CroALa & LatTy: nodus

Nodus 456844 in documento getaldic-v-osmanides.xml

LIBER XX. ARGUMENTUM. Osmanum coram Mustaphâ turba rebellis Ut captum raptat populi stipante caterva, Et miserum indigne tenebroso carcere claudit. Hic illi laqueo perfringit guttura Maurus, Exanimum corpus patris tumulatur in arcâ. Sublimi Caesar Mustaphas sede locatus Aurato in solio, regali et veste nitebat. Adstabant proceres circum, plerique ducesque, Hassan hinc, Akmet, Makmud, Ali, inde Dautes, Ultimus hic magni Veziri munera fungens. 5 Hassan thesauri custos, regalis et arcae. Ut mortem effugeret, traiecto litore Graio Nuper ad eoas migraverat ille cohortes. Akmet Kussenum suffecit, morte peremptos Makmud, atque Ali, nova quos fortuna secundat. 10 Muphtidis inque locum Iahius successit, ubique Insigni clarus famâ, et virtutibus aeque. Lectus Ianicerûm Seban dux, scilicet ille Turbae irrumpenti, captum qui sponte retexit. Kislari munus robusto corpore pollens 15 Suscepit iuvenis, cassus sed laude spadonis. Vidit ubi Osmanum Mustaphas, iussit abire, Et septem turres quem cingunt, carcere claudi; Sic monitus, prior at clamavit voce sonorâ: Quis mihi sceptra manu, lateri quis diripit ensem? 20 Veni ego progenies Akmeto prima sub auras, Imperiumque mihi, non fratri a patre relictum. His vix effatis, atque addere plura volentem Adstantes in equum raptum iniecere, propinquus Qui macer, et vetulus, nudusque, atque ulcere sordens 25 Fors aderat, lentum et quem traxere rudenti. Sic capite haud tecto, vilique indutus amictu Osmanus captivus uti per compita fertur. Belligeri ast ubinam alipedes, o maxime Caesar, Ante annum ad campos qui te vexere Polonos, 30 Quorum et terga premens anteibas cursibus auras? Sericae ubi vestes auro, gemmisque micantes? Mucro ubi Caesareus, quo magna potentia fidis Gentibus ad dextrae nutum tua ubique patebat? Conspicui atque ubinam clarae sunt laudis honores? 35 Omnia iam periere, unus te quisque reliquit: Fortuna heu varium circum sic volvitur orbem: Siccine quem veritum mundi tot regna colebant, Lex fuerat populis et cuius sola voluntas, Qui iam magnificis princeps radiabat in aulis, 40 Cuius erat votis angusta haec machina mundi, Captus uti a servis Caesar raptatur iniquis, Ante necem et duro damnatur carcere claudi? Discite mortales, terrent quos nulla pericla, Firmum stare nihil, nequeat quod tempore labi, 45 Et talem subeunt legem si sceptra tenentes, Quosque colit totus, digne veneratur et orbis, Quae vos sors maneat notos vix nomine in orbe? Husseni miseri, Dilaveri atque potentis Trunca infixa ducum capita hastis gestat acutis 50 Improba turba furens, et vox audita per auras. Ista manent diros immitia fata tyrannos, Centum et reddebant voces. O dedecus ingens! Sic noster luitur cruor, et violentia passa, Ex isto exemplum nunc Caesare sumite Reges, 55 Qui sibi subiectos crudeli morte peremit. Atque est imperio vi, nullo et iure potitus. Dumque hoc arrectas Osmani perculit aures, Imperium rapui cuinam, fida agmina? clamat, An pater Akmetus non vero nomine vester 60 Caesar erat, moriens mihi nonne et sceptra reliquit, Sceptra eadem a proavis longo ordine rite recepta? Surripit imperium, libertatemque minando Tristia fata mihi violentia sola triumphans. Quod scelus admisi, trahar ut sic turpe per urbem? 65 Me sane haud propter, Kosaccos vindice poena Plecterem ut, Othmanidis qui ingentia damna tulere, Ante annum gessi bellum cum gente Polonâ, Quod primo arrisit faustum, nobisque secundum, Nam vitae haud parcens me in aperta pericula misi, 70 Et si omnes, ut ego, pugnassent fortiter armis, Vicisse haud sese iactaret Sarmata Turcas. Me, cui devovi, populus mihi talia reddit Praemia? non hostes, vigilum sed me agmina vexant. Anne hosti ereptus fuerim in certamine diro, 75 Perderem ut imperium populi motu, atque cohortum? Illum ensem, haud potuit quem Sarmata vellere dextrâ, Caesareae excubiae rapient, vulgique catervae? Hoc ferro Othmanus peperit sibi sceptra, remotas Imperii et fines victor porrexit ad oras, 80 Hoc et Anatoliae campos instructus opimos Subdidit Orcanus devicto ex hoste triumphans, Transtulit hinc Prusam sedem, traiecit et aequor, Ipso hoc Gallipolis Solimanus et urbe potitus, Vucassinum que ducem vicit, dein funere mersit. 85 Sedem Hebrum propter Brusâ deduxit in urbem Fortis Muratus, Maesos populavit et agros, Cassoviae hinc campos irrupit turbine belli, Lazzarus et Princeps cecidisset victus ab illo, Millost ni miserum stravisset fraude scelestâ. 90 Ense Tamerlano Baizetus restitit isto, Orbis ad imperium qui sese extollere avebat. Valla Musulmanus Nicopolis edita propter Agmina Sigmundi delevit cuspide eodem. Dacos subiecit gladio Maometus et ipso, 95 Ad Drinum Illyriae populis effulsit ut heros. Alter Muratus Maesas invasit arenas, Ad Varnam Hungariae regemque, aciesque fugavit. Imperii hoc alter Maometus sede potitus Argivos victor, dein Bosnica regna subegit. 100 Epirum hoc alter Baizetus cuspide vicit, Par mihi Sarmaticos hinc agmina duxit in agros. Selimus huius ope austrinas penetravit in oras. Subiecit Memphim, et Mamalucos marte secundo. Hoc alter retulit Solimanus clara trophaea, 105 Expellens Rhodios equites post praelia dira, Hungariae eripiens regno plura oppida, et arces. Selimus hoc alter Cyprum subiecit opimam, Aequora lata tegens instructâ classe potenti, Tertius hoc posuit Muratus fraena Liburnis. 110 Taurisio aggressus Persas est deinde potitus. Hoc meus et proavus Maometus robore miro Iaurini, Karusae, Agriae subiecit et urbes. Hoc meus et genitor tot grandia coepta peregit. Hunc mihi ceu natu maiori liquit habendum, 115 Sarmatica Odrysias duxi hoc in bella phalanges, Militis atque animus mihi si par, victor adessem. Belligera hoc iussi pubes cogatur, Emirum Plecterem ut audacem Sidonis vindice dextrâ, Vestra ope et hoc possem totum conquirere mundum. 120 Quis vestrum, atque meum temerat malesanus honorem, Imperii et famam scelerato crimine turpat? Quis rapit hoc ferrum, proavi sunt quo orbe potiti, Quodque mihi haeredi iure, et liquere nepoti? Quisnam mi vitam, libertatemque minatur, 125 Quum mihi libertas cuiusque, et subdita vita? Corripit aut quisnam, captivum ducit et audax? Qui nostrae adsertor fuerat, custosque salutis. Sic me iam cuncti liquistis, pectora cara, Fas erit et tacitis haec coepta nefanda tueri? 130 Haud sinite antiquam fidei vos perdere laudem, Dedecus atque ingens patriis adiungere signis. Durior at silice, et pietate haud flectitur ullâ Gens mea, turpe nefas, dirum lacrymabile fatum! Osmanus miseros iactans hos pectore questus 135 Ad loca pervenit, queis ille manere putabat. Ni pietas, vigilum dolor at fera pectora tangit, Et licet iratos se ostentent, atque superbos, Inviti lacrymas nequeunt cohibere liquentes. Sint fera monstra, cruor fluit illis pectora circum. 140 Ac velut avulsum celso de vertice saxum Fertur in abruptum, saevus ruit ense Dautes. Alipede invectus, venientem quisque tuetur, Quid ferat et poscens, portendit tristia fata. Consertis medius turmis ubi constitit ille, 145 Bile, irâque furens clamavit voce tonanti. Imperat huic Caesar fauces elidere monstro, Nec fas cunctari, nam impendent grandia damna: An fors expectandum eois agmina ab oris Adveniant donec, nosque omnes funere sternant? 150 Occidat iste canis, letho hoc vos reddite tutos. Mustaphas Caesar sit sospes, regnet in orbe; Vos commune bonum, positâ formidine tangat; Corruet imperium, si discors, namque repente: Parte aliâ Osmanus trahit istas pectore voces: 155 Subiacet anne ulli Caesar? captivus at ille Ducitur, atque cadet servilis victima dextrae. Ah! misero Omnipotens summo in discrimine vitae Fer, precor, auxilium, tua magna potentia fulgat! Qui mihi succedit, fatis melioribus uti 160 Adnue, neve brevi sors aequa obtingat et illi, Ac ruat Othmanidum domus alta a culmine laudis! Vix ea fatus erat, quum subdidit ista Dautes. Quaenam caussa morae? mox illi frangite guttur, Textile linteolum, lateri quod fibula nectit, 165 Diripiens Mauro deformi corpore iactat, Qui collo Osmani convolvens protinus illud Sternit humi miserum, laevo pede nixus et ipsi Pectus dextro urget, laquei distendit et oras Dentibus, atque ungui, fugit dum corpore vita. 170 Occidit infelix sic Caesar maximus orbis, Et fuit in templo patris prope nobile bustum Funebri absque ullo laevâ tumulatus honore. Sic quae se ad caelum humana superbia tollit, Plectitur, exemplum venientibus utile saeclis. 175 Disce, insane Macon, legem qui ponis in armis, Usque regi humanos divino numine casus, Incassum et proprio mortales robore niti. Sol ubi non radiat, mortalia lumina caeca. Ut solium ascendas, alieno sanguine fuso 180 Sic agis, Omnipotens veluti non cuncta videret, Dum fato tribuis, quidquid contingit in orbe, Humano arbitrio libertas tollitur omnis. Te propter pereant ut subdita saecla libenter, Effugere affirmas nullum quod volvere fata, 185 Quemque domi, aut bello debere occumbere morti, Impia ius aequum violas Othmana tyrannis, Dum regnum extendis lati ad confinia mundi. Per te mortales Caesar supereminet omnes, Atque sua effigies, quin est venerabilis umbra. 190 Arbitrio ille animas, regit idem et corpora gentis, Inque suam faciem dignatur cernere nemo. Quoquo se vertat, sua magna potentia fulget, Cuiusque est vitae, fortunae atque arbiter ille, Ceu legem statuit, quod fert suo corde voluntas. 195 Hunc trepidant proceres, dum iussa suprema facessunt, Caesareo et gaudent si fors iugulentur ab ense. Illum quisque humilis colit, ac veneratur, et illi Qui sacer in vitâ, post mortem templa dicantur, Et magis ut firmo nitatur cardine sceptrum, 200 Terrore implevit gentes, et caetera regna. At tua falsa brevi legum mandata peribunt, Dissipet inferni nam lex divina tenèbras. Mandas, Caesar ubi solium conscendit avitum, Fratres quotquot habet, crudeli funere sternat, 205 At fratri AKMETUS divino numine parcit, Occupat hinc solium non natus, frater at illi. Praecipis ut iuvenes, solum quos educat aula, Flore aevi, atque illuc violentia dira coegit, Ad prima evecti sint regni munera celsa, 210 Scilicet ut caros qui non novere parentes Caesari uti patri referant benefacta recepta; At nunc evenit sceleratâ fraude Dautis, Haec tua iussa Macon, fuerint, uti caetera, vana. Raptos Christiadum natos formare cohortes 215 Imperitas vigilum, Caesar queis cingitur usque, At sinit Omnipotens tenus hac custodia fida In caput insurgens nunc Caesaris irruat ipsum. Pareat ut miles, temnat lethique pericla, Spondes in bello morituris gaudia caeli, 220 Accidit at nuper, statuit ceu dia voluntas, Dum parere duces renuunt, forti hoste premente, Vix procul incolumem Osmanum evasisse fugacem, Quemquam divitiis sinis haud gaudere paratis, Numen uti, imperitet solus dum Caesar in orbe. 225 Sternit at extemplo virtus divina tyrannos. Caelis Omnipotens solus dominatur, et orbe. Caesaris et ipse mones subdi mortalia saecla Et cunctos illum reges superare potentes, Vidimus at nuper, divino ut numine Caesar 230 Servi sub pedibus vitales liquerit auras. Luxurie haud prohibes Turcas tabescere gentes, Et nutrire queant quotquot, sibi ducere sponsas, Nimirum ut populi mage vis, et copia crescant, Pubem ac sufficiat numerosam in tristia bella. 235 Iam vetus at periit tua gloria clade peractâ, Vladislavus enim vicit, duxitque triumphum. Felix adveniet tempus labentibus annis, Quo Sophiae niveo structum de marmore templum, Ereptum Odrysiis, Christi sacrabitur aris. 240