentem.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Quos tam uile iugum decimis imponere non lex
Sancta docet, sed auara leuis censura tributi.
Legifer aut olerum curam docet, aut animarum?
Nam quid ei ad mentam dictam de nomine Minthae?
Quidue satum stomacho forsan praebere cuminum?
Atque halitu grato beneolentis semen anethi.
En quae lecta metunt, grauia illa et magna relinquunt.
Scilicet erga homines animo tam deside rectum
Iudicium, nec non pietatis iura, fidemque.
Prima necesse fuit fieri haec, nec omittier illa.
Haec manus orba ducum, culicis quae uiscera pennis
Denudat, pando sed deuorat ore Camellum.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Tergere cura quibus pateram, et mundare catinum
Desuper, at putres intus stipare rapinas.
Interiora tuae pharisaee parapsidis ora
Lumine capte prius munda, et crateris ab antro,
Sic et splendescet pars extera purior auro.
Vae tibi Mime sacer, tibi gentis hypocrita turba
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Estis enim similes albatis calce sepulchris
Desuper, ut facies animos eludat agrestes,
Ossa sed interne, et foetente cadauera tabo page
Sternuntur, recubatque efractis uipera costis.
Vae uae scriba sacer tibi pestis adultera sortis
Diuisae, fuco quos littera pascit inani.
Qui monumenta, piis decora altaque conditis umbris
Sacrorum uatum, cinerique suprema dicatis.
Dicitis antiquo si nos essemus in aeuo,
Nostrae caede manus essent et sanguine purae,
Nec patribus socii nostris essemus iniqua
Caede prophetarum, nimirum prole cruenta
Esse satos, ipsi patrio uos crimine testes.
Vos quoque uestrorum cumulos implete parentum,
Semen echidnaeum, sinuosi a stirpe Marassi,
Quo fugietis enim tetricae tormenta gehennae?
Ecce nouos igitur uobis surgente prophetas
Tempore, clara uirum, et scribarum lumina mittam.
Quorum uos alios truncabitis, inque trabalis
Figetis alios ligni fera cornua tensos.
Conciliis atrox alios Synagoga profanis
Sternet humo uirgis caesos, aut urbe fugabit,
Vt super efusos cruor in uos ingruat omnis
A iusti quicunque nece defluxit Abellis,
Vsque Barachiadem scelerata morte necatum.
Amen amen uestris ea fata nepotibus instant.
Ah solymae tellus, solymae gens impia, missos
Quae obtruncas ad te uates, immanis aceruas
Et lapides super iniectos innoxia membra.
Ah quoties uolui tua germina cogere, pullos
Instar auis pauidos quae tentis protegit alis.
Interitus te causa tui nolente sequetur,
Vestra relinquentur domus haec deserta colonis.
Vnde nec ora mea post ipsa uidebitis ulli,
Donec ab aeterno dicatis lumine regi
Adsit laudis honos, qui uenit nomine sancto.
Haec ubi, digreditur templo, Christique sequaces[ERROR: no reftable :]❦
Accessere Deum, ductumque ad sydera templum,
Marmoream ostentant atque aerea robora molem.
Ille autem. Quamuis haec ingens machina Coelo
Tollatur super astra, tamen lapis omnis ab omni
Diuulsus lapide, heu qualem dabit icta ruinam.
Iamque iugo montis multa uiridantis oliua page
Considunt, patet unde oculis domus alta Sionis,
Fata Dei secreta petunt ex ordine reges,
Signaque, et aduentus, extremi et tempora finis.
Tum Iesus (neque enim occuluit sua lumina) uerax,
Fatidico euentus praenunciat ore futuros.
Inuigilate uiri, ne qui uos pestifer author
A uocet auocet a uero. Et falsas seducat in umbras.
Fucatos et enim Christos, et plurima monstra
Fundet opima mali Babylon, nec pauca uorabit.
Bella prius totus crudelia sentiet orbis,
Seditio grauis arma feret per regna, per urbes.
Ne mea ne tantis terrebere nupta periclis,
Haec in calce, statim sed nondum urgente supremo,
Nam populi in populos, et regna in regna coibunt,
Pestis, et aegra lues, et laetifer ingruet annus,
Siccabitque urens flauentes Syrius agros,
Et uictum tellus animantibus aegra negabit,
Per loca plura tremor quatiet praecordia creber,
Qua clausi halabunt aegra tellure uapores.
Haec paritura dabunt horrendos prima dolores.
At uos in tribula ponent, et caede necabunt,
Nostrum causa nescis stat iusto in sanguine nomen.
Multis et pedicas in praedam, et retia tendent,
Vt dammae laqueis, laqueis capientur, ut apri,
Tantus amor fraudum per mutua crimina surget.
Hinc Antichristos uideas, hinc feruere uates
Falsidicos, odio nostrique inuoluere multos.
Frigida tum horrentes spirabunt tartara cauros,
Coelicus unde gelu passim coit humor acuto.
Sed quicunque suae perstabit ad ultima uitae
Tempora labe procul, superas euadet in oras.
Hocque euangelion, cuncto celebrabitur orbi,
Omnibus ut terrae populis sit teste futurum.
Tunc horrenda quidem multorum meta laborum
Rebus adest, utroque ruent a cardine mundi.
Nam quum laeua lues, atque execrabile monstrum[ERROR: no reftable :]❦
Stabit in aede sacra Danielle canente patescens,
Qui legis illa, caue, tibi ne malus error adumbret.
Corruet omnis enim quum desolabitur orbis.
Vos o, quos tenuit tellus Iudaea coloni, page
Efugite ad sanctos excelsa cacumina montes.
At quibus ab tecto supra caput eminet altum,
Ne subeas aliquid, neu respice terga penatum.
Neu sua qui latos execet aratra per agros,
Retro habeat, quin nudus aret, neu tollat amictum.
Vae quibus a foetu praegnans intenditur aluus,
Et sua quae natis lactentibus ubera praebent.
Ah fuga ne sit, hyems quum frigora contrahit, et quum
Festa dies agitur, memores uenerabere diuos.
Finis enim terras, et ineluctabile fatum
Clade premet magna, quae sic ab origine mundi
Non hucusque fuit, nec protinus ulla futura est.
Et nisi adempta dies attractis esset habenis,
Nulli parta salus esset, sed tempus amici
Ob populi electos properantes comprimet horas.
Quum uero hic uobis en est hic Christus, et illic
Nunciat, haud praestate fidem, nam terra prophetas
Falsidicos, partu et Christos paritura profano est.
Qui pauidum portenta dabunt, et signa per orbem
Saeua, quod in nubem (si fas erit) aethera uertant.
En uobis praedicta patent ea fata uidetis.
Dicet eum syluis, aut uerticibus desertis
Esse aliquis, ne exite foras, neu tendite gressus.
Vel quis eum occultis penetralibus asserit, illi
Credite, tartareo fas est si credere monstro.
Regna sed aduentu Christi manifesta secundo
Fulguris instar erunt, quum Coelo oriente coruscans
Emicat, omnis eo tonitruque immumurat axis.
Vel quum solis equi glomerant urgentis ab ortu
Puniceo rutilos ignita lampade crines.
Mox efusa dies loca in omnia fluxit Olympo.
Hic Aquilas ubi corpus erit nouus induet annus.
Sol quoque signa dabit, nec luna, nec astra tacebunt,[ERROR: no reftable :]❦
Imbuet ille quidem ferrugine luce nitentem
Caesariem, soror ipsa globo latitabit opaco,
Lapsa cadent alto quum sydera cardine passim,
Lutea purpureum stillabit luna cruorem.
Omne genus terris ferus opprimet undique terror.
Aegraque feruentes uomet aestus Amphitrite.
Fluctibus omne fremet littus pulsante fragore. page
Arescent homines, hos pallidus incoquet horror,
Tam mala tempestas cuncto simul irruet orbi.
At coeli uirtus, superumque exercitus omnis
Ingenti motu attoniti coelum omne ciebunt.
Nobile uirginei partus super aethera signum[ERROR: no reftable :]❦
Tunc erit. et magni decus hoc clarescet Olympi.
Hinc planget terrena tribus sua pectora pugnis,
Ipse triumphator nitidis in nubibus alto
Aethere descendet Christus, spectabile numen,
Omnibus immensa tu maiestate patescet,
Omnis ei summa dabitur uirtute potestas,
Hinc emissa phalanx, horrendaque buccina diuum,
Et uox electos ingens a quattuor orbis
Partibus agglomerans, summis et ab arcibus, usque ad
Littora terrarum Neptuno amplexa uocabit.
Incipient ubi fata geri, capita ardua supra[ERROR: no reftable :]❦
Tollite, uestra salus superis aduentat ab oris.
Nam uelut elapso gelidae quo tempore brumae
Transit hyems, et terra tepet quom sole propinquo
Ficus agit gemmas, atque omnis pullulat arbos,
Vernat et omnis ager, qui lucida frugibus aestas
Adproperat, tranquilla sinuque arridet onusto.
Sic ea gesta dei regnum post fata sequetur.
Nimirum genus hoc non desinet, omnia donec
Conficiam, coelum et terram transire necesse est,
Non mea uerba, quibus res omneis stare fatendum.
Lynceus huc oculus uobis, ageaque circum
Sollicito inuiglet custodia lumine, ne cui
Corda grauent epulae, neu mens otusa laboret,
Ebria pampineo quum merserit unda lyeo.
Neue urant curae, quae siccant aetheris imbrem,
Forte repente dies in uos et decidat illa,
Illa dies instar laquei, quae complicet omneis
Qui insedere solo, et requie telluris iniquae.
Iccirco uigilate, preces et ferte per omne
Tempus, paciferens ut semper oliua uirescit.
Sic tempestatis cladem uitate futuram,
Sicut stare meum digner uos ante tribunal.
Illam nanque diem nulli nouere, uel horam,
Non superi, non ipse oriens hanc dicere nouit, page
Solus in aeterno pater hanc meus occulit aeuo.
Haec furtim uelut illa dies Noetica reptat,[ERROR: no reftable :]❦
Quae meias inter Bacchi Venerisque choreas
Et lautas epulis mensas, hymenaeaque sacra
Occulte irrepsit pluuiis accincta cruentis,
Quom lamechides foecundam semine pinum
Omnigeno occlusit, reparandi conditor orbis.
Quom genus infelix illo tum tempore finem
Quo non crediderant experti strage suprema,
Quae terras omneis simul uno funere mersit.
Alter adest Noas uirtutum, conditur Arca
Altera, sed cuncto par clades imminet orbi.
Tum duo proscindent inflexo uomere campum,
Et duo prosubigent in gyro grana molari
Et totidem lectum sub eundem, et fulcra quiescent,
E quibus huc alter paribus tolletur, et alter
Ire relinquetur deserta tristis in umbra.
Sint animi uigiles, si mens ignara futuri est
Scilicet aduentus, horam nec sciuit herilem,
Cura sit oeconomi uobis ediscere mores,
Ille quidem uigili proprios custode penates[ERROR: no reftable :]❦
Seruasset, si nosset eam qua temporis horam
Nox ageret tacitum fodienda in limina furem.
Quare agite ut uestis custodia peruigil adsit
Liminibus, Domino ut sitis ueniente parati,
Eius enim incerta situs est aduentus in hora,
Dico equidem regni super id quod ubique tenebit,
Ponet eum, magna est paruo pro munere merces.
At si corde malo Domini mora longa uidetur
Venturi famulo, nunc hos, nunc uerberet illos.
Ebria tum crapula distendat uiscera multa,
Compotos inter temulenta per Orgia demens,
Adueniet Dominus quo tempore nesciit, hora
Qua non sperauit, tunc illum diuidet ultro.
Portio cui dabitur populi cum gente relicta. page
Illic ignis aget lachrymas, et torua cruento
Lumina rotabunt imbri, frigusque peruret
Asper acerba fremens, et dentibus ora sonabunt.
Balthaeus infrenet praecinctos robore lumbos,[ERROR: no reftable :]❦
Lampadas accenso praetendite lumine dextris,
Non secus ac famuli qui in limine principis aulae
Excubitu assiduo seruant. ut ad hostia postquam
Pulsarit Dominus ueniens a gente beata,
Et sponsae amplexu, confestim limina pandant.
Foelices igitur quos haec uigilantia semper
Sollicitat, studium uenturique excitat aeui.
His herus ipse suo reditu discumbere iussis,
Se praecinget ibi, ut bona pocula cuique ministret,
Nec refert ipsis uigilantibus, hora secunda,
Tertiaue excubitus fuerit, dum stare paratos
Inueniat, magna Merces uirtute beabit.
Sed famuli Domini quibus est expressa uoluntas,
Nec se operae accingunt, eius quo iussa facessant,
Quales excipient irato iudice plagas.
Non sic ignari qui uerbere digna patrarunt,
Supplicio quos paena minus cruciabit acerbo.
Omnis enim qui plura capit, committitur illi
Maius onus, maiorque exactio quaeritur inde.

Dedicatio Doni Quarti ad Matrem / FORTITUDINIS.
Quae Deos omneis hominesque uictrix[ERROR: no reftable :]❦
Bellico fortis superas triumpho,
Quae moues uno simul agminatim
Omnia nutu.
Fortium robur Dea nam Deorum[ERROR: no reftable :]❦
Omne non solum regis, at ministras
Vna, uirtutum fluuium perenni et
Fundis Abysso.
Quin Deus saeui domitor tyranni[ERROR: no reftable :]❦
Nascitur regi stygio tremenda
Matre te, dono tibi meosque
Sponte labores. page

Iacobi Boni Racusaei Donum Quintum / Pastoralis Tibiae Deo Patri / Dedicatum Consilium.
Panditur interea Coeli inuiolabile regnum
Virginibus, dena quae accaeptis lampade lychnis
Ire parant obiter uenientibus aethere nuptis.
Quarum quinque quidem fatuae, et prudentia quinque
Pectora, diuerso praetendunt lampada motu.
Mox ipsae stultis oleo caruere lucernae.
Non sic euenit prudentibus, ignea non sic
Lumina, nec derat uasis oleaginus humor.
Sed mora dum trahitur sponso tardante, relaxant
Spe uigili, somnoque natantia lumina condunt.
Dum terris mediam nox intempesta per umbram
Incubat, et Coelum fuscis circunuolat alis,
Vox ruit extemplo tonitrus et fulminis instar,
Surgite nuptus adest, exite cubilibus omnes
Huius in occursum, tu protinus excita surgit
Pro se quaeque, suam et concinnat lamapda uirgo.
Tunc ad prudentes fatuae dixere sorores,
O, partem uestri nobis liquescere lampas.
Quin potius referunt, ne forsan desit utrisque,
Ite ad mercatum, praecioque paretis habendum.
Illicet approperant, et deuolat arthere nuptus,
Lampadibus manus illa coit praecincta paratis,
Connubiale sacrum subeunt, hymenaeaque secum
Gaudi, laetitiamque, et ianua clauditur altis
Postibus, emuniunt aeterni limina uectes.
Postremo reliquiae glomerant, ac ralia dicunt.
Ah Domine has aperi nobis a cardine ualuas.
Nescio uos equidem dedit his responsa suprema.
Aduentus igitur memores estote futuri,
Stent oleo flammae, uigilent ardore lucernae,
Est ignota dies et enim latet horaque Nuptae.
Sicut enim patriis Rex ut secessit ab oris,[ERROR: no reftable :]❦
Octo dedit famuli impensa talenta uocatis.
Primus quinque tulit, duo deinde secundus, at unum
Tertius, ut sua cuique capax industria suasit. page
Primus abit lucri studiis intentus honesti,
Hinc data quinque sibi pepererunt altera quinque.
Et duo qui coepit, duplam dedit is quoque fortem.
Ast unum, quia forte fuit contentus in ipsa
Occuluit, Domini et defossum condidit aurum.
Qui simul ac rediit longo post tempore, seruos
Accersit, ratio quibus haec subducta refertur.
Primus enim pondus duplicati protulit auri,
Tradita quina sibi, lucrataque quina recenset.
Macte bona uirtute puer, meus euge fidelis
Pauca super, nunc Sume meo bona plurima regno,
Ingredere huic inquit, laeto te imisce triumpho.
Proximus accessit simili uirtute priori,
Nam duo dupla dedit, Dominus collaudat utrunque,
Prosequitur merces ambos, nec adorea dispar.
Tum prodit defossor hebes et inutilis una
Debitor ille mina, Domino qui talia fatur.
Nescius haud ego sum, quam corda ferocia gestes
Durus homo, nam non tua semina demetis aruis,
Quae tua teque negant sparsisse sub horrea condis,
Id metuens abii, multa simul obruo gleba
Ipse tui seruans argenti pondus et Auri.
Ecce uides, ius summe tuum. Mox aestuat ardens
Pectus heri, et tali conuincit crimine seruum.
Serue male atque piger, non nescius esse fateris,
Me metere id quod non sparsit mea dextera semen,
Et mea non nostram super horrea ponere messem.
Hac ratione meum sed oportuit omne metallum
Commississe uiris campsoribus, unde reuersus
Ipse auri usuras petiissem, et foenora sortis.
Tollite mnam sterilem, quae munere fluxit inerti,
Ignaui e manibus serui, et date dena tenenti,
Quisquis habet, quod adhuc pluri magis auctus abundet.
Atque expers uidetur eo, quod habere uidetur.
Et seruum, uecors et inutile dedecus, illum
Proiicite, exterior quem mox absorbeat ignis,
Fletus ubi, horrendoque alternat frigore torpor.
Quum uero portis Coeli descendat apertis[ERROR: no reftable :]❦
Agminibus plenum stipantibus aethera Christus,
Nubibus ingenti tum maiestate sedebit. page
Omnibus astabunt populi de gentibus omnes
Huius ad aspectum, quos in diuersa gregatim
Seiunget loca, pastor ut abgregat ouibus haedos,
Dextra serus oues, haedos a parte sinistra.
Rex ea tum dicet conuersus in agmina dextrae.
Huc genitore meo beneculti huc tendite ciues,
Regna parata diu uobis ab origine mundi
Percipite, esurie mea nam confecta suprema
Membra refecistis pastu, sitiundaque potu.
Hospes et ignota peregrinus ab urbe uagabar,
Excaeptus tamen, et uestris sum fotus in Aulis.
Me quum nudus eram, uester contexit amictus.
Coeperat omne meum languescere corpus, et aeger
Spiritus, at uestri me tum praesentia fouit,
Et tetro positum sub carcere grata reuisit.
Vnde animae tantae dulcedine laudis ouantes,
Haec responsa dabunt. Quando te maxime regum
Vidimus affligi tantis a cladibus? Usquam?
Anne famescentem te pauimus? Et sitibundo
Pocula praebuimus Domino? teque hospite fulsit
Nostra domus? tanton ornata est corpore uestis?
Te en laborante langore, et carcere clausum
Visimus? his magni dicet regnator Olympi.
Dico equidem uobis (hoc quod meministis) egeno
Vos fecisse meis minimis e fratribus uni,
Id fecisse mihi. Tunc parti obuersa sinistrae
Ora ferens, illis haec uerba nouissima dicet.
Me procul aeternum maledicti abscedite in ignem,
Qui Ditem atque malos in Daemonas usque paratur.
Namque famem passo mihi pabula nulla dedistis,
Pocula nulla sitim, uestrisne penatibus hospes?
Nudus et abiecta fuerim donatus Abolla?
Aut ubi decubui languens, aut carceris antro
Delitui intrusus, uos men uisistis amici?
Ast illi referent. Quando te uidimus ulla
Clade premi? Dominum potuque, ciboque carentem?
Hospes ubi? quonam fueris nudatus amictu?
Quis langor tenuit? Quis carcer abercuit astrum?
Nosque ministerio defecimus ab duce tanto?
Vltima tum responsa ferent a iudice summo. page
Quamlibet haud accaepta habeat non nulla minorum
Vnus ab iis, nec me quicquam caepisse faterbor.
Tunc in supplicium fex illa horrenda gehennae
Corruet aeternum, iusti sine fine uiuent.[ERROR: no reftable :]❦
Nunc age sancte tui genitor me sanguine nati
Imbue, purpureum large mihi funde cruorem,
Omnis terra nouas ferat hinc ad sydera messes,
Ferueat his aestas, seges horrea surgat in alta.
Iam mihi uita tuus faecudi uulneris imber
Impluat, et totum tua me modo purpura tingat,
Verberibus signa mihi uerbera, uulnere uulnus.
Duc uia me tecum tua per ludibria raptim.
Qua communis amor me uester inebriet, ut te
Prosequar, inque tuum tecum traducar agonem.
Hoc consummer ego, si in te per uulnera migrem
Lux mea, si septena mihi signacula pandas.
His super eloquiis fatalibus ore peractis
Ambrosio, haec iterum sociis praedicit Iesus.
Scitis ut has bidui sol postquam euoluerit horas,
Expectata nouum faciat solennia phase,
Sanguine uirgineo prodeturque aedita proles,
Vitaque figatur ligni suspensa gaballo.
Interea capita aedituum coiere nefanda,[ERROR: no reftable :]❦
Atque senatores inimica sub umbra atria Cayphae.
Et consulta ferunt, ut Christum fraude, doloque
Comprensum occidant, ast hoc ubi festa diei
Lumina praetereant, insit ne plebe tumultus,
Tum fera Tisiphone summum de uertice crinem
Vipereo, stygia dirum de gente Marassum
In Scariotei coniecit pectora Iudae,
Vnius e Christi bissenoque ordine caetus.
Concitus hinc abiit in principis atria Cayphae,
Iam penetrat foedi praeceps ante ora senatus.
Munere me quanto o, proceres donare uelitis?
Vt genus hoc hominis tradam, sic improbus inquit.
Hoc ubi peccatum peccato, et crimine crimen
Miscuit, arte ferox infanda, et iunxit Erinnys.
Proh scelus exultant in crimine, uenitur auro
Iustitia, et uili Christus uenalis in aula est.
Argenri argenti nummos dare tot pepigere, quot olim
Iosepho infensi fratres pro fratre tulerunt.
Proditor hinc Iudas quae nam opportuna darentur
Tempora uenatur sceleri sine murmure turbae.
Tertia iam supra denas euoluerat umbra,[ERROR: no reftable :]❦
Martia luna sacrum Pascha, et lux alma parabat,
Azima tum quom prima dies apponit edenda.
Sedulus hinc Christo feruenti pectore Petrus
Mittitur, et grati candoris amabile lumen
Ioannes, sociis optatum ut Pascha pararent.
His ait ante urbem, primaeque ante hostia portae
Quidam humero undanti uobis erit obuius urnam
Inflexa ceruice gerens, uestigia cuius
In quamcunque domum concesserit, ite secuti.
Dicite tunc Domino qui praesidet aedibus illis
Nomine sic nostro, mea nam prope uoluitur hora,
Te penes accumbam celebrando hoc tempore paschae
Cum sociis, uos ille sua in caenacula ducet
Ampla, super tripodes ingens strato aequore mensa
Astat, ibi quascunque dapes aptate necesse est.
His illi auditis actutum iussa facessunt,
Nec quicquam secus euenit, quam dixit Iesus.
Iamque instructa domus fuerat, quom plena cadentem
Luna Sioneo prospexit uertice solem.
Christus oliueti solymos a monte penates
Quom subit, et coetu cinctus discumbit amico.
Qualis olympiacis rutilat sol aureus astris,
Et duodena regit stellanti sydera gyro,
Se totidem caeli portis effundit apertis,
Esse quiem Pascha hoc ardenti mente cupiui
Tunc ait, ante crucem patiar quam morte cruenta.
Talia (fabor enim) non plus libabo, sed illud
Ipse bibam, caeli quod regno implebitur olim.
Deinde manu pateram coepit spumante lyeo,
Grataturque patri, sociisque propinat, et insit.
Accipite hanc, et uos inter partite uicissim.
Nec mihi post usque a uenturi tempora regni
Quis ferat ullius latices e germine uitis.
Conscius extabat quia funeris hora propinquat,[ERROR: no reftable :]❦
Trans mare qua rabidum. saeui et fera marora ponti
Transeat ad patrem, mundo trans aethera uicto. page
Quos habuit, tum fine suo dilexit amantes,
Nam postquam rite est et foedere pascha peractum,
Et concepta furit rabies in pectore Iudae,
Ausi immane nefas, miti lupus accubat agno.
Hic tamen haud ignarus erat se posse paterna
Omnia quae conclusa manu sunt, unde profectus
Quo redeat Deus, exurgit mox ordine coenae,
Comminus atque suos alacer deponit amictus,
Exsinuatque manu quae caepit lintea, tunc his
Cingitur, et tepido latices infundit aheno,
Poplite nixus humi, tum procidit ante lutosos
Sorde pedes, caepitque lauare, et tergere linteo,
Quo praecinctus erat, Mox ut Petreiia iuxta
Astitit ora deus, sic substitit ille locutus.
Tu mihi crura leuas o rex hominumque, deumque?
Id quod ego faxo, modo nescis, scire licebit
Postea, respondet Iesus, simul ora reclinat
Cernuus, immundo lauet ut de puluere Petri
Ipse pedes, ast ille magis, magis ille reclamat.
Non mihi Christe pedes unquam non ipse lauabis.
Ni te Petre tua modo sic a sorde lauaro,
Nulla futura tibi mecum pars inquit Iesus.
Expauitque Simon tonitrus et fulmina Christi,
Laxauitque pedes, Christo se deinde remisit,
Quin caput atque manus, et me quoque prolue totum,
Sic ait, o mundi rector, respondit Iesus.
Sat loto mundare pedes, ut totus ab omni
Labe uacet, sed uos mundi non protinus omnes.
Puluerulenta pedum postquam uestigia lauit,
Induiturque forensia, prorsus et inde resedit.
Incipit, haec scitis que uobis munera faxim.
Prosequitur titulis me uester coetus honestis,
Et bene, fungor enim, quo nomine nuncupor, atsi
Ipse magister eram uester, dominusque uocabar,
Vestraque summissus uobis uestigia laui.
Sic quoque debetis uos inter mutua gratis
Obsequia exercere, pedesque lauare uicissim.
Haec exempla dedi uobis eadem ipsa daturis,
Exercenda meos interque docenda fideles.
Dico equidem, quod seruus hero, quod apostolus ipso est. page
Se mittente minor, quam uos ea nota beatos
Efficient, fatis eadem si nosse probetis.
Non ego uerba loquor de uobis omnibus ista,
Quos pater elegit mecum, probe nomine noui.
Sed me implere decet ueterum praesagia uatum.
Vescitur is qui pane meo, calcanea contra
Me sua dira ferox inimica mente leuabit.
Haec ubi dicta dedit, praecordia concitat ingens[ERROR: no reftable :]❦
Spiritus interior, turbato ac pectore fatur.
En equidem caetus uestri qui tradar ab uno,
Et manus ecce rapax ausa hac accumbere mensa est.
Consternata cadunt sociorum corda futuri
Ancipites, animique pauent, et singula tentant
Ora uirum, quis nam ille foret scrutante tumultu,
Pro se quisque timet, sibi forte instare tremendum,
Dirum imite nefas, alterna et uoce petebant,
Nunquid ego rabbi sim proditor ille cruentus?
Quae manus hoc mecum est intigier ausa Catino,
Illius est inquit scelus id molita nefandum.
Porro ego pro serie scripturae incedo, sed illi
Vae, per quem natum tradetur uirgine germen,
Non nasci satius fuit illi matris ab aluo.
Hic immane tegens in pectore uirus Echidna,
Vt Lupus inter oues simulato uellere profert
Ballatum, mene o, Rabbi, talem esse putabis?
Ore tuo dicis, tua uox te accusat Iuda.
Interea maesti Ioannis amabile Iesu
In gremio Domini caput a ceruice recumbit.
Quale nitet malum foelicis in arbore rami,
Et sese uiridi foliorum protegit umbra.
Innuit huic Petrus, quo posceret, ille quis esset
Proditor? ergo iterum caput ad coeleste reclinat
Pectus, et exquirit quis proditor impius ille est?
Ille est quoi panem mea dextera tradet inunctum,
Dixit et intinctam Cererem porrexit Iudae.
Post ipsam penetrat malus effera pectora Daemon,
Christus ait propere quod iam moliris obito.
Haec ignota fuit toti sententia mensae.
Continuo egreditur Iudas, et pallida noctis
Luna per umbrosas sua lumina texerat alas. page
Purgata hoc mensae perfulserat area monstro,
Electos inter quum talia fatur Iesus,
Qualia lux purum super aera lumina mittit.
Vt proles hominis diuino inclaruit astro,
Veraque in ambrosiae mare magnum fine sine ullo,[ERROR: no reftable :]❦
Tota per immensum dulcescere coepit amorem,
Fecit inefandam sociis epulantibus escam,
Dona quidem miranda suae memorandaque coenae.
Sumpta manu panis sacrauit ut azima frusta,
Fratribus ipse suum corpus porrexit edendum,
In uerbi uirtute, quibus sic totus inesset,
Hocque sacrum fieri celebre et memorabile iussit.
Quo creat ex nihilo mundum, quo semina rerum
Condidit ore deus, generatim et saecla propagat,
Se de pane facit, qui uita est, nosque per ipsum
In se conuertit, sacrae haec dulcedine mannae.
O, pietas o, summa ducis dignatio nostri,
Quippe uiam inuenit, qua nos sibi corpus in unum
Necteret, intrepidus licet huc quis iussus inibit?
O, uita hac rape me illecebra, et de corpore transfer
In te, tum uolucri penitus me interfice mundo.
Mystica deinde manu calicem data pocula sumit,
Sublimesque oculos super aethera sustulit altum,
Grata patri referens libamina, quae dedit illis,
Atque ait, hinc iam quisque ibat, noua nanque per ipsum
Foedera testamur, meus est hoc flumine sanguis,
Qui propter multos expurget inusta profusus
Mentibus humanis stygio peccata ueneno.
Hoc celebrate mei memores, hoc pignus amori
Exemplarque mei per grata piacula sunto.
Salue sancte calix, en ablue nostra precamur
Crimina, nos etiam pro tanto munere munus
Suscipe, quicquid enim sumus, id tibi rite dicamus,
Et licet indigni, tamen haec tua gratia dignos
Efficiat, cupidumque tuos transmittat in artus.
At socios inter contentio laeua cohorta est,
Quis foret inter eos maior, quis denique princeps.
Sceptra ferunt istum uariis dominantia morem
Gentibus inquit eis Iesus, regumque potestas
Has super indulget titulis, et nomine gaudet. page
Non ea sic o, uos agitet tam saeua cupido,
Se qui maior erit, munus gerat ille minoris,
Sitque ministranti similis, qui stemmate praestat.
Nonne suo est maior mensae conuiua ministro?
Cuius ego medius uos inter munus obiui.
Iam iam uos contra nox ingrauat ista tenebras,
Efugietis enim, et mea signa negabitis omnes,
Vt canit, et coelum cui consonat omne canenti
Enthea ueridicus Malachiae carmina uates.
Percusso palantur oues pastore fugaces.
Quum uero exurgam Galilaeam praeuius ibo.
Tunc ait imaptiens ardenti pectore Petrus,
At tua diffugiant omnes, ego signa tenebo.
Tu uero huic Iesus nimirum nocte sub ista
Ante suis bino quam canto applauserit alis
Gallus, ab ore tuo ter me nouisse negabis.
Altius astitit ore Cephas, ac talia fatur.
Quin morerer tecum, nedum te nosse timerem.
Sic quoque tota cohors constanti uoce locuta est.
Rursus ut exarsit diuinum numine pectus,[ERROR: no reftable :]❦
Flammea melifluis haec fudit flumina labris.
Filioli dulces, mecum mora paulula uobis,
Me quaeretis ait, sed quo proficiscor euntem
Nulla sequi uobis data copia, nulla facultas
Stat modo, iamque nouae mandata nouissima legis
Accipite haec animis, dilectio ferueat inter
Vos, et talis amor, quali uos semper amaui
Primus ego, hoc et uos certetis amare uicissim,
Hic insigne meum, et lecti nota candida amoris,
Hoc apprima meus notescat in agmina miles.
Mundus adhuc modicum propria me luce uidebit,
Non ita uos, et enim me luce uidebitis alma.
Nulla pium pectus tristis fera turbet abyssi,
Vlla nec insana formidine terreat umbra,
Sancta fides haerere deo est in nomine Christi.
Stat domus una mei Genetoris, et atria mille
Ampla tenet, multos amplectitur aethere diuos.
Ipse paraturus uobis loca, sydera migro,
Rursus ab aetheria uos uisere sede reuertar.
Tu simul aeterno mecum uos glutine iungam, page
Sic ubi uersor ego, uos hic simul esse necesse est.
Non uos destituam patriis uirtutibus orbos,
Hinc abiens, ad uos iterum mox ipse redibo.
Pacem lego meam, pacem do iuraque pacis,
Non ut mundus edax elargior illa perinde.
In me si uobis amor, et meus ignis inesset,
Gaudia non desset, et ab hoc quod in aethera migro
Ad patrem, aeternis qui sydera torqueat habenis,
Qui me maior adest, hominis qui filius exto.
Expedit alta meus uobis ascensus ad astra,
Spiritus aetherio nec enim paracletus Olympo
Ad uos actus erit, si non ego sydera trano.
Praecipuus est ille potissimus ardor amicis,
His dare se, et dulcem cum sanguine fundere uitam.
Haec mando uobis, ut mutua flagret in omni
Corde accensa Charis, nostrum si numen amatis,
Custodite, tenent ea qui seuare parati,
Quae mandata meo mihi corde medullitus haerent.
Nam quicunque colit, seruat praecepta colendo
Ille meo fit amore ualens, semperque ualebit.
Vos mihi fida cohors, et suaues estis amici,
Si uester prius haec mandata facesserit ardor.
Ne uos mundus amet, me illi scitote priorem
Esse odio, nec enim mecum mala regna cohaerent,
Nec seruos dominis maiores esse fatendum,
Vt me uos etiam ferali Marte lacessent
Me propter, quoniam latet hos quo nomine mittor.
Vda quidem lachrymis ut fonte rigabitis ora,
At mundus contra gaudebit, et anxia mentis
Tristis erit facies aegroto pectore uobis.
Vestra sed anxietas in gaudia uultibus olim
Laeta serenatis omnis conuersa nitescet.
Haud aliter mulier partu concussa propinquo
Quum gemit, et tristi pro corporis angitur aestu.
Sed postquam enixa est foetum, dolor euolat omnis,
Nec meminisse potis pressurae gaudia propter,
Quod nouus aetherias homo luminis exiit oras.
Ac uos moeror habet, uorat, obruit, et premit alte.
Ast ego uos iterum uisam, et iucunda uoluptas
Mecum erit in uobis, hanc nemo tollere possit. page
Haec libuit dixisse, mari quo portus ab alto
Et tranquilla quies uobis in me esse patescat.
Vos quia tempestas instantibus astra procellis
Vrge agens hyemem contra, considite Christo,
Qui domito mundo feror altum uictor Olympum,
Haec ubi dicta dedit, mensa sublimis ab acta
Eleuat, et secum socius chorus astitit omnis.
Tunc oculis coelum, et sublato ad sydera uultu
Incipit, omnipotens genetor uenit hora propinquo
Fine, tuum celebra natum, celebrandus ab ipso,
Cuique potestatem populorum, te iura dedisti.
Vt quicunque mihi datus est te auctore, fruatur
Me, quae coelicolis aeterna est gloria diuis,
Haec autem sanctis aeterna est gloria diuis,
Vt te cognoscant ueraci numine solum,
Me quoque, qui terris tuus est legatus Iesum,
Ipse ego celebrem feci terraque, marique,
Atque opus omne simul, quod te tribuente recaepi
Vt facerem, perfecta dedit tuus omnia Christus.
Lumine nunc igitur quo te pater ante refulsi
Quam mundus fieret, tua iam mihi perfice Templa.
Nam manifesta dedi in populos tua sancta uocatos
Nomina, terrarum mihi qui coiere per orbem
Te donante, tuos et me lactante fideles,
Sermonemque tuum qui seruauere, fidemque.
Omnia quin etiam mihi tu quaecunque dedisti.
Cognouere sinu per me fluxisse paterno,
Per me, qui tua uerba pio sub pectore figunt,
Me nouere tuo ueracem lumine lucem.
Hos cape iam, et defende tuo mucrone tuendos,
Te preco, haec tua nanque duci mihi castra parasti.
Vt mea cuncta quidem tua sunt, tua nostra uicissim,
His quibus infulsi celeberrimus omnibus unus.
Non rogo pro mundo, de quo commigro per altum
Trans tua lucis iter stellati sydera coeli.
Hos quibus instat adhuc statio, et tentoria castris
Nostra colunt alacres, serua pater alme uerendo
Nomine custodi mihi quos in regna dedisti,
Sint (ut nos) unum, tecum quos ipse tuebat.
Nemo ex his periit, nisi tetri filius orci. page
Non precor ut tollas hos orbe, sed hoste maligno
Eripias, et enim gens haecfuit incola terrae,
Sicut ego, sanci hanc igitur uirtute suprema.
Et genus hoc sanctum pater hac uirtute foueto,
Et quaecunque tuo surgent e semine gentes,
Quaeque meo credent in nomine, protege, serua.
Vt sint una domus, coeatque in numine nostro.
Sicut ego sum luce tua, tu lumine Christi es.
Vt credat, coelo quia me demiseris alto
Orbis, et omnis eo clarescat lumine sanctus.
Vt cosumet amor quos glutine copulat uno.
Sicut ego tecum, sic his ego iungar in unum.
Sicut et una sumus nos uirtus, Vna potestas.
Cognoscat mundus quod sim demissus ab alto
Te generante deo, quod et illos diligis omnes,
Sicut in aeterno me diligis ordine natum.
Quos mihi summe pater dederis, uolo sumere mecum
Vt sint, atque tuam uideant in me esse lucernam,
Qua tuus ardet amor caeli prius omnibus astris,
Quam lux ulla sinu magni radiaret Olympi.
Non te iuste pater gentes nouere profanae,
Ast ego te noui, nec non hi te quoque norunt,
Me quoque te missum norunt, his nomine patrem
Tempore te feci notum, faciamque futuro,
His mecum ut sit amor quo te transfusus amabar.
Inde foras abiit diuina laude peracta,
Egressique ducem socii de more sequuntur.
Ille noua uirtute nouis inuictus in armis
Ibat, in audito qui praelia Marte gerebat,
Tartara quo, et totum terrarum uincere orbem.
Iuit et alcides inuictae robore clauae
Terribilis, stygis et terrae fera monstra donauit,
Solus et immensos tenuit ceruicibus axes,
Brachia magna super magnis, et numina diuum.
Nec tamen est magnus Christi per clauiger umbrae.
Iam deus irriguae nemorosa per aequora uallis
Cedrorum, rapido quam interluit impete torrens,
Praedia Gethsemani ad cliuum transmittit oliuae,
Intrauitque ortum, campi qui praeiacet orae.
Non ignara loci fuerat mens impia Iudae, page
Saepe quod hoc Iesus coetum conferre solebat.
Huc iterum mihi sancte pater foelicius adsis,[ERROR: no reftable :]❦
Inque meo confige tuum tibi pectore natum,
Mutua quem mea iam penitus praecordia portent.
Mox alia rescinde mihi, uia sola salutis
Gloria sola mihi sit crux, signacula cordi
Pone meo totum rorantem sanguine Christum,
Quem sit habere satis, nihil extra scire laborem.
Da pater ingentis fluctus euoluere belli,
Qui scopulo hoc fracti, quantaeque umbone procellae,
Exequar, internis et quae assiliere sub antris,
Telaque dira tuam tot, quae stinxere pupillam.
Ah tua quae passa est fraterno turbine proles,
Relligio quae sola meae data, normaque uitae.
Tabescam hac scoria, duram quia crimine mortem
Intulerim Christo, superis et flebile funus,
Puluis humi tanto Domine terraeque, polique.
Sic tua nos superis claementia reddidit astris
Morte dei dignos? Et sydera lapsa refecit?
Sicine complacuit tibi? iam mihi corde liquescat
Sanguis, et ardentes exurant pectora flammae,
Spiritus ut dulcem nil praeter spiret Iesum.
Hoc omnis mihi nacta quies, et uita beata est.
Hic quo prima lues euaserat astitit orto,
Vt uitam nobis, unde est mors orta pararet.
Considite hic inquit, donec pro fratribus orem,
Vosque orate, malae ne per stygis antra labatis.
Tum procul ad iactum lapidis processit, eumque
Subsequitur Petrus, gemii zebedaeaque fratres
Pignora, quos secum comites ductabat Iesus.
Hic iras omenis animo collegit amaro,
I noua ab aeterno pro iusto membra reatu,
Et super ipse suae posuit praecordia mentis.
Vnde dolor tristis coepit percurrere, tanti
Pertaesumque mali, quo protinus ossa pauescunt
Intima, quae tales fudere e pectore uoces.
Assiliunt animam fluctus, agitantque procellae,
Tristis et usque minas ad morte moeror aceruat.
Sustineant animi pondus, uigilentque parati,
Et mecum sic state uiri discrimine tanto. page
Haud procul inde loco cessit, genibusque subactis
Proruit in faciem, corpusque extendit arenae.
Tunc ait, Abba pater mihi talia transige si uis
Pocula, non porro mea sit modo sacra uoluntas,
Sed tua, fusus humi tali est sic uoce precatus.
Vt redit, ac lapsos uidit destertere fratres,
Sic ne Simon inquit te unam uigilare per horam
Non potuisse simul mecum? uigilate precante
Voce uiri, infesto ne uos uoret Orcus hiatu,
Promptus adest animi idem corporis ardor.
Hoc abiit dicto, rursusque precatus eodem
Sermone est, iterumque redit, rursusque profundo
Inuenit somno fratres urgente grauari.
Surgere quos iterum, uigilare, orareque iussit,
Nec tristi responsa dedit mens obruta cura.
Rursus abit, necnon eadem repetita rogabat,
Ore preces alto, prolixaque flamma micabat,
Omnis ea toto sub corpore mysticus humor
Intonuit Christo, terram quoque proluit imber
Sanguineus, roseoque cutis sudore liquatur.
Nam magno apparent in pectore bella gerenda,
Et cruor inuicto Christi pro nomine fusus.
Concertanda premunt ardenti praelia pugna,
Atque metum magnae gemitumque dedere cauernae,
Armato fatalis aequi ceu milite uenter
Foetus, et ingenti belli discrimine uictor,
Quom stetit, et Danaos in Pergama transtulit acres.
Protinus humano uenit ut deus ora Michael,
Pulcher ab arce poli, et dios spirauit odores.
Tum grato aspectu moestum solatur Iesum,
Quo mentem patriae strinxit pietatis imago.
Magnanimumque ducem saeuum exortatur in hostem,
Praelia syderias recolit pugnata per arces,
Desertasque domos, et sydera lapsa recenset.
Vt desolatas homicidae fraude ruinas
Sponte reconcilet uitali fixus in ara,
Regna triumphali statuat suspensa trophaeo,
Cuius in aeterno uictoria regnet Olympo.
Talibus angelica sublimis ab arce Michael
Solatus Christum coeli super astra uolauit, page
Ora leuat Iesus lachrymis abstersa cruentis,
Et redit, ac fratres heus o, dormite quieti
Mulcet (rursus eos. postquam mora facta) uocauit,
Sat iacuisse, uenit magni grauis hora furoris,
Vt rapiat Christum sontis manus impia monstri,
Me tradentis, adest et enim, consurgite, eamus.
Interea luxere faces, et murmur ab umbris
Auditus, magis atque magis clarescit, et horror
Ingruit, excutiunt somnum, rapit arma iuuentus.
Qualis Amathitem pacato gurgite Ionam
Quom ratis euexi flatu spirante secundo.
Fluctibus acta repens euertitque aequora turbo,
Tindarides micuere faces, et spumea ducto
Murmurat una salo, nautas timor excitat ingens,
Incumbunt operi, uorat acrem bellua Ionam
Dux Erebi subiit sceleroso inductus Iuda,
Ceu thorace, duas agitans in bella cohortes,
Praesidi una quidem, sed principis altera mystae.
Sunt his tela sudes, accinctaque comminus enses
Arma, faces quatiunt. inclusaque lumina cornu.
Proditor his Christum mentita per oscula Iudas
Signaque, sacrilego ferus indicat ore Magistrum.
Hic uentura uidens in se est quaecunque profatus,
Exit in occursum, quibus hoc. quem quaeritis inquit?
Nazareth auctorem referunt florentis Iesum.
Lampada has et enim lux Christi et signa fefellit,
Sed se sponte sua manifesto nomine prodit,
His, ego sum dicens, hoc illa ut fulminis ictu
Versa retro fusos fluxerunt arma per hostes,
Nomen ab euentu, res et diuina patescit.
Talis mille uiros arrepta strauit aselli
Mandibula Samson, et uictor uomere Sangar,
Aut uno extinxit fortissimus impete Dauid.
At fecit uitae praesentia surgere lapsos,
Vociferat, magno galilaei a monte Taboris.
Iam pridem uobis ego sum professus, eundem
Me modo profiteor, quem quaeritis, ecce uidetis,
Ergo eos (si me uultis) sinite ire sodales.
Hoc perfecta dedit dicto promissa parenti, page
Iactatusque mari Ionas, fluctuque tumenti.
Signa dedit Iudas, et proditor oscula fixit,
Oscula foeda Ioab, fratri quae dixit Amasae,
Quale Caime tuum crimen decussit Abellem.
Ait ea tum Iesus non aspernatus, amico
Ore uenenatam quin est affatus Echidnam,
Cuius in ore nefas simulato immane retexit.
Framea tum Petri uibrata a uertice summo
Auriculam dextro deiecit tempore Malchi,
Malchi pontificis famulantis in aede uetusta,
Non tali auxilio nobis opus inquit Iesus
Petre, reduc enim uagina, aut siste paternum
Craterem, mihi quem genitor dedit ipse bibendum.
Omnis enim miles, qui iniussus strinxerit ensem,
Ense periturus poenas dabit, arduus Aether
Non mihi bissenis legionibus inferet arma?
Vna si tantum Genetorem uoce rogaro.
Integrat hinc tactu auriculas, et uulnere sanat.
Vincit amore odium, saeuos quo pugnat in hostes,
Iura nouae legis, praedictaque perficit auctor,
Impia tum miti conuersus in agmina uultu,
Siccine ut infestum me contra arma ista latronem?
Mene ait apprendi Synagoga hoc Marte decebat?
Nonne recens templi populos ego sede docebam
Vos apud? inque dies, adeo ut me nemo teneret,
Vestra sed hora uenit, caliginis atra potestas.
Inuadunt, subito conuoluitur agmine Christus.
Ah quid ago? huc atque huc iactor, capite auferor illuc?
Hei mihi dirreptum quo prosequar ordine Iesum?
Quis deus ablato spiret modo numine carmen?
Adsis castalio pro fonte et Apolline, nostris
Funde fluenta genis uberrima passio Christi,
Tu mea musa, tuos heu nunc mihi pande labores.
Corripuere lupi rabidis ut faucibus agnum,[ERROR: no reftable :]❦
Factrices strinxere manus terreque, polique,
Vincla quibus sontes scelerum posuere suorum
Impia, quae nostro deus es pro crimine passus,
Nexibus indignis qui uincula digna piauit,
Aeternumque pii sacrauit foedus amoris.
Ecce deus trahitur, libertas capta ligatur, page
Ducitur optatam pius en Isachus ad aram,
Vinctus ob inuidiam fraternae bilis Ioseph,
Abreptumque sibi fera pessima foedat amictum.
Qualis auara suum uinclis innodat amantem
Dalida, pro fuluo Sansonaque uendidit Auro.
Hostili socii Christo sub fauce relicto
Diffugiunt omnes, en quo moriuntur inulti.
Cum duce iactabant qui uelle occumbere morti
Nuper, at hoc prenso procul ah uaga terga dederunt.
Solus it (heu pietas) ut furcifer actus ad urbem,
Dat poenas insons, alienaque debita soluit.
Proximus omnis abest longe, procul absta amicus.
Pellitur huc, illuc urgetur, et impia uexat
Turba ducem raptim super aspera saxa, uiaeque
Torrentem rapidi bibit Cedronis ad undam.
At procul insequitur lassi uestigia Christi
Sindone nuda leui qui membra tegebat ephaebus.
Hunc inimica cohors tenuit, sed nudus amictu
Euolat abiecto manibus, longeque refugit.
Qualis adulteria diuulsus fauce Iosephus,
Se male amantis herae chlaena diremit omissa.
Quis furor iste nouus leuis o, gens? haeccine pridem
Regi uota dabas undantibus agmine palmis?
Haeccine saeua deo uenienti Osanna canebas?
Vrbs ingrata manus et candida colla reuinctum
Excipis, o, facinus dirum, premit undique sanctum
Tempestas, ille instar ouis tacet hostia uictrix.
Prima domus petitur, falsusque examine iudex,
Anna socer Cayphae, labenti maximus anno
Qui fuerat praesul, tum crimina sanguine iungunt.
At duo deproperant haud longo frigida tractu
Corpora post Christum, quibus anxia corda, metuque
Pectus anhelabat trepido, et sine sanguine uenae.
Alter adit propius, penetratque per atria uictor,
Pontifici notus. post limina restitit alter,
Quem prior inmissum de postibus allicit intro.
At scelerum gurges inhiauerat Anna nefanda[ERROR: no reftable :]❦
Fraude uiam, si quid mentiri examine posset.
Ergo iubet Iesum adduci, poscitque coacti
Iura sodalicii, quae dogmata seminet ultro? page
Qui sic respondit. Mundo mea lingua patenti
Ore palam sonuit, me tum Synagoga docentem
Audiit, et templum, quo uis coit omnis Iudae,
Nec quicquam occulto docui, quid quaeris ab ore
Verba meo? quin posce uiros ea cuncta loquentem
Qui uidere, calent, atque ii mea dogmata pandant.
Talia dicenti manus impia deuolat ori,
Incussoque genam signauit uerbere palmae.
Haeccine pontifici tute responsa dedisti?
Trux ait ingrato sanatus uulnere Malchus.
Vnde dei fuso manauit sanguine nasus.
Diaque syderii, rubuerunt lumina uultus,
Proh dolor an solis par sit, lunaeque labores.
Ad similem sceleri tanto? quum splendidus alto
Deficit ore nitor mutato luminis astro,
Terraque defectum tantae stupet anxia lucis.
En Christi uirtus innotuit alma ferentis,
Et doctrina uiae, et mundi patientia uictrix.
Sustinet hoc ictus umbone, referque uicissim
Ore salutifero sceleri haec responsa proteruo,
Si quid ego fando deliqui, teste nocentis
Argue delictum, sin, me cur coedis acerbe?
Ecce dedit se diua manu maxilla profanae,
Tristibus ut threnis uates Anathonte canebat,
Victima sed trahitur uinclis ad limina Cayphae,
Quo stygii coiere duces, orboque senatu
Excetra tartareis insibilat atra colubris.
It uiduus domino Petrus, maeretque, sed illum
Hinc stimulabat amor, timor hinc retrahebat inertem
Longo interuallo, sequitur tamen, atria tandem
Inuolat. Et mystae feralem principis aulam.
At globus hic capta ueluti Leo diuite praeda
Improbus exultat, sistique ante ora senatus.
Incubuere neci Christi, consulta feruntur,
Prouocat unanimis falsos sententia testes.
Prodibant ultro multi, nec crimine quadrant,
Defecere malo reprobi scrutamine reges,
Deserit, et causam fallax examen iniquam,
Crimine testis herae iustus damnatur Ioseph.
Melchias ad mortem trahitur Susanna malignis page
Iudicibus, Babylon foedis dat testibus aures.
Et duo postrema ueniunt in parte profanis
Testibus in Christum scelerata calumnia surgit.
Quippe uirum insimulant, se demolita daturum
Templa dei, et triduo molita audisse loquentem.
Hoc ui iudicium causae tam debile princeps
Est animaduersus Cayphas, furor, iraque mentem
Praecipitant, haud ille capit se deinde, sed alto
Excutitur solio, saeuoque impellitur aestu,
Prosilit, et Christum sic increpat, ore silenti
Confutare putas hos? qui te comminus urgent.
Ille tacet, nec enim tenebras hac luce capaces
Esse uidet, qua sancta dei constantia uires
Exerit inuictas, et magno robore uallat.
Quoque magis mutit, magis hoc fuit aestus acerbi
Principis, et tectis insibilat hydra uenenis,
Si qua locum fraudi uia det, rimatur, et instat.
Prouocat ergo loqui, ei iurandi iure coegit,
Christus origo dei tu ne es, responit Iesus.
Fatus es anne ego sum, post haec tamen ipse uidendus
Filius est hominis uobis in nubibus ingens
Aetheriis alto ueniens a uertice coeli,
Ad dextram patria tum maiestate sedebit.
Hoc ubi tam purum uiuaci numine lumen
Extulit exosus tenebras, excanduit amens
Pontificis furor, et sacrum lacerauit Ephoton,
Quo cecinit uentura sacris praesagia mystis.
At regalis honos, decus iuiolabile, sanctum
Vsque decus Christi trabeata ueste manebit.
Interea scisso princeps exclamat amictu,
Blasphemauit, atrox scelus, execrabile monstrum,
Testibus haud opus est ultra, patet omnius, ingens
Audistis facinus, quo dignum? quale uidetur
Commeruisse nefas deus hic? tunc hydra trisulcis
Oribus insonuit, reus est hic mortis acerbae.
Nex uitam increpuit, lucem nox atra, diemque,
Illicet impuris Christum spuit hydra uenenis.
Inque obscaena deum foedantibus ora Saliuis
Exonerant, udoque trahunt pulmone cruenta
Sputa cateruatim foecundae Daemone fauces, page
Stat uultus, turpi et facies quasi mersa procella
Excipit obiectum ceu mixta grandine nimbum.
Euge patris supremus honos, et gloria tanto
Expedias iter electis ad regna triumpho.
Crimina multa uirum per multa piacula soluas.
Non satis est muco uultus foedasse serenos.
Ora tegit derisa dei uelamine coeca
Nox, a sole nitor, neu gratia fonte beato
In se uersa fluat, sic obiice duplicat umbras.
Hac ignominia scelerum uelamina tollas,
Emungas animos, et mucida crimine corda,
Exemploque face nos hoc in bella paratos.
Caedebant alii caput, atque eburnea colla,
Est adeo colaphis ceruix onerata profanis,
Primorumque lues in nos euicta parentum.
Ast aliae uultu palmae, utque incude sonanti
Malleus insultant, intentaque brachia pendent
Iactibus alternis, repetitaque uerbera figunt.
Stat facies immota, sedet uelut aequore cautes
Fluctibus in mediis pulsata sonantibus undis.
Tunsa per ora cruor labris et naribus uber
Irrorat, tegmen mixto mucore cruentus
Humectatque manus impuras, impius hostis
Crudescit magis, et liuens tumor in cute surgit.
Mox alia ex aliis instaurant arma ministri.
Insurgunt iterum capiti noua praelia sancto.
Per ludibria dant alapas, o, maxime uates
Cuius hic est efare tuo et cane tempore flictus?
Multaque cornupetae iactabant ore cerastae.
Ingeminant ictus, et uersis uerbera pugnis,
Ii barbam uellunt, aut flauos uertice crines.
Opprobrant illi, fit plebi abiectio Christus,
Haud secus Ascalon delusum Samsona risit.
Ah quis ego saeuos potero memorare labores?
Ne rogo, ne tantum uos o, saeuite ministre,
Hactenus ista satis rabies, et coeca fuerunt
Imperia in Dominum, sat iussa maligna senatus
Insontem laesere, meus meus error, et omnis
Impietas meruere necem per uulnera acerbam,
Nunc mea uos istas in uiscera uertite uires, page
Me me ad sum o, proceres, ego crimina talia gessi.
Deferor hinc scalis, et in atria trudor ab alto,
Hic quia frigus erat, medio qua plurima campo
Turba sedet, crepitatque focis Vulcanus inustis.
Exoriturque aliud miserabile, sydus Olympi
Qui modo Petrus erat, uilem dedit arce ruinam,
Vnius Ancillae deiectus ab ore furentis.
Namque hunc illa uidens obtutu fatur iniquo,
Nazaret hic etiam fuerat cum principe Iesu.
Protinus ille suum negat immemor esse magistrum,
Ore palam cunctis, aut hunc si nosset Iesum.
Conscia mens trepidi stimulis agitata timoris
Stare nequit, tacito sensim fugit atria gressu.
Mox stetit, ut seram plaudentibus excitat alis
Auroram gallus, dum personat aethera cantu.
Tunc alia ut tristem uidet hic ancilla morari,
Atque apud astantes Iesu uocat esse tribulem,
Abnegat hoc iterum, uix unaque fluxerat hora,
Atria rursus init, repetit quoque frigidus ignem.
Inuasere uiri sine robore debile pectus,
Hic in Oliueti uidisse hunc asserit orto
Cum duce deprenso, Petro hoc ait ille neganti,
Quin Galilaeus ades, et te tua dissona prodit
Lingua, sed abiurat, detestaturque Magistrum
Petrus, et insonuit cantu super aethera Gallus.
Ast oculi Domini, conuersaque lumine flamma
Irradiat Petro, tenebrosaque frigora soluit.
Ex templo memori praesagia pectore uoluens
Ternaque cum Galli bino periuria cantu,
Ingemuit, mox et tristem fugit eminus aulam,
Vberibus lachrymis, et fletu pastus amaro. page

Laus et Dedicatio / Doni Quinti / Deo Patri
Sancte pater, quem res hominum, et genus omne fatentur[ERROR: no reftable :]❦
Esse deum, sed non tua mox et lumina credunt,
Aut genuisse putant aequalem numine Christum,
Quem canimus Iesum tibi nos, et rite dicamus,
Vt tua sancta fides in te sic nota fathiscat,
Vtque tuo gentes et regna in sine nouentur.
Da pater, hocque nouum per me tibi perfice carmen,
Veridicosque tui Iesu mihi pande recessus.
A cruce funde deum, et diuini sanguinis imbrem,
Surgentem in populum, et Mundo ostende redempro.

Iacobi Boni Rac. Donum Sextum Pastoralis / Tibiae Iesu Christo dei filio dedicatum. (Intellectus).
Oceano interea plenissima Luna refuso
Conditur, extinctis stellata nocte Lucernis,
Moestaque supremum timuerunt sydera finem,
Quum uitae et mortis tellus expauit Agonem,
Obstupuitque dies, et uersa luce refugit.
At mors infernis accincta doloribus instat,
Sollicitatque duces solymos, et tartara miscet.
Conuenere trucem furia cogente senatum,
Sacrilegi mystae, quibus infula constitit auro,
Et precio uenalis honos, sacrasanctaque sedes,
Et scribae, quibus est templo cathedrata facultas,
Moseo et strident infixae cardine claues.
Canicies et honora senum, sed laetifer aetas,
Et plebeius apex, Acherontia signa secuti,
Si qua morte uia possint extinguere uitam,
Consiliis ineunt, decretaque tristia firmant.
Duceret at contra uita ut de morte triumphum,
Arte noua bellum molitur, et induit arma,
Pro thorace uirum, qui praelia uinceret acer,
Nostra sub humana qui uulnera carne piaret,
Languidus et nostros langores ipse leuaret.
Arcessunt igitur tetro de carcere Christum, page
Concilioque deum mortali ueste latentem,
Stare iubent, haud ille decor diuinus, ut olim
Ore nitet, non illa sacri reuerentia uultus,
Sed tumor, et liuor, commixtae et sanguine sordes,
Et decus illa sacrum uulsa est coma, barbaque foede.
Mox illum in laqueos urgent ex ore doloso
Poscentes utrum rex est, ut uera fatentem
Romani imperii peruerso iure trucident,
Seque patridii scelerato crimine damnent.
Tunc ait, hoc uobis ego si modo luce probaro
Clarius, haud ideo mihi uoc credetis, et idem
Si qua petam, non ulla mihi repsonsa dabuntur,
Nec me libertas per uos captiua remittet.
Filius hinc hominis magno sublimis Olympo
Porro in sede dei dexra, et uirtute sedebit.
Impia tum linguis exsibilat hydra trisulcis,
Filius ergo dei es? ego sum uos dicitis inquit
Iesus, ab hoc sancte dicto scelus arripit ansam
Iudicii, praeceps a quo sententia fluxit,
Quod rex ille dei proles opere, oreque luxit.
Tunc iterum Iesum rapiunt, et uincula collo
Ferrea dant, urgent manibus post terga reuincis.
Concursus inter Pilati ad praesidis aedes.
Latratus inter uarios, it uictima mitis,
Derisusque fatur uexante satellite Christus.
Proditor ast immane nefas ut uidit Iudas,
Paenituit facti sceleratum pectus acerbi,
Hinc repetit proceres, atque aera cruenta retractat,
Et precium iusto pro sanguine in aede reiecit,
Crimine confesso, cui maius crimen adhaesit,
Nec potuit redimi uitae auctor Daemone Iuda.
Stare nec hic tanta pro mole grauante barathro,
Nec synagoga suo resipiscere coeca reatu.
Ergo expes ueniae et solaminis ater Iudas
Mente ruit tota, tristi quem sorbet hiatu
Tartarus, inuisam suadens abrumpere lucem,
Et fugit in laqueum, quem tum pro morte pararat
Efferus, atque gulam nodo sibi fregit adacto,
Quum patruit iactu deformi, et fune pependit.
At subito ruptus patefacto uiscere uenter page
Fit uia damnato tristes Acherontis ad umbras.
En habe quos usus precio Scariota petisti,
Iam bibe auare fluens stygiis fornacibus aurum.
Impius in Christum collegerat aera sacerdos,
Aera, necem, scelus, atque nefas operata malignum.
Terruit unde metus, ne corbona sanguine nummi
Foedetur, quem cum diffundere nulla retardat
Relligio? nec se foedari crimine cernunt?
Saeua sacerdotum feritas, et auara libido.
Decernunt igitur precio hoc in ualle propinqua,
Siloes qua stagna natant. Quem figulus agrum
Possidet, hospitibus mercari in funeris usum.
Nomen Acheldemae memorabile sanguine Christi
Fundus habet, cecinere pii quem carmine uates.
Iamque dei Matris miseras illapsus in aures
Nuncius, inque animam crudum defixerat ensem.
Dum praesaga graues in pectore uolueret aestus,
Et dum sancta deos ex se dea parturit omnes,
Immensique grauant hanc corde dolente labores.
Nulla puerperii, quin nec simul omnis in unum
Vis collata potest tanto paresse dolori,
Quo fit uera parens dominum, quos Christus adoptat
Morte sua, partos aeterno in corpore fratres,
Infoelix igitur perculsaque uulnere mater
Euolat, et solymas moestissima uenit in arces.
Solantesque ruunt comites, ululantibus illa
Aethera lamentis, et sydera quatibus implet.
Sic ego te cernam Iesu mea uita dolentem?
Sola quies animae potuisti linquere matrem?
Afflictam matrem potuisti linquere Iesu?
Ast ego te (quamuis miserae data copia matri
Extremum affari) nequeo sine uiuere nato.
Heu terrae ingratae manibus data praeda profanis.
Siccine nate libet? prius heu cur non tua mater
Aut saltem hoc tecum laeto decumbat acerbo?
Quo periturus abis. Matrem miserescite uos, o,
Iudaei, miseram nato me iungite Matrem,
Vniusque duos inter partite dolores.
Vt sic ipsa mei poenas, et uerbera nati
Alleuiem, uobis in me crudescere fas sit, page
Dum graue supplicium minuam partita uicissim.
Vel me pro nato (si fas) absumite totam.
Quod si foemineo leuis est in corpore sexus,
Nec libet hoc, saltem licea uestigia nati
Defatigata sequi, solemque uidere cadentem.
Quo sequar? ah te nunc animae mea portio moestae,
Nate doce, neu sancte tuam modo desere matrem.
Tu quoque tantorum genetor miserere dolorum,
Porrige magne tuum supero munimen Olympo.
His simul, atque aliia orabat, et ora rigabat
Fletibus, in lachrymas soluisset saxa, ferasque,
Cumque truces toruis, mollisset tygribus ursos,
Flendi etiam superis esset si copia, flerent
Coelestes, illo concussaque numina fletu.
Labitur infoelix, illam ni robore uallet
Interno genetor, frustra tam membra labantis
Fulsissent, animam dolor extinxisset hiantem.
Dumque fouent illam sociae, et solantur anhelae
Singultu, strepitu concurritur undique magno,
Auditur Iesum damnatum ad funera duci.
Sibila clamores, Coelum simul omne remugit.
Accelerat globus, arma micant, et terra resultat
Pulsantum pedibus, miserae tremor ingruit horrorque.
Hic inter socias ubi matrem uidit Iesus,
Fluxit humi, lapsae collo sonuere catenae.
O, pietas, o, mole noua sine fine dolorum
Obruta mens, o, sol spectacula qualia cernis.
Heu heu non satis est Christo sua paena ruenti
Corpore, non satis est matri sua paena, labascunt
Numina, plus quam si toto ruat aethere Coelum.
O, crudelis homo uideas en crimina quanti
Ponderis, illa Deum uexant in funera lapsum,
Illa Dei matrem sternunt heu uulnere quanto.
Non illi, sontes ea nos at fecimus ipsi.
Interea dum sic fusus procumbit uterque,
Aerunnaeque premunt ambos, et sorbet amaror.
Hinc stimulis urgent, et tractis colla catenis
Ire iubent Christum, pronumque e puluere uellunt.
Nititur ille genu duplici cum pectore tolli,
Brachia nam manibus uinctis in terga retardant, page
Apparitor eum donec tellure leuauit.
Hinc matris comites corpus miserabile tollunt,
Annixosque tenent artus, ea uersa per agmen
Semianimi uultu rorantia lumina mittit,
Sicubi conspiciat natum gemebunda uirago.
Armatos iter uinctum mox aspicit, ille
Truditur ut properet, trahiturque sonante catena,
Nec deformatos potis est agnoscere uultus.
Hei mihi sic inquit miserum te nate uidebo?
Haeccine diuini est facies ornata decoris?
Conantemque loqui defecit lingua relapso
Corpore, suscaeptam comites in tecta reponunt.
Postquam pontifices Pilati ad praesidis aedes[ERROR: no reftable :]❦
Aflicto traxere sequentem corpore Christum,
Incircumcisi romanaque iura tyranni.
Abstinuere pedes polluto lumine sacros,
Ne sua foedarent uestigia, sanguine sed non
Continuere manus iusto foedate rapaces.
Pontius addictum morti Pilatus Iesum
Vidit ut, inde foras extra praetoria fertur,
Cuius et accusent exquirit fraudis eundem?
Exclamant alto quibus infula uertice uitta
Sacra caput duplici sub inani stemmate fulcit,
Ni ueterator homo tibi cur sic traditus esset?
Iste malifactor per nos excussus ad unguem.
Inuidiae radix, ingrataque funditus o, gens,
Filia mendacis Synagogae, et sponsa Barathri,
Sic sanctum laceras o, perfida mente rebelli?
Posce Palestinam, latos percurre recessus
Omnis iudaee, galilaeaque curre per arua,
Cerne uias eius, uestigia singula cerne,
Diuina si luce nitent, testamur easdem,
Et benefacta uirum per tot collata phalanges,
Teque ream mendax o, tanti nosce furoris.
Sufficit examen uestris si legibus inquit
Pontius, hinc pariter sententia iure sequatur,
Tollite, conficite hunc, sceleri nec parcite tanto.
Non licet hoc nobis, dedit huic responsa sacerdos.
Nam sua fata deus sic est sortitus Iesus,
Euoluitque uices, quas iam praedixerat auctor. page
Criminibus falsis alii latrare, nugasque
Tendere mendaces, iste est subuertere ritus
Gentiles ausus, Christum se condere regem,
Pendere caesareum docuit prohibere tributum.
Pontius his iterum fetrur praetoris in Aulam,
Euocat huc Iesum, quem si rex esset, ab ipso
Scire petit, Iesus responsum tale tyranno
Reddidit, a te ne hoc memoras? aliis ne doceris?
Nunquid ego huic inquit praeses iudaeus? iniqui
Pontifices, et gens tua te mihi tradidit ultro,
Qua te fraude notant? qua labe fatebere sontem?
Non mea labentis sunt regna fluentia mundi,
Quod si mortalis domini mea regna fuissent,
Vidisses forsan pro me certasse cohortes,
Quas habeo, nec Iuda tibi me traderet asper.
Nunc autem mea uis minime hinc est fatur Iesus,
Natus ad hoc ego sum, qui lumina solis adiui,
Vt tester uero, cuius quicunque coruscat
Lumine, uoce mea trahitur, quoi Pontius inquit,
Quae ueri est ratio? uerum qua luce nitescit?
Protinus hoc dicto repetit iudaea citatus
Agmina, principibus causamque excusat apellis,
Eruere insontem cupiens a turbine Christum.
Inualuit populi fragor, insonuitque procella,
Tetraque centiloquis exclamt hiatibus hydra
Talia, iudaeam populos conciuit in omnem,
Quos usque huc docuit Galilaeis actus ab oris.
Hunc ubi Pilatus sub apellae iure tyranni
Audiit, ac regno natum, intra tecta remisit
Herodis, qui tum solymis erat aedibus hospes.
Hunc autem Christus postquam stetit ante cupitus,
Laetanti toto est gauisus pectore princeps,
Nam quaedam sperabat eo data signa uidere,
Propterea multis praesaga oracula Christi
Scitatus, frustra surdas tentauerat aures.
At templi proceres instant, et fraude maligna
Vrgent assidui, resonat latratibus aether,
Vincla tenent humilem, taciturnique oris Iesum. page
Vt uenator ouans cinctis indagine syluis.
Haesit ubi caprae genus intra retia Dama,
Vociferante furit fremitu, praedamque silentem
Circumstat, uacuas ingens it clamor ad auras,
Latratusque canum rabido ferit aethera rictu.
Haud aliter saeuit populus, stat ut agnus adactis
Forpicibus Christus, quoi ferreus opilio instat.
Herodes ubi nulla uidet responsa, nec ulla
Signa dari, se nec saltem proprio ore tueri,
Spreuit eum, spreuit totque agmina mente superba,
Et super indutum niueo delusit amictu,
In tua iura iubet tibi quem Pilate reduci.
Hactenus hos inter reges hostile fremebat
Dissidium, sed tunc animis sociantur amicis.
Pontius interea praeses uocat omne furentis[ERROR: no reftable :]❦ ncilium Concilium populi Christo ad se rege reducto.
Offertis mihi uos hominem, quem nulla seueri
Iudicii censura notat, nam excussa patescit
Simplicitas ab utroque suae modo iudice causae.
Iudice uos inquit testes Herode, reatu
Supplicii nullo nobis damnante remissum.
Infremuere simul proceres, emissaque uibrant
Spicula linguarum, saeuo tonat ore Megaera.
Quem nihil illa mouent, adeo stat fixus in almo
Robore, Trinacriae qualis iacet insula ad omnes
Aeoliae flatus immota sonantibus undis.
Non sic Pilatus, sed in illo flucutat aestu,
Bassibus emotis tremit, icto et uertice nutat.
Despectum stimulat uerbis, ut tela reuulsis
Perfringat iaculis, et turbida nubila soluat,
Praeside sed Christus multu mirante tacebat,
Et meditante uiam, si qua unguibus eruat uncis
Insontem, munus populo Paschale petendus,
Iam prior ipse petit, iam Barraba pestifer urbis
Seditio, innocuus populo et datur optio Christus.
Barraba pontificum iussu leue uulgus iniquo
Barraba conclamat munus solenne daretur.
Ast ubi signa uidet manifesta, nec antea uisa
Dis memor antiqui gesti super aethera belli.
Hunc illum regem, uictriciaque horruitarma horruit arma . page
Impetit horrendus consortem praesidis, illique
Irruit in stratu super aurea fulcra cubanti.
Terrificosque ciet uisus, hinc excita surgit
Procula Pilati coniunx, et talia mandat
Dicta uiro ferri, ne quid caue laeseris illum,
Sanctus enim est, causa hac nimio sum territa uisu.
Hinc omnino uolens illum dimittere praeses
Concitus, et diuam mundi turbare salutem,
Haec ait. ingratae Christum quem remur Iuda,
Quid faciemus ei? gens, o, quid me aspera censes?
Tolle cruci, modo tigna leua super ardua fixu,
Intonuere simul, resilit clamoribus aether.
Quo ruis infoelix, o, gens heu, Daemone tristi
Deterius. peiusque profanis, optio Christus
Illis, latro tibi, prae uita mortis et auctor.
Ille quid, aut quando, uel cui commisit iniqui?
Membra uiri (reboant) alta cruce fixa leuato,
Circunstant te Christe canes, obsesse maligno
Conuentu, diras in te tua uinea uoces
Torquet, ut in syluis rabidus leo rugit opacis.
Pontius ut uidit quod nil prodesset, atrocem
Sed magis irritet uesana plebe tumultum,
Barraba tum populo donatur carcere liber.
Vt manibus iusto scelus omne a sanguine lotis
Credit et excussu Pilatus, et ore fatetur,
Iuda sibi et natis ueniat cruor iste precatur,
Quaerit ad huc illis in fluctibus ire per altum,
Et Iesu lacero saeuum placare furorem
Pilatus mortem uel sic arcere supremam,
Corripiatur ait flagris caedendus adactis.
Illico lictor atrox hunc arripit ungue cruento,
Virgineosque suis denudat uestibus artus.
Qualis rore micat coelo concaepta sereno
Gemma relucentis diuulsa e cortice conchae,
Cuius pulchra manet tereti cute et orbe uenustas,
Candidus apparet formoso corpore Christus
Talis, et omne decus niuea de carne relucet.
Atque illum adductis manibus post terga reuinctum
Alligat haerenti duplicata fune columnae.
Syderium pulchro qui coelum lumine uestis, page
Floribus et terrae sua quaeque uirore decoro,
Omnia qui uestis. qui prata coloribus ornas,
Cui nihil infractum, nec extricabile quicquam,
Heu scelerum te uincla ligant, et flagra meorum
Ah tibi dura parant spoliato in uerbera multa.
Ergo meo si tu pro crimine, totque flagella
Suscipis o, bone dux, et tot delusibus ardes,
Suppliciis, et morte meos purgare labores,
Quid miser ipse tibi tanto pro munere pendam?
Nescio, sed multis mea fletibus ora rigabo,
Dum mihi dulcescas animo hoc illapsus amaro,
Meque hoc extemplo mea uita per omnia formes.
Interea fasces, et uirgea flagra ministri
Expediunt, accincta truces et brachia torquent.
Tunduntur sancti repetitis ictibus artus,
Atriaque efractis resonant a carne flagellis,
Defessis alii subeunt, aliisque cruentant
Verberibus, alios infigunt ictibus ictus.
Plaga super plagam contuso uiscere pellem
Vndique dissoluit laceram, cruor undique rorat,
Candida liuescit permixto sanguine nubes,
Atque hominum in mortem scelus induit omne cadendo,
Vinceret ut, decor omnis abit se corpore toto,
Flagrant e torto dum tonsae uerbere carnes,
Dum coquit ossa dolor, confractaque membra labascunt.
Quid memorem hic uatem? quem diua Bethulia uidit
Arboris ad stirpem manibus, pedibusque ligatum?
Phassurius seu quem neruo percussit iniquus,
Brachia tum lassi tot per tormenta ministri
Collapsum tereti soluunt a marmore Christum.
Vestibus inde suis languentes induit artus.
At noua portantem ludibria postibus amplis
Affusam excipiunt praetoria lata cohortem.
Rursus et incipiunt alii saeuire furores,
Arrepto Iesu, fracta cute uestis adhaesis
Vulneribus trahitur, tumidosque exulcerat artus,
Purpura coccineo chlamydem circundata limbo
Ducta super, sedit regali irritus amictu.
Ecce sinum uino, conpressi et sanguine botri
Pallia Iuda lauat bosraeo tincta rubore, page
Hisque cruentata graditur formosus edomo,
Iuncea praedura quoi spicula cuspide texta
Imponunt capiti, regni diadema futuri.
Hocque ut erinaceus spinis horrebat acutis,
Pulchra sioneo de uertice filia regis
Huc salomonis ades, uideas diademate quali
Dura suum regem mate Synagoga coronet,
Quale manu sceptrum? uacua quod arundine gestat,
Ille salutatus iudaei regis honore,
Quoi genibus flexis illudit miles adorans,
Alternatque ferox alapas, et ab ore cruento
Tetra uenena uomunt, ab arundine uapulat altus
Vertex ille dei, sumi thesaurus honoris.
Intrauere caput spinae, fluit undique riuis
Destillatque cruor circum foedata per ora,
Permixtus sputis, en est rubicundus ut uua
Pressa manu, cuius superauit lilia candor.
Pontius ire foras extra praetoria Christum
Iussit, et ipse prior se fert, ac talia fatur,
En misere afflictum uobis adducimus illum,
Saeuitium satis, et ratio quam postulat ultra,
Ecce patens homo, sarrano chlamydatus in ostro
Progreditur, fixis redimitus tempora iuncis.
Tum magis infremuere, furorque ardescit hiantum,
Fige cruci, iam fige, nefasque execrat, atillis
Praeses ait, iustu uos huc configite, causa
Nulla mihi, satis hoc examine constitit insons.
Illi tela uomunt, ore et iaculantur acerbo,
Debet lege mori, quia cum mortalia gestet
Membra, deum sese lingua iactauit inani.
At uerax hic lege deus, rexque esse probatur,
Vae tibi quae atroces dabis o gens impia poenas.
Lazarus hac superas lingna reuocatus in oras,
Haec lingua est calamus, sinaeo a uertice pangit,
Horruit unde magis Pilatus, et intima Iesu
Accito repetit praetoria, quaerit origo
Quae sit ei? Christo responsaque nulla ferenti
Rursus ait, mihi non loqueris, quem rite potestas
Est penes in te omnis, qua te seu tollere tigno
Sublimem libeat, seu uinctum absoluere possum. page
Christus ad haec, in me iuris tibi nulla facultas,
Nec fas esse potest, nisi desuper, ille cerastes
Maius crimen habet, qui me tibi tradidit atrox.
Pontius hinc igitur studio contendit inani,
Liberet ut Christum rabidae de fauce procellae,
Ni fremitu populus, ni tam Synagoga reclamet.
Caesaris esse negas hunc si dimitis amicus,
Caesaris imperio sceptrum regale repugnat.
Praeses amicitiae sub caesaris ire periclum
Expauit, regemque foras educere iussit,
Ipse tribunali secto de marmore sedit.
Ante diem Paschae uenturum luce sequenti,
Sol prope ad aetherias penetrauerat igneus arces,
Tunc irrisa deum iudaea per agmina regem
Pontius ostentat, populus cruce tollite fixum
Ingeminat. praeses uestrum cruce figere regem
Mene ait impelli? Rex haud nisi Caesar habendus
Est nobis, sacrae responsa dedere tiarae.
Abnegat ipsa suo regi iudaea rebellis,
Et sibi romani sceptrum nisi caesaris esse.
Iccirco praeses formidine ductus auara,
Tradidit his Christum configi in cornua tigni.
Haud mora corripitur, tabeaque exutus, amictus
Induitur proprios, et collo recte ligato
Ducitur ingenti scapulas super arbore pressus,
Fert humero regni uenturi insigne trophaeum.
Vt puer Isaac monstratis intulit aris.
Panduntur legis mysteria, sacraque uatum,
Sidonio fert orba uiro duo ligna Sareptis,
Intertexta madet picto sub tegmine palla
Talaris, fuso simulati sanguine Ioseph.
Panditur hoc serpens atque Aenea uipera signo.
Vesteque cum grauida dependet pampinus uua,
Enatat ad lignum Iordane emersa securis.
Apprensaque humero graditur cum claue sacerdos,
Duxque noui populi Moses nouus, et noua uirga.
Hoc ligno dulcescit aquis Marathus amaris,
Omnia quo Christus suspendit crimina terrae.
Concursus populi tota ruit urbe frequentis,
Hinc ignominiam uariis insultibus augent. page
Et duo supplicii ducuntur in aequa latrones
Exitia, ut fures inter sit christus Christus iniquos,
Par quoque uel similis sceleratis furibus esset.
Pondere sed quanto grauius uexatus anhelat
Sub cruce tam uasta. collum cui fune satelles
Astrictum tracta uix heu suffocat eunti.
Multa laborantem quamuis hunc turba sequatur,
Pars tamen illa lutum, pars haec conuicia iactant,
Fitque cibus cineres, et amara absynthia potus,
Cantica derisus, et laus infamia Christo.
Eduxere graui mersam maerore, procella
Oppressam comites in tristia funera matrem,
Quae deducit aquas oculis solaminis expers.
Ah quis eam tanto medicari uulnere possit?
Quis maris instar ei pectus sedabit ab aestu
Commotum belli? Lunam quis luce carentem
Sole laborante, et moerentia sydera toto
Placabit coelo? tunc has super ethera uoces
Ore ferens, imo gemitus a corde ciebat.
Vos, o, qui pedibus loca terrae, seu mare uastum
Pupibus puppibus , euentu rerum penetratis in omni,
Huc oculos, uestraeque acies aduertite mentis,
Si qua meo par est similis ue aerumna dolori?
In me tela dei furor exarmauit. Et ignem
Intulit ossa super, desolatamque reliquit,
Vt dominus uentura mihi meus ille canebat
Infirmata ruit tristi mea turbine uirtus,
Dum iuga multa premunt, laquei et ema colla grauantes
Torculare mihi botris calcatur acerbis
Inualuere suis in me clamoribus hostes.
Et rapuere meam dirrepti palmitis uuam,
In me oculos intende pater uenerande, dolentem
Respice, dura meum ctassatur nausea pectus,
Corque meum penitus uersum peruasit amaror.
Caligant oculi lachrymis, et fonte perenni
Exarsere genae, turbataque uiscera moerent.
Siccine me miseram solarier? aure sonantes
Insultant plausus, et inania sibila perflant.
Hostile exultat cornu, quia fatifer auctor
Praemeditata sui decretaque perficit oris, page
Ah uideas, animoque meo attende labores,
Me quasi solemni furor hausit luce uocatam.
Meque suo gyro conclusam felle coercet,
Corythique grauis prolem in me exhausit amaram,
Heu mea templa mihi qua sut disiecta ruina?
At lamiae catulis exertis ubera mammis
Admouere, locis uelut efferea struthio solis,
Est omnis completa grauis nunc ira furoris.
Hos angiportis, et per compendia questus
Ore dabat, natique uiam praeuerterat aegra,
Aegra suas inter comites, ad compita portae
Vrbis eam sistunt, atque omnis deficit oris
Halitus, et toto labefactae corpore uires.
Hic tuba terribilem crepitu dedit aerea uocem,
Et praeco indixit carmen ferale canorum,
Inceduntque cruces, et flebile uoluitur agmen.
Vt fures inter medius processit Iesus,
Horrenti cinctus diademate tempora circum,
Atque sub ingenti cruce pressos intulit armos
Languidus, et sparso liuentem sanguine uultum
Matris ad aspectum, sese uidere uicissim
Proh dolor immensi per acerba strage dolorum,
Cladis in extremae, postremi in fine profundi.
Non secus ac coelum uerso si lumine noctem
Induat, et magnum super aethera dulce deorum
Nectar amarescat, felque imbuat astra decora,
Primaque postremum sibi gloria dedecus ornet.
Summa per ima ruant inuerso sydera mundo.
Alter ab alterius duplicato uulnere rursus
Lapsus uterque cadit, premitur trabe Christus adacta.
Hic est ille deus, cuius sapientia mundum
Componit, coelique potentia sustinet orbes.
Virtutum dominus, mundique exercitus omnis.
En hominem propter spectacula qualia gessit,
Quale parauit iter, qualemque exhausit amorem,
Iustitiae quanta hoc pietas efulsit in omnes.
Si sibi si Matri pro nostro crimine talis
Qualis erit nobis? tali si tramite coelum
Ipse petit, quali miseros nos ire necesse est?
At genus lachrymas agmen muliebre paratum page
Tristibus insequitur planctuque ululante querelis.
Christus ut assurgens ultra processerat aegro
Corpore, conuersoque haec ore sequentibus infit.
O, Matres solymae, matrum quoque germina chara
Parcite me deflere, super uos flete ad ipsas,
Flete super natos, uester quasque edidit aluus.
Namque dies aderunt, quibus illae talia dicent,
O, uentres steriles qui non genuere beati,
Quaeque sibi nullos lactarunt ubera natos.
Incipient illo tum tempore montibus altis
Dicere, uos innos in nos utinam conuersa cadatis
O, iuga, nos etiam colles et saxa tegatis.
Arbore nam uiridi si sic accenditur ignis,
Arida quae tandem tum robora flamma cremabit?
Haec ubi lenta gradu tardo uestigia duxit,
Nam dolor, atque sua crux illum mole premebant.
Stans igitur gemitum, et suspiria mixta profundo
Pectore dat, leuat inde humero graue pondus onusto.
Funestam interea uilla uenientis in urbem
Ferre crucem Domini sunt dorsa subacta Simonis,
Patris Alexandri et Ruffi. libicaeque Cyrenes,
Quem patria aetherias in luminis aedidit oras.
Iamque locum subiere iugi, quoi Golgotha nomen,
Qui damnatorum tabentia corpora pandit,
Horrendus uisu, et graueolentem spirat odorem,[ERROR: no reftable :]❦
Hic tot ob exhaustos, et tot fera flagra labores
Aruerat Iesu sub sicco lingua palato.
Propinant illi mala pocula uitis amarae,[ERROR: no reftable :]Da
Fatidicus sacro cecinit quae carmine uates.[ERROR: no reftable :]uid.
Nec delibato calicis se proluit haustu.
Mox et lictor ei raptos abstorquet amictus,
Et spoliat corpus, lacerosque exulcerat artus,
Dum trahit haerenti concretas sanguine uestes,
Nudus et urentes ad frigoris astitit auras,
Christus acu pellem, et ferrugine pictus hybera,
Noas Iacche tuae dulcedine desipit uuae.
Vnde pudenda nequam genitus deridet aperta.
Plena dolore graui Mater miserabile uisu
Affuit, heu quae te fera pessima nate uorauit?
Hiccine uirgineus candor tuus ille beatus? page
Hiccine floris odor dixit diuinus honesti?
Hic pater ille aries promissaque uepribus haesit
Victima, sanguineis redimitus tempora dumis?
Haec dicens capite ipsa sui uelamen honoris
Coepit, et aegra sui circundat foemora nati.
Matrem raptat amor, nati quoque matrem amorem,
Alter et alterius pectus sic pectore torquet,
Dum poenas poenis geminat, dum languet amore.
Apparitor ea natum diuellit, et ipsam
Deturbat, sociae secum duxere ululantem.
Christus et ante crucem subducitur hostia sancta,
Incubuitque solo, tunc se pro sontibus offert
Omnibus aeterno patri immortale piamen.
Inde repente manus ambas, et crura ministri
Corripiunt, et tigna super posuere supinum.
Malleus et claui punctis sonuere retusis.
Tum primo dextram caeli quae condidit arces,
Iustitiae quae regna tenet, quae lumina caecis,
Quae surdis aures, et mutis ora resoluit,
Per medium palmae horrendo transuerberat ictu,
Ferreus unde trabem quadrato uulnere clauus
Transit, et ruptis stillauit sanguine uenis.
Membra dolore truci respondent, ossibus intus
Obriguere suo contractae uiscere carnes.
Et latus accurrit, reuolutaque brachia ad ictum,
Hostili quo laeua manus ceruice pependit.
Hostis ab amplexu sese explicat, unde sinistram
Torquet in aduersum subducto pectore cornu.
Illiditque caput, tum spicea iuncea subter
Et durum capiti subigit puluinar acumen.
Defecitque manus Christi, torquente ministro,
Nec laeuum potuit contingere laeua foramen.
Quid faciant? aut quo protelent ordine corpus?
Recte ligant, et lata trahunt in cornua palmas,
Brachiaque enodant, et cratem pectore laxant.
At postquam signo manus est adducta secundo,
Et confixa trabi pariter, sub pectora uenter
Contrahitur, strictaeque suo cum foemore bases,
Sic imum efugere pedes, et crura foramen.
Nam lata distenta cutis super arbore, costae page
Astrictae costis, et dens quoque dentibus haesit.
Ergo a calce pedes innexa fune trahentes
Viribus extorquent, amotaque ab ossibus ossa
Iuncturae laxant, et toto corpore soluunt,
Et lumbi, et scapulae, costis et spina retexis
Tenditur in longum, seditque in pectore mentum.
At medias arcent, et in ima foramina plantas
Malleus et clauus non uno perforat ictu.
It cruor, et triplicem diffundit ab arbore fontem,
Haud mora, uexillo nam rex attollitur alto,
Solis in occasum, fixa cruce rupe cauata.
Inde triumphalis supra caput additur altum
Causa nescis titulus Pilato a praeside missus.
Tres linguae hunc, terno uersu, ter nomine pandunt
Inciso Iesu totius Regis Iuda,
Ob quod pontifices ringi, ac deradere frustra.
Vtque duos secum crucibus fixere latrones,
Altior hos inter trabs est erecta cupressi,
Eminet et medium Iesu sublime tribunal.
Quattuor in partes a sanguine tincta ministri
Indumenta trahunt. Et partem cuilibet unam,
Sortiti tunicam pariter, quae desuper omnis
Intertexta fuit, non filo tacta, nec acu.
Fatidico cecinere pii quae carmine uates.
Transfera confixo feratis uulnera clauis
Illudunt. uariaeque insultant undique pestes,
Praeterit ille caput quassans, et talia iactat,
Vah demoliri templum qui te asseris ingens
Posse dei, tribus idem et te instaurare diebus.
Te modo met Salua, summo es si natus Olympo,
A cruce desilias manibus, pedibusque refixis.
Necnon pontifices, scribae, populique Senatus
Talia sese inter sistentes ore fremebant.
Qui reliquos saluat, sibi deficit ille, nec idem
Se saluare potest, at si rex esse laborat,
Expediat ligno modo se, et descendat ab alto.
Vt credamus ei, si tam confidit amico
Numine, saluetur, dixit se numine natum.
Quique residebat custos in gramine miles,
Seruabatque crucem, deriso apponit acetum. page
Tum uero hunc latro tensus trabe membra sinistra
Execrat, ille simul ludibria torquet amara.
Quem contra latro dictis his increpat alter.
Tu neque iura times, neque numinis ulla uereris,
Crux eadem diro quem plectit acerba reatu,
Plectimur et merito nos, hic nil tale meretur.
Tum subito ardentem Christi conuersus ad aram
Intonat, o, Rex alme mei suprema memento
Quum tua regna petes, haec praesens omnia mater
Audiit, aegra sua pariter dum pendet in ara,
Mente pia confixa sui per uulnera nati,
Duplicat alterius crux altera pondere pondus,
Hisque animam Christi pulsat mare fluctibus actam.
Hic Matris sociae Christi crudelia flebant
Supplicia, immerito miseranda uirgine luctu,
Nec solamen habent heu tantis fletibus ullum.
Quin et oliuifera quae uenerat arce uirago,
Sanguineam complexa crucem, roremque cruentum,
Flens haerebat ei, quia uulnera mente gerebat,
Mortifero dirae sanantia ab Aspidis ictu.
Interea dum bella gerit cruce uictor Iesus,
Perdomat hostiles dum praelia sustinet iras,
Et Martis praecepta sui, quem condidit auctor,
Exequitur primus, primus cruce flammeus ardet,
Conflictu primo dum feruidus excipit ictus,
Postquam dextra manus ferro est transfixa retuso.
His ignosce pater, licet haec immania patrent,
Nesciuere tamen dixit, quo talia tendant,
Et lachrymis, et uoce pium testatus amorem,
Deinde beata dedit dextro responsa latroni,
Et spem tam magnam nobis, et munus opimum,
Tamque propinqua noui est largitus gaudia regni,
Haud procul hinc media pendentis in arbore Christi
Stabat amara parens oculis lachrymantibus. illumque,
Immolat haud inuita deo, quin se ipsa dicabat
Pectore prompta suo pro stirpe uiraginis Heuae.
Et iuxta astabat Christi non ultima cura
Ioannes, oculis efusum undantibus imbrem.
Quos ubi prospexit, Matri sic inquit Iesus.
Filius ecce tuus mulier. Sic deinde Iohanni, page
En tibi Mater adest, en quem canensis Iacchus
Quem dedit unda piae monitu conuersa parentis,
Filius huic uerax fit uerbo, Mater eodem
Facta fuit nati foecundo germine uerbi.
Iam medium lucis Phoebus superauerat orbem,
Quum se funebri ferrugine texit, et omnem
Insolita sub nocte dedit terramque, polumque.
Mundus et ipse sui factoris funera luxit,
Vulnera mutatoque exhorruit impia uultu.
Pullato interea curru deuexus Olympo
Sol ruit, atque ingens dolor horrida uiscera Christi
Ossaque tormento circundata deuorat acri.
Quum gemitu magno maiori uoce sacratum
Aurorae insonuit carmen, prece questus, et imo
Pectore conduplicat uocem, et deus intonat Hely
Lamazabthani cur me deus optime linquis?
Nec minus huc delusor adit, fremituque lacessit,
Thesbitis ecce petit suffragia, flumina sicco
Qui pede melota et corio transmisit ouino.
Nescius haud fuerat, quod cuncta peregerat, et quod
Consumata dabat uatum praescripta suorum,
Arida lingua pios aperit sitibunda labores,
Ergo forata bibax acri mersatur aceto
Spongia, mox humili cicrum uelatur hysopo,
Et Christo datur ora super sub arundine scissa.
Vtque cibi et potus hausit, libamen amarum,
Sic consumor ait, uatumque oracla peregi.
Praeuius huic mortis pallor subit ora, grauescunt[ERROR: no reftable :]❦
Lumina, tum dextrum ceruix accumbit in armum.
Ipse graues oculos in coelum sustulit altum,
Pallentesque genae lachrymis maduere caducis,
Et uox ingentis clamore suprema secuta est,
Qua manibus patriis animam commisit eunem,
Spiritus euicta morte et tepida ossa reliquit.
Concidit hinc flexo caput illud amabile collo,
Cruraque pressa suo exanimum sub pondere corpus
Complicat, inferiusque ruentia membra residunt,
Et tendunt laxo laniatas uulnere palmas.
Laetifer hunc alta speculatus ab arbore serpens
Victus ad infernas cruce, conto truditur umbras. page
Horribilisque globus caligine densuit atra
Inuoluens omnem terram, caelumque profundum,
Saxaque concurrere suos collisa per agros,
Scissaque dissiliere, tremor concussit Olympum.
Pars ingens templi crepuit, tum nobile uelum
Rupit, et a toto sacrorum arcana reclusit.
A diis auditae uoces abeuntibus alto
Aethere, ploratus, et lamentabile carmen.
Et ueterum monimenta patrum patefacta dehiscunt,
Excita sanctorum redeunt in corpora manes,
Postquam surrexit dominus prodire sepulchris
Visa (genus sanctum) sanctaeque apparuit urbi.
Centurio attonito custos cum milite fixus
Stabat ab aduerso, uisa qui morte tonantis
Terrificis rebus per tota portenta secutis,
Iste uir inquit erat iustus, diuinaque proles,
Quam uehemens animam, quam uoce emiserit ampla.
At procul haec matrum globus aspiciebat acerba,
Et matris comite Christi, fidaeque ministrae.
Quas inter Mariae Galileides, una minoris
Altera maioris fuerat quae mater Iacob.
Tum patricidae populi spectacula magno
Obstupuere metu, simul omne reuertitur agmen,
Territaque horribili feriebant pectora planctu.
At Marie uirgo pulla circundata palla,
Solis et orba sui radio cadit ante, crucique
Haesit, odorato dans oscula plurima cedro,
Fusaque sic roseo tinxit se sanguine Mater,
Tollitur hinc, niueis extensaque brachia palmis
Sustulit, alta uolens attingere uulnera nati.
Ter conata pedes amplecti stipite celso,
Ter reuoluta ruit, rursusque erecta sub auras
Deficit, et socias inter collapsa recubit.
Illam curat amor tantae langore procellae,
Ni faciat, tot uicta malis extincta peribat.
Iam iam pendentis nati miserabile corpus
Spectaclumque uidens tam flebile, tota refusas
Soluitur in lachrymas ululantibus ora querelis.
Hei mihi morte dolor, mihi funere acerbior omni,
Non licet ah te nate sequi me caede peremptam, page
Nam sine te mea uita mihi quae uita futura est?
Quae mater, uel quis fuit unquam talia passus?
Et potui superesse maris tot fluctibus acta?
Quippe solum omne mei longe est maris aestibus impar,
Ah matris meminisse tuae ne nate graueris,
Tam desolatae matris, neu despice fratres
Nate tuos, quamuis absint te in morte relicto,
Respice qui crucis alta tuae sunt signa secuti.
Haec dicens lachrymis extillat, et ora cruore
Tincta lauat, pallens ut nati exsangue cadauer.
Armati interea uenere ex urbe ministri,
Cruraque fixorum bini fregere latronim.
Sed non et Christi, quem flammea torruit aestas
In cruce pendentem, prunis flagrantibus ardens
Vssit amor, paschale sacrum per saecla futurum,
Moseo ritu, non fractibus ossibus agnum,
Immolat Israel nouus hunc, et sumit edendum,
Ast immane minans latere effera lancea dextro
Quamuis exanimi specus ingens hausit aperto,
Vndaque Buzidae mundissima uatis inundat.
En aperit latus arca noui noua pinea Noae.
Ah tibi tum uirgo gladius Simeonis acerbum
Intima semianimi flixit per uiscera uulnus.
Heus quibus haec fragilis decurritur orbita uitae
Per uariae fraudis discrimina, soluite fletu
Lumina, liquatur tenerum iecur omne fluentes
In lachrymas, et enim plorat dea, dii quoque plorant.
En deus hic noster fixus per uulnera pendet
Dulcia, quae fauum mellis dulcedine uincant.
En aperit fontes et uino et lacte fluenteis.
En homo noster adest, extentaque brachia nobis
Pandit in amplexus, et in oscula colla reclinat.
Eminet ast alte, stat cedro infixa cupressus,
Palmaque uictrices attollit in ardua palmas, page
Emicat in summam uertex oleaginus arcem.
At migra ut passer, te conde foramine petrae,
Maceriae utque auro conspersa columba cauernae.
Vnde tuum cum lacte merum bibe, concipe nectar,
Ambrosius indulge fauis, tutissima pandit
Se statio, et secura quies, arcanaque cordis
Gratia diuini suauissima, amabile regnum.
Supplicia haec sed acerba, luit Claementia sontes
Fixa duos inter, diuini exemplar amoris,
Hinc iter in coelum nobis, hinc uita beata.
Moestus in occasum lucis tendebat Apollo,
Quum bonus et iustus decurio uenit Ioseph
Diues Arimathias, et Christi dogma secutus,
Iesu dona ferens a praeside corpus humandum,
Attulit et munda niueum de sindone tegmen.
Et comes it secum, succo Nicodemus amaro.
Qui fert Myrrhaeo mixtas a cortice guttas.
Hic ut adorarunt, pendentia membra trophaeo
Deponunt, quae uirgo sinu suscaepit honesto.
Mox ubi collapsos artus, et hiantia mater
Vulnera conspexit, natique informe cadauer,
Frigida membra fouens lachrymis ita coepit obortis.
Tune meus flos ille mei mi nate decoris?
Heu quo succissus, quo tam laceratus aratro es?
Sic est fortis amor? potuit te extinguere? cuius
Numine uita datur, tellus mare, sydera uernant,
Heu deflenda dies, qua te sic orba querela
Prosequar? aut quali luctu, quo funere natum?
Vos, o, caelicolae lachrymabile sumite mecum
Lamentum, semper lux isthaec flebilis esto.
Siccine uestra domus reparari debuit? heu heu
Me quoque cur miseram fatum nori hausit accerbum?
Nam tibi nate libens animam comes ipsa dedissem.
Plangite uos mecum solymae, domus inclyta regis,
Plange sioneo fortissima uertice turris.
Siccine rex uester fatis occumbit iniquis?
A planta ad summum per flagra et uulnera caesus,
Omnis enim uestri curata est plaga doloris.
His mater simul atque aliis efusa fluebat,
Et nati corpus lachrymarum fonte lauabat, page
At syris simul ipsa pedes amplexa tenebat,
Et fascem Myrrhae super ubera plangit amatum.
Plorant et Mariae, plorat gemebundus Ioseph,
Funera doctisono luctu Nicodemus honestat,
Ioannes lachrymosa trahit suspiria matris
Eximius, quem cura coquit, tu corpus humandum
Suscipiunt, unctum sub sindone lintea nectunt.
Ast habitu assumpto superi lugubre canebant
Carmen, et exequias domini comitantur honoras.
Proximus ortus erat, cultuque uirebat amoeno,
Marmoreaque tenens excisum mole sepulchrum,
Imposito nondum defuncti corpore tactum.
Fecerat ipse nouum Ioseph sibi, conditur illo
A coelo et terra defleti corpus Iesu.
Hunc stulti signis, custode et milite uallant.

Dedicatio Doni Sexti ad Iesum Christum Dei filium.
Christe triumphato qui tartara pandis Abyso,
Manibus ereptis diti, coelumque recludis,
Suscipe uictor ouans haec quae tibi scripta icamus.
Mille per exhaustos et uulnera mille labores,
Stat tua parta tibi uictoria Marte cruento.
Conditaque occisi tristi pia membra sepulchro
Nos ah regali luctu defleuimus Abner.
Redde mari magno raptum super aethera Ionam.
Redde cruentata laniatum ueste Iosephum,
Vt mea iam uento conducas uela secundo. page

SAPIENTIA / Iacobi Boni Rac. Donum Septimum Tibiae Pastoralis Deo spiritui sancto dedicatum.
Proiicie proiice pullatos habitus, o, Diua nouumque
Indue uirgo decus, tuus en tibi laetus auernis
Christus adest domitis, spoliato uictor ab orco
Surrexit, cognosce tui uaxilla triumphi.
At uos, o, Mariae galilaeides ite sepulchrum
Visurae attonitis custodibus, ite citatae.
Tu quoque Syri decus ueniae, turrita uirago
I, properans, unguenta tuo fer diua Magistro.
Nil opus hic uitae fonti quos fertis odores,
Talia (ferte) pio monimenta litantur amori.
Illuxit suprema dies post frigoris imbres,
Tertia post bidui celeberrima uenit agonem,
Post hyemem sudo rutilat solennis Olympo.
Qualis adhuc roseo nunquam sol prodiit ortu,
Gaudia tot terris nec tanta uidenda parauit.
En lapis ingenti patefacto mole sepulchro
Sponte resignatus domino surgente resedit,
Terra solo tremuit, custodia territa fugit.
Angelus en ales ardentibus assidet alis,
Regna. ministerio Christi coelestia parent.
Nocte dies haec una caret regina dierum,
Vna dei atque agni per uulnera luce redundans,
Gaudia perpetuo laetissima fundit abysso.
Quae coleum, terramque beat, qua tollitur ardens
Framea, ne terras sublimibus arceat astris.
Laetemur, nobis superum plaudente chorea.
Excitus elusis Samson custodibus arcis
Abstulit euulsos adaperto limine postes.
Stat super Aegyptum de carcere liber Ioseph.
Lapsaque Iessidae surgit domus inclyta Dauid.
Emersit Ionas, Phoenix extincta reuixit.
Sol quoque qui densa latuit de nube refulsit.
Postquam festa quies accenderat astra, parandis[ERROR: no reftable :]❦
Prodiit unguentis muliebris ab aede caterua,
Nomen idem cunctis, et cura uidere sepultum
Marmorea Christum deflendo funere tumba. page
Et quum prima rosis Aurora rubesceret ortis,
Candidus et tenebras inter lucesceret aether,
Maneque purpureum uicino flaret ab astro.
Quis molem immensam, saxumque immane reuellet?
Obuia quis nobis ad Christum obstacula tollet?
Talia dicentes ibant, tumulumque parentem
Emotoque uident reuolutu pondere saxum,
Et super hoc iuuenem decus immortale sedentem.
Extemplo ut cursu penetrant in aperta cauati
Marmoris antra, uident alium candore niuali
Indutum, dextra tumuli de parte micantem
Fulgureo uultu, muliebria corda pauescunt,
Custodum trepidus timor horrida concutit ossa.
Lapsaque semianimum per terram corpora fudit,
Corpora rapta fuga nuper trepidante reuersa.
Vos, o, faeminei non ultima gloria sexus,
Ne trepiditate, pio quibus ardet amore beatum
Pectus ait summo coelestis ab aethere missus.
Anne salutarem qui uiae est auctor Iesum
Quaeritis occisum? Gelida surrexit ab urna,
En locus est uacuus, uicta quo morte quieuit,
Pergite, et actutum mea dicta referte uocatis
Principibus, necnon eadem quoque dicite Petro,
Arua Tyberiadis galilea uolubilis orae
Migrandum est uobis, ibi praeuius ipse uidendus.
Haec ubi, mixta timor rapit inter gaudia mentes
Foemineas, in amica ferunt se tecta uolantes,
Notaque discipulos faciunt ea uisa per omneis.
Hi uero ingenio muliebri haud credere quicquam,
Somnia quin delira putare, et uana referri.
Interea Petrum stimulis amor urget adactis,
Concitus unde ruit cursu, simul emicat alter
Fulmineis alis, et praepetis ocior aurae,
Praeuolat hic, Petro et uestigia transit ardens,
Primus et ad tumuli specus astitit ipse, nec intus
Se tulit, inspexit sed lintea, solaque uidit.
At prior hoc uacuum qui tardior inuolat antrum,
Lintea seposita, et sudaria uidit in una
Parte loci inuolui, diuino a uertice tegmen,
Et qui primus erat subiit secus ille secundum. page
Visa uiris fecere fidem surgentis Iesu.
Sacraque fatidici patuere oracula uatis.
Mox ut discipuli rediere in tecta micantes,
Ad tumulum Mariae, uacuoque haesere sepulchro,
Ancipites, animi muliebri in pectore nutant,
Stant consternati gelido sub marmore sensus.
Qualis ubi efracta furto thesaurus ab arca
Subtrahitur, stat moesta domus, circumque ministri
Haerent attoniti fixis obtutibus Arcae.
Ecce autem gemini niueis fulsere lacernis
Ad Marias candore uiri radiante beato,
Foeminea expauit uultum demissa caterua.
Quoi dixere uiri, quid uitae in puluere fontem
Quaeritis? aut lucem mundi iter lumine cassos,
Non hic ille iacet, uita est a morte reuersa.
Non uenit in mentem galilaeae Christus ab oris
Qualia praedixit uobis, ut oportuit illum
Principibus prodi sceleratis, et cruce figi.
Rursus et in proprios exurgere corporis artus,
Tertia quum nitidos aurora retexerit ortus.
His dictis excussa solo salomaea refugit,
Insequitur Ioanna comes, Zebedaeaque coniunx,
Et syris lachrymosa secus monimenta resedit.
Ah quo se uertet? dubitat, quo saucia quaeret?
Nescit amore pio Marie, ploratque, doletque,[ERROR: no reftable :]❦
Vt uultum lachrymis, animam sic pascit abunde.
Cogitur ire, oculis iterumque uidere sepulchrum,
Quo mens est affixa tenax in amore Magistri.
Declinat faciem flexa ceruice decoram,
Prospectumque capit tumulo, par fultus eodem
Hinc atque hinc superum candenti fulsit amictu,
Quo positi iacuit lachrymabile corpus Iesu.
Dicunt o, mulier quid ploras? illa Magistrum
Surripuere meum, nec quo posuere patescit.
Interea a Genetrice fusa sua se Christus agebat,
Surrexere dei, Marie conuersa retrorsum,
Vidit ibi stantem, nec dum cognouit Iesum.
Quid ploras inquit mulier? quem quoeris? at illa
(Visus enim est olitor Christus) respondit eidem,
Dic rogo si tuleris, quis nam locus occulit illum? page
Ipsa feram, manibusque mea procul arce locabo.
At desiderio non ultra hanc passus Iesus
Fraudari, proprio quin nomine nuncupat, illa
Mox ubi diuina sensit se uoce uocari,
Excussa lux nocte subit praecordia diuae,
Procidit, ac dulcem uerso petit ore Magistrum,
O, mi Raboni, mea lux, mea gloria salue,
Ne mea, ne Marie dixi uestigia tangas,
Ad patrias et enim nondum conscendimus arces.
Vade, age diua meis haec nuncia fratribus affer.
Namque mei sublimis eo genetoris ad ora,
Et uestri, deus ille meus, deus is quoque uester.
Hinc abiit, Marie ad socias se laeta recaepit,
Quae carpunt inter celeres bona gaudia cursus.
Protinus has Christus praecurrit, auereque iussit.[ERROR: no reftable :]❦
Accendunt, super ima dei uestigia lapsae,
Et tenuere pedes, et sanctum numen adorant.
Tunc ait his, omnem procul hinc auferte timorem,
Perge, age nunc mihi fida manus, mea certa reportes
Fratribus et fer iussa meis, galilaea citati
Rura petant, illic alma me luce uidebunt.
Nec mora discipulis ea fert pia nuncia laetis
Turris ouante dei Marie fulgore corusca,
Ast Erebi euicti furit implacabilis ira,[ERROR: no reftable :]❦
Agminaque instaurat, solymamque eructat in urbem,
Impugnent stygio Christi qui Marte triumphum,
Hinc iterum proceres armant in praelia mystas.
Ecce autem quidam tumuli ex custodibus ingens
Surexisse iubar, Christi quoque mira reportant,
Tanta ducis lux est, tanta est ea gloria nostri.
Hostibus ut mediis, mediis ut regnet in umbris,
Nec tamen hae lucis capiunt, aut laudis honorem.
Ego sacerdotum feralis curia motu
Concita tartareo iri exitiale senatus
Concilium uocat, orba duces sententia falsos
Discutit, et multo mendacia comparat auro.
Improba non satis est iniuria sanguinis empti
In te Iuda, tibi fallacia uenditur auro.
O, scelus, o, uani dementia caeca furoris,
Solem odisse recens nitido quum surgit ab ortu page
Eniti fraudare die terramque, polumque.
Testibus et falsis, testes euertere sanctos.
Quos deus elisiis exurgens extulit oris,
Et sua perpetuosi corpora surgere iussit.
Quid Petri memorem lachrymas in gaudia uersas?
Ore dei uiso, collapsaque uincla Iosephi,
Marmoreo tumulo Christi qui corpus humauit,
Quid iusiurandum? quo se deuouit Iacob,
Quid reliquos testes oculatos carmine dicam?[ERROR: no reftable :]❦
Ecce palestinam par qui tendebat Emaum,
Per stadia a solymis distantem manibus arcem
Sex dena, herculei quae condidit impetus oris.
Hi simul alternis ardenti pectore Christi
Fata renarrabant, et iniqua morte peremptum
Deflebant. illis qui se comes addit Iesum.
Quales pellei Nilo exundante canopi
Quum duo candentes stagnantia flumina Cygni
Linquunt, aurataeque petunt nemora alta Gesirae,
Atque sui par ille uocat agminis, hosque
Is adit, et tacito pennis secat aethera rostro.
Creditus alter olor, non illis agnitus Ales.
Talis ubi Christus praeteruolat aequora campi,
Dux et in se socios interserit aequus euntes,
Non amen hunc, quamuis oculis uidere putabant,
Succisum nuper quem occumbere coede recenti,
Immortale quidem ualuere haud noscere corpus.
Tunc ait his, qui uos sermo uehit iste meantes?
Quis tam maestus amor de pectore fluctuat aegro?
Tunc sic unus ei respondet nomine Clophas,
An tu solus ades solyma peregrinus ab urbe
Sole sub hoc? quem dira nescis latuere cruentae
Imperia, insolitis defletaque funera diuis.
Quae nex illa fuit? cuius tam nobile funus?
Hoc Christus, referunt illi, quis nescit Iesum?
Quem populi uidere suae crucis arma gerentem.
Ille prophetarum princeps erat, ille potentis
Imperii dominus, lux oris et ille beati,
Vt populos, sic ante deum decus omne ferebat.
Hunc nostri proceres, et summi perfida mystae
Concilia obliquo inuidiae liuore nefandis page
Confecere odiis, et praeside morte necarunt,
Sic sperabamus populi ut foret ille redmptor.
Haec super aetheriis rota tertia uoluitur horis,
Post haec gesta, crucis post impia fata profanae.
Nos et uisa modo quodam muliebria terrent.
Coetus hic ante diem muliebris inire sepulchrum
Ausus, et o, uacuo corpus non uidit in antro.
Vidit at ille duos praesentia numina diuos,
Aeterno Christum qui corpore uiuere dicant.
Quin et nostrates iuisse uidere sepulcrum,
His quoque non aliis ea testibus omnia quadrant.
O, stulti quibus ille refert, et pectore tardi,
Omne id credendis ediscite uatibus, illum
Namque necesse pati fuerat crucis illa gerendae
Supplicia, et Christum sic regna subisse paterna.
Interea libros inerprete flumine linguae
Moseos enarrat, primaque a stirpe reuoluit,
Verbaque fatidici suprema explanat Iacob,
Carmina tum Dauid, uatem tum pandit Isaiam,
Nudaque foelici latitantia corpora sylua,
In foliis altae mediam super arboris umbram,
Et fratricidae scelus execrabile Cain.
Irrisum Noam, Mysteria disserit Arcae,
Promissique dei data signa exponit Abramo,
Impleta humano generi sub origine quarta.
Tum repetit luzae scalis a uertice summo
Visa soporato solymae super aequora Iacob,
Terribilis locus hic, domus enthea, portaque coeli.
Qualis Iosephus mundi saluatur ab atro
Carcere sublatus regni tractauit habenas,
Cuius adorarunt trepidi uestigia fratres.
Quid duplex hircus? quid summus templa sacerdos
Annua quum penetrat? toties qui sanguine fuso
Immolat hunc, illum procul in loca sola relegat,
Quid nemus ingressus lignatum sydere laeuo?
Qui socium occidens excussa sorte securi
Pontificis summi patriam post fata redibat,
Cur uiridis flagrante rubus non arserit igni?
Sublataeque manus Mosi? cur uirga? quid uxor
Nigra fuit? bis sex cur toto ex agmine missi? page
Quem similem Mosi media de gente suorum
Excitat omnipotens, et sancti numine uerbi
Imperiis auctat, cuius pater assidet ultor.
Necnon saluifici nomen uenerabile Naue,
Trans uada qui bellans populum iordanica duxit,
Commemorat, mouit lapides et foederis Arcam,
Afflixit reges, solem frenauit habena.
Ille tubis altam disiecit funditus urbem,
Ille sacerdotum sonitu Hiericonta sacrato,
Et quasi tormentis euerterit aere sonanti,
Illa fuga erecta deuicerit agmina pelta,
Tum regnum Christi, Messiae tempora sacris
Praedictos reuocans a uatibus indicat annos,
Regis et assyrii Danielle interprete uisam
Explicat effigiem detriti a monte metalli,
Et regis Dauid mysteria, plectra, duellum,
Verbaque coelesti percurrit fulta cothurno.
Atque coronatum triplici diademate Christum,
Fatidico sacri producit carmine uatis.
Multaque praeterea dubiis responsa ferebat.
Applicat et gestis oracla prophetica christi Christi .
Quumque propinquarunt arci tum pronior ibat
Christus, et ardebat procedere longius illis,
Ni remorarentur, manibus, pedibusque tenentes.
Tum acri sermone mane, mane inquit Amaon
Nobiscum, spargit facibus uia lactea coelum.
Haud ultra renuit, nec tecta subire recusat,
Sed simul hospitii strata discumbit in aula.
Quo capiente manu cererem, stetit ore patenti,
Sueta duo referens, et fracto pane refugit.
Ex oculis, illi sic se increpuere uicissim.
Nonne recens ardebat amor sub pectore nostro?
Nobiscum dum tendit iter, sermone beato.
(Sic bonus inter oues proprias, et laeta peragrat
Pascua, se interdum Pastorem Pandit Iesus
Ipse, uiatores inter uia et incola factus
Ducit, et aeternum sua tempora condit in Annum.)
Dum memorat uates, et coeli regna recludit.
Protinus inde solo uerrunt impressa citati[ERROR: no reftable :]❦
Et rediere pedes sua per uestigia uersi.
Inclusos alto socios in monte Sionis
Conuenere decem super unum, quique secuti
Hos fuerant, illis et nuncia laeta tulerunt.
At prius ediscunt eadem, et uidisse Simonem.
Dydimus his Thomas incredulus inde recessit.
Serus ad oceanum demerserat Hesperus atrum,
Stabant et trepida clausi formidine postes.
Intus et haerentem coetum spes ampla fouebat,
Quum medius socios inter stetit acer Iesus.
Quos et habere iubet uae bona gaudia pacis.
Pellite Christus adest inquit pax uestra timorem.
Obstupuere nouum sine pondere uisile corpus,
Turbatique putant umbram se cernere Christi.
Rursus ait, qui uos turbato pectore uersat?
Et uoluit dubiam uobis sententia mentem?
En ego, signa meis uictricia cernite palmis,
Et pedibus, quod umbra tenet, nec spiritus ullus,
Tangite membra meis indutaque carnibus ossa.
Haec ait, ostenditque pedes, et porrigit ulnas.
Stabat adhuc anceps, et miro ardebat amore
Mens praesente suo nimium gauisa Magistro.
Ecquid habetis ait, licet experiamur edendo.
Pars semesa datur, quam prunae torruit ardor
Piscis. Et aerio distentae nectare cerae,
Vescitur his coram, quibus haud deus indiget escis,
Relliquias ollis et mystica signa reponit.
Tunc ait, humani uobis ego temporis hospes
Haec mortalis adhuc in me uentura canebam,
Mosea prophetas, implens et carmina Dauid.
Tunc illi aperit septem signacula libri,
Scripta uidenda noui posuitque in lumine sensus.
Sic erat infatis, ea Christum ferre necesse,
Inde redire suos hodierno lumine in artus,
Est celebranda meo pro nomine uita, nouato
Delendis candore malis, et morte fuganda
In populos omneis. inque ultima littora terrae,
A medio solymae, Dominique a monte uidentis.
Spectato sociis Christo dum gaudia surgunt,
Pax inquit uobis, ut me pater aequus in omnem
Sic ego uos mitto terram, discrimen in omne. page
Dicto hoc sufflauit diuinitus, atque ita fatur.
Accipite hoc sanctum coelesti numine flamen,
Aeterno ualidas in tartara robore claues.
Hinc quibus ipsa uiris peccata remittitis, illis
Sunt dimissa quidem, contra quibus ipsa tenetis.
Mox hinc subtrahitur uisu ceu fulgur in altum
Aethera. ceu speculo quum lux eiecta refugit.
Didymus aduenit, referunt huic omnia fratres.
Ille autem duri nisi uulnera uerbere claui
Luce prius uidero palmis infixa foratis,
Et digitos intus sub hiante foramine ponam,
Nique manum latus in mittam, non talia credam.[ERROR: no reftable :]❦
Postquam octaua dies glomerantibus acta quadrigis
Aethera per purum uolucres euexerat horas.
Ipsa sioneo socii loca monte tenebant,
Postibus occlusis, aderat quoque Dydimus intus.
Hic medius (clausae stabant ut cardine ualuae)
Quum stetit, o, socii uobis pax inquit Iesus.
Hinc Thomae, huc infer digitos, et conspice palmas,
Hoc latus inque meum manus haec tua palpet apertum.
Et mihi praebe fidem, qua incredulus esse recuses.
Ille refert, Dominus mihi tu, mihi numen Olympi es.
Me quia uidisti, credis modo Dydime Thoma,
Sunt qui habuere fidem, se non uidere beati.
Poste quum multis apparuit ad uada castris[ERROR: no reftable :]❦
Cinctus ubi fluctu resonat Genesara marino,
Hic septem comites, iidem quoque fulgura septem
Inuasere fretum remis, et retibus aequor.
Petrus apex regni, fidei quoque Dydimus axis,
Tu quoque, florentem magnis uirtutibus, absque
Fraude uirum, quem Cana creat galilaea Nathanel.
Et duo cum tonitru uenientia lumina fratres,
Et duo discipuli, sed pars haud ultima Christi.
Petrus enim solito uenatu accinctus in undas
Emicat, ad bellum aequorea cum gente gerendum.
Piscosique ruunt comites in castra profundi.
Quumque laborantes, et tempus inane terentes
Tota nocte, rubens illos afflaret eous,
Affuit his Christus, qui stas a littore dixit,
Eho uos pueri num pulmentaria habetis? page
Non illi nec enim stantem nouere quis esset.
Qui tensa cum uoce manu, quin cingite dextrum
Retibus aequor ait, laxamque implere sagenam.
Mox ubi demerso fluitanti subere plumbo
Bellica fila mari demittunt, agmine plenum
Squammigeri pecoris concluso rete grauescit.
Defecere manus nimio prae pondere lassae.
Ioannes animi meditatus acumine fultum
Littore, cognouit Iesu sub imagine numen.
O, petre Petre en inquit Dominus, tum Petrus amictu
Cingitur, et tunica nudos accomodat artus,
Et se se in liquidas iactu dedit aequoris undas
Feruidus, insonuit spumanti uortice gurges,
Quem primum tellus, littusque excaepit amoenum.
At praeda qui plena ratem, qui lina trahebant,
Per mare bis centum a terra quae enauerat ulnis,
Applicauere, soloque aduecta naue potiti.
Haud procula apparent ardentes littore prunae,
Et super impositus flagrantem piscis ad ignem,
Panis et ad cinerem mixta torrente fauilla.
Christus ait, praedam squammosos ferte natantes,
Prosilit, attraxitque a littore retia Petrus,
Expediuntque gregem, saliunt argentea sicco
Terga solo, uulgus tota proludit arena.
Tres, et terquinae decades ingentia pandunt
Corpora, nulla quibus reti scissura secuta est.
Prandia parta quidem posita discumbite mensa,
Christus ad hos inquit, quem nemo poscere quicquam,
Hunc quamquam Iesum manifesto lumine nossent.
Quis solito ritu porrectas intulit escas.
His ubi pulsa fames, orditur talia Petro.
Anne Simon fili Ioannis chara propago,
Diligis his me tu magis omnibus? annuit ille
Sic, Iesu scis ipse, nec est te fallere cuiquam.
Scis ut amem, cui sic igitur praecaepi Iesus.
Pasce meos agnos, eadem quoque deinde petenti,
Sic eadem responsa dedit, fert iussa secundo,
Pasce meos agnos, iterum quaesiuit eodem
Mene Simon Ioannis amas? hoc territa dicto
Pectora tristantur Petri, tum dicit Iesu, page
Omniaqui omnia qui , tu nonne meum bene noscis amorem?
Scis ut amem, pasce ergo meum pasce inquit ouile.
Amen amen inquam, tibi quum minor extitit aetas,
Te cinctu aptabas, et te tua crura ferebant,
Quo uoluere, grauis sed quum tibi uenerit annus,
Brachia laxa dabis, te nec mora cinxerit alter,
Te quoque quo non uis ducet, Sic tempore Christus
Hic cecinit Petri clarissima fata futuro.
Exin se tollit, sensimque elapsus abibat,
Hoc dicens, i, tu mea post uestigia Petre.
Dum uenit hic, uidit Christi quoque terga sequentem
Dilectum, qui quum super alma recumberet olim
Pectora, potauit diuinum numine fontem.
Hunc ergo aspiciens oracula poscit Iesu,
Quid uero hic? quid tu? placet hunc sic esse manentem,
Donec ego ueniam, Petro respondit Iesus,
Tu sequere, et mea pone Simon uestigia tendas.
Hinc inter fratres inoleuerat error, ab omni
Ioannem ueroque interprete morte piarat.
Hic est ille sui scripsit qui facta Magistri,
Dictaque, quem uidit, simul atque audiuit abunde.
Post autem monitos stimulat deus ire, trahitque[ERROR: no reftable :]❦
In galilaea decem supra unum culmina fratres.
Ii postquam summo uidere in uertice montis
In Christo praesens diuinum numen, adorant.
Non illic undena cohors ea sola uidebat,
Ast alii, quibus haud sententia defuit anceps.
Astitit hoc princeps, et Christus in agmine dixit.
Militat omne mihi coelum, datur omnis Olympus
Aetherius, datur omne solum, terraeque potestas.
Ite per omne genus, populosque docete sequaces,
Ite, lauate, bonum dabit omnibus unda lauamen,
Nomine quod tribus es, quibus est essentia simplex.
Omnia seruari mea tunc praecepta docete.
En ego uos inter nullonon nullo non sole manebo,
Donec erunt amnes, et mundus inarserit igni.
Hoc dicto ex oculis abit illicet, actus amoeni[ERROR: no reftable :]❦
Regna beata situs manantia fonte perenni
Per nemus, et uirides augusto sydere lucos,
Foelice animas, et coelica castra reuisit. page
At solymas arces, in tecta sionica tendunt
Discipuli, quos alma dei praesentia fouit.
Qui domini Iesu manifesto numine Matri
Nuncia magna ferunt eius de prole beata.
Coeperat ut posita coetus discumbere mensa,
Christus et auricomo rutilantior astitit astro.
Tum socios inter sueto de more resedit,
Et conuiuali licito dape uescitur usu.
Mox dubias mentes, incredula, duraque corda
Ex probauit eis, qui credere testibus ipsis
Qui uidere suo uiuentem corpore Christum
Surrexisse deum patulo renuere sepulchro,
Imperat, aque illos agmen ceu missile librat
Tendite, terrarum mea gesta referte per orbem,
Vocibus omne meis ex alto implete creatum,
Hisque fidem quicunque dabunt, quos unda piabit,
Optato summae potientur littore terrae,
Credentes haec signa mea cum luce sequentur.
Daemonas eiicient hoc fulmine, nomine Iesu.
Ora modis agitata nouis, et uoce loquentur
Insolita, tolent hydrae et genus omne Draconis,
Pocula, mortiferumque bibent illesa uenenum,
Et super ossa manus imponent aegra salubres.
Vos horum testes, urbe hac modo sistite sedem.
Donec ab excelso uos imbuat ardor Olympo,
In uos ut patrio promissum fonte ciebo.
Nunc exite foras, uiridesque per arcis oliuas
Bethaniae penetrate, iugumque ascendite cliui,
Dixit, et aspectu euasit, quem deinde secuta
Processit Mater sociis comitata cateruis.
Conuenere locis, ubi cliui in uertice Christus
Omnibus apparet manifesta luce patescens
Solus, at assistunt, et circum mille ministrant
Millia, quos oculis mortalibus ulla uidendi
Copia, non ullo sensu concessa facultas,
Nomine quos Christi lucis consorpsit Abyssus.
Tum quidam Iesum moribundo ex agmine poscunt
Talia, restituat regnum si hoc tempore Iudae.
Iis ait, haud uestra est inter labentia nosse
Tempora, uel motus patria uirtute meantes, page
Ast ubi uos uirtus afflauerit ignea sancti
Numinis interne, coleoque allapsa fouebit.
Haec mihi testis erit per uos, hanc ardua Mello,
Hanc quoque luza nitens, omnisque uidebit Idume,
Vsque mari magno qua clauditur ultima tellus.
Vertitur haec fatus Phaebi uenientis ad ortus,
Sustulit et palmas, et uerba nouissima dixit.
Hinc oculos inter coelum sublimis in altum
Ibat, eumque repens excaepit lucida nubes.
Procubuere solo in facies, abeuntis Iesu
Numen adorantes, erectaque rursus in auras
Lumina tendebant, et protinus ecce propinqua
Sede duo stantes albis fulsere lacernis.
Vnus eis atque alter ait, quid in aethera frustra
Conatu hoc dinceps opus est attollere uultus?
Vos, o, gens galilaea, polos hic scandit Iesus,
Quem deus assumpsit uestrae de sanguine matris.
Sic ueniet, talis descendat ab orbibus olim
Altiuolis, qualis modo transit aethera summum.
Euolat in coelum dicto hoc sublatus uterque,
Aspectumque fugit mortalem, et sydera tranat,
Victoris Christi uictricia castra secuti,
Quae magno Paeana canunt aeterna triumpho
Gaudia, caelicolis sonat omnibus altus Olympus.
Hi triplici redeunt a uertice luce corusco
Laeti in tecta sacro sublimia monte Sionis.
Haec Domini Mater, mundi regina subiuit,
Haec undena cohors, alti tot limina coeli,
Tot Matris comites, et templa fouentia Iesum,
Et fratres eius, grandes tot in aethere flammae,
Vna animi facies eat his, corque omnibus unum,
Ore deum assiduo, sublimi e mente precari.
Hos dum iussa tenent, et dum promissa morantur,
Laudibus aede sacra diuinis saepe uacabant,
Multaque praeterea Iesu sunt aedita gesta[ERROR: no reftable :]❦
Signaque discipulis, ea nec posuere libello,
Quattuor ex illis Christi scriptoribus ulli.
Haec autem mea musa nouem modulate choreis
Scripta docet, nec non septeno tibia cantu,
Vt sit eis obstricta fides, qua Christus ab alto page
Filius esse dei missus credatur Olympo,
Nomen habens uitae, uitam quia flumine largo
Atque ut fonte pie credentibus amnis inundat.
Cuius tota capax immensi machina mundi
Esse nequit, latet usque adeo tam magnus ubique.
Iam promissa dies affulserat, illa uocatur[ERROR: no reftable :]❦
Romanis graio quae nomine Pentecoste.
Sexus uterque simul conuentu stabat in uno,
Bissenae decades hominum. duodenaque coeli
Limina, diuino uestitaque sole uirago.
Quum subito insonuit uhemens uehemens a cardine mundi
Spiritus, et penitus coenacula numine perflat.
Atque homines, quos illa simul complexa tenebant.
Hic ubi quisque suo consessu haerebat, eorum
Cuilibet apparet partito limite lingua
Ignea, cuique simul quae uertice sedit in alto.
Omnibus extemplo resonantia pneumate sancto
Linguarum uarios sermones ora redunant,
Sic ut cuique dabat tum spiritus ore feruntur.
Interea sonitu conterrita turba repenti
Conuenere locum, quo spiritus indicat ardens,
Et fragor intonuit celsi super arce Sionis,
Tum solyme una suae sobolis captiua propagans
Germina per populos late protenderat omneis.
Illa pios festi solenni tempore templi
Relligione uiros attraxerat undique Mater,
Alma sion magnum coeli porrecta sub axem.
Vocibus auditis ingens affluxerat agmen,
Omnibus et linguis ex ore sonantibus uno
Stat diuersa suis ibi gens stupefacta loquelis.
Parthica quae rubro, quae hyrcano a littore uenit,
Medica quam mittunt, atque ardua regna Megallae.
Et qui pingue colunt inter duo flumina regnum
Assyrii, quique arua tenent iudaea coloni,
Cappadoces aderant, euxini et nauita ponti,
Diues ab auriferis et quos Pactolus arenis
Miserat, et Nilum quos terra Propontidaque inter,
Pamphiliae quos et iuga frondea, et aspera castris
Lactauere suis in uallibus amne lalassi.
Venerat et raris aegyptius imbribus asper, page
Et quem Cyrenae libicae, quem consita syluis
Littora dant, et quem faecundi frugibus agri,
Et quem Roma tulit caput orbis et urbibus una,
Manserat et solymis iudaeus ut aduena fieret.
Cres etiam et panchaeus arabs a rure beato.
Hi simul attonit mirantur, et ora uicissim
Alter in alterius conuersi talia dicunt.
Nempe uiros hos ore tulit galilaea sub uno,
Vnde igitur tam magna dei mysteria pandunt?
Lingua cuique suae patriae nutricis alumna.
Quid deus hoc tanto modo uult portendere monstro?
Obiectare alii mustum feruentis Iacchi,
Petrus et eloquio diuino obiecta retudit.
Inuasere simul populos hoc Marte, tonantique
Ore trahunt homines in praedam, ut ab aequore pisces,
In uirtute ducis, mirandaque signa sequuntur
Voce tubae. coelum, terras, mare, sydera complent.
Haec euangelico mihi carine sacra canenti[ERROR: no reftable :]❦
Quadriiugi ad metam currus, reuocante quadrigae
Auriga intonuit coelo sic fatus ab alto.
Diligor ut Genitore, meos ego diligo fratres,
Lux ego sum mundi, uia, uitaque, quisquis in ortu
Me uidet aeterno, Iesu uidet ille parentem,
Iesus enim tota patrii stat luce profundi,
Et pater ipse sui manet ingens lumine nati.
Haec in me quemcunque mei uectabit amoris
Inconcussa fides, operabitur ille Magistri
Extemplo, uel maiores subnixus in usus.
Nomine namque meo patrem quodcunque rogetis,
Id faciam, si patris inest ea gloria nato,
Si quis amat Iesum, Iesu manda facessit.
Huic immite tuum Genetor per pectus amorem
Hunc alium, quo mundus abest imperuius ipsi,
Tum secum maneas aeterno lumine numen,
Ast ego post ipsi parebo in luce beata.
Vitis ego sum uera, pater meus arte colendi
Agricola est, uult ipse meo de palmite fructum,
Quem si laetus agat, laxas si exuberet uuas,
Falce premit, mage namque tument a falce racemi,
Sin uacui exierint rami per inane fluentes, page
Tondet ea tum falce comas, et brachia uellit.
At purae mentes, emunctaque corda nitescunt
His, quibus infulsit sermo meus ubere fontis.
Mutua nos inter fiant habitacula iunctis
Palmitibus, neque enim palmes sine uite feraci
Germine pubescit, nec uos nisi nomine Christi.
Quid sine me frugis, qui non mihi inhaeserit affert?
Hoc dabit excisis ut quum sarmenta maniplis
Stricta ligant, arent extemplo, atque igne cremantur.
Quoi mea uerba bono ut plantaria corde uirescunt,
Inserit hoc sanctum mea quam sub uiscera gluten,
Hic quodcunque uolet poscens impetrat habendum,
Non seruus sed amicus erit, quia seruus herilis
Ignorans animi est, qui iam notescit amico.
Hunc ego delegi, sed non electus ab ullo,
Imposuique gradu, quo proficit arduus alto,
Non hunc mundus amat, nec me quoque mundus amauit.

Dedicatio Doni Septimi ad Spiritum Sanctum.
O, Patris et nati pietas ab utroque uicissim[ERROR: no reftable :]❦
Vna pari substans spiramine, parque potestas.
Suscipe uatis opus, deuotaque carmina ueri.
Qui tibi principium perfecto fine peregi.
Da pater hoc superis olim memorare choreis,
Et mea coelesti circundate Tempora Lauro,
Nam mihi uirtutis dator es, et carminis Auctor.
Hic tuus est pastor, tua Tibia, Musaque uenit
Tincta lepore tuo mihi te dictante Magistro.
Pande tuum uatem populis tua gesta canentem.