CroALa, 2024-05-21+02:00. Nodus VERINO.libr-03.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/VERINO.libr-03.xml.
Divine postquam ceciderunt moenia Syon Aethereasque arces, excelsa palatia regum In cinerem ignis edax et humo fumantia tecta Aequa dedit, tunc unus erat miserabilis urbis, -Cur urbem refero? Vestigia nulla manebant!- Squalor et informis nigranti in cote cicatrix. Proh diros casus! Proh lamentabile fatum! Illa, Palestini regni caput, inclyta quondam Doctrina et sacris semper memoranda prophetis Conditaque in medio inferioris cardine mundi! Disiecta ut vidi prostrate membra ruinae Et campos, altam Salomon ubi fecerat aedem, Ingemui: "Cur est nobis erepta facultas Parcendi? Longum sevi dicemur in aevum, Si nunc linquamus saltus, ubi regia sedes Electi generis sancteque ab origine prolis Stabat et unde sacrum spirabant templa furorem! Illic, o socii, patiemur lustra ferarum Esse, ubi maiestas aeterni summa Tonantis Non dedignata est multos habitare per annos? Crudeles dicent venientia secula Gallos, Si manibus nostris Christi Hierosolima nutrix Versa sit et diro caelestes vomere colles Proscindat Medus pascatque sacraria taurus. Aedificate novis igitur recidiva colonis Moenia, quae multo Gofredus milite ductor Tutetur pacemque bonis bellumque superbis Inferat, ut soli Christo tribuantur honores." Vix haec edideram, leva cum parte sereni Intonuere poli voxque est audita per auras: "Erige, quas hostis subvertit funditus, arces Sacratasque aras nobis et moenia conde!" Sic de nube Deus populo est presente locutus. Tunc vero proceres certatim et Belgica pubes Incumbunt operi molesque ad sydera tollunt. Delubra erigimus, sacras quoque condimus aras Et testudineum niveo de marmore bustum Ponimus aethereo regi primique sepulchri Excisum lapidem fulvo consternimus auro. Quin cinere in medio succensae invenimus arcis Haud polluta Dei rapidis sudaria flammis. Dum nova sublimi erigitur Hierosolima muro, Vulnera dum miles curat viresque quiete Alterna reparat spectatque sequentia bella, Interea magnis opibus magnoque tumultu Surgit in arma ferox in nos Solimandius heros, Onis et -antiquo repetens ab Osiride prolem- Pellei primum prorupit ab urbe coloni; Qui Memphim Thebasque colunt nitrariaque arva Quique tenent solis, quondam cunabula vatum, Ingentes moles, veterum miracula regum. (Illic ut perhibent monstrantque Egyptia templa, Orphea, qui vestris primus tulit Orgia Thebis, Orphea precipuum Cadmee stirpis amicum Accessisse ferunt; et vatum culmen Homerum Illinc infernae traxit figmenta biremis; Illic Eudoxum labentia sydera caelo Cognosse et magnum dicunt habitasse Platona. At nunc militibus iacet urbs exposta nefandis, Pyramidum vix sola manent vestigia. Tantum Et rabies hominum et longinqui temporis aevum Consumit). Rabidas exarsit Acantus in iras, Urbs Lybicis vicina iugis, cui belliger Amon Praefuit, ante alios omnes dux acer et hostis; Egypti Lybiesque plagas excivit in arma. Nec Maumettanae tantum coiere catervae, Omnigenum sed enim turba et sentina deorum Confluxit, nostrum iurata haurire cruorem, Et latratori meme devovit Anubi. At nos confestim sumptis invasimus armis Egyptum. Quamvis arentibus invia terris Deserta obstarent flavisque lateret arenis Serpentum vis atra licet, tamen avia tuti Defendente Deo siccasque peregimus oras. A Pelusiaco percurrimus usque Canopum Littoreos campos. Primumque occurrit agrestis Turba incompta virum sparis armata preustis, Quam facile ancipiti caesam prosternimus ense. Non procul a Pharii locus est celeberrimus urbe, Idromium dicunt, ubi terga Antonius olim Caesareis victus turmis formidine vertit. Illic bis centum stabant sub Marte cohortes, Egyptusque omnis nos exspectabat in armis. Dux Solimannus erat nulli virtute secundus, Eloquio dextraque potens, cui Persis et omnes Parthorum Syriaeque urbes Babylonque superba Parebat; fines regni compescuit Indus. Septima Iuleas fuerat lux ante calendas, Christicolis veneranda dies eademque profano Haud neglecta hosti, divo sacrata Ioanni, Cum propius castris positis in margine Nili Constitimus. Solitoque minus stagnantibus undis Gurgite caelestis presso deferbuit amnis Pinguiaque arenti limo siccaverat arva. Iam mediam caeli conscenderat igneus arcem Phoebus hanelantem torrens ardoribus orbem, Cum subito innumeris pubes Nilotica lembis Oppositum tranat fluvium Martemque lacessit. Et primum obscurant stridentibus aera telis, Mox strictis gladiis magno clamore furentes Nequicquam ficto trepidantia castra pavore Circundant fossasque implent et pontibus altis Transiliunt ipsisque audent concurrere castris. At nos consulto procedere longius hostem Perpessi. Pugnae pariter solisque calore Ut tandem fessos et hiantia vidimus ora, Irruimus densi languentiaque agmina retro Vertimus et longe trepidos disiecimus hostes. Tunc ingens oritur caedes; fugiuntque caduntque Precipites fossis: hinc nos, hinc obstitit amnis! Et iam purpureo spumabant sanguine campi, Gramineis ripis ipsoque in flumine multi Confixi periere fugam impediente timore. Submersaeque rates nimio sub pondere; plures, Dum nando sua castra petunt, absorbuit unda. Quod nisi flammiferos Hispano in gurgite currus Mersisset labente die Phaetontius ignis, Gentibus exitium Phariis lux illa dedisset. Interea elapsi tenebrosae munere noctis Diffugiunt hostes castris ducibusque relictis. Roscida vix gelidas Aurora fugaverat umbras, Cum celeres emitto equites acremque Rinaldum, Tardius extremum ut fugiens prosterneret agmen, Forte paludosis siquis latitaret in ulvis; Nec clades fuit illa minor, pluresque perempti. Mox rapidum instructo traieci milite Nilum. Ipse autem celsis Solimannus fidere castris Non ausus, quamvis triplici munimine fossae Et derivatis esset circundatus undis. Niliacam ut turpi sensit formidine pubem Dilabi, signis motis procul inde repente Discessit Babylona petens et Persidis oram. Traiiciens flumen partes secessit Eoas, Expurgat fossas, turritis opida muris Circundat fruge invecta fontesque propinquos Exiccat venis scissis fluviosque venenis Inficit et flammis urit crepitantibus arva Pabula corrumpens, ne detur copia nobis. Rescindit pontes, ut tela instantia tardet, Occupat angustas fauces saltusque malignos Exploratque aditus omnes ac milite fido, Qua nos venturos credit, velut obice firmat. Precipue aetherei saxosa cacumina montis Custodit ponitque altis in montibus arces Et pubem interea duris exercet in armis. At nos Egypti complures funditus urbes, Quaecumque aeterni spernebant numina Christi, Eruimus celsasque solo decussimus arces. Memnonis antiqui triplici circundata muro Regia nos contra bellum commovit Abidus Sustinuitque dies plures Niloque lacuque Defensa. Et cunctis Bucorus fortior armis, Bucorus veterum claro de semine regum, Nil temere aggrediens pro portis stabat et alto Aggere vallorum muros urbemque tenebat, In nos torquebat vastos ex arce molares. Copia nec pugne fuerat nec cominus enses Stringendi propiusque pedem conferre facultas. At nostri proceres Memphi Thebisque subactis Turpe putant perferre moras totiensque repulso Imbellique hosti victricia terga dedisse. Sed furit ante omnes insana mente Rinaldus, Assumpto lembo medios defertur in hostes Inque ipsam scalis confestim pervolat arcem Deturbatque altis custodes menibus et se Precipitem armatus mediam deiecit in urbem. Arboris obnixus trunco clypeoque repellit Telorum nubem et solus vim sustinet omnem. Omnis circa unum sese glomerabat Abidus, Non tamen ausa manus propius conferre nec ense, Sed telis tutisque procul clamoribus urgent; Ac velut, horrendum Lybice siquando cohortes Serpentem aut vastum procul invasere leonem, Missilibus certant et iactis eminus hastis. Pertonat Orlandus: "Cur hic residemus inertes, Heroes? Solus nunc captam Amonius urbem Ingressus victor spoliat caeditque paventes?" Nec plura, ad portam ruit otius alite vento. Francorumque omnis velut alis nixa iuventus Conscendit muros, portasque exercitus omnis Irrumpit. Strages oritur, nec parcitur ulli, Et merito: prima haec Maumetti sacra recepit. Quin omnem praedam captosque ex hoste triumphos Certatim flammis dedimus, mora ne qua retardet. Non auro in pugnam, sed relligionis amore Afflatique sacro properamus numine Christi. Labitur attonitas extemplo Fama per urbes Persarum, rumorque celer defertur ad Indos Australesque plagas, ubi semper torridus aer. Herculea primus Tragoditis venit ab undis Mole gigas vasto metuendus corpore et armis Burratus, cuius pellis detracta cerastae Tempora vel saxo vel durior aere tegebat, Raptus et aequoreae clypeus de tegmine conchae Pervius haud ulli ferro; quin vestis aena Subter erat, gemini quam vix cervice iuvenci Inflexa traherent. Ast illam indutus obibat Militiam et cursu fugientia terga premebat. Proximus a Carna venit Mineius heros; Venit odoratis Tannensis ductor ab oris; Quin etiam heroum dives Ptholemeus ab urbe Auratis longe ante alios spectabilis armis Turriferos currus horrentiaque agmina barris Duxit. Et extremis Porus regnator ab Indis Ter denas equitum turmas totidemque elephantum Armenta advexit. Non rege potentior illo Indorum est alter Palibrotos inter Eoos, Quem tremit et Babylon et magni regia Parthi Atque omnis regio porrecta ad Persidis oras. Duxit et aeratas bellatrix Rheta catervas, Panchei regina soli, vel robore nulli Postponenda viro, auriferi cui Gangis in arvis Herculeam propter famam (genus unde trahebat) Concessum regnare fuit, cum femina nulla Nullus et externus Gangis rex imperet oris. Quique colit lucos silvae foelicis Erombes, Venit ab Antipuli portu vicinus Eois Asteropus, pontum qua turbidus influit Indus. Quique habitant Meroem calidam populosque Biumbres Cononisque aras, silvester ubi hostia taurus Mactatur. Liquit fortis Sesoster Asyntem, Lichaque deserta est, statio gratissima barris. Queque olim clausit Pelleus ferrea ductor, Caspia transivit reseratis ostia portis Acirius gentesque feras deduxit in orbem Caucaseis nostrum de rupibus, unde Getharum Barbarus erupit sevis exercitus armis, Cuius adhuc Romana pavet formidine pubes. Arrius infestis deserta per invia telis Artacone ferox Zoroaster venit ab urbe. Qui gelidas rapidi potant Tolerantidos undas, Qui Bozim Sodimumque bibunt viridemque Parospum, Quique colunt Gerusos et celsae moenia Drancis, Vicinaeque Euro gentes montanaque Bactra, In nostrum iurata caput, sub rege Nearco Mille sagictiferos misere in bella maniplos. Quin et Cethenses misit Carmania turmas, Quicquid et Hircanum et rubras interiacet undas, Arma ferox rapuit, quorum dux acer Orodes Arsacidum longo referebat stemmate nomen. Nec non bellatrix rapiens Thermessa cohortes Thermodoonteis longe prorupit ab oris, Cui soror Anthiope cursuque insignis Aello, Cui comes Asterope, cui viribus inclyta Malpe Artemisque hasta et certis Menalippa sagictis. Has Thermessa sibi belli pacisque ministras Legerat et casus fidas cognorat in omnes. Fortis et ante alios mirandi roboris Alcon, Qui solitus fuerat magnos laniare leones Solus et in silvis tigres agitare rapaces Fulmineosque apros lato disrumpere ferro, Mille feros equites protraxit ab urbe Tigrannis; Salsaque sex in nos armavit Gerra catervas. Liquit et Ascaniam Turcarum acerrimus Hector, Qui Phrigii sese Priami de sanguine cretum . Mentitus falsa ducebat origine nomen. Quid Lybies gentem memorem populosque feroces? Africa namque omnis Maumetti infecta venenis Aeterni conata !idem est subvertere Christi: Qui Syrtes habitant ambas arasque Philenas, Qui Sabacra colunt atque alte mema Leptis, Qui calidas Thenas arentisque aequora Tapsi. Movit et Arsinoe et mutato nomine Barcae Potatorque Dedris, cuius calidissima nocte Est aqua, frigentesque die de fonte liquores Emanant, mutatque vices -mirabile visu. Mortifera et Gange clarissimaque insula Menis, Viperei Psilli, Garamas sine veste Maceque Infidi venere omnes sub rege Molorcho. Nec non ardenti Nasamon praecinctus arena, Quanquam occludit iter tellus serpentibus atris, Per tamen anfractus et per loca plena ferarum Tam longum emensus spatium discrimine tanto Fixit in Assyriis tandem tentoria terris. Parmira Romani imperii et contermina quondam Parthorum diris vix tunc cessavit ab armis. Quis tot diversas gentes, quis nomina pandet Ductorum? Non tot quondam, cum iungeret Helles Persarum rector mirandis pontibus aequor, Misit in Europam populos, qui Palladis arcem Evertit, sulcavit Athon, quot tempore nostro Ante tuam, Assyriae regina Semiramis, urbem Convenere acies. Variis quam dissona linguis, Tam vestes illis, tam mores, arma deique Dissimiles. Tristis pars capta cupidine pugnae, Pars auri et praedae in Martem raptatur amore, Pars odio nostri et vero contraria Christo. In primis aderat Solimannus et ipse Tibaldus Efferus, ac variis stimulabant vocibus iras. At nos compositis rebus populisque subactis Egypti et Syrie postquam expugnavimus urbes, Victrices auctore Deo deduximus alas. Et primum occurrit Parthorum regia nobis. Multiplici quamvis esset circundata muro, Capta tamen nostro cessit Seleucia Marti, Ut prius in mediam Parthis mirantibus aulam Irruerint equites, quam quis sentiret adesset: Securi usque adeo pugnae segnesque manebant. Vix experrecti tandem clangore tubarum Diffugiunt. Pars arma capit, clamoribus aether Pertonat, inque ipsum mutantur gaudia luctum. Perque domos ingens oritur, per compita caedes: Qui modo purpureo saltans radiabat in ostro, Nunc gemit et moriens tellurem sanguine foedat. Protinus invasi magno certamine Carras, Has quoque post multas caedes parere coegi, Vicineque urbes, duo quas rapidissima cingunt Flumina, syderei aut coluerunt numina regis, Civibus aut caesis ipsas evellimus imo. At Cilicum gentes atque omnis Isauria rupto Foedere Cappadocesque feri velut agmine facto Pamphiliaeque urbes post tergum bella capessunt, Sive quod in pugnam multo commoverat auro Rex Asiae Solimannus, seu genus acre virorum Impatiensque iugi, ut sensit nos longius esse Et magno implicitos bello, surrexit in arma. Terrerent quamvis Orientis mille phalanges Africaque extremis in nos ferretur arenis, Remorum electas iussi tamen ire cohortes, Ricceriumque ducem nulli virtute secundum Uggeriumque dedi, ut faciles post terga recessus Servaret nobis, terra pelagoque rebelles Expugnent pacemque bonis et foedera ponant. Invadunt primum Cilicas, qui classe parata Ingentes toto ducebant aequore praedas. Proditor Artavades astu metuendus et armis Dux erat et Tarsi celsas erexerat arces, Oppida munierat solers contermina ponto, Imbelles populos longe procul aequore silvis Abdiderat. Sed nulla diu fortuna perennis Proditione fuit. Rhodius certamine primo Euphranor victor captis mersisque carinis Expulit e ponto Cilicas. Mavortius heros Artavadem Uggerius telo confodit ad amnem Androchum, penasque dedit Lodicenus Alexis Perfidiae. Qua Cappadocas disterminat Ida A Galatis, clades ingens illata superbis Hostibus, et captas subvertit funditus urbes Riccerius. Periere omnes, confossus ad unum, Quisquis in aeternum Christum bella impia sumpsit. Pausaniam scelerum auctorem rupere quadrigae In frusta et sanie macularunt viscera campos. Interea caput Assyrie Babylona superbum Aggredimur, licet a muris procul aequore velox Parthorum infestis volitaret cursibus agmen. At volucres equites primum certamen inibant; Moxque leves pedites multis hinc inde diebus Arma ciunt levia; et totis non itur in enses Viribus et pugnae accingit se quisque futurae. Persarum rex Cyrrhus erat, Zenobia cuius Uxor divina Christi se laverat unda. Haec precibus multis noctesque diesque maritum Expugnat monstratque fidem cogitque morantem Impia sacrilegi deponere sacra tyranni Et colere aeterni verissima numina Christi. Hic bellatrices Susis abduxerat alas Impiger atque omnes belli cognoverat artes. Saepe lacessendo circum mea castra volabat Terrebatque acer, fruges et flumina nostros Longius a castris prohibebat quaerere, ut hostis Esse putaretur. Ne furta latentia quisquam Deprehendatve dolos, paucis comitantibus heros Nocte intempesta nostra ad tentoria venit. Submotis aliis vix uno interprete tantum Enarrat, qui sit, quae causa attraxerat illuc. Pugnaces armasse manus caedesque peractas Teste Deo excusat, quoniam sic tutius hostes Fallere et insidias posset celare futuras. "Crastina Maumetti lux est natalis, honore Quae colitur, cessatque operum labor. Improbus omnis Indulget Veneri et dapibus lasciva iuventus. Castra rape et medie tenebroso tempore noctis Principium pugnae tibi sume. In cardine tanto Ipse ego terga premam et circum divortia ponam Instructos equites et custodire iubebo, Agmina ne retro latis palantia campis Diffugiant reparentque novas in praelia vires." Dixerat et rapidus retro sua castra petivit. At me cunctantem percussi foederis obses Filius impellit Phineus, populosque ducesque Enumerat moresque virum, semperque catervas Adventare novas Solimanno et crescere turmas, Quod nisi surgentes properem disrumpere vires, "Omnibus obsessum vacuati viribus orbis, Quae te post virtus, quis te deus eximet illinc?" Vix matutinis flammis fulgebat Eous, Cum subito proceres et belli lecta iuventus Convenit, quibus instantis sententia pugnae, Quae sit, et adventum Persae remque ordine pando. Omnibus idem animus Martis tentare furorem; Arma parant alacres et curant corpora somno, Ut nocte invigilare queant pugnaeque laborem Protrahere et validis proscindere viribus hostem. At Maumettanae celebrant convivia turbae Solemnemque diem ludis festisque choreis More suo ducunt et cincti tempora sertis Saepe replent veteri spumantia pocula Baccho Ad multam noctem, donec sopor obruit artus Marcentes vino. Nullo custode per herbas Prostrati nudo iacuere sub aetheris axe Conciderantque inter plenis tentoria mensis. Interea Cyrrhus, valli custodia forte Cui cecidit, Persas secreta in valle vocatos Admonet et seriem pugnae et simul omnia pandit Incenditque animos dictis, tumque instruit armis. Quin etiam Ruspinna, duci gratissimus augur , Sidera qui caeli, ponti qui norat arenas: "Vicimus," exclamat, "cives! Vidistis in ignem Confugere expulsos aquila insectante dracones? Ecce ferox serpens gemino vexatus ab hoste: Maumettana lues Persarum corruet ense. Ipsa Iovis signum est Romani principis ales, Flamma rubens nobis, Gallis est aurea flamma!" Nec plura. Accingunt sese pugnamque futuram Exspectant alacres et sidera tarda queruntur.