CroALa & LatTy: nodus

Nodus 745343 in documento skerle-n-desc.xml

§ XCII.

Ut oeconomia publica perficiatur, debet legislatio nationalem industriam excitare.

Naturae producta nonnisi incolarum industria augeri et perfici possunt. Industriam principio necessitas imperavit; verum postquam illa eo provecta, ut incolae primis tribus necessitatibus, victui nempe, vestitui et habitationi utcunque prospexerint, solet populus in primo illo industriae gradu ita subsistere, ut omnem ulteriorem conatum superfluum putet, imo invectum semel hoc in genere usum, tamquam partem transmissae a maioribus haereditatis consideret eamque sibi citra iniuriam eripi haud posse arbitretur. Si in hoc indolentiae statu, numerus populi tantisper increscat, cum omnes tantum agriculturae aut primae necessitatis opificiis operam navent, naturale est, ut numerus consumentium sit longe infra numerum producentium, ut ipsa terrae producta aut nullum aut exiguum pretium habeant; denique, ut ipsa terram colendi ratio sensim deterior evadat. Interea si gens una, alteri iam magis industrioso populo adiaceat, potest sola propagari primum ad finitimos sibi accolas, tum ad interiora etiam illius regionis exempli vi, ad maiorem industriam successive excitari. Verum via haec ut succedat, longe minus temporis spatium requirit et apud eos populos, qui rudibus adhuc gentibus (velut Hungaria Turcis) adiacent, nec locum habere potest, verum ut primum scientiarum lux tantisper affulsit, legislatores ultro agnoverunt, quod ad partes officii sui pertineat nationalem industriam quamprimum excitare.