CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1805871 in documento kunic-r-ilias-libri.xml

HOMERI ILIADOS LIBER SEXTUS. Ut primum divi pugna excessere, phalanges Et sibi sunt solae Danaum, Troumque relictae; Direxere hastas in mutua vulnera densae Hinc atque hinc acies, rapidum propter Simoënta Congressae, ac liquidi propter vada sacra Scamandri. Primus ibi, Danaūm columen, Telamonius Ajax Perrupitque globum juvenum, sociisque salutem, Attulit. Eussoro genitum nam perculit hasta Magnanimum veniens Achamantem, Thracia nullum Cui misit virtute parem, nec fortibus armis. 10 Huic conum insignis, cristaque comantis equina Percussit galeae, frontem perrupit, et ossa Aerea pervasit cuspis. caput horrida supra Ingruit, atque oculos multa nox obruit umbra Axylon leto stravit Tydeïus heros Teuthraniden, coluit celsam qui dives Arisbam; Dives opum, largusque idem. namque ampla tenebat Tecta viam propter, multos ubi commodus hospes, Excepitque domo, mensaque accepit opima. Nullus at accurens potuit depellere pestem 20 Hospitibus de tot misero. Diomedis ab hasta Ipse simul, simul atque Calesius; ibat eodem Qui famulus curru, ac bijugos auriga regebat Fidus equos; nigras Orci subiere tenebras. Dejicit Euryalus Dresumque, et Opheltion: inde Aesepum petit una et Pedason; edidit ambos Nais Abarbaree quos claro Bucolioni, Laomedontiadas natu qui maximus inter Furtivo est partu sub luminis editus oras. Hunc, dum pastor oves servabat, Nais amavit 30 Et dea mortali prolem est enixa gemellam. Mecisteïades morti demisit utrumque, Praestantes forma juvenes, atque exsuit armis. Trajicit Astyalum bello durus Polypoetes, Pidyten, terra missum Percoside, Ulysses. Fudit humi Teucer figens Aretaona dium; Ablerum Antilochus telo fulgente peremit Nestorides; Elatum late regnans Agamemnon. Pedason hic liquidum altam ad Satnioënta colebat. At Phylacum stravit fugientem Leïtus heros. 40 Eurypyli cecidit stridente Melanthius hasta. Adrestum cepit vivum fortis Menelaus. Hunc consternati bijuges, temone myricae Impacto ad ramum, curru effudere superbo; Atque fugam pavidi ad muros, quo versa ruebant Agmina, corripuere. rotam delapsus ad ipsam Pronus humi jacuit camporum pulvere in atro. Quem super Atrides Menelaus, turbidus hastam Ingentem quatiens dextra, stetit: ille, supinis Genua tenens manibus, supplex haec ore profatur: 50 Hoc, Atrida, caput serva: non parva sequentur Praemia servantem. patriis mihi multa supellex In domibus congesta jacet. genus omne metalli, Aesque, aurumque, et opus ferri omne: hinc plurima dona, Queis redimar, mittet genitor, si norit Achaeas Me vivum ad naves inimica in gente morari. Haec fatur supplex. Atriden flectere sermo Coeperat; et captum, famulo jam jamque parabat Tradere ducendum ad naves: at fervidus ira Accurrit, fratremque Agamemnon torvus acerbis 60 Increpuit dictis: Trojanis parcere, vecors, Non piget? egregie de te, Menelaë, tuaque Nempe domo meruere illi. quos mergier Orco Opto equidem cunctos, nostris et triste subire Exitium manibus; nec letum evadere quenquam Vel puerum, gravida mater quem gestat in alvo: Sed patriis deleri una cum moenibus omnes, Infletos, vitaque, et mortis honore carentes. Talibus increpitat meritum; fratrisque sub alto Corde ciet stimulis tristes haud mollibus iras. 70 Ergo manu flentem nequidquam, et multa precantem Reppulit a genibus. cui figit in ilia ferrum Protinus ima furens Agamemnon; atque, jacentis Imposito pectus pede calcans, extrahit hastam. Nestor at Argivos clamans hortatur in arma: O socii heroes Danai, Mavortia pubes, Exsuvias nequis cupida nunc mente jacentum Pone legat, redeat spoliis ut dives opimis. Caedi alacres instate: virūm dehinc strata licebit Corpora per campos nullo spoliare periclo, 80 Laeta dabit vacuum postquam victoria tempus. His animos dictis in praelia concitat heros. Tunc adeo Troës domiti sub Marte Pelasgo Agminibus versis muros, ac tuta subissent Moenia: verum adstans, Troum longe optimus augur, Priamides Helenus, sic voce affatus amica est Hectoraque, Aeneanque: Aenea, atque Hector, (utrique Nam labor incumbit primus Troumque phalanges, Et Lycios ductare; ambo quod vincitis omnes Consilioque, manuque) istic consistite, versam 90 Et retinete aciem, celeri circum omnia cursu Lustrantes. cohibete viros, turbamque ruentem, Ante fugax portis quam se inserat; et cadat ipsis Uxorum in manibus, risusque fit hostibus ingens. Inde, ubi jam vestra firmatae voce phalanges Constiterint, nos heic, quando est pugnare necesse, Qualescunque gravem contra pugnabimus hostem. Tu citus interea plantis pernicibus urbem, Hector, adi; et nostrae dic matri: Palladis aedem Se ferat ad celsam, summae quae praesidet arci, 100 Atque fores templi pandat, peplumque repostis Eximium ipsa legens de vestibus, et sibi carum Prae cunctis, thalamo quotquot servantur in alto; Collocet in genibus divae, atque ingentia sacra Spondeat, intacta bis sex cervice juvencas: Si Troas miserata, urbi dea magna supremam, Conjugibusque velit, gnatisque avertere pestem: Si dirum Iliacis Tydiden arceat ipsa Moenibus; immani miscet qui tristia dextra Funera, bellator nullo non major Achivūm. 110 Nec tanto terrore unquam nos perculit ipse Aeacides diva, ut perhibent, Nereïde natus. Quippe furit sine more atrox, per bella ruenti Nec potis est valido par quisquam obsistere nisu. Haec Helenus: fratri paret bonus Hector, et alto Confestim curru, cinctus fulgentibus armis, Desilit; ac, longo praefixa hastilia ferro Bina manu magna quassans, interritus omnes Fert se per cuneos celeri pede, vimque suorum Suscitat, atque animis cunctos audacibus implet. 120 Continuo exarsit pugna ingens: agmina Troës Convertere, pedem Grajūm conterrita pubes At retulit caedi parcens. stellantis Olympi Astrifera de sede aliquem venisse putabant Nanque deum auxilio Teucris, videre fugaces Densari ut subito conversa in praelia fronte. Quos Hector clamans verbis hortatur amicis: Magnanimi Troës, sociique ad bella remotis Urbibus exciti, validas nunc promite vires; Nunc animos acres tantisper, dum citus urbem 130 Ipse adeo, atque senes jubeo, matresque, nurusque, Suppliciter divūm pacem, veniamque precari, Ac tristes votis iras avertere Sacris. Sic ait, atque gradu magno se proripit heros. Cui summo densae nutabant vertice cristae, Amplexumque oras clypei, pulsabat eunti Cervicem ac talos taurino e tergore lorum. Tum genus Hippolochi Glaucus, Mavortia Tydei Et proles, magnus Diomedes, inter utramque Procurrere aciem cupidi decernere ferro. 140 Jam prope constiterant, animisque, armisque parati; Cum prior haec forti Diomedes pectore fatur. Nam quis tu, juvenum confidentissime? vidi Quem nunquam belli pulchro in certamine, cunctos Nunc virtute praeis; de tot cui milibus uni Exspectare meam firmum cor sustinet hastam. Sed telis quicunque meis venit obvius, illum Nae miseri haud fausta genuerunt luce parentes. Quod si forte aliquis caelesti sede relicta Venisti huc divūm, ne me, ne coge profecto 150 Mortalem superos violare, ac figere ferro. Quippe Dryanteo (ut perhibent) non longa Lycurgo Vita fuit, sueto cum dīs immane beatis Exercere odium. lymphata mente furentis Nutrices Bacchi nactus qui vertice Nysae In sacro, voce increpuit; stimuloque secutus Caedebat pavidas. thyrsos trepidis simul omnes Projecere solo e manibus; Bacchusque, fugatus Ipse etiam, pontum subiit: Thetis alma sub undis Excepit gremio pavitantem, ac saeva timentem 160 Dicta viri. contra quem numina sancta deorum Exarsere ira: nec Solis lumina sontem Clara frui longum sivit Saturnius; ipsam Nec longo infelix produxit tempore vitam, Invisus cunctis tanto pro crimine divis. Hujus ego exemplo superos incessere nolim. Sin magis es numero ex hominum, qui munera terrae Vescimur; huc accede, mea ut confossus ab hasta Mortalis metam contingas ocyus aevi. Talia Tydides; contra cui talia Glaucus: 170 Magnanimi proles Tydei bello inclyta, nostrum Quid genus exquiris? mortalibus esse caducum Scis genus, ut foliis. autumni haec frigore primo Ventus fundit humi; pubescit germine silva Deinde recens alio, cum ver caput extulit arvis. Sic hominum genus, hoc oritur, lapsum interit illud. Sed tibi si cordi tamen est cognoscere nostram, Clara cluet multis quae vulgo cognita, gentem. Est procul Argivis in finibus inclyta fama Urbs, Ephyra. heic habuit sedem olim Sisyphus, omnes 180 Vafra mortales qui longe mente praeibat. Sisyphus Aeolides, Glaucus quo traditur esse Editus, at Glauco clarus dehinc Bellerophontes. Huic rarum superi formae decus, inque decoris Artubus eximium robur tribuere: sed ingens Exitium insonti struxit, pepulitque paterna Urbe virum Proetus, multo qui maximus inter Argivos opibus florebat; Jupiter altus Subdidit egregium juvenem cui sceptra gerenti. Arsit enim Proeti conjux Antea, pudicum 190 Blandis sollicitans precibus mala Bellerophonten. Nec tamen evaluit constantis vincere mentis Propositum, rectoque animi pervertere sensus. Ergo regem adiit mendax, ac talia fatur: Aut morere, infelix, aut morti Bellerophonten, Ut meruit, demitte, tuos violare nefando Crimine conatum thalamos, inferre pudori Atque meo labem. Fallaci has ore querelas Saeva dedit mulier: subita rex credulus ira Intumuit: sedenim juvenem demittere leto 200 Haud voluit, veritus divos, ac foedera sancta Hospitii; at Lyciae longinquas misit ad oras, Inscriptasque notis letalibus, atque plicatas Ferre dedit tabulas, soceroque ostendere jussit; Indicio ipse suo miseranda ut morte periret. Hic postquam in Lyciam, Xantique ad flumina venit Non sine dīs, juvenem rex multo excepit honore, Hospitis adventu laetus; taurosque novenis Ille novem mactans patrum de more diebus Instituitque dapes, divūmque adolevit honores. 210 Inde ubi dena diem mortalibus extulit almum Exoriens Aurora, notas et signa poposcit Ostendi, Proeto ab genero quaecunque ferebat. Quae postquam agnovit, saevisque inclusa tabellis Perlegit mandata oculis; mora nulla, profectum Indomitam jussit prosternere morte Chimaeram, Monstrum horrendum, informe, atrox, nec semine cretum Mortali. ante leo, postremo corpore serpens Squameus, in medio capra ingens, ore vomebat Caeruleam vasto flammam. crudele peremit 220 Ille tamen monstrum, divūm non vana secutus Auguria. hinc Solymūm genti (nec durior ulla Usquam pugna fuit) regis jussu intulit arma. Fudit Amazonium post haec interritus agmen. Huic aliam struxit rex fraudem. nanque rediret Cum bello victor, Lyciae fortissima pubis Corpora delegit, mediumque obsidere furto Jussit iter. quorum rediit pars nulla; sed omnes Liquit humi exanimos invictus Bellerophontes. Ergo ubi progenitum caelesti semine tandem 230 Comperit, ingenti reducem complexus amore Detinuit, thalamo gnatae dignatus et ultro est, Dimidium et regni genero concessit honorem. Cui simul et Lycii partem praedivitis agri Eximiam dederunt, hortos, pomaria, silvas, Arvorum et gleba felices ubere tractus. Ternam olli prolem regalis nupta creavit, Isandrum, Hippolochum, formosam Laodamiam. Laodamia Jovi magno placuitque, deorum Et similem peperit clarum Sarpedona bello. At mala cum miserum premeret fors Bellerophonten Ipsum etiam tristes cunctorum denique passum Iras caelicolum; campis errabat Aleis Solus, devitans hominum vestigia, luctu Indulgens; tacitis carpens sua pectora curis. Isandrum, claros acer dum bella gerebat. In Solymos, torvus Mars dura morte peremit: Irascens pulchram Latonia Laodamiam Virgo suis stravit nec opina morte sagittis. De tribus Hippolochus restat nunc scilicet unus 250 Qui me progenuit, natus quo glorior esse. Ille huc auxilio me Trojae ad moenia misit, Multaque praecepit mandans, melioribus usque Certare, atque alios virtute anteire, meorum Esse patrum et similem, primae qui praemia laudis Prima Ephyrae, ac Lycias late retulere per urbes. Hoc genus est nostrum, nostrique hic sanguinis ordo. Sic ait: auditis gaudet fortis Diomedes, Et magnam tellure hastam defixit; amicis Tum regem verbis compellans talia fatur: 260 Nae tu, Glauce, hospes vetus es mihi. Bellerophontem Nanque avus eximium quondam meus inclytus Oeneus Excepitque domo, bisdenis atque diebus Secum habuit. quin pulchra inter se dona dedere, Mansurum hospitii monumentum. tincta colore Cingula puniceo donavit Bellerophonti Oeneus, cratera auratum Oeneo Bellerophontes. Hunc ego discedens huc dura in bella, reliqui Aedibus in patriis, pignus, testemque paterni Perpetuum hospitii. quanquam ipsum Tydea patrem 270 Haud memini, qui me parvum, infantemque reliquit, Tempore quo ad Thebas pubes Argiva profecta est, Totque virūm iratis perierunt milia divis. Ergo tuque mihi, si quando veneris Argos In medium; atque tibi, Lyciam si visere cogar, Hospes ego. quare saevam convertere utrunque Hastam alio praestat, nosque inter parcere, in ipsa Vel si acie adversis pugnetur cominus armis. Sunt alii Troes multi, sociique, sub Orcum Quos ego demittam; quotquot fors offeret, ipse 280 Assequar aut pedibus: sunt Graja e gente vicissim, Quos tu dejicias leto, quemcunque licebit . Nunc age, queis tecti, mutemus, si placet, arma. Haec quoque ut hospitio veteri nos jungier omnis Turba sciat, quae nos circumstat densa loquentes. Haec postquam effari, celsis de curribus ultro Desiluere, manusque in mutua foedera jungunt, Dantque fidem, accipiuntque animis concordibus ambo. Heic Glauco mentem exemit Saturnius, arma Aurea ut oblitus pretii mutaret ahenis, 290 Aequa novem accipiens, bubus centum aequa rependens. Hector at ad fagum, Scaeaeque ad limina portae Ut venit, Troum uxores, nataeque frequentes Occurrunt; moestaeque rogant, natique, virique, Et fratres quid agant rerum, carique propinqui. Ille omnes delubra deūm jubet ordine adire Orantes veniam: multis nam fata parari Tristia, et ingentes Teucris instare dolores. Inde ubi jam Priami tecta ad regalia venit, Ampla ubi porticibus stabat domus, atque corusco 300 Quinquaginta inerant thalami de marmore, junctis Mutua parietibus connexi, regia proles Multa ubi Priamidum nuptis sociata cubabat: Bisseni contra thalami de marmore, eodem Structi opere, inque vicem juncti, regalibus intra Aurea quos generis sedes, lectique parati; Heic illi occurrit genitrix, ut forte ferebat Laodicen sese ad caram, quae scilicet omnes Vincebat forma Priami pulcherrima natas; Atque manu arripuit retinens, ac talibus infit. 310 Nam cur, nate, feri linquens certamina belli Venisti? duro num saevi moenia Graji Marte premunt; arcemque petis, supplexque supinas Rite Jovem ad magnum properas attollere palmas? Sed tamen heic paullum consiste, ut dulcia promens Vina feram, libesque Jovi, dīsque omnibus; ipse Dehinc potans firmes vires, ac fessa labore Membra leves. augent robur nam dulcia fessis Vina viris: ut tu nunc fessus, civibus, urbi Atque tuae auxilium dum fers, regnisque paternis. Hector ad haec: Ne vero, inquit, ne dona Lyaei, O mater veneranda, effer, neu membra resolve, Vimque meam; enervis ne dura in praelia cessem. Nec manibus fas illotis libare supremo Vina Jovi, nec fas pollutum caede, cruento Perfusum et tabo, votis placare Tonantem. Tu potius matres in coetum coge, Minervae Et templo fer tura; ostroque, auroque coruscum Ipsa legens peplum, pulchrum, ingens, ac tibi carum Prae cunctis, thalamo quotquot servantur in alto, 330 Genua loca supra divae; atque ingentia sacra Sponde, non talia bis sex cervice juvencas, Si Troas miserata, urbi dea magna supremam, Conjugibusque velit, natisque avertere pestem; Si dirum Iliacis Tydiden arceat ipsa Moenibus, immani miscet qui funera dextra. I, mater, donisque instans, votisque, potentem Flecte deam. Ipse Parin viso; si forte ciere Ad bellum possim; si me audiat. ima dehiscat Illi utinam tellus, Teucris, Priamoque deūm rex, 340 Priamidum et generi, noxamque, et dedecus ingens Quem dedit, obscuro quem si demittier Orco Adspiciam, laeterque animo, longique laboris Me rear, et longae jam nactum oblivia curae. Sic ait: Illa domum rediit, celeresque vocavit Ancillas. jussae festinant ocyus urbem Per totam, et matres cogunt. fragrantis at ipsa Interea thalami subiit penetrale, jacebat Plurima ubi miro vestis variata lepore, Sidonidum labor egregius, quas caerula ponti 350 Trans vada Alexander Trojam Sidone puellas Vexerat, eximio prognatam patre Lacaenam Tempore quo laetus Phrygias advexit ad oras. Has inter vestes, munus memorabile divae, Deligit ingentem peplum, pulchreque colorum Omnigena pictum specie, nec parcius astro Fulgentem; positus qui parte latebat in ima. Hunc promit, celeransque gradum delubra petebat Alta deae. matrum supplex longo ordine turba Pone subit, trepido festinans anxia gressu. 360 Jamque adeo magnae ad sedes, arcemque Minervae Advenere, fores pandit formosa Theano Cisseïs, clari conjux Antenoris, aedi Lecta sacrae a Teucris custos, divaeque sacerdos: Illae alto moestas fundunt a limine voces, Inque deam figuntque madentia lumina fletu, Atque manus tendunt cum luctisono ululatu. Tum peplum e manibus reginae pulchra Theano Accepit, divae accedens et rite locavit In genibus; rupitque has, imo e pectore voces: 370 o custos urbis, veneranda Minerva, dearum Maxima, frange manu telum Diomedis, et ipsum Pronum sterne solo Scaeae prope limina portae. Ad tua templa tibi sacrum ingens rite feremus Ocyus, intacta bis sex cervice juvencas, Si Troas miserata, urbi, dea magna, supremam, Conjugibusque velis, natisque avertere pestem. Talibus orabat. cassis Tritonia votis Abnuit, atque preces irata respuit aure. Interea, Iliades natam placare Tonantis 380 Dum certant, Hector fraternas venit ad aedes. Has Paris eximias olim sibi fecerat, omni E numero primos adhibens, quos dives habebat Troja operum artifices. olli regalia tecta, Et thalamum, et celsis circum atria fulta columnis Exstruxere arce in summa, Priameïa juxta, Hectoris et magni juxta penetralia. in aedes Intulit has celeri se gressu turbidus Hector. Hasta manu in magna cubitos protenta tremebat In denos; praefixa micabat ahenea cuspis, 390 Ambibat fulvo quam subter circulus auro. Heic fratrem est nactus, studio dum tractat inani Arma sedens, clypeum, galeam, thoraca nitentem, Curvatosque arcus. quem juxta Argiva sedebat Nupta inter famulas, operique instabat, in omnes Imperium exercens, prae cunctis docta, puellas. Hunc simul ac vidit, sic Martius increpat Hector. Pro pudor! irasci num te, secedere ab armis Num decuit? Troës pugnant, pereuntque sub altis Moenibus. haec propter te solum incendia belli 400 Exarsere; tamen cessas? qui praelia si quem Detrectare alium, segnem et cessare videres, Haud posses tacitus perferre, ac parcere probris. Verum, agedum, consurge istinc festinus, et omnes Rumpe moras; Grajus ne Mavors proruat urbem, Dardania et tristi jam flagrent moenia flamma. Haec ille: haec contra formosus mitia reddit Verba Paris: Frater, vera istaec dicis; at audi Me tamen, atque aures, mentemque adverte. sedebam Heic procul a pugna in thalamo, non civibus ullam 410 Ipse quidem irascens ob culpam: pectore at aegro Multa dolens ignominiam, vitansque virorum Victus pugna oculos. verbis nunc uxor amicis Impulit ut cingarque armis, et bella capessam. Id satius reor ipse etiam, victoria quando Alternatque vices, nec semper militat īsdem. Quare age, meque mane paullum, dum fortibus armis Induor; ipse praei vel, si placet: impiger ante Progressum celeri pede consequar inter eundum. Haec Paris; at contra nihil Hector. candida blandis 420 Quem mulcens verbis sic est affata Lacaena: Levir, dulce caput miserae, quae meque, meosque, Vosque malis onero infelix, atque improba; luce Illa utinam, mea me qua mater fudit in auras, In rupes raptam nigrae vis dira procellae, Inque vada horrisoni longe maris ante tulisset, Quam foret haec moles per me tot nata malorum. Quae quoniam invicto statuerunt numine divi, Essem utinam saltem meliori nupta marito, Qui rumore malo posset, probrisque moveri 430 Indignantum animis, ac turpia facta notantum. Excors hic sensuque caret, semperque carebit, Et fatuae fructum capiet sibi denique mentis. Verum ades huc propius, paullum et conside: labore Cura gravi exercet nam te magis omnibus unum, Meque et Alexandrum propter; quos Jupiter ambo Fato urget tristi miseros, longumque futuros Carmen et ad feros post secula longa nepotes. Huic galea insignis respondit talibus Hector: Gratus amor tuus est, Helene, sed parce morari 440 Festinum. haud equidem considam. nanque reverti Quam primum ad socios ardet mens, atque levare Auxilio fessos, ac me fortasse, vocantes Absentem. hunc stimulis tute urge haud mollibus; ipse Sponte sua et properet lateri se adjungere nostro Ante comes, porta excedens quam moenia linquam. Nunc abeo visurus enim tectumque, Laremque, Uxoremque meam parva cum prole; reverti Ad quos num reduci tribuent mihi numina, Grajūm An manibus domitum sternent, mens nescia prorsum est. 450 Sic ait, atque suas abiit digressus in aedes. Haud tamen Andromacham tectis invenit in altis. Quae, procul inde una puerum gestante profecta Cum famula, celsa in turri lacrimansque, gemensque Stabat, dira tuens saevi certamina belli. Hanc ubi quaesivit, thalamo nec nactus in aureo est, Ancillas, aderant quae densae limina circum, Sic rogat: O famulae, vera haec mihi dicite. quonam Andromache formosa domo est digressa? propinquam Anne aliquam invisit? magnae ad delubra Minervae 460 An pompam ducit supplex, instatque potentis Muneribus, votisque iras avertere divae? Talia scitanti respondit sedula cellae Custos: Vera jubes quando, Hector, dicere, fabor Vera equidem. nullam Andromache invisitve propinquam, Aut pompam ducit magnae ad delubra Minervae; Ivit ad Iliacam sed turrim, rumor ut urbem Implevit, Troasque premi, Danaūmque secundo Fervere Marte aciem, cursuque ad moenia ferri. In muros tremefacta animi, similisque furenti 470 Illa abiit; puerum tulit una exterrita nutrix. Haec ait. Ergo domo tacitus sese extulit Hector, Atque gradu magno mediam secat impiger urbem, Ille viam celerans ad Scaeae limina portae, Qua gressum intulerat; qua se jam reddere castris Mens erat. hanc adeo propior jam jamque subibat. Ecce autem lacrimans, et cursu concita conjux Andromache, dii clarum genus Eetionis; Thebam, et Hypoplacios magna ditione tenebat Qui Cilicas, Placii nemorosa in valle virentis; 480 Occurrit subito venienti; sola secuta Quam nutrix festina sinu trepidante ferebat Hectoriden parvum, unigenam, pulchrumque nitenti Os astro similem; genitor quem nomine dixit Ipse Scamandrion, ast alii Astyanacta vocabant, Urbem quod suerat solus tutarier Hector. Lumina cui roseo arridens defixit in ore Tum pater. Andromache lacrimis adflabat obortis, Sicque, viri dextram dextra complexa, locuta est: Infelix, tua te perdet fiducia. gnati 490 Nec durum infantis miseret? nec conjugis, aede Quae sola in vidua linquar? cuncti agmine denso In te nanque ruent, certi unum perdere, Achivi. At mihi desertae satius fuat ire sub umbras. Nam miserae quid jam, conjux, te morte perempto Restabit, praeter lacrimas, luctumque, doloremque Assiduum? mihi non pater est, non optima mater. Patrem nanque dedit leto mihi dius Achilles, Vastavitque urbem Cilicum Thebam, inclyta portis Moenia praecelsis. leto dedit Eetiona: 500 Nec tamen et spoliare ausus venerabile corpus; Sed parcens, ut erat, cinctum fulgentibus armis Imposuitque rogo, bustum et super addidit ingens Terra onerans: ulmos circum posuere virentes Nymphae Orestiades, magni Jovis aurea proles. Et fratres, habui quos septem, luce sub Orcum Una omnes abiere. greges, armentaque nactus Pascentes idem vita spoliavit Achilles. Mater Hypoplaciis at quae regnavit in oris, Captiva Iliacas primum est advecta sub arces 510 Divite cum gaza, magno post deinde redempta Est pretio. patria reducem confecit in aede Sed, jaculis, curvoque arcu Latonia gaudens. Tu mihi nunc, Hector, pater es, tu mater, et idem Tu frater, thalami tu vir mihi foedere junctus. Quare, age, da miserae hanc veniam: discedere ab urbe Parce, caput dubiis parce objectare periclis; Ne patre hunc orbum rapto, ne conjuge adempto Me viduam linquas. aciem hinc hortare, jubeque Agrestem ad ficum sistat, qua mollis in urbem est 520 Adscensus, facilique aditus sub moenia clivo. Huc ter enim Grajūm primi venere, viamque Tentavere duces; gemini duo germina Martis Ajaces, Cretum Idomeneus regnator, Atridae Et fortes ambo cum magnanimo Diomede: Sive aliquis, divūm monitu, monstraverit augur; Seu mens, atque animi tulerit magis impetus ipsos. Talibus Andromache orabat, fletusque ciebat. Tum sic orsa refert Hector: Conjux, mihi cordi Omnia sunt istaec: Troas, peplumque trahentes, 530 Troadas at vereor, vitem si praelia duri Martis iners. animus nec me sinit ipse quieti Indulgere; acer qui praelia semper obire, Et primas inter didici pugnare phalanges, Atque armis servare decus patriumque, meumque Hoc equidem haud dubiis possum praedicere signis: Tempus erit, prostrata solo quo sacra jacebit Ilios, et Priamus, Priami et gens inclyta bello. Sed mihi non clades Troum, extremique labores; Ipsius aut Hecubae, aut Priami, fratrumve remordet 540 Tantis corda dolor curis. qui pulvere in atro Multique et fortes Grajo sub Marte jacebunt: Quam crucior, quod te captam, vinclisque gravatam Grajūm aliquis flentem hinc abducet; quodque superbae Argis jussa feres dominae; imperiumque coacta Triste pati, arguto percurres pectine telas, Aut portabis aquam e Messeïde, sive Hyperea. Dura etenim urgebit miseram vis, nilque licebit Detrectare, minas, et verbera saeva timenti. Tunc aliquis, flentem cernens: En, Hectoris haec est 550 Illa uxor, dicet, Troas qui fortibus armis Praestabat longe ante omnes, dum bella gerebant Iliacos circa muros. haec inquiet olim Grajūm aliquis: rursum incipies tu fundere fletus, Cor desiderio talis perfixa mariti, Servitium fessae adveniens qui demere possit. Sed me fusa super tellus precor obruat ante, Audiero quam te clamantem, sedibus actam Et longe a nostris trans vasti caerula ponti. Sic ait; ac manibus dulcem Astyanacta petebat 560 Protentis. trepidus flevit puer, udaque clamans Ora sinum in famulae abduxit, cari ille parentis Territus adspectu, ac metuens radiantiaque arma, Horrendum et summo nutantes vertice cristas. At pater et genitrix riserunt vana timentem. Ergo hirtam capiti galeam citus exsuit Hector, Inque solo posuit fulgentem; dulce recepit Dehinc famulae e manibus pignus; paullumque moratus, Oscula ubi fixit, puerumque agitavit in ulnis, Altum suscipiens caelum sic ore precatur: 570 Jupiter, ac magnum colitis quae numina caelum Omnia, et hic multo facite ut praesignis honore, Qualis ego, in Teucris clarescat. robore praestet, Vique animi; et regno fortis potiatur avito: Atque aliquis, pugna reducem dum cernit, Hic ipsum Virtute, exclamet, vincit, factisque parentem: Et spolia hostili referentem foeda cruore Excipiat gaudens laetanti pectore mater. Sic ait, ac puerum maternas tradit in ulnas. Illa sinu exceptum fragranti fovit, et ore 580 Moesta renidenti quiddam lacrimabile risit. Quam vir, blanda tuens, fortem et miseratus iniquam, Demulsitque manu, dulcique affatus amore est: Pone modum lacrimis, nec saevo indulge dolori Me propter, dulcis conjux. me nanque virorum Haud quisquam praeter fatum demiserit Orco: . Effugere at fatum nulli, reor, obtigit unquam, Ut semel est natus. fortem hoc, hoc vincit inertem. Verum age, jamque domum rediens telamque, columque, Foemineum quae cura genus decet una fatiget, 590 Exerce, ac famulas hortare ad pensa. virorum At quod opus, bellum, duri et certamina Martis, Curabunt Troësque alii, praeque omnibus Hector. Sic ait, atque solo se acclinans, tollit equinis Terribilem cristis galeam. digressa petebat. Illa domum interea, respectans, udaque fletu. Quo simul ac venit, tectis et se intulit altis, Visa gravi cunctis incendit pectora luctu. Hectora lugebant cunctae vivum, atque vigentem; Nec reducem a pugna sperabant posse reverti; 600 Effugere atque manus validas et robur Achivum. Nec longum thalamo Paris est cunctatus in alto; Arma jubar vario clarum at jactantia ab aere Induit, eque domo se protinus extulit, urbem Perque volans mediam celeri pede castra petebat. Ac velut in plenis praesepibus hordea pastus Ille diu sonipes, rupit si vincla, virentum Planitiem et fugiens camporum est nactus apertam, Insultatque solo, celsum et caput arrigit alte Luxurians, luduntque jubae per colla, nitentes 610 Perque armos: volat ante levis Zephyrumque, Notumque Arva secans; et nota petit vel pascua equarum, Vel fluvium, adsuetus vitreas innare per undas: Sic Paris exsultans animis decurrit ab arce Pergamea, totusque armis effulget in aureis, Solis et in morem percellit luce tuentes. Jamque adeo celeri cursu pervenerat illuc, Hector ubi, Andomachen affatus, castra parabat Jam petere, ac sociis reddi. quem talibus ultro Compellat verbis, prior et sic incipit ore. 620 O frater venerande, moror te lentus abire Optantem, atque adsum festino tardior aequo. Haec Paris: haec contra retulit bonus Hector: Inertem Jure queat nemo, frater, te dicere. vires Sunt tibi, sunt animi ingentes ad fortia: verum Sponte tua interdum cessas, nec ferre laborem Vis durum. cruciat mihi saevus pectora moeror Interea, de te cum probra audire necesse est A Teucris; propter te qui tot dura tulerunt, Atque ferunt. alias tamen haec componere praestat 630 Nos inter; si quando alti rex magnus Olympi Laetificum cratera dabit dīs sistere tandem Aedibus in patriis, longa obsidione soluta, Et longe pulsis Trojano ab litore Achivis.