CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1706517 in documento zamagna-b-odyssea.xml

Liber sextus Sic tacitam per noctem Ithacus recubabat agresti In tumulo curis somnoque oppressus. at alma Pallas adit Phaeacum alte surgentia tecta, Et populos, quondam latae qui vasta colebant Arva Hiperiae atris Cyclopibus undique clausi, Assuetique malas, haud aequo marte potentes, Ferre vices validis vicini incursibus hostis. Illos Nausithous veteri discedere sede Jussit, et in Scherien infesta e gente profectos Duxit, ubi magnis circumdedit arcibus urbem, 10 Divisitque agros ponens ingentia divis Templa, domosque viris. at fato ereptus ad umbras Cesserat infernas senior; sceptrumque regebat Alcinous tum cura deum, servator et aequi. Hujus adit claras virgo Tritonia sedes, Moliturque duci reditum. jamque ardua scandit Limina fulgentis thalami, quo nympha cubabat Praestanti assimilis formaque habituque deabus Nausicaë Alcinoi magni pulcherrima proles. Hinc atque hinc geminae, Charites queis munera formae 20 Addiderant, famulae stabant clausasque tenebant Nocte fores. sed diva, levis velut halitus aurae, Nulli visa intro subiit, capitique puellae Adstitit, egregii pelago mentita Dymantis Progeniem, aequaevas quam semper regia gnata Praecipuo socias inter dilexit amore: Omnia cui similis dea magna affata puellam est. Cur adeo cessas? cur te sic optima mater Lentam atque immemorem rerum tulit? en tibi pulcrae Neglectaeque jacent vestes, properatque hymenaeus 30 Laeta ferens jam dona, ipsam et splendescere tempus Te niveo ornatam cultu, similemque parare, Conjugis ad cari sedes quicumque sequentur. Hinc oritur laus certa, hominumque it fama per ora Didita, qua genitor gaudet, quaque optima mater. Quin simul ac radiis aurora retexerit orbem Loturae properemus: ego comes addita tecum Ipsa adero, curamque omnem partibor, ut una: Expedias mecum facili te nympha labore, Non etenim, mihi crede, diu sine conjuge virgo 40 Sedibus in patriis ludes; te prima juventus Jam petit, et cupidis in te suspirat ocellis, Verum age cornipedes geminos ad frena sub ortum Fac genitor currumque paret, qui mollia portet Cingulaque et peplos et diti pallia cultu. Sic potius decet ire, viam quam carpere longam Per campos pedibus: multum fons distat ab urbe. Haec ut fata dea est, petiit stellantis olympi Culmina, tranquillas perhibent ubi numina sedes Incolere. haud illic ventorum flamina gliscunt, 50 Haud pluviae incanaeve nives; at pura sereno Aura polo sine nube viget, circumque coruscat Lumine purpureo, qua laeta per otia vitam Caelicolae ducunt aeterna pace potiti. Illuc tum volucri fugiens per inania cursu Sese diva tulit, postquam est affata puellam, Aurora interea formosa in veste nitentem Nausicaam excivit. miratur somnia virgo, Egrediensque toro, sua visa parentibus ultro Nunciet ut caris, celerat per tecta domorum. 60 Haud mora; non longe nacta est utrumque. sedebat Ante focum fidis mater stipata ministris Puniceum versans contorto pollice vellus: At genitor tum forte suis a sedibus ibat Concilium in magnum tendens, quo sancta vocabant Jura patrum. stetit illa pedes genitoris ad ipsos, Et prior has voces pudibundo effudit ab ore. O genitor currumne vetas mihi ducier altum Ut lotura feram pulcras ad flumina vestes, Quae longo sordent jam tempore? scilicet ipsum 70 Te proceres inter primum consulta serentem Usque decet puro corpus circumdare amictu. Sunt tibi praeterea quini felicia gnati Germina, quorum alma gemini jam conjuge gaudent, Tres thalami expertes florent. hi vestibus omnes Ornarique novis cupiunt, semperque nitere Mollibus in choreis; mihi vero haec omnia curae. Sic fata est; nec enim pudor ipsam dicere sivit Plura, nec optatos patri memorare hymenaeos. Ille tamen novit latitantes pectore sensus, 80 Et sic pauca refert. non bigas, gnata, negabo, Non poscas quaecumque; i felix: alta ministri Ad juga cornipedes jungent, currumque parabunt. Haec dicens dat jussa viris. nec segnius illi Educuntque levem currum, lapsusque rotarum Subjiciunt, adduntque pares ad frena jugales. Illa autem e thalamo celerans velamina pulcra Extulit, imposuitque supra: cui sedula mater Apparat in calathis varias florentibus escas, Caprigenumque utrem spumanti nectare bacchi 90 Implet. jamque levem dum virgo ascendit in axem Palladiae succos oleae, queis molliat artus Ipsa suos comitumque, dat aptum munus in auro. Lora manu cepit virgo, lentoque flagello Increpuit bijugos. resonant longa atria circum Quadrupedante pedum strepitu, currusque citatus Fert positasque supra vestes, ipsamque puellam Haud solam; famulantum una nam turba sequuta est. Quae vitrei postquam venere ad fluminis undas Structa aderant ubi labra, ac puro affusus ab amne 100 Semper abundabat purgandis sordibus humor; Cornipedes solvere jugo, atque in pascua laetos: Propter aquas ripis egere virentibus. hinc et Accipiunt, tinguntque alto sub gurgite vestes Et scrobibus calcant in curvis: aemulus omnes Ardor agit, celerantque pares rapiuntque laborem. Mox ubi laverunt, sternunt ex ordine late Omnia arenosum subito per litus, ubi albos Spumea lambebat resoni maris unda lapillos. Nec minus ipsae etiam juvenilia corpora lotae 110 Perfusaeque oleo vicinae in margine ripae Gramineo accumbunt epulis, dum candida texta Siccantur Phoebi rutilo tepefacta calore. Quin et pulsa fames postquam est, redimicula ponunt, Contenduntque pila: media nitet agmine, et alte Nausicaa ingeminat numeroso carmen ab ore. Qualis ubi incedit montes Dyctinna per altos, Seu juga Taygeti super ardua, sive Erimanthi Tela manu spargens, cervosque assueta fugaces Damarumque sequi turmas; agrestia circum 120 Numina ludentes glomerantur Oreades una, Exercentque choros; Latonaque pectore gaudet Illa deas gradiens et pulcro vertice supra Et fronte est, habituque omnes insignior una It socias inter; talem se laeta ferebat Per medias; tali virgo praestabat honore. Sed bijugos reditura domum quum jungere curru, Et legere apricum per litus texta parabat, Diva novas animum Tritonia vertit ad artes, Excitus ut somno nympham Laërtius heros 130 Aspiciat, quae celsa illum sub moenia ducat. Jamque levem regina pilam dum jactat ad unam E sociis, pila missa voalns haud pertulit ictum, Irrita sed cecidit spumanti in vortice. at illae Clamavere altum; clamore excitus Ulysses Exsiluit, trepidoque sedens haec pectore secum. Hei mihi quas gentes quae veni ad litora vectus; Barbara num regio haec fera corda ignaraque recti Servat; an hospitibus parcit, superosque veretur? Ut mihi nympharum subito vox impulit aures, 140 Nympharum, montana colunt quae culmina, quaeque Flumina amant fontesque et stagna virentia musco. Fors homines etiam, fors juxta heic moenia gentis: Quidquid erit, tentabo oculis ultro omnia lustrans. Haec ait, arbuteoque levat sua membra cubili, Frondentemque rapit viridanti ex arbore ramum, Quo pubemque regit circum omnem atque ilia nudus, Ingrediturque. leo veluti quum magnum et imbres Et ventos perpessus atrox ruit; igneaque intus Lumina stant; pecudes contra armentaque densa 150 Cervorumve boumve, nec acri turbidus ira, (Suadet enim vesana fames) irrumpere parcit In stabula, et clausis tentare in ovilibus agnos. Haud aliter nudus (vis namque extrema jubebat) Virginibus mediis heros se inferre parabat. Jamque sale ut foedos horrens apparuit artus, Continuo trepidae summis per gramina ripis Diffugere omnes: tantum unа haud territa gnata Restitit Alcinoi, cui mentem bellica virgo Firmarat, solvens turpi formidine pectus. 160 Illa immota stetit contra: turbatus at heros Haesit inops dubiusque animi, genibusne prehensis Virginis exoret pacem progressus, an ipsam Eminus aggrediens dictis, et pectora blandus Mollia demulcens tentet prece, ad urbis ut alta Moenia demonstretque viam, nudataque membra Veste tegat? potior dubio sententia visa, Longius abstantem sua nympham in vota vocare, Ne, dum genva capit, fors saeviat aspera tactu. Tum sic blandiloquo supplex est orsus ab ore. 170 Adsis o, facilisque leves quaecumque laborem Sive dea, o virgo, seu nostri sanguinis una: Si dea; nata Jovis certe es Latonia Phoebe, Cui similis vultuque habituque incedis honesto. Sin genus es nostrum terraeque nigrantis alumna, O ter felices, qui te genuere parentes; Felices etiam fratres, queis dulcia semper Gaudia pertentant animos te propter eamdem, Aspiciunt quum tale choris florescere germen! Ante alios tamen ille omnes felicior unus, 180 Qui te dives opum sua quondam ad limina ducet Muneribus victam. nam talem e sanguine nostro Non nympham, non ipse virum vidi: occupat ergo Mirantem stupor, et raptis vix sensibus hisco: Tale erat in Delo, quod vidi ad Apollinis aram Formosum tenerae germen juvenescere palmae; Namque illuc magna quondam comitante caterva Accessi, peterem quum Dardana tecta, futura Exitium mihi triste. utque illa in imagine fixus Obstupui siluique diu; (nam nulla per agros 190 Creverat huic similis ramis felicibus arbos; ) Sic miror te nympha simul stupeoque, nec ora Sustineo tua ferre, aut genva attingere supplex. Me vero fera fata premunt: hesternus ab undis Huc ego bisdenas post luces denique fugi Jactatus pelago nimbisque furentibus usque; Insula ab Ogygia: tandem his deus appulit oris, Heic quoque fors iterum clades ut saeva fatiget Immeritum. neque enim credo pia numina ponent Exitiis finem, sed multa prioribus addent. 200 Ergo oro miserere: mihi tu prima salutis Spes misero ostensa, ac primam te in vota vocavi Post tantas pelagique minas caelique procellas Omnibus heic errans ignotus. moenia gentis Ipsa doce o facilis regina, ipsa indue egentem, Huc veniens lacerum si quod male tegmen habebas. Di vero tribuant, quaecumque in pectore servas Vota tuo, sponsum gnatosque et munera pacis Unanimae: neque enim donum praestantius ullum, Quam quum tranquillos concordi mente penates 210 Femina virque regunt. tristi dolet improba turba Invidia, contra cari laetantur amici, Primaque conjugibus venit ipsis gloria famae. Talibus orabat supplex, quum talia virgo: Haud equidem arguerim tua dicta, animumque sagacem Hospes, ait. sed enim celsi dominator olympi Ipse suas partitur opes mortalibus aegris Justisque injustisque, ut fert dare cuique voluntas: Haec tibi forte dedit; proin ferre utcumque necesse est. Nunc vero has quoniam terras jactatus adisti, 220 Fide animo; vestemque feres expertus amicum Auxilium, donisque super cumulabere dignis Supplice. jamque urbis te celsa ad moenia ducam, Et gentis dicam nomen. felicia regna Haec habitant Phaeaces; ego alto sanguine creta Magnanimi Alcinoi, cui parent omnia, et unus Imperioque regit sceptrisque potentior urbem. Haec ubi fata, vocat famulas ac talia mandat, O gressus cohibete: viro cur denique viso ubi Diffugitis? saevumne hostem advenisse putatis? 230 At non ille satus, nec Phoebi lumen et auras Spero equidem aspiciet posthac volventibus annis, Horrida qui placidis Phaeacibus inferat arma. Quippe sumus cari superis, medioque tenemus Regna mari, haud soliti, misceri gentibus ullis Hic pelago infelix et tempestatibus actus Appulit his tandem terris; cui protinus omnes Auxilium properate: inopi pater ille deorum Hospitibusque praeest aequus, nec gratia doni Parva vel exigui est. date bacchi pocula, et ipsum 240 Ducite, et a ventis aversum in fonte lavate. Vix ea; quum famulae pulsa formidine sistunt, Inque vicem sese exhortantur. jamque reducta Parte locant Ithacum tranquillo in flumine, ubi alma Jusserat Alcinoi soboles; juxtaque ferentes Apponunt chlamydemque viro tunicamque recentem: Dant quoque palladium caelato munus in auro, Sordentesque monent puris in fontibus artus Abluere. affufis queis circum haec subdidit heros; Longius hinc vos ferte pedes, dum fluminis unda 250 Tabentes humeros sale tergam, et suave liquenti Rore olei visi longo post tempore lustrem. Non ego nam vobis circum cernentibus artus Perluere, aut ausim nymphis adsistere nudus. Dixerat: illae abeunt, dominaeque ea dicta reportant. Interea salsum tergens circum undique rorem Amne lavat puro ductor Laërtius, olli Qui penitus terga atque humeros insederat altos Cervicemque, comasque rigentes. hinc ubi foedos Purgavitque artus, nitidoque perunxit olivo, 260 Induitur vestes intactae munera nymphae. Atque olli Jove nata novum decus artubus addit, Majoremque facit visu, plenoque decorum Corpore; tum similes hyacinto e vertice crispos Effundit nigra rutilos ferrugine crines. Argentum veluti fulvo variaverit auro Artificis quum docta manus, quem Mulciber una, Pallas et ipsa suas docuit non invida laudes; Artis opus rarae admirans stupet excita turba, Luminibusque inhiat tacitis. ita nata Tonante 270 Olli humeris capitique novos afflarat honores. Jamque nitens Charitum forma digressus ab amne Litore consedit sicco. mirata puella Obstupuit, sociisque haec protinus addidit ore. Accipite o fidae, quae dicam cumque, ministrae: Haud equidem hunc venisse reor stellantis olympi Omnibus invisum divis ad litora nostra. Ante quidem visusque horrens, nec amabilis ulli, Caelestum nunc ille refert decus. o mihi talis Huc veniens divum contingat munere conjux, 280 Et velit his mecum semper considere terris: Vos epulas jam ferte viro, jam fundite vina. Haec illa: audivere alacres, nec jussa morantes Apposuere dapes cum bacchi nectare. at heros Vescitur ac raptim spumantia pocula siccat, Ex longo collecta fames namque improba suadet. Sed jam nympha viam celerans altoque plicatas Imponit curru vestes, bijugosque volucres Sub juga panda trahit. dein ipsa ut celsa resedit, Affatur Laërtiaden his vocibus usa. 290 Surge age; turrigeras urbis properemus ad arces, Conspicies florem Phaeacum ac prima virorum. At sapias licet ipse, tamen monuisse juvabit, Ne secus ac moneo, facias, dum per sola culta, Ac pingues inter cursum celerabimus agros, Post currum propior commixtus in agmine fido Carpe viam, trito bigas ego tramite ducam. Haud procul aspicies urbem, quam maxima cingunt Moenia, et angustis aperit se portus utrinque 300 Faucibus: hinc atque hinc longo stant ordine naves Subductae, sedes ubi nigris certa carinis, Inde forum est, medioque foro consurgit in auras Aetherias niveo Neptuni e marmore templum Nautica ibi clausis servant navalibus arma Carbasaque et funes et tonsis apta parandis Robora. nulla etenim cura est Phaeacibus arcus, Aut pharetras tractare: abiegni pondera mali, Et remi, puppesque placent, queis caerula sulcant Dissita, et immensi contemnunt aequoris aestum. 310 Heic ego mordacis metuens convicia linguae, Quippe procax vulgi turba est, disjungier opto, Inferrique prior portis. namque obvius una Si quis me videat tecum, fors talia contra Improbus incipiet. quisnam ille est corpore pulcro Nausicaae qui pressa legit vestigia pone? Hospes? ubi inventus? junget connubia secum? Aut aliquem fracta deserto in litore navi Externa de gente virum (loca proxima namque Nulli habitant homines) ausa est deducere in urbem; 320 Aut aliquis superum caeli delapsus ab arce Supplicibus votis jam tandem victus ad imas Descendit terras: omnes una exiget annos. Quin melius si sponte sua delegit habendum Ipsa virum, sociumque aliis excivit ab oris Tot patriae claros jam dedignata hymenaeos. Sic dicet juvenum mala turba, ingrataque famae. Damna feram. neque enim non ipsa irata puellam Arguerim, quae forte viros versarier inter Sponte sua haud dubitet necdum genitoribus orba, 330 Nec thalami vinclis, taedisque jugalibus aucta. Quare age, sub memori condens mea pectore dicta. Altius infigas hortor, quo per vada ponti: Quamprimum reditu potiare. a tramite recto Haud procul est lucus, viridi qui procubat umbra Populea, armisonae divae sacer: exsilit intus E gelidis fons lene sonans argenteus undis, Ac circum irriguo pubescit gramine pratum. Heic etiam campique mei genitoris et horti Pomiferi florent, semoti haud longius urbe, 340 Quam sonus adveniat missus clamantis ab ore. Ergo ibi tu residens maneas, dum moenibus altis Nos introgressae patrias veniamus ad aedes. Postquam autem tetigisse fores ac limina credes, Tunc urbem progressus adi, sedesque require Alcinoi. fuerit quaerenti noscere magnus Nec labor: ipse etiam puer infans ducat ad alta Atria; turrito se tantum vertice supra Attollunt, nulli Phaeacum aequanda domorum. Mox ubi te ingressum subter fastigia tecti 350 Excipiet domus alta, citus vestigia ab aula Ad matrem ferto properata. usque adsidet illa, Lucet ubi focus igne, et docto pollice versat Purpureum lanae, visu mirabile, pensum Ancillis stipata atque altae innixa columnae. Stat juxta et solium genitoris, ubi aurea laetus Pocula convivas inter tenet ille, deus ceu Aetherio in caetu residens rutilantis olympi. Hoc tum praeterito, matri tua brachia tende Protinus affusus genibus, supplexque precare, 360 Det facilem votis reditum, miserataque longum Exsilium, patriae quamprimum ad littora mittat. Si precibus devicta tuis miserebitur ultro, Omnia polliceor tibi tuta, iterumque sodales, Antiquamque domum vises, finesque relictos. Haec effata, acri percussit verberae terga Cornipedum: mora nulla, volant, fluvioque recedunt Pulvereos rapido glomerantes impete gressus. Illa autem faciles manibus moderatur habenas, Hospes uti famulaeque sequi vestigia possint, 370 Nunc laxans, nunc arte premens retinacula virgo. Jamque subibat aquas Titan, lucumque Minervae Populeis nigrum foliis tetigere; ubi sedit Heros Laërta genitus, magnamque precatus Voce deam, tales effudit pectore questus. Audi, gnata Jovis summi Tritonia praesens, O miserum nunc saltem audi, frustra ante vocata, Quum me alto dirus pelago Neptunus agebat: Da molles Phaeacum aditus, da inflectere mentem. Talibus orabat supplex: summo dea caelo 380 Audiit orantem, sed non se offerre videndam Clara in luce palam voluit non immemor irae Immitis patrui, furiis qui saevus acerbis Jactabat Laërtiadem maria omnia circum, Litora ne patriae, dulcesque reviseret oras.