CroALa, 2024-05-13+02:00. Nodus STROZZI.erot-06.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/STROZZI.erot-06.xml.
1. de obitu Bagarini accipitris egregii | ac de eius clarissimis laudibus Si qua tuas lector Bagarini venit ad aureis Forsitan ex aliquo fama relata loco, Ille hic, Cosmiaca pulcherrima cuius imago, Ac verae similis, tam bene picta manu est. Non fuit accipitres inter formosior alter, Nec magnis meritis carior ullus hero. Neve quis ignoret propriae data praemia laudi, Ex ipso discat carmine qualis erat. Purpureis maculis plumam insignibat et auro, Qualis apum decorat corpora picta color. Penna fuit dorso si non argentea, saltem Argento similis, vel speciosa magis. At procera caput cervix fulcibat honestum Desuper, inque oculis vividus ardor erat. Cauda nec in longi speciem temonis abibat Nec brevis, at potius inter utrumque fuit; Acer inhaerebat pugno, et formidinis expers Horrebat nullas nocte dieque manus. Blandiciis gaudebat heri, placideque movebat Alternos agili dexteritate pedes. Nulla recusabat capiti velamina mitis Accipere, et tanquam luce careret, erat, Illo non alius pernicibus ocior alis In miseras tanta strage ruebat aveis; Non fuga perdici non magni corporis ingens Phasiacis robur profuit alitibus. Non illum vano cuccus deceperat astu, Dum vagus incertas itque reditque vias. Non tibi se eripuit turtur, Bagarine, sequenti; Non velox pennis, et pede segnis anas. Congressusque tuos corvi tremuere feroces Et picas leto tradere lusus erat. Haud facile evasit, quem tu semel unguibus hostis Attigeras, quamvis strenuus ille foret; Quin etiam parvas volucres placidissime rerum Ad domini assueras ipse referre manus. Nec minus ex altis ad sibila prima redibas, Arboribus, medium sole tenente diem. Teque canum quamvis avidorum laederet error Praeda sub hamato dum pede capta iacet, Non tamen ingenuum tibi cor excanduit ira: Parcebas, veniae certaque signa dabas. Ad speciem si res deducitur, omnia magna Et praeclara quidem nemo fuisse neget. Ista sed immiti virtus te funere rapto Ecquid erit paucos post, Bagarine, dies? Aut nihil, aut aliquid, de quo non multa loquantur Ipsi etiam, qui nunc fortia facta probant. Multos prisca viros insigneis protulit aetas, Extincto quorum corpore fama iacet. Mortalique manu totum quaecumque per orbem Sumptibus immensis structa fuere, cadent. Hoc facit annorum series, nisi temporis atros Exuperent morsus scripta diserta virum. At tibi, si nequeo vitae immortalis honorem Non permansuris tradere carminibus, Si mea iam notis sparsere liquoribus ora Sandalus, et Nymphae quae loca sacra colunt, Qualiscumque mihi libato venit ab amne In laudes surget spiritus ille tuas. Et memor officii semper gratusque piusque Incidam tumulo talia verba tuo: Hoc iacet accipitrum Bagarinus gloria saxo Quem tali dignum munere duxit herus. Ne Stygis ad nigras inhumati corporis umbra, Si quis adhuc remanet spiritus, erret aquas.
2. ad Gasparem quendam, quem crudeliter | occisum uxor assidue deplorat Illa tuos, Gaspar, casus quae fleverat absens, Cum miserae primum fama relata necis, Parte carens animae, quam tecum hinc ipse tulisti Testibus huc fertur condolitura Deis. Et memor illius, quem non simularat amoris Accendit geminas ad tua busta faces. Tristis ubi spargit violas et thura crocumque Omniaque haec largo flebilis imbre rigat. Et complexa tuo gelidum pro corpore marmor Saepe vocat maneis, dulcis amice, tuos. Saepe vocat, teque extincto crudeliter omnem Spem queritur moestae procubuisse domus; Nec minus affligi se nunc per sidera iurat Morte tua, luctu nec leviore premi, Quam tibi sive soror, seu vestri sanguinis una Esset, si fallit, quaeque nefanda ferat. Ecce tibi haec studio meditor dum pauca fideli, Nox abit, atque diem Lucifer ortus agit. Invita hinc discedo; vale, carissime Gaspar, Et tua praesenteis sentiat umbra Deos. Quod tibi si dabitur coelestia regna tenere Opta illa nobis in regione locum. Carminis auctorem, lector, ne quaere, sed unum hoc Dicere me satis est: Huic ego amica fui. Nec quia per tenebras solo comitata dolore Adveniam, nostrum hoc argue consilium. Sic opus est, sic res, pietasque, fidesque requirunt Et facti ratio dissimulanda mei est.
3. ad Illustrissimam et pudicissimam virginem | Dominam Blancam Mariam Estensem. Encomion Aemula Pieridum et magnae certissima cura Palladis, Estensem virgo quae tollis ad astra Eximia virtute domum, cui non tulit aetas Nostra parem, quid primum in te mirabile dicam? Unde tuas nunc incipient mea carmina laudes? Hinc mihi se se offert regali grata venustas Digna supercilio, et praestantis gloria formae; Hinc decus antiqua deductae ab origine regum Stirpis, et imperii occurrit sublimis aviti Maiestas, per mille gradus, seriemque virorum Ad magnum revoluta ducem, quam Borsius ipse Facta patrum superans, titulis ingentibus auxit. Egregias animi dotes, ac nobile tantis Ingenium superadde bonis, et quae tibi nullo Improba fortunae eripiet violentia casu. Ista simul repetens animo, subsistere cogor, Ingeniique labat tantae sub pondere molis Cymba gravata mei, neque enim discernere promptum est Quam cui nos deceat laudum praeferre tuarum. Sed quoniam neque opes, nec candida forma, nec aetas Florida vitali fruimur dum lumine, semper Certa manent, quamquam haec in te sunt, Blanca, relinquo. Illa magis, quae vulgus iners ignorat, et olim Quae tibi largita est Divum indulgentia, verbis Exequar, illa equidem multum mirorque proboque Tempore rara tuo et paucis communia tecum. Qualis enim, quantusque tuo sub pectore regnet Doctrinae coelestis amor, legumque sacrarum Quae tua relligio, quae sint pietasque fidesque, Insignis vitae ratio, et sine labe verendi Testantur mores, ac mens obnoxia nullis Criminibus, sed recta, operumque inimica malorum. Quid nunc virginei referam praeclara pudoris Munera? quo laudum in genere, haud superaris ab ulla Et licet ante annos iuvenili aetate, senilis Mens tua facta regat levibus contraria curis, Non tamen usque adeo Lachesis te pectore agresti Finxit, et indocilem gestu formavit inepto, Ut rudis ad molles choreas cantusque sonoros Accedas, quibus et raro ludensque vacasti, Non sine laude tamen. Sacram quid Apollinis artem, Quid concessa tibi citharae solemnia dona Commemorem? et digitos dulci cum voce loquenteis? Iam manuum artifices omnis labor iste tuarum Exuperat, solersque tuo concedit Arachne Victa magisterio, atque parem sibi Diva fatetur De capite orta Iovis, studiumque favore benigno Nobile prosequitur, nec talibus invidet orsis. At quicquid levibus filis connectis, et auro Docta simul varios apte immiscere colores, Quicquid acu pingis, longum est narrare, neque inter Singula versari, quamvis pulcherrima ducam, Est animus: taceo phaleras ensisque decori Vaginam insignem, et tanto dignissima dona Principe, mille tua perfectos arte labores, Qui laudem simul et magnum meruere favorem: Praetereo et quicquid populi pervenit ad aureis. His aliud tibi maius inest, quod nulla tacebit Posteritas, nomenque tuum indelebile reddet: Te chorus Aonidum secreta per avia ductam Pierios haurire lacus, umbrasque subire Lauriferi nemoris, sedesque habitare beatas Permittit, comitemque sacri iubet agminis ire. Hinc fluit ingenuus vigor, hinc sublime videmus Ingenium, hinc nitidi facundia provenit oris, Sive libet facileis numeris includere versus, Libera seu pedibus componere verba solutis; Sive quid ipsa paras graiae non inscia linguae. Nec satis est si te nuribusque, virisque latinis Praeferimus, quos nostra vident nunc saecula, sed iam Vatibus aequari meruit tua laurea priscis. Quod si Pegasidum vestigia clara sequenteis Miramur colimusque viros, quam iusta puellam Gloria tale aliquid meditantem ad sidera tollet? Cum tibi praesertim maiorum splendor et altae Nobilitatis honos qua nunc illustris haberi Ipsa etiam poteras, nullo accedente labore, Staret et in magnis opibus fortuna teneret, Regaleis inter mensas, cultusque beatos, Quae facile et forteis animos infringere et almis A studiis revocare solent, neque inepta loquacis Grandibus avertit coeptis sententia vulgi Spernentis, quae vana putat, nec t e movet id quod Vatum cura sibi et Musis hoc tempore cantet. Immortale igitur nomen virtutibus istis Blanca feres, nec te maiorum sanguine ab alto Degenerem arguerit, cum postera venerit aetas. His amor, atque hominum studia incenduntur honesta, Certatimque colunt, eadem haec tibi numina Divum Conciliant, magnusque piis affectibus ardens Se fratrem, patremque tibi Duc Borsius offert. Atque ita percepto laudum rumore tuarum Ille comes, bello praestans Federicus, et armis Nec rationis egens, Urbini optavit ad urbem Te duxisse nurum et caro coniungere nato. Eheu, quam votis hominum contraria saepe Fata obstant, neque habet certum fortuna tenorem! Quae miseranda tuos lugebunt carmina casus, Infelix puer ac teneris extincte sub annis? Heu quanto patriae gemitu, quantoque parentum Illuxit funesta dies, quae te ultima terris Abstulit, incoeptos frustra abrumpens hymenaeos, Spemque simul, tantae quam mox dabat indolis ardor! Non ego te lacrymas illo tenuisse pudicas Funere Blanca reor, quamquam tibi nomine tantum Cognitus ille foret, tuque illi nomine tantum Cognita, et alterius faciem ignoraverit alter. Hoc mihi persuadent manifesti signa doloris Velatumque diu caput et lugubris amictus, Quodque inclusa domi nunquam spectanda per urbem Incedas, nisi virginibus cum invisere sacris Templa habitata iuvat, coetu comitante pudico. Ista tibi insignem sine fine modestia famam Per genteis dabit, et laudes occasus et ortus Australisque plaga, et gelidis Aquilonibus horrens Audiet ora tuas, teque alti regia coeli Agnoscet tellusque et saxa loquentur, et undae. Perge, puellarum decus, et qua dextera monstrant Numina, carpe viam, atque animi bona (quod facis) alto Imperio, atque opibus regum potiora superbis Et niveo, roseoque magis pretiosa colore Esse puta, et Musas, pulchrosque amplectere honores Palladis; haec tristeis nobiscum ferre procellas Fortunae poterunt, quoties contraria surget; Illa cito effugiunt nec qui certamina segnes Prospiciunt, sed qui pugnant meruere coronas.
4. ad illustrem et omnium virtutum genere praeditam | Blancham Mariam Estensem, virginem puducissimam | Aspice sidereo facilis mea munera vultu, | Sanguine magnorum nata puella deum; | Munera si tantum spectes, haud digna videntur | Illa in regaleis, Blanca, venire manus; | Maxima sed certe duces, si nostra putabis | Quae sit in Estensem, mensque fidesque domum. | | \\<05>(E)[ad eandem, cui Phillidem puellam hetruscam, nobili loco | natam formaque et moribus insignem, commendat O latiae virgo decus admirabile gentis, O soror et magni filia cara ducis, Quam decor et vitae commendat candor et aetas, Virginei comitem Phyllida sume chori. Ad te miratrix laudum, fautrixque tuarum Venit ab Hetrusco dia puella solo; Et pudor, et pietas gratam fecere Dianae Artibus his eadem cara futura tibi.
6. ad Ripam Ripa, licet regum genus alta ab origine ducas, Exuperet phrygium forma superba Parim, Ditibus incedas gemmis oneratus et auro, Servet inexhaustas ferrea turris opes; Structurae egregio quamvis domus ordine pulset Alta laboratis sidera marmoribus, Pomiferi nemoris te protegat umbra per aestum, Serpat ubi gelidae rivus amoenus aquae, Nec tibi deficiant quae desidiosa voluptas Appetit, haud ideo te rear esse Deum. Immo ea si videam te fati munere adeptum Et studium vitae pendeat inde tuae, Non a me pluris fieres quam matula, qui nec Quicquam in se pensi, nec rationis habet. Sed tibi non desunt longe his meliora, quibus fit Nomen ut observem, Ripa diserte, tuum; Cui magis est Latiae nitor et facundia linguae Cognita? quis graio doctior eloquio? Quis iuvenum tanto moderari examine menteis Novit? et ingenuis artibus imbuere? Tu rectum sequeris, vitium fugis, optima suades: Tu sanctae constans cultor amicitiae. Non tibi tabificus carpit praecordia livor, Non te spes vana credulitate regit; Non animi vireis frangit dolor, improba non te Transversum attonitis sensibus ira trahit. Te iuvat alterius benefacta audire nec ulli Detrahis, atque bonos officiosus amas; Te fors non potuit male sana per ocia talem Fingere, sed virtus et labor et ratio. Ergo tibi meritas certant impendere laudes Ad quos fama tui pervenit ingenii: Horum ipse in numero, tenui licet ore susurrem. Conor idem; tu, qui te veneratur, ama.
7. ad Philomelam. | Lusciniae gratias agit pro eius dulcissimis | et continuis cantilenis Aemula divini suavissima carminis ales, Quae virides umbras, et loca sacra tenes, Mollibus et variis quae tot discrimina vocum Flexibus, humana dulcius arte refers, Munere pro tali tibi quid Philomelam rependam? Praemia quae tanto digna labore putem? Dum vagus huc illuc hortis genialibus erro, Miror et artifici culta vireta manu, Hospitis officio tu protinus usa benigni, Fingis in adventu carmina mille meo. Nec procul hinc densis canis abdita frondibus, altae Ilicis in ramo, populeisve comis; Verum hic iuniperi insidis mihi proxima trunco Non imitabilibus me venerata modis. Et licet hac perstem tibi tam vicinus in umbra, Deque tua suavi garrulitate loquar, Nil tamen ipsa times, nec gutturis ista canori Sedulitas ideo dulce remittit opus. Grata sed in longum luco resonante querela Ducitur, argutis continuata modis. Nos vero, tali quoniam dignaris honore Dicimus in laudes haec tibi pauca tuas: Humanas avium quae mulcent cantibus aures Cedere carminibus carmina cuncta tuis. Vive diu, similisque tui generata propago Finiat extremum non nisi sera diem.
8. hortatur se ipse ut ad amicam properet. | Ad Philiroen properans, pedes suos ad iter hortatur et | ne quid impedimenti in via occurrat in primis optat Ite citi, volucreisque pedes praevertite ventos, Et loca deliciis quaerite nota meis: Nota meis loca deliciis, ubi candida saepe Mecum dignata est ludere Phylliroe. Phylliroe, nullis faciem perfusa venenis, Cui proprius roseo fulget ab ore color: Cuius inauratos cupiat sibi Cynthia crineis, Cui facileis oculos invideant Charites, Invideat laetis Cypria luminibus Formosasque manus doctisque laboribus aptas Iuret persimileis ipsa Minerva suis. Tum reliquis agiles respondent partibus artus, Nec tu in ea ut quidquam carpere, Mome, queas. Ut nihil ex illa nemo probare queat. Talis erat virgo Caeneia, talis et altum Per mare Dictaeo vecta puella bove; Talis erat fulvi decepta cupidine nimbi Et quam sub falso lusit olore Deus Talis erat vatum Omphale celeberrima cantu, Talis et Idaeo rapta Lacaena proco; Talis et illa fuit, quae me sibi iunxerat olim, Nondum iuratam fallere docta fidem: Quam totiens nimia levitate offensus et ipse Deserui, quoniam noluit esse mea. Cuius ego immite imperium tot perditus annos Multaque non sano pectore digna tuli Sed tua Phylliroe quamvis collata deabus Ambiguum valeat reddere forma Parim, Candida simplicitas, tumidoque carentia fastu Pectora, sunt ipso grata decore magis: Adde fidem, quam nec coniux Ithaceia vincat, Nec Mithridateas quae comitata vias, Nec quae Tartaream properavit adire paludem, Defunctum Evadne sponte secuta virum. Te licet in primis cupiam, formosa, videre, Vixque brevis patiar tempus mane morae, Triptolemi tamen haud optem conscendere currus, Ire nec in celeri Bellerophontis equo; Aut levibus Persei volitare per aera pennis, Aut furibunda tuis currere Colchi rotis; Nec Zeroastreas arteis, magicive requiram Carminis auxilium, Daedaleamve fugam; Nec mihi, si liceat, pedibus talaria curem Picta galeriti nectere Mercurii. Unus enim nobis poterit satis esse Cupido, Quo duce susceptum perficiamus iter; Qui mihi semper adest, levibusque quod excitat alis; Nostrum furtivo flamine corpus aget. Vix mihi, iam videor pedibus contingere terram, Vincit et humanos strenua planta gradus. Sublimisque pari quamvis discrimine Phoebus Distet ab Eois, occiduisque locis, Et canis exurat sitienteis fervidus agros Mutaque sub densa fronde quiescat avis, Non tamen accelerans immenso laedor ab aestu, Nec mea longiquum membra fatigat iter. Quoque magis propero, tanto magis ipse labori Sufficio, et vireis impiger auget amor. Heu quanto afficeret me sors inimica dolore, Si qua meum subito, causa teneret iter! Et mihi iam senior properanti occurrat amicus, Quem fugere oblatum me pudor ipse vetet, Singula qui vario cupidus sermone requirat, Sciteturque viam, propositumque meum, Multaque contexens longis ambagibus erret, Atque importunus multa referre velit: Ut Ferdinandus, magni post fata parentis, Ausonias terras Parthenopenque regat; Nuper ut urbano Florentia concita motu Tristia det miseris civibus exilia; Ut trepidus Borges Romanam liquerit urbem, Maestaque Pontificis funere turba sui. Ut Pius insignis magna virtute, fideque Aeterni in terris iura parentis agat. Sforciadem Venetumque probet, quod foedera pacis Securus studio servet uterque pari. Hinc Malatestigenae miretur Principis arteis Bellorum egregias, eximiumque decus; Illinc innumeris Federicum laudibus ornet, Praestantemque manu, consilioque ducem. Nec minus Estenseis heroas, et inclita facta A primis orsus dicat originibus; Ingressusque tui titulos genitoris et acta Conferat ad laudes se, Leonelle, tuas. Unicus hinc foenix latio dux Borsius illi Argumenta novae praebeat historiae: Et referat quantum nostro sit in Hercule laudis Et Sismundeo qualis in ore decor. Tum patris et patrui vestigia clara sequentem Estensem his cupiat iungere Nicoleon. Haud tacitum estensis te Nicolae sinat. Addat et immitem Turcam nostraque ferocem Segnitie, et captis urbibus excidia Iam Pelopea Getas regnare per oppida, iamque Adriaci in populos arma parari maris. Iam Peloponnesi regnare per oppida nec non Gentibus Adriaci nunc inhiare maris. Quod, suadente Pio, Federicus Caesar in hostem Ardeat, et vireis concitet ipse suas; Quod paret ingentem commota Britannia classem Et repetat forti Sequana regna manu, Parte alia veteres hostes insurgere Gallos, Tutanteis magnis viribus imperium. Nec Regem oblitum Italiae carive nepotis, Maximaque ad Ligures mittere subsidia, Ergo ne similis turbet nova gaudia casus, Neu videar Dominae lentus, inersque meae, Nunc precor aerio nebulae circunder amictu, Qua Venus Henean induit alma suum. Sic demum iussas potero contingere sedeis Tutus et optatam cernere Phylliroen. Dum loquor, et celeri moveo vestigia passu, Extremae apparet meta propinqua viae, Iam procul auspicio servantem compita quercum Et veteres fagos populeumque nemus: Ecce levi flatu teneris de frondibus exit Et cadit in faciem lenior aura meam. Huc ego crediderim Zephyrum migrasse tepentem, Captum sideribus cara puella tuis, Qui mihi non stulte sibi consuluisse videtur, Chlorida si pro te deserit ille suam. Si pro te nigras deserit hesperidas. Nam quid in extremis vidit pretiosius oris? Quid nunc in nostro pulchrius orbe videt? Laeva Padi ripas, vetus at mihi dextra sacellum Monstrat, et annosae culmina parva casae, Quam lentis ederae complexibus undique cingunt, Delet ubi raros alta senecta Deos. Nil ibi vel Zeuxis, vel magnus pinxit Apelles, Nil ibi Phidiacae composuere manus; Lignea crux vero media quae pendet in aede Egregia clari Mentoris arte caret. Pene suis convulsa trahens de sedibus olim Fundamenta rapax sustulit Eridanus, Proximaque aggeribus ruptis per culta vagatus, Mucida sacrilegis tecta replevit aquis. Muscosus templi paries, humorque situsque Praeteriti reddunt tristia signa mali: Nec procul hinc sterilis campi septena sacerdos Conductis pauper iugera bobus arat. Pauper in exiguo censu cultuque sacerdos Ipse colit sterilis iugera bina soli. Huc mea, simplicibus Nymphis comitata Dione, Cincta caput vario flore venire solet, Cuius in adventu templis augustior aedes Omnibus haec cunctas unica vincit opes. Ecce diu latitans aperitur villa remotis Arboribus carae villa beata Deae. Protinus, hac visa, celeri praecordia motu Venturae exultant praescia laetitiae Quid mihi fiet amor, blandos cum cernere vultus Fas erit? Et niveam cum dabit illa manum? Tunc ego non dubitem Croesi contemnere gazas Et tot Pelleae clara trophaea domus. Si quis enim crispos ad frontem ludere crineis Viderit, et quali se ferat alta gradu, Noverit argutis eadem quid possit ocellis, Ut mortale nihil dulcia verba sonent; Sentiet Aetnaeis certanteis ignibus igneis Et poterit constans aequa et iniqua pati. Quod si forte alicui dignabitur oscula ferre, Altera vel proprio sanguine laetus emet. Vulnus et auxilium quod Pelias hasta tulisset Mirabar, fati nescius ipse mei; Desino nunc, facilisque inducor ut omnia credam Si necis, et vitae ius habet una meae. Illa quidem media Phalarim placaret in ira, Tardaretque tuas, saeve Perille manus, Terribilemque suis oculis mitescere Martem Cogat, et iratum ponere tela Iovem. Felices agri, fortunatique coloni, Quaeque simul colitis rura benigna Deae! Namque ubi vere novo genialia tendit in arva, Vobiscum dulceis protrahit illa moras, Vobiscum loquitur, vobiscum carmina cantat, Vobiscum facileis exhilaratque choros; Et modo vobiscum cultis spatiatur in hortis Et modo plena vago retia pisce trahit; Nunc manibus doctis imitatur Palladis arteis, Nunc molleis elegos et mea verba legit. Fallor? an haec Ceiris, Dominae carissima nutrix, Substitit? ac verso respicit usque gradu? En rapidis iterum fertur cita passibus: ipsa est Notaque, ut accedam, dat mihi signa manu. Progrediar, quaeramque meis fiducia votis Quae sit, quidve novi sedula portet anus: Quod tua si praesens aderit solertia amanti, Talibus officiis aurea Ceiris eris.
9. ad Carolum. Amicum suum optimum, | quod Philliroem vehementer amet Si vigiles curae, subitus si pallor in ore, Si crebros gemitus edere, pauca loqui, Si nunc iucundo, nunc tristi incedere vultu, Si sperare aliquid, plura timere simul, Si properare modo, modo lento incedere passu, Si vario mentem flectere proposito, Si fora, si coetus hominum vitare frequenteis Indicium praebent, Carole, amoris, amo. Si quid amem quaeres, ubi nos male fida reliquit Anthia, successit candida Phylliroe; Phylliroe nullis faciem perfusa venenis, Cui proprius roseo fulget in ore color. Illa mihi furtim me surripit, hanc sequor unam; Hac sine non videor vivere posse diem. Huius ego insignem non tantum, Carole, formam, Verum etiam mores, ingeniumque probo. Illa meis leges oculis imponere digna est, Illa meos sensus abstulit, illa tenet: Illa tenebit, erunt donec vaga sidera coelo, Donec erit tellus, aequora donec erunt.
10. Phylliroes amicae epicedium Quo miser usque tuos celabis, Tite, dolores? Aegraque mens tacitum quo premet usque malum? Dissimulare prius licuit, dum sol tibi fulsit, Candidus et placidae spes bona sortis erat: Nunc fera consilium superat violentia fati, Nunc ars indomito victa dolore perit. Maxima saepe latent sub tristi gaudia vultu, At sua cor laesum non bene damna tegit. Infandos luctus et vulnera pectoris ede, Atque ea quae nulli nota fuere prius. Quae si forte times hominum vulgare per ora, Silva locum lacrymis praebet opaca tuis: Silva locum praebet lacrymis, ubi semita nulla Cernitur, humani signa nec ulla pedis. Hic querulas tantum volucres habitare ferasque Credibile est, procul hinc arbiter omnis abest. Sol, cuius radios umbrosa cacumina silvae Huc vix oppositis frondibus ire sinunt, Qui nunc Haemonii non immemor ignis et undae, Forsitan hic mecum condoliturus ades, Testis eris nihil esse mihi, cur vivere curem, Aetheria postquam lux mea luce caret. Nam quid ego hic aliud, nisi durum ac flebile semper Sublata sperem te mihi, Phylliroe? Tu meus ardor eras: in te mea maxima cura Haeserat, et voti summa caputque mei. At nunc a patria, saevi contagia morbi Dum fugis, indigno funere rapta iaces. Et mihi iacturae tantum, tantumque doloris Conditio dirae mortis acerba tulit, Ut semper misero iustissima causa querelae Crescat, et aeternis commorer in lacrymis. Heu saevae leges et dura potentia fati, Humanum sinitis quae nihil esse diu! An fuit omnino vestras infringere vireis, Si paucos etiam viveret illa dies? Nunc primum viridis campos ingressa iuventae, Non extremus honor temporis huius erat. Dedecet immiteis et acerbos carpere fructus, Illum quem culti spes tenet ulla soli. Vos quoque tam subito decus hoc talemque puellam Nondum matura morte tulisse nefas. Serius aut citius vestri mortalia fiunt Iuris, et haec illi sors adeunda fuit. Heu funesta dies, nigro damnanda lapillo, Tristibus infaustum nomen adepta malis, Qua puri quondam radios imitantia Phoebi Deseruit solitus lumina moesta nitor; Qua bene compositos artus faciemque serenam Flaventeisque comas invida texit humus; Qua vigor ingenui defecit corporis et qua Tabuit egregiis artibus apta manus; Qua vox illa prius morientibus aemula cygnis Coepit in aeternam muta silere diem; Quaque pios actus mors interrupit, et altae Infregit mentis nobile propositum! Heu nimium miseri infortunatique parentes, Conficiet verus quos sine fine dolor! Vos luctu assiduo sensum amisisse malorum Crediderim in vita quos mora longa tenet. An potuit vestros Niobe superare dolores? Cognitaque adversis casibus Anthiope? Plurima namque licet sint utraque tristia passae, Haud minor haec illa clade ruina fuit. Seu mores, sive ingenium, seu gratia formae Quaeritur aut priscae nobilitatis honos, Haesit in hac una simul harum gloria rerum, Huius in occasu tot periere bona. Sic vestra in primis aegre iactura ferenda est, Nec dabit his aetas fletibus ulla modum. At sacer ex illo tunc cum discederet ore Spiritus, et vestras quaereret illa manus, Inque oculis vestris cum lumina fixa teneret, Quid vobis animi consiliive fuit? Si quemquam potuit praesens extinguere moeror. Perdere vos etiam debuit illa dies. Non habitura parem terquinque peregerat annos, Phylliroe vestros inter adulta sinus. Phylliroen vobis tantum ostendisse videntur Et subito vobis eripuisse Dei. Non generum vobis, non caros illa nepotes Praebuit, aut dotis dona parata tulit. Divitiisque brevi gavisa et honore parentum, Mox erit exiguus filia vestra cinis. Sed quid ego infelix vestra infortunia tantum, Ipse velut patiar vulnera nulla, queror? Igne cupidineo quicumque fideliter arsit, Unica cui praestans cura puella fuit, Cui placitum subitis fortuna abrupit amorem Casibus, aerumnas cogitet ille meas: Ille suo exemplo poterit mea tristia fata Discere, et arcam pectoris acre malum. Si possent aliqua coelestia Numina flecti, Nec vetitum certis legibus esset iter, Quod prius obtinuit Stygiis a manibus Orpheus, Sollicito Superi nunc mihi forte darent. Si proprios iterum levis umbra rediret in artus, Carpere concessas me duce iussa vias, Forsitan admonitus quo rursum perdita pacto Flentem moesta virum liquerit Eurydice, Cautius ingrederer nocitura pericula vitans Et quaecumque solent gaudia magna sequi. Ah miser! atque iterum miser! et sine pectore Tite, Quo dolor impellit? quae tibi verba cadunt? Tu ne Deum stabili firmatas ordine leges Credideris certam deficere ante diem? Cum semel hinc alium raptae mittuntur in orbem, Terrenasque animae deseruere domos, Praemia pro meritis referunt, sedesque paratas (Sic statuit Superum provida cura) tenent. Corpora nec surgunt leto defuncta priusquam Ultima iudicii venerit hora sui. Si tamen aeterni veneranda potentia regis, Qui coelo et terris imperat atque mari, Omnipotens qui solus agit mirabile quicquid Cernimus et quidquid lumina nostra latet, Si tibi Phylliroen nunc illa potentia reddat, Ne noceas huic quam diligis ipse, cave. Nam nisi vera loqui piget, his egressa tenebris Aetheriis gaudet sedibus illa frui. Et pudor, et nulli pia mens obnoxia culpae Rectum iter ad Superos, unde recessit, habet. Phylliroe felix terris colit astra relictis, Magnorum in numero iam nova Diva Deum. Pro quibus inducor ne non ego gratuler illi, Ne videar tantis invidus esse bonis. At, quoniam solitos misero mihi cernere vultus Non datur et placidae gratia frontis abest, Dum moror in terris, dum tu colis aethera virgo, Accipiet lacrymas dulcis imago meas. Haec tibi, Phylliroe, similis vera omnia de te, Si modo non desit spiritus, ecce refert. Haec mihi grata comes, seu tendere solis ad ortum, Seu iuvat Hesperium visere littus erit; Haec mihi, si Geticas rupeis calidamve Syenen Transferar, in caro semper habenda sinu. Huic ego curarum seriem narrabo mearum, Et quoties cupiam te, mea vita, sequi. Namque, ubi in humanis nulla est constantia rebus, Quid spe fallaci pascere vota iuvat? Illi vita fuit longissima, quisquis honeste Occidit et spretis quae videt, alta petit. Interea, dum fila sinunt mea currere Parcae, Nec summi iniussu Regis abire licet, Candida quod relevent afflictum insomnia laetor, Effigiem referunt quae mihi saepe tuam. Nam quoties nitidi capitis pulcherrimus ordo Per somnos oculis visus adesse meis? Attonito quoties gemini se luminis ardor Obtulit? et miro nota decore manus? Mutua quid referam, quae tu mihi saepe videris Accipere, et solitis reddere verba sonis? O ego quam tali deceptus imagine felix! O placidae noctes! o mihi grate sopor! Atque utinam non tam subito me somnus et error Linqueret, ac mecum staret uterque diu! Scilicet ut tecum maneam, pulcherrima, donec Longa meae veniant taedia laetitiae. Dum mortalis eras, neque adhuc te in parte Deorum Regia siderei viderat alta poli, Sola tamen mihi numen eras, et criminis expers Candidus impura labe carebat amor. Te supplex igitur meritis pro talibus oro Per fratrem, per qui te genuere precor, Ut tua praesentes Superos mihi gratia reddat, Utque mei nunquam non memor esse velis. At me nulla tui capient oblivia, seu me Lux alat, aeterna sive ego nocte premar. Et quae praecessit maias octava Calendas Postquam non ultra tu mihi visa dies, Illa mihi solennis erit lacrymosaque semper Indicium tanti principiumque mali. Hic tibi, dum licuit nobiscum ducere vitam Me tenuit laudis maxima cura tuae; Nunc quoque neu praesens neu postera nesciat aetas Qualis sub gelido marmore nympha cubet. Ipse tuum nostro signavi carmine bustum, Qua Padus illabens rura paterna videt; At quicunque leget miseri monimenta doloris, Verba sibyllino tradita ab ore putet. Qua nihil in terris tulit haec pretiosius aetas, Quae potuit credi, dum fuit, esse Dea, Phylliroe iacet hic teneris extincta sub annis, Proxima Ferrariae dum tenet arva suae, Tempore quo misera pestis bacchatur in urbe, Nec sors vicinis parcit iniqua locis. Crudeles nimium Divi, crudelia fata, Perdere quae tantum sustinuere decus.
11. ad Psyttacum Psyttace, quid frustra misero mihi nuper ademptam Phylliroen tanta sedulitate vocas? Parce, precor; parce insanos augere dolores: Heu periit quam tu vivere forte putas, Parce; meo toties animam de pectore vellis, Phylliroen quoties blandula lingua refert. Heu periit neque eam spes amplius ulla videndi Quam propter nobis vivere dulce fuit. Si sensus tibi, si ratio est, ut habere videris, Communi tristem te decet esse malo. Non sum equidem oblitus, tibi quae responsa vocanti Poscentique dapes saepius illa daret. Et memini aurato dum te prodire iuberet Carcere porrectam te insiluisse manum. Atque illinc dulcem, rostro parcente, salivam Suxisse illaesis molliter e labiis. Post, ubi divinae laudaras sidera frontis, Non homo dicebas, sed Dea Phylliroe est. Prisca salutato si paucis Caesare verbis Nigranteis aetas nobilitavit aveis, Quid tibi facunda fingenti plurima voce, Tam bene, tam docte, Psyttace, laudis erit? Laudo equidem, ingenium miror; debere fatemur Nos tibi: nulla tuis gloria par meritis; Sed ratio et tempus, fortunaque lubrica certam Dant nostris legem rebus et eripiunt. Haec igitur nos causa monet desistere coepto, Nonnunquam et placitum flectere propositum. Quid loquor? unde meae tanta inconstantia mentis? Quod modo damnaram, Psyttace, nunc cupio. Forte meis aliqua ratus es te posse mederi Luctibus, hos ubi sum dictus adisse lares. Quodque ita sit, cum me tristi moerore silentem Vidisti et multo rore madere genas, Tu quoque, commotus graviter sociusque doloris, Ecce piis lacrymis lumina moesta rigas. Functus es officio veri et prudentis amici, Nilque reliquisti quo mala nostra leves. Perge, precor, Dominaeque tuo communis utrique Semper adorandum nomen ab ore sonet. Atque utinam in saevo pietas tua vulnere fiat Tam dulci eloquio Pelias hasta mihi.