CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1499853 in documento krcelic-b-ann.xml

(Initium causae intra clerum et comitatum Zagrabiensem.)

Quod Sclavoniam nostram attinet, exigua obtenta sunt diplomatis anno 1750. elargiti, cupiebant diaetalem confirmationem, neque tamen vel propositum. In anno 1751. facillimum fuisset negotium, at tum a regni protonotario fuit declaratum, diploma illud regium a statibus nunquam fuisse promulgatum. Cupiebant etiam, ut ex banali tabula directe ad septemviralem provocaretur, sed neque istud effectum. De consiliariatu in cancellaria Hungarica Viennae conditus est sine effectu articulus. Sub hac diaeta initium accepit lis intra comitatum Zagrabiensem et clerum intuitu appellationis subditorum ecclesiae. Petrus Spissich vicecomes Zagrabiensis insigniter laesivam sub diaeta ad banum Posonium relegat instantiam eo in merito. Banus celebrata isthic conferentia, ad diaetam negotium non deduxit, sed privative repraesentavit aulae, adfirmando, et privilegia et usum esse pro clero. Res subinde missa ad status Sclavoniae pro opinione, de quibus infra.

Interea sub diaetali Posonii decursu Crisio generalis Rizzi translatus Graecium, hinc pro Brentano mortuo Carolostadium generalis Preiss, Belovarinum autem pro Rizzio generalis Antonius Szetwitcz, qui hactenus private vixit Berdoviczii in bonello Voikovichiorum Sztari Dvor vocato. Generalis Beck plurima inter, quae in generalatibus Carolostadiensi et Varasnensi instituit, ex Gomerje partim pulsis partim exsolutis schismaticiis, Bohoemos quosdam induxit, qui per Zagrabiam sunt profecti spe et fiducia | ea, quod isti locum excolent, commerciis magis idonei reddentur et fabricas varias promoturi. Successive totum exanuit, et Bohoemi illi profugerunt. Anno isto aeque pro famelicae plebis subsidio rapae subterraneae vulgo krampyi in Croatiam ex Bohemia in novem currubus adductae per regnum et confinia passim sunt introductae.

Hoc quoque anno et sub diaetae decursu bona, quae hactenus invalidorum vocata comissio tenuit, olim culinae generalium ad Carolostadium quidem, Dubovacz, Szvarcha et Zvechay, ad Capronczam autem tenuta Caproncensia, item Ivanecz, Petrianecz etc., generalis Beck qua gubernator accepit lege ea, quod annis singulis ex cassa militari generalatuum fl. rh. 9000 invalidorum commissioni sit daturus. Fecit attamen ex subditis non solum milites et centurias, sed beneficia omnia ad cassam applicuit et abhinc magnas comitatibus incommoditates, privatis quoque in vicinia possessionatis, parochis item, prouti ex protocollis et repraesentationibus appareret. Baro Stephanus Patachich cum bonis Novigrad in anno 1749. emerat 12 domus ad Carolostadium in vico Sidovszka vulicza appellato, superinducta donatione regia. Has domus occupavit vi generalatus Carolostadiensis et Franciscum Patachich filium Stephani ejecit. Post plures repraesentationes resoluta fuit Patachichii exsolutio, ipseque ad contrahendum cum domino generali Beck remissus. Commissiо superius insinuata ad limites generalatus operabatur magnis impensis. Episcopus Zagrabiensis saepe admonitus, si quid haberet, ut exhibeat; verum is, ne censuram in aula habeat, cum, ut dicebat, vivere possit et aulae intentionibus nolit refragari, nihil se habere rescripsit; quam ejus epistolam inactare, sive in protocollum inferre militares effecerunt. Ipse ideo pro summo statista est habitus et anno sequente 1765. Stephaneo ordini intra commendatores adnumeratus 22 i ½ redka prekrižano.

Hoc insuper sequentive anno ultra mille juvenes ex generalatibus his a generali Beck educti sunt, ad artes varias condiscendas Viennae ac alibi. Res haec quem habitura est eifectum, posteriores anni docebunt, nunc pro more quidam laudabant, reprobabant factum alii. Insuper ad 500 juniores sive ab anno aetatis suae 18 ad 24 eductae sunt una cum maritis suis foeminae, quae texere aliaque condiscerent. Maritatas autem ideo accepere, ut cum maritis suis redire aliquando possint. Samoborini, ubi cupri boni ab olim fodinae haberentur, ferri etiam sunt detectae et colli incoatae anno sequente.