CroALa, 2024-05-15+02:00. Nodus VERINO.epig-05.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/VERINO.epig-05.xml.
1. Regia progenies, generosi principis uxor, Rege patre es foelix, rege beata viro es. Quam tibi veridice nomen posuere parentes, Unde Beatricis nomina dicta reor! Subscipe laeta, precor, nostros, regina, libellos, Ne ve illis fessis aurea tecta neges. Sint licet indigni, sit sordida pulvere vestis, Hos tamen in pluteo suscipe laeta tuo. Qui venit ausoniis istuc a finibus hospes, Te veluti portum fessa carina petit. Hos, precor, accipias et loeta fronte revolvas; Offendat quod te nil, reor, invenies. A domino didicere suo nil turpe referre, Sed casto intactae virginis ore loqui. Siquid pro domino poscent audentius, illis Da veniam: dominus iusserat illa suus.
2. ad librum suum merito festinantem ire | in Pannoniam, ut requirat illic quosdam amicos Festinas merito fugere hinc ad regia tecta, Adriaci nec te territat unda maris. Ire simul cuperem, sed me charissima coniunx, Me dulces nati, parve libelle, tenent. Indixere sacris proceres fera bella Camenis, Ut sit eis nostra nullus in urbe locus. I, pete magnifici sublimia tecta Mathyae; Quis tibi sub tanto rege timendus erit? I cito, ne dominum videas indigna ferentem, Cui iam Carliados fama sonora nocet! Franciscum Arragonem primum salvere iubeto: Huic dices domini nomen et unde venis. Moxque colocensis vises antistitis aedes: Tam longae huic dices quae tibi causa viae est. Bandinum inquiras, veterem fidumque sodalem; Hunc adeas; gremio te geret ille suo. Praeterea multos, quorum tibi nomina dixi, Alloquere, et prompti posce favoris opem. Ceu pestem fugias indocti limen avari; Fontibus ex istis cuncta venena fluunt.
3. ad Bernardum Adimarium, | de obitu matris suae Bartholomeae Flebile moerentis carmen, Bernarde, poetae Accipe, nec pudeat collachrymare simul. Forsitan hoc alii carpent tenerisque putabunt Fletibus et matri me tribuisse nimis. Luminibus siccis quis spectet funera matris? Non homo, convincam: vel fera, vel Deus est.
4. eulogium in obitu Bartholomeae matris, | praestantissimae mulieris "O dulces nati, tantos effundere questus Quid iuvat, et frustra sollicitare Deum? Comprimite, hen, lachrymas dilectae in funere matris: Transegi, dederant quos mihi fata, dies. Desinite, ergo, meum fletu vexare sepulchrum: Pars melior nostri sydera celsa petit. Corpus inane iacet, solum mortale cadaver Occidit: hac omnis sorte creatus homo est. Quin meus hoc ipsum corpus iuvenile resumet Spiritus, inque mea carne videbo Deum, Cum Deus in cineres terrarum verterit orbem, Ultima cum veniet non reditura dies. Nulla potest hominis fieri iactura cadentis, Cum surget positis clarior exuviis. Improba (cui parcit?) nascentibus omnibus instat: Quae mors esse potest increpitanda seni? Stat fixus cunctis humani terminus aevi, Ulterius quem non preteriisse licet. Venimus ad metam vitaeque peregimus annos Concessos; quis nam fata movere potest? Non exoratae producunt stamina Parcae; Iam mors ante oculos stat violenta meos, Pallidaque horrendo frustra me terret hiatu: Nam vitam inficiunt crimina nulla meam. Erubeat mortem, siqua est obnoxia labi, Palleat et nigros umbra subire lacus, Et tremat aeternas scelerum persolvere poenas: Nanque bonis mors est gloria, poena malis. Turgida nec calido corrumpite lumina fletu, Nec matrem lachrymis dedecorate piis. Ante alias longe sum foelicissima mater, Cui mihi sunt septem pignora tresque nurus, Cui mihi longaevus coniux fraterque superstes Extant, et concors et sine labe domus. Cum videam charos mihi tot superesse nepotes, Quos generi et nostrae progenuere nurus, Quae plura optarem? Iam sexagesimus annus Volvitur: hic vitae finis et hora meae est. Siquid apud charos, ut debet, mater alumnos Iuris habet, nec mors finiet imperium, Ecce, meum commendo virum vestrumque parentem, Ne desiderio tabeat ille meo. Confectum senio et maerentem coniuge rapta Servate, ut superet saecula terna senex. Circumstentque nurus blandae offitiumque ministrent, Et gerat alternas illa vel illa vices, Ut phrigii vincat longissima tempora fati, Ut senior natos cernat et ipse senes. Silvestrum ante alios natum commendo minorem, Cui non est uxor nec sibi chara parens. Hoc unum moriens iterumque iterumque monebo, Ne turbet vestros dira Megera lares. Aurea vobiscum sit pax; concordia foelix Alterno fratres semper amore liget. Iamque vale, o coniux, ne te dolor urgeat ullus, Si socia eripitur Bartholomea tori. Sit visum Superis; quid fles? Age, comprime luctum, Laetior ut noster spiritus astra petat. Num tibi tot restant, comunia pignora, nati? Ne turbes fletu pignora chara tuo! En morior, coniux; nigrescunt omnia circum...". Nec plura: in medio lingua retenta sono est; Eflantemque animam superas emisit in auras, Corpus at in gelido mansit inane toro. Insonuit quantis pulsus plangoribus aether! O lux infoelix, o lachrymosa dies! Semper acerba suis, semper memoranda Verinis, Solliciti, heu, semper causa doloris erit! O clara ante alias, nulli pietate secunda, Quae coleret casta relligione Deum! Quae magis exarsit vera charitate? Quis ergo Non fleat et lachrymis abluat ora piis? Lugeat Aequorei plebecula pauper agelli, Ploret vicinus quisquis egenus erat. Sed quoniam nullis revocatur fletibus umbra, Ne pigeat laudes enumerare suas. O veneranda parens, quo te dignemur honore, O genitrix, nostrae fama decusque domus? Vera parens, propriis lactasti pignora mammis, Ipsa licet Medices sanguine tangit avos. Natorum, o, longos totiens perpessa labores, Quae tibi, quae poterunt praemia digna dari? Nam tua pertenuem nostrum solertia censum Et non indignis quaestibus auxit opes. Inspiciens natos solers prudentia matris, Erudiit variis artibus ingenia. Mercibus hic quoniam fuit aptior, ille Minervae, Naturae iussit semina quenque sequi. Hic quia velocis praestabat acumine mentis, Iussit socraticis invigilare libris, Et rerum causas et coeli noscere motus, Afferre aegrotis ut bene posset opem. At me Musarum flagrantem ut vidit amore, Et dare Pyerio carmina multa choro, "I" dixit, "sequere aonias, Ugoline, puellas, Et tua pegaseis fontibus ora laves". Quas igitur grates, quae reddant praemia nati Debita? Pro nobis Iupiter ipse dabit. Divorum augebis numerum super astra volando, Impleat ut vacuos umbra beata tronos. Illic sydereo satiabis nectare mentem, Inter caelestes annumeranda choros. Illinc omnis abest vitae dolor, omnis egestas; Non habet in Superos ius Libithina deos. Non mutat vires illic morosa senectus, Perpetuo sed enim flore iuventa viret. Frigida non calidis, non pugnant humida siccis; Coelicolum tenuis temperat aura solum, Qualis athlantei occiduas post lictoris undas Foelices suavis spiritus aflat agros. Est animus simplex, nec fato obnoxius ulli, Et solo aspectu pascitur ipse Dei. Nempe bonum summum est, caeli cui destinat arcem Iupiter, aeternum posse videre Deum. Illic militibus reddit sua praemia Christus, Fortiter ob patriam qui periere suam, Qui mundi illecebras saevosque cupidinis ignes Viceruntque omnes daemonis insidias, Qui sacra Pontificum romanae dogmata sectae Servarunt certa, non violata, fide. Panduntur caeli portae, reseratur Holympus, Aethereas foelix cum petit umbra domos. Huc, veneranda parens, venies, atque obvia turba Coelesti longe curret ab urbe tibi. Virginei occurrent coetus candore micantes, Agmina non tacta candidiora nive; Obvius et veniet rutilanti in murice martyr, Et palmae et lauri flondea serta geret. Mox te matronae gemmis auroque nitentes Accipient, vinxit quas sacra teda viris. Aplaudent roseaeque dabunt mille obscula fronti, Et tales edent ore canente sonos. "Humanae o tandem vitae defuncta labore, Ingredere, o foelix, aurea tecta Dei. Atria quae longe cernis radiantia, gemmis Culmineque aurato, tecta superba, micant: Haec tibi caelestes struxere palatia fabri, Haec tua pro meritis semper habenda domus". His, mater, pompis, tali comitata triumpho, Impyrei intrabis limina celsa poli. Te quoque celsa suis caeli Regina lacertis Accipiet, dicens: "Dulcis amica, veni; Aeterno fruitura bono, cape praemia Christi, Praemia promissis uberiora suis. Ingredere auratae christallina limina sedis, Accipe syderei ditia regna soli". Talibus ascendes divina in gaudia dictis, Gaudia non ullis aequiperanda bonis.
5. eulogium in funere Verii eius patris, | viri optimi, ad Paulum phisicum germanum Omnia sunt igitur diris obnoxia fatis, Et nihil est quod non auferat atra dies. Te potuit, venerande parens, abducere templis Polluta ad tumulum Parca maligna manu. Num sanctos mores, num castum attingere corpus Horruit? Ah, cogor quale putare nefas! Si bonus atque malus pereunt discrimine nullo, Et nulli parcit de tribus una soror, Non idem certe manet exitus: alter Holympum Ascendet, stygias ebibet alter aquas. Impius inferni aeternos cruciandus ad ignes Trudetur, meritis praemia digna suis; Iustus ad Impyrei vectetur gaudia caeli, Regnet ut angelici dignus honore troni. Nunc memini tua, sancte parens, oracula, cum me Praecipitem saevo torsit amore Venus. Me miserum, quanto repeto praecepta dolore! Non licuit grates exhibuisse tibi. Talia, Paule, mea moestus dum mente revolvo, Dilecti ante oculos spiritus ecce patris, Lucidior flamis et clari syderis instar, Et roseo tales edidit ore sonos: "Quis te luctus edax rodit, charissime nate? Quae mors egroto est increpitanda seni? An nescis homines mortali sorte creatos? Unde improvisus te premit iste dolor? Quid tibi socraticos prodest legisse libellos, Claraque prudentum tot monumenta virum? Hoc primum erumnae signum memorabile nostrae est, Ut sortis dannet munera quisque suae. Unica mortali cui foelix contigit hora? Nec mirum: aegriferae concupiuntur opes; Gliscit amor quanto cumulum congesseris auri, Maiori inque dies foenore pauper eris. Crimina quid referam, quae sunt comunia brutis? Vitate haec, tanquam sint capitale nefas. Unicus exemplar sit vobis Christus honesti: Omnis ab insidiis hoc duce tutus erit. Hoc duce syderei caeli victoria parta est: O merces nullis equiperanda bonis! Quis non contemnet vitae mortalis honorem, Virtutis memorem si putet esse Deum? Coetera vel rapidi labuntur fluminis instar; Concessae vix sunt ad breve tempus opes. Quod si cui indulget raro fortuna benigna, Mox anima haec linquet diffugiente dolens. Si mihi quid iuris, iubeo moneoque rogoque Fraterna ut charitas pectora vestra liget, Neu vos transversos agitet discordia preceps, Sed pius alterne vincula nectat amor; Ne ve aliquem fidum externum sibi credat amicum, Qui patriam aut fratres oderit ipse suos. Quis non immerito explodat damnetque bilingues, Atque hominum e cetu mergat in occeanum? Mentitur quisquis fratrem se dixerit illi Cui, vafer, occultas instruit insidias. Perfidiae reus est Christi cui nomen in ore est, Corda gerens foedis prava cupidinibus. Pectora vestra liget charitas adamante tenaci: Haec vos foelices reddere sola potest. Extorquet charitas irato fulmina Christo, Cogit et infensum ponere iudicium. Crede mihi: celsis ego nunc delapsus ab astris Testor sincera nil charitate prius. Vidi animas flentes summi Iovis ante tribunal, Ut caperent vitae praemia digna suae; Et nisi flamiferae charitatis amore redemptae, Tartareis mersae decoquerentur aquis. Verum, age, me superas iam tempus visere sedes; Non terere ulterius fata dedere moras. Haec memoranda tuis nostro fac nomine pandas Fratribus; esse tui dicito iussa patris. Comprime, nate, precor, luctum, lachrymisque caveto Ut mulier turpes funera nostra tuis. Extremae est actus vitae octuagesimus annus: Et quereris? Reliquum quid nisi morbus erit? Nunc ego dilecta peragro cum coniuge caelum Et concors casto semper amore fruor. Nos pia pro charis oramus numina natis, Ut pia pro meritis det pius astra Deus. Illic, ut spero, mecum super aethera vives; Nunc instar mortis vita putanda tua est". Haec ubi dicta dedit, circum mea colla pependit; Mox instar radii lapsus ad astra poli est.
6. eulogium in acerbissimo funere Petrotii, | eius dilectissimi fratris Tristis eram et chari moerebam funera fratris; Abstulerat somnum pectore luctus edax. Tot neglecta Deo fratrum pia vota dolebam, Et Pauli medicas nil valuisse manus, Cum nota ante oculos germani effulsit imago Et tales roseo reddidit ore sonos: "Quid quereris tantum? Lachrymas quid fundis inanes? Num flendo credis fata movere Dei? Septima cum tanto transegi lustra labore: Fixus erat vitae terminus ille meae. Omnia solvisti; nihil est, Ugoline, relictum Quod pia sedulitas non mihi tradiderit. Per septem attrivit corpus febris arida menses, Corporis ut numeres ossa peresa mei. Quid fles? Gaudendum est! Mortali carcere liber, Pars nostri maior, spiritus, astra petit. Est erumnosi plenissima vita laboris, Exposita innumeris daemonis insidiis. Ille ego, quem flexit transversum nulla voluptas, Quae sum perpessus nocte dieque, miser! Quid referam morbos et vitae mille dolores, A me quos omnes abstulit atra dies? Arrisit sicui vultu Fortuna sereno, Mox illi adversas vertit, iniqua, rotas. Expavi, fateor, mortis perferre dolorem, Ne ve animus stygiis obrueretur aquis. Praesidium magnum perdis, charissime frater, Sarcinaque est humeris congeminata tuis. Sic visum Christo est; forsan meliora dabuntur Tempora, nec semper nubilus Hauster erit. Cuncta secunda dabit vobis concordia foelix, At contra magnas vertit Erinis opes. Uxorem vobis commendo, ut caelibe vita Degat, et infantes nutriat illa meos. Ipsa fidem cineri nostro servare recepit Et nullos post hac velle subire toros. Dulcia discendens commendo pignora vobis: Istorum causa est tristior interitus. Hos precor ut patrio, frater, tuearis amore; Sic animus noster loetior astra petet". Dixit, et amplectens ter circum colla pependit; Ultima labentis verba fuere: "Vale". "Quo fugis?", exclamo; "fratrem ne desere, frater! Quo sine te pacto vita futura mea est?". Crudeles Parcae, florentis fila iuventae Truncastis! Sunt, sunt copia tanta senes! Quis fuit in tusco populo servantior aequi, Quem non ausus erat carpere livor edax? Cui tanta iuveni mores probitate fuerunt, Quis coluit tanta relligione Deum? Inquirat livor totius tempora vitae, Obsceni quicquam si reperire queat! Et talem iuvenem mors invidiosa peremit! Iniecit diras lurida Parca manus! Te, venerande pater, mors oportuna resolvit, Ne videas nati funera acerba tui. Ipsa virum et charos vidit superesse nepotes, Natorum pompis contumulata parens. At me servavit tanto Fortuna dolori, Dimidium, hei, vitae, frater adempte, meae! O, utinam alterna, Ledei ex more gemelli, Petroti, possem te revocare nece! Perferrem mortis pro te quodcunque periclum. Quid loquor? Ah! nullis fletibus umbra redit. Te sine nulla dies lachrymis inmunis agetur, Currentisque oculi fluminis instar erunt. Ante oculos semper dilecti fratris imago Haeret; nec somni, nec mihi cura cibi est. Squalent inculti deserta volumina Carli; Flet posita mecum tristis Apollo cheli. Pertesum vitae est; macilento pallor in ore; Omne mihi luctus substulit offitium. Tu moriens caelum, felix germane, petisti; Gratulor: ah, tecum nunc comes ire velim! Frater honoratos iam iam visure parentes, Angelicos inter constituende tronos, Frater amate, vale; celi novus incola factus, Petroti, aeternis iam fruiture bonis.
7. ad Bernardum Adimarium, de morte Ippolitae, | formosissimae puellae Dum nos magnanimi victricia proelia Carli Scribimus, Ippolite flevimus interitum; Imbellesque elegos magnis miscere coturnis Flebilibus suasit moesta Thalia modis. Sed quoniam luctu fueras concussus acerbo, Hoc scriptum lachrymis misimus eulogium; Adimar, ante omnes nobis memorande sodales, Verini carmen pignus amoris habe.
8. eulogium in obitu Ippolitae, | puellae pulcherrimae Quis lucem ereptam tenebris miretur obortis? Causa patet cunctis: occidit Ippolita. Occidit hetrusci sydus splendorque decoris: Non mirum si nunc nulla serena dies. Ingemuisse putem turbati sydera coeli; Post obitum induxit nubilus Hauster aquam. Vidimus innumeris turgentia fletibus ora, Nullus et in tota non fuit urbe dolens. Ipsa Venus fertur sparsis deflere capillis; Extinxitque faces et sine luce fuit. Ipse Cupido suos fregit miserabilis arcus Et latebras tristis fugit ad Idaliae, Impiaque in sevas torsit convitia Parcas, Quae tantum Hetruscis preripuere decus. Quid tibi nobilitas, viridis quid profuit aetas, Quid, rarum exemplar, forma, pudicitiae? Quid, quod eras miserae spes et solatia matri? Heu, vota incassum tot cecidere Deo! Ipse autem scissa gemebundus veste maritus, Hinc Flametta parens stabat, inops animi: Flametta infoelix, fortunae exemplar iniquae, Andromache, infoelix, altera socrus erit. Hinc implorabant lachrymosa voce sorores Numina, purpureas ungue secante genas. Haud secus Heliades fraterno in funere largis Auxerunt tumidum fletibus Heridanum. Stamina cum vitae perfringeret ultima Clotho Ippolitae ac staret, falce secante comas, Tunc, vix attollens oculos in morte gravatos, Edidit extremos ore tremente sonos: "O dulcis coniux, lachrymas compesce fluentes: Sic placitum Superis, te superesse mihi. Commendo natos nostri tibi pignus amoris Comune, et curae sit tibi nostra parens. Hanc, precor, aflictam solare, et comprime fletum. Quid ploras? Nunquid fata movere putas? Tu, Flametta parens, nimio confecta dolore, Mortalem Ippolitam te genuisse putes. Divitiis foelix natisque viroque fuisti; Ah, sors adversas movit iniqua rotas! Pone modum lachrymis: perventum ad limina mortis; Audio iam stygiae murmura saeva ratis. Me nulla exagitant vitiatae crimina mentis, Quod mea tartareos horreat umbra lacus. Pars nostri melior petet aethera; reddite terrae Haec membra, hoc (inquam) reddite corpus humi. Cura mei si vos post mortem tangit inanis, Scribantur tumulo carmina bina meo: "Infoelix proles, Nasi charissima coniux, Ippolita hic tegitur; lector amice, vale". Chara parens coniuxque, vale, dulcesque sorores: Ecce, oculos mors nunc pervolat ante meos". Ultima verba "Mei" clamarunt "Christe, memento; Inque tuas animam suscipe, Christe, manus". Sic igitur pereunt omnes; iuvenesque senesque Mors rapit, et cunctis imminet atra dies. Non dum ter septem vitae compleverat annos; Heu, paucis fuerat mensibus illa minor. Naturam genuisse nihil formosius usquam Crediderim; in toto corpore nulla nota. Vidimus in feretro (dormisse putaveris) illam; Cuncta sibi prisci signa decoris erant. Spiritus aethereas postquam secessit in auras, Ippolitae levior non gravet ossa lapis. In cineres hoc nulla dies putredinis expers Convertat corpus: sat cecidisse semel. Et quisquis iuxta transibit busta viator, Non pudeat lachrymis ora rigare piis, Dicat et: "Ippolita hic, quondam pulcherrima rerum, Clauditur, aetatis fama decusque suae".
9. eulogium Pauli tusci, | medici ac mathematici praeclarissimi Ergo nec ingenium, nec mores fata retardant, Sed vitae ac mortis stat sua cuique dies, Et pius et doctus moritur discrimine nullo: Ah, fati haec lex est imperiosa nimis. Debuerat Paulus vita durare perenni, Et non comuni conditione premi. Hic rerum causas et coeli sydera norat; Phylosophum talem saecula rara ferunt. Pythagorae ex solido statuam conflaverat auro Graecia, et e pario marmore pyramidem, Quod rudibus populis geometrica signa parumper Ostendit; quanto doctior iste fuit! Illiricis Chous pestem predixerat oris, Praesidium mittens discipulosque suos; Ex quo divinos vivus suscepit honores Suntque illi tanquam condita templa deo. Quin Asclepiades medicis epidarius herbis Irato meruit numen habere Iove. Alma Ceres, primum frugum quod repperit usum, Quo scindatur humus tempore, quo ve meti, Sunt aedes illi et Cerealia condita sacra; Inventaque olea facta Minerva dea est. At Paulus tuscus terram cognovit et astra, Et ptholomeneum grande retexit opus; Qui prospectivae formam depinxit et artem, Quo libro cunctis equiperandus erit; Qui tuscos docuit quo sydere gleba colonos Vertenda, et quae sit vitibus utilior. Quid referam medica quos ille salutifer arte Extorsit manibus, lurida Parca, tuis? Adde quod in terris sine coniuge, coelibe vita, Angelicae vixit norma pudicitiae. Et tamen hunc ausa est polluta attingere dextra Atropos, et sacri claudere labra senis. Ast animus certe est Libitinae iure solutus Et fruitur foelix liberiore polo. Docta per ora virum longo celebrabitur aevo Paulus, ad extremum clarior usque diem.
10. eulogium Philelphi poetae, | qui nonagenarius Florentiae diem obiit Meonium vatem flevit si pulcher Apollo, Luxit et ereptum Calliopea Linum, Nunc vos, ausoniae nymphae graiaeque Camenae, Exequias docti concelebrate senis. Egregias laudes vestri cantate Philelphi, Quo novit graios Musa latina modos. Plurima traduxit nobis monumenta Pelasgum, Et noscenda suo multa labore dedit. Quin enodavit Danthem tersique Petrarcae Explicuit varias ingeniosus odas. Sfortiade cecinit victricia principis arma, Aemula magniloqui carmina Meonidos. Hic Chrisororam nostrum deduxit in orbem, Ausoniis graius sumitur unde liquor, Per quem nunc Itali, graeco sermone diserti, Externis ornant floribus Oenotriam. Nunc optata senis fuerat facundia vatis: Socraticos libros expliciturus erat. Crudeles Parcae, non vos reverentia cani, Non potuit Medicis flectere vos pietas. Ecce, nepos illi reditum seniore sub aevo Concessit, Cosmo qui fuit exul avo: Sed melius, quam si Insubrium cecidisset in oris, Qui vidit patriam post tria saecla suam. Nec fuit ut quondam immitis Florentia Danthi, Cuius honorati respuit ossa senis; Provida magnanimi previdit cura senatus Egregius vates ne procul urbe cadat, Publicaque instituit docto salaria vati: Consuluit nobis, consuluitque sibi. Sed quoniam nulli parcit fera Parca, sed omnes Aufert atra dies, docte Philelphe, vale. Ibis ad aethereos lucos et amoena piorum, Laurigero vatum te comitante choro. Accola, Nile, tui, sed noster origine civis, Praecedet, cecinit qui Stilicona ducem. A dextra Danthes cinget levaque Petrarca, Bocaciusque tuum pone sequetur iter. His, inquam, pompis talique ornate triumpho, Ibis ad aethereos, docte Philelphe, polos.
11. luctuosa conquestio in funere | fratris eius Petrotii dilectissimi Funeream deprome lyram chordasque gementes Percute flebilibus, maesta Thalia, modis. Flevit ut amissa rodopeius coniuge vates, Cantanti inferni cui patuere fores (Bistoniae gemuere ferae, cum flebile carmen Ederet, et lachrymis intepuere nives); Flevit ut extincto gemebundus Castore Pollux, Unde habuit Castor fratre precante polum; Sic circum funus fratris, moerente Catullo, Thespiadum moesti congemuere chori. Conditus, ecce, iacet parva germanus in urna: An lachrymas, Herato, continuisse potes? Etsi perraro fletis, nunc flete, Camenae, Fratris et exequias concelebrate mei. Offitio certate pio, lugubreque carmen Fundite: sunt lachrymis ora riganda piis. Uberior veri nunquam mihi causa doloris Extitit: aeterne, frater adempte, vale. Te nunquam post hac visurus, proh dolor ingens, Dimidium ut vivam, dimidium ut moriar! Ecce, tuus vates, squalentibus abditus umbris, Calliope, moestis imbribus ora rigat. Dicite funereis lugubria nenia rithmis; Sunt, Musae, tristi fata canenda pede. Deponas niveam vestem cytharamque sonantem Et nigro auratam tegmine necte comam. Non aliter venias, radiis nisi, Phoebe, relictis, Ceu cum peonio funere moestus eras. Laetitiae nullus locus est; stat vestibus atris Fraterni Luctus funeris ante fores. Hinc dolor, hinc lachrymae comites, scissisque capillis Foeminei plangunt pectora nuda chori. Occidit exemplar iuvenum castique decoris, Quem minime potuit carpere livor edax. Non ne vides Paulum germani morte sepultum, Cui medicae in fratrem nil valuere manus? Ecce, ululat coniux, querebunda puerpera, lecto, Quae lachrymis posset saxa movere suis. Heu, pia tot frustra ceciderunt vota sororum; O frater, nostrae nil valuere preces, Non lachrymae infantum, non ora sonantia patrem; Quo miseros linquis nos, moriture, loco! Illo quo moreris puncto, tibi nata puella, Ut cruciet matris pectora poena duplex. Eternum, germane, vale; te gloria caeli, Nos labor et luctus, cura dolorque manet.
12. visio Ippolitae defunctae, | quae omnium castissima et pulcherrima fuit Estus erat mediusque dies, cum torret hanelos Saeva cleonei stella leonis agros. Populea irrigui recubabam ruris in umbra, Et solum mecum Calliopea fuit. Dum fera magnanimi limamus proelia Carli Extremamque manum grande requirit opus, Ecce mihi ante oculos miri splendoris imago Fulsit, et emisit lumen opacus apex. Aethereis cecidisse plagis iuraveris astrum: Non hominis, certe forma erat illa deae. Tunc vero attonito doctissima Calliopea: "Ippolita haec" inquit "carmine dicta tuo est; Ippolita illa, tuis multum celebrata libellis, Ad te syderei venit ab axe poli, Archetipum formae, non enarrabile munus: Ne pudeat magno te cecinisse pede. Haec est naturae exemplar; preconia formae Carmina erunt, serae posteritatis opus. Aspice sydereos, radiantia lumina, ocellos, Sit quanta admistus cum gravitate nitor; Inspice flaventes per eburnea colla capillos, Ut brevis effusam ventilet aura comam; Ut parvi, ut nitidi dentes candore nivali, Composito ut niteat risus in ore decens! Huic Charites nostrae comites cessere Venusque, Troiano quamvis iudice prima dea est. Respice ut incedat nullo per gramina fastu, Qualis Iuno suo cum Iove carpit iter. Quicquid habet natura boni, congessit in ista; Quod carpat quicquam non habet Invidia. Saepe pudicitiae forma est contraria; pulchris Ceu comune malum fastus inesse solet. Ippolita at, quamvis forma superaverit omnes, Ingenio miti tum sine labe fuit, Ut nulli non chara foret; licet exule tota Prole patrum, cunctis grata puella fuit. Et merito aeterni per me referentur honores, Et tibi me propter fama perennis erit". Haec ubi Calliope dixit, pauca ore trementi In me oculos flectens rettulit Ippolita: "Carmine quanta tuo dederis praeconia nobis Tu scis, haud meritis praemia tanta meis. Quis referet tali dignas pro carmine grates? Per te, Verine, est vita secunda mihi. Carmina letheis homines a fontibus arcent; Fertur in his Atropos iuris habere nihil. Per te forma mihi longo memorabitur aevo Et lesit nomen fabula nulla meum; Iamque vale". Dixit dextramque extendit et inde In tenues labens vertitur umbra Notos.
13. eulogium Apolinaris papiensis, | philosophi ac mathematici doctissimi Omnia tempus edax consumit et aucta senescunt; At non ingenio fama nocere potest. Quicquid compositum est, mors imperiosa resolvit; Virtus est simplex, ergo perennis erit. Diruta vix extant dominorum saxa Quiritum, Speluncaeque instar Roma sepulta iacet. Quis mihi monstrabit celsas Carthaginis arces Persarumque urbem? Quis Babylona mihi, Et centum portis clarissima moenia, Thebas? Accola vel Nili nesciet ipse locum. Berosi et docti florebit fama Platonis Dum pontus pisces, dum vehet astra polus. Gloria virtutem sequitur, nec fama sonora Tardatur, velut est corporis umbra comes. Ergo eris aeternus fama, Polinaris, et omni Docta per ora virum tempore clarus eris. Quis procerum natis Tuscorum sydera pandet, Quae bona, quae contra sit fugienda dies? Quis poterit rerum occultas inquirere causas? Euclidem quis nunc expliciturus erit? Quis logyces giros, perplexa enygmata, solvet? Pisanum infoelix, veh tibi, gymnasium! Nestorei plorent iterum sine fine coloni: Nam sors est vestris invidiosa bonis. Vos florentinus tali doctore Senatus Ornarat, qualem saecula rara ferunt. His quamquam egregium virtutibus abstulit una De tribus, arruptis lurida Parca colis. Dic, precor, insignes Polinaris carmine laudes Et vati faveas, pulcher Apollo, tuo. Ipse tuas artes medicus, tua nomina vates, Ipse tuos mores et tua facta refert. Eripe letheis decus immortale tenebris; Duret ad extremum gloria longa diem. Calliope, vestrum est fama donare perenni Aeternum ingenio qui meruere decus. Ante retrocedent mutato sydera cursu, Arebit sicco pulvis in Occeano, Inclyta quam pereat doctorum fama virorum: Post mortem crescit multiplicatus honos. Vulnificus moritur subito post funera livor; Virtutis vero fama perennis erit. Sed ne forte suum veniens incuria nomen Ignoret, talis marmore versus erit: "Qui rerum causas norat Polinaris et astra, Hic situs est: paulum siste, viator, iter".
14. eulogium Albierae, puellae formosae et castae, | ad Sigismundum eius virum "Desine, chare, precor, lachrymas efundere, coniux; Iam Parcae nobis ultima fila legunt. Mors sua quenque manet, mortales nascimur omnes; Omnibus est natis atra videnda dies. Non licuit tecum fatalem explere senectam Legitimoque toro pignora chara dare, Sed subito, ante diem, teneris extincta sub annis, Aethereos scandam, virgo pudica, toros, Antea quam sacris tedis et lumine claro Coniugium nostrum percelebraret Himen. Ante omnes, veneranda parens genitorque, valete, Oraque nec lachrymis moesta rigate piis. Non inter Danai trudar rimosa puellas Ut repleam nigris dolia semper aquis; Non ego sisipheam molem scopulosque cadentes Horrescam et strepitus, seva Megera, tuos; Non aliae Eumenides, cinctae serpentibus atris, Aeterno quatient pectora nostra metu; Non alias scelerum paenas, quas gnosius Orci Arbiter infringit, cum luit umbra nefas: Haec maneant sontes Ditis loca tetra puellas; Non facit ad mores impia terra meos. Est locus in caelo platanis lauroque virenti Nobilis, et tenuis ventilat aura nemus. Illic virginei cantus castaeque puellae Concelebrant laudes, diva Maria, tuas; Quo meus exemptus terrestri carcere tendet Spiritus, ut vita iam meliore fruar". Hec dicens, animam tenues eflavit in auras Et matris moriens concidit illa sinu. Nec iam purpureo rubuerunt membra nitore, Sed gelida infecit pallidus ora color. Non aliter verni languescunt grandine flores Quos niger horrendis contudit imber aquis. Vix tribus haec unum lustris adiunxerat annum; Huic tamen iniecit lurida Parca manus. Quid tibi nobilitas, quid opes, quid forma, quid aetas Profuit? Heu, morti subdita cuncta iacent. Tecum omnis periit splendor formaeque venustas, Albiera, etruscae nobilitatis honos. In te congessit quicquid Venus aurea, quicquid Pallas habet, quicquid Iuno superba boni; Cui pater Albitius, romana ex stirpe creatus, Cui Soderina parens, nobile utrunque genus. Invidit Fortuna tibi, Parcaeque malignae Fregerunt ruptis stamina nigra colis. Ast Herato, ut talem sensit cecidisse puellam, Substulit e cultis laurea serta comis. Pegasidum tum forte choros ducebat ovantes Ipocrineis qua fluit unda iugis. Sed, ne tunc merito fraudaret honore puellam, Defunctae ut dignas conferat inferias, Insigni tumulum titulo signavit inanem, Ventura ut posset noscere posteritas, Impressitque duos nativo in marmore versus, Pegaseae stillat qua sacer humor aquae: "Albiera hic posita est, longe pulcherrima rerum, Cui fuerant mores nobilitate pares".
15. ad illustrissimum Mathyam, regem Pannoniae Siqua tuas aures novitate vocabula ledunt, Da veniam: poterant non secus ista cani. Primus ego aonio, princeps, de vertice Musas Deduxi, ut Christi numina sacra colant. Plurima mordaci delevi carmina lima, Ut stet inofensus relligionis honor. Cantavi aeterni genus innarrabile Christi, Quoque modo fuerit virgo Maria parens; Ut se sponte dedit tortoribus, ut cruce passus, Sanguine qui lavit crimina nostra suo. Scripsimus heroum foelicia funera Christi, Sanguine qui celum commeruere suo. Hos ego laudavi: reddent mihi premia, reddent Cum stabo eterni iudicis ante tronum. Simonides Scopam ditem laudavit et ambos Tindaridas: quis nam praemia plura dedit? Scilicet hi: vitam conservavere poetae; Argenti Scopas bina talenta dedit. Quid fore confido, si prosunt numina falsa? An Christi heroes dona minora dabunt? Haec est materies nostri, rex magne, libelli: Heroum gestis gloria mista tua est.