CroALa, 2024-11-09+01:00. Nodus VERINO.appe-05.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/VERINO.appe-05.xml.
Dinocratem Rhodium et Tusco de sanguine Ioctum Dedalea quorum arte fuit celeberrima forma. Nondum septenos renovarat Cynthia vultus, Undique Syllanos Latio cum fama colonos Exciverat multis spargens rumoribus urbes Magnanimum venisse ducem, nova moenia Tuscis Condere et argenti vim magna pondus et auri Donare Etruscis, purgare paludibus arva, Sedibus ut patriae multis tectisque relictis Haec nova migrarint habitatum moenia gentes. Nunc age, Calliope, Tusci mihi pande leonis Aegregias soboles priscasque ab origine proles, Magnanimi unde suum traxere nepotes! Res prisca, et multae variante volubilis aevi Fortuna periere domus longeque veterno Consumptae, ut prorsus vestigia nulla supersunt. Altius exorsus repetam primordia sedis Tyrrhenae, unde genus traxit Syllana propago: Lydia depulsis umbris consedit Etruscis Finibus, et quoniam fuerat gens dedita sacris, Tuscia nomen habet, quod nullo adolebitur aevo. Clarior haec armis et utraque in lictore metas Imperii posuit. Bis senas condidit urbes, A quibus et fasces iustis bis sexque secures Et trabeam et sellam, consul Romane, petisti. Mox urbes sociae renovato milite bellum Aeneadas contra vario Mavorte pararunt, Donec Sylla ferox socialia contudit arma Et Ponti rege edomito victricibus alis Lamponium invasit Marianaque pila refregit Ingentique suas donatas munere turmas Dimisit. Fesulas vacuas ac Lidia regna, Arreti Coritique arces, concessit habendum Militibus de se meritis, quam vertice montis Deserto posuere novos ad flumine undam Muros vicini et patrio de more superbas Profusis opibus struxere ad sydera moles, Quas evertit humi Getus et Scandavius ensis. Primus et ante omnes magna comitante caterva Nubifera gelidi descenderet arce Mugelli Insignis Medices, Apenninique nivosi Castella et multis possessa cacumina saeclis Liquerat et patrias repetiverat impiger oras. Ex hoc magnanimus nascetur sanguine Cosmus, Divitiis Crassum aequabit, virtute Catones. Nasceturque nepos ex hoc Laurentius heros, Qui teneris annis rerum tractabit habenas. Heu, nimium foelix, si non discordibus armis Affines contra movissent arma furores! Martia Lucanis peperit generosa Caponem Sedibus antiquis, ubi sunt monimenta priorum; Ex hoc aegregii nomen traxere nepotes. Quin etiam ex isto, ut fertur, Victoria pubes Stemmate, clara fide et soboles prestantior armis; At malunt alii nostris in collibus ortos Aeterna a crebris sumpsisse vocabula palmis. Teque suos inter, Guiscarde, Bononia cives Annumerat nec te charum inficiatur alumnum, Qui tibi, Guicciardine, pater fuit; unde nepotes Nomen et aereo sumpserunt cornua signo. Albitios fama est Arreti ex urbe profectos, Unde genus scindit sese Alexandria proles. At Donata cohors longe fortissima bello Romuleos attingit avos. Sic Circula pubes In Florentinos vicino e vertice campos Descendit mediaque domos construxit in urbe. Canisius proavos Romanae stirpis alumnos Annumerat; mixtumque genus Paganella propago Nobilitatis habet non plenae cornua lunae. Pactia progenies nostris in montibus arces Condidit, - ah, rebus nimis est elata secundis! Ubertique genus multis memorabile pugnis Extitit, et plebi quamvis contrarius esset, Voce tamen gladioque suo Farinata ruentem Servavit patriam, mox illa corruit exul. Inclyta Bardorum Ligurum prorupit ab oris Gens. Opibus pollens multos perfloruit annos, Sed sors nulla diu durat. Soldania proles Nobilitate omnes superat, sed prorsus ab ima Stirpe perit, quorum bustis, ut fertur, in altis Stabat equus stratus phaleris ex aere rigenti, In cuius stabant gentilia funera dorso: Pyramidum cedat tumulis insania nostris. Quin et Mannellus Romae Manilia proles Romanis exultat avis; fuit accola Rheni Riccius; ac una accessit Fighineldus alumnus Prisca Bonimontis soboles, Scolarius idem Sanguis, et ex una descendit uterque parente. Cum peteret Tuscas arces Saluctia virgo, Semine regali geminos enixa resedit, Unde genus clari posthac traxere nepotes. Clara Minervettum soboles prorupit ab oris Lucanis, quorum proles a matre Minerva Profluxit longumque tenet per saecula nomen. Vos, Cavalcantes, Germanis regibus ortos Fama refert, gelido Scyticus cum miles ab axe In nostra erupit Geticis confinia telis. Pulcia quin illo soboles descendit ab orbe, Clara quidem bello, sacris nec inhospita Musis. Incolaque Heridani fuit Aldigheria proles, Unde genus traxit Musarum gloria Danthes. Nec, Martelle, tuam sobolem, memorande, tacebo, Cuius avus quondam meruit sub principe Gallo Martello nomenque ducis de nomine sumpsit. Romuleus sanguis primi novus incola muri Perutius fertur, primaeque in limine portae Sunt monimenta domus; nec non Catilinia proles Scipiadum semen Fesulis descendit ab altis. Ormannos simul et Graecos clarosque Philippos Illustresque refert Romani sanguinis Ungos Ardingosque etiam Syllana a stirpe creatos Rumor. Et Aeneadum Sannellae nobile semen, Quin Inportunus Fesulana a rupe colonus In nostrum descendit agrum; profluxit eadem Divitiis quondam pollens ex stirpe Macignus, Cum quis Infangatus erat veteresque Baruci. Horum nulla manent vestigia; conterit urbes Tempus edax rerum; nedum longinqua vetustas Labenti proles perituras conterat aevo. Nunc florent multi proceres, regesque superbi Imperitant, quorum forsan sine honore nepotes Conducta tellure serent. Multosque vicissim Extollet Fortuna viros, qui paupere nati Ingnoti genitore latent. Sic volvitur aevi Fortuna omnipotens et fata regentia terras. Quis Gallos monstrare mihi priscosque Fifantes, Quis Sitios poterit? Quis te, Calfuccia proles, Audivit? Dudum veteres periere Sipetri, Vix superest unus prisca de stirpe Monaldi. Tornabone, tuos nymbosa Gebenna priores Huc misit, generisque sui Populesca propago Principium ex uno permistum stemmate sumpsit. Pannoniis illustris eques migravit ab oris Rossus in Aetruriam, premeret cum barbarus Hunnus Thesicolam pubem et genus exitiale Gothorum. Quis Tosam ignorat Romano e sanguine cretam Et consanguineos simili de stirpe Tosingos? Quin et vicini Fesulana e vertice montis Venit sanguineis notus bellator in armis Adimar, unde genus clari duxere nepotes. Ex hoc illustris profluxit Trocta propago, Qua nunc attollit se urbs Alexandria prole, Armipotens genus et sacris memorabile chartis. Quid Castellanam Troiano e sanguine pubem Progenitam referam? Et clarum te, Locte, veneno, Cum magica horrendus Beronicis spiritus arte Aeneadas movit diva ad spectacula cives. Saxone aegregium cognomen ab hoste perempto Saxettum traxisse genus clarosque nepotes Inde ferunt ortos; opibus quoque tempore nostro Sunt aliqui insignes, Mecenasque alter amicus Vatibus, ut longo domus haec memoretur in aevo. Clara Sophocleo stirps est memoranda cothurno Corsinae sobolis nulli virtute secunda, Bonitio nostram de vertice venit in urbem. Romuleis proavis exultat Pictia proles, Primaque Dalmatie ferunt cunabula sedis. Hic olim Thebas et priscam Palladis urbem Rexit et a Samio deduxit nomina vate. Nec minus insignis Romana urbe profecta Lanfredina domus, Musis opibusque superba. Stemmate diviso quin ipsa Bononia prolis Civibus ornata et Romaliae est emula laudis. Stotia progenies coelo se laudibus effert: Arcadicum perhibent genus a Pallante profectum, Unde equites clari traxere vocabula Pallae. Iamfiliage, tuam monstrat Vicinia prolem Antillaeque genus patrio de rure vocatum. Nervia mutato Nerlorum nomine proles Monstrat adhuc Triviae veterum vestigia patrum. Azarola domus, grandi referenda Camena, Brixenses attingit avos; generosa metallo A forti dicta est: patrio sic ore vocatur, Quem calibem prisci appelavere Quirites. Hactenus indulsit vultu Fortuna sereno. Cadmeas rexit Mavortia moenia Thebas Cecropiasque arces tenuit bimaremque Chorintum. Omnia barbarico nunc sunt prostrata furore. Nec tu carminibus nostris intacte, Benine, Transieris: nostri fuit haec a stirpe sodalis Progenies, iam tunc gelida cum venit ab Elsa. Quis non undosi venisse e culmine regis Businos pariterque uno de fonte Morellos Manasse? Albertique genus prolemque Neronis Est tenuis rumor Claudorum a sanguine cretum. Bartula Bebriacis soboles huc venit ab oris Stirps, cui Vespa dedit nomen de rure propinquo. Spinorumque suos hinc traxit originis ortus. Gonfolina fuit tua, Pandolfine, propago. Nec reticenda meo Nicholini est carmine proles, Interpres legum; quin Beringheria clara Cosmographo et medicis domus est Benivenia nota. Landini est proles sacris celeberrima Musis, Unde ego Pieridum miro perculsus amore Castalios hausi vivo de fonte liquores. Multaque praetereo Syllanae nomina gentis, Ne longum mihi surgat opus, nam plurima restat Insignis soboles alto memoranda cothurno, Ni mea perfectis bellis cursuque peracto Optatum tandem properet contingere portum Puppis, ter quinos multum defessa per annos. Hunc tamen extremum precor aspirate furorem, Calliope, ut claros possim memorare triumphos Magnanimumque ducem trans Alpes ducere Carlum. Marmoreis postquam florentem turribus urbem Collectosque intra vidit nova moenia cives Syllanos claros opibus belloque superbos, Affatur paucis Francorum maximus heros: "Etrusci proceres, proles haud falsa Quiritum! Quis meritas vobis grates exsolvere posset Tam bene pro rebus gestis ac hoste perempto? Barbaricis penitus Latium purgavimus armis, Stat sua libertas populis. Sedate furores Civiles! Quas non discordia diruit urbes? Iustitiam colite et sacras super omnia leges Virgigenae celebrate animis ac ore Tonantis! Francorum vires, quotiens ferus ingruet hostis Italiae et Tuscos ferro populabitur agros, Polliceor; sed enim nostri, Syllane, memento Nominis et seros memores servare nepotes!" Haec ubi rex hilari Belgarum protulit ore, Lidia certatim pubes sanctusque senatus Respondit loeto applausu fremituque secundo Inque manu regis iurando foedera firmat. Interea redeunt sacri ieiunia mensis, Christicolae innumeris cum purgant pectora culpis: Interdicta Venus, mensae damnantur opimae; Cum lachrymis veris, cum supplice voce precantur Sydereum regem prostrati in limine templi, Annua condonet sceleratae crimina mentis. Tunc dux Gallorum perfectis ordine rebus Romanae sacra templa urbis soliumque Quiritum Accedit procerum magna comitante caterva. Forte dies solennis erat, quo rector Olympi Dorso asinae vectus sublimis moenia Sion Intrarat; puerique una mixtaeque puellae Limphantum passim de more "Oxanna" canebant. Frondis Idumeae ramosque albentis olivae Portabant, qua ferret iter, velamina vestes Prostrabant: sic Aeneadum per ovantia tecta Obvia turba ducem lauro myrtoque virenti Cincta comas domibus Carlum accipiebat in amplis. "Armipotens princeps, salve, Pipinia proles, Orbis certa salus, Latii tutela ruentis, Iustitiae cultor, Nazarenique Tonantis Invictus miles, Phoebeae lampadis instar Loetiferas tenebras infuso lumine purgas! Christicolae aeternum tibi nos debere fatemur." Haec pueri, haec iuvenes, haec foemina virque canebant. Inde ubi claviferi perventum ad limina Petri, Pontificale decus cinctus mitraque corusca Ornatus canos crines Adrianus in alto Conscendit solio medium cingente sacrorum Concilio procerum. Mixtam secedere turbam Iussit et ingentem nudato vertice Carlum Stare prope; ac tacito divina immurmurat ore Mystica. Deinde sacro veteri de more liquore Tempora Palladie victricia frondis inungit Caesareoque ornat pressos diademate crines. "Te penes", inquit, "erunt Latiae telluris habenae; Occiduosque reges populos; tibi Gallia semper Serviet, et nati natorum haec regna tenebunt. Ecce sacrosanctae tibi relligionis honorem Tradimus inque tua dextra sacra signa locamus." Haec ubi praecinuit, solio consedit eburno Heroas inter medius sanctumque senatum. Ter subito applausit populus clamore secundo, Ter Vaticani sonuerunt aenea templi Tecta, suum regi testantur voce manuque Certatim verum praestanti quisque favorem. Interea biugis subvecta per aenea bigis Tellurem fusco nox involvebat amictu, Postera lux oritur. Carlumque ante hostia primi Expectant procerum Ursinus clarusque Columna, Dardaniis qui gaudet avis et sanguine Iuli. Deducunt medium Carlum collesque viasque Caesareasque domos et celsa palatia regum Pyramidumque decus, Mimne monumenta Canopi, Ostendunt illi digitis et nomine monstrant: "Hae sunt Aesquiliae, custos ubi regius olim Excubuit. Celso que surgit vertice turris, Mecennatis erat, cuius de culmine dirus Tecta Nero vidit miserae flagrantia Romae. Ecce Quirinalis, Phrigii primordia regis. Aspice Aventinum, quondam male fida latronis Spelea et domibus mox exornata superbis. Tarpeiasque arces, ubi opes ac aera solebat Publica Romuleus ferratis claudere portis Quaestor et exactum vacuatis urbibus aurum. Cerne Palatini prostrata cadavera templi Marmoreasque aedes Capitoliaque alta Tonantis, Ut vix discernas horrentibus obruta dumis. Cerne triumphales arcus veterumque parentum Effigies tritas vitiataque marmora fibris. Cuius adhuc tectum celso stat fornice ad auras Suffultum Phrigiis opus admirabile saxis, Condidit Agrippa. En huius vestigia molis Martius Herculeo sub numine. Contegit herba Collis Aventini pharetratae virginis aras. Haec est sacra via innumeris ornata triumphis, Quam stravit saxo censor, Spartana propago, Appius, unde etiam nomen nunc servat ab illo." Post ubi flaventis Tiberini ad fluminis undas Est ventum, Emiliumque pontem molemque superbam Principis ostendunt Adriani, nomina quamvis Mutarit, quoniam celsa super angelus arce Interpres Iovis astitit et radiantibus alis Fulsit et augustae sacra formidine formae Terruit insolitis mortalia lumina visis. Inde in gramineum lustrando singula campum Descendunt, stratis ubi quondam miles arenis Assuerat duri Martis tolerare labores Discebatque artes varias variosque recursus Quadrupedemque ferum duris compescere frenis, Flectere et in parvo volitantem sistere giro. Aurati nondum spoliato ex orbe triumphi Desidiam intulerant, arcebant classica somnos Vicina et subitae populato e rure rapinae. Heu, quam mutatos excoepit Roma nepotes! Talia monstrabant proceres molemque Neronis Insanam, ingentes mirando fornice thermas Ostenduntque sacras aedes, ubi sanguine fuso Pro Nazareno crudelia vulnera passae Lucicolae coeleste solum peperere phalanges, Tarsensis latices Pauli fontesque perhennes Silvestrique aedem, cervix ubi sancta Iohannis Spiranti similis longum servatur in aevum. Flamiferae Vestae templum cessisse Mariae Saturnique aedes veteres Ianique bifrontis Christicolis cessisse viris, tenebrisque repulsis Sydereum tandem Christum iubar omnibus ortum. Ut quondam caput orbis erat Roma, unde petebant Iura triumphatae gentes populique subactae Ac vi parebant Romanaque pila tremebant, Sic nunc deposito divina ad sacra timore Undique concurrent visuri antistidis aras Et sacrosanctae veneratum numina Romae. Inde ubi primores procerum per singula templa Perque urbis vicos et tecta minantia coelo Magnanimum duxere ducem loetique suorum Et voce et digitis monumenta antiqua parentum Monstrarunt, petiere domum surgentibus astris. Cumque aufert primum rebus nox atra colorem, Accepit Carlum tectis Ursinus in amplis Ac illi letus lautis convivia mensis Regia gemmato fieri sub Apolline iussit. Quis numerare dapes terra pelagoque petitas Posset et Attalicis depictam vestibus aulam, Ut Savina modis distinxerit atria miris, Naturam ut solers ipsa superaverit arte! Laeta manus famulum mensas curabat opimas: Pars niveam Cererem, pars fercula lancibus auris Aportant nullo strepitu, pars munera Bacchi Ideis deprompta cadis, veterisque Falerni Vina alii referunt nitidis spumantia gemmis. Sublatis primis dapibus redolentia ponunt Conflati in niveo cristalli poma nitore. Cinnama cum costis Pancheiaque thura cremantur, Auratoque micant suspensi in fornice lychni. Et flamae superant noctem, reboatque tumultu Multivago fornix. Facta silentia surgens Marsilius docto reserantes pectine chordos Pulsat et Aonia pariter cum voce canoras Conchordat versus, quales Rhodopeius olim Euridice amissa vates apud impia frustra Tartara deflevit cytharam mirantibus umbris. Quis maris et terrae, caeli quis terminus extet, Quae rerum causae, quis spiritus, unde creati Quorsum homines celeresque animi, qui corpore functi Quo volitent, caelumne petant Stygiamne paludem, Talia Tyrrhenus promebat carmina vates, Convivae arrectis ut starent auribus omnes. At non magnanimo fuerant incognita Carlo, Abdita quae penitus solers natura recondit. Interea caeli medium traiecerat axem Declivi nox prona iugo, iamque astra cadebant, Cum proceres mensis thalamos petiere relictis. Ecce autem coelo Pipini regis imago Delabi visa est, fulsit splendore lacunar Auratum: tremulumque iubar vibrare per umbras, Haud secus astra polo videns rutilare sereno, Cum feriunt tremulis placidum fulgoribus aequor. Obstupuit tanto perculsus lumine Carlus Et subito est omnis pulsus de pectore somnus. Non tamen est ausus sacrum appellare parentem, Miranti similis stabat similisque verenti, Syderei donec roseo sacer incola coeli Ore loquens sacra solvit formidine pectus: "Progenies electa mei, iam visere fines Tempus adest patriae, meritasque resolvere turmas Heroasque decet placida donare quiete, Pacatus postquam Francorum viribus orbis Colla iugo dedit atque omnis sentina nephandi Erroris purgata tuis virtutibus. Et iam Pontificis saecura salus et gloria summi, Stat Vaticano Romana potentia templo. Discedas igitur, cum lux detexerit umbras. Hoc tibi praecipuum patrio de nomine mando: Tertia pars regni divino detur honori; Exornes claris celeberrima regna triumphis; Coelestes nostra de stirpe Luisius aras Accipiet, fastisque sacris sua fama perennis." Dixit et attonito discedens oscula nato Casta dedit similisque astro discessit in auras. Vix croceis flamis Phoebi iuga summa rubebant, Cum rex ad summi pergens antistidis aedem Accepta venia patrias remeavit in oras. Iam procul aethereis renovata Fluentia muris Fulsit et huic omnis portis effusa iuventus Obvia prorupit frondosis tempora sertis Ornata, et regis dextram contingere gaudent, Quam cuivis minimo porrexit fronte serenam. Sufferit vix una dies popularibus auris. Perfectis quamquam rebus iussisque paternis Festinat reddi patriae senioribus annis, Attamen instituit celebres per compita ludos, Cum virides sacrae Maii venere calendae. Vestibulum ante ipsum mensas posuere domorum Solennesque epulas foribusque patentibus omnes Convivas laeta certatim fronte vocabant, Quisque coronatus, procul omnis moeror et ira, Qualis, ab extremis Liber cum victor Eois Intraret Thebas frenata tigride vectus Pyeridum psallente choro, Satirique protervi Pampineas tirsos lymphantum ex more ferebant. Perque vias passim fumabant thuris honores, Loetitiaque omnis diffusa licentia vulgo est. Sic perhibent quondam stridentis mense Decembris Admistos aequa servos celebrasse patronis Libertate dies Saturnia sacra colentes, Et nostro tales celebrantur tempore ludi. Dum Galli indulgent Baccho passimque frequentant Lauta coronati in triviis convivia, Carlus Accersit Tuscos proceres primosque domorum Et titulo et dono insignes ornavit equestri Militiae pacisque decus. Ludisque peractis Confestim Carlus populo moerente recessit. Ut credas illinc charos migrare parentes, Magnanimum tantum regem Syllana iuventus Dilexit, populusque omnis trans claustra Mugelli Hospitium praebens per rura, per opida Gallis Invito rege ac prohibente recessit ad urbem. Nec mora, pacato Lombardos agmine campos Gallorum princeps procerum comitante caterva Et male fida olim reseratis oppida portis Permeat et celsas non tardis passibus Alpes Impiger ascendit miraturque ardua saxa Poenorumque flamis cessisse et pervia barris Reddita, quae semper rigeant adoperta pruinis. Mox per praecipites rupes vallesque fragosas Descendunt aegre pedites, lorisque ruentes Quadrupedes frustra sistunt per lubrica saxa: Quin nivis in pelago vastaque voragine mersi Quam plures periere viri, miserabile visu. Ut, rapidus scisso si mergat in aequore vortex, Precipitem navim malumque absorbeat unda, Sic nivis aeternae cumulis gelidoque rigore Quisquis erat mersus, nusquam apparebat hiatus. Amphiarae, tuo similis, cum Tartara preceps Insolitum per iter turbasti Marte cruente. Tunc rex amissae casu perterritus alae Ingemit et celeres dubii vestigia callis Explorare iubet pastoresque ocius omnes Alpicolas monstrare viam et precedere cunctis Imperat. Et tunc forte polus pluvialibus haedis Turbatus rapidos densa cum grandine nimbos Effudit super ora virum. Stabat agmen in altis Rupibus implicitum, glacieque trementia crura Herebant, ultoque nives rubuere cruore. Mox Borea pellente Notum sine nubibus aer Fulsit, et in puro radiarunt astra sereno. Nec solidis potuere iugis tentoria figi, In varias partes extensa trahentibus Euris. Ut matutino torpentia frigore membra Vix tandem multo movere agitata calore, Rex prior ante omnes fertur per lubrica saxa, Semita qua rara est, iuvenesque labore lacessit. Unde alacres omnes, - chari presentia regis Impellit -, per saxa volant clivosque nivosos, Ut quarta aequoreis lux illos sisteret arvis, Qua vada mutato sinuosa Druentia cursu Vertit et in Rhodanum defessus egerit undas. Implerat cunctas iam fama volatilis urbes ...