CroALa & LatTy: nodus

Nodus 1417705 in documento ian-pan-epigr-eleg.xml

35. CONSULTATIO DEI PATRIS ET FILII DE PERDENDO HOMINUM GENERE; QUOS TANDEM BEATA VIRGO EXORAT Sederat omnipotens, medio sublimis Olympo, Subdideratque oculis, condita cuncta, suis. Lustrabat tractusque maris, terrasque patentes, Quicquid et astriferi clauditur axe poli. Paulatimque hominum defixit lumina rebus, Ut studia humani cerneret ingenii; Ut vitam et mores, ut vota et gaudia nosset, Quod quisque effugeret, quod sequeretur opus. Conspicit implicitum tam multis fraudibus orbem, Tot scelerum facies et mala tanta videt. Insanas hominum curas, vota improba cernit, Et nullo in terris esse in honore Deos. Hic petit excidiis urbes, per tela, per ignes Tendit, ut innumeras undique cogat opes. Ille armis violat leges, hominesque Deosque, Subdat ut imperio, regna aliena, suo. Ense petunt alii fratres, carosque parentes, Cumque suis alii bella nefanda gerunt. Furta iuvant multos, foenus, saevaeque rapinae, Fanaque direptis expoliata Deis. Decipit hic dominum, fraudem parat ille parenti, Emtori varios iniicit ille dolos. Pars amat ingentes sumtus, luxumque superbum, Lactaque magnificas aedificare domos. Pars Venerem sequitur, caecique Cupidinis ignes, Pars sequitur rabidam, luxuriosa, gulam, Hi spernunt Stygiosque lacus poenasque malorum, Quaeque manent animas, praemia certa, pias. Contemnunt illi Superos, Superumque parentem, Nec pudor est, ullos esse, negare Deos. His pater attonitus studiis, votisque virorum, Hoc, doluit vili posse licere luto. Indoluit simul et magnas exarsit in iras, Aestuat ira gravi mista dolore fremens. Ut quondam pleno fluctus furit actus in alto, Aut ubi sulfureis mons sonat intus aquis. Tandem ubi conceptus paulum deferbuit aestus, Concilium toto convocat inde polo. Undique conveniunt Superi, circaque residunt, Incipit a solio, sic prior ipse, suo: Ecquid coelicolae vestros spectatis alumnos? Cernitis humanum, quo ruat usque, genus? Quem tandem inveniet nostra haec patientia finem? Aut haec ducemus quam toleranda diu? Quis iam virtuti locus est toto orbe relictus? Quis toto sceleri non patet orbe locus? Quid non dira fames auri, regnique cupido, Fas putat? imo sibi quid putat esse nefas? In Venerem ruit omne genus, gula conficit omnes, Vitaque pro rapida perditur ingluvie. Iam mores, legesque omnes, iura omnia pulsa, Religio, pietas, canaque pulsa fides. Caedibus et bellis, et fuso sanguine flagrat Terra, nec est nati tutus ab ense parens. Concurrit, ruptis inter se legibus, orbis, In clademque, ruunt omnia versa, suam. Mersa est flagitiis tellus, de culmine summo Pendet, et in praeceps corruit omne genus. Nos neque iam norunt, nec coelo vivere credunt, Aut quenquam aetherei sceptra tenere poli. Fulmina contemnunt, poenas et Tartara rident, Et quisquam in terris Numina nostra colat? Heu! genus ingratum, nostra sub imagine cretum Poenitet, e facili compositumque luto. Nonne mare, et terras, quemque ipsi habitamus, Olympum, E nihilo nostrae constituere manus? Quisnam opibus terram, quis piscibus imbuit undas? Quis posuit nitido, sidera clara, polo? Edita sunt nostro, (quis nescit?) Numine cuncta, Sunt tamen ingratis, edita cuncta, viris. Nos illis gravidam, numeroso munere, terram, Nos dedimus latum, qua patet usque, mare. Spem quoque praebuimus regni post omnia nostri, Atque huius socios iussimus esse poli. Illi autem elati imperio, rebusque, secundis, Vertere in cladem, munera nostra, suam. Segnitie, mollique animos deperdere luxu Coepere et miris degenerare modis. Sed neque destitimus carum praestare parentem, Humanumque omni parte iuvare genus. Tradidimus sacras coeli de vertice leges, Sed sprevit leges, impia turba, meas. Misimus et vates, vates sprevere sacratos, Misimus atroces, nec timuere, viros. Denique conceptum divini Numine verbi, In terras Natum mittere non piguit. Imo ego descendi, pariter descendimus ambo, Sedimus et gremio, Diva pudica, tuo. Vos mihi coelicolae testes, quis ma impia poenis Sustulerit, leto, turba redempta, meo. Sed mea praetereo, pereunti debita mundo Fata; quis e vobis non mala mille tulit? Quot ferro, quot aqua absumti, quotque igne cremati? Corpora quot rabidis dilaniata feris? Ecquid, ut aetherea pellant nos sede, moramur, Et coelo admotis montibus arma ferant? Tollamus scelerum auctores, causasque malorum, Deleat invisum, flamma inimica, genus. Iam satis humani tulimus ludibria fastus, Sat vobis Superi, sat tibi, Diva, datum. Desine me genitrix lacrymosis flectere verbis, Desinite ingratas vos mihi ferre preces. Consulite in medium, et varias deponite mentes, Solvatur tantis terra polusque, malis. Talibus attoniti dictis, diversa fremebant, Obscuroque dabant, murmura caeca, sono. Ut procul in silvis cum surgere ventus opacis Incipit, aut imis murmurat unda vadis. Atque ibi deiecto, mater moestissima, vultu, Suppliciter tales, fundit ab ore, sonos: Nate tuae, (quid enim superest?) spes unica matris, Quo solo videor nomine freta loqui. Nate, quid indignas, mitissime, surgis in iras? Quae nova tam subiti causa furoris adest? Et quae tanta tuum laeserunt crimina Numen, Ut nullus veniae iam locus esse queat? Quid? tua non omnem superat clementia culpam? Anne animum minuit noxa aliena, tuum? Ulcisci quos, Nate, paras? quos perdere tentas? Cum quibus, o Superum maxime, bella geris? Nonne hominum genus ecce tuum, tua pignora perdis? Duxerat e molli, quos tua dextra, luto. Quid iuvat invalido Martem exercere sub hoste? Quid iuvat in praedam saevior esse tuam? Quae tibi cum vili bella ac certamina gente? Aut quae deletis, laus tibi parta, viris? Cui mare, cui terras, cui cetera tradis habenda? Quae rerum facies, Nate, quis usus erit? Frustra igitur magni moles erit edita mundi? Frustra erit ad motus irrequieta suos? Fulgebunt nitido nequicquam sidera coelo? Et peragent notas, per sua signa, vias? Cui feret innumeros, tellus uberrima, fructus? Servabit tantas cui gravis alvus opes? Cui pecudes alet illa suas, volucresque ferasque? Et vaga cui pisces nutriet unda suos? Sublatis tot, Nate, viris, tua dona perire, Et squalere tuum, sic patieris, opus? Ferre potes vacuum, caesis cultoribus, orbem? Haeredem tantis, nec superesse bonis? Sed tibi sic placitum; sint omnia condita frustra, Et pereat tanti, Nate, laboris opus; Tune etiam poteris coelo delapsus ab alto, Nequicquam in nostro procubuisse sinu? Num poteris laceros variis cruciatibus artus, Nequicquam indignae, Nate, dedisse neci? Nequicquam tantos poterit tolerasse dolores, Obsequitur iussis, dum pia turba, tuis? Si te nulla movet tantorum causa laborum, At moveat, debet quem tibi mundus, honor. Quis tibi sacra feret? quis templa arasque dicabit? Quis sparget nomen, cuncta per ora, tuum? Nemo aderit qui vota ferat, qui Numen adoret, Quin nullum in terris iam tibi Numen erit. Otia ages coelo, duces inglorius aevum, Et tua te facient munera nulla Deum. Cui veniam dabis? admisso quem crimine plectes? Ostendes cui te, per tua iura, Deum? Iactabis vacuis, nequicquam fulmina, terris, Fulminibus nemo, qui moveatur, erit. Non pater, exhausto, non rex, non arbiter, orbe, Quid multa? exhausto, non eris, orbe, Deus. Non faciunt simulacra Deos, non templa, nec arae, Imperium in cunctos, arbitriumque facit. Cui porro imperites? tua quem sententia damnet, Si tibi subiectum deleat ira genus? At vitiis intenti homines, iacet obruta virtus, Nec quisquam toto iam colit orbe Deum. Labitur interdum, verioque errore tenetur, Infirmum, fateor, desipiensque genus. Quid faciant vili membrorum carcere septi? Quid faciat vili, massa subacta, luto? Tu quoque, deposito, fateamur vera, timore, Das tantis causam, materiamque malis. Imbelles homini sensus, stimulosque, dedisti, Duxisti e fragili mollia membra luto. Quid referam tot opes, insani pabula luxus? Quid Veneris stimulos, ingluviemque gulae? Praeterea quantis obnoxia vita periclis! Me miseram! quantis continuata malis! Et mirum est, si quid mortalia pectora peccant! Quis valeat tantos exsuperare dolos? Sed tamen agnoscunt crimen, culpamque fatentur, Et facti veniam, supplice voce, petunt. Nec sunt magna tamen mortalis crimina culpae, Si modo de miseris credere vera potes. Quin virtus totum, pietasque est magna per orbem, Totaque delubris terra referta tuis. Aspice, quae plenis hinc atque hinc sedibus omnes Circumstant, animas, quis nisi terra dedit? Sed sane sint magna hominum peccata, nec usquam Sit pietas, esto, sit tibi nullus honos; Si tamen haud ullae possunt te flectere causae, Et certum est poenas sumere ab orbe graves, Affice suppliciis sontes, et noxia tantum Corpora, at immeritum perdere parce genus. Suppliciis sontes (nisi mavis parcere cunctis). Da, decet; hoc omnes aequius esse putant