CroALa & LatTy: nodus

Nodus 427375 in documento getaldic-v-osmanides.xml

LIBER I. ARGUMENTUM. Sarmatici Osmanum perturbat gloria regni, Illata Odrysiis memorat dum tristia damna, Imperii hinc cupidus late protendere fines Constituit, vastas orientis* tendere in oras, Antiquas renovare acies, formare recentes. Quidnam te, demens humana superbia, iactas ? Quo mage celsa petis, ruis ocyus impete ad ima. Sub sole aeternum, vel non mutabile nil est. Ante alios feriunt excelsos fulmina montes. Ni Deus adfuerit, vis quaeque et firma labascit, 5 Grandia regna suis delentur viribus ipsis, Assidue in gyrum fortunae volvitur orbis, Arduus evehitur delapsus vertice summo, Et qui sublimis, iacet en detrusus ab alto. Iam nunc regalis pendet super ense corona, 10 Iam iam lapsurus regis capiti imminet ensis. Nunc solium scandit, qui ferrea vincula gessit, Captivusque gemit, nuper qui sceptra tenebat. Adversam sequitur sortem fortuna secunda, Sanguine et e fuso trahitur gemmata corona: 15 Multos qui terret, multos formidat et ipse: Insidiae, atque doli circumdant undique reges; Improvisa adsunt, meminit quae nulla vetustas. Castalides nymphae, quae dulcia carmina sacris Vatibus in celsi memoratis vertice Pindi, 20 Dicite, quaeso, mihi, quanam ratione, modoque Byzanti OSMANUM, patriâ dum regnat in urbe, Agmina belligerûm prostrarunt funere acerbo, Vestra ope et aggrediens canerem, quonam omine fausto Prima ille AKMETO risit carissima proles, 25 Qui post interitum genitoris patruus ipsum Expulit a solio Mustaphas fraude, dolisque, In sedem, eiecto Mustaphâ, OSMANUS avitam Redditus inde fuit summo cum laudis honore, Ut iuvenis cupidus sectari exempla vetusta 30 Vi magnâ adversus tulit arma infausta Polonos. Ne sint longa tamen mea carmina, pandite, Divae, Tantum eius mortis caussas, et tristia fata. Clari progenies regis, sed clarior ipse, 35 VLADISLAVE, etenim replet tua gloria terras, Nostros ad cantus vultum converte benignum, Dextrae invicta tuae referunt qui gesta potentis, Magnanime o Princeps, tua dum victoria fulsit OSMANI in letho, totum est celebrata per orbem. Sed mea ut usque tuis resonet tuba laudibus aequa, 40 Grandia perge sequi, dicam nova carmine coepta. OSMANI memori sedet anxia pectore cura, Agmina Sarmaticis sua tot periisse sub armis, Rursus et imperii famam cessisse potentis, Victoris nomen dum gloria tollit ad astra. 45 Aut celeraret equo terrae per lata viator, Navita seu pelagi ratibus freta vasta secaret, Othmanidum ob cladem praeclarum laude canebat, Laeta cohors mensis convivia sive pararet, Upilio aut ageret pecudes ad pascua nota, 50 Odrysii imperii clamabat voce sonanti Eversorem illum: ventorum didita pennis Orbem per totum praenuncia fama volabat, Ut rex OSMANI gladios, et fregerit hostes. Sol vero auratis nomen, quod gloria servet, 55 Inscripsit radiis caeli super aethera summa, Nempe monens Eoum, ut sterneret ille draconem, Pelleret atque Tyrâ Iovis ales victor ad Istrum. Dum tacito haec iuvenis volvit sub corde superbus, Angitur, atque dolet, ratus istis laudibus esse 60 Se laesum alterius. Tibi nunc, Rex inclyte, clamat, Haud equidem invideo, palmam tibi fata dedere, Nec mage me cruciat, tibi quod fortuna secunda, Quodque adversa mihi, nulli vitare potestas, Namque datur sortem, rerum quam destinat auctor. 65 Ira, dolor, curae torquent mea corda, recusent Quod parere duces, miles neget esse fidelis. O quos nostri atavi, vestri regesque potentes Magnanimi Othmanides duxere ad praelia Martis, Mundi et subdiderunt molem hanc ingentibus orsis, 70 Vestri ubinam belli mores, vestra inclyta gesta, Virtutis praeclara viris exempla datura? Tempora vos vitae duxistis plena labore, Aestivos soles, hyberna et frigora passi, Audax vultus erat vobis, et strenua corda: 75 Reddidit alma fides patrio in discrimine fortes, Cursu planitiem, saltu iuga, flumina nando Traiicere adsuetos, mala cuncta et ferre paratos, Et potius certae pugnando occumbere morti, Quam violare sui Regis mandata timenda. 80 Vestrum erat hoc studium, dulcissima vestra voluptas, Flectere equos rapidos, cornu torquere sagittas, Vestrae hinc deliciae tergo demissa pharetra, Missilis hasta manu, lateri suspensus, et ensis, Martius ac sonipes; dulcis cerealia dona 85 Esca viae, potus tenuis de fontibus unda. Quadrupedi atque viro nocturno accommoda somno Frondibus e quernis contexta mapalia grata. Ut dux, sic miles terris, atque aequore habebat Horrida pro lectis, et mensis terga ferarum. 90 Quin hieme in mediâ, violento aquilone furente, Danubii gelidas vobis prope fluminis undas Pulvinar saxum, nix obtulit alta cubile. Simplex, atque levis decorabat corpora amictus, Loricâ haud tecti pugnastis pectore nudo, 95 Aurum spernentes, titulos, et laudis honores, Ni quos vi, gladio peperisset bellica virtus. Ingens quippe malum bello cessare putastis, Atque mori satius, vitam quam degere inertem; Pensa ratique colo trahit atris foemina tectis, 100 Hostem dum aggreditur pugnâ vir fortis apertâ. Laus erat in bello pro vestro occumbere rege, Haud mors nos terret, clamantes, tempora vitae Sint brevia, imperium magis auctum ut sentiat orbis. Oh! quam vestra reor felicia saecla fuere! 105 Milite tam valido labor haud devincere gentes. Heu ! nunc inverso procedunt ordine cuncta, Nulla fides ducibus, miles male fidus habetur, Arma inviti omnes capiunt, nunc opprimit aestas, Frigora dura nocent, induti vellera serum 110 Foeminêa apparent, homines licet, indole et ore. Nunc auro insignes, pretiosa et veste decori Ad praedam alliciunt hostes, non proelia poscunt, Corripiuntque viam terrâ si forte, marique, Commoda quaerentes praemittunt ordine longo 115 Iumenta, atque trahunt magno cum pondere fruges. Serica magnificis habitant tentoria pinnis, Auratisque sedent lectis, in montibus esca Grata illis pisces longinquo in litore nacti, In pelago nemorum volucres multo aere coemptae. 120 Splendida festivis celebrant convivia mensis, Amittant donec sensus viresque bibendo : Effusi in venerem molli lodice recumbunt Per noctem, et violant naturae, iussaque legum. Alter at armigeris, et multis cinctus amicis 125 Insidet altus equo, caput erigit, atque superbe Despicit, herois se iactans gloria inani, Totus in adspectu, verbisque sonantibus, idem Verâ re nullus. Quoties hoc lumine cernens Illorum, ut pecudes, turbam pepulisse fugacem 130 Unum e Christiadis praestanti corpore fortem, Mox in equum insilui solus dux, miles et unâ, Exosus probrum, temnens, et quaeque pericla, Ad reditum hos revocans illis sum damna minatus, Namque erat in votis ulcisci dedecus ingens, 135 Clamans, heu miseri ! quid vos formidine terret ? Nonne homines illi? vobis non pectore corda? Quo vetus Othmanidûm vis, atque audacia cessit ? Pugnando melius foret ense occumbere stricto, Quam sic expertem laudis profundere vitam, 140 At lingua incassum clamat, viresque laborant, Verberat atque manus, miles parere recusat, Et se Ianicerum (1) legio fugientibus addit. Stabant Spahiades (2) medio in certamine fortes, Mirati ast illos retro cessisse fugaces, 145 Institerunt celeres vestigia ferre retrorsum, Hinc mea Sarmatico ceciderunt agmina bello. Bina Tyram et propter manabant plena cruore Flumina belligerûm volventia corpora caesa. At mihi stat postahc, regat ut mea dextera mundum, 150 Cuiusque atque meo vita, et mors pendeat ense. Nos sumus, heu ! reges, nos nostrae caussa ruinae. In pretio haud nobis heros, sed mollis ephebus, Qui iam luxurie vitam corrumpit inertem, Bella gerat, petimus, sapiens moderetur et aequus. 155 Crescant divitiae, contemnimus omnia iniqui, Mercede haud heros fruitur, quam tollimus ipsi. Sic est mos regum, sequitur quem turba dynastûm. In castra hinc veniunt timidi de rure bubulci, Quî potis his ducibus validos irrumpere in hostes? 160 Non ita, belligerae gentes, satis ante, superque, Erratum, aggrediar nova nunc, atque inclyta coepta. Hoc vestrum, atque orbis fatum dependet ab ense. Magnus ALEXANDER prisco celebratus in aevo, Bella gerens, ut ego, vernanti in flore iuventae 165 Victor ovans mundi confinia lata subegit. Ille meus proavus SOLIMANUS fortis, et acer Par aetate mihi legiones duxit in hostem. Haec exempla meis oculis praetenta manebunt, Et sequar haec, dabitur donec toto orbe potiri. 170 Orsa animosa quidem sunt haec, quae pectere volvo, Aggredienda tamen mihi qua ratione, patescit. Hîc siluit, magno et laudis succensus amore Grandia constituit sublimi in mente gerenda. Caesareos nummos Eoas mittere in oras 175 Cogitat, atque notas, queis nomina scripta leguntur Belligerûm, proprio dudum quos aere rependit. Scilicet ut sumptu vel magno cogeret illic Quam pote maiorem lecto de limite pubem, Ianicerûm augeri multum hac iubet agmina gente, 180 Spahiadum et turmas duplici ratione, severo, Ut fraeno domitae vitae non parcere curent, Atque alacres properent, Caesar quocumque vocaret. Dein iurans statuit sibi plus in honore futurum Illum, belligerâ mage qui virtute niteret, 185 Imperii primas velle his et tradere curas, Quos laudem in pugna tantum meruisse videret. Non aes, luxuries, mollis vel foemina, solum Nuda viam ad primos virtus at sternet honores, Talibus omnipotens factis evadere sperat, 190 Solis ad occasum regnum atque extendere ab ortu. Concilium tacite DILAVERO explicat istud, Magno Veziro (3) qui iam multa agmina lecta Impiger ante annum Eois deduxerat oris, Atque a Sarmatico OSMANUM servaverat hoete. 195 Hussenum officio Vezirum amovit et ipsi Illum suffecit, pro se qui regna gubernet, Hoggae (4) hoc propositum retegit, primoque Spadoni (5), Et pietate suam quaerens praetexere mentem Undique se Mecam solers vulgavit iturum, 200 Ut magni tumulum veneretur nempe Maconis, Hinc iter ad pelagi flexurum litora, Emirum (6) Sidonis ferro plectat, populumque rebellem.