CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1660960 in documento zamagna-b-hesiod.xml

HESIODI ASCRAEI SCVTVM HERCVLIS. Viderat inventum Phoebi iaculantis opaco In nemore Alcides Cycnum cum Marte, coruscum Aere renidenti, iactantemque ignea circum Fulgura sublimi e curru. cavat ungula pulsu 5 Quadrupedante solum, superas it nimbus ad auras Pulveris excitus volucrum vi subter equorum, Stridentesque gemunt currus. iam gaudia Cycnum Sollicitant, magnique Iovis demittere letho Progeniem aurigamque ardet spe laetus, et armis 10 Daedaleis multa victor cum laude potiri. At vota Arcitenens risit sperantis, et illi Obtulit indomiti saevus contra Herculis arma. Iamque omnis late lucus Pagasaeaque Phoebi

Vers. 2 In nemore etc. Hoc Apollinis nemus erat in agro Pagasaeo ad septentrionem sinus Pelasgici.

--- Cycnum etc. Heroem nempe ex muliere et deo Marte genitum, qui rapinis et caedibus in eos saeviebat, qui Apollini dona ferre per ea loca consueverant.

f f

Ara relucebat Cycni venientis ab aere, 15 Iactabantque oculi flammae iubar acre. quis olli Obvius armato contra se impune tulisset, Ni validus bello Alcides, Iolaus et acer, Queis invicti animi, fortique ingentia tergo Brachia, et indomitae stabant in corpore vires? 20 Ac prior Alcides tum sic affatus amicum est: O Iolae, mihi ante alios carissime, magnos In superos, alti premitur queis limen Olympi, Peccavit pater Amphitryon, quum venit ad arces Thebarum linquens Tirynthia moenia, postquam 25 Irascens in caede boum Electryona peremit, Atque adiit Creonta atque Eniochen formosam. A quibus hospitio exceptus, quae munera cumque Supplicibus fas iusque sinunt concedier ultro, Multa tulit, claroque super donatus honore 30 Vixit ibi cara cum coniuge. mox ubi tempus Advenit, vitae in superas prodivimus auras Nec simili ingenio nec eodem robore creti

17 Iolaus et acer etc. Iphicli filius, et Herculis auriga hac in pugna.

23 Peccavit pater etc. Amphitryon occiso Electryone exsul venit Thebas cum Alcmena: a qua urbe profectus cum exercitu vicit Taphios et Teleboos. Quo tempore Iupiter concubuit cum Alcmena, Herculemque generavit. Idcirco Iphiclo fratre melior Hercules; ille Amphitryonis, hic Iovis filius. De hac re tota lege Mythologiam Bannierii pag. 267 et Deninam lib. I cap. VI Hist. Graec.

Ipse paterque tuus, cui Iupiter abstulit omne Consilium. nam tecta procul patriamque relinquens 35 Praetulit Eurysthei ingratos celebrare penates. Infelix: post multa gemens veniamque precatus Oderat heu nullo crimen medicabile fletu. At me caelicolae duros voluere labores Ferre diu. sed nunc gnavus mihi dirige cursum 40 Alipedum, laetamque tuo spem concipe corde. Ingredere, adversumque rotas age rectus in hostem Nil strepitum Martis veritus, qui turbidus ira Terrificis Phoebi lucum clangoribus implet: Sit validus licet ille, tamen defessus abibit. 45 Dixerat: illi autem sic est auriga loquutus. O patrue, o quali te rex hominumque deumque, Neptunusque, altis summo qui praesidet aequus Imperio Thebis, voluere excellere laude? En etiam hunc ipsum mortalem acremque ferumque 50 Adduxere tibi, claro ut potiare triumpho.

34 Consilium etc. Iis apud poetas mens a Iove eripi dicitur, qui male aliquid aggrediuntur, ruuntque in exitium.

35 Praetulit Eurysthei etc. Iphiclus patria relicta domo ad Eurystheum sese contulerat. Eurystheus erat Peloponnesi rex, Herculemque continuis certaminibus periculisque exponebat: illi enim heros invictissimus decepto Iove a Iunonis fraudibus servire ac parere coactus erat.

38 At me caelicolae etc. Iuno, an potius Apollo, cui Cycnus invisus magnopere?

Quare agesis atque arma humeris citus indue: nulla Sit mora, quin magno congressi cominus hosti Pugnemus; neque enim Martem Iovis inclyta proles, Non et Iphiclides metuit. vestigia retro 55 Spero equidem referet magni duo germina cernens Alcidae, iuvenes ambos, queis praelia dura Grata magis resonant, aliis quam gaudia mensae. Sic ille: Alcides placide subrisit amico Gavisus sermone, iterumque haec impiger infit. 60 O heros Iolae, Iovis cura; aspera pugna Haud procul est: novi expertus te robore firmo. Nunc quoque sis memor ipse tui, nec Ariona nigrum Lentus agas, sors quaque dabit se laeta, sequare. Haec fatus, laevi inclusit suras orichalco, 65 Caelatoque humeris ingentibus induit auro Insignem thoraca, olim Tritonia Pallas Quem dederat Iove nata viro tutamen in armis, Praelia quum primum fatalia coepit obire. Nec minus et ferro pectus circumdat, et alto 70 Suspendit pharetram tergo, volucresque sagittas Exitium vocique simul vitaeque ferentes.

62 nec Ariona nigrum etc. Arion hic equus: porro usitatum equis nomina imponere, ut et canibus.

70 volucresque sagittas etc. Animadverte elegantissimam sagittarum descriptionem, quae, qua parte vulnus infigunt, lacrymas ac mortem continere dicuntur; mediae laevissimae sunt, qua nervo aptantur, pennis armatae sunt, ut directius tendant.

His acie in summa lacrymae, morsque insidet atra, In mediis rutilat laevor: pars ima nigrescit Horrida fulmineae pulla Iovis alitis ala. 75 Corripit hinc hastam praefixam cuspide ahena, Ingentemque quatit dextra: tum tempora circum Terribilem cristis galeam signisque rigentem Imponit, validum capitis munimen honesti. Deinde capit clypei non enarrabilis orbem, 80 Mirandum visu, nec ferro, aut arte domandum. Nam tenui circum gypso sectoque elephanto Electroque micans et multo fulgidus auro Totus erat, cyano clarum variante nitorem.

79 Deinde capit clypei etc. Iure sane Ioannes Diaconus iam adnotavit, hoc Herculis Scutum exhibere nobis totum terrarum orbem et quae in eodem fiunt, pugnas nimirum, sollemnes hominum coetus, ludos, certamina, bella, urbiumque direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in Iliade scuti Achillaei descriptio, multique versus iidem omnino sunt. Cur id acciderit, grammaticorum est diligentius inquirere, et an pseudo-Hesiodi sit hoc poema? Ceterum si quis erit, qui putet multo plura in hoc scuto congesta esse, quam quae ipsum scutum capere potuerit, is Popii Animadversiones ad Scutum Achillis in Iliade adeat, videbitque solutam penitus, exhibita ibidem figurarum mensura, hanc omnem diflicultatem.

In medio stat terror atrox mortalibus anguis 85 Torva tuens, oculisque vomens ardentibus ignem Flammeus, ac dentes maculosis faucibus albos Exertans. olli nigro suffusa veneno Saeva fronte super volitat discordia, pugnas Illa ciens hominum, cunctisque avertere mentem 90 Sueta, ausi Alcidem quicumque lacessere bello. Horum animae nigri subierunt ostia Ditis Tartareosque lacus iampridem, at corpora terram Foeda super calidi putrescunt sideris aestu. Adsunt Incursusque Fugaeque Necesque Tumultusque 95 Horribiles visu formae, Rabiesque Furorque Impatiens animi. tum vulnere Parca recentem Hunc tenet, huic instans vulnus crudele minatur, Hunc letho domitum pedibus trahit: effera visu, Sanguineaque humeros palla circumdata foedos 100 Infrendet stridore gravi, saevumque tuetur. Adsunt bissenique altis cervicibus hydri, Hostibus Alcidae metus ingens, ore cientes

94 Adsunt Incursusque etc Haec omnia quasi quaedam viva corpora videbantur: sua cuique facies constabat.

102 ore cientes etc Fortasse horum serpentium ora atque dentes ita a Vulcano conflati erant, ut qiiocumque motu impellerentur, interque sese collisi resonarent. Sequitur ipsa corporum descriptio, quae quia diversis coloribus efficta exprimitur, non male quis fortasse hinc coniecturam faciet, non sculptas tantum fuisse huius clypei figuras, verum etiam coloratas: itaque pingendi arti

Ingentem crepitum, quoties Tirynthius heros Pugnabat. colubrum fuscis lita corpora guttis 105 Terga videbantur, malarumque ater hiatus. Non procul agrestumque suum atque armenta leonum Addidit Ignipotens. properant longo ordine turmae In se oculis conversae indignantesque; nec istae, Nec metuunt illae: cervix horrescit utrisque. 110 Iamque leo cecidit magnus; duo corpora iuxta Strata iacent apri fortes: cruor omnibus ater Volvitur e membris, iucunda leonibus esca. Hinc magis ardescunt ad pugnam, unaque feruntur Setigerique sues contra fulvique leones. 115 Parte quoque in clypei Lapithum pugna aspera surgit Pirithoum circa, Caeneumque, Dryantaque regem, Opleaque, Exadiumque, Phalerumque, Prolochumque, Et Marte Ampycidem Mopsum genitore creatum, Atque parem superis Aegidem Thesea divis: 120 Stant ex argento reges, arma aurea regum. At Lapithas contra Centauri in tela ruebant Magnanimum circa Petraeum, Arctumque, Huriumque,

nobilissimae accedet antiquitas, quam illi videntur quidam denegasse parem Homeri temporibus.

115 Parte quoque in clypei etc. Cui non nota Lapitharum Centaurorumque pugna? Vtrique Thessaliae populi ferocissimi ac pugnacissimi; Centauri etiam equitandi peritissimi, unde partim equi partim homines ficti a fabulis.

Asbolon et clarum auguriis, nigrumque Mimanta, Peucidasque duos Dryalum et fratrem Perimedem: 125 Ipsi ex argento, aurata gravis abiete dextra est. Iamque ita nituntur membris, ut cominus ense Aeratisque putes inter se cernere telis. Hos inter tumidis spirantes naribus ignem Martis equos biiuges, ipsumque est cernere Martem 130 Sanguineo armatum ferro, turmasque cientem Fulmineum. curru residens sublimis in alto Fertur; eum propius Terrorque Pavorque sequuti, Dira lues, ardent mediae se immittere pugnae. Iuxta etiam Iove nata, velut si praelia coeptet, 135 Cernitur insignis galea, protectaque pectus Aegide iam telum quassat, iam tendit in hostes. Altius hinc superum chorus est: quos inter Apollo Dulce sonat. divum domus est in vertice Olympi, Totaque suaviloquae fremitu testudinis ardet. 140 Pone forum, rerumque foro vis maxima prostat Caelicolum in ludis. similes modulantibus adstant Musae Pierides, et carmen hiare videntur. At subter portus facilis venientibus orbem Panditur in curvum nautis. liquido aere videres 145 Vndantes fluctus, mediisque in fluctibus albos Ludere delphinas variosque intexere cursus Hac illac. gemini patulis e naribus undas Efflant, ac mutis explent fera piscibus ora. Hi trepidant fugiuntque: uda piscator in acta 150 Observat tacitus palantes, laxaque tendit Retia substratum pelagi iacturus in aequor. Praeterea Danaes proles fortissima Perseus Nec clypei tangens orbem pede, nec procul abstans

7T£(>i okfioq kms.i^iroq quid heic significet, satis constat. An o'x\oq pro ohfioq legendum? Sed Clericus huic lectioni mmime codices favere observat. Ego suspicor, eam posse intelligi vocem de praemiis a diis Apollini et Musis pro cantu propositis.

143 At subter portus etc. Ingens quidem saltus, at pictoribus non inusitatus: qui pictores habent sane multa, quae in hoc poemate admirentur et imitentur.

152 Praeterea Danaes etc. Si quo in loco oportebat meminisse hoc Scutum fuisse opus Vulcani, certe id iu hac Persei descriptione faciendum erat: nihil enim illo, eiusque statu magis admiratione dignum, ne dicam incredibile.

g g

Emicat haud facilis dictu. nam Mulciber illum 155 Fecerat haud usquam haerentem: volitantia pluma Versicolore gerit pedibus talaria in imis, Inclusumque nigra vagina sustinet ensem Demissum ex humeris. rapido volat ocyor euro Terrifico tectus desectae Gorgonis ore 160 Terga retro, quod pera obiens argentea totum Cingit, et ex auro dependens plurima firmat Fibula. Cimmeriae noctis caligine plena Orci cassis erat circum cava tempora regis. Ipse videbatur trepidans similisque paventi 165 Tendere iter Perseus: magno namque impete pone Gorgones effusae instabant, dextramque cruentam Iniicere ardebant. illis properantibus alto Cum strepitu clypeus viridi ex adamante fremebat Pulsus acuta sonans. simul ora attollere binos 170 Implicitos zonis angues et lambere sese Adspiceres, presso simul acres stridere dente. Magnus at horrifico gliscebat vertice Phorci

166 Gorgones efusae etc. Stheno et Euryale post Perseum fugientem sororis Medusae mortem ulturae ruebant. Certe haec pictura, non poesis est; ita oculis omnia, ut Horatius ait, fidelibus subiecta sunt.

172 Magnus at horrifico etc. Supra Gorgones acerrima pugna insculpta erat: ante urbem milites praeliabantur pro coniugibus natisque; matres e moenibus exitum praelii sollicitae despectabant, senesque diis preces ac vota offerebant pro incolumitate natorum.

Natarum supra terror: quippe horrida saevit Pugna virum, tenduntque adversa in tela phalanges. 175 A patria hi domibusque suis gnatisque repellunt Exitium; hi certant populando avertere praedas. Multi utrinque iacent; sed adhuc pars maxima telis Viva furit. pavidae stant matres turribus altis, Dilaniantque genas cum femineo ululatu, 180 Spirantes, flentesque, opus admirabile visu. Nec non et senio longaque aetate parentes Ibant conferti portis, infirmaque divis Alte extollebant pro caris brachia gnatis, Aspera quos agitat saevo fortuna periclo, 185 Insequiturque furor Parcarum: has tegmine nigras Fecerat, et iunctis stridentes dentibus. et iam Horribiles torvaeque oculis et sanguine sparsae Inter se pugnant, rabidaeque cadavera circum Quaeque inhiat fuso satiari prima cruore. 190 Vulnere quem cernunt campo procumbere, aduncos Iniiciunt ungues misero: subit ille nigrantem Cocytum circumque Stygem volat umbra; sed atra Divae nocte satae, postquam fera sanguine corda Explerunt, iaciunt post sese exsanguia membra, 195 Versanturque inter caedes et vulnera rursum.

185 Insequiturque furor Parcarum etc. Parcae sanguinis effusi avidissimae semper inter caedes versantur. Earum praesides, nam multae sunt, Clotho, Lachesis et Atropos. Quae heic diversa fieri describuntur, non ab iisdem sed a diversis fieri intelligenda.

Primae aderant Clotho et Lachesis: minor una duabus Atropos incedit; neque enim est dea corpore magno, Fortior ast aliis et multo grandior aevo est. Ergo omnes caedi videas instare, minantes 200 Vnguibus alternum longis manibusque cruentis Exitium sociis, ac se crudele tuentes. Tristitia infelix has iuxta proxima stabat Horrentique fame pallens atque arida, foedum Crassa genu: insecti digitis informibus ungues, 205 Naribus et mucor manabat teter, et atras Perque genas perque ora cruor se fusus agebat. Ipsa autem dentes haud ulli affabilis ore Exacuit stricto frendens, multoque superne Pulvere sordescit latos foedata per armos, 210 Humidaque a fletu. non hinc procul urbis imago Turrigerae sese attollit, cui postibus aureis Septem inerant portae, portisque effusa iuventus Laeta indulgebat choreis. nova ducitur altis Sponsa rotis, late resonant loca Hymen Hymenaee,

202 Tristitia infelix etc. Bene post cruentam pugnam describitur tristitia; multi enim necesse est tristentur ac doleant. Porro quid tristius hac tristitia scribi aut etiam excogitari potuit?

210 ... non hinc procul urbis imago etc. Cuius urbis? quae septem habebat portas. ergo Thebarum mentio fit.

214 Sponsa rotis etc. Sollemnis heic describitur pompa, qua sponsa ad sponsum apud Graecos deducebatur. Iuvenes ac puellae in duos choros dividebantur, sponsorumque laudes alterno cantu celebra

215 Semitaque ardenti collucet lumine tota Ordine servorum longo. praeit inclyta forma Turba puellarum gaudens; quas pone sequutus It chorus aequalis iuvenum, luditque sequendo Aut bifores inflans buxos, aut gutture molli 220 Ingeminans carmen, cantantique adsonat echo. Iamque illae ad citharae sonitum, iam ducere coeptant Hi choreas, dulci resonat dum tibia cantu. Inde alii atque alii saliunt, et carmina dicunt Alterni, ridentque hilares: urbs tota resultat 225 Laetitia plausuque simul choreisque iocisque. Altera pars iuvenum celsae sub moenibus urbis Exercetur equis, domitatque in pulvere currus. Pars etiam curvo terram proscindit aratro Insudans, tunicasque alte succincta: stat agro 230 Laeta seges, gravidisque horrens flavescit aristis. Hinc alii culmumque levem plenasque secabant Falcibus incurvis spicas, cerealia dona; Compositos alii instabant conferre maniplos,

bant, saltabantque ad tibiam. Vide Theocritum in Helenae ac Menelai Epithalamio. Qui vero Echo in sculptura resonabat, sane nequeo intelligere. Sed non unum hoc parum verisimile in hac descriptione, quamvis summa est in versibus venustas, quod satis erat poetae placendi in primis studioso.

230 Laeta seges etc. Animadverte quatuor anni partes heic eleganter descriptas per arationem, per messem, per vindemiam ac venationem.

Area qua late fervet. vindemia labro 235 Inde subit roseo spumans: hic falcibus uvas Pampinea de vite secat, gerit ille racemos Plexis in calathis modo purpureos, modo canos, Nectare abundantes, foliisque recentibus auctos. Argento e niveo subnixa stat ardua vitis, 240 Artis opus rarae, et foliis agitata tremiscens Ingenti iuvenes umbra complectitur. horum Pars uvas pedibus calcat, laticemque lyaeum Laeta haurire parat; pars et contendere pugnis Gaudet, et exercet luctam, sequiturve fugaces 245 Venatu lepores. gemini fugientibus instant Ore canes, morsuque inhiant: hoc acrius illi Maturantque fugam trepidi atque evadere certant. Heic quoque in herboso videas certamina campo Exercere equitum turmas: stant curribus altis 250 Aurigae, laxantque feris fluitantia lora Colla super; volucrum vis emicat excita equorum Lata per arva volans, sonat impete faginus axis. Necdum etiam magno laeti certamine metam Attigerunt, necdum cupidis victoria munus 255 Annuit: ex auro tripodes stant praemia pugnae

239 Argento e niveo etc. Quid hac vite formosius, quid magis affabre fictum? plena sane evidentiae descriptio ita, ut oculis ipsis, tantum perlectis versibus, omnia mihi videre videar.

255 ... ex auro tripodes etc. Praemia certaminum ludorumque apud Graecos tripodes plerumque; quamvis et alia proponeren

In medio, vivoque ardent velut igne corusci. Haec circum extremas clypei perlabitur oras Oceanus late effusus, strepitantque per ipsum Cycni exsultantes inter se vocibus altis, 260 Ludentesque unda in summa cum piscibus. illos Aspiceres vivos freta per tranquilla moveri, Spectaclum Iove dignum ipso, cui Mulciber olim Extuderat clypeum iussus, magnoque labore Caelarat variis ingentem ex ordine formis. 265 Hunc satus Alcmena cepit, nec mole gravatur Immani, sed utrinque agitans obiectat, et altum Insilit in currum, dio par fulguris igni. Iamque levis graditur: bigis Iolaus iisdem Adstat, et auratis currum moderatur habenis. 270 Queis dea caeruleo Tritonia lumine Pallas Adstitit, incenditque animos his vocibus usa.

tur victoribus. Vide Homerum ad Patrocli funus ab Achille celebratum, et Virgilium ad Anchisae exsequias ab Aenea insrauratas.

257 Haec circum etc. Has omnes hactenus descriptas tam multiplices variantesque figuras Oceanus coronae in modum per summas clypei oras discurrens claudebat; et ne ipse etiam inornatus esset, cycnos cum piscibus in eodem ludentes effinxerat Vulcanus.

262, Spectaclum Iove dignum etc. Quid mirum, hunc fuisse clypeum tam affabre a Vulcano elaboratum, quum ab ipso Iove sic iussus erat?

265 ... nec mole gravatur etc. Recte quidem haec a poeta animadversa, ut ingens illa vis Herculis magis appareret.

Salvete, o Lyncei proles clarissima: vobis Iupiter ille poli rector nunc sternere Cycnum, Exuere et stratum fulgentibus adnuit armis. 275 Verum age tu memori, quod dicam, in mente repone, Alcida: postquam Cycnum spoliaveris aura, Intactum tellure sine ipsum atque arma iacere; Namque aderit Mavors. tu qua se parte videndum Obiiciet clypei nudatus tegmine, in illum 280 Tende simul validis iaculatam viribus hastam Retrorsum simul ipse pedem refer: haud etenim fas Aut arma eripere, aut biiugos abducere Martis. Sic fata, insiliit curru: victoria divae In manibus, sequitur multa quam gloria laude. 285 Tunc auriga Iovi carus clamore iugales Horrendo increpuit minitans. novere minantem Alipedes, rapiuntque rotas, celerantque per arva; Addit et ipsa citis magnas dea caerula vires

272 Salvete, o Lyncei etc. Abantis pater fuit Lynceus, Abas Acrisii, Acrisius Danaes, Danae mater Persei, Perseus pater Alcaei, Alcaeus Amphitryonis, Amphitryon vero Herculis et Iphicli, cuius filius Iolaus.

278 ... tu qua se parte videndum etc. Mars et Pallas ambo pugnarum praesides, sed plerumque adversi a poetis finguntur: ille enim furore, haec sapientia regitur. Porro sic eadem Dea et Diomedem in Iliade in Martem incitat.

283 ... victoria divae etc. Nam cui Pallas auxiliatur, victor evadat necesse est.

Aegide concussa: pulsu gemit excita tellus. 290 Contra autem flammae similis nimboque volucri Cycnus equum domitor pariter procedit, et olli It proprior Mavors. diversa e parte ruentes Convenere ut equi, subitis hinnitibus aer Insonuit, circumque offensa remugiit ecbo, 295 Et Cycno prior Alcides ita voce profatus. Cycne, quid adverso contendis tramite currum Nos contra adsuetosque malo adsuetosque labori? Iam nunc in diversa rotas age dirige, et ista Cede via abscedens. Trachinem tendimus altam 300 Ad magnum Ceyca, regit felicibus urbem Imperiis qui iam senior: scis ipse, neque eius Gnata Themistonoe frustra tibi tradita coniux. Infelix! neque enim a saevo te funere Mavors, Credo equidem, eripiet, si congrediemur ad arma.

296 Cycne, quid etc. Initio allocutionis conatur Hercules Cycnum a pugna deterrere, admonens se et Iolaum esse pugnis periculisque iamdiu adsuetos. Ex quo constat non venisse illuc Herculem data opera, ut eum occideret, sed potius ut cum Ceyce de iniuriis a Cycno Apollini illatis conquereretur.

299 Trachinem tendimus etc. Vrbs Thessaliae est Trachina non procul a sinu Maliaco. Itaque Hercules, ut iam animadvertit Clericus, ex regionibus Pelio Thessaliae monti subiectis ad Oetam iter habebat.

300 Ad magnum Ceyca etc. Ceyx rex Trachines erat, pater Themistonoes, et Cycni socer.

h h

305 Ille etiam nostri iam tunc est vulnera teli Expertus, mecum Pyliis quum turbidus oris Conseruit pugnam. ter nostra impulsus ab hasta Membra solo adlisit, clypeum male saucius. ictu At quarto insurgens totis ego viribus imum 310 Transfodique femur, scutique obstacula rupi. Concidit, et multa iacuit resupinus arena Pulvere sordescens artus, irrisus et ipsis Caelicolis, mihi laude simul, spoliisque relictis. Dixerat: at Cycnus nil verba minantia curans 315 Vertere nec biiugos, nec vult absistere calle. Ergo desiliere altis e curribus ambo Filius et magni Iovis et Mavortia proles, Aurigaeque feros retro abduxere iugales, Et graviter vi terra pedum tremefacta ruentum est. 320 Ceu quondam aerio montis quum vertice magnae Desiliunt, aliaeque alias super impete rupes Volvunturque ruuntque; tremit subiecta fragore Sylva gravi, lateque immani robore quercus Excisaeque alni et fractae ab radicibus imis 325 Procumbunt piceae, lapsu qua saxa feruntur Praecipiti, plana donec tellure recumbant. Sic illi inter se magno clangore ruebant

313 ... spoliisque relictis etc. Cur igitur supra Pallas dixit, nefas esse Martem spoliare? In Pylo fortasse licuit, hac in pugna non licet. Vide quid Plato dicat in lib. II De Rep. de non recte mentientibus, ubi invehitur in Homerum et Hesiodum.

Ad pugnam, tantoque virum late omnis Iolcus, Myrmidonumque arces, Heliceque, Anthaeaque, et Arne 330 Intremuit clamore. instant nec secius illi Tollere congressi voces; tum parte serena Iupiter intonuit magnum, guttasque cruentas Demisit gnato laetum certaminis omen. Nec mora: qualis aper gelidis in vallibus ille 335 Horrificum exertans rictum ferus emicat acri Voce lacessitus venantum, ac fertur in arma Obliquus, dentemque acuit; tum spuma ruenti Volvitur os circum, inque oculis rubor igneus ardet, Arrectaeque horrent setae per colla per armos: 340 Talis prosiluit curru Iove natus in hostem. Tempus erat, reducis quo primum nigra cicada

328 ... late omnis Iolcus etc. Vrbes Thessaliae inter se vicinae, quarum Phthia Achillis patria ad troianum bellum Myrmidonum ducis celeberrima. Absurdum videtur Clerico voce duorum virorum tot tractus terrarum personuisse. Atqui si id absurdum, pleraque et in Homero et in Virgilio absurdissima; immo tota poesis absurda. Quid de Alecto illa Virgiliana tam longe personante?

332 Iupiter intonuit etc. In honorem Sarpedonis filii occisi a Patroclo fingit Homerus in Iliade sanguineas a Iove guttas demissas e caelo. Ergo prave Hesiodus fecit, qui ab eodem Iove, non a Marte Cycni patre, heic delapsas memorat. Darem quidem id Clerico, nisi optimo iure Hesiodo aliter facere licuisset. Homerus ob Sarpedonis occisi commiserationem sanguinis guttas demittere facit Iovem, Hesiodus in signum victoriae, quam eius filius Hercules erat de Cycno relaturus. An utrumque nequeunt illae sanguineae guttae significare?

Nunciat aestatis longas messoribus horas; Quae viridi residens arguta sub arboris umbra Vivit rore levi, nec dulcem effundere cessat 345 Vsque sonum, fervens quum corpora sirius urit; Iamque etiam tenerae milio nascuntur aristae Luce sato aestiva, iam mutat acerba colorem Vva, dedit Bacchus quam praemia laeta laborum. Illa tempestate inierunt praelia, et arva 350 Impleruntque metu late trepidoque tumultu. Namque, velut geminis quum cerva leonibus icta Concidit, in sese rabie vertuntur et ira Praecipites, gravibusque implent rugitibus auras: Aut etiam veluti gemini certamina rostris 355 Vulturii sub celsae ineunt quum rupis hiatu Cerva pro pingui vel montivaga pro capra, Quam iuvenis fixit conspectam e rupe sagitta Eminus a nervo emissa; diversa peragrat Ipse loca, ignarus qua parte sequatur; at illi 360 Collapsam videre, et pugnam iniere cruentam. Sic gemini heroes ibant in mutua damna. Primus ibi Cycnus cupiens prosternere telo Alciden, magnis iaculatus viribus hastam In clypeum intorsit; sed non perrumpere ferro 365 Aes potuit, donum Vulcani. tum ferus hasta

364 ... sed non perrumpere etc. Iam superius admonuerat Hesiodus, hunc Herculis clypeum nulla vi ferrove potuisse frangi: qualia sunt arma omnia, quae a Vulcano fiunt.

Insurgens contra Alcides iaculatur, et alte Cristatamque inter galeam clypeumque sub ipsa Transadigit nudum cervice, et vincula colli Nervum utrumque secat. vis toto e corpore cessit 370 Magna viri; ramisque velut frondentibus arbos Alta cadit, perculsa Iovis vel fulmine rupes, Sic cecidit, sonitumque gravem super arma dedere. Atque illum Alcides linquit tellure iacentem Opperiens Martem validum, servatque ruentem 375 Saeva tuens oculis. praedam ceu nactus opimam Forte leo, postquam detraxit corpore pellem Vnguibus atque animam rapuit citus, aspera corda Explet acerba tuens huc atque huc lumine glauco, Dimotaque humeros cauda ferit, et pede crebro 380 Prosubigit terram; non illi accedere quisquam Obvius irato, aut audet concurrere pugna. Sic tunc Alcides magna se suscitat ira Victor, et adversus Martem furit. ille dolore Venit inexpleto praecordia saucius, et iam 385 Saeva gravi motu invadit discordia utrumque. Vt quando celsi moles de culmine montis

374 Opperiens Martem etc. Sic enim praeceperat Pallas, ne occupatum in Cycno spoliando Mars aggrederetur.

376 Forte leo etc. Haec omnis similitudinum comparationumque coacervatio plane Homerica est. Vbi enim vatum ille maximus incalescit, frequentissimas adhibere solet similitudines, ac veluti coacervare.

Praecipitans ruit acta diu, lateque fragorem Excitat immensum, si fors gravis incidat altum In eollem, opposito fractus perit obiice cursus: 390 Ipsa immota manet, campoque infixa resistit. Non alio fremitu Mavors veniebat in hostem Vociferans; non illum aliter Tirynthius heros Excepit venientem immotus. bellica virgo Aegida concutiens Marti stetit obvia, et ipsum 395 Aspiciens torve sic est adfata furentem. O cohibe indomitosque animos infractaque bello Brachia, Mars: neque enim tibi fas fatalibus armis Exuere Alcidem gnatum Iovis. ergo age pugna Cede procul, ne forte luas mihi sanguine poenas. 400 Haec ait: ille ardens animo parere recusat, Et fremitu magno flammantia tela coruscans Protinus Alcidem invadit, natique perempti Iratus pro cede aeratam coniicit hastam In clypeum adversi: Pallas venientis at ictum 405 Avertit, iaculumque alto deflexit ab orbe. Ille dolore furens educto protinus ense Irruit, Alcidemque petit. sed maximus heros Amphitryoniades surgentem cominus, orbe Sub clypei extremo, crudeli vulnere nudum 410 In femore assequitur: clypei transverberat oras

396 O cohibe etc. Sic et apud Homerum saepe Martem verbis castigat Pallas; nec ille tamen sapientiori acquiescit, atque idcirco non semel mulctatus abiit.

Hasta simul, fulva simul ipsum sternit arena., Continuo currumque agilem biiugosque volucres Adduxere olli famuli Terrorque Pavorque; Atque ubi sublimem curru imposuere, iugales 415 Impulerunt loris, petiere et limen Olympi. At satus Alcmena, soboles et fortis Iphiclei Victores Cycno exuto spoliisque potiti Longe abeunt; dumque alta petunt Trachinia cursu Moenia, caeruleo Pallas circumdata nimbo 420 Aethera iam subiit, caeloque ingressa resedit. Cycnum autem Ceyx, corpusque exsangue sepulcro Reddidit, adcitis, late vicina colebant Oppida finitimi quicumque et Iolcon et Anthen, Myrmidonumque sacras arces, Arnenque, Helicenque

412 Continuo currumque agilem etc. Aurigae Martis Terror et Pavor, quod hostibus iniecti eosdem facile in fugam convertunt. De his vide Theog.

418 ... dumque alta petunt Trachinia etc. Herculem et Iolaum Trachinem quidem divertisse dicit Hesiodus, non vero dicit Ceycem petiisse; quare desinat mirari Clericus, quomodo Hercules occiso genero ad socerum ivisse ab Hesiodo fingatur. Quod si etiam ad Ceycem ivisse diceretur, honestam caedis excusationem Hercules habuisset; quod et illatam vim propulsasset, et iniurias a Cycno Apollini illatas suadente Pallade vindicasset.

421 Cycnum autem etc. Sepulcrum exsequiaeque Cycno hominum concursu maximo a Ceyce adornantur.

424 Myrmidonumque etc. Nomina urbium paullo immutata ab iis, quarum superius poeta meminit.

425 Turrigeras: excita hominum vis plurima venit Dis superis cari gaudens Ceycis honore. Sed molem illius tumulumque evertit Anaurus Imbribus exundans brumali tempore: visum Quippe ita Latonae gnato, cui munera Delphis 430 Saepius avertit rapiens, ipsosque ferentes Iucundo vitae spoliavit lumine Cycnus. FINIS.

426 ... cari gaudens Ceycis honore etc. Ideo credo haec apposita, ut appareret, tantam hominum frequentiam non convenisse Cycni gratia, qui omnibus fortasse invisus erat, sed Ceycis optimi, regis, ac propterea dilecti superis.

427 Sed molem illius etc. Anaurus Thessaliae fluvius ita volente Apolline, ne crudelissimi iniquissimique praedonis honor aut memoria exstaret, tumulum Cycni evertit. Ceterum credit Clericus, ut initio multa desunt, ita nec finem poematis heic fuisse, quod verisimile est.