CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1762144 in documento marul-mar-dauid.xml

Dauidis memorare pii gesta inclyta regis Instituo. Quis nunc dignas in carmina uires Suppeditet? Non Cyrrheę de uertice rupis Descendens lauroque caput pręcinctus Apollo, Non Nysę numen, furiata mente Lyęus, Pieridumque chorus. Nam non ego dicere Troię Excidium Thebasue paro nec sparsa cruore Thessala Romano bellis ciuilibus arua, Sed cęlo cognatum opus arcanisque sacratum Mysteriis. Quorum qui solus crederis autor, Solus, magne deus, mihi iam cantanda ministres. Iudei Gens quondam Iudea potens opibusque uirisque, Orbe sub Eoo residens, non inscia uerę Religionis erat; ritus moremque sacrorum Edidicit monstrante deo, referentibus ipsis E cęlo afflatis certissima quęque prophetis. Hinc unum celebrare deum, uirtute creata Cuius cuncta forent, coepit, terramque polumque Qui regat et sensus cunctis uitamque ministret. Quos uero gentes alię populique colebant, Hos non esse deos, sed prorsus demonas ipsos, Quorum homines capti iam pridem fraudibus errant Vix numeranda suis uenerantes numina uotis. Ergo Iudaicę primus moderamina gentis Saul rex Ciso natus Saul et regni sceptra tenebat, Non recto officio nixus nec legibus ęquis, Samuel propheta Quum Samuel uates dictis mordacibus illum Aggrediens et facta deo non grata reuoluens Hęc responsa dedit: "Quoniam tibi certa Tonantis Iussa sequi nulli fuerit post talia curę, Isto te indignum, quo te dignatus honore est, Censuit atque alium, regni cui tradat habenas, Iam sibi prospexit successoremque regendo Constituit populo, notum pietate fideque, nota Quanquam humili de plebe uirum. Sed sanguinis omnes Exuperat tenebras cum laudum lumine uirtus. Hęc effatus abit moestum tristemque relinquens Iam Saulem et multa perculsum pectora cura. At quia continuo tali pro crimine poena Non inflicta fuit, iussus rex perdere gentem Amalechitarum, rursum mandata reliquit, Rursum iussa dei temnens seruauit Agagum, Victor commisso captum certamine regem, Illius armentis etiam pecorique pepercit. Ergo dei immemorem res effecere secundę. Sed frustra excusat facinus damnante propheta, Saul "Ignouisse uiro pietas me compulit," inquit "Illęsas autem pecudes dimittere suasit Religio, ut sacras stet plurima uictima ad aras." — Samuel "Falleris" exclamat Samuel "uanoque fauore Facta iniusta tegis, quoniam non gratior ulla est Cęlicolum regi, sacris quę imponitur aris, Hostia quam semper studio curaque fideli Imperio parere suo. Quod spernere quum sis Ausus, et ipse tuum de regno tollere nomen Ac Beniaminam sobolem postponere Iudę Decreuit, Iudę regem de stirpe creare." Hęc ait indignans regemque relinquere uerso Inde parat tergo. Vetat hoc et abire uolentem Apprendit Saul apprensaque lacinia uestis Implicita est digitis et, dum conamine pannus Diuerso trahitur, geminas distentus utrinque Laxat se in partes. Subitum scissura fragorem Increpuit causamque dedit magis apta loquendi Samuel Fatidico uati: "Sic, sic" ait "ipse deum rex, Quem dederat quondam, sceptri tibi scindet honorem, Impositusque tuo solio dominabitur alter Te melior multaque super uirtute ferendus." Rex metuens commissa palam trepidusque fatetur Submissoque genu diuinum numen adorat Ignoscique sibi poscit ueniamque precatur. Captiuum interea produci mandat Agagum Agagus rex interficitur Coram se Samuel fatisque potentibus actus In frusta educto discidit protinus ense. Corruit in terram fuso miseranda cruore Victima deque suo disectis corpore membris Ablataque uiri forma deforme cadauer. Galgala Galgala tunc Saulem multa cum plebe tenebat, Vrbs geminis uicina iugis, hac parte Gebalum, Illa prospiciens uiridantem fronde Garizim. Illic cęde pius uates ubi iussa peregit, Iussa uerenda dei, Ramatę sua tecta petiuit Saulis fata dolens. Sed cęlo uenit ab alto Ipse deus uerbisque prius quod dixerat, illud Deus ad Samuelem Re facturus ait: "Samuel fidissime, quid tu Profusis Saulem lachrymis gemis, improba cuius Dextra meum toties prauis despexerit ausis Imperium legique meę qui tendere contra Nil timuit? Populone pio dominarier illum Ius tu fasque putas? Quin talem comprime luctum Atque hęc nostra modo mandata facessere perge Iesseus, Dauidis pater Est Iesseus, magni genus alto a sanguine Iudę. Intra Bethlemos domus ipsi condita muros Illa parte manet, quę spectat lampada Solis Fulgentem, quoties Eoo surgit ab orbe. Illo te transfer natorumque agminis unum, Quem placuisse mihi nosces, hunc chrismate regem Vnge sacro sceptrumque manu da nobile ferre." Hęc dicente deo Samuel stetit ore trementi Expauidoque diu. Postquam sibi reddita mens est, Ędidit has dubio promptas de pectore uoces: Samuel respondet "Magne pater, quid me tam certa pericula uitę Attentare iubes? Huius si forte negoci Consilium scierit, multam Saul actus in iram Protinus, heu, tristi claudet mea lumina letho." — "At tu" numen ait "uitulam cape 'pergoque', dices, 'Sacrum ferre deo', hac eludes arte superbum. Quum facies vitula, Iesseum ad sacra uocabis Ipsum progeniemque omnem. Tunc protinus illum, Quem tibi monstraro, liquido sacrabis oliuo Vtque meo pręsit populo plebique, iubebis." Tunc demum Samuel pecus atque armenta reuisens De grege, quę uisa est magis illi buccula pinguis, Hanc tulit et rapido Bethlemi moenia gressu Accessit celerans Iesseumque ad sacra uocauit Cum natis illique simul secreta recludit Consilia. Ingentes pro tanto munere Iesseus Grates lętus agit superum dominoque deoque Et doni autorem procliuo uertice adorat, Septem aderant iuuenes; proceri corporis unus Ante alios Heliab, grato pręstabilis ore, Recto habitu latisque humeris nigroque capillo. Protensam genitor dextram direxit in illum Et rogat, anne ipsum maneant insignia regni. nota Respondit Samuel: "Stellati rector Olympi Non habitus hominum pensat formęue decorem. Nanque bonum fragile est, oculos quod pascit inani Obtutu uulgique rudis sermone probatur. Talis enim species uenientis damna senectę Sentit et indomitę dispendia proxima mortis. Interiora deus rimatur corda sinusque Ingressus mentis, mores metitur et actus. Non hunc, quem monstras, deus eligit aut probat ullum Ex istis, quos tu coram consistere cernis. Nunquid non alius superest tibi filius isto Ex numero?" — "Superest", respondit "pascua curę Cui sunt et gregibus iunior qui pręsit alendis." Tunc Samuel "Non ante dapes gustabimus" inquit "Quam puer huc ueniens se nobis offerat ultro." Dauid Iussis ille patris parens et pascua linquens Accitus properauit iter seque obtulit ultro, Insignis forma iuuenis facieque decorus, Iocundo aspectu, suffusus et ora rubore Atque manu promptus, uiridis tamen apta labori Ętas et dubio uirtus matura periclo Armorum ac belli, grauibus thoracibus artus Subdendi gladioque latus clypeoque sinistra Conueniens animique uigor super omnia celsus. Agnouit uates hunc unum ex agmine tanto Esse quidem, cui fata dari sublime tribunal Israhelitarum regnique insigne iubebant, Nec mora, repletum diuino chrismate cornu Effudit Dauida super, plaudente corona Fratrum. Iocundo genitor magis astitit ore. Rege salutato Samuel sua tecta petiuit, Ad Ramatęque lares passu properante recessit. Ex illo adridere deus, dare sydera cęlo Dextera Dauidi, hunc ipsum seruare periclis, Hunc animi donare bonis, hunc robore notum Corporis et multa locupletem reddere gaza, Saul a spiritu agitatus At uero Saulem furiis agitabat amaris Immanis demon, totos infusus in artus. Ille solo stridens prostratus uoluere sese Huc, illuc uisus, toruo quoque lumine circum Terrebat stantes et spumas ore uomebat Comparatio Dentibus infrendens, rabidus ceu sępe Molossus, In turpes quoties dimissus ringitur ursos. nota Quicunque ergo hominum nimis audax mente procaci Despicit ętherii monitus mandataque regis, Hic procul exclusus populi de sorte fidelis Spirituum iuris sese sciat esse malorum Nec nisi placato resipiscere posse Tonante. Placatus dabit ille feros de pectore motus Pellere tranquillamque admittere corde quietem Et tandem nullas horrescere demonis iras. Saul, Cisi filius Hunc ubi amicorum pietas miserata laborem Cisidę consulta dedit, quo prorsus iniquum Seu tollat seu forte leuet medicamine morbum, Protinus accitus Solymarum uenit ad urbem Dauid Iesseides Dauid psallens et nablia palma Solicitans dulcique aures modulamine mulcens. Attulit et regi, dederat quę munera Iesseus Ipse pater, non magna quidem, si respicis illa, Sin hominem, magnum testantia forsan amorem. Munera oblata Sauli Iam Bacchi et Cereris speciebus onustus Ducitur in medium, simul et pinguissimus hędus, Villosę sed adhuc qui paruulus ubera matris Lambebat, niueum suctu sorbente liquorem. Hęc oblata sibi placido Saul omnia uultu Accipiens multas egit pro munere grates, Sed pro mente magis facili simul atque benigna Et prompto obsequio, optatum quod mittere psalten Curarit uotisque suis nihil inde moratus Annuerit. Post hęc Dauidis lenia colla Impubesque genas amplectens oscula libat Saul ad Dauidem Atque his affatur uerbis: "Charissime, de te Multa quidem dudum iuuenesque senesque ferebant, Aspectus tamen iste tuus, tua uiuida uirtus, Os habitusque simul promittere plura uidentur Quam quę dicta mihi: uicit pręsentia famam. Noster eris nostręque uiris numeraberis unus Militię, nostrum primus comitabere tergum Arma gerens, quoties duri fera pręlia Martis Miscere et belli tentare pericla libebit. Ast etiam positis quum pax agitabitur armis, Pars (mihi crede) aulę fies non infima nostrę. Unum oro: cytharę fidibus lenire dolorem Tende meum, quum me morbi uis dira maligni Inuadens miseros affligere coeperit artus. Nescio enim quę me pręssum torpedine multa Concutiunt laruę, modico tamen interuallo Respirare sinunt lassisque redire quietem Permittunt membris. Huic tu succurre labori, Si potes. Hoc uno, cęssent ut cętera, certe Officio tibi me uinctum memoremque tenebis." Maiestate uiri iuuenilis territa uirtus Obstupuit mentemque rubor turbauit et ora. Haud multum mansere metus; sibi redditus ille Dauid respondet Hęc demum responsa dedit: "Tua iussa capessam. Quem me cunque uoles fieri, rex inclyte, talis Esse uolo, tibi me totum do, dedico totum, Insanum sanumque sequar pariterque iuuabo, Quicquid deinde meę uires artesque ualebunt. Seu res uisa lyram fuerit seu poscere ferrum, Pręsto adero, nec me segnem timidumue uidebis Vlla in re quandoque tibi." Post talia dicta Mens illecta magis Saulis concępit amoris In iuuenem stimulos et iam fidentius illi Credere se et uultu magis aspirare fauenti. Ergo illum quoties tristis turbabat Herinis, Arrepta toties aderat testudine Dauid. Leua tenens capulum digitisque micantibus errans, Fila suprema lyrę nunc hęc, nunc illa premebat, Dextera sed medios percurrens pectine neruos Ędebat multa uariatos arte canores. Continuo cęssare furor, decędere toto Corpore pestilitas, monstro deformior omni, Compellebatur sanumque relinquere regem. Tanta erat in sonitu mentem mulcente potestas! Cessent Dirceos cytharę modulamine muros Iactare extructos uatum commenta priorum Rupesque et siluas Rhodopeia plectra secutas. Hęc conficta quidem nemo est, qui nesciat, et si Quisquam adeo tota soluit de fronte pudorem, Facta esse ut dicat, tamen impendisse salutem Humanę plus est depulso demone menti Tamque feram domuisse soni dulcedine pestem. Quis dubitat pręstare fidem, quum fingere nobis Lex diuina uetet, fecis quum Musa prophanę Expers porrecto quicquid cratere refundit, Hauriat e puris sacrati fluminis undis? Reddita mens fuerat Saulo, quum regia tecta Dauidis fratres Tres adiere uiri, cognati sanguinis omnes Atque uno genitore sati, quo natus et ipse est, Sed mage felici postremus germine Dauid. Heliab Natu inter fratres Heliabus maximus hastam, Hastam, qua solitus syagros agitare, ferebat. Amminadab Post hunc Amminadab lateri succinxerat harpen Sammas Hisque minor Sammas melis de pelle pharetram Villosam iaculisque grauem gestabat acutis Atque arcum dura taxi de stirpe dolatum, Non incerti ictus, quum resque locusque petissent. Talibus instructos armis ubi regia Saulis Excepit iuuenes, custodum concita turba Admirata nouos habitus, noua tela uirorum, Vnde, rogat, ueniant aut quid uenere petitum. Illi hęc confessi subeunt penetrale superbum Rex Saul Atque micans auro. Soliis hic pręses eburnis Sederat, Oebalio pulchre uelatus amictu, Aurea sceptra tenens. Canum caput aurea circum Stabat perstringens oculos fulgore corona. Aurea perspicuis torques distincta lapillis A collo pendens pectus decorabat honestum. Circa illum famuli et procerum longo ordine coetus Nobilis astabat. Fratres, ubi tale tribunal Accessisse datum, pariter ceruicibus omnes In terram pronis et aperto uertice adorant. Fratres Dauidis ad Saulem "O rex magne, tui sumus" aiunt "fida clientis (Si nescis) Iessei nos pignora Bethlemitę, Dauidis fratres, tibi quem dimittere iussus Ille quidem non parua suę solatia uitę Paruit aspernans. Puerum concede parenti Nosque loco illius teneas. Hoc poscimus omnes. Hoc genitor Iesseus uotis petit omnibus unum. Permitte, ut gregibus pręsit, robustior ętas Illum bello habilem donec tibi reddat et armis. Suspensa rex mente stetit, dimitteret unum Incertus puerum, tribus his ad bella receptis (Bella autem magno feruebant horrida motu), Anne recusatis solum retineret apud se Dauidem. Tanto solum complexus amore est. Sed tamen instantis uicit formido pericli Proque istis ipsum iam tandem passus abire Assensit uotis pariter fratrumque patrisque. Nondum erat expertus, quantum iam corporis ille Viribus atque animi teneros excesserat annos. Nuncius interea regis perfertur ad aures Hostilem turmam latis descendere campis Iamque Palestinas acies pallare per omnem Iudeę regionis humum. Mora nulla, paratam Rex Saul ipse suam profudit ab urbe phalangem. Saul processit ad pugnam It peditum pilata manus gladioque iuuentus Ancipiti succincta latus. Pars ferre sagittas Ithyreosque arcus, pars molles uertere fundas, Non molles ut agant saxis stridentibus ictus. Inde ruunt equitum directis cursibus alę Puluereamque ciet pulsu leuis ungula nubem. Has inter medius graditur rex ipse cohortes Et festinantes moderatur uoce maniplos. Martius hunc sonipes tectum fulgentibus armis Sublimemque uehit terrens hinnitibus auras Atque citatorum sinuosa uolumina crurum Alternans et frena ferox spumantia mandens. Talis Peleum Persis fera bella mouentem Bucephalas uexisse ducem memoratur et Indis. Talem Neptunus donauit Ariona magno Adrasto, Argiuum (si vera est fama) tyranno. Aduenere locos, Socoth et Azetha uocabant, Quos Terebintea paruo discrimine uallis Diuidit atque humilis montes interiacet altos. Illa Palestinę cępere cacumina turmę, Hęc Iudea phalanx. Positis certamina castris Parua serunt cursuque leui magis arma lacessunt Quam pugnam exercent, quum tandem maximus ille, GOLIAS Ille Gygantei generis, sed spuria, proles In medię uallis descendens plana Golias Horrendo clamore tonat: qui cernere ferro Et conferre manum secum audet, colle relicto Deuolet, ut medio peragantur pręlia campo. Vnius iam cęde uiri si uictor abibit Iudeę miles, populo dominetur utrique Rex Saul; oppresso si uicerit hoste Golias, Turba Palestinę concędat Saulica genti. Talia uociferans, ualido correpta lacerto Tela quatit toruisque oculis et fronte minatur. Corporis huic habitus, cubitos qui mensus in altum Bis ternos palmumque simul processerat unum, Membraque tam magnę quadrabant cętera moli. Improba crassities laterum, tumor altus obesi Ventris, coxa patens, longa internodia crurum Luxuriansque thoris pectus taurinaque colla, Magni humeri magnęque humerum ramalia chelę Insignisque pilę caput instar, tetrica uultus Effigies oculique truces rictusque ferinus. Denique tota uiri facies metuenda grauisque Omnibus aspectus, quanuis quoque nulla tulisset Bellica tela manu certareque uellet inermis. Quanto igitur potuit Saulis magis esse timori Militibus multo armorum munimine fultus Arma Golię Ingentes artus ingens lorica tegebat, Cassis ahena caput, suras et brachia circum Ferrea terrifico crepitabat murmure lamma, Ferreus et clypeus leuo pendebat ab harmo Fulgorem spargens aduerso sole micantem. Hastam dextra minax digitis complexa trabalem Vibrabat lati conuersa cuspide ferri. Israhelitarum dum singula corpora solus Prouocat ad pugnam, segnes et uoce lacessit, Nemo fuit numero ex omni, qui comminus armis Certare et contra uoluisset stare Goliam, Magna licet pręses uincenti pręmia, magnos Proponat census et summum laudis honorem. Quippe suos animis postquam languescere uidit, Saul ad suos Talibus aggreditur dictis: "Fortissima quondam Pectora diuinumque genus, Iudea iuuentus, Cernitis en quali nos contra tendere probro Non cessat uocitans audax in pręlia Getheus? Nonne estis geniti ex illis, qui regibus istud Erripuere solum, quis gentes uincere iniquas Fata dabant? Deus ipse, deus considere terris His iubet, et timor est inimicę obsistere genti. Res et opes uobis et cuncta auferre paratę? Vasti hominis moles si terret, peruia ferro Hic quoque membra gerit. Multo si robore pręstat, Robustum quandoque leuis prostrauit, arena In media fixum telis, elephanta Gethulus. Sit magnus sitque ille potens, dum uestra probatur Dexteritas agilisque manus solersque cauere nota Atque inferre ictus. Vires industria uincit, Adsit tantum animus. Pauidos fortuna repellit. Quicunque ex uobis processerit obuius illi Et uictum dederit letho, cumulabitur amplis Diuitiis factusque gener mihi, liber in omne Tempus erit, nullum pendens aliquando tributum Ipse genusue suum." Quem non uel talia uerba Vel tam pręcipuę mercedis pacta mouerent? Muta tamen stant ora uirum laudisque fauorem Promissique fidem uicit formido pericli. Feruidus interea iussis parere paternis, Dauid Affuit hic Dauid, quid sit cum fratribus actum, Quęsitum missus, tunc regia signa secutis. Atque ubi conspexit cum telo stare Gygantem, Dumque illum nemo pręsumit tendere contra, Exultare ferum nec adhuc decedere ab illo, Quo uoluit certare, loco, turbatus in iram Exit et ad regem prompto sermone profatur: Dauid ad Saulem "Psaltes ante tuus, pugilem nunc offero dextram, Inclyte rex, ne se iactet temerarius ille Iam uicisse omnes exclamans nemine uicto. Est animus conferre manum, superumque fauente Numine Getheum sternet mea dextra Goliam, Ipse meis si me permittis sortibus uti." Obstupuere omnes iuuenili in corpore tantum Esse animi. Rex ipse oculos defixit in illum Admirans. Dubitat, ne sit fiducia maior Viribus ista suis inconsultusque iuuentę Et rationis egens in aperta pericula cursus, Saul Dauidi Atque ait: "O iuuenum mihi iam charissime, quo te Nunc tuus ardor agit? Transcendis nisibus annos. Ante pilos certare cupis, tyrunculus illa Attentare audes ueterani militis arma, Nec tibi succurrit, quam pręstans uiribus ille est, Quam ferro instructus, quam toto corpore magnus? Immodico moderare animo mentemque ferocem Refrenans melius florenti consule uitę Et patere, ut subeant alii certamina tanta, Dum tibi digna tuo crescet conamine uirtus." Nil iuuenem terrent hęc talia dicta magisque Gliscit amor pugnę, remoratus suscitat ardor Tentandi penitus maiora incendia belli. Comparatio Ac uelut audacem uenator forte Molossum Quum tenet, ille alacer uiso se porrigit urso Vlteriusque ruens retinacula rumpere tentat, Necdum dimissus latrat, furit, ingemit, urget, Carpit humum, nunc huc agilis, nunc uertitur illuc. Haud aliter Dauid: toruo spectare Goliam Lumine sępe minax, precibus quoque flectere regem Moliri et magnum uultu pręferre uigorem Spemque simul uincendi animoso prodere gestu Dicereque, in siluis sęuo quum occurrerit urso, Ausum se pręsenti animo consistere contra Atque pedem firmare loco, donec venienti Attulit exitium discussis fuste cerebris. Inde quod in fuluum gradiens quandoque leonem Inciderit, rictus qui contra ferret hiantes Infrendens rapidoque ruens per deuia cursu, At se contortum difractis dentibus acri Infixisse gulę per aperta foramina saxum. Hinc illum gemuisse diu, dum spiritus ęger Non potis obstruso est halitus agitare meatu, Fessa sed inclusa cruciantur uiscera uita, Donec humi exanimes fugiens dimitteret artus. Sic pręstante deo magni se cęde Golię Iam fore pręsenti notum sęcloque futuro. "Atque istud tam turpis" ait "foedique timoris Dedecus effugiet, quod uobis obiicit hostis, Quum demum uicto uos gloria certa sequetur." Talibus instanti rex tandem cęssit et arma Apta dedit: phrameam, ferratum tegmen et hastam Et nitidam puro galeam clypeumque metallo. His tamen abiectis abiit Iesseia proles Arrepto tantum nodosę stipite quercus. Funiceas etiam fundę Balearis habenas Aptat et e scrupeo ripę propioris aceruo Quinque capit lapides, ęquati ponderis omnes, Dauid superat Goliam Collegitque sinu pręstolantemque Goliam Protinus aggressus, fundę uertigine saxum Coniicit idque uolans stridenti turbine fertur. Tum ualide illisum perfracta casside frontem Diffindit mediam. Lethali saucius ictu Mugiit ut taurus sacras mactatus ad aras. Per uultus perque arma fluens miserabilis humor Sanguinis admixto coepit manare cerebro. Ille labans tereti iam frustra innititur hastę, Frustra stare cupit. Mox pręceps corpore toto Labitur in terram. Tremuit sub pondere tellus Armaque labentis magno sonuere fragore. Impiger hinc Dauid prostratos occupat artus Accurrens pręnsaque coma morientis et ense Continuo secat immanis fera guttura colli Auulsumque caput tollit sublime suisque Ostentat uictor. Ferit ardua sydera clamor Israhelitarum. Trepidę fugere cateruę Incircumcisę montana per auia plebis. Insequitur Iudea phalanx pauitantia cędens Terga uirum longe, portas Acharonis adusque Getheasque domos, hosti loca tuta fugato, Qui reliquus potuit cędi superesse cruentę. Vesper Inde reuertentes quum Sol procliuus in undis Oceani nitidum properaret condere currum Parsque aduersa poli, uenienti obnoxia nocti, Inciperet terrę tenui uestirier umbra. Inuadunt uallos, hostilia castra rapinis Euacuant spoliisque domos atque oppida complent. In summis Solymę suspendunt moenibus urbis Triste Palestini populo plaudente Golię Sanguineumque caput. Sanctę sub tecta tabernę Arma tulit Dauid regique dicata superno Liquit et ingentes pro palmę munere grates Exultans lętumque canens peana peregit. En tibi, quo tandem perducta est ira superbi, Qui sese inuictum iactarat, uiribus ampli Corporis et fido armorum munimine fretus A pastore iacet tandem superatus inermi Atque illi, pugnax quem secum gesserat, ensi Prębuit oblatas ceruices uictus et ora. nota Ergo uelut tenues uanescit fumus in auras, Sic nimis elatę perit improba gloria mentis.