CroALa & LatTy: nodus

Nodus 990117 in documento djurdjev-i-poe.xml

LXVII. IN LAUDEM NICOLAI VITI GOZZII, ASTRONOMI RAGUSINI POEMATIUM O dea, quam roseus merito veneratur Hidaspes, Seu mater nitidique soror seu filia dici Solis amas, seu fusca genas, seu roscida crines, Seu digitis victura rosas, quae candida caelo Sydera puniceae depellis verbere virgae, Comprime caelivagos gressus et parce tenebris, Dum cerno superas acies totamque retracto Uranien caelique duces, quibus emicat ingens Signifer et, certa dum currit lege, fatetur Compositos divum Vito moderante furores. Sorte vagos cursus vitreumque rotata per axem Spernebant sua regna dei, dum nulla daretur Natura prohibente quies, aut longa levare Mutato momenta situ, iamque ausus in illos Livor ab Elisiis properare inconditus umbris Stringere tela manu, leges aeternaque rerum Foedera sacrilega suadebat frangere rixa: »Cur senior divum, summi gravis arbiter orbis, Fallit inexhaustos gressu leviore labores? Cur suus auricomo Soli nitor? Astrane ab illo Lucis dona petant? An flammea lora regentis Mercurii ingenium Martisque exercita bello Brachia Phoebei nollent agnoscere currus?« Nec mora, iam propriis pugnant excedere castris Ingentesque minas nec dedignanda Tonanti Bella movent, Geticam iam se metitur in hastam Fulmineus Mavors, mutatoque ignea vultu Stat Venus, attoniti qualem levis unda Scamandri Horruit et diro cognatae in pulvere Troiae Sudantem refugis timuerunt Dyndima sylvis. Iam paribus telis vacuoque in proelia caelo Descendit furiata manus, iam foedere rupto Pulsa salus rerum et mundi compage soluta Fata suo timuere Iovi. Dum talia divi, Ecce per oppositos fusis super ora capillis Et foedo teretes planctu laniata lacertos Uranie furibunda ruit, quam vertice quondam Aonio lauros inter ripamque virentem Ex Iove Mnemosine magno foecunda crearat. Huic pater et sceptrum vitreique insignia regni Et caelos sub lege dedit divosque docere, Quas teneant fugiantque vias. Ut constitit illa In medio et sacram dominae venerata senectam Arma truci fluxere manu: »Quo tenditis?«, inquit, »Quid poscunt haec arma, duces? Proh, quanta superno Exemplo audebit quantasque exurget in iras Gens hominum, si tanta dei, si tanta movetis Bella et Titanas Phlegreo absolvitis ausu? Has, Phoebe, Amphrisus furias, has vincla mariti Suaserunt, Citherea, minas? Haec tela cruorem Bistoniae plebis sitiunt, Gradive, manusque Istas Tessalici poscunt, Cilenie, tauri. Exarmate animos, fatorumque inde geratur Auspicio renovata fides, Iove namque secundo Et leges et iura dabo. Nunc pandere mens est, Quale meis pondus, quae sit fiducia dictis. Est mea progenies, cuius residentis in alvo Ad mentem toto sudastis numine, divi, Ut magnum natura daret, lateque vigeret Unicus et cunctis par esset Gozzius astris. Saturnus nervos alteque videre futura Et rerum pondus dignoscere, Iuppiter auctor Mortali plus posse dedit, Rhodopeius heros Magnanimos ausus, menti sua lumina Titan Obtulit, et variis docuit Titania Phoebe Temporibus aequare animum, suadaeque potentis Cultum Atlantiades, geniumque Ericina creavit. Hic potuit motus circumque vagantis Olympi Ingenium legesque nec ennarrabile foedus Errantumque vices trepidantiaque astra videnti Et magnos tenui sensus contexere libro. Et quaecumque vagi doctus scrutator Olympi Quondam Trinacrio clausit miracula vitro Quaeque in Achillea, dum Dardana fervet Enio, Dicuntur fulsisse manu, dum sydera grandi Inseruit clypeo caelumque recoxit in arma Aetneus sab rupe senex, stant condita late Illic, qua superae fulgor latet igneus aurae Et multa gravidae consurgunt Pallade chartae. Hunc figam in caeli normam, placeatque moveri Mortali sub lege polum, si furta deorum Altaque Parrhasias in templa accepimus Arctos, Et caelum Herculeo potuit considere tergo. Est, ubi Parthinae domuit fera pectora pubis Pollio Dalmatica praecinctus tempora lauro, Romuleos urbs fassa patres, quae iuris ab arce Celsa catenatas inter regina sorores, Fama tuta sua solioque innixa perenni Crispat inoccidua dominas in pace secures; Cui parcit mundi tumidus moderator Eoi, Invigilat cui magnus Iber, quae condit amicum Educitque diem, cuius fortuna favori Affixit stabiles utroque in cardine metas, Ut, quocumque trahent rutili Titana labores, Rachusius dominetur amor. Sic numine dextro Has inter gentes pacataque regna nec ulli Subdita colla iugo vitales Gozzius auras Hausit et inspecto divisit gaudia caelo. Hic postquam ad firmos iuvenis surrexerat annos, Indulsit menti quicquid docuere per orbem Chaonii monumenta senis, praecepta Minervae Ebibit et gravibus cumulavit pectus Athenis. Mox nova spectandi cupidus sua tecta reliquit Et solvit celerem patrio de littore pinum. Proh dolor! ut fugit, viridem perculsus Arion Divulsit cum fronde comam secumque revulsas Naiadas immenso petiit demergere ponto. Luxerunt nemora et cautes, Dryadumque querelas Ripa sonans retulit, lacrymisque augentibus undam Adriaci tumuere sinus. Hinc ductus in omnem Hesperiam, qua nigra locis horrensque vetustas Solatur veteres cultu maiore ruinas, Quaque Deum sedes cognatoque aemula caelo Roma, caput mundi, venientibus obvia sceptra Et septemgeminas producit ad oscula turres, Religione loci patrium pensavit amorem. Pressus saepe malis et dirae sortis amaras Emensus virtute vices stetit integer omnes Ad casus nimiumque suus, dum mente volutat Immensi secreta Iovis, ceu strenua pennis Aligerae regina manus, dum turbine rauco Concutitur caelum fluidumque e nube pavorem Devolvit nimbosa domus, per fulmina et imbres Egreditur nubes lucemque ingressa serenam Haurit Phoebeos admoto lumine vultus. Hunc quoties vitrei circum penetralia regni Deduxi clausum gremio magnaeque rubentes Iunonis thalamos et vasta cubilia divum Et causas spectare dedi, quo limite currat Exercens inferna vigor, quo sydera vultu Educant varios non uno in pectore mores, Quae sint fata locis. Haec ordine cuncta petentem Edocui, haec coepit docto disquirere nisu Ille, cui ingenium quocumque insignius aevo Et maius vel sorte sua. Stet iudice tanto Vestra fides superumque tenor, sic ipsa profecto, Sic toto Iove fata probant.« Haec fatur, et ultro Assensere Dei, fatum stetit. Illicet omnes Ara micans stellis superos ad sacra vocavit Pacifero facicnda Iovi, faustumque trisulca Intonuit de nube Pater; Titania lucem Afflavit meliore gena, tunc pura serenam Taigete, tunc mitis Hyas expromere frontem Ausa, diem radio felix maiore notavit Phoebus et imbellis risit pacata Gradivus.