CroALa: documentum

Documentum TABARINO.bell-02.xml in db pdill0

---

ad serenissimum atque illustrissimum principem Sigismundum | Dei gratia inuictissimum Austriae ducem | de bello strage et obitu bellipotentis Caroli Burgundiae ducis | Liber secundus feliciter incipit argumentum Burgundi pugnas narrat mortemque secundus Atque Sigismundo parta trophaea Duci. Ut dux praesensit Burgundi principis arma, Concilium patriae et coniunctas aduocat urbes. Conuenere simul, primum Lothoringius heros, Hostis atrox Caroli, bello dux clarus et armis, Magnanimum longa procerum stipante caterua, Illustrisque comes uenit Ludouicus Othingen, Armorum domitor, praestanti milite septus Et proceres multi atque urbes ditione solutae, Argentina potens et Basilea uetusta Atque aliae innumerae, quarum cognomina nescit. Musa loqui, magnae multum belloque potentes. Hic omnes contra Burgundum mentibus aequis Conspirant procerumque calent in proelia mentes. Est locus in ripis Rheni praeclarus et ingens, Quem Neus Teutonici patrio cognomine dicunt: Huc se Burgundus multis cum milibus heros Contulit ingentique locum obsidione premebat. Hic dominus Simei, comes hic tentoria Nassae Fixerat, hic Iacobus bellorum maximus auctor, Illic degeneres Burgundi principes ambo. Isthic Sunthenae praeses et plurima turba Magnanimum heroum, quos ob sua dura relinquo Nomina, castellum forti cinxere corona. Iamque solo aequarant bombardis moenia circum, Cum gens in bellum Germania fortis et audax Aduolat et uentos cursu praeuertit equorum. Ut rubrae fulsere aquilae, Tirolensia signa, Et tuba terribile belli dedit aurea signum, Sanguinolenta duces inter se proelia miscent: Non sic densa ferit sublimia culmina grando, Cum flant alpini boreae, ceu fulminat ictus Armorum flictu, ualles coelumque remugit. Talia saepe duces gesserunt bella per annum, Ter dux Burgundus uictor fuit arce potitus, Neus ter ab hoste truci Germania sola recepit. Tertius interea Caesar Fridericus in hostem Gentis Teutonicae properat, quem mille phalanges Assuetae in castris equitum peditumque sequuntur; Huius in aduentu sublimi atque impete tanto Burgundus pacem deterritus impiger orat. Ad quem magnanimo Caesar sic edidit ore: "Parce meam bello, princeps, inuadere gentem; Castra inimica moue teque his statim excipe terris: Sit satis, ut redeas patrias infractus ad urbes. His ausis pro nunc ueniam concedimus ultro; Si secus, accipies quantum Germania possit!" Dixit et ante pedes Burgundus Caesaris astans Regali audacem confusus lumine uultum Paret et extemplo Neus obsidione leuauit. Inde datae fidei et spreti pertaesus honoris Aggreditur Solotros bello Bernosque potentes, Oppida succendit flammis inbellaque rura In praedam trahit et cunctos circum occupat armis. Quem contra indomitae gentes fortesque Sueui Auxilio laeti Tirolensis principis adsunt, Conseruere manum et felici Marte resistunt Hinc Burgundus atrox, illinc Germania fortis. Ac uelut aestiuo sub tempore corus et auster Aduersi spirant et magno murmure coelum Percurrunt rapidi, strepitu maria alta tremiscunt: Non secus hic agitur gladio et concurritur hasta. Burgundas tandem debellauere cohortes Teutonici et quam plura ducis captiua uirorum Corpora uictores laeti ad tentoria uertunt! Postquam fata negant aditum sibi regna per illa, Dux aliud molitur iter Burgundus in hostem; Granse petit circumque furens tentoria figit Et telis populum et tormentis percutit urbem, Hic quoque bisseno forti certamine pugnans. Deficiunt uires urbi: ne cognita crescat Ira ducis, pacem ciues ueniamque precantur Et uicti portas reserant; ruit obuius hosti Ter centum patrum supplex ex urbe senatus, Quos dux Burgundus crudeli lumine lustrans Actutum laqueo cunctos suspendit ad urbem Atque locum multo Burgundo milite implet. Successu hoc Carolus princeps elatus acerbo, Infelix uictor (docuit post exitus ingens; Aethereas dux tantus adhuc suspiceret auras, Regna lacessisset si non Germanica bello) Castra mouet ducitque suas in regna cohortes, Quae dux Lothringus summa uirtute gubernat, Obseditque arcem dictam cognomine Mortam. Arduus hic locus est praecelsi in uertice montis; Ergo acies m ualle locat faucesque uiarum Claudit, ne qua loco deferri auxilia possint. At non Teutonicae peditumque equitumque phalanges Sustinuere moram, sed equo calcaribus acto Ciuibus auxilium magno clamore tulerunt Et gladio fecere uiam, ceu messor in armis Cum segetes laetas resecat, uia falce patescit Conceduntque locum succisae a stipite messes. Non secus in fortes Burgundos inclita bello Nunc has, nunc illas acies Germania fundit. Ergo ubi dux Carolus sibi fata obsistere belli Et fractos uidit socios, hostemque superbum Alite felici turmas prosternere ferro, Terga dedit primus; rerum caput ut fuit absens, Consuluere fugae proceres sparsique manipli Diffugiunt nullamque uiam formidine seruant. Instant Teutonici praedae et legione soluta Omnia Burgundi tentoria fixa refigunt, Diripuere ducis uexilla, trophaea, quadrigas Telaque et ingentes bombardas, omnia belli Arma et equos multumque argenti atque aurea mensae Pocula craterasque simul pictosque tapetas. Et quoscunque ualent acri praeuertere cursu, Victrici superant gladio ferroque trucidant. Ductores belli diuisa ex ordine praeda Digna Sigismundo Tirolensi munera mittunt: Signa ducis uicti, uexilla ingentia septem, Tum phaleras uestesque argenti pocula et auri. Illustris princeps, spoliis decoratus opimis, Burgundi uexilla suas suspendit ad aedes. At non illustri Burgundo audacia cessit: Disiectas acies certo clangore tubarum Colligit et dictis animos solatur amicis: "O Socii fortes fugimus, deponite curam; Non nos hostilis uirtus, quae nulla, nec horror, Sed sors infelix et confidentia fudit. Pellite magnanimo uanum de corde timorem: Per superos iuro, perque hoc caput ossaque patris, Iam nostro uires populo cogemus ab omni Armaque Teutonicos Burgunda timere docebo!" Dixit et e patriis cogens auxilia terris Contraxit gentem innumeram; uenere Picardi, Assueti duros belli perferre labores, Et Luciburgum et Burgundia et Anglia diues, Geldria, Leodium, Brabantia, Flandria uenit Venit et arctoo Zelandia proxima ponto. Urbs est, quam Carolus decursa aestate subegit, Nanse Teutonici patrio cognomine dicunt, Quam procul excelsi montes iuga peruia coelo Attollunt densaeque tenent saxa aspera siluae. Hanc igitur circum (quoniam defecerat olli) Castra locat princeps odio commotus acerbo. Faucibus opponit triginta ingentia septem Horrifico strepitu bombardas saxa mouentes Atque omnes aditus denso custode coronat. Ipse autem primus uigilantes moenia ciues Increpat et mortem pro deditione minatur, Et telis populum et tormentis concutit urbem. Inclusi ciues audaci Marte resistunt, Ipsi etiam e speculis non irrita tela per hostes Iactant et totis adnixi uiribus obstant i Dat metus hostis acer ualidas in proelia uires. Haec apud obsessam Nanse dum bella geruntur, Iohannes urbis praesul dominusque Tridenti, Cui rediens domitis nomen dat Bacchus ab Indis, Cum clero et monachis dulces cantantibus hymnos Procedit sacra uelatus tempora mitra Hinc Nothafft a dextris de stirpe Georgius astat Atque hinc Ambrosius uirtutis plenus et aeui, Presbyteri insignes et uterque canonicus urbis, Quos procedentes sequitur densissima turba Exoratque deum, qui terram atque astra gubernat, Qui solem radiis et lunam cornibus implet, Ut pacem terris coelo demittat ab alto, Imploratque omnes superos sanctumque Simonem, Perfida Iudaei quem gens confecit acerbo Funere: caedentes illum sub imagine Christi Exhaustum pueri pariter bibere cruorem, Humanas unquam quod non peruenit ad aures. Concilium interea procerum Lothoringius heros Aduocat et placido medius sic edidit ore: "Victores socii per tot discrimina semper, Non patet obsessae uia qua succurrimus urbi; Inuius hic mons est siluis densissimus altis, A tergo per quem taciti tendemus in hostes; Si uobis animi, fortuna utemur et astu: Virtuti dant cuncta locum per tela per ignes!" Assensere omnes mox in sua quisque reuersus Arma parat, depectit, equos acuitque machaeras. Ecce pedes quidam furtim progressus ad hostes Dona referre putans, si cuncta ex ordine pandat Burgundo secreta duci, deductus ad illum Has miser infelix fudit de pectore uoces: "Dux pie, quae uidi nuper, secreta resoluam, Nec ex ore fluent mendacia perfida nostro: Cras in te multus per colles irruet hostis." Contra indignato princeps sic pectore fatur: "His latro, terrere putas me, perfide, uerbis! Ocius hunc, famuli, laqueo suspendite furem, Pandere principibus secreta aliquando periclum est!" Ut uenere illuc, ubi transfuga ponere uitam Iussus erat, caelum spectans sic uoce precatur: Rex caeli omnipotens, solus qui singula lustras, Scis non peccaui: nostram hanc ulciscere mortem!" Nec plura effatus laqueo suspensus ab alto est. Postera uix stellas oriens Aurora fugarat Et tunc quinta dies Iani de nomine mensis, Lux soli concessa uago, qui diuidit annum, Atque aries primo fulgens surgebat ab ortu: Ecce adsunt densi Tirolensia signa ferentes Ingenti clamore uirum clangore tubarum Per iuga Teutonici siluestribus inuia capris. Burgundus strepitu mentem concussus acerbo Corripit arma furens sociosque accersit in hostes; Nec mora, procedunt castris ibique agmine multo Signa inimica uident aciesque ad bella paratas. Conseruere manum: ruptis mox impete primo Hinc atque hinc hastis pugnatur comminus ense: Nil nisi mors et membra uirum et capita alta iacentum Cernuntur, manant humano sanguine campi. Quis tantam penitus stragem, quis funera posset Dinumerare et ad ipsum facta ipsa referre? Teutonici primas acies, iterumque secundas Obtruncant gladio, uique tentoria rumpunt Et iactis miscent per castra incendia flammis. Postquam Burgundo spes nulla relicta salutis, Terga comes Nassae uertit mediosque per ignes Vicina sese dilapsus in arce recepit; Hic locus et dominum Simei Latiaeque cohortis Ductorem tenuit nimia formidine captos, Hanc et uterque ducis Burgundi spurius arcem Et Sunthena subit solo duce in hoste relicto. Obsessi ciues portis bipatentibus urbis Armati statim prodeunt hostemque repertum Victores in frusta secant neque parcitur ulli. Teutonici palma deuicto Marte potiti, Ut primum e coelo tristes cessere tenebrae, Seruantem proceres arcem denso agmine cingunt; Inclusi salua laeti dant moenia uita, Inuentus nusquam princeps neque cognitus ulli. Quarto forte die subter defuncta uirorum Pectora transfixum corpus ducis ense repertum est; Cui licet hostis atrox princeps Lothoringius esset, Ipse tamen belli sortem miseratus acerbam Regali in patria corpus sepeliuit honore. Cedant res Italae Romanorumque triumphi, Et terra et pelago confecta ingentia bella Regnorum: maiora facit Germania uictrix Ante alias populosa, potens, ditissima rerum, Quae nunc humanae uitae quaeruntur in usus. Non haec producit squamosos terra dracones, Non atrum uirus, sed equos et plurima mittit Argenti purique auri defossa talenta. Et laetas segetes et dulcia munera Bacchi: Haec olim Italiam domuit Gallosque rebelles, Fudit Pannonios, Ligures compescuit armis Subiecitque sibi terras, quas despicit Arctos, Tractus ab occasu qui surgit et exit in ortum. Haec eadem ante alias studiis instructa Latinis Emicat et sacris posuit gymnasia Musis. Ecce Sigismundus, Tirolensis gloria regni, Pierios uates digno ueneratur honore: Donec sol primo surget contrarius orbi Lunaque mutatis dum menstrua cornibus ibit. Et dum lenta trahunt septem sua plaustra triones, Virtutes laudesque tuae per saecula uiuent! Finis. Bene ualeat saeculi nostri decus