CroALa & LatTy: nodus

Nodus 692954 in documento stafilic-i-oratio-roma.xml

ORATIO AD ROTAE AVDITORES EXCIDII VRBIS ROMAE, SVB ANNVM CHRISTI 1527. CAVSAS CONTINENS, HABITA per Reuerendissimum Episcopum Ioannem Staphyleum 15. Maii Anno Christi 1528.

Mos erat illis priscis Romanis Reuerendissimi Patres uosque cęteri uiri prestantes, parta de hostibus uictoria, nec non in natalitiis Cęsarum, uel alias pro commodo Reipublicae rebus sic exigentibus paucis admodum diebus clauso foro, indicere iustitiam, quod Senatus Populusque Romanus promptius rei sacrae uacaret, et dimissis aliquantisper tribunalibus ac strepitu iudiciorum, ocio uel negotio liberius pro arbitrio frueretur. At nobis miseris et huic infelicissimae urbi, anno superiori longe aliter euenit. Nos etenim non sponte et pro arbitrio, sed Deus ipse acerrimus scelerum Vindex, et flagitiorum nostrorum, non pro gratulatione commodorum Reipublicae Christianę et huius sanctae sedis, sed pro grauissima calamitate et afflictione eiusdem, non pro natalitio Clementis VII. Pontificis Maximi sed pro captiuitate et durissima (ut ita dicam) seueritate, illius denique non paucis diebus sed integro anno, et ultra, Deus inquam, per manus sceleratissimorum hominum, uel ut uerius dicam, sęuissimarum ferarum, iustitiam indixit, tribunalia nostra subuertit, locum hunc sacrarium iustitiae, cum omnibus ad diuinum cultum pro more ibidem existentibus expilauit, prophanauitque libros nostros, diuinas et humanas leges continentes, quibus pro administranda iustitia toti orbi sedulo utebantur. Quosdam ex illis dilacerauit, quosdam igni consumpsit, reliquos aut iis quorum fuerunt uenales exposuit, aut ad indignos inhonestosque usus ludibrio habuit. Denique post inuasionem direptionemque aedium nostrarum, nos ipsos, cum omnibus domesticis et familiaribus nostris arctissimas nephandissimorum satellitum custodias, coniecit, propositis passim uariis tormentis, sępe etiam adhibitis, etsi non corporibus nostris, forsitan familiarium tamen nostrorum nihilominus, quo preciosiorem suppellectilem, tot uigiliis et laboribus partam, in secretiora forte loca depositam, indicarent. Illos interim, et nos per diuersa urbis hospitia obseruantes pane doloris et aqua angustię miserrime sustentantes, ita ut nobis omnibus uita esset supplicium, mors solatium.

Quapropter directis nunc in coelum oculis lamentabiliter possumus deflere cum propheta. Recordare Domine, quid acciderit nobis, intuere et respice opprobrium nostrum. Haereditas nostra uersa est ad alienos, domus nostrae ad extraneos, pupilli facti sumus absque patre, matres nostrae uiduae, ceruicibus nostris iugiter minabantur, lapsis non dabatur requies. Lam. 5, 1-6

Adde his malis sęuissimam pestilentiam, quae longe lateque debacchata est, totam hanc fere miserrimam urbem inuadens. Iunge insuper extremam famem, ac necessariorum omnium ad uictum humanum summam penuriam. Tandemque eo uentum est, ut qui paulo ante cunctis omnino rebus copiosissime affluebamus, repente necessariis omnibus fuerimus destituti. Postremo, urbe Veteres coloni propulsi. Vix urbes, uicinique montes receperunt fugam nostram. At mala haec nobis cum caeteris omnibus Romae nunc existentibus communia fuere. Nos, nos, qui huiusce sumus professionis, nostra insuper propria damna sensimus, qui domesticam huius urbis iacturam fecimus, nos inquam Reuerendi patres, integerrimos grauissimosque collegas nostros eodem anno amisimus. Vos Honorandi Aduocati, totidem collegas uestros, super quartum, quem superiori anno tota haec Curia deplorauit uiros nempe doctissimos consummatissimosque eo ipso tempore perdidistis. Vobis quoque causarum patroni, uobis insuper Tabelliones et Notarii professionis uestrae damna non defuerunt. Sed unde hęc quaeso? Quasue ob causas tot et tam grauissima incommoda nobis euenere. Nempe, quia omnis caro corruperat uiam suam, eramus omnes ciues et inhabitatores, non Romae Vrbis sanctae, sed Babylonis Vrbis peccatricis, de qua impletum est temporibus nostris uerbum Domini in Isaia. Quomodo facta est meretrix ciuitas fidelis, plena iuditio et sanctitate? Iustitia prius habitabat in ea, nunc sacrilegi et homicidae: Is 1, 21 prius gens sancta et populus acquisitionis, nunc populus Gomorrae, semen nequam filii scelerati, socerdotes infideles, socii furum, diligentes munera, sequentes retributiones, de quibus idem Dominus conqueritur per prophetam Esaiam. Filios enutriui, te exaltaui, ipsi autem me spreuerunt, dereliquerunt uias meas, blasphemauerunt sanctum Israel, alienati sunt retrorsum. Is 1, 2-4 Propterea per Curiam uos ultra addentes pręuaricationem, protinusque uolens ostendere quibus percussionibus affligendi simus, subiungit. Terra uestra deserta, ciuitates uestrae succensae igni, regionem uestram coram uobis alieni deuorant. Is 1, 7 Sed ne quisquam arbitretur uaticinium hoc Prophetae iamdudum fuisse impletum in euersione Babylonis et Ierusalem sub uespasiano et Tito Imperatoribus Romanis cum uerba Prophetiae uideantur respicere tempus illud praesens Prophetae, non futurum animaduertendum censeo, iuxta ecclesiasticam ueritatem futura fuisse praesentia Prophetis, quasi iam futura praesentia cernerent oculis mentis ut passim ex sacris paginis facile deprehendimus. Sed ne longe exempla petamus, hoc ipsum in hoc eodem proposito nobis idem Propheta innuit, declarans seipsum uerbis de futuro subiungens. Derelinquetur filia Syon, et desolabitur sicut in uastitate hostili. Is 1, 8 Hanc filiam Syon Ioannes Apostolus in Apocalypsi interpretatur non Ierusalem. Sed Romana prorsus urbem, quod ex illius descriptione, si introspicimus, in aperto est, dum exponens Ioannes, seu uerius unus de septem Angelis, Ioanni uisionem, quam uidit super damnatione mulieris meretricis, sub nomine Babylonis intelligit hanc urbem. Mulier inquit, quam uidisti, est ciuitas magna, quę habet regnum: Quod de regno spirituali uult intelligi, super reges terrae. Apc 17, 18 Roma ab antiquis appellabatur Septemcollis Dicit illam sedere super septem montes, quod proprie Romae conuenit, quae ab antiquis ob hoc potissimum dicta est Septem collis. Ponit sedem quoque illius super aquas multas: quę significant populos, gentes, ac uarias linguas, ex quibus magis quam ulla alia, in orbe praesertim Christiano collecta est haec Vrbs, ut uidemus. Et propterea dicitur communis patria omnium undecunque uenientium. Dicit pręterea plenam esse nominibus blasphemiis, matrem immunditiae, fornicationum et abominationum terrae. Haec quippe uerba demonstrationem huius uerbis magis specificam non exigunt, cum haec flagitia (etsi ubique fere regnent) hic tamen sedem et Imperium habent.

His tot et tantis flagitiis praeuaricationibusque illius enumeratis, subiungit seuerissimam Dei sententiam, quae contra nos hoc tempore funestissimam executionem sortita est. Formula autem sententiae haec est. Quoniam peruenerunt peccata illius usque ad coelum, et recordatus est Dominus iniquitatum, ideo in una die uenient plagae eius, mors, luctus, et fames desolatam facient illam et nudam, et ipsam igne concremabunt. Apc 18, 5-8

Quod si quispiam pertinacius defendere uelit, Apostolum loqui specifice de Babylone. Huic ego respondeo, quod potius quam Apostolus in prima Epistola (teste Diuo Hieronymo, de uiris illustribus) sub nomine Babylonis figuraliter Romam significat, dum inquit. Salutat uos ecclesia in Babylone collecta. Hier. vir. ill. Marc. ((I Petr. 5, 13) Postremo si his locupletissimis testibus non credimus, scilicet per Babylonem urbem hanc significari, effectibus saltem hoc tempore lamentabiliter subsecutis credere oportet. Ex quibus manifestissime constat, quot plura et longe peiora, ut inquit Beatus Gregorius in his nostris tribulationibus uidimus, quam in nostris Codicibus inuenimus. Nam sanctuaria quoque suo, ministrisque sacrorum hoc tempore non pepercit Deus. Ducti sunt indecenter per uicos urbis Cardinales, capti Episcopi, Presbyteri interfecti, sacrę uirgines stupratae ad altaria, in Apostolicoque palatio stabulati equi, Martyrum effossae reliquiae, aperta imo fracta mortuorum sepulchra, et denique quod animus luctu abhorret, dicere, sacratissimum saluatoris corpus, uasculis pro more aureis argenteisue reuerenter conditum, cum ob praedam uasorum, tum propter contemptum (proh dolor, proh nephandum scelus omnibus seculis detestandum) terrae collisum pedibusue plus quam sacrilegis calcatum. Heu nos miseros, uisio Apostoli in Apocalypsi poenas minatur huic urbi, ut diximus, admodum graues, at certe his nostris quas passi sumus longe mitiores. Magna est profecto ira, quando in sua castra, in sua tentoria, in suos denique milites saeuit Imperator. Mitius olim egit noster Imperator, dum seruato templo et illęsis sacerdotibus templi sat habuit, eiicere ex castris suis, hoc est e templo ementes et uendentes, asserens domum suam non negociationi, sed orationi fore destinatam. At hoc lachrymoso nostro tempore, templa, orationes et sacrificia nostra despexit et aspernatus est. Cur quaeso tam seuere, et absque ulla pietate et misericordia? Profecto audiamus ipsum Dominum per Prophetam tantae seueritatis suę reddentem causam. Quoniam inquit manus uestrae sanguinis plenae sunt. Quo mihi multitudo uictimarum uestrarum? Plenus sum, ne offeratis ultra sacrificium frustra. Incensum abominatio est mihi, Is 1, 11 peccatis enim et sceleribus uestris me ad iracundiam prouocastis. Ideo incipiens a sanctuario meo, diuina et humana sursum et deorsum miscebo omnia, ita ut ubique sit luctus, ubique gemitus et plena mortis imago.

Sed iam ad nos ipsos reuertamur, qui si uerum amamus, ingenue fateamur necesse est his tot, et tantis nostris, et aliorum communibus sceleribus non defuisse propria quod nostra factionis scelera et peccata.

Nos enim qui ministri sumus iustitiae iustitiam fate, ut par est, non ministrauimus. Quid si in sinistrum nos ignorantia traxit? Si fauor inflexit? Si acceptio muneris uel personae corruperit? uos spectabiles Aduocati, qui adstatis (ut de mortuis et absentibus taceam) responsa et consilia uestra plus iusto forsitan diuendidistis, ponentes tenebras lucem quaerentes mendacium, dicentes bonum malum et malum bonum, uos quoque Patroni causarum uos insuper tabelliones cum ministris et cooperatoribus uestris, patrocinia uestra, operas (ne dicam quid deterius) uestras minus forte diligenter clientulis et partibus exhibuistis. Quas ob res, cum omnes grauiter deliquerimus emendemus deinceps in melius, quae ignorantes aut ex animo peccauimus. Conuertamur pariter ad Dominum et miserebitur nostri, quia pius et misericors est et praestabilis super malitiam. Ipse enim hortatur per Prophetam dicens. Quiescite agere peruerse, discite benefacere, quęrite iudicium, subuenite oppressis, iudicate pupillos. Is 1, 16-17 Postremo diligite iustitiam uos qui iudicatis terram. His mundissimis holocaustis, si iratum nobis Dominum placauerimus, absque dubio, et hic (prout ipse pollicetur) bona terrae comedemus, et in futuro pro bene gestis sempiterna praemia consequemur. Quod nobis omnibus praestare dignetur idem Dominus, qui est benedictus in saecula, AMEN.