CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1856016 in documento kunic-r-ilias-libri.xml

HOMERI ILIADOS LIBER VICESIMUSPRIMUS. Verum ubi perventum, rapidus qua flumine pulchro Volvit aquas Xanthus, magni de semine cretus Ille Jovis; Teucros aciem dissolvit Achilles In geminam. partem sub muros victor agebat, Hesterno fugere die qua dira furentem Hectora Grajugenae palantes: (versa ruebat Hac fugiens Phrygiae pars pubis: terga prementem   Sed tenuit Juno densae caligine nubis Peliden) cursu praeceps pars altera sese In fluvium tulit, ingenti prolapsa ruina, 10 Vorticibus rapidis puras argenteus undas Volvit ubi. horrendum subter sonuere fluenta, Et virides circum ripae gemuere: natabant Huc atque huc alto contorti gurgite: clamor Caelo ibat varia plorantum voce virorum. Ignis ut infesto volucres ardore locustae In vada profugiunt fluviorum: gliscit, et auram Per vacuam fundit subito se flamma; paventes Hae raptim sese condunt frigentibus undis: Aeacidae magni sic visu exterrita Xanthum 20 Turba virūm praeceps et turba implebat equorum. Pelides hastam ripa in viridante myricis Acclinem liquit; Marti par ipse cruento, Ense manum solo praefulgens, fluminis alveum Insilit in medium; saevaeque cupidine caedis Ardet inexpleta. ferrum rotat acer in orbem,  Et metit hac illac, quae fors dedit obvia cunque Corpora. tum moestae voces gemitusque coorti Indecores: late fuso rubet unda cruore. Delphinum veluti fugitant per caerula pisces 30 Ingentem, ac trepida capti formidine portus Litorei subeunt latebras, atque intima complent; Ille avido ferus ore vorat, quos ceperit, omnes. Sic Troes, pavido tremefacti corde, fluenti Per rapidos turbant flexos, abruptaque subter Riparum densi fugiunt. tum denique longa Heros caede manum fessus, bissena fluentes Inter aquas juvenum delegit corpora, fuso Patrocli ad bustum solvant qui sanguine poenas. Hos prae se pecudum ritu, formidine dira 40 Attonitos mentem, exegit; lorisque revinxit Implicitos post terga manus, quae scilicet ipsi Tortilibus circum tunicis innexa gerebant. Tum sociis dedit ad curvas deducere puppes: Ipse furens rursus pavidum se immittit in hostem. Heic illi occurrit fugiens ex amne Lycaon, Dardanidae proles Priami; quem duxerat olim Vi captum patrio, veniens nocturnus, ab agro. Hic ferro juvenis caprificum caedere acuto Instabat, ramosque solo dejecerat, orbem 50 Ille parans curru; subito cum dius Achilles, Triste malum misero, advenit, curvisque carinis Vendidit avectum longinquae ad litora Lemni. Gnatus ibi pretium persolvit Iasonis: hospes Imbrius Eetion multa mercede redemit, In claram, Priamo servans, et misit Arisbam; Ad patrios fugiens clam se tulit unde penates. Luces ille domo undenas, usuque suorum Laetatus dulci est: bissena luce cruentis Injecit manibus reducem deus ipse tremendi 60 Aeacidae; juvenem tristes, qui acturus ad umbras Orci erat, ire licet, vitaque excedere nollet. Hunc ubi conspexit faciemque agnovit Achilles, Nudatumque armis vidit, galeaque carentem, Et clypeo, atque hasta, (quae jam projecerat amens Cuncta solo: largus fugienti e flumine vires Sudor enim fractas lassarat, fessa domabat Genua labor) secum haec animo indignante volutat: Pro superi! quod monstrum oculis hoc conspicor ingens? Ipsis jam Teucri e tenebris altaque resurgent  70 Nocte Orci, stravit mea quos jam dextera leto: Qualis et hic venit sospes, quem scilicet ipse Nuper ego sacram in Lemnum avexique, reliqui Et pretio addictum. non illum spumea cani Unda maris tenuit, multos quae objecta coërcet. Nunc age et ille meae vim libet, acumen et hastae, Ut norim docearque an sit rediturus et illinc, An semel exceptum gremio terra alma tenebit, Quae fortes etiam retinet. Versabat Achilles Haec secum: ille animi attonitus prope venit utraque, 80 Genua manu cupiens amplecti. qualibet atram Nam fugere optabat mortem et crudelia fata. Dextra Pelides aeratam sustulit hastam;  Ille assurgenti subiit plagamque ferenti, Et genua apprendit pronus: praelonga superne Hasta solo defixa ingens post terga tremebat, Caede viri expleri cupiens. exterritus, amens Ille manum hanc genibus supplex admovit, acutum Hac telum arripuit retinens; dehinc talia fatur: Ecce tuis genibus supplex advolvor, Achille, 90 Parce meam veritus fortunam, duraque tangat Sors animum. bello captus tibi, te penes, o rex, Assedi mensae primum Cerealia gustans Dona, die, quo me patrio nocturnus in agro Cepisti, ac sacrae duxisti ad litora Lemni. Venditus inde boves illic merui tibi centum. Ter totidem bobus redimar nunc. plurima passus Huc redii. duodena dies haec ducitur, ex quo Ilion adveni; miserum quem fata secundo In manibus posuere tuis. me Jupiter odit, 110 Credo equidem, rursus tibi me qui tradidit; aevo Atque brevi natum vitales fudit in auras Laothoe genitrix, Altae senis inclyta proles, Altae qui Lelegas magna ditione gubernat, Pedason altam habitans gelidum prope Satnioenta. Hanc etenim Priamus thalami sibi foedere junxit. Inde sumus patri geniti duo; quos tua jam jam Ambos dextra neci dederit rex. caelitibus dis Nam specie haud impar Polydorus concidit hasta, Magne, tua peditum in primis: ego triste parari 110 Heic mihi nunc video fatum; nec numine laevo Actum huc posse manus spes evadere vestras: Hoc etiam, extremum quod dicam, nunc animo hauri: Non idem gessit me venter et Hectora, saevus Qui socium mitemque tibi fortemque peremit. Talibus orabat verbis, fletusque ciebat Priamides; cui vox immitis venit ad aures: Demens, quod pretium narras? quae lucra redempto Pro capite? ante meus fatum quam triste subiret Patroclus Teucris interdum parcere paullum 120 Haud renui, et multos cepi, pretioque redemptos Dimisi: at posthac mortem vitare cruentam Non erit ut possit quisquam, mala numina ducent In nostras quemcunque manus sub moenibus urbis Iliacae; Troum quisquis fuat obvius omni E numero, nedum Priami de sanguine cretus. Tu quoque nunc adeo morere ocyus, o bone. frustra Quid ploras? etiam Patroclus, qui tibi longe Praestabat, domitus leto jacet. en ego qualis Sim quantusque vides, formaque et mole, parente 130 Eximio atque dea prognatus matre: supremum Attamen adveniet mihi fatum et Parca severa, Mane, die aut medio, vel sero vespere, Troum Eripiet mihi nempe aliquis cum lumina vitae, Aeratave hasta figens volucrive sagitta. Sic ait: ille autem, genibusque et corde soluto, Amisitque hastam torpens formidine, passis Et manibus sedit collapsus: cui ferit ense Pelides humerum stricto cervice sub ipsa. Ferrum intro subiit capulo tenus: ille virenti 140 Pronus humo jacuit porrecto corpore; largus Purpureo terram perfudit flumine sanguis. Tum pede correptum medias projecit in undas, Gurgitibus volvi rapidis; ac talia fatur Vociferans: Istic impastis praeda jaceto Piscibus, affusi lambent qui vulnera. mater Non tua te lecto impositum plorabit, at altum In mare propellet fluctu volvente Scamander; Atque aliquis ponto saliens summas petet undas Cetus, ut immani voret ore Lycaona pinguem. 150 Pessum ite, Iliaca donec potiamur Achivi Urbe, fugae dantes turpi vos terga, fugaces Pone ego at usque sequens et caedens Marte secundo. Nil vos pulchra fluens, argento, et purior amnis Juverit, heu miseri; caesis placare juvencis Quem soliti, vivos rapidas cui mittere in undas Cornipedes. illo nequidquam obstante cadetis Dira morte omnes; caedem solvetis et omnes Patrocli, ac Danaum clades, qui, me gravis ira Dum tenet, ad curvas densi cecidere carinas. 160 Sic ait: at fluvius majores arsit in iras; Versabatque animo dium qua sistere Achillem Posset, et extremam Teucris avertere cladem. Interea quatiens hastam Peleius heros Ingentem, caedisque avidus, petit Asteropaeum, Pelegonis clarum germen, pater Axius amne Pulchra fluens lato quem scilicet, ac Periboea, Regis Acessameni gnatarum maxima natu, Edidit. hunc, telum quassans immane, petebat Pelides: contra e fluvio sed fervidus heros 170 Constitit, ille gerens duo longo hastilia ferro. Acribus huic animis mentem et praecordia Xanthus Implerat, furiis incensus morte peremptos Tot propter juvenes, medio quos victor in amne Pelides ferro trepidos mactarat acuto, Hi postquam propius venere adversa ferentes Arma, prior mirans haec dius fatur Achilles: Tu quis es? unde domo? qui me procedere contra Haud veritus. gnati miserorum. qui mihi quoque Occurrunt, Marte indomito per bella ruenti. 180 Inclyta Pelegonis proles cui talia reddit: Nam cur, magne, meos ortus scitaris, Achille? Paeoniae pinguis longe hinc ego natus in oris, Belligeros duco praelongis Paeonas hastis Horrentes. undena dies haec luxit Olympo, Iliacas ex quo veni bellator ad arces. Ampla fluens generis mihi princeps Axius amnis, Axius, illimem nullus quo pulchrior undam Volvit agens fluvius, quam late maxima tendit Se tellus. clarum is nam Pelegona edidit; hoc sum 190 Natus ego, ut perhibent. sed jam tentare laborem Martis, et infestis tempus concurrere telis. Haec ait ore minax tumido: dextra extulit hastam Librans Aeacides, decisam ex Pelio alto, Fraxineam, ingentem: telum at contorsit, utraque Ille manu dexter, geminum heros Asteropaeus. Hoc clypei umbonem percussit: (nec tamen orbem Pervasit solidum penitus, nanque obstitit aurum, Dona dei) hoc dextrae cubitum perstrinxit, in auras Unde levi niger emicuit de vulnere sanguis: 200 Hasta virum at supra labens tremebunda propinquae Haesit humo, cupiens libato in corpore mergi. Hastam posterior, recto volitare per auras Assuetam lapsu, Pelides Asteropaeum Misit in adversum furiata mente: sed ipso Erravit paullum stridens a corpore, et altam Percussit ripam, penitusque infixa virenti est Aggere dimidiam ad partem. tunc impiger ensem Eripit a femore, ac trepido celer ingruit hosti Pelides. hastam Pelidae evellere longam 210 Ille manu valida ripa e viridante nequibat. Ter, trahere arreptam cupiens, concussit; omisit Haerentem penitus ter spe frustratus inani. Tum quarto aggressus curvatam frangere nisu est. Ante sed ingenti dejecit cominus ense Conantem Aeacides. immani vulnere ventrem, Namque viro medium discidit, viscera hiatu E magno fluxere solo delapsa: tenebris Exspiranti oculos urget nox. acer Achilles Insiluit supra pectus; fulgentiaque arma 220 Detrahit; hinc tales effundit pectore voces: Sic jace, ut es meritus: durum tibi, flumine quamvis Prognato, pugnare Jovis cum prole supremi. Flumine dicebas nam te ortum scilicet: ipso Ab Jove at ortus ego. genuit me, qui regit acres Myrmidonum late populos, bello inclytus ille Peleus; huic genitor fuit Aeacus ab Jove natus. Fluminibus praestat ceu Jupiter, ab Jove cretos Flumineo est itidem generi praestare necesse. En tibi adest ingens fluvius: ferat ille jacenti 230 Auxilium, si quod potis est. pugnare sed isti Cum Jove non licet altisono, cui rex Achelous Ipse parem haud audet se dicere, nec pater ingens Oceanus, vastos immani gurgite fluctus Tot volvens; unde et fluvii, et maria alta, per omnes Et late fusi terras fontesque lacusque. Is quoque tela Jovis magni timet, atque fragorem Horrisonum, caelo intonuit cum saevus ab alto. Sic ait; et ripae infixam trahit impiger hastam, Atque virum fulva porrectum linquit arena, 240 Caerulea versandum unda, densisque vorandum Exanimem anguillis et piscibus, ocyus album   Qui morsu coepere adipem tondere procaci. Paeonas hinc ruit in medios bellator, equestri Adsuetam bello pubem: quae versa tumultu, Hac illac trepido fugiebat fluminis alti Ad ripam, cunctis qui fortior, Asteropaeum Ut videre manu Pelidae atque ense furentis Fulmineo domitum. leto heic dat prima virorum Lumina, Thersilochumque, Mydonaque, Astypylumque, 250 Mnesumque, Thrasiumque, atque Aenion, atque Ophelesten. Hos dedit, hinc alios leto daret acer Achilles Paeonas: instantem caedi sed gurgite ab alto Increpuit Xanthus. mortali pectus et ora Ille viro similis, confestim farier infit: Fortior ante omnes, Pelida, immanior idem Ante omnes, tot dira patrans horrendaque divūm Praesidio fretus. Troas tibi Jupiter omnes Mactandos ferro si jam dedit, hinc procul actos Camporum per plana neci demittere perge. 260 Plena mihi exstinctis nam sunt jam pulchra fluenta Corporibus, lymphas nec vastum evolvere in aequor Possum usquam. arctor enim congesta caede: cruentus Tu tamen usque instas omnes et sternere ad unum Morte paras. parce o jam tandem ac desine. mentem Attonito invasit mihi nam stupor, inclyte Achilleu. Haec Xanthus: retulit contra cui dius Achilles: Ista quidem fient quae vis, divine Scamander, Non tamen absistam Troas mactare superbos Ante, metu includam pavidos quam moenibus, ipsum 270 Hectora et experiar, seu me leto dabit ille, Illum ego seu potius victor sub Tartara mittam. Sic ait, ac Teucris rursum se turbidus infert. His Phoebum interea compellat vocibus amnis. Heu heu, Arcitenens Jove nate, ut jussa parentis Oblitus neglecta tui es! te jussit adesse Qui Teucris, clademque viris avertere, donec Sol pontum subeat fugiens, umbrentur et arva. Talia dum memorat, ripa se immisit ab alta Praeceps in medium Pelides. ille, tumenti 280 Dira fremens fluctu, contra irruit, altus et omnes Egit aquas raptim, commoto gurgite, densos Impulit et Troas, leto quos dius Achilles Strarat acervatim. ripam hos ejecit in altam, Mugitum dans horrendum, ceu taurus: at udo Occuluitque sinu vivos, servavit et imis Vorticibus pulchri conclusos rite fluenti. Peliden gravis at circumstetit unda, virumque Urgebat clypeo incumbens vi concita; stare Nec pedibus quibat figens vestigia rectis. Erga amplam ramis diffusam ingentibus ulmum Arripuit manibus: radicitus exterminata Illa cadit, lapsu ripam dissolvit et omnem, Objectu et denso ramorum rauca fluenta Continuit, pontem jacens transversa per amnem Praebuit. ast heros medio de gurgite sese Proripuit; celeri et cursu per plana volabat Camporum trepidus. nec terga urgere volantis Ingens interea cessat deus; et ferus atro Gurgite se attollit supra ruiturus, Achillem 300 Sistat ut a pugna, Teucrisque avertat amicus Exitium. longe absiluit Peleius heros, Quam longe volat hasta manu contorta. liquentes Ut rapido quondam se lapsu nigra per auras Fert aquila ex alto venatrix, nulla volantum Quam celeri aut cursu, validis aut viribus aequat; Sic fert se campo Aeacides. dirum arma sonabant Quassa humeros circa et pectus: fugit incitus ille, Obliquatque vias: pone affluit amnis, et alto Rauca sonans urget fugientis terga tumultu. 310 Caeruleo veluti si quando e fonte colonus Instat aquam virides rivo ductare per hortos, Ille unco removens obstantia terga ligone; Profluit unda levis, subterque illata lapillos Dimovet; hinc celeri lapsu per prona locorum Murmurat, ante ipsum ductorem et concita fertur: Sic magni cursu rapido tumida unda fluenti Peliden quamvis celerem premit usque liquenti Et pede consequitur: nec mirum, numina quando Sancta deum praestant mortali sanguine cretos, 320 Conversa quoties voluit consistere Achilles Fronte audax, et nosse deis anne omnibus aeque Infensis pulsus fugiat; Jove natus ab alto Prolutum toties fluctu labente superne Urgebat fluvius. moerenti corde repulsa Ille artus tellure leves tollebat ad auram Subsiliens: subter magna vi at fessa domabat Genua fluens cursu obliquo citus amnis; et imis Subducens pedibus mollem solvebat arenam. Ergo altum ingemuit, caeloque ardentia tollens 330 Lumina, sic moesto Pelides corde profatur: Jupiter, ut nullus me divum sustinet alto Eripere a fluvio, miseroque avertere pestem Nunc! alias ultro patiar nam quidlibet. his me Non alius divum quisquam, sed caerula mater Ipsa malis onerat: quae me lactavit inani, Oraculo mendax deceptum. nanque sub urbe Iliaca ajebat periturum, Phoebe, sagittis Esse tuis. utinam Troum fortissimus Hector Hanc animam Stygias victor misisset ad umbras. 340 Fortis ego pulchra jacuissem morte; perempti Exuvias fortis raperet: nunc Parca perire Indecori leto deprensum in flumine cogit: Qualem praecelso decurrens monte subulci Hibernus puerum rapit alto gurgite torrens. Talia jactanti Neptunus, magnaque Pallas Adstiterunt; similesque viris mortalibus ambo Ora habitumque, manuque manum tenuere labantis Aeacidae, ac blandis firmarunt pectora dictis. Primus ibi haec fari coepit maris arbiter alti. 350 Parce metu, Pelida, animo timor omnis abesto: Tales auxilio tibi nunc di venimus aequo Huc Jove, Neptunus, mecum et Tritonia Pallas. Quippe tibi a fluvio non est fatale domari. Desinet hic (nosces jam tute), irasque remittet, Vimque ferox omnem. nostris tu corde volenti Consiliis pare. pugna ne absiste cruenta Ante, omnem pellas quam pubem in moenia victor Iliacam; quicunque instantem ac terga prementem Fugerit. occisum post Hectora laetus ad altas 360 Fac redeas puppes. nunc saevo haud parce furori. Certa tibi nostro datur en victoria nutu. Haec fati, ad coetum celeres rediere deorum, Unde huc digressi. campo at Peleius heros (Magna deum praecepta urgent) se protinus infert: Campo, quem late ripis effusa replebat Unda fluens; pubis duro sub Marte peremptae Multa ubi mixta simul fluitabant armaque passim, Corporaque. adversus fluvio ruit ille: repulsa Et pedibus terra subsultat; mole tenetur 370 Nec celer undarum opposita. vim Pallas in altum Pectus enim, atque habilem infudit per membra vigorem. Non tamen edomito vesanos corde furores Deposuit Xanthus. magis et magis usque fluebat Pelidae sese affundens: totumque superbus Amnem attollebat contra; fratremque vocabat Clamans auxilio Simoenta: Huc ocyus, huc, o Frater, ades mecum; robur sistamus ut ambo, Vimque viri indomitam: mox nam Priameïa fundo Moenia versa dabit; Troum nec turba furentem 380 Sistet pulsa loco: sed tu, bone, quod potes, affer Auxilium, celer heus ex alto magna fluenta Fonte imple, ac rivos una omnes volve; superbos Tolle audax fluctus, truncosque et rapta fragore Saxa cie ingenti: juncto sistamus uterque Amne virum immanem, dīs qui sese improbus ipsis Ferre parem haud dubitat. cui jam nec profore vires, Nec decus eximium formae, nec quae induit arma Pulchra humeris, ajo; quae mox demersa jacebunt Alto cuncta lacu, limo super obruta. multa  390 Ipsum quin etiam certum est involvere arena: Et sabuli immensis offusi claudere circum Aggeribus, non ipsa queant Danai ossa jacentis Ut legere. injiciam tantam super undique corpus Colluviem. ille viro tumulus, fuat altus: humari Nec sit opus, ducent rapto cum funus Achivi. Sic ait, inque ruit Peliden turbidus alto:  Cum gemitu, fluctusque una, spumasque, virorum Confusam et caedem miscetque ac tollit in auras Arduus: Iliaco dirum rubet alta cruore 400 Unda viro superincumbens. Tum regia Juno Exclamat, metuens Pelidae, gurgite vasto Oppressum abriperet subito ne turgidus amnis; Vulcanum et genitrix compellans talia fatur.  Surge age, nate, ingens te coram nanque Scamander Dira furit, dignus te, ut remur scilicet, hostis. Ergo ferum cohibe; multamque exprome furentis Vim flammae. ipsa Noti celeris, Zephyrique procellam Immanem, pontum in medium digressa, ciebo; Turbine quae tristes rapido ferat incita flammas; 410 Et capita involvens Teucrorum, incensaque late Arma urat. claro tu ripas igne per omnes Grassare, arboribus densis nec parce, Scamandrum Quantus et est, involve igni; nec dira furenti Vel blandis flectat verbis, vel terreat ullis Corda minis; nec vimque tuam furiasque remitte Ante ego quam jubeam monitum clamore, coerce Tum demum indomitae parcens incendia flammae. Sic ait: immensum jaculari at Mulciber ignem Continuo coepit, campum qui protinus omnem 420 Corripuit; passimque solo prostrata virorum Corpora, quos leto fortis demisit Achilles, Urebat late gliscens. exaruit omnis Subter humus: ripis exundans constitit humor. Autumno veluti Boreas undantia lymphis Arva superfusis arenti flamine siccat Confestim adveniens; spectat gaudetque colonus: Sic late campus siccatis aruit undis Omnis, et exanimem turbam celer abstulit ignis. Vulcanus claro fulgentem lumine flammam 430 Protinus in fluvium vertit. furit incitus ignis; Urunturque ulmi, salicesque humilesque myricae, Lotosque, humentesque ulvae, mollisque cyperus, Quae virides passim vestibant plurima ripas. Quin et, vorticibus mediis quicunque natabant Hac illac varii pulchro sub flumine pisces, Torrentur, solers quem spirat Mulciber, igni. Uritur ipse alto latitans jam Xanthus in alveo: Compellatque dolens Vulcanum, ac talia fatur. Vulcane, haus quisquam tibi divum par fuat: ausim 440 Nec tibi ego pugnare, uris qui tam gravis hostem Igne tuo. irarum precor o jam desine: Troas At vel confestim Pelides exigat urbe. Quid mihi opus certare? urbi quid ferre caducae Auxilium? Haec ardens medio jactabat ab alveo. Interea multo fervebant igne fluenta: Igne lebes multo ceu cum fervescit opimum Pingue liquefaciens magni suis, undique lentum. Aestu adipem assiduo subjectans. arida subtus Ligna jacent, gliscitque ingenti flamma sonore: 450 Sic tum pulchra aestu miscebat flammeus ardor Flumina, nec solito se cursu evolvere lymphae Audebant; inhibet saevus vapor; ac domat igni Mulciber. Inclamans Junonem denique Xanthus Suppliciter tales effudit pectore voces: Juno, tuus cur nam mea gnatus flumina torret Praecipue, ac diro saevus furit igne? quid unus Commerui? non ipse obsto tibi, diva, deorum Quantum alii, quotquot soliti succurrere Teucris. Nunc, tibi si placitum, desistam: desinat una 460 Ille tamen. verax juro insuper, o dea, nunquam Venturum auxilio Teucris, nec tempore cladem Aversurum ullo: non, igni tota supremo Troja ubi flagrabit, laetique incendia Graji Miscebunt. Xanthum fari cum talia Juno Audiit, his, gnatum compellans, vocibus infit: Desine jam, Vulcane, meum genus, inclyte: divum Mortales propter non fas torquerier isto Nanque modo. Haec paucis Juno. dicto ocyus ille Exstinxit flammam gliscentem ac dira furentem: 470 Unda redux pronum sese dejecit in alveum. Xanthus ut est domitus Vulcano, pugna quievit Amborum: Juno, quamvis irata, diremit. Ast aliis animo divis furor incidit ingens, 385. Horrendus; mentesque odiis discordibus actae Exarsere: ruunt vesano in bella tumultu. Ampla pedum pulsu tellus immugiit, aether Insonuit circum vasto clangore. deorum Audiit in summo residens quem rector Olympo; Atque animi laetus risit, simul atque ruentes 480 Saeva deos animo discordi in praelia vidit. Jamque adeo haud longe distant. Mars scuta virorum Frangere cui ludus, pugnam orsus, cuspide ahena Praefixum robur dextra quatit, atque Minervam Aggreditur princeps, dictisque incessit acerbis: Improba, cur acuis dira in certamina divos, Confidens, audax, animis elata superbis. Anne oblita malum es facinus, cum scilicet, hortans Tydiden hasta ut peteret me saevus, adactum Ipsa manu telum ursisti, mihi corpus acuto 490 Dilacerans ferro? poenas, ut digna, vicissim Nunc dabis atque lues tandem commissa. profatus Haec ubi sic; villis horrentem perculit hasta Aegida; quae frangi nec magni fulmine quiret Icta Jovis. divam telo sic ille trabali Appetiit frustra. cedens Tritonia paullum At retro, saxum, campo quod forte jacebat, Sustulit arreptum dextra, ingens mole, nigrumque, Et facie scabrum informi, quod, limes ut esset Certus agri, positum prisci statuere coloni. 500 Hoc Marti validam cervicem diva cruento Percussit, solvitque artus: per jugera septem Ille cadens jacuit porrecto corpore, et atro Pulvere foedavit crines: circum arma dedere Ingentem flictu sonitum. dea risit, et altum Exclamans, fudit laetanti has pectore voces: Demens, nondum etiam sensisti, robore et armis Quanto ego sim melior, quam tu, mecum, improbe, qui te Haud metuis conferre tamen? sic strate, dolensque, Maternas luito Diras, quae irata merentem 510 Devovet, Argivūm pravus quod gente relicta Foedifragam haud dubitas Troum defendere gentem. Haec ait, atque oculos avertit diva nitentes. Ast illum Jove nata Venus dextraque prehensum Erexit, duxitque manu, vix mente recepta, Immanes gemitus rumpentem pectore ab imo. Quam simulac vidit Juno, dea candida, tali, Haud mora, compellans affatur voce Minervam. O Jovis aegisoni proles Tritonia, rursus Effrons illa (vides?) Martem per tela cruentum 540 Ex acie ducit; celeri super ingrue cursu. Sic hortata deam Juno est: ruit illa volucri Laeta pede; ac Venerem assequitur. pectusque sub ipsum Perculit ingenti dextra. collapsa solutis Concidit haec genibus, languens, animisque, Virenti Ambos vidit ubi pariter tellure jacentes, Effudit gaudens virgo has Tritonia voces: Tales o utinam sint omnes, quotquot Achivam Rem contra pugnant, Priamo Phrygibusque ferentes Auxilium; fortes aeque, validique; jacenti 550 Venit ut adjutrix Marti Venus, et mihi sese Contulit adversis invicto pectore telis. Nae, longo functis bello Phrygiaque potitis Urbe, frui placida jamdudum pace liceret. Talia jactabat: risit Saturnia Juno. Sic Phoebum interea Neptunus voce lacessit: Phoebe, quid abstamus? tempus concurrere, pugnam Sunt alii quando exorsi. nam turpe reverti est Immunes belli Jovis ad caelestia tecta Aeratasque domos. agedum, prior incipe, natu 560 Qui minor es: nec enim mihi pulchrum invadere pugnam, Aevo qui longe tibi praesto, pluraque novi. Stulte, ut corde cares! memori nec mente recursant, Quae divum soli tulimus mala plurima quondam Litore in Iliaco; celsa Jovis aede profectos Conduxit pacta cum nos mercede superbus Laomedon anni ad spatium, addictosque premebat Imperitans, jussisque deos haud mollibus urgens. Tunc ego Trojugenis urbemque et moenia struxi Lata, oculis miranda, virum quae frangere nulla 570 Vis queat, herbiferis nemorosae in vallibus Idae. Ducebas camuros tu, Phoebe, ad pascua tauros. Verum ubi mercedis dulces optantibus horae Attulerunt finem; pretio fraudavit utrumque Laomedon, terrensque minis dimisit inani Spe lusos. memini saevum tibi namque minari: Atque pedes vinctum atque manus serviliter ambas, Puppe cava impositum trans vasti caerula ponti Missurum hinc venum longinque ad litora gentis. Quin etiam ambobus ferro dicebat acuto 580 Abscissurum aures. irato corde reversi Nos divum sumus ad sedes, fallacia questi Pollicita, et cassos, nulla mercede, labores. Gratus an haec propter tu facta juvasque fovesque Trojugenas? non tu nobiscum incumbis, ut omnes Laomedontiadae pereant male funditus, ipsis Cum gnatis, et conjugibus, patriaque, domoque. Haec rector maris: Arcitenens cui talia reddit: Vecordem, Neptune, reor, sensuque carentem Jure putes, misera tecum pro gente virorum 590 Si pugnem similes foliis qui nempe vigescunt Interdum, atque alacres vescuntur munera terrae, Inde brevi enerves languent pereuntque. cruentae Nos igitur pugnae parcamus: mutua caedant Illi se telis, ac pergant cernere ferro. Sic fatus, retro gressum tulit, ille parentis Nam fratrem est veritus collata invadere dextra. Quem simul ac vidit, regno memoranda ferarum, Silvipotens Dictinna, soror convicia fratri Fecit, et irato dedit has de pectore voces: 600 Phoebe fugis? laudem Neptuno linquis et omnem, Atque decus multo quaesitum, ignave, labore? Cur, demens, arcumque et inania spicula gestas? Non magnis posthac verbis te patris in aede Jactantem audiero, jactabas qualia nuper Inter caelicolas: telis arcuque paratum Letifero contra Neptunum invadere pugnam. Sic ait: increpitus nihil at respondit Apollo. Magna sed immanes conjux Jovis arsit in iras; Atque, deam probris onerans, haec ore profatur: 610 Quī nam, effrons, ausa es tu me consistere contra? Durum opus est mecum pugna contendere, quamvis Auratosque arcus gestanti, et lucida ferro Spicula. foemineo generi te nempe leaenam Jupiter attribuit, quam velles et dare leto Annuit; infestisque Orco demittere telis In domibus stratas necopina morte puellas. Nae tibi, diva, feras agitare in montibus altis Est satius, silvisque vagantes figere cervas, Quam conferre manum stulte melioribus. at, si 620 Bella tamen tentare placet, pugna ocyus, ut jam, Noris, ego quanto sim fortior, improba; quae me Par veluti virtute, audes consistere contra. Sic effata, manum laeva comprendit utramque: At dextra pharetram ex humeris detraxit, et ambas Circum aures multo pulsabat non sine risu Huc illuc sese versantem: effusa cadebant Tela solo; volucres terram stravere sagittae. Tum lacrimis perfusa genas dea fugit, ut altae Accipitrem fugiens rupis tremefacta columba 630 Cum volat in latebram, cui non fatale cruento Ungue capi fuerat: sic longe diva relictis Aufugit levibus jaculis pulchraque pharetra. Latonam at divum compellans nuncius, infit: Non ego congrediar tecum, dea: triste supremi Uxores contra Jovis est pugnare. deorum, Ut lubet, in coetu jactato. me tibi victum. Haec ille: at curvosque arcus, volucresque sagittas Diva legens, passim putri tellure jacentes, Sustulit, arma parens victae infelicia natae. 640 Illa fugam celerans, late fulgentis Olympi Venerat in sedes, Jovis aurea tecta, patrisque Insedit genibus, perculso corde; tremebat Ambrosius circum peplus. risitque, puellam Et pater ad sese excepit, dehinc talia fatur: Quis te, nata, ausus divum est sic plectere, ceu si Patrasses aliquid manifesto in lumine probri? Haec genitor paucis: paucis cui filia contra Virgineis gaudens vittis, nemorumque tumultu. Juno, pater tua me conjux pulsavit, et omnes 650 Una deum incendit vesana in praelia mentes. Haec illi alterno miscent sermone. Scamandri Interea campo longe digressus Apollo Ilion ingreditur sacram. nam corda premebat Cura ingens olli, manibus ne structa deorum. Urbs, praeter fatum Graja sub gente periret, Illo capta die, versis et subruta muris. Ast alii ad sedes venere ingentis Olympi Caelicolae, hi tumido volventes pectore fluctus Irarum, hi parta praestanti laude superbi; 660 Atque omnes magno taciti assedere Tonanti. Haud minus interea Troas dabat acer Achilles Exitio, sternens pariter currusque, viroque. Vastus ut incensa late furit ignis ab urbe Fumiferam glomerans nubem; quem suscitat ingens Ira deūm: cunctisque labor, multisque suprema Ingruit actutum clades: sic atque labores Atque mala Iliadis Peleïus intulit heros. At Priamus (sacra in turri nam stabat) Achillem Territus ingentem agnovit; cui Troica pubes 670 Terga dabat, nusquam consistens, robore vique Cassa omni. ergo altae plorans fastigia turris Deserit, ac senior, portas ubi venit ad ipsas,  Custodes trepide compellans, talia mandat. In manibus, juvenes, portas retinete patentes, Dum pavidi cives veniant: (versa agmina, Achilles Instat enim turbans: clades heu foeda propinquat) Verum ubi se fessum portis immiserit agmen, Continuo firmos juncto apte robore postes Claudite. namque urbi dirus ne se inferat una 680 Vir metuo. Haec senior dederat mandata: recludunt Illi continuo portarum claustra, remoto Objice; quod miseris tam nigro in turbine lucem Attulit. Arcitenens tum Phoebus moenia linquens Evolat, ac sese fert obvius, arceat hostem Ut Teucris, clademque extremo in tempore sistat. Illi urbem rapido cursu, murumque petebant, Arentesque siti, collecto et pulvere foedi: Versa virum dius Pelides terga premebat, Ingentique hasta pubem sternebat. acerba 690 Usque truci rabies gliscit sub corde; decusque Eximiae cupit usque referre et praemia laudis. Illo sacra die cepissent moenia Graji Ipse Antenoriden ni Phoebus Agenora praesens Excitet egregium bello. cui corde sub alto Indidit audaces animos deus; et stetit atrae Ipse manus inhibens praestanti numine Mortis, Haud procul a Fago, circum denso aere septus. Is, tergo instantem non longe ut vidit Achillem, Constitit, et curis ingentibus anxius altum 700 Dat gemitum, et tacito secum haec sub corde volutat: Me miserum! fugiam dirum tremefactus Achillem Si turbae immixtus fugientum ad moenia Troum, Sic quoque me capiet, ferroque invadet acuto Imbellem obtruncans. Quid si versa agmina dira Caede sinam hic foede sternat; celer ipse capessam Iliacum at fugiens campum, saltusque virentes, Et dumeta Idae subeam; dehinc vespere sero, Fessus ubi abluero sudorem in flumine, furtim Dardanios redeam ad muros? sed inania stulte 710 Haec mihi cur frustra mens alto in pectore versat? Heu metuo, in campum ne me divertere ab urbe Sentiat, ac rapidis pedibus citus occupet heros, Nec mihi jam liceat mortem et crudelia fata Effugere. invictis nam longe viribus omnes Ille viros animisque unus praestantibus anteit. Quin potius contra gradior, pro moenibus et sto Obvius? illi etiam corpus violabile ferro, Una et inest anima; utque ferunt mortalis et ipse est, Jupiter usque virum magno licet auctet honore. 720 Sic ait, inque gradu manet hosti adversus eodem, Fortem animum pulchro pugnae succensus amore. Ac veluti densos frutices, lustra horrida, linquens, Venantem contra fert se panthera, periclum Nec metuit, nec versa fugae dat terga, nec usquam Clamore, atque canum latratu exterrita cedit; Eminus ac telo, vel cominus icta, furori Haud parcit confossa tamen, nec desinit acri Ire animo contra, dum vel saevum arripit hostem, Vel cadit ipsa suo se frustra in sanguine versans: 730 Sic magni proles Antenoris, altus Agenor, Versa negat dare terga fugae imperterritus ante, Collata saevo dextra quam pugnet Achilli. Ille gravem prae se clypeum gerit; et quatit hastam Ingentem librans; magno et clamore profatur: Hac te luce urbem sperabas, inclyte Achilleu, Eversurum altam Priami, Troasque daturum Exitio. demens! haec longus moenia circum Restat adhuc labor, et duro sub Marte dolores. Multa intus pubes, nec bello ignava, tuemur, 740 Pro se quisque, urbem, carisque parentibus omnes, Conjugibus natisque omnes dura omnia contra Adsumus auxilio. sed tu tua fata subibis Jam, reor, heic, quamvis saevus bellator et audax. Sic ait, ac telum dextra contorsit acutum Ingenti. stridens auram secat hasta, sub ipsum Acta genu, adversum crus certo et perculit ictu, Ocrea quod circum stanno ingens ducta recenti Horrendum insonuit: longe tamen hasta retrorsum Pulsa iit, aerata subiit nec cuspide corpus. 750 Dona etenim obstiterunt denso Vulcania textu. Pelides tum deinde furens in Agenora dium Irruit: eximiam cupido sed magnus Apollo Invidit laudem; rapiens et Agenora, tectum Nube cava longe deus abstulit, atque pericli Securum bellique immunem jussit abire: Ipse dolo a Teucris ignarum abducit Achillem. Nanque, arma et vultum mentitus Agenoris, ipsos Pelidae stetit ante pedes, citus irruit ille, Praecipiti cursu fugientem pone secutus. 760 Dum fugit hic, dum terga premit Peleïus heros Arva secans, Xanthi retro et conversus ad amnem Usque brevi spatio praeeuntem attingere sperat (Nanque dolo captum spe Phoebus lactat inani): Interea trepidi venere ad moenia Troës, Atque intus laeti se condunt agmine denso, Confertimque urbem complent, nec sistere cursum Quisquam audet muros extra, sociosque manere; Quaerere nec pugna quis raptas, quisve reversus Incolumis: plenis cupidi sed condere in urbem 770 Certant se portis, cursu quoscunque volucri Ereptos leto servarunt genua pedesque.