CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1720808 in documento zamagna-b-odyssea.xml

HOMERI ODYSSEAE LIBER DUODECIMUS Oceani rapido properans ratis amne relicto, Rursum caeruleas Neptuni lapsa per undas Venit ad Aeaeos fines, ubi ducit in altis Sedibus alma choros Aurora, atque aureus axi Jungit equos Sol ipse. stat acta in litore puppis, Nosque una egressi dulci tellure potimur, Sternimur et somno, lucis dum fulgeat ortus. Qui simul ac roseo primum se ostendit Eoo, Continuo socios praemisi ad limina Circes, Ut miseri exstinctos referant Elpenoris artus. 10 Robora nos autem, qua celso vertice silva Tollitur, aggressi ferro, lacrimasque cientes Condidimus terra delati corpus amici. At postquam exustique artus atque arma fuere, Aggesto supra tumulo, positaque columna, Fiximus in summo mansurum culmine remum. Omnibus hinc rite exactis, haud inscia nostri Ex erebo reditus celerans vestigia Circe Venit: eam circum famulae Cerealia dona, Lustralesque armos, generosaque vina ferebant. 20 Tum dea stans propior dedit has pulcherrima voces: Heu miseri! horrentem vivi subiistis et Orcum, Bis letum experti, quamvis semel omnibus hora Atra venit? dapibus dulcique o corpora vino Procurate viri; cras altum iterabitis aequor, Luce nova. vos ipsa viam, vos cuncta docebo, Insidiis ne forte ullis terraeve marisve Capti iterum luctu frustra doleatis acerbo. Dixerat, et dictis curas a corde removit. Nos subito instamus dapibus, fusique per herbam 30 Solis ad occasum libamus munera Bacchi; Utque abiit lux alma, et inhorruit aura tenebris, Litoris in sicca nautae sternuntur arena. At me diversa solum dea parte locavit Ipsa manu ducens, atque ordine singula quaerens Me cubuit juxta. cui postquam rite recensens Omnia narravi, tunc illa ita farier infit: Haec fuerint jam cuncta quidem; nunc auribus ista Accipe, quae memori in mentem deus ipse reducet. Principio scopulos Sirenum et litora vises 40 Tristia, quae falsa capiunt dulcedine nautas. Illas incautus quicumque accesserit oras, Audieritque sonum, nec amatae conjugis ora Aspiciet, nec laeta redux dabit oscula gnatis Carmine deceptus, quod molli e gutture fundunt Sirenes viridi in prato. late ossibus albent Omnia, et infanda miserorum caede putrescunt. Tu transvectus abi; ceraque sodalibus aures Obline, ne quisquam voces exaudiat alter, Ipse velis ni forte unus. tamen ante jubeto, 50 Vincla tibi, circumque arctos inducere nexus Ingentem ad malum, fixosque aptare rudentes, Tutus ut accipias Sirenum ex aequore cantus. Quod si etiam solvi poscas, magis arcta revincto Injiciant socii tendantque haerentia vincla. At simul hinc volucri praeterlabere carina, Non ego te moneam, quo flectas tramite cursum: Tu videas; facies haec certa utrinque locorum. Horrescunt cautes, magnique ex aequore fluctus Cautibus illisi resonant, errantia divi 60 Saxa vocant. pennis supra non ulla volucris Tendit iter; possunt non ipsae impune columbae Ambrosiam pavido referentes ore Tonanti; Verum aliquam semper leto rapit improba rupes, Suffectaque nova numerum Saturnius aequat. Hаc non ulla quidem potuit tranare carina Sospes adhuc: navimque simul correptaque ab aestu Corpora fluctus agit nimbisque vorantibus ignis. Sola per undosos intendens carbasa tractus Transiit haec Argo quondam loca, Phasidis oras, 70 Aeaetaeque domos linquens. fors turbine et ipsam Corripiens fluctus cautes fregisset ad altas, Ni celeri lapsam praeter vada tristia cursu Vexisset Juno, fuerat cui gratus Iason. Stant gemini scopuli: superas hic tendit in auras Arduus, atque altum caput intra sidera condit Nubibus aeternis horrens. non vertice fulgor Purpureus rutilat solis, diffusaque puro Aura polo nec bacchi ardet nec tempore messis. Haud etiam quisquam valeat conscendere supra, 80 Aut revocare gradus: non si bisdena moveret Brachia, bisdenisque ageret vestigia plantis. In medio scopuli nigro patet intus hiatu In Stygias conversa plagas specus horrida. longe Flectere tum praestet cursum, atque avertere proram, Quamvis immenso fugiat specus edita tractu, Quo neque contingat juvenis jaculatus ab arcu Nequidquam toto contendens cornua nisu. Heic graviter frendens stat Scylla informis in antro, Latratusque ciet catulos imitata recentes: 90 Ipsa autem monstrum horrendum, quam cernere nullus Gaudeat; ipse deus non si foret obvius illi. Subter crura rigent bis sex informia monstro, Senaque colla supra, totidem capita horrida collo Cuique instant, triplicique assurgunt ordine dentes Ora exertantis, caedemque et fata minantis. Atrategit mediam spelunca: at corporis exstat Pars alia, et barathro capitum saeva exerit ora, Piscaturque, oculis lustrans saxa omnia circum, Delphinasque, canesque; et sicubi grandia possit, 100 Plurima quae pelago vivunt, deprendere cete. Incolumes nulli haec nautae jactantur abisse Per loca cum navi: tot corpora capta virorum Surripit, ora ratem tendit quot hiantia supra. At scopulus ponto surgit depressior alter Parte sub adversa, telique haud longius ictu: Frondibus hunc ingens patulis Umjesto „potulis“ caprificus inumbrat. Sub latere hoc tegitur, fluctusque invisa Charybdis Eructans ter quaque die rursumque resorbens Aestuat horrendum. ne tu, quum gurgite ab imo 110 Sorbet in abruptum fluctus, vicinior ito; Nam neque Neptunus diro te subtrahet aestu, Ille quidem id cupiat quamvis, frustraque laboret. Quin propior Scyllаe scopulis adverte carinam, Atque citus molire fugam: sex corpora praestat Rapta dolere, omnes quam certo occumbere leto. Dixerat. ipse autem: fare o pulcherrima, meque Diva doce; immitem fugiam si qua arte Charybdim Incolumis? si fata ultus miseranda meorum Interitu Scyllаe vertam? sed nympha loquentem 120 Increpuit subito, rursumque haec addidit ore: Infelix! tibi facta animo stant Martia, necdum Ardor abit: cedes nec dis, quos nescia leti Vita manet? mortale putas, quod funeris expers Di voluere malum saevumque et triste nec ulli Vincendum: fuga sola dabit properata salutem. Si namque in scopulo sumptis cunctabere telis, Heu vereor, ne dira tibi tot hiatibus ora Exerat, et socios totidem rursum improba tollat. Sed fuge praecipiti cursu, magnaque Crataein 130 Voce voca, monstrum quae partu enixa nefando Edidit; illa cavo rabidum compescet in antro. Post hinc Trinacriam venies, ubi pinguia Solis, Et pecora et nivei ludunt per prata juvenci: Septem armenta boum, totidem formosa bidentum Agmina; quinquaginta aequatis partibus omni Sunt capita in coetu; numerum nec foetibus augent, Nec minuunt leto. pastoris munera curant Nymphae pulcricomae Phaëthusaque Lampetieque, Aetherio genuit Soli quas dia Neaera, 140 Pubentesque parens viridique in flore vigentes Trinacriae aequoreas longe deduxit ad oras, Et patrios servare greges armentaque jussit. Haec intacta sines si pingues ire per agros, Post varios casus Ithacam cum pube redibis: Laedere sin ausus fueris, tum triste carinae Exitium sociisque cano; tuque ipse periclum Si fugies, sero infelix tua litora vises Omnibus amissis. quae postquam diva loquuta est, Aurea Tithoni conjux jubar extulit ortu 150 Purpureo: Circe simul ipsa e gramine surgit, Et cedit diversa petens. ego scandere puppim Admoneo socios, terrisque incidere funes. Nulla mora; insiliunt omnes, transtrisque locati Spumea convellunt inflexis aequora remis: Nec non a tergo faciles abeuntibus auras Suscitat implentes optato flamine vela Ornatis spectanda comis dea maxima Circe. Omnibus hinc armis per navim rite locatis Sternimur: ipsa ferunt celerem sua flamina puppim. 160 Atque ego tum tristi conpellans voce sodales: O socii, dixi; neque enim sciat unus et alter, Haec modo, quae docuit verax oracula nympha; Omnibus at pateant, seu nobis fata minantur Exitium, seu laeta jubent sperare salutem. Scilicet illa prius vocemque et prata cavere Florida Sirenum; meque unum audire canentes Jussit. at innexis vos vincla tenacia membris Tendite, et haerentem nodis nexuque revinctum Arboris ad truncum media me sistite navi. 170 Solvi si precibus poscam, constringite vincla Arctius oranti, et duros cohibete rudentes. Talia dum socios hortatus voce monebam, Litora Sirenum placido ratis incita cursu Contigit; innocuo labentem ventus agebat Flamine. tum subito zephyri posuere, neque ulla Murmura tranquilli resonant per caerula ponti, Sopitique jacent aequato gurgite fluctus. Vela legunt nautae, certaque in sede reponunt Composita, et validos sortiti ex ordine remos 180 Certatim incumbunt, et spumea caerula torquent. Ipse autem ingentem cerae conversus ad orbem Dissecui ferro, et lentescere frustra coëgi Pressa terens: jam cera manu tractata valenti Liquitur, et Phoebi radiis ardentibus icta. Hаc ego tum sociis illevi protinus aures Omnibus infundens. contra illi vincula capto Injecere mihi, rectosque in stipite mali Hinc atque hinc validis cinxerunt nexibus artus; Dein rursum impulsis ferierunt aequora palmis. 190 Jamque ubi distabat, quantum clamantis ab ore Audiri vox missa potest, ratis acta per undas, Haud latuit nymphas, curvoque in litore stantes Talia suavidica cecinerunt carmina voce. O Laërtiade Grajum decus, huc age navem Dirige, ut arguto cantum quem fundimus ore, Accipias. nemo haec transvectus caerula puppi est Quin prius adstiterit vocum dulcedine captus; Post variis avido satiatus pectore musis Doctior ad patrias lapsus pervenerit oras. 200 Nos grave certamen belli clademque tenemus, Graecia quam Trojae divino numine vexit, Omniaque e latis rerum vestigia terris. Sic resono ingeminant cantu: mihi corda voluptas Intima pervadit, vultuque et lumine nutans Solvere vincla precor socios. illi freta verrunt, Surgentesque una Perimedes Eurylochusque Implicuere magis cupidum perrumpere nodos. Interea celeres vecti viridantia praeter Litora Sirenum, nullis ubi cantibus aura 210 Pulsa sonat, ceram juvenes ex auribus omnem Eripiunt, laxantque meo de corpore vincla. Cessimus ut campis, vidi atrum ad sidera fumum Tollier undarum strepitumque exterritus hausi: Excussi manibus subita formidine remi, Omniaque horrifico sonuerunt murmure, et ipsa Remigio puppis spoliata immobilis haesit. Atque ego per medios gradiens maerentia dictis Pectora mulcebam, sic quemque hortatus ab ore. O juvenes, neque enim ignari sumus ante malorum, 220 Exitium nec majus adest, quam dira Cyclopis Experti quum facta cavo trepidavimus antro; Hinc tamen et virtute mea et sollertibus ausis Fugimus: horum etiam quondam meminisse juvabit. Quare agite et nullus dictis parere recuset: Vos rapidos remis fluctus per transtra locati Scindite, si mortem saltem hanc fors Jupiter aequus Det fugere, et praesens etiam vitare periclum. Tuque gubernator memori mandata reconde Haec animo, tibi enim clavo torquenda carina. 230 Hunc extra fumumque procul fluctusque sonantes Flecte ratem, scopulumque cave, ne cautibus asper. Incautum fallat, nosque atro funere mergat. Vix ego finieram, sociique haud jussa morantes Incumbunt remis; necdum implacabile monstrum Scylla rapax mihi dicta fuit, ne forte timentes Ima ratis tabulata petant, remosque relinquant. Heic etiam misero Circes mihi pectore tristes Exciderant monitus: nam contra ac jussa ferebant Arma amens cepi, longoque hastilia ferro 240 Bina manu crispans prorae surgentis in ipso Fine steti, poterat prius unde horrenda videri Scylla meis luctumque ferens et funera nautis. Nec tamen aspexi, licet acri lumine fessus Omnia lustrassem late loca rupis opacae. Tendimus angusto conclusi gurgite flentes Inter utrumque latus: furit atra heic Scylla sub antro, Illic sorbet aquas resonans immane Charybdis. Quae quoties vasto fluctus eructat hiatu Spumea, ceu rapidis quum flammis fervet ahenum, 250 Aestuat ingenti strepitu. sublatus in auras It liquor, et summi fumant aspergine montes. At quoties rapidi salsas vorat aequoris undas, Monstrat aperta sinum penitus: tum murmure circum Saxa tonant, glaucaeque oculis cernuntur arenae Reclusa tellure. aspectu territa pubes Palluit; atque illam trepidi dum cernimus unam, Ecce furens antro, manibusque et robore fortes Ante alios mihi Scylla viros sex improba tollit. Respiciens navimque simul, simul acta meorum 260 Corpora, vix summo pendentia brachia saxo Elatosque pedes vidi me saepe vocantum Nomine, et extremos gemitus in morte cientum. Ac veluti residens viridi piscator in acta, Incautos longa quum fallit arundine pisces Objiciens tecto letalia pabula in hamo, Tollit anhelantes, siccaque exponit arena. Semineces: sic illi in saxa horrentia tracti, Exanimes longis singultibus ilia tendunt. Ipsa autem in foribus clamantum pascitur artus 270 Tendentumque manus frustra mihi morte sub ipsa: Spectaclum horrendum! quo nil crudelius usquam Saeva diu ponti scrutando caerula vidi. His tandem elapsos scopulis atraque Charybdi Et Scylla, hospitio molli nos insula divum Cepit; ubi Solis forma praestante juvenci Lanigerique greges tondebant roscida prata. Necdum contigerat litus ratis acta per undas, Et jam mugitusque boum ferit excitus aures Balatusque ovium; nec non mihi dicta recursant 280 Tiresiae Circesque iterumque iterumque monentum, Solis uti sacra caveam tellure potitus. Hаec metuens tristi sic voce silentia rupi: Accipite o socii quae me Thebanus in Orco Edocuit vates, fatorum et conscia Circe. Scilicet unum illud repetens edixit uterque, Ut Solis fugerem cari mortalibus arva; Exitium nam triste manet: quin o freta rostris Findite Trinacria longe post terga relicta. His dictis cecidere animi turbataque cunctis 290 Pectora, et Eurylochus subita me turbidus ira Increpuit: mens laeva quidem te vexat, Ulysseu, Indomitumque geris robur, nulloque labore Frangeris. an sociis tu ferrea corpora rere Omnibus, haud patiens somno curisque gravatos Optata heu miseros tandem tellure potiri, Dulcibus atque epulis operari in litoris ora? Scilicet obscuram per noctem errabimus undis Sic temere avulsi gremio telluris; an auras Praecipites non saepe polo nox turbida cogit? 300 Quis fugiat late tenebris horrentibus atram Perniciem, si forte mari gravis incubet auster, Nimbosusque ruat zephyrus, qui turbine naves Corripiunt, vexantque, adverso numine divum? Cedere nunc praestat nocti, dapibusque refectos Corpora vicini curare in litoris herba: Cras iterum cum luce nova sulcabimus aequor. Sic ait Eurylochus: cuncti simul ore fremebant Haec eadem assensu haud dubio. mihi triste canebat Haud obscura quidem jam tum gravis ira deorum; 310 Et subito: jam jam cedo, nec tendere contra Sufficio solus. nunc vos at numina caeli O saltem jurate: greges florentibus agris, Contigeritve boum si qua heic armenta videre Haud admissuros scelus exitiale, neque ullam Laesuros pecudemve manu sortemve juvencum; Sed fore contentos dapibus, quas provida Circe Praebuit. haec fatus tacui; nec dicta retrectant Jam nautae, jurantque omnes. queis rite peractis, Ingredimur portum religata ex aggere navi 320 Dulcem propter aquam. juvenum manus emicat ardens Litus in optatum, dapibusque operarur in acta. Inde ubi pulsa fames, sitis et compressa Lyaeo, Tristia prosequimur sociorum funera fletu, Abstulerat curva quos nuper Scylla carina; Flentibus et lassos dulcis sopor occupat artus. Tertia noctis erat quum pars, jamque astra cadebant, Saeviit extemplo nimbis ingentibus atra Ab Jove tempestas, et late horrentia pontum Nubila telluremque simul cinxere; polo nox 330 Nigra ruit. vix almus equis afflarat anhelis Nos Oriens, quum prima ratem subducere nobis Cura subit, tractamque cavo religare sub antro, Candida ubi nymphis exstructa sedilia stabant. Post etiam pleno in coetu sic alloquor omnes: In curva mollesque dapes potusque carina Dulcis inest; heu triste aliquid ne fata minentur, O prohibete manus, quaeso, et servate juvencos. Haec armenta deo pascuntur sacra potenti, Omnia qui vastum lustratque auditque per orbem. 340 Nec plura his: fremitu socii assensere secundo. Interea totum non secius aethere mensem Flat notus excito quisquam nec flamine deinde, Ni notus atque eurus, pelago dominatus aperto est. At juvenes, tostae Cereris dum dona manebant Vinaque, solliciti vitae abstinuere juvencis A vetitis. ubi cuncta tamen sensere carina Deficere, ad praedam versi venatibus instant, Rimanturque uncis manibus, si scrupea piscem Saxa inter (cogebat enim vis improba ventris) 350 Haerentem inveniant, latitantem aut rupe volucrem. Contra ego secreti processi ad litoris oram Vota diis facturus, iter miseratus ab alto Expediat si quis misero, reditusque secundet. Jamque procul residens diversa in valle, ubi ventis Aequora tuta silent, palmasque in gurgite lotus Omnes caelicolas supplex in vota vocabam. Tunc mihi dī facili sparserunt lumina somno, Eurylochus dum parte alia pervertere tentat Corda virum subiens sic astu: o dura sodales 360 Experti mala quaeque, venit mortalibus aegris Invisum genus omne necis; sed acerbius unum Omnibus est, periisse fame fatumque subisse. Quin agite, et Solis pingues adducite tauros, Debita uti magnis solvamus munera divis. Quod si Ithacae dabitur tandem patria arva videre; E niveo Soli statuemus marmore templum, Ducemusque sacras alta ad donaria pompas. Aut etiam pro caede boum si perdere navem Hic volet iratus, prohibebunt cetera cladem 370 Numina. quidquid erit, malo jam mergier undis, Quam miser ignota longum tabescere in acta. Dixerat, atque eadem placuit sententia cunctis; Continuoque sacros lunata fronte juvencos Excipiunt: multi camuris nam cornibus ibant Et vicina nigrae carpebant gramina puppi. Circumstant pariter laeti, divosque precantes Umjesto „precantus“, Et solia e querna, Cereris pro frugibus almae, Arbore carpentes summa inter cornua fundunt. Tum precibus missis feriunt colla alta securi, 380 Tergoraque eripiunt, et sectos cruribus armos Arvina involvunt super et pinguedine densa. Lenaei deerant latices; ardentiaque exta Fluminea spargunt unda, libantque faventes. Hinc simul incensosque armos et tosta vorarunt Viscera, et aeratis fixerunt cetera membra Secta minutatim verubus; mihi lumina somnus Deseruit, sociosque iterum navimque reviso. Vix aderam propius, tenues quum nidor in auras Diffusus nares mihi noto afflavit odore. 390 Ingemui, et clamans has rupi pectore voces: Juppiter o genitor, vosque o stellantis olympi Numina, quid miserum juvit sic perdere somno? Heu sine me crudele nefas est ausa juventus. Haec ipse: interea celeri per inania lapsu Attulerat dira stratos jam caede juvencos Lampetie auricomo Soli, qui turbidus ira: O pater, o superi, dixit, mihi digna rependant Supplicia infandi comites errantis Ulyssei Admissa pro caede boum, quos laetus ab axe 400 Cernere gaudebam, sive alto invectus olympo, Seu repetens humilem stellato a vertice terram. Quod mihi ni meritas persolvant crimine poenas; In Stygias ibo latebras, atque horrida Ditis Regna meo late perfundam lumine fulgens, Discutiamque umbras. cui Juppiter: aurea caeli Templa colens. tu semper, ait, radiantia ferto Lumina dis, pariterque nigrae telluris alumnis: Horum ego jam celerem candenti fulmine puppim Fluctibus in mediis feriam jaculatus ab arce 410 Aetheria. quae dicta Jovis mihi deinde Calypso Candida narravit: retulit Cyllenius olli Nuncius adveniens superis e sedibus ales. At navem ut tetigi, socios in litore adortus Increpui nulli parcens: sed dicta cadebant Irrita, nec tantam poterant sarcire ruinam; Exstincti jam quippe boves tellure jacebant. Terrificis etiam turbarunt pectora monstris Di subito, tractaeque solo (mirabile dictu!) Serpere tum visae pelles, auditaque longis, 420 In verubus mugire simul jam torrida membra, Cruda simul, sonitu vivos imitata juvencos. Nec tamen abstiterunt, senasque ex ordine luces Perpetuis egere epulis convivia nautae Sacra instaurantes. postquam lux septima venit, Nimbifer immani cessavit turbine ventus; Et nos ingressi deductae in pinea navis Robora velorum crepitantes solvimus alas. Ut pelago fugit puppis, nec jam amplius ulla Apparet tellus, caelum undique et undique pontus, 430 Caeruleam supra nigra caligine nubem Juppiter induxit: tum subter inhorruit unda, Continuitque ratis cursum. nam turbine stridens Praecipiti zephyrus turbavit caerula, et ambos Diffidit haerentes malo vis aspera funes Impete contorquens. cadit actus pondere retro Malus, et arma simul fundum volvuntur in imum Omnia: at ipse ruens puppim super incidit ictu: In caput inque humeros miseri rectoris, et ossa Omnia subjecti frangit: jamque ille carina 440 Labitur in praeceps, vitamque relinquit in auris. Tum simul intonuit caelo, simul igne trisulco Juppiter intorsit fulmen; correptaque navis Tota diu intremuit, dirumque efflavit odorem Sulfuris. excussi nautae volvuntur in undas Aequoreis similes corvis circumque feruntur Fluctibus in tumidis: reditum negat ira deorum. Ipse autem gradiens hac illac, pinea solvat Donec texta ratis, laxis compagibus, unda, Opperior. jamque illa salo resoluta fatiscit, 450 Imaque pars superest tantum, cui fortia vincla E corio haerebant mali retinentia truncum. His subito vinclis malumque, imamque carinam Implicui, junctoque sedens in robore utroque Et vento et pariter fluctu jactante ferebar. Dein zephyrus nimbisque furens et turbine saevus Desiit, adversisque ruens notus ingruit alis, Rursus ut horrendae subeam vada iniqua Charybdis. Tota nocte feror; primoque micantibus ortu Cum radiis Phoebi violento gurgite vectus 460 Scyllae inter subii scopulos atramque Charybdim. Illa quidem in barathrum salsas demiserat undas Faucibus absorbens patulis: ego corpus ab aestu In sublime levans caprificu adfixus inhaesi Lucifugae similis volucri: vestigia nusquam Figere, nec summum potui contingere culmen. Longe etenim stirpes suberant, ramique sub auras In diversa alto fundebant stipite sese Ingentes, densisque umbrantes frondibus antrum. Heic me tunc tenui obnixus, dum robora navis 470 Redderet eructans iterum. nec vana fefellit Spes cupidum; nam jura foro quum dicere judex Desinit ad caenam properans post jurgia pubis, Emersere atro barathtri revomentis hiatu Robora, demisique pedes et brachia supra Cum sonitu illapsus mediis, manibusque recurvis Uda sedens pulsi verrebam caerula Nerei. Nec vero Scyllam divum pater atque hominum rex Amplius est passus me dira e rupe videre Innantem; neque enim fugissem tristia fata. 480 Inde novem per stagna dies maris humida ventus Errantem vexit: decima post numina nocte Telluri Ogygiae appulerunt, ubi dia Calypso Inter Atlantiadas forma pulcherrima nymphas Fluctibus ejectum facili me sede recepit. Sed quid ego haec autem nequidquam indigna recordor Hesterno jam dicta die tibi, maxime regum, Uxorique tuae? fessum piget illa referre Rursus, et insomnes noto sermone morari.