CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1499128 in documento krcelic-b-ann.xml

(Motus Transylvaniae.)

Quos motus qualesve Transylvania jam ab annis retroactis pluribus habeat, me ignorare profiteor, nec fundate eos a me scribi, agnosco. Certum est, tales fuisse esseque ferme continuos, causam attamen talium ignore Anno adhuc 1748. ob amotum episcopum unitorum fuere graves in terra Fogaras a Jesuitis sustentati ac tardius sopiti, de quibus nil hic loci, quamvis mihi notissimi sint, cum de iis sub Klobusizkio episcopo satis descripserim. Tum ex conscriptione sequebantur alii, demum postquam 1761 eo pro episcopo appulisset baro Antonius e scholis piis Baitay et pro gubernatore in militaribus Adolphus Nicolaus Boucow, (commendantem vocant) horum duorum conjunctione eo deventum est, ut ipsi cum comite Kemeny, cassatis aliis, integrum totumque forent gubernium, Siculos pressere potissimum, hosque et contributioni obnoxios et militares voluere, ac in effectu Croaticorum instar confiniorum in legiones eos distinxerunt, vocatis ultro citroque pro officialibus; ac licet ob has novitates Jesuita Antonius Gallo, Cibiniensis residentiae superior, aulae, ut credebatur, speculator informatorque abire inde debuerit, Viennamque sit translatus, et Boucow ipse Viennam revocatus fuerit, nec reginae longiori tempore admissus in praesentiam, rediit

tamen iste ad commando suum cum barone generali Siskovich, consiliario consilii bellici, qua regio commissario constituto. Sciendum vero, Siculos nationem eam in Transylvania esse, quae olim ad principis pertinebat banderium, hinc praerogativis gaudebat nobilium. Anno 1692. sub Leopoldo ad certum quendam exhibeudorum militum numerum fuere constricti, statimque 1695. remissum illis militiae onus, ut annuo certo tributo tale reluerent. Motibus dein tam Turcicis quam Rakoczianis subsequentibus, ad militandum iterum inducti fuere, taliterque | utrumque onus ipsis remansit, supplicare millies postea non cessarunt, sed vel spebus more aulico vel circumstantiis teraporum amoti portabant onus. Dein auctis ibi et excrescentibus contributionibus, plane ut contribuentes haberi coeperunt, ac insuper a militandi onere non eliberabantur. Boucovius ad certum numerum militiae eos regulare voluit et contributionis partem tertiam pendere. His praemissis, Siskovich ad commissionem perveniens, hanc incoat in parte quadam a conscriptione facultatum cujuslibet, Siculis denunciata cum non fuisset commissio, id ex facultatum conscriptione metuentibus, quod ut plebs et coloni haberentur, ac insuper pars illa tertia quod superatura sit totalem anteriorem pensionem, sine armis quibuslibet ad Siskovichium amplius numero 500 sese sistentibus supplicantibusque per instantiam, ut commissio, quid velit, declarare ipsis dignaretur; Siskovich, num arma quaepiam habeant, lecta instantia interrogante ipsisque affirmative respondentibus, idem ob festi epiphaniae solennia nil se ipsis respondere posse, reposuit, sed die 7ma Januarii habiturum consessum, hujusque consilio, die 8va Januarii, quod decretum essent habituri acceptaturique, responsum. Interea Siculis haec exspectantibus in vicino pago, generali(s) autem Siskovich militiae aliquot legionibus per Transylvaniam locatae sese congregandi, eosdemque cingendi una cum tormentis dat ordines. Qui etiam noctu appellentes, mane diei septimae Januarii obsidione cinxerunt decretum exspectantes Siculos, atque contra inermes jaculati sunt etiam cum tormentis, ac omnes ferme miseros illos trucidarunt. Quae cum reliqui intellexissent Siculi, congregati sunt, plurimosque caecidere militum caedesque majores sunt secutae. Siskovich cum caeteris commissionis membris profugit, aulae eos accusans de laesa commissione caeterisque in favorem sui. Ac quia dixissent, se habere arma (quae illi, privilegia eorum esse, seseque intellexisse, dicunt probantque, quod nullus eorum, qui primo caesi sunt vel minimum armorum genus habuisset, et repertum sit), Siskovich factum illud suum defendebat. Hinc praesentes profluxisse motus, ex domino Josepho Molnar Siculo, cum nuper fuisset Zagrabiae, intellexi, nec plura notare scio. Siskovic unice, ut fit, studuit privatis suis commodis; sciens enim, Boucovium gratia imperatoris pollere, item Baytay episcopum coronae principis ac vitrici sui comitis Grassalkovich, ne per hos ipse pereat, studuit praedictorum honori, ut sic plures sibi conciliaret prudensque vaelat praedicari; nam iis vivimus temporibus, ut assentari prudentia habeatur; justum esse crimen sit atque perversitas. Caeterum Aprili mense anni hujus Buocovius vivere desiit.

Tertio.