CroALa & LatTy: nodus

Nodus 683486 in documento skerle-n-status.xml

§.23. Status Populationis

Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status planior evadat, paucis praemittendum existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis alimentationis Status? Qualis denique Consummentium ad Producentes Proportio?

Hungaria cum adnexis partibus (nec Transylvania nec Militaribus Confiniis eo computatis) Anno 1787. 7.116.789 animas numeravit. Croatica, Sclavonica, et Banatica confinia certe ultra 383.211 Capita etulerunt, adeoque tota Regni populatio Anno illo 7 et medium Millionem superavit. Si summa haec ad 4499 quadrata milliaria, quae Hungariae extensio effert, applicetur, ad unum milliare 1777. animae obvenient, qui numerus notabilem certe exhibet Populationem, et tamen si fertilissimae meridionalis Regni Partes Danubianae et Tibiscanae spectentur, in his Loca Populosa tanto ad invicem intervallo distant, ut illic Populatio vix primum adhuc gradum attigisse videatur. Verum parte ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur Partibus, vasta et ferme ultra modum Populosa Oppida exstant, veluti Kecshemets Vásarhely, Gyula, Csaba et quorum numerosi Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione, parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo abundat, ut cum minus fertile Regionis illius solum Incolas suos alere non possit, hi ad peragendos messis et falcaturae in fertiliori illa Plaga labores descendere, sicque vitam sustinere debeant.

Populationem Anni 1787. subsecutum sequenti statim Anno Turcicum Bellum, Hostilisque in Banatum irruptio tantisper quidem diminuit. Verum cum Confinia uno aliove Centeno mille plus, quam supra assumptum est certe etulerint, cum per ipsum hoc Belli tempus copiosus emigrantium Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse Naturalis Populationis progressus ephemera eius modi Damna intra paucum tempus soleat reparare, Populatio Hungariae nunc etiam in septem et medio Millione tuto assummmi posse videtur.