CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1717909 in documento zamagna-b-odyssea.xml

LIBER UNDECIMUS. Postquam contigimus vicini litoris oram, Continuo in resonas puppim deduximus undas Malum attollentes maloque haerentia vela: Egimus et pecudes intro, lacrimisque madentes Suspensique animum simul ipsi ascendimus. auris Mollibus aspirans a puppi ventus euntes Prosequitur, flatuque implet sinuata secundo Carbasa, et auricomae crebrescit munere Circes. Hinc positis placidi circum consedimus armis, Dum navim rectorque simul ventusque ferebant 10 Tota luce cito sulcantem caerula rostro. Mox simul hesperium subiit sol aureus amnem, Jam tenebris late sparsis devecta per altum Oceanum tuto consedit litore puppis. Cimmerii heic habitant, densa caligine semper Et nebulis gens mersa: haud illos aspicit unquam Sol radiis, nec celsa petit quum sidera curru, Ad terram nec vertit equos quum rursus ab axe, At semper fuscis nox atra supervolat alis. Litus ibi in siccum subducta e gurgite navi, 20 Extractoque grege, oceani labentis ad aestum Tendimus, et cursu petimus loca jussa sub amne Adversum per iter. tenet atri velleris agnam Arjete cum sacro Perimedes Eurylochusque In medio; ipse autem stricto mucrone sub ima Ad cubitum hinc atque hinc fossam tellure cavavi. Manibus hanc circum cunctis libamina fudi Mixto melle prius, dein dulci nectare bacchi, Tum lymphis de fonte, super cerealia spargens Dona manu frugesque sacras. hinc multa precatus 30 Promisique redux vovique silentibus umbris In patria sterilem praestanti corpore vaccam, Ingentemque pyram cumulatam rebus opimis; Tiresiae vero nigranti vellere totum, Pulcrior in nostris aries qui saltubus errat. Verum ubi finieram manes in vota vocare Supplicibus dictis, fossam super ense corusco Colla ovium ferii. fluit ater vulnere sanguis, Atque erebi e latebris imi ruit excita turba, Matres, atque viri, seniumque imbelle, puellaeque 40 Innuptae fato tristes et caede recenti: Multi etiam in bello transfixi pectora telis Magnanimi heroës calido sparsa arma tenentes Sanguine adhuc. omnes magno stridore ruebant Effusi ad fossam: subitus mihi pallida tinxit Ora timor, steteruntque horrenti in vertice crines. Tum celerans ovibus mactatis tergora jussi Deripere et sacris imponere viscera flammis, Votaque ferre diis caeloque ereboque potenti Persephone, et stygio regi, cui tartara parent 50 Umbrarumque domus. stricto non immemor ense Interea imbellem vetui succedere turbam Sanguinis ad rivum, thebani oracula vatis Dum peterem, placidusque idem consulta referrem. Prima mihi ante alias Elpenoris adstitit umbra Nondum etiam tumulo composti: namque verendae Sedibus in Circes inhumatum liquimus ante Infletumque, aliis distracti pectora curis. Illum ego quum vidi, sortem miseratus acerbam, Sic prior aggredior: quae te via duxit in orcum 60 Elpenor miserande? prior pedes ipse subisti, Quam navi devectus ego. sic fatus: at ille Excipit illacrimans: me laevi numinis ira Corripuir Laërtiade, visque improba vini. Namque oblitus, humi recubans ut forte jacebam, Scalarum inniti gradibus, de culmine tecti Praecipitans alto cecidi: gravis impete cervix Ossibus infractis humero collapsa pependit, Atque anima haec stygio petiit loca subdita regi. Nunc ego te cupidos per amatae conjugis ignes,70 Per genitorem oro, per spes et gaudia cari Telemachi, solus patria qui ludit in aula, (Rursum etenim, postquam vises Plutonia regna, Excipiet reducem tellus Aeaea,) ibi nostri Te subeat jam cura, memor patiare nec ossa Heu miseri tumuloque diu lacrimisque carere, Numine sim laeso ne fors tibi caussa doloris. Injice me flammis, oro, meaque omnia pone Arma rogo, tumulumque aggesta in litore terra Exstrue mansurum, famam venientibus annis. 80 Haec mihi tu persolve, et remum in mole sepulcri, Caerula quo vivus torquebam, desuper adde. Dixerat; illi autem breviter: tibi redditus ipse Omnia perficiam, dixi, solvamque sepulto. Hаc vice sermonum trahimus dum tempora maesti, Ipse quidem residens ad rivum sanguinis, ille Parte alia multis nequidquam vocibus instans; Ecce mihi ante oculos carae subit umbra parentis, Magnanimi Autolyci clarum genus Anticlea, Quam vivam Iliacas liqui digressus ad oras. 90 Hanc tum forte videns flevique et tactus amore Indolui: non ante tamen sum passus eamdem, Sanguinis ad sacri dulcem succedere potum, Quam se Tiresias ageret consulta daturus. Jamque aderat vates, et dextra sceptra tenebat Aurea, meque ultro agnoscens: quae caussa subegit Linquere, ait, solis jucundum lumen et auras, Ut stygias erebi sedes, loca turbida, adires? Quin isthinc absiste, et vagina indue ferrum Fulmineum, ut sacro saturatus sanguine pandam 100 Vera tibi. dixit, subitoque, ubi vidit acutum Me gladium posuisse manu, successit ad haustus Impiger, et fatis demum sic ora resolvit. In patriam reditum tu dulcem quaeris, Ulysseu, Quem tibi difficilem statuet deus: haud ego namque Iram posse reor te magnam fallere regis Aequorei; tibi semper atrox odia aspera contra Suscitat, et rapto gnati pro lumine saevit. Sed tamen et multos per casus litora carae Tangere post dabitur patriae, modo parcere praedae 110 Tuque, tuique velint, ubi primum elapsus ab undis Trinacriae curvo religabis in aggere puppim, Pascentesque boves armentaque pinguia cernes Solis, inexstincta lustrans qui lampade terras Cuncta videt novitque pater. servare nefanda Hos fuerit si cura sacros a caede juvencos, Sic quoque spes Ithacae vobis: sin laeserit ullus, Tum certum exitium sociis navique futurum Edico. tuque ipse licet fata ultima vites, At miser heu sero venies, indigna tuorum 120 Funera perpessus, numero super unus ab omni, Auxilii navisque alienae atque artis egenus. Aspicies vero celsa intra tecta domorum Jamdudum assuetos juvenes tua perdere luxu Omnia, dum fidum tentant pervertere donis Conjugis optatae pectus: mox digna rependes Supplicia, atque ultor merita vim caede piabis. At simul ac sontem turbam demiseris orco, Sive dolo furtim, seu pugna aggressus aperta, Accipiens habilem tum laevi ex abjete remum 130 Vade age, dum venias populos procul actus ad illos, Qui freta, qui dulcem fugiunt salis ore saporem, Nec pictas videre rates, nec remigis usum Caerula findentis, volucris velut aethera findit. Nunc etiam te signa, animos adverte, docebo: Obvius adverso veniens quum forte viator Ferre abiegna humeris te dicet fortibus arma; Ventilat ad zephyrum jactas queis messor aristas; Heic remum defige solo, caesoque juvenco Neptunum pinguique sue veneratus et agno 140 Ad patrios concede lares, atque omnibus una Caelicolis fer sacra libens: post funus ab undis Adveniet tibi Parca ferens, quum longa senectus Canitie placida confectum cernet, et omnes Otia te circum peragent felicia gentes: Haec te certa manent, fatorum hic vertitur ordo. Dixerat. huic autem contra: stant omnia, dixi, Tiresia, imperiis haec divum et numine fixa. Nunc alia o referas, oro: jam luce carentis Heic video nostrae simulacrum adstare parentis: 150 Ipsa tacet propiorque sedens nec cernere gnatum Sustinet heu contra, notas nec reddere voces; Dic age, quo prolem valeat cognoscere pacto? Talia quaerenti vates, sic ore vicissim Dicta refert: non te per longa exorsa tenebo, At cupido dicam. quaecumque accedere sacros Sanguinis ad latices simulacra carentia luce Siveris, illa tibi referent resрonsа petenti; Quaeque abiges, ibunt nequidquam muta sub umbras. Sic dicens nigri subiit tecta horrida Ditis 160 Tiresiae levis umbra, haec postquam oracula fudit. Ast ego, dum veniat mater, fusumque cruorem Ebibat, opperior cupidus. quo protinus hausto Agnovit sobolem lacrimans, ac talibus infit: Quae vivum te, gnate, vices, quae fata tulerunt In leti sine luce domos, atque invia vivis Litora? circum obeunt lymphis torrentibus amnes, Oceanusque sinu vasto, quem vincere cursu Non vis ulla pedum valeat; vix fortia possunt Velivolae hos fluctus transmittere texta cаrinаe. 170 Redditus an Phrygiis nunc primum a finibus errans Cum navi sociisque venis post tempore longo, Necdum Ithaca, necdum formosa conjuge visa? Dixerat: illi autem retuli. vis aspera cogit O genitrix me regna nigri Plutonis adire Tiresiae manes scitatum umbramque potentem. Nondum etenim tetigi delapsus Achaeidis arva, Aut fines vidi nostros, maria omnia circum Actus, ad Iliacos ex quo victricia campos Arma tuli primum gemini bellator Atridae. 180 Verum age fare mihi, quo mors tua funere clausit Lumina in aeternam noctem? num tabida morbi Edomuit te longa lues, an laeta sagittis Ipsa suis miseram stravit jaculata Diana? Quid genitor? quid gnatus agit? stat pristina fama, Imperiumque illis nostrum? vel fortior alter Sceptra tenet me jam ratus atro funere mersum? Dic quoque consilium, dic nostrae conjugis artes: Cum puerone manet, sedesque et salva tuetur Omnia, an abrepta jam quisquam gaudet Achivum? 190 Vix ea fatus eram, genitrix quum talia rursum Voce refert: manet illa tibi, manet icta dolore Corda gravi, curisque ingentibus aestuat aegra Semper, et assiduo corrumpit lumina fletu. Nondum ullus tua sceptra tenet: tranquillus at altis In lucis festosque dies in honore deorum Natus agit, sociosque inter convivia curat Digna viro, judex populis qui jura ministrat: Omnes namque vocant. genitor tuus urbe relicta Sola tenet procul arva; neque illi strata cubili 200 Mollia, nec pictae sunt tonso vellere vestes. Ipse hyeme in gelida famulantum more prope ignem In cinere accumbit sordentem indutus amictum; At quum aestas fervet gravidoque virens autumno Ridet ager, qua se tulerit per consita cumque Vitibus arva, torum dant illi ex arbore lapsa Et folia et frondes. ibi cura oppressus acerba Moeret, et assiduo luctu te, gnate, tuumque Exitium queritur lacrimans, duraque senecta Insuper heu premitur, quae me quoque funere mersit. 210 Nam neque me telo numquam fallente Diana Perculit in domibus jaculata, nec aspera morbi Corripuit vis ulla, artus quae virus in aegros Insinuans tenuem potuisset solvere vitam; Sed me cura tui, tua virtus maxima, Ulysseu, Et pietas erepta has me duxere sub umbras Exstinctam. sic illa gemens dicebat: at ipse Nequidquam volui matris comprendere manes, Conatusque manus ter collo imponere circum, Ter vacuas elapsa manus effugit imago 220 Par umbrae somnoque levi: meque acrior imo Cepit corde dolor, tali et sum voce loquutus. Quo genitrix me cara fugis? ne subtrahe nostris Te manibus; circum liceat dare brachia et orci Ipsius in latebris, luctuque explere dolorem. Anne mihi fallax umbram hanc Proserpina misit; Quo magis aegrescens dolor imo in pectore gliscat? Sic ego: quum mater. non te Proserpina, gnate Heu miser ante alios, vana sub imagine ludit: Haec homines sed forma manet, quum spiritus artus 230 Deserit. haud etenim salientes sanguine venae, Ossibus aut haerent nervi: vis ignea molem Corpoream absumit, simul ac nos vita reliquit; Ast anima in tenues somno par evolat auras. Quin age post lucem repetens atque omnia servans Dicta redux eadem nuptae narrare memento. Talia nos inter; subito sese obtulit agmen Quum mihi femineum (nam claro e sanguine nymphas Innuptas Hecate nuptasque emiserat una) Et circum affusum properabat sanguine pasci. 240 At mihi scitari tum quamque accensa cupido, Eductoque iterum ferro simul undique fusas Stat potu prohibere. ita cunctae ex ordine adibant, Narrabatque suam mihi quaeque ab origine gentem. Heic prior accessit forma pulcherrima Tyro Magnanimum jactans patrem Salmonea, et almo Aeolidae quondam Crethei dignata cubili, Mollibus in ripis assueta et margine Enipei Ludere propter aquas, quo non formosior alter In mare purpureum per campos labitur amnis. 250 Huic deus, aequoreas nutu qui temperat undas, Assimilis, resoni prope fluminis ostia nymphae Accubuit. stetit unda fluens, curvataque montis In faciem texitque deum nymphamque sub amne Virginea exutam zona pressamque sopore. At deus interea perfecto laetus amore Accepitque manum placidoque haec addidit ore. Munere laeta meo jam gaude o candida nympha; Nam paries claram revoluto temporis orbe Progeniem: numquam di spe fraudantur inani:260 Sit prolis tibi cura. vale o dilecta, neque ulli Prodens facta refer; si nescis, magnus aquarum Rector ego. dixit, subiitque undantia ponti Caerula: at illa gravis Pelian et Nelea partu Edidit, a magno sortitos regna Tonante Scilicet imperiumque ambos: ille almam Iaolcum Dives opum coluit, Pylias hic sedit ad oras. Ipsa etiam Cretheo peperss fortemque Phereta, Aesonaque, et volucrum domitorem Amythaona equorum. Post hanc Asopi genus alto a sanguine vidi 270 Antiopen, quae mixta Jovi duo germina fratres Protulit insignes animis, Amphiona dium, Et Zethum; primi quondam qui celsa locarunt Moenia Thebarum, cinxere atque arcibus urbem Impositis; neque enim quamquam acri robore freti Sat poterant arcere altis sine turribus hostem. Vidi etiam Alcmenam junctam Amphitryoni hymenaeis, Indomiti Alcidae matrem, quem semine cretum Aetherio furtim genuit complexa Tonantem. Dein Megaram forti natam genitore Creonte 280 Herculis invicti nuptam. vidi quoque matrem Oedipodis miseri, flavam crines Epicastam, Ausa nefas quae triste, animi correpta furore, Ipsa suo nupsit gnato. dedit ille parentem Heu miserum leto ignarus, thalamoque potitus Materno implevit subitis terroribus urbem. Tum scelerum infelix furiis agitatus habebat Imperium Thebis, Cadmaeaque regna premebat Caelicolum fato tristi. Plutonis at ipsa Claustra adiit, trabibus sibi nectens funus ab altis 290 Acta dolore gravi, gnatoque exstincta reliquit Supplicia, ultrices matrum quot Erynnies addunt. Nec non et Chlorin formae praestantis honore Eximiam aspexi: qua visa captus, haberet Neleus ut sociam, dedit auri ingentia dona, Iasidae minimam gnatarum Amphionis. ille Orchomenum tenuit Minyei fontis ad undam; Ipsa Pylo regnavit, ubi almae lucis in auras Nestoraque Chromiumque Periclymenumque superbum Progenuit, curamque super te, pulcra, futuram 300 Finitimis late, Pero. sed jungere nulli Sustinuit Neleus, lata nisi fronte juvencos Egerit Iphicli stabulis e fortibus idem Indomitos. solus quos vates inclitus olli Pollicitus, fidens animi, contraria sensit Fata deum, vigilum vim duram et vincula passus. Mox tamen exactis quum mensibus integer annus Aetherium complevit iter, volventibus horis; Tum demum Iphiclus fata ipsum certa canentem Solvit, et altisoni nutu Jovis omnia versa. 310 Ecce autem insignis facie se Leda ferebat Tyndarei conjux, genitrix tua, Castor equorum O domitor, pugilumque ferox certamine Pollux. Ipsa etiam nigrae terrae intra viscera vobis Ab Jove partus honos, alterno ut tempore vita Gaudeat hic, fatique ultro vim sentiat alter, Inque vicem superum caelesti luce fruatur. Post et belligero nuptam Iphimedian Aloëo Cernere erat, pelagi domino quae mixta supremo Edidit, angusti cepit quos terminus aevi, 320 Caelicolis Otumque parem, clarumque Ephialtem, Omnibus, alma tulit quos terra, et mole priores Et pulcro aspectu post fulmineum Oriona. Vix etenim nonum tulerat sol aureus annum, Jamque novem cubitos lata se mole ferebant, Ac totidem longis aequabant jugera membris. Ausi etiam superos inimica in bella vocare, Armaque, et horrisona mortem cum caede minari, Stellifero magnum sunt Ossam imponere Olympo, Scilicet et celso conati Pelion Ossae 330 Addere frondosum, caelique assurgere in arcem. Fors quoque, si vires melior pubentibus aetas Aucta dabat, votoque forent ausoque potiti. Sed peperit Latona Jovi quem candida gnatum, Perdidit Arcitenens prius ambos, flore juventus Ornaret quam prima genas, et spargeret ora. Heic Phoedram, Procrinque etiam, pulcramque Ariadnam Minois vidi sobolem, quam finibus olim Gnossiacis Theseus dites abduxit Athenas, Nec potuit perferre; illam nam diva Triformis 340 Irrigua in Dia tenuit, tibi munus, Iacche, Nempe parans, precibus non frustra in vota vocata. Maeramque, Clymenamque super, moestamque Eriphylen, Aurea pro caro cepit quae conjuge dona, Vidi ego tunc residens. at non quascumque videre Contigit, has possim referens comprendere cunctas, Magnanimum heroum gnatas thalamumque sequutas; Praecipitans namque atra polo nox cederet ante. Et me prona monent jam sidera carpere somnos Sive heic, seu potius curvatae ad transtra carinae 350 Cum sociis: stet cura mei Phaeacibus et dīs. Finierat: pressoque omnes intenta tenebant Ora sono, rerumque nova dulcedine capti Sedibus haerebant tacitis; quum candida coepit Sic regina: quis hic, cives, quantusque videtur? Quem sese ore gerens, quam forti robore, et aequo Consilio? meus hospes erit, nec parva sequetur Gloria vos etiam. proin hinc dimittere tantum Ne properate viri, neu parce munera egenti Usque adeo vos ferte, quibus vis plurima rerum 360 Divite sub tecto superum jacet abdita dono. Talibus illa: heros dicentem excepit Echeneus Phaeacum proceres inter jam maximus aevo. Non haec, o socii, vobis sine mente loquuta Est adeo regina; omnes quin dicta sequamur, Si probet Alcinous: namque ipsius omnia pendent Imperiis. dixit senior, cui talia subdit Alcinous: nec vos aliter fas velle, nec ipse Perpetiar contra, dum sceptra haec vivus habebo. Nec minus heic hospes, quamquam citus optet abire, 370 Sustineat tamen ille, polo dum crastina reddat Exoriens Aurora diem, perfectaque dona Constituam tum rite viro: delecta juventus Auspiciis properata meis iter omne parabit. Non plura Alcinous. tum sic exorsus Ulysses: O rex, o populo longe clarissime in omni Alcinoë, heic etiam lentum si forte morari Jusseris, exactis dum mensibus integer annus Effluat, auxiliumque parans et ditia cogens Dona mihi, et vellem et reduci magis utile multo 380 Id foret. ad patrias quanto ipse opulentior oras Nam veniam, tanto redeuntem et laetius omnes Excipient, et major erit mihi fama per urbem. Atque heic Alcinous: non te, jam mitte, vereri, O sate Laërta, mendacemque arguat ullus, Fallacemque putet; quales fert maxima sparsos Terra viros capto referentes somnia vulgo, Vanaque fingentes subitae mendacia famae. Rebus inest dictisque tibi sua forma, nec aequa Degenerem mens ipsa notat. tu fata Pelasgum, 390 Atque tuos, vates retulisti ut carmine, casus, Fortunasque omnes. quin o mihi fare roganti, Si quem etiam ex illis, qui quondam ad Pergama tecum Pugnarunt, fatoque illic cecidere supremo, Videris: haec nimium nox longa, et tempora somni Haud prohibent fari: perge o miranda referre. Usque sub Aurorae roseum Titanidis ortum Heic adero, si dura velis tua dicere fata, Erroresque vagos. haec ille; at rursus Ulysses: Alcinoë o, dixit, sunt et sua tempora verbis, 400 Sunt molli et somno pariter: quod si juvat ista Longius, et nondum pertaesum audire, recusem Invidus haud alios sociorum edicere casus, Majoresque etiam luctus. namque arma tulere Iliacis postquam campis, jam Marte soluti, Femineo periere astu vitamque dedere. Interea hac illac tenues Proserpina manes Nympharum ut sparsit, moerens Agamemnonis umbra Adstitit: hunc circa dextra laevaque frequentes Ibant, Aegisthi qui jam cecidere sub aula. 410 Me subito agnovit, quum sese proluit haustu Sanguinis, et multum lacrimans mihi languida frustra Brachia in amplexus protendit: nulla volentem Vis sequitur, solitusque vigor jam deficit artus, Qui fuerat quondam misero, dum vita manebat. Ipse etiam ut vidi, casu concussus amici Demisi lacrimas, fudique has pectore voces: O Atreo generate Agamemnon inclite regum, Horrida quo leti domuit te funere Parca? Obruit an pelago convolvens aequora saevo 420 Turbine Neptunus, nimbisque furentibus austro? An longis aggressa virum gens effera terris Vastantem raptosque greges, armentaque agentem; Pro dulci aut stravit pugnantem conjuge et urbis Moenibus? ille mihi quaerenti talia contra Reddidit: heu miserum nec me deus aequore mersit Corripiens subito ventorum turbine pontum, Saeva nec ignotis captum gens stravit in oris; Sed me, molitusque dolos Aegisthus et atrum Flagitum dira cum conjuge, in alta vocatum 430 Limina et exceptum dapibus, ceu plena juvencum Ad stabula, occidit. fors haec me funere terris Eripuit: circum sociorum densa cadebant Corpora, setigeri velut apri ad sacra deorum, Sollemnesque dapes, aut vincla jugalia regum. Insidiis vero captos, aut horrida miscet Praelia quum Mavors, vidisti occumbere multos Saepe viros; tamen illa tibi miseranda fuisset Ante alias caedes, quum corpora strata videres Crateras mensasque inter per tecta jacere 440 Undique, et effuso sedes undare cruore. Quin et Priamidis Cassandrae heu perditus hausi Verba, Clytemnestrae manibus dum caesa doleret Me super; ultricesque manus attollere frustra Ense furens ipsa tentavi in morte. sed illa Protinus effugit, nec labra informia leto Improba, nec voluit componere lumina dextra. Usque adeo nil terra tulit crudelius ira Feminea, si forte nefas admiserit ulla, Quale, suo caedem moliri aggressa marito, 450 Ausa est illa scelus. demens ego rebar adire Jucundus gnatisque simul famulisque penates Egregia at conjux scelus exitiale fovebat Dedecorans se labe, simul genus omne futurum Femineum: nulli post illam credere tutum, Quamquam eadem sit digna. haec ille ut fatus ab ore est: Heu! quantum Atridas, dixi, Jovis ira fatigat Femineo scelere invisos! jamque ante Lacaenae Occidimus furiis Helenae tot millia in armis; Saeva Clytemnestrae te nunc perjuria et ipsum 460 His mersere malis. nec plura his fatus: at ille Excipit. atque ideo nec tu placabilis, inquit, Sis generi infido, mentis neve omnia credas Consilia, aut si quid prodas, pars maxima semper Deliteat. saevo sed non tibi conjugis astu Pernicies metuenda: alios in pectore mores Penelope, servatque piam sine crimine mentem. Illa quidem nobis in dura ruentibus arma Nupta relicta nova est; pendebat ab ubere matri Parvulus, heroum qui nunc fors agmine felix 470 Assidet in medio: pater ipsum ante ora videbit Laetus, et ille suo reduci dabit oscula patri. At mea nec gnati vultu me lumina saltem Passa explere mei est; prius atro vulnere namque Perdidit incautum. tu vero haec pectore conde Dicta tuo servaque memor: clam litore navim In patrio, non siste palam; quippe omnia plena Insidiis, nec tuta satis jam femina cuiquam. Dic age et audieris num qua fors vivere gnatum Parte meum, Orchomeno in diti, Pyliasque per oras, 480 Aut etiam in Sparta fraternae ad limina sedis? Nondum etenim dius terris decessit Orestes. Dixerat. huic breviter: quid talia poscis, Atrida, Ignarum, vivatne haeres tibi carus Orestes, An periit? dictis haud fas me fingere vana. Hаc vice sermonum dum sede moramur in una Solliciti ac tenero spargentes lumina fletu; Ingens ante oculos Pelidae venit Achillei, Et Patrocli, Antilochique simul sine viribus umbra, Ajacisque, ibat cunctis qui major Achivis, 490 Et, post Aeacidem, formoso insigior ore. Heic fatus ut Peleo veterem cognovit amicum, Ingemuit lacrimans, tristique haec addidit ore: O vafer et rerum mirande inventor, Ulysseu, Infelix, quid adhuc animo tibi restat inausum? Qua tristem nunc arte Erebum, loca luce carentum, Umbrarumque domos, potuisti vivus adire? Cui refero: o Peleo generate, o lumen Achivum Aeacida, vatis quaesitum oracula veni Tiresiae, si forte viam mihi denique monstret, 500 Deveniam properans Ithacae qua salvus ad oras. Nondum ego nam vidi devectus Achaeida, necdum Tellurem tetigi nostram jactatus acerbis Usque malis. at tu felicior omnibus anteis, Qui fuerunt, et qui venient labentibus annis. Scilicet et vivus divum es dignatus honore, Et nunc magna tui sub terris regnat imago Imperium umbrarum retinens; ne dura querare Propterea tu fata dolens, quae talia postquam Edideram, graviter suspirans ille reponit: 510 Ne vero exstinctum solare, o fortis Ulysseu; Malim ego vel tenui ductus mercede colonus Pauperis ad nutum domini nunc degere vitam, Quam regere imperio heic populos tellure sub ima Sceptra tenens. potius memorans mihi fortia gnati Facta refer, primosne inter acer in hostem? Dic quoque, si qua tuas Pelei genitoris ad aures Pervenit fors fama; regit num clarus honore Myrmidonas ditem per Phthiam atque Hellada; an ipsum Despiciunt senio vix languida membra trahentem? 520 Non ego namque adsum rutili sub lumine solis, Qualis eram quondam, quum circum Pergama Teucrūm Agmina caedebam pro caris miles Achivis. In patria nunc ipse domo si talis adessem, Haec eadem illorum jam dextra retunderet ausus, Qui violant, raptisque arcent ab honoribus ipsum. Dixerat. illi autem retuli sic orsa vicissim. Nulla quidem Pelei generosi venit ad aures; Fama meas: cupido dicam tamen inclita gnati Facta Neoptolemi, referamque ex ordine casus. 530 Illum ego nam cur vis Nerei per caerula duxi Navibus e Scyro victricia ad arma Pelasgum. Atque ubi concilii Trojae sub moenibus altae Tempus erat, semper primus dicebat, aberrans Haud umquam sermone gravi: Neleïus illi Nestor egoque, pares visi contendere soli. At quoties ferro cernebant praelia Graji, Millibus haud ille in mediis, turbaque manebat; Sed longe antevolans, nulli virtute secundus Bellator, passim tollebat caedis acervos. 540 Haud autem numero possim comprendere, et omnem, Quam dederit leto pugnans, evolvere turbam. Eurypilus scit Telephides quo turbine ferrum Torqueat, et circum late socia agmina strata. Cetaeūm, propter nympharum munera; cunctis Memnona post dium se pulchrior ille ferebat. Praeterea ingentem Danai, quem struxit Epeus, Ascendere ut equum (fuerat mihi tradita cura Et caecos aperire dolos et claudere rursum;) Tunc alii proceres tergebant humida fletu 550 Lumina, et informes trepidabant omnibus artus. Ast illum haud umquam pallentem corpore vidi Tergentemque genis lacrimas. quin saepe rogabat, Ut sinerem jam corpus equo demittere saltu, Fulmineum stringens ensem, hastamque coruscans Aere gravem, Phrygiaeque intentans funera genti. Mox ubi jam Priami celsam populavimus urbem Multa ferens ratibus captivae munera praedae, Incolumis cessit, non umquam aut eminus ictus, Cominus aut ferro laesus, quod saepe videmus, 560 Fervet ubi Mavors permixta in caede virorum Sanguineus. dixi; subitoque aversus abivit Aeacides longo per prata virentia gressu Incedens, gnati laetus praestantibus orsis. Hinc aliae accessere animae, graviterque gementes Narrarunt mihi quaeque suas ex ordine curas. Solus torva tuens longe Telamonius Ajax Stabat, adhuc tristi servans in mente repostum Judicium, quo victor ego Vulcania quondam Arma tuli, magnum spoliati munus Achillei 570 Praeripiens olli. genitrix Thetis ipsa locarat In medio ad naves; lecti sufragia Troës Certa dabant, virgoque sedens Tritonia judex. O numquam tali certamine victor abissem, Quod propter nunc terra premit caput invida tanti Ajacis, formaque omnes superantis, et actis Grandibus, excepto Pelidae corpore Achillis. Quem tum ego compellans dictis affabar amicis: Siccine et exstinctus veteres in pectore volvis Irarum flammas, arma es fatalia necdum 580 Oblitus, statuere dii quae tristia Grajis? Tale etenim periit columen. te propter Achivi Non minus ac propter Pelidae funus adempti Lugemus moesti; nec luctus altera tanti Caussa, nisi iratus graviter Saturnius odit Quod Danaos; ille haec tibi tristia fata paravit. Huc age jam nostrasque audi, rex inclite, voces O propior, rabidosque domans in pectore motus Comprime, sic fanti contra nihil ille; sed atri Turbidus horrentes Erebi discessit ad umbras, 590 Unde etiam alterna me fors ad jurgia voce Excisset: gliscens at contra in corde voluntas Tunc alios monuit venientum noscere vultus. Heic vidi Minoa satum Jove, sceptra tenentem, Et solio innixum dantem pia jura vocatis Gentibus: harum aliae caussas longo ordine dicunt Sedibus acclines; aliae stant agmine denso, Vastaque moerentes Ditis penetralia complent. Heic etiam vidi captas et Oriona lyncas Ducentem, praedamque humeris per prata ferentem Florea, quam solis errans in montibus ante Straverat: in manibus stat clava ex aere rigenti. Praeterea et Tityon vidi telluris alumnum Omniparae, cui vasta novem per jugera corpus Tenditur. immanes hinc atque hinc viscera rostris Vulturii assidue tendunt, penetrantque sub altum Ungue jecur: nequit ille manu depellere pestem Supplicia expendens, caram violare Tonanti Latonam aggressus, dum Pythia templa petebat Sola per umbrosi Panopaei halantia prata. 610 Tantalus heic aderat, curaque exercitus acri Stabat in amne. illi mento tenus unda fluebat Poturo jam jamque, sitim atque explere paranti, Nequidquam. quoties namque ora admoveratundis Aridus, inviso toties fugiebat hiatu Unda absorpta: pedes circa telluris imago Nigra videbatur, siccoque arebat in alveo Fontibus ereptis ultrici a numinis ira. Desuper at ramis felicibus imminet arbos Punica, secundaeque piri, malique valentes,620 Et ficus, oleaeque: sui stant arbose foetus Quos ubi tentabat senior decerpere palmis, Nubiferas alte ventus jactabat in auras. Nec procul infelix visus mihi Sisyphus ipse Saxum immane manu gestans curvatus utraque Connixisque humeris pedibusque ascendere „ascendeee“ certans Montis iter: summo mox idem in vertice frustra Ut steterat jam jamque, aversa e parte Crataeis; Impulit. ingenti praeceps mons improbus actu Volvitur in campos; ille instat, et omnia sudor 630 Membra rigat, supraque caput stat pulvere nimbus. Post etiam vana vidi sub imagine formam Herculis; ipse autem superis convivia regnis Laetus agit, pulchramque fovet complexibus Heben, Aurea quam Juno regi est enixa deorum. Hunc circa umbrarum strepitus, ceu rauca volantum Agmina quum resonant: multa caligine tectus Ille tenet nudumque arcum, nervoque sagittam Tendit acerba tuens semper, similisque minanti. Horridus ex humeris pendebat pectora circum 640 Balteus, inque auro variarum monstra ferarum Ursique, agrestesque apri, saevique leones, Pugnaeque insidiaeque neces et praelia stabant: Nil simile his umquam visum, nec talia quisquam Extuderit posthac fulgentia cingula signis. Isque ubi me cernens nigra cognovit in umbra, Ingemuit miserans, dulcique affatus amore est. O sate Laërta, rerum admirande repertor, Certe aliqua heu miserum fati sors improba versat Te quoque, me tenuit vivum quae dura sub auris.650 Altisono Jove natus eram; sed tristia saepe Multa tuli, ingrati semper parere coactus Imperiis domini, et caput objectare periclis. Huc quoque me quondam tracturum in vincula misit Dura canem; neque enim gravius certamine tali Scilicet ille aliud misero fore credidit ullum. Hunc rapui tamen ipse, atque atro e carcere traxi Mercurio monstrante viam et Tritonide diva. Dixit, et obscuri subiit penetralia Ditis: At non ipse abii. cupidum juvat usque morari, 660 Si qua alia heroum facies sese efferat Orco. Fors et vidissem, quos multum cernere avebam, Thesea, Pirithoumque, deorum germina clara; Murmure sed magno stridens prius adstitit agmen Umbrarum immensum. tum vero pallidus horror Corripuit metuentem, imo ne effundat Averno Gorgonei horrendam faciem Proserpina monstri. Ergo iter ad navim celero, jubeoque sodales Scandere, et excussos terris laxare rudentes. Considunt jussi transtris: fert gurgite puppim Oceani in vasto remis adnixa juventus, Mox etiam veniens optato flamine ventus.