CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1774891 in documento marul-mar-dauid.xml

Lib. VIII Rex fuit Hiramus Tyrię memorabilis aulę. Diuitiis armisque potens. Virtusque decusque Huic notum Dauidis erat. Talemque fideli Conciliare sibi properabat foedere amicum Atque illi Solymis iam regia tecta paranti Condere sensuras nulla ęui incommoda cedros Ęternasque trabes preciosaque marmora misit Nauibus impletis et ad illa dolanda sagaces Atque struenda uiros. Pro magno munere Dauid Hęc capiens parto magis est gauisus amico. Lętus agit grates et mutua dona remittit. Regia Dauidis ędificatur Interea struitur domus ipsi congrua regi. Fundamenta locant, patet ingens area largo Complexu, iam saxa trahunt cementaque malta Miscentur, surgit propero molimine murus. Tigna ligant, grauibus subdunt laquearia tectis, Imbricibus positis tegularum finditur ordo, Prona per impluuium cęlestis flumina lymphę Vt possint puteos labendo implere capaces. Atria marmoreę circumdant lata columnę, Quas superiniecti pręsserunt fornicis arcus. Stat testudinea subter caua porticus umbra, Hic asarota nitent uariis distincta figuris Picturasque suas paries crustatus ophite Et Phrygio et Parii monstrat candore lapilli. Portarum spacium solidis consistere pilis Mirari poteras, nisi saxa ingentia docti Artificis superasset opus, qui scalpserat omnem Progeniem Iudę, deductam tempus adusque Virginei partus nostrique crepundia Christi. Cernere erat uiuos non uiuo in marmore uultus Molliaque in duro consurgere membra metallo Motu quęque suo et mutas expromere uoces. Quod si saxa loqui possent, ea posse putares. Accepit reliquas tandem noua regia partes: Andron et exedras, gynecia, septa, dietas Erectosque gradus, diuersa cubicula, longe Lateque effusas aulas crebrasque fenestras. Clatratas ferro quasdam, quasdanque patentes Cum podiis. Numerare graue est illa omnia, nedum Enarrare decus rerumque exponere formas. Quis fictas pictasque ualet comprendere dignis Effigies uerbis? Hic prata uirere uideres, Illic perspicuis fontes decurrere lymphis, Per nemus ire feras, pecudes per pascua mutas. Hic uolitare alias liquidumque per ęra ferri Conspiceres uolucres, alias insidere ramis Arboris et summę requiescere uertice siluę. Hic urbes, hic rura, casas, mare, flumina, montes Atque hominum simulachra modis spirantia miris, Grandia non grandi spacio comprensa uidentur. Praxitelis Lysięque putes sculptilia tota Esse manum, Zeuzis tabulas opus, aut Agatharchi, Aut, ars ista magis quem commendauit, Appellis. Hę tamen effigies fuerant non mollis amoris Aut luxus exempla mali, sed multa colendę Virtutis species ueterum collecta uirorum Et stimuli ad ueram laudem famamque perennem. Quumque forent cunctis exactę in partibus ędes, Seu formam, seu quis precium bene computet, illis Dauidis laus Plus fulgere sui tunc uisa est gloria regis, Regis, cui nemo bello conferre gerendo Israhelitarum neque cultu numinis alti Se poterat, rebus pręstabat talibus omnes. Taliaque ingresso pallatia maius habebant Comparatio Ipsa sibi pondus. Veluti quum fulua micantem Accipiunt multo splendore metalla lapillum, Non aurum gemmę precium facit, illa sed auro Multo plus lucis confert, plus addit honoris. Firmato imperio genus ipsum augere uacabat, Successor sceptro ne desit stemmatis huius Atque domus semper generet Iesseia reges. Ergo uolens Dauid prolem proferre, maritas Ducit adhuc alias. Solymis quoque pignora plura Dauidi nati Hierosolymis Quam prius Hebrona genuit foecundus in urbe. Samua nomen erat primo Sobabque secundo, Nathan post illos, Salomon quoque pacis amator, Iabir et Helisua et Nepheg liberque Iophias Helisamasque, dei speculator, et Heldas acutus, Perfidus Heliphelech horum postremus habetur. Fama Palestinas uolitans penetrauit ad oras, Israhelitani quod tandem insignia regni Assumpsit Dauid, Bethlema natus in urbe. Posse nouum facile uinci certamine regem Spes erat atque suis submoto finibus urbes nota Inde capi pauidas. — O quam contraria rebus Speratis persępe pati fiducia mentis Inconsulta solet rationisque indiga uirtus! Ergo quam primum contractis uiribus arua Armati Iudea petunt, bellique tumultus Tam subiti Dauida mouet: parat arma suosque Tutari fines disponens consulit aras Atque optata capit palmę responsa futurę. His fretus conferre manum festinat et hostis Castra sedere uidens Raphaimę proxima ualli, Dirigit illo aciem fulgentesque ęre maniplos. Dauid uictor Irrumpens primo disiectos impete fudit Insequiturque fuga elapsos, dat plurima letho Corpora, nec paucos comprendit uulnere ab omni Illesos, quos ipse tamen iuga ferre subegit Seruitii. Victor rediens et castra reuisens, Dauid gratias agit deo Lętus ait: "Grates tibi, mundi rector et autor, Qui gentes mihi subdis, ago, simulachra colentes Humana fabricata manu, te quippe fauente Impia commissa dispersimus agmina pugna, Comparatio Dispergi spumosa solent ut terga liquentis Ęquoris, acta suo quum pinus nautica uento Sulcat iter scissique simul dant murmura fluctus, Donec eam curuus permenso gurgite portus Excipiat tutaque locet statione receptam." Hęc ille. Inde loco posuit uictoria nomen Baalpharasim Parta Baalpharasim: diuisos sonat hostes Vox ea Iudaicis olim sic ędita uerbis. Tum pius expulso Dauid de finibus hoste Direptisque simul castris, simulachra deorum In medio dimissa uidens collegit et igni Omnia conflauit, nequis deceptus inani Religione deos Hebreus adoret ahenos. Pręterea puduit pulsos uictosque fuisse Marte Palestinos, rursum tentare parabant Fortunam belli. Reparatis uiribus ergo Implerunt iterum Raphaimos milite campos. At uero Dauid, dum nil decernit agendum, Responsum a deo accipit Donec certa dei discat pręcepta, monentem Audit, si uicto tandem cupit hoste potiri, Non eat aduersus contra, sed lęta pirorum Ingressus nemora, a tergis inuadere pergat, Nec tamen ante suos pugnę committat, ab altis Quam rumpant sonitus siluis. Ea signa daturum Illi se dixit capiendi ex hoste trophei. Ipse ita, ut admonitus fuerat, perfecit et alas Dauid iterum uictor Irruit hostiles fatoque fauente fugauit. Terga sequens, campos fugientum cęde repleuit Per Gabaonis humum, fines regionis adusque Nox Gazareę longe. Fuscis nox aduolat alis Victoresque sequi uictos non pertulit ultra Et statuit cędis finem cum fine diei. Latius hęc geminę uulgatur adorea palmę Dauidemque diu timuere lacessere bello Quanuis audaces uicinę in pręlia gentes. A bellis igitur uacuus, flagrauit amore Diuini cultus animumque induxit, ut arcam Foederis, Hebreę donum memorabile genti, A Gabaone ferens ad sanctę tecta Syonis Perducat, pulchro sub papilione locandam. Arca foederis Arca erat hęc ligno mire compacta setimo, Beseleelis opus, docti non Palladis arte, Sed dono meliore dei monitisque supernis. Quam pulchre factam per totum lamina fuluo Aurea resplendens circumuelabat amictu. Quilibet ex auro formatos angulus orbes Pendentes habuit, quibus hinc illincque palangę Insertę extabant, ut quum foret arca mouenda, Suppositis humeris hanc possent ferre Leuitę. Intra illam plenum sanctę uas fictile mannę Atque dei digito cęlatę in marmore leges Conseruabantur, magni quoque palmes Aronis. Culmina erant spiris eiusdem cincta metalli, Quod reliquas omnes partes crustauerat arcę. Calcabant utrumque latus simulachra duorum Pennigerum Cherubin: alis umbracula sparsis Larga dabant spacio, de quo responsa tonabant Certa dei, quoties peteret responsa sacerdos. Hanc arcam quondam Hebreis certamine uictis Sęua Palestinas gens raptam uexit ad oras Dagonis simulachrum corruit Azothique domos. Quumque illam templa Dagonis Exciperent, quoniam cum sanctis stare prophana Non poterant, miseranda dei gentilis imago Corruit et fractis manibus ceruiceque trunca Mansit humi mutilata silex et inutile saxum. Azothios etiam tumidę torquere mariscę Coeperunt circum stillantia podicis ora Visque ingens murum florentes occupat agros, Erodens auido fructus arbustaque morsu. Sic solet irasci atque has exposcere poenas Offensum numen. Quibus est compulsa fidelem Perfida gens arcam plaustris efferre per urbes, Nunc has, nunc illas. Sed enim quicunque receptam Admisere domi, hęc ipsos eademque malorum Oppressit moles, donec data sacra fuere Bethsamę primum, Gabaonis ciuibus inde, Aminadabus ubi sua iam sub tecta sacerdos Intulit illa, pio semper ueneratus honore. Huc igitur ueniens multa comitante caterua Rex Dauid penitusque lares ingressus honestos, Submissa regem cęli ceruice salutat Cantatisque deo psalmis exegit, ut arcam Inde ferat secum. Sublatam curribus altis Quum traherent tauri per florea rura iugales Et regerent illos Haio simul Ozaque fratres, Pontificis magni pia proles Aminadabi, Ante arcam rex ipse simul, simul agmina regis Ędebant omnes solemnia cantica diuum Atque hominum domino, pulsando barbita plectris, Cymbala tenta manu, sufflatis cornua buccis. Tum bifores calamos tenuique canore cicutas, Instrumenta simul multa et pręclara sonabant Illo ipso quod docta docet modulamine Musa, Per rithmos distincta notis uariosque sonores. Aduenere locum, qui dicitur Area Nachor. Hic mugire boues atque in diuersa retortis Rictibus obniti, subita formidine pelli Et pedibus titubare uagis, subsidere flexis Oza interiit Poplitibus coepere simul. Tunc Oza misellus Sustentare sua nutantia scrinia dextra Conatus moritur totaque stupente cohorte Concidit exanimis, commoto numine supra Illicitum facinus, quia nulli tangere sancta Pręter sacrato fuerat ius fasque Diali. Expauit Dauid diuini scita seuera Iudicii timuitque sua deponere in arce Hoc insigne dei et donum uenerabile Cherub. Obededon Obededon Getheus erat pietate fideque Nobilis ante alios, illi committere tale Tamque ingens pignus uisum super omnia regi. Ille domi acceptam diuini foederis arcam Religione colens multa sentire fauorem Numinis incoepit, uitę gaudere quiete Et magis atque magis rebus florere secundis, Donec peruolitans tantorum fama bonorum Iudeę regionis humum conscendit in ędes Iesseidę regis mentemque illius amore Illexit sacri iam intra sua septa locandi. Ergo transacto rex temporis orbe trimestri Obededona petit. Sustollitur arca Leuitis Portaturque humeris populo plaudente simulque Dauid ludit ante arcam Vestibus in niueis ędente tripudia rege Et pulsante lyram cantusque mouente sonoris Vocibus ante deum. Quoties processerat arca Bis ternos passus, toties subsistere iussis Bos, aries et ouis mactati sacra dabatur Victima. Seruatus talis fuit ordo gerendi Thesauri sancti. Qui quum penetrasset in urbem Michol punitur Iesseidę regis, prospectans pulchra Michola Turribus ex altis saltantem forte maritum Et sceptri positis insignibus atque remoto Purpureę uestis uelamine, uiliter ephot Tegmine contectum uidit mentisque superbę Vsa supercilio, submissi cordis honestos Gestus et multę studium pietatis in illo Spernere non timuit. Tanquam se regibus esset Subiecisse nefas, quoties redduntur honores Ętherio regi diuumque hominumque parenti! Postquam deposita est intra tentoria sacro Arca uerenda loco, succensi thuris acerui Illuxere supra sancti libaminis aras. Mactatę pecudes sacrum fudere cruorem Incendensque deo ex illis holocausta sacerdos, Orauit pacem populo plebique fideli. Dauidis pietas Tum bona uerba pius cunctos diffundere supra Occepit Dauid uotisque optare salutem Omnibus atque deum res implorare secundas. Finitis precibus panem partiuit in omnes Atque bolos assę carnis, similaginis offas Feruenti frixas oleo: diuisa uiritim Talia dona dedit. Post hęc delatus in ędis Ipse suas, primę spacioso in limine portę Obuiat uxori cum lęta fronte Micholę. Illa aduentantem moesto satis excipit ore Michol arguit regem Atque his aggreditur petulantibus improba dictis: "Anne tibi laudi fuit, o rex, saltibus istum Expendisse diem scurrarum more togaque Seruili tectum discurrere teque uideri Esse unum uili de coetu mancipiorum, Qui populum regis imperio, qui sceptra potentis Regni solus habes primoque potiris honore?" Dauid respondet Respondit Dauid: "Non sana mente repensas Dedita corda deo. Quis enim tam magnus ubique est, Vt, contemplatus cęlum terrasque regentem, Se putet esse aliquid? Quare submittere si quem Sese illi pigeat, me certe subdere nullus Est rubor. Ille tuum genitorem sępe proteruo Ore renitentem contempsit, iussit et idem Pręesse suo populo Dauidem rebus egenum Atque animis humilem. Paruos extollere magnus Si solet ergo deus, nunquid seruire pudebit Ipsi me cordis totis affectibus uni? Atque utinam merear, qui multum polleo sceptro Israhelitano, regis, qui sydera torquet, Mancipium dici, uero uel nomine seruus! Hoc si nactus ero cum istis, quos ludere mecum Vna uidisti, solidę plus laudis habebo Quam pater ipse tuus tota cum prole suorum." His tunc auditis animo confusa Michola Hiscere non ausa est, muto stetit ore. Sed ipsam Michol sterilitate damnatur Mulctauit, mulctare solet qui iure procaces. Nunquam foeta fuit posthac optataque uentris Gaudia non uidit. Frustra complexibus usa Sępe uiri sterilem iussa est consumere uitam. At uero Dauid, dum nullo lęditur hoste Et placidę peragit felicia tempora pacis, Mente agitare pia diuinum coepit honorem Dauid uoluit ędificare templum Ędis condendę. Nathano denique, postquam Suspirasset, ait: "Cernis, sanctissime uates, Me magnas habitare domos, et marmore et auro Fulgentes raręque noua compagine cedri, Et stare extentis sacram sub pellibus arcam?" Nathan propheta Protinus ille refert: "Dauid, celeberrime regum, Hoc, quodcunque pio facinus sub pectore uersas, Perfecisse stude. Illabens penetralia mentis, Spiritus ipse tuos diuinus dirigit actus Et facienda docet numen cęleste fauendo Omni ex parte tibi." Iam Phoebus merserat undis Vesper Os nitidum, puro radiabant sydera cęlo, Texerat umbra solum, pecudes hominesque sopora Nocte quiescebant, quando uox uenit ab alto, Ad uatem dicente deo: "Nathane propheta, Oraculum Vade, meo dicas Dauidi, num dabit ille Templa mihi fabricata manu. Quo tempore Memphis Israhelitanam iussa est dimittere plebem, Ex illo me nulla suo domus imbrice texit Vobiscum gradientem monstrantemque sequente Plebe uias, anteire uię quum signa iuberem, Sed quoscunque locos, quęcunque petiuimus arua, Tectus pellicei processi tegminis umbra Tergoreoque sinu. Pręsentis adusque diei Tempus ego nunquam sacram mihi condier ędem Quęsiui, cedroue domum uel marmore structam. Hoc quoque Dauidi referas, uolo, crastina quum lux Aduehet alma diem: 'Pecudis pannosus ouilis Pastor eras, quum te uolui pręponere regno Israhelitano et sceptri donare decore. Tecum semper eram, subieci uiribus hostes Ipse tuis nomenque tuum memorabile in omnes Effudi populos. Placidę nunc foedera pacis Te duce Iudeę ponam per sęcula genti, Vrbes ut nemo duro uexare duello Audeat aut subitis uillas populare rapinis. Salamoni destinatum templum condere Tum demum post te germen seruabo receptum Seminis ipse tui, regnum firmabitur illi Perpetuum regnoque simul sublimius omni. Hic de te genitus templum mihi condet et aras, Semper pace fruens. Erga hunc ego munere fungar Officioque patris, donec seruabit amorem Ipse mihi fidisque colet mea numina sacris. Quin etiam si quid facti patrarit iniqui, Poenas ipse feret, domui rata pacta manebunt Nec, uelut ablata est regnandi a Saule potestas, Sic erit a uobis: sceptro gaudere perenni Fata tribum Iudam tandem uoluere uolentque'." Hęc infusa suis ad regis transtulit aures Nathanus uates, tenebris iam Sole fugatis Mane Et iubare Eoi surgente a finibus orbis Ac terris spargente diem. Tunc Dauid amorem Erga se superi regis metitus adorat Ante arcam supplex submissoque ore profatur: Dauid ad deum "Qui sim quęue domus mea sit, clarissime rerum Largitor genitorque deus, qui sanguine cretum Obscuro magni das luce nitescere regni? Nec satis est tribuisse mihi tam magna, nepotes Et genus omne meum simul hęc in sceptra reponis Atque, meis ego quę timuissem poscere uotis, Tu spondes ultro promissaque pandere uerbis Ipse mihi dignare tuis. Quis munera tanta Ęstimet aut possit dignas tibi reddere grates? Humanas meritis superat tua gratia uires: Quicquid agam, minus est illo, quod debeo. Tu nos Ante omnes populos, ante omnes ponere gentes, O rex omnipotens, uoluisti. Dicimur inde Plebs populusque tuus. Tua quondam dextera fortis Oppressit Pharaona ferum. Dum perdere ferro Nos properat sęuus, uasta perit obrutus unda, Vnda, tuo populo quę fundo cessit ab imo Et siccas diuisa uias fugientibus ultro Te mandante dedit. Tu per deserta uagantes E cęlo dulci pauisti melle pluente, Potasti duro ductis de marmore lymphis Ora perusta siti, releuasti sępe grauata Tristi colla iugo. Toties metuentibus hostem, Pręstantem numero atque armis, submittere nobis Tam facile uictum placuit tibi, quam fuit ille Difficilis uinci, nisi nos tua dextra iuuaret. Tu sanctas nobis leges ritusque dedisti Sacrorumque modum. Tu uatum corda piorum Inspiras, per quos nobis arcana reueles Consilia et casus certissima fata futuri. Tu nunc, magne pater, tua quę promittere uirtus Est dignata tuo Dauidi ingentia seruo, Dauidis domui sincero foedere firma Perpetuo nomenque tuum uenerabile nobis Effice sit semper, populo gentique benignus Propiciusque faue rebus sine fine secundis." Sic fundente preces ante arcam rege, leuatis In cęlum manibus populus plaudebat et ipsę Effigies Cherubim pronis annuisse feruntur Vultibus et leuiter commotis omina pennis Lęta dedisse. Sacri mirantes talia mystę Ętherio laudum cecinerunt carmina regi Turbaque sublatis respondit uocibus "Amen." Affuit inde deus Dauidi bella gerenti. Quattuor Dauidis uictorię Quattuor insignem magnis dedit esse triumphis Victorem semper, nullo certamine uictum. Marte Palestinos primum superauit, et illos, Ante quibus magnum soluit Iudea tributum, Compulit ęra sibi totidem numerare quotannis. Hinc Moabitarum non segnem in proelia gentem Edomuit sternens arces et moenia tota Pręcipiens ęquare solo, ne mente rebelli Arma animumque simul capiant uictique repugnent. Euphrates fluuius Inde mouens acies Euphratis flumina uersus, Qui cursu stridente celer ruit Armeniosque Capadocasque secat, donec se fundat ad oras Occiduas, tandem, pręclusus rupibus altis Tauri, flectit aquas, tepidum conuersus ad Austrum, Ingrediturque Syrum siluas Arabumque paludes. Illo igitur Dauid collecto milite tendens Occurrit ualidis legionibus Adadeseri, Sobarum regis, nec pugnam distulit ultra. Irruit in medios audax rerumque potitus, Pręter cęsorum turbam pręterque fugatos Huc illucque uiros, captiuos mille recępit Et septingentos equites hominumque pedestris Militię (nec uana fides) bis milia dena, Et nisi seruitium nihil isti triste tulere. Sed quadrigarum cunctos (ut fama) iugales Suppernare iubens, numerum seruauit equorum, Sufficiens tantum qui centum curribus esset. Sic afflixit equos deuictis regibus olim, Israhelitarum quum duceret agmina Iesus. Hoc ab re factum ne credas, accipe sensus Eximios, miro uerbi uelamine tectos. Quare equi subneruati uel suppernati Cernis equum, quantum erecta ceruice superbit Et quantis idem stimulis agitatur amoris In Venerem pręceps. Igitur suppernat equinum Ille animal, quisquis fastu prius usus iniquo Ad mites humilis morum conuertitur actus Et quem flammifero succenderat igne libido, Proponit castum iam conseruare cubile Affectus frenans recta ratione pudendos. Tunc quoque centenas raptas ex hoste quadrigas Seruitio regis decerni cędere dignum est, Quum uitę meritis de terra scandere cęlum Hi iussi ęterno donantur munere regni. Leua manus quondam numeros proferre minores Quum soleat, semper centesima censio dextrę Transit ad articulos. Sunt autem dextera cęlo Omnia, nec quicquam sentit sua uita sinistrum, Quem beat ętherii pręsentia splendida regis. Illi ergo sperare licet tam grandia dona, Qui mala declinans turpis contagia luxus Ingressusque uiam uirtutis computat alta Mente deum semperque cupit coniungier illi. Quarta etiam Dauid fixit memoranda trophea Assyriis domitis, quos emisere Damasci Ditia regna, leues arcus et tela ferentes, Subsidium regi uicto semel Adadesero. Marteque commisso bis milia dena Syrorum Strata solo iacuere suo. Tum cętera pubes Herbam uicta dedit. Vectigal magna Damascus Pendere mox coepit, nimio compulsa timore Illius, euentus cui prospera fata secundos Omnibus in bellis pariter pręstare solebant. Rex uero ingentem numerum tulit Adadesero Ęris et argenti, spoliatis urbibus eius, Vna Beroth quarum uocitata est, altera Bethe. Thous rex gratulatur Dauidi Nobilis Emathi Thous rex Adadesero Hostis erat. Postquam uictum resciuit ab armis Israhelitanis, Ioramum mittere natum Curauit regi Dauidi, lętus ut ipsi Victori laudes meritas et munera ferret. Obtulit adueniens diuersi uasa metalli: Crateres auro fulgentes, ęre lebetes, Argento lances. Incertum operisne decorem An precii summam spectantum coetus in illis Plus miratus erat. Dauid pro munere grates Persoluit multas, testes habiturus amoris, Quę donata sibi meminisset. At inde reuertens, Obuius armatę bis agmina fudit Idumes, Dauid uictor Valle Salinarum primo rursumque Gebellę Finibus. Atque loco referuntur utroque perempta Mille quaterque decem gentilis milia turmę. Vrbs quoque pręsidium regis subiecta recępit. Hostibus afflictis Dauid perduxit ouantes Ad patriam cuneos simul et peana canentes. Omnia uasa deo, spoliorum cuncta metalla Consecranda dedit temploque arisque futuris. Inde gubernandi statuens moderamina regni, Publica summarum distinxit munia rerum: Ioab Dux bellatorum fuerat princepsque Ioabus Saruiades, animo pręsens et fortis in armis. Gestorum sed cura fuit conscribere fastos Iosaphat Sola Iosaphato, Solymis Achiludus in oris Quem genuit. Qui sacra dei ritusque colendi Sadoch Curarent, fuerant Sadochus, filius almi Achimelech Achitobi, et clarus uirtutibus Achimelecus Proptereaque patri charissimus Abiatharo. Illorum, qui iura fori litesque notabant Implendo uariis numerosa uolumina scriptis, Saraias Pręses erat ueterum Saraias maximus olim Banaias Interpres legum. Banaias, de patre natus Ioiada, electus, scelerum qui cognitor esset, Vt capitis damnare reos et soluere posset. Filii regis Post regem regis natis reuerentia prima, Primus honos habitus, ueluti succedere regno Quos deceat patrio frenosque tenere regendi.