CroALa, 2024-05-10+02:00. Nodus STROZZI.bors-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/STROZZI.bors-01.xml.
Sollicitos error cecinit iuvenilis amores, Ingenii florentis opus. Mox lentus in umbris, Quartisana, tuis agrestia carmina lusi. Devia nunc alio peragrare Heliconia passu Dum meditor, se Borsi offert mihi gloria, quo sub Aurea nunc agitur populis felicibus aetas, Unde novum caelo promittere numina sydus Certa fides. Hic erit merito mihi carminis autor. Magnanimosque duces atque alta exordia dicam Gentis Atestinae Troiana ab origine ductae; Nec minus egregia referam virtute receptum Aequore ab Adriaco Tyrrheni ad littoris undas Praeclarum imperium et populis data iura subactis. Haec igitur, Musae, vestro si numine fretus Aggredior, vos este duces ingentibus orsis Ac mecum seriem tantorum evolvite rerum! Est plaga convexo caeli sublimis in axe, Quam media nondum Sol cursus parte peracta Paene suis attingit equis ac roscida Phoebe Altius oppositam directo lumine cernit. Hanc senior genius sedem incolit, arduus unde Terrarum tractus omnes pontumque vagantem Despicit ac vires cunctis alimentaque rebus Immittit; sic fata iubent et rector Olympi. Prisca olim dictu mirabile credidit aetas Hunc: per se genitum nullos habuisse parentes Conveniensque sibi Autogenae tunc nomen adeptum. Quo patre in incertum longis abducimur annis; Fautorem natura suum tamen esse fatetur Ac velut autori rerum mitissima paret. Ille hominum genus a prisca pietate fideque Degenerasse videns et humum, quae semine nullo Passim sponte sua prius omnia ferre solebat, Nunc hominum studio cultuque boumque labore Perdomitam miseris sperata alimenta negare, Indoluit graviterque tulit sua iura suasque Infringi vires; tum pectore concitus imo Constitit ante Iovem et tristi haec deus ore locutus: "Quo mea se tandem constans patientia vertet, O pater? An merui, populis sim ut fabula cunctis? Iam me odere omnes passim; quicquidque per orbem Infandum, triste, obscoenum et sine legibus ullis Mortales audent, in me omnis culpa refertur. Ipse velut scelerum furias causamque malorum Omnibus inspirem et iubeam, discedere ab aequo! At si forte seges nonnumquam fallit avarum Agricolam et frustra pendentibus uva racemis Evanescit et in ventum spes fertur olivae, Si Borea stridente cadunt florentia poma, Arida si victum pecori morientibus herbis Prata negant, si morbi homines, armenta gregesque Infestant, gentes passae haec me protinus unum Respiciunt gravibusque notant ea facta querelis; Vel senio me defecisse nihilque valere Immemorem vel me commissi muneris aiunt. Scis tamen, Omnipotens, neque enim non omnia nosti Expertes culpae nos esse et criminis huius Atque omni studio curare, ut fraude remota Optima sint maneantque diu, quaecumque creasti. Nec vero quemquam ex istis quos numina caeli Appellant, pater, incuso, quod saepius atris Cladibus affligunt terras, mortalibus ipsi Infensi, dum quisque suas ulciscitur iras. Usque pati nequeo mea iura meosque labores Culpari immerito tantamque insurgere molem Undique nimirum divum mihi nemine laeso, Quos ego vel nullos memini considere caelo Vel saltem raros, divina potentia cum me Praefecit rebus munusque hoc sumere iussit. Si deus esse feror, si me dignaris Olympo, Dedecus a nobis hoc aufer, maxime divum! Aut mihi succedat, quem numquam iniuria turbet, Aut mihi tu vires antiquas redde, neque ullus Implicet huc sese, mea qui deus acta refellat. Sit ver perpetuum atque eadem sit gloria terrae Et similes illis, quos aurea protulit aetas, Nunc quoque sint homines atque haec mala semina tolle, Ne qua hominum post haec divos audacia laedat; Utque mihi aeternum est, sic inviolabile numen Officio praesit; satis est non spernere magni Iussa Iovis neque nos alium cognoscere regem". Dixerat, et varie superos ea dicta movebant. Ac velut accitos ingens ubi curia patres Accepit magno in populo, tunc ordine si quis Assurgens orare parat, silet omnis et aures Praebet turba viro in medium non vana ferenti; Ille ubi conticuit, consessum audita per omnem Mox hominum studiis animos discordibus actos Verba acuunt; dictis favet hic, contrarius ille Haud reticet nec sentit idem. Terrena deorum Concilio si fas conferre, haud secius illic Contigit, et genium pars haec laudare loquentem Non levia et quae posse putant conducere mundo, Pars illi obstrepere et nimis se tollere fastu Liberiusque loqui et contemnere numina visus. Ergo illi solita ingentem praestare favorem Hactenus haud aequa tulerat Saturnia mente Verba dei nec passa moram Tritonida nutu, Quae cuperet responsa dari, monuisse putatur, Non infensa quidem aut odio stimulata maligno, Sed potius ne tot caelum turbare querelis Amplius auderet magnosque lacessere divos. Haud secus indocili genitrix fidissima nato Prospiciens damnat vitae illaudabilis acta Optat et interdum, ut dictis haud mollibus asper Exagitet monitor cogatque ad sana reverti. Senserat inter se coetus mussare frequentes Caelicolum Pallas neque amico cernere vultu Talia iactantem nec amaris parcere verbis. Ipsa etiam obliquo iamdudum saucia questu Sponte sua genium paribus configere telis Certa erat et iam tunc animo responsa pararat; Conspecta Iunone tamen gravioribus arsit Irarum stimulis surgensque his vocibus orsa est: "Res indigna tuis se, maxime Iupiter, offert Auribus, haud ulli omnino patienda deorum Nec toleranda tibi. Quos nullo ducere vitam Fine iubes tecum et caeli supera alta tenere, Accusante reos genio nos dicere causa est. Ipsa quidem potui nil non commota silere Et mihi cum superis communem hunc ferre dolorem, Quisquis is est, quando haec non unam iniuria tangit. Sed quid ego obliquis oculis tibi saepe notata, Vane senex, ceu prima tuae sim causa querelae, Dissimulem ulterius tua nec maledicta refellam? Tanta sed in superos postquam petulantia linguae Prorupit nec te ulla Iovis reverentia movit, Cur tua damnatos verita est temeraria summo Supplicio punire, geni, sententia divos? Fulmine Tartareas cur non ego mittor ad umbras? Cur non exitium patior sortemque Typhoei Vertice nata Iovis, quae te caelumque deosque Defendi simul auspicio ductuque paterno? Tempore quas illo strages tua dextra Gigantum Edidit? Aut quis te pugnantem aut arma ferentem Pro superis vidit pro communique salute? At cum terrore exanimis vetus incola caeli Nil ageres, tres in numerum paulo ante recepti Divorum intrepide superis pugnavimus armis. Atque ita consilio Iovis et virtute subactis Terrigenis, paucis nostrorum in proelia missis, Quid mirare, tuis ratione carentibus actis Nunc genus humanum si te fastidit et odit? At si quando fluit sterilis mortalibus annus, Quis dolus hic, quae culpa deum? Quid ineptus et asper Surgis et iniustis cur omnia questibus imples? Tu genitor, qui cuncta vides, sine numine cuius Quicquam ulli tentare nephas hominumque deumque, Tu nostrorum operum finem secretaque nosti Pectoris et minime ignoras, ut cura nocere Nulli nostra velit, cunctis prodesse laboret. En quantum artifici sermone disertus et astu Conatur velare nephas! Tibi nemo deorum Incusatur? An hos omnino aut mente carere Aut tua quo tendant verba ignorare putasti? Haud quemquam, fateor, manifesta prodere voce Visus es; at nulli simulata modestia par est. Istud nemo tibi munus dispone timorem! Invito eripiet summo Iove nec sibi quisquam Te parere iubet. Rex omnibus imperat idem. Non ego, perpetui redeant si tempora veris Et similes illis, quos aurea protulit aetas, Nunc quoque sint homines, aegre, pater optime, ferrem. Est tamen indignum, quod maiestatis honore Posthabito genius magni Iovis audeat altum Consilium damnare suis ceu futile verbis. Abs te principium, per te finem omnia sumunt. Quid vero expediat terris, quid gloria caeli Poscat, ab aeterno tua magna potentia novit". Finierat Pallas. Magni dominator Olympi Ardores tantos animorum et iurgia saeva Hinc atque hinc prolata odiis exosus et alto Pectore fatorum seriem spatiosaque volvens Saecula, sic fari coepit (quo saeva loquente Flamina ventorum siluere et luce serena Purior illuxit discussis nubibus aer; Caerula velivoli stetit aequoris unda neque amnes Montivagi interea sonitum per saxa dedere): "Saepe equidem tantas volui compescere lites, Infensos placare animos, certamina vestra Tollere, caelicolae, atque odiis rescindere causas, Vestra sed opposuit sese discordia coeptis Omnia permiscens. Potuissem cogere quamvis Obnisos contra et caeco dare frena furori, Sed tamen ista mihi libuit permittere fato. Parte alia, quantum studiis mea gratia divum Faverit, haud ulli ignotum est. Concessimus acreis Ut Lapithas bello Mars perderet, Euhius Indos Subderet. Eversa penitus Calydone Diana Conceptos vomuit flammati pectoris aestus. Te quoque terribili iaculante fulmina dextra Vidimus ac tristes Aiacem, filia, poenas Solvere et afflictas scopulis haerere carinas. Non Agamemnonias in saxa Capharea puppes Ventorum incertus tulit impetus; affuit illic Ira dei neque me fallit quo numine freta. Imperium Europae manus invasura Getarum Argolica iam nunc speret de gente triumphos. Invisas testor Lethaei gurgitis undas, Me Troiae excidium graviter Priamique tulisse. At quibus affecti sumus, indulgere necesse est. Ignibus ex illis terras lux sparsa per omnes Ingentem fulgore novo illustravit Olympum, Et Romana graves solata est gloria casus. Haec et multa, quibus mea fit manifesta voluntas, Praetereunda reor, ne me exprobrare putetis. Haec vero in primis moneo semperque monebo: Efficite, ut vestras habitet concordia mentes, Inque vicem vos diligite et mea iussa meosque Observate pii monitus, placidamque remoto Pacem animi livore colat, me qui colit idem! Munere quisque suo fungatur ut ante, nec ullus, Cur ita sit, cur non, cur hoc illudve probatum, Ulterius, quam scire decet, perquirere tentet. Sed non parva die quoniam pars acta suisque Ferme omnis laribus divum se turba recepit, Nescioquid rerum mediter. Tu nuncia mentis, Iri, meae, cum lux orietur crastina mundo, Illicet accitos ad me omnes ire iubebis. Tunc, mea quo penitus vergat sententia, pandam. Post etiam rabidos armorum arcere furores Diraque sanguinei disperdere semina belli Est animus, felix venturi temporis omen". Iupiter hic verbis finem dedit. Omnis at illo Caelicolum surgente manus permulta locuta est, Indictumque avidi suspensis mentibus omnes Concilium expectant ipsumque ad limina sacrae Interiora domus iam sole cadente reducunt. Vix novus expulerat taciturnas Lucifer umbras, Non ignara viae Thaumantis filia iussum Carpit iter totoque deos accersit Olympo. At Cytherea suo comitata Cupidine celsam Contulerat se forte Paphon nec talibus orsis Affuit. Eius enim solemni Cyprus honore Natalem tunc laeta diem celebrabat, et atras Ante fores dominae absentis sopita iacebant Ocia, servabant vigiles penetralia Curae. Longus ad occasum limes se extendit ab ortu Stellantis medius convexa per ardua caeli, Quem candore suo lactis de nomine nomen Accepisse ferunt, Iovis unde palatia mos est Tendere caelitibus gratosque videre recessus. Hic nulla fabricata manu se machina tollit, Quam nequeat solers hominum facundia, qualis Quantave sit, fando exprimere et laudare decorem Eximium nec fas animo comprendere cuiquam. Hanc pater omnipotens olim consurgere dicto Ocyus atque operi decus omne accedere iussit. Hinc atque hinc celsas meritis et honore verendi Caelicolae tenuere domos. Argenteus auro Crustatur paries. Videas insignia divum Nomine quaeque suo variis caelata metallis. Diversorum operum decorantur imagine mira Androdamantei postes, gradibusque superbum Puniceis ad limen eunt. Adamante columnae Perfectae artifici circumstant atria nexu Porticibus vallata suis ac fornice crebro. Egregius thalamos labor et conclavia luxu Regifico insignit. Tagus et Pactolus et Hermus Non illas aequavit opes, nec lucida Rubri Ora maris, toto nec sunt tot in orbe colores. Fulget iaspidibus paries, ardentque pyropi Eminus, et varios opalos panchrosque videres Lumina multiplici trahere in diversa nitore. Splendida chrysolithos apyrusta intermicat, alba Sardonyci sociatur ion, laetosque smaragdus Oblectat spectantum oculos et corda nitore. Innumerabilibus radiant laquearia gemmis aurea. Non desunt fontes et amoena vireta, Laudatae cantu volucres ac tecta pererrant. Hic procerum locus est. Populi pars cetera sedes Diversas tenet astriferum divisa per orbem. Omnia quae magna voluit ratione deum rex Iam tunc sic fieri, cum terras, aequora, caelum Prospiciens rebus rapido secrevit ab igni. Talibus at per se felicia numina quamvis Non egeant et summa boni et sincera voluptas Aetherei regis divina in fronte morentur, Illa tamen superum voluit pater addere regnis Ornamenta suis, duplici ne gratia desit Ulla polo aut aliquid sit cuiquam optare necesse. Ergo ubi parenteis dicto Saturnius ad se Convenisse videt superos strepitumque per aulam Ingentem attolli magno cum murmure sentit, Progreditur thalamo atque altas contendit ad arcis Sydereae sedes, ubi curia panditur ingens Concilio, summis quoties de rebus agendum. Electro atque onyche et multo pinguntur achate Ordinibus certis discreta sedilia divum. Iupiter hic solio medius consedit in alto, Cui multum Aetnaeis insudavere Cyclopes Rupibus. Hic omnem Phlegraeam ex ordine pugnam Cernere erat stratosque immani fulmine fratres. Aurea gemmarum triplici gravis orbe corona Obnubit crines. Sumptu mirabile et arte Dextra gerit sceptrum. Sublimi argentea pennas Vertice pandit avis, quae tela trisulca Tonanti Suggerit igniferis Vulcano exculta caminis. Olli vestis acu pictis amethystina limbis Induerat sacros artus, ubi Cecropis omni Diva magisterio sese vertentis in orbem Bis geminas partes et munera fecerat anni. Flore comam cinctum in viridi Ver ibat amictu Ante alios hilari vultu, dextraque gerebat Lilia pubentesque rosas, violasque canistro Miscuerat simul et varios sine fine colores. Nuda coronatis spica flavente capillis Falce secat messes Aestas paribusque maniplis Per campum in cumulos simul agglomerarat aristas. Cui fluidus rivis sese rubicunda per ora Sudor agit tostosque humectat labilis artus. Vimineis epulae calathis servantur agrestes, Nec decocta Ceres nec Bacchi munera desunt Lenitura sitim, patulisque veterrima ramis Messorum congesta tegit velamina quercus. It caput ornatus pomis Autumnus et uvas Colligit. Effusae populant vineta puellae Atque graveis lenta abscindunt de matre racemos, Ingentesque lacus mustis spumantibus implet Turba comes et pampinea se fronde coronat. At pluviam secum adducens ventosque nivesque Subsequitur glacialis Hyems, tremebundaque membra Plurima pellis obit nodo substricta tenaci. Innumera rerum facies compage caputque Obstruitur, ne qua ventorum flamina laedant. Post duplices manibus tunicas surisque cothurnos Inducit soleisque pedes crepitantibus armat. Et tot operta modis semper desiderat ignes. Talis erat magni cultus Iovis. Inde, ubi visum, Incipit et sacro hanc ducit de pectore vocem: "Humani quondam generis delicta perosus Bis terras hominesque, dei, tum quicquid ab alto Despicitur caelo, mersi fatalibus undis; Nec Phaethonteos ignes restrinximus, ante Maxima quam mundi pars deflagraverit aestu. Paulatim sed me pietas revocavit ab ira, Quaeque novas iterum colerent animantia terras Restitui nec non revivescere mollia iussi Gramina et in ramis virides coalescere foetus. Nec tamen iccirco melior stirps nata priore est. Illius implacidas nulla indulgentia mentes Lenit, et ad rectum nulla formidine possunt Induci; concreta manet sub pectore labes. Quid loquar infecto letales aere morbos Atque graves rerum eventus portentaque dira Et varias clades hinc inde et tristia bella Et scelerum poenas metuendaque Tartara Ditis, Mortales quibus admoniti desistere tandem Turpibus a vitiis faciemque horrere malorum Debuerant et pulchra sequi vestigia laudis? Omnia sed frustra. Neque enim mala crimina cessant, Inque dies aliquid peius turba impia semper Molitur iussisque negat caelestibus aures. Non tamen omnino perversam extinguere gentem, Amplius institui, donec stata venerit hora, Ut certum immoto decurrerit ordine fatum. Prima sed a saeclis quantum praesentibus aetas Differat et quantum ob noxam moresque protervos Amisere boni, tandem ut cognoscere possint, Ipse virum magna virtute prioribus illis Aequandum clarumque pari pietate creabo. Illum etenim nasci volumus, quo numina ritu Nascuntur, nullis vinclis nec legibus ullis Mortalis thalami debentem, nostra quibus nunc Derogat expensa rerum ratione potestas. Ille patrum ingentes animos superabit et acta, Caelitibus nova templa dabit medioque tumultu Armorum populos tranquilla in pace tenebit. Stirpe ab Atestina decus hoc Ferraria namque Sic placitum laeta accipiet lateque per omnes Borsius hoc illi nomen celebrabitur oras. Iustitia insignis patrias ubi rexerit urbes, Astra petet numeroque deum sese optimus addet Proximaque Astraea merito loca sydere fulgens Incolet atque suos caeli miseratus ab arce Damnabit votis aderitque precantibus ipse". Dixit et alatis pedibus sua ferre per auras Mercurium mandata iubet: "Vade", inquit, "et altam, Nate, Paphon levibus pete lapsus ab aere pennis! Illic formosa pulcher cum matre Cupido Festa colit celebratque diem, quo nata Dione. Hunc verbis affare meis et talibus insta: 'Alme puer caeloque potens terraque marique, Iupiter haec tibi me celeri deferre volatu Imperat. Italico celsis urbs proxima Rheno Moenibus assurgit; partem sibi vindicat huius Flaminiae regio, partem sibi Gallia poscit. Par Veneri forma thalamosque perosa iugales Adriacis illuc virgo migravit ab oris, Quae Tolomenea genus alta ab origine ducit Et patriam te, Sena, refert, verum inde profecti Ferrariam auspicibus superis tenuere parentes. Stella sed ardentem sic illam. nomine dicunt Nicoleon fugiens Estensem et amare repugnans, Ut modo retulimus, Bentvolia venit in arva, Certa sequi innuptae leges vitamque Dianae. Illius ergo tuis propera lenire, Cupido, Artibus ingenium, blando ne pugnet amori. Namque suo felix clarissima pignora partu In lucem dabit et natis comitata duobus Aethereas olim sedes veneranda tenebit. Horum primus avos meritis Leonellus et alta Ingenii ratione suos post terga relinquet; Alter ad imperium populis mirantibus ultro Virtutem accitus, longe mortalia facta Atque hominum mortalis adhuc anteibit honores, Et mansura diu terris fama inclyta Borsi Solis ad occasum solis referetur ab ortu. Maximus hac etiam veniet de stirpe sacerdos, Aeneas primum Aeneae de nomine magni, Inde Pius tendens maiora ad munera dictus; Cognato Stellam contingere proderit illi Sanguine et ex hisdem. traxisse parentibus ortum'. Haec sunt, aligero quae nunc te dicere Amori, Nate, velim. Post haec placidis illabere somnis Virginis atque refer, quae sit sententia nobis!" Dixit, et audito tantorum nomine regum Obstupuere dei. Tum magni coepta parentis Consiliumque probant, abeuntem laeta sequuntur Et circumfuso comitantur numina coetu. Martem e concilio turbatum et multa minantem Discessisse ferunt, quoniam sua bella videret Imperio prohibenda Iovis tranquillaque partu Saecula pace dari atque auferri gentibus arma. Audiit haec absens, Cyprumque ubi pulchra reliquit, Continuo precibus Venus est aggressa furentem Ac suadet parere Iovi et componere mentem. Hortatur blandisque amplexibus oscula iunxit Atque truces iras dulci dea lenit amore. Iamque odoratis tenues talaribus auras Findit Atlantiades virga piceoque galero Insignis totumque pari se examine librat Atque oculis metitur iter, quo tendere iussus. Et modo per liquidum trepidantibus aera pennis Remigat acceleratque fugam, ceu Martius olim Sublimem accipiter magnis terroribus actam Cum procul insequitur per nubila densa columbam; Et nunc immotis caelo sublabitur alis Paulatim, similis puppi quam turbine vasto Horridus impulerat Boreas resonante profundo (Continuo flatus si forte resederit omnis Et nautae sua vela legant, tamen impetus illam Primus agit nullo ventorum aut remigis usu). Talis ab aetherea veniens Cyllenius arce Pennigero terras transmittit et aequora cursu. Atque cavas penetrat nubes primumque relinquit Post sua terga diem et rapidis ardoribus ustas Desertasque plagas pernicibus effugit alis. Ignorata diu mortalibus insula magno Cingitur Oceano, grandes ubi littora conchae Nobilibus decorant gemmis Chalybumque metalla Divitibus venis ubi terra effundit et aurum, Terra, Lycanoii penitus quae syderis expers Extra orbem iacet, emissis ubi navita solers Alitibus scrutatur iter sequiturque volantes Immotis oculis fugitivaque littora quaerit. Hanc terram Alcidae gratam nomenque colentem Herculeum ac templis solemnia dona ferentem Ad laevum Aurorae positam latus impiger Arcas Nomine Taprobanen obliquo lumine cernit. Dulcibus hic volucrum resonat concentibus aer Purior, et liquidis tenui per amoena susurro Culta vagantur aquis sinuoso tramite fontes. Plurima nectareos foetus et suavia poma Felix arbor alit, redolent cedreia tempe, Punica pallenti sub cortice grana rubescunt, Grandia quae praestare suis non Africa succis, Non Campanus ager, non fertilis ora Dicarchi, Non Caieta neget nec Ibera nec Gnosia tellus Aut sylvae Alcinoi; riguis non deficit hortis Gramen; mille simul depingunt prata colores. Frugibus immensis regio non indiga Bacchi Agricolae votum exuperat biferoque laborem Solatur fructu, semperque exuberat annus. Lanigero pecori atque ingentibus herbida tauris Pabula sufficiunt, nec formidanda ferarum Agmina per valles errant venatibus aptas. Iuniperi laurique et coniferae cyparissi Et longis palmae foliis et pinus acutis Sponte sua surgunt, at sydera vertice tangunt Chaoniae quercus, et habent sua flumina pisces. Gens patrio contenta solo, contenta quiete Pacem agitat servatque suas aequissima leges. Illic fata diu cunctis animantibus aiunt Parcere nec dulcis seriem interrumpere cursus, Donec sera dies pariat fastidia vitae. Temperiem his tantam caeli pretiosaque dona Indulsit natura locis, ostendere vires Ipsa suas cupiens; hominum quoque tradidit ingens Corporibus magnis robur faciemque decoram Et rigida mores dedit asperitate carentes. At deus hinc mites Seras celebresque labore Lanicii sylvestris adit patriumque per amnem Psitharacas videt ire rates portuque petito Permutare novas concordi foedere merces. Atiani mox unda sinus Ciconesque volanti Occurrunt, Stygia infecti caligine vultus, Porrecto informes rictu labroque tumenti, Sanguineis horrendi oculis et crinibus hirsis. Dextera Caucaseos apices scopulumque Promethei Monstrat et Hyrcanos infestaque tigribus arva Massagetasque manu promptos nec lactis egentes Atque canum insignes praeclaris laudibus olim Albanos; hinc se tellus ostendit Ibera, Gens animo praestans inimica quietis et oci. Caspia dehinc subeunt immitibus aspera saxis Littora et immensum pelagus patrioque vagantes Orbe Scythae et gelidas regio quae vergit in Arctos. India laeva deo est, in qua non segniter armis Formicas aurum effodere et servare sub hisdem Fama refert superingesta tellure cavernis; Pervigili studio peracutis unguibus ipsae Ingentes rostroque immani et grandibus alis Praedonum exagitant saxosa per avia turbam Comprensosque necant et membra trementia mandunt. Parte alia ditem Rubri maris arduus oram Spectat, ubi varios gemmarum ripa colores Spargit et immenso radiat preciosa nitore; Horrendos hominum effigies vultusque ferarum Terribiles videt atque Indae miracula terrae. Mox illi virides sylvae campique feraces Occurrunt, quos saepe rigat felicibus undis Acesines, Hypasis, Ganges, Hyarotis, Hidaspes Atque Indus, permulta suo qui maximus amnis Flumina suscipiens rapido petit aequora cursu; Caeruleosque secans discreto limite fluctus Immutata diu proprium tenet unda colorem. Iamque sagittiferos Parthos palmisque refertam Persida et Assyrios ac turrigerae Babylonis Prisca Semiramis cernit perfecta labore Moenia et eversam Beli, haud imitabile cuiquam Regis opus, molem accedit fratrumque sepulchrum. Proxima succedit regio, quam Tigris ab ortu Irrigat; at parteis, Zephyrus quas perflat et Auster, Maximus Euphrates sinuosis alluit undis. Illa quidem angustos in longum uberrima fines Porrigit ac nullo penitus discrimine totum Aequavit natura solum; res nominis illi Causa fuit, quoniam geminos interiacet amnes. Sindonium involvens capiti velamen in orbem Ad numerum extrema pendentibus aure lapillis Haud procui hinc Bactranus abest, non inscius arcu Vulnera dirigere et patrio insultare camelo. Post Drangas sparsi montana per avia Sacae Apparent; Arabum spiranteis captat odores Naribus atque iterum Euphratem Tigremque fluentes Vallibus Armeniis Panchaeaque prospicit arva; Nigrantes a fronte Syros et Amania saxa Teque, tui nomen, palmosa Seleucia, regis Quae retines et Orontis aquas foecunda rigantes Culta bibis, levibus tangit Caducifer alis. Dissimiles habitu inter se nec moribus hisdem Nec lingua similes populos ingentia circum Terga patris Tauri positos rupesque Ceraunos Protinus exuperat; mox praedatricibus adsunt Classibus infames Lycii Cilicesque, priusquam Pompeio tantum merito piratica laudis Undique pacato peperisset laurea ponto. Heu, quam post celebres pugnas latosque triumphos Mors optanda fuit, Pharii miserabile regis Ne socer aspiceret lachrymoso lumine munus! Te quoque cedrifero, sublimis Amaxia, colli Impostam Tegeaeus adit, quam cedere regni In partem, Cleopatra, tui navalibus aptam Praesidiis Latii ducis indulgentia iussit. Inde Solos atque Arsinoen Tharsonque relinquit Florentem ingeniis quondam et virtute virorum; Quique secas mediam lymphis candentibus urbem, Frigidus interdum volvens rapidissimus unda, Interdum stagno similis, pulcherrime Cydne, Te super ingenti volitans cum flamine fertur. Haud procul apparet fulvo celeberrima nimbo Et dilecta Iovi Rhodos; hinc venerabile vatis Carpathii specus et pueri testantia casum Aequora se ostentant; divinae sydera frontis Si libet in partem paulum flexisse sinistram, Condita Pellaeo despectet moenia regi Et vigilem semper Pharon horrentemque Canopum Ac Nilum, qui monstriferas septena per ora In mare ducit aquas implorantesque colonos Exoratus adit sitientiaque irrigat arva Gurgite nimbifero, ignotis caput abditus oris. Haec super innumeros dextra laevaque iacentes Transgreditur populos et nantes Cycladas undis, Donec in apricam torquet talaria Cyprum.