CroALa & LatTy: nodus

Nodus 429898 in documento getaldic-v-osmanides.xml

LIBER III. ARGUMENTUM. Varsaviam Osmani tendens legatus ad urbem Velox carpit iter, procerum stipante coronâ, Et loca multa videt, memorant quae grandia gesta. Moldaviae socius Princeps inquirit ab illo, Odrysiae ante annum cladis quae caussa fuisset. Solvitur acris hyems adventu veris amici, Diffugiuntque nives aggestae montibus altis, Quae reddunt tumidos undis volventibus amnes. Mane novo zephyri dum spirat lenior aura, Exoritur nimbo conspersa aurora rosarum. 5 Florent aethereis faetu quae dicite in hortis. At vix sol oriens lustravit lampade terras, Ali in equum insiliens auratum accingitur ensem; Corripit inde viam, procerum stipante coronâ, Regis Sigmundi tendens ad regna Polona, 10 Moldavus his Princeps socium se milite lecto Addidit, ille vias Millosti nempe gerebat, Qui dubium virtute foret, vel sorte, Liburno Litore prognatus, dudum regnabat ad Istrum. Cura illum stimulans urget componere foedus 15 Inter hyperboreum solem, lunamque bicornem. Assiduâ alipedes vice solers, mutat in horas, Trans colles celerans, saltûs, loca scrupea, plana, Maesorum fines, Thrâcum transmittit, et arva, Ardua tollit ubi caput urbs sua moenia ad Hebrum, 20 Threicio modulante sonos testudine vate, Attonitus rapidis qui crebro constitit undis, Eius quemque ferunt audito carmine dulci Fontibus e septem undas effudisse liquentes, Vel lenem crepitum ventos posuisse sonoros, 25 Mutasse et nidos volucres, sylvasque sequutas, Oblita et saevae naturae bruta cöisse. Quod sylvae, lapides, avium genus, atque ferarum Sic didicere olim, cecinit gens postera semper, Illyriae et populis liquerunt inclyta gesta 30 Threicii vates cantus monimenta perennis. Scilicet ut totum victricia signa per orbem Magna Alexander tulerit sibi sorte favente, Nemaidaeque domus Uros Stephanusque dynastae, Totque alii peperere armis regalia sceptra, 35 Aeternum ut mereat nomen Kobilius heros Cassoviae in campis qui Muratum ense peremit, Grandibus et coeptis regali nomine clari Marci vivat adhuc insignis gloria parta, Illaque Svilovkum Michaelem tollat ad astra, 40 Evehat et Lausum, regis diademate cinctum Quem Buda exultans, et fida Cracovia vidit. Securae ut vigeat totum celebrata per orbem Ragusae alma fides, libertas, fama, decusque, Martia et Hunniadis virtus effulgeat alma, 45 Bellum pro patriâ, pro libertate gerentis, Corvini ut nomen Mathiae personet alte, Et quocumque volet Scanderbegi inclyta fama, Othmanicae eversor gentis qui fulget ubique. Nec te praeteream Butor Sigmunde, cruento 50 Qui saepe Odrysias fudisti marte phalanges. Aut vos non memorem celebrandos semper in aevum Sarmatiae reges, clarant quos grandia coepta. Te Sigismunde canunt hoc ternum nomine, regem, Prìma in Sarmaticis fulges qui gloria campis, 55 Quod tentata prius Germano a Caesare frustra Nunc tibi praecingit frontem data iure corona. Adde his, quod praestans mirando robore dextrae Fulmineum Othmanidum fregisti interritus ensem, Hinc pelagum, et terram ratibus dominaris, equisque, 60 Coepisti ac toto regnare invictus in orbe, Caesaris occidui victor, ceu victor eoi. Ille tibi admirans virtutis lumina sponsas Donavit geminas regali e sanguine habendas. Hic quamvis reges fastu supereminet omnes, 65 Te solum veritus legatum mittit, et orat Pacem, sed maior fulget tibi gloria, nato, Quod Vladislavo gaudes, o maxime regum, Cui mundi imperium crescenti fata reservant. Grandia coepta canens quae iam tua dextra peregit, 70 Regum progenies, famâ celebrabor et ipse. O dulces nostri fortunatique labores, Tenuia dum solvunt tibi si praeconia laudis, Osmani valeant fato superesse perempti. Deficiunt vires, mihi si tua gratia desit, 75 Partibus Arctois Iovis ales qui äera tranas, Adsis mî, facilisque iuves tua gesta canentem; Orpheus nam si iterum vitales carperet auras, Famâ digna tuâ non fingere carmina sciret. O regum puro veniens de sanguine Princeps 80 Te manet imperium arctoâ in regione vetustum, Quod varias gentes, multasque amplectitur urbes. Caesarêa de stirpe fuit tibi mater, et uxor, Digni et nascentur tali de sanguine reges. Iam cognata domus tibi Galla, Hispanaque plaudit, 85 Cuius et imperio multas nunc India gentes Addit, nec radios sol noctu subtrahit umquam. Moscorum Princeps devictus marte cruento Magnanimum agnoscens hostem te sponte veretur. Ocyor hinc boreâ pete nunc Istrumque, Tyramque, 90 Atque urge ignivomum, prosterne et caede draconem. In noctis densas lunam compelle tenebras, Alma tuo suffusa dies ut lumine fulgat. Cresce, puer, cunctae noscunt te nomine gentes, Atque tuae fronti centum diademata nectunt. 95 Vive, invicte, diu, iustus compesce rebelles, Perge alacer, te fata vocant quocumque potentem. Trans glaciale aequor Caesar dominaberis, orbis Iste tibi angustus, victor nova regna capesse. Sed iam tempus adest retro vestigia ferre, 100 Ut sequar, Osmani quâ liqui parte ministrum. Fertur equo celerans, densae sylvaeque propinquat, Aemus ubi e glacie se tollens vergit ad Austrum. Hîc orbis Kunoviza videt iuga dicta catenas, Quae nemora, et glacies obducunt undique circum; 105 Attolli haec contra, protendi atque ordine longo, Ast ubi praerupti montes panduntur hiatu, Illic sacram aedem Gradivi est fama stetisse, Aenea tecta, fores, muros, ex aere columnas. Stricturae hîc chalibum sectâ de rupe liquescunt, 11O Vulcani hîc sedes, Vulcania nomine tellus. Inde Paravadium tendens albescere Varnam. · Conspicit Euxini surgentem in litore ponti; Vladislavus ubi rex Hungarus, atque Polonus Strenuus occubuit duro in certamine morti. 115 At fato meliore novus pugnavit ad illam Vladislavus ovans urbem, nam milite forti, Acer quem secum Kodevikus ductor agebat, Odrysias vicit turmas procul hoste fugato, Heu miseri ulciscens regis nomenque, decusque. 120 Hanc urbem irrumpens antiqua ut damna referret, Cosaccorum agmen vertit, populavit, et ussit. Visas praeteriens miseratur corde ruinas, Hostium et invictum robur dux laudibus effert. Hinc laevâ campos pandit dum Maesia opimos, 125 Dobrusa ad pelagi dextrâ protenditur oras, Quae numquam agricolae spem decipit ubere glebà, Unâ namque die campus, quem scindit aratro, Fert illi segetem, domui quae suppetat omni. Planities immensa patet, quo lumina vertas, 130 Equor et adparet solum undique, et undique caelum. Sedula ducit apes hîc bis examina in anno, Et totidem nivei nascuntur matribus agni. Hîc loca pulchra nitent, ridet prospectus ubique, Dispositaeque casae longo stant ordine circum. 135 Matura arboribus dependent aurea poma, Laeta ubi securae traducunt tempora gentes. Hîc nivei lactis, iucundi et copia mellis. Hîc foecunda Ceres plenis redimitur aristis. At nunc eoâ Darsterum surgit in orà, 140 Solem et prospectat Nicopolis alta cadentem. Haec procul haud distat Traiano a ponte, coercet Qui lati tumidas Istri centum arcubus undas. Aevo depereunt reges, et nomina regum, Grandia facta manent totum celebrata per orbem. 145 At dux non sistit, rectâ et festinat ad Istrum; Hunc traiecturus, stabat qua Chilia quondam. Urbs erat antiquo iam tempore Chilia clara, Sentibus adparent sua vix vestigia operta. Moldaviae hîc fudit Stephanus dux caede Maconem. 150 Sic ubi surgebant sublimia tecta domorum, Nunc sub sole greges pascuntur gramina circum. Regna cadunt, urbesque ruunt, fortasse dolebit Fato mortalis superâ se lege subesse? Et te fallis adhuc, humana superbia, cernens, 155 Dum vitae fidis, collabi saxa ruinâ? Dextrâ vastae urbis dux moenia parte relinquens Carpit iter celerans breviori attingere calle, Quâ strati ad fluvium superant vestigia pontis, Quem vix elapso Caesar suspenderat anno. 160 Nam rapida haud patitur cohiberi ponte fluenta Danubius, boreas ni quem sibi frigore sternit. Moldaviae ingressus campos, loca tristia spectans Horret dux animo, trahit ac suspiria corde; Quin vadentem ultra torquet magis anxia cura, 165 Proterere ossa suae gentis nam cogitur ipse. Qui potis immanes stimulos mulcere doloris, Odrysias mirans clades, quo lumina flectat? Latâ in planitie Osmani quam exercitus ingens Texerat, extolli nunc cernit stragis acervos. 170 Mundi hîc dimidia, gentes a parte coactae Vindice Sarmatico ceciderunt ense peremptae. Moerens pergit iter, Dacos longeque relinquit Partibus occiduis, Euxinum litus eois. Pandere sed luctum premit is quem pectore adactus 175 Tristes illacrymans dedit has e pectore voces. Dilecti comites, an sunt loca cognita vobis, Nostra ubi ante annum metuenda potentia cessit? Tunc equitans propior poscit dux Moldavus illum. Belligerûm ut numerum, casus, loca cuncta referret, 180 Odrysiaeque acies, quidnam et gessére Polonae, Qua ratione fuit devictus Caesar ab hoste. Rebus in adversis nancisci est dulce sodales. 183