CroALa, 2024-05-15+02:00. Nodus STROZZI.erot-02.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/STROZZI.erot-02.xml.
1. de lepore Dominae fugitivo. Nymphas rogat | ut nivei leporis a domina sua fugientis iter indicent, | sibique restituant si ceperint eumque hortatur | ad dominam redeat et libertatem laudat Dicite io Nymphae nemorum secreta colentes Candidus effugiens qua lepus egit iter; Perfidus auratae subduxit colla catenae, Ipsaque cum sancta vincula rupta fide. Dicite, sic vestro faveat Dictynna labori, Praebeat innumeras sic locus iste feras. Florida semper humus Zephyro silvaeque virescant, Nec liquidam turbet cum grege pastor aquam. Cynthia sic penitus vestros ignoret amores, Nec placidum furtis antra cubile negent. Quid tacitae spectatis? Et ingens pectora vobis Occupat, apposita risus ad ora manus? Ne lacrymas gemitusque meos, ne verba puellae Temnite, consilium ferte et opem mihi. Illum equidem reor hos saltus haec lustra petisse; Signa canum late turba secuta dedit. Ulla ne de comitum numero quae retia tendunt, Fallaces timidum compulit in laqueos? Reddite Hamadryades, nostrumque levate dolorem, Nec miserum tristi sollecitate mora. Reddite, vosque mihi me restituisse putabo: Lusus erat Dominae delitiaeque meae. Hunc ego per virideis umbras cum matre vagantem, Ad ripam excepi Sandale amoene tuam. Hunc Clytumne tuum matri prope flumen ademit Villicus Eurition imposuitque sinu Parvus erat, totoque nitens in corpore candor; Maeandri niveas exuperabat aveis. Hic ego quam primum, dixi, mittatur amicae, Nulla quidem tali munere digna magis. Paulatim positoque metu mitescere coepit, Et Dominae teneros accubat ante pedes. Et modo protenta virideis cervice corollas, Accipit ac tergum molliter aure premit, Et modo formosae lambens fert oscula dextrae, Porrectas avido nunc capit ore dapes. Illa puellari studio depectere sueta, Securum nitidis saepe lavabat aquis. Gratus erat nimium dominae, nunc luget ademptum Et cupit insano victa dolore mori. Per superos oro Nymphae castamque Dianam, Reddite si vestros incidit in laqueos. Aut vobis saltu si se tulit obvius isto, Dicite quo celerem corripit ille fugam. A quam ne trucibus timeo sit praeda molossis, Et viridem lacero corpore tingat humum. A demens in aperta ruis discrimina vitae, Improbe, quid dominam, notaque tecta fugis? Humano cultu assuetus, pasceris amaro Gramine, nec semper copia fontis erit. Sed qua tarda graves agitabunt plaustra iuvenci, Sordida vix avidam leniet unda sitim. Saepe levi strepitu folii lambentis ab ulmo, Anxius in duro cespite somnus erit. Huc ades et veniam supplex pete, pone timorem, Si redeas, parcet protinus illa tibi. Novi animum, novi ingenium, quod molle piumque Nesciat irasci, nesciat esse ferum. Sed quid verba iuvat, questusque effundere inaneis? Nec prece nec lacrymis perfidus ille redit. Forsitan, aut viridi ludit lascivus in herba, Aut novus inventa coniuge gaudet amans. O nimium felix, generoso pectore digna Libertas, cunctis anteferenda bonis, Non te solliciti congestum divitis aurum, Torquet et immensas candida temnis opes. Te propter ferus hic illectus sprevit herileis Blanditias, gratum quicquid et ante fuit. Non tamen usque adeo nobis optanda videris, Quin malim dominam servitiumque pati.
2. ad Cytheridem, quod eius causa mittatur in exilium Eheu quam miseros spes credula fallit amanteis, Quam levis instabili vertitur orbe rota. Ille ego, qui placido felix in amore ferebar, Quem facili toties audiit aure Venus, Nunc dominam iubeor patriasque relinquere sedeis, Et procul immeritum pellor in exilium. Hoc mihi, non facinus peperit, sed me mea lingua Perdidit ausa nimis libera verba loqui. O utinam mi serum pietas me nulla Cytheri Movisset, lacera cum traherere coma. Vel tua pressissent anima fugiente parentes Lumina, quo fatis tristibus orta die es. Te propter poenas dabimus, tu maxima nobis Non expectati causa doloris eris. At quocumque feret me sors inimica sequendum est, Saevitiem donec temperet illa suam. Praecinctum nactus lapidosis rupibus antrum, De domina solus conquerar ipse mea; O utinam vel nulla tui me flentis aringa Movisset pietas cum traherere comas; Vel te Persephone teneris rapuisset ab annis, Edita cum primum parvula vagieras. Te propter mihi poena datur; tu maxima luctus; Tu gravis afflicto causa doloris eris. Ibimus et quacumque feret fortuna, sequemur, Scaevitiem donec temperet illa suam. Praecinctum nactus lapidosis rupibus antrum, Solus ibi duram conquerar in dominam. Et lassata gravi singultu pectora rumpam Mixtaque cum miseris verba dabo lacrimis. Effundam quoscumque premo sub corde dolores, Et quaecumque diu non patienda tuli. Dicam etiam tenerae quanta inconstantia formae Iuncta sit utque meis gaudeat illa malis. Tum referam nimios fastus ingrataque facta, Et tuto quiquid sentiet ira vomet. Vos modo Hamadryades miseros ne prodite questus, Nec vos ruricolae turba benigna Dei. Sic vobis silvae secreta cubilia praestent, Sic vobis nunquam non sit amicus amor. Ipse meam rebar portum subisse carinam, Nunc agitor mediis naufragus aequoribus. At tu quid tanto contendis acerba furore, Quid iuvat e nostris nomen habere malis? Nil toties formae facies aequata Dearum, Nil prosunt laudes, nil benefacta mihi? Nec spes ulla mihi superest nisi tristia coelo Discutias radiis nubila Phoebe tuis. At tu quid tantum furis? Anthia parce fideli. Quid iuvat e nostra crimen habere nece? Nil me divinis facies aequata figuris, Nil me tot laudes, nil benefacta iuvant? Sed licet evellas cineres atque ossa parentis, Et materna tua laesa sit urna manu, Sed caput hoc quamvis ferro insecteris et igni, Non potero tibi non deditus esse tamen.
3. ad Hieronymum Castellum medicum. | Ad Iovinianum poetam Siculum quod Anthia | sibi in amore non respondeat Sic Venus insanos, Hieronyme leniat igneis, Sic mihi Pieriae faveant Ioviane sorores Et mea Castaliis fontibus ora rigent; Sic Venus insanos properet lenire furores Ut miser assiduis uror amans facibus. Illa tamen laeto spectare incendia vultu Sustinet, ac nostris ridet iniqua malis. Sed quo dura magis misero adversatur amanti, Hoc magis attonitum me nova forma rapit, Atque ubi nox terras gelidis circumvolat umbris Non levis insurgit pectore cura meo; Et vaga roriferos luna fatigat equos; Tum mihi difficile figit sub pectore curas Et gravibus stimulis improbus urget amor. Ante oculos nigri Dominae referuntur ocelli Collaque riphoea non minus alba nive. Miror ut incedat gressu veneranda superbo; Fulgeat ut nitido pressa adamanto coma. Sive lyram increpuit, seu carmina dixerit, uror, Sive agileis docta moverit arte pedes. Seu tenues agili moverit arte pedes. Singula dehinc vigilans volvo, sensusque labanteis Et mentem implicitam vexat acerba Venus. Tum magis atque magis noctes deflentur amarae, Nec mihi Pierides nec mihi Phoebus adest. Iamque tuis valeas musis comitatus Apollo, Si minus hac Dominae frangitur arte furor. Alphonsi non arma cano victricia regis, Quantave sit domita gloria Parthenope; Nec refero quae sint Leonello in principe laudes, Quem velut Augustum secula nostra colunt. Non Sigismundum belloque armisque frementem, Qui Malatestigenas nomine vincit avos. Nec te quem Latias iam nunc Federice per urbeis Extollit forti gloria parta manu; Cui magnum imperium fortuna et vivida virtus Namque ferunt vates sic cecinisse parant. Non Venetos canimus, terra pelagoque potenteis, Tyrrhenasve acies Sforzigenamque ducem. Non acreis Insubrum animos, tandemque subactos Marte gravi, aut regem Mantua clara tuum. Haec ego non ausim nostris intexere libris: Una puella mei carminis extet opus. Quae nisi se reddat nobis laudata benignam, Bellerophontei gloria fontis abi. Ecce per obscuram ingredior miserabilis umbram, Et dominae immitis tecta superba peto: Hic me cogit Amor lacrymas, suspiria, questus Mixtaque cum multa fundere verba prece. Oscula do foribus, veluti sit sensus in illis, Utque aditum ad Dominam dent mihi multa rogo. Limina complector, per quae vestigia ponit Et veneror quicquid contigit illa pede. Inde meos frustra incipio numerare labores, Nec flectit duros vana querela deos. Quid miser incuso reliquos? Ignoscite divi Solus enim tanti est causa furoris Amor. Ille feros animos dominae contundere cessat, Quae nimium forma facta superba sua est. Verum ubi iam coelo stellas aurora fugavit, Et redit exorto lucida sole dies, Non exoratos postes et tristia linquo Limina, meque dolor et male torquet amor. Impius Ixion fatali volvitur orbe, Tantalus in media stat sitibundus aqua; Immensusque lapis defessum Sisyphon urget, Nataque mox Tityi viscera tundit avis. Ni commissa luunt sceleratae crimina vitae, Ipse insons poena non leviore premor. A te, cum mea sit mens non aliena Dione, Nam mea cum Veneri fuerit mens dedita semper In me tarda tamen, difficilisque manes. Et sinis, infelix ut lento carpar amore, Nec lacrymas curat dura puella meas. Quod mihi si facilis fueris votumque secundes, Perscribam laudes inclyta diva tuas. Aligerumque canam natum et penetrabile telum, Imperioque Iovem succubuisse tuo. Quid moror? ite pedes, dominae parete, superbas Formidate minas, pergite in exilium. Linquimus hic animam; divellere corpus ab illa Cogimur, heu vitae fata sinistra meae. An quisquam miseros et iniquo sidere amanteis Vivere, si tamen haec vita putanda, neget? Tu, Castelle, mei saltem miserere laboris Atque mihi interea, qua potes, affer opem. Sed quia laudatae coniuncta superbia formae est, Quodque videre iuvat, saepe in amore nocet, Tu cave formosis penitus te credere, si nos Haec eadem expertos recta monere putas.
4. ad Iovem ut tristia avertat insomnia. | Rebus suis adversari queritur Quid votis adversa meis fortuna minatur? Quid superum tristis deferet ira novi? Parce, Deum rector, non me duce dura iuventus Titanum regnis intulit arma tuis. Non ego solis equos mutato limite duxi, Cum timuit rapidas regia vestra faces; Effera nec mihi mens qualis fuit ante Lycaon Cum subito tellus obruta diluvio est. Non ego, mactato crudeliter hospite, dicor Humanos artus apposuisse tibi. Auratas vesteis, siculi non more tyranni, Dextera de sanctis traxit imaginibus; Haud ulli per me contempto numine divum Sacrilega ablata est aurea barba manu; Nec veluti Xerses Neptuno vincla minantur, Classibus insolitum cum patefecit iter. Non per me Elysio rapta est Proserpina regi Nec triplici latrans impius ore canis. Ergo quid insontem crudelia somnia terrent, Et durae volucres terribilesque ferae? Nonne satis fuerat cara quod pulsus ab urbe, Sollicita vigilans tot mala mente feram? Nocturnam turbent nisi tristia visa quietem, Quae vel rara solet vel brevis esse mihi. Dii, cohibere iras, miseris ignoscere, vestrum est; In celeres abeant somnia dira notos. Tu quoque sancte puer, generosi rector amoris. Saevitiae finem constituisse velis. Nam tua non unquam contempsi tela Cupido, Nec doleo imperii crescere iura tui; Nec Veneris nostri indicio cognovit amores Depraensae mira callidus arte Faber. Nempe ego te quondam felix duce miles habebar, Invidit nostris fors inimica bonis Omnia nunc contra coniurant, nulla facultas Iam mihi vitandi tot fera tela datur. Quod si supplicium superest, si poena perennis, Haec praecor ut vitae sit mihi summa dies. Protinus expediet tristeis compescere luctus, Nam satius miseris est periisse semel.
5. ad Amorem A demens quisquis silvas, latebrosaque rura Credit, Amor telis non adeunda tuis Tu nemus umbrosum, tu ripas fluminis alti Et liquidos fonteis, et iuga montis adis. Parthorumque truces populos et caspia regna Horrentesque scythas Aethiopesque domas. Quae nitidi primum radiantia lumina solis, Quae videt occasum, subiacet ora tibi. Quasque tenent sedes Boreas et nubilus Auster Indevitatas sustinuere faces. A quoties gravibus cupiens me solvere curis, Desertos saltus, et loca sola peto. Sive urbeis adeam, nemorum seu devia lustrem, Sive ego coeruleum per mare puppe vehar, Tu mea furtivo sequeris vestigia passu, Et iacis immiti spicula certa manu. Parce, Puer, saevas in me torquere sagittas: Ardenti infixum pectore vulnus alo. Parce, puer, quid me extremum sentire furorem, Cogis? An haec ullum vindicat ira nefas? Non ego sancta tuae violavi numina matris Fanave sacrilegae diripuere manus O quam te decuit potius domuisse puellam, Quae me, quaeque tuum despicit imperium. Ni frustra ex humero sonat aurea dive pharetra, Ni micat ex oculis irrita flamma tuis, Huc ades et facibus celeres Amor adde sagittas, Noxiaque ultrici pectore fige manu. Fac tamen insignis pereat ne gloria formae, Nec ducat roseo pallor in ore notam. Hoc ego non cuperem nec sum me iudice tanti Signa mihi satis est, si qua caloris erunt.
6. non nisi a Domina sanari posse. | Aegro sibi nihil medicos prodesse Hei mihi nil prodest menti Podalirius aegrae, Non mea sanaret vulnera Phyllirides. Nunc licet Aesculapi redeas, redeasque Machaon, Optatam poterit tradere neuter opem; Nec rapidos Hebri restingueret unda calores, Nec qui septeno gurgite Nile fluis. Hinc medicas arcete manus, succosque ministri, Poeonia non hoc indiget arte malum. Spes erit, ut vivat, dominae si gratia Tito Redditur; hanc praeter nulla relicta via est.
7. ad Antonium Accipe inauditi formam maris, et mea quali Cymba sit, Antoni, structa magisterio. Unda hic sunt lacrymae, venti suspiria, remi Vota, error velum, mens male sana, ratis. Spes temo, curae comites, constantia amoris Est malus, dolor est anchora, navita Amor. Adde, quod est portus reliquis maribus, mare nostrum Non tantum portu, sed statione caret.
8. somnium Nox erat et varias agitabam pectore curas, Cum tandem oppressit lumina sera quies. Hic mihi per somnum mista formidine certam Spem dedit, atque animos sumere iussit Amor. Namque mare ingressus portu prodire videbar, Quique ratem regeret navita nullus erat. Littore constiterat iaculis armatus et arcu, Et pharetra accinctus versicolore puer, Huius erat facies, qualis cum luteus ora Exerit eoo Delius Oceano. Nox erat et varias agitantem pectore curas Serior oppressit me Nicolae quies. Tum mihi, quae magnos cupio bene vertere divos, Anxius immisit somnia moesta sopor. Nam mihi visus eram pictam conscendere navem Et placidum remis sollicitare salum; Formosusque puer sublimi in puppe sedebat, Qui puto divorum sanguinis unus erat. Huic cum Narcisso phryx cederet alite sacra Raptus et Alcidae maximus ardor Hylas. Myrtea cingebant auratos serta capillos, Nullaque in aligero corpore vestis erat. Ille ducem mihi se, moderatoremque carinae Obtulit, et coeptum tendere iussit iter. Tum levis insiliit puppim, clavumque magistra Arte regens, Zephyris vela ferenda dedit. Provehitur pelago cita crebrescentibus auris Pinus et immensum protinus aequor arat. Ipsa videbantur vario discurrere lusu Agmina Nereidum, quae freta salsa colunt. Hic Ephyre, Drymo, Cydippe, Arethusa, Gryopis, Xanthia, Cymodoce, Lysis et Opis erant; Pone sequebantur Cyrene, Glaucia, Doris, Lyriope, Cloto, Psychia, Lemothoe. Quas inter vix dum posito Galatea timore Lumina velatus pharetramque arcumque gerebat, Ipse regens, Zephyris pandere vela iubet. Coeruleos fluctus ventis impulsa carina Findit et immensum protinus aequor arat. Ipsa videbantur molles agitare choreas Agmina Nereidum quae freta salsa colunt. Hic Ephire et Drymo, Xantho, Legea, Licoris, Cydippe atque Opis, hic Aretusa fuit. Quas inter deflens Atyn Galatea peremptum Narrabat flammas trux Polypheme tuas. Nomina sed longum est tot commemorare dearum, Totque simul nandi connumerare modos. Pars alterna iacit pulsato brachia ponto, Et vix parte movet posteriore salum; Pars maris ima subit piscantibus aemula mergis, Pars nisi quod superest vertice tota latet. Haec veluti in modum duplicato poplite fertur, Remigat haec pedibus, dum resupina iacet. At male dissimulans ardorem his mista Deorum Spumiferas ingens turba secabat aquas. Hic ego Arionium delphinem ludere vidi, Tempora cui pietas vivere longa dedit. Et varii tremulo nabant in marmore pisces, Et varii nabant vitreo sub gurgite pisces Aegaeum quales Ioniumque ferunt. Multaque cernere erat quae non Laertius heros Ante pererratis viderat aequoribus, Quamvis Dedaliae tetigesset littora Circes Legissetque tuas, vasta Carybdis aquas. Hic mihi, quam tutum fragili considere ligno Ostendere brevi ventus, et unda mora. Namque ea dum miror, pelago provectus aperto, Decrescunt montes, littora diffugiunt. Post, ubi conspectu tellus summota recessit, Hinc Notus, hinc Boreas, Africus inde ruunt. Undique convulsum feriunt mare, dumque tuetur Quisquis suas parteis diripuere solum. Involvere diem nubes, caecaeque tenebrae Insurgunt et nox ingruit atra mari. Intonat horrisono coelum, se murmure miscens Et sua terribilis Iuppiter arma ciet. Ignea discussis erumpit nubibus aethra, Deucalioneae praecipitantur aquae. Nunc ferit immenso Neptunus sidera fluctu, Et nunc diductis terra aperitur aquis. Tollitur in coelum, summoque in gurgite pandet, Tartara mox praeceps fertur ad ima ratis. Imaque nunc lapsis terra dehiscit aquis Tollitur in coelum navis mox in vada praeceps Fertur et humentes implet harena foros. At puer insanis agitari ut fluctibus aequor Terribileisque poli sensit adesse minas, Evolat et celsae residens in vertice rupis, Eventum saevi prospicit inde mali. Deficit auxilio spoliata carina magistri, At puer ut vastis consurgere fluctibus aequor Terribilesque poli sentit adesse minas, Evolat et comitem pariter cum nave relinquit Saevaque prospiciens in freta rupe sedet. Deficit auxilio puppis spoliata magistri. Atque procellosis ingemit icta notis. Dilacerata furens Aquilo fert vela per auras, Et celer eoos concitat Eurus equos. Correptamque ratem scopulis illidit acutis, Lataque per rimas est via facta salo. Talia cernenti gelidus tremor ossa pererrat, Sollicitant nostrae numina sancta preces. Ipsum quin etiam, mea qui modo vela regebat Naufragus imploro, coeruleosque deos. Nec iam restabat misero spes ulla salutis, Ante oculos species plurima mortis erat; Cum subito tristeis compescuit Aeolus iras, Atque reluctanteis traxit in antra notos . Tum rapidos fratres latebroso carcere clausit, Et rediit pulsa nocte serena dies. Ipse tridente suo pelagi rex temperat undas, Lapsus coeruleis per maria alta rotis. Quem medium vasti comitantur Numina ponti Humida roranteis implicat alga comas. Hic puer ad navem levibus redit impiger alis, Sollicitosque iubet ponere corde metus. Exoptata procul monstrat mihi littora dextra Atque inquit ridens: Haec tua, Tite, fides? Exiguam ne adeo spem nostro in numine ponis? Quid dubitas? Quid nunc vult timor iste tibi? An paterer, si me fueras duce creditus undis, Dicerer ut mortis causa fuisse tuae? Ille ego sum, quem tu nosti Deus auctor amoris, Quid dubitas demens? Quid timor iste tibi? Haud aequum fuerat me sic patiente perires, Candida si ventis me duce tela dabas. Si nescis, ego sum teneri deus auctor amoris, Qui tibi nunc dominam conciliare paro; Quae nunc difficilem quamvis se praestet amanti, Perfer, erit mitis protinus illa tibi. Nec te formosae pigeat servire puellae; Quid non Alcides ipse in amore tulit? Praetereo mortale genus, divosque minores; Perdomui Phoebum magnanimumque Iovem. Ista tuos volui praedicere somnia casus, Ne curae credas te minus esse mihi. At tu marmoreis referas pia munera templis Quae cum siderea matre Cupido tenet. Haec ait. Interea navis petit anxia portum, Somniaque excussit nuntia lucis avis.
9. ad Poetam, qua se dignum scripserat, dignum gloria. | Ad Basinium parmensem poetam Non mea Pegaseos tenuis libare liquores Ausa, nec Aonium Musa subire nemus, Limosas inter potius sed nata paludes Incultis didicit stridere arundinibus; Cui neque conveniunt citharae, nec laurea serta Gloria quae doctis contigit ingeniis, Illius apta magis Nonacria fistula collo, Populea sat erit cingere fronte comam. Ille meos summis versus qui laudibus effert, Clarus et ingenio est, clarus et eloquio. Sed nobis nimium fortasse indulsit, et illud Castelli superat gratia iudicium. Tu quoque, parce leveis nugas extollere tantum; Non petit ingenteis parvula Musa sonos. Illa mihi tristeis fastus, animosque puellae Molliat, et teneris oscula det pedibus. Et placidam exoret felici carmine pacem Rideat alludens, eliciatque iocos. Te quem bella iuvant acri referenda cothurno, Clara poetarum munera ferre decet. Nam qua me dignum censes, tibi gloria parta est, Et nova Basinii carmina nomen habent.
10. ad Ianum Pannonium Arbiter Idaeus, quamvis sua praemia nondum Viderat, et qualis Tyndaris ipsa foret; Dicitur absentis tepuisse cupidine formae, Aequarat victrix quam Cytherea suae. Ut Meneleos subit ratis hospita portus, Obviaque est phrygis facta Lacaena viris, At Menelaeis ubi sedibus appulit hospes, Obviaque est oculis facta Lacena suis Acer in extremis Paridi calor ossibus haesit, Atque ipsas Helene vincere visa deas. Sic ego iudiciis hominum te Iane, probari Accipiens, coepi nomen amare tuum, Longaque de studiis quoties oblata facultas, Laetabar tecum ducere colloquia. Sic veluti quoddam fatis praesentibus ortum, Principium inter nos huius amicitiae. Vel lecta est Tomyris, nec non Constantia Trottae, Quas immortaleis, dive poeta, facis. Vidimus et postquam tua carmina amore relicto Grande quibus suades aggrediamur opus. In te crevit amor meus et nova gloria famam Transgressa est dextro numine parta tibi. Sic ego te dudum mirabar Iane priusquam Sic te ego iam pridem admirabar priusquam Phoebeis legerem carmina digna sonis. Nam neque in obscuro potuit lux ista latere Nec reticet laudes Ausonis ora tuas. Nunc ubi se virgo cognomine Barbara non re Obtulit adriacis consociata choris, Et lecta est Tomyris nec non Constantia Trottae Quas immortaleis, dive poeta, facis, Obstupui longeque ipsam tua gloria phamam Vicit, iudicio nec minor illa meo est. Illic enituit cultae suavissima Musae Gratia visque tui claruit ingenii. Tanta ibi dicendi gravitas, facundia tanta est, Reddar ut incertus quid magis ipse probem; Et tibi Phoebus adest elego seu carmine laudas, Sive canis paribus grandia facta modis. O dilecta Deis, o felicissima tellus, In qua tu fausto sidere progenitus. Nos quoque felices, ad quorum limina sacros Pieridum cantus ex Helicone refers. Tu tamen in primis nova concipe gaudia, nostri Temporis egregium, clare Guarine, decus; Nam liquor ille tuo manans de flumine, latum Per terras omneis, iam sibi quaerit iter. Nam liquor ille tuo manans de fonte per omnem Hesperiam latum iam sibi quaerit iter. Optima sic fructus generosos educat arbor, Sic radios spargit Cynthius ipse suos.
11. querela uxoris occiso Principe. | Helisiae puellae illustris conquestio funere Odrisii ducis | Brittaniae coniugis sui a popularibus caesi Heu nimium viridi coniux erepte iuventa, Heu vitae quondam spesque salusque meae! Hanc ne tuam faciem video? pectusque decorum? Haec tua, quae geminum lumina sidus erant? Vix laceros vultus, et sparsos sanguine crineis Agnosco et diris membra cruenta modis. Occidis heu manibus, coniux miserande, tuorum Vulneraque in tenero corpore saeva patent. Unde mihi speranda salus, regnique fidele Praesidium fuerat; prodiit inde nefas. Deneget iratus populo sua lumina Titan, Impiaque aversis moenia damnet equis. Quis scelus hoc Colchus, quis Thrax, quis Thessalus ausit Quisve Getes scythico proximus Oceano. Cur me fata sinunt tanto superesse dolori? Cur tua summe Deum dextera cessat iners? Nec ducis immerito maculatos sanguine civeis Horrida phlegraei fulminis ira petit? Non genitor, non forma tibi, non profuit aetas, Iunctaque cum multa brachia ferre prece. Nil hominum iuvat, atque fidem implorasse Deorum, Impia sed caeco est acta furore manus. Meme utinam leto comitem tibi dextra dedisset, Quae pectus duro perculit ense tuum, Ne quam iunxit Hymen, divelleret Atropos a te, Sed coniuncta forent funera nostra tuis. Nunc saevos inter gemitus, lacrymasque relinquor, Nec sine te grata est vita futura mihi. Nunc mea ferali mutantur serta cupresso, Aspicioque tuos vix bene nupta rogos. Quam modo festus hymen taedam gestavit ad aras, Illa sepulchraleis ponitur ante focos. Felix natorum Niobe post fata fuisti, Eripuit sensum saxea forma malis. Felix, quae dominam Cyane dum luget ademptam Sicelidem subito fonte rigavit humum. Felices etiam viridi quae cortice clausae, Fletibus Heliades imposuere modum. Ipsa dolore gravi nimium confixa reservor, Fortunamque timent ista subire meam. Et mihi, vir, tecum moriendi iura negantur, Parcaque non gratam prorogat usque diem. Vos precor, o superi, si quid pietatis et aequi est, Si flectunt ullae numina vestra preces, Ante oculos vestros inter penetralia caesi Principis, iniusta fraude piate necem. Et scelerum ultores merito punite nocenteis Supplicio, et factis praemia digna date. At tibi, per facinus, vitam cui funere acerbo Abstulit ante annos impia dextra tuos, Elysii placidas liceat cognoscere sedeis, Et memor Elysiae, care marite, vale.
12. de Raccini formosissimi pueri miserando interitu. | Quantam felicitatem Raccinus in casu suo consecutus | fuerit clarissimo Iani Pannonii carmine celebratus Quisquis eras, certe, felix Raccine, fuisti Doctiloquo vates quem sacer ore canit. Scilicet Arctoae decus admirabile gentis, Aeternum Ianus dat tibi nomen herus. Exprimit ille tuas praeclaro carmine laudes, Et faciem et mores ingeniumque probat. Te quanti faceret, miris affectibus ardens, Indicat ipse pio captus amore tui. Nec secus allato casus rumore sinistri Concidit attonitus mente abeunte pater, Quam solet indigno morientis funere nati Collabi amissis sensibus orba parens. Ut dolor exuperans animum, vocemque reduxit Multa gemens homines invocat atque Deos. Proque tua, dilecte Puer, non parva salute Illum cura tenet: praecipit, urget, agit. Pro te vota facit: celeres properare ministros, Ac de te subito certa referre iubet. Spemque metumque inter dubius sic pendet, ut aegrae Occurrat menti nil nisi triste tamen. Eheu nulla valet fugientem sistere vitam Henrici admotis ars medicaminibus. Namque ferox quadrupes, stimulis agitatus et ira Concitus, huc illuc dum sine more ruit, Excuteris dorso loris Raccine relictis, Pronus et ad duram praecipitaris humum. Heu crudele nefas, fracto sors impia collo Protinus extinxit te miserande puer. Talis ut et perhibent anima fugiente per auras, Qualis purpureus flos ubi languet eras. Vidit equum procul excusso rectore furentem Corripere incerto tramite Ianus iter. Vidit, et hinc sumpsit miseri praesagia leti Laevaque funereum questa volavit avis. Anxius huc vates dum lumina volvit et illuc, Dum cupit, ac metuit damna videre sua, Ecce simul iunctis manibus per mutua magno Cum gemitu famuli corpus inane ferunt. Nervorum compage labans caput ille soluta, Sustinet, et lacrymis os puerile rigat. Neu raptentur humo per candida colla fluentes, In nodum longas colligit ille comas. Hic dextram, ille tenet levam, hic pendentia crura, Labentem hic tunicam, sublevat ille pedes. Sanguine adhuc tepido, roseoque manente colore, Assueti facies signa decoris habet. Ianus ut hac visa, sensus amisit, ut illi Maxima cum puero vota fuere mori. Quos gemitus et quas lacrymas, et qualia verba Fudit, et in Parcas quae maledicta dedit? Multa minans graviter Raccine irascitur illis, Tristiaque obiectat facta, tuamque necem. Et cupit ultorem tanti se criminis esse Si modo fas, canas et lacerare comas. Hinc queritur tecum nequicquam saepius acreis Quod formidandos praemonuisset equos. Atque exempla refert quibus haec animalia monstrat, Exitium multis antetulisse viris Non audituro; sed dum tibi talia narrat, Ipse alias sedeis iam levis umbra tenes. Si periturus eras, tamen hoc solamen habebis, O Puer aethereas digne habitare domos. Quod non Narcisum magis aut Phryga, non Hiacynthum Aut magis Herculeum fama loquetur Hylan.
13. ad Pisanum pictorem statuariumque, | antiquis comparandum Quis Pisane tuum merito celebrabit honore Ingenium praestans artificesque manus? Nam neque par Zeuxis, nec par tibi magnus Apelles Sive velis hominem pingere sive feram. Quid volucres vivas, aut quid latentia narrem Flumina, cumque suis aequora littoribus? Illic et videor fluctus audire sonanteis Turbaque coeruleam squammea findit aquam. Perspicuos molli circumdas margine fonteis, Mistaque odoratis floribus herba viret. Per nemora et saltus nymphae venantur apertos Retiaque et pharetras et sua tela gerunt. Garrula limoso sub gurgite rana coaxat, Valle sues; ursos monte latere facis. Tum liquidos molli circumdas margine fontes, Mixtaque odoratis floribus herba viret. Umbrosis nymphas sylvis errare videmus, Haec humero casses, altera tela gerit. Parte alia capreas lustris excire videntur, Et fera latranteis rostra movere canes. Illic exitio leporis celer imminet imber, Illic fremit insultans, frenaque mandit equus. Nare lacu ranas, silvis errare leones, Ima valle truces ire videmus apros. Se profert antro catulis comitantibus ursa, Martius ad plenum tendit ovile lupus. Quis non miretur gestusque et sancta virorum Corpora? quae penitus vivere nemo neget? Quisve Iovis faciem pictam non pronus adoret, Effigiem veri numinis esse ratus? Denique quicquid agis, naturae iura potentis Aequas divini viribus ingenii. Nec solum miro pingendi excellis honore, Illustris nec te tantum pictura decorat. Nec titulos virtus haec dedit una tibi. Sed polycleteas arteis ac Mentora vincis; Cedit Lysippus, Phidiacusque labor. Haec propter toto partum tibi nomen in orbe, Te praesens aetas, posteritasque canet. Et meritas laudes candida fama canit. Sis felix longum Lachesis te servet in aevum Et nostram, si qua est, dilige Calliopem Ast opere insigni nostros effingere vultus Quoc cupis, haud parva est gratia habenda tibi. Si longos aliter mea non exibit in annos, At saltem vivet munere fama tuo.
14. ad Ariadnam puellam formosissimam Ut prior est aetas faciem mirata lacaenae, Sic formam laudant nunc Ariadna tuam. Tyndaris hoc uno fertur superasse, quod illa Difficilis blandis nesciit esse procis. Tu pietate carens et fastus plena superbi Formae corrumpis maxima dona tuae; Nec magis Euryali gemitu lacrymisque moveris Quam prece turbati flectitur ira soli. Quid faceres si nestoreos bic vinceret annos? Et tangeret crispas horrida barba genas? Exemplo tibi sit pharetrati mater Amoris, Dignata est puero iungere Diva latus. Ah quotiens vidit nemorosa in valle iacentis Avertitque oculos Cynthia casta suos. Illo etiam fertur lacrymas fudisse perempto Et solitus roseo fugit ab ore decor. Abstulit Endymion tenera Latoida forma, Dum patrio niveas monte reducit oveis. Ipsa licet dea sit, noctisque aurora tenebras Pellat, in amplexum non pudet ire senis; Invidisse deos perhibent, cum mollia cano Oscula Tithono culta puella daret. Tu iuvenem, quo non formosior alter in urbe, Spernis, et insano cogis amore mori. Si sapis, ipsa tuae fructum decerpe iuventae, Respice iam properans terga senecta premit. Quod si nec facies qualem Narcisus habebat Nec movet antiquo sanguine clara domus, Te saltem moveant generosae Palladis artes, Queis inter priscos hic numerandus erit. Huic tu si faveas, hunc si digneris amare, Cantabit laudes, dia puella, tuas; Atque immortalis famae tibi quaeret honorem, Et tua post obitum forma perennis erit.
15. ad amicum de obtrectatore Ille igitur Cambi de me mala verba loquetur? Et laesum toties ora aperire vetas? Taurus in adversum cornu ruit obvius hostem, Atque lacessitus dente minatur aper. Molle pecus, quacunque potest defendere sese, Certat, et accipitri parva repugnat avis. Ille mihi verbis petulantibus insultarit? Et lapis, ut visa Gorgone, mutus ero? Non ego sum iusta patiens ac segnis in ira, Urenteis flammas et meus ignis habet. Criminibus fictis infamem quisquis amante Reddit, sacrilegos inter habendus erit. Laesus Amor bello genitas non segniter ultus Belidas violatur amor, non segniter ultus. Impia lethaea colla fatigat aqua. Albus erat quondam volucris Phoebeia corvus, Nunc importunae praemia vocis habet. Tu quoque ne dubita, solves mihi perfide poenas Et quod mentita est invida lingua, luet. Stulte, quid insanis? male cautas novimus arteis Et tua non ulla retia fraude latent. Rumperis atque meo frustra insidiaris amori, Nec tibi successus improba vota dabunt.
16. de amore dormiente sub arbore Materna caperet dum forte sub arbore somnum Armaque securus deposuisset amor, Incidit in puerum, neque amico lumine vidit, Antiquum repetens Cynthia mente odium. Mox conata faces extinguere, frangere tela, Fataleis perhibent id vetuisse deas. Sopito certant innectere vincula Nymphae, Ipsa leveis pennas vellere diva parat. Excutitur somno puer, et miserabile luget; Audit et ad vocem fert Cytherea gradum. Mars quoque in auxilium accelerat, cum Pallade Phoebus Dictynne se addit, nec bona verba sonant. Quod nisi funestam properasset tollere litem Iuppiter, exempli res erat illa mali. Solvite ait puerum, funestaque ponite Divi Iurgia, fungatur munere quisque suo.
17. de Pado concreto frigoribus. | Ad Leonellum de Padi fluminis ariditate | et quod durissima glacie sit astrictus Qui Phaethonteos extinxit plurimus igneis, Pene gelu absumptis nunc Padus aret aquis; Atque repentinos borealia frigora ponteis Struxere, et sicco pervia lympha pedi est; Quaque rates vanis oneratae mercibus ibant, Nunc plaustris iunctos cernimus ire boves. Ad nova concurrit spectacula vulgus et audax Turba per insuetum fluminis errat iter. Mira quidem sunt haec; sed te mirabile Princeps Optime nil aetas protulit ulla magis.
18. de Musis a Leonello principe acceptis Ferrariae Armorum strepitu Latiis fugiebat ab oris Territa cum sacro Calliopoea choro. Excipit hanc divus placida Leonellus in urbe: Officiis homines hic ligat atque deos.
19. ad Musam suam, ut intrepida petat benignissimum Principem. | Ad libellum suum quem eidem legendum miserat Ne vereare sacros mea Musa subire penateis Caesaris, ingeniis ille favere solet. Quin etiam placidis animos tibi vocibus addet, Ad se si trepido viderit ire gradu. Nec leget invitus duro tua carmina vultu: Tempora tu tantum non aliena lege. O nimium tali Ferraria principe felix; O princeps hominum gloria, cura deum.