CroALa, 2024-05-22+02:00. Nodus SPAGNOLI.nico-03.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/SPAGNOLI.nico-03.xml.
In sublime apicem nox intempesta levabat, Aequali occasum fugiens discrimine et ortum, Ecce senex properanter adest ad lumina templi Erectis in caelum animis, et in atria Divum: Nec longe Vulcanus abest: sed idonea nactus Tempora dat signum famulis, et sibilat acri Voce sonans, pugnamque ciens, illi agmine facto Assiliunt alis pernicibus, atque seniles Allidunt telluri artus: ille impiger, aetas Quantum longa sinit, sordentia puluere multo Membra levat, rursum Lemures maiore tumultu Corripiunt hominem invalidum, pulsantque, trahuntque More canum, quoties damam rapuere fugacem. Ille animi compos submisso verbera tergo Sustinet, ac tacitus recolit crudelia Christi Vulnera, et Antoni plagas, indignaque Pauli Flagra, catenati crepitantia vincula Petri, Et tormenta animae, quae sustinuere potentes. Assurgit rursum in plantas, atque increpat alta Voce Lares, audita domum vox illa per omnem, Auditi strepitus, dum fit concursus ab altis Aedibus in templum. Plebes Vulcania rursum Sublatum a tellure senem durissima iactat Inter saxa minax, et cornibus ingruit uncis, Naribus exspirant ignes, atque ore favillas: Sicut in Aetnaeis solet exspirare caminis Igneo ad incudem sudans ardore Pyracmon. Iam comites adsunt, inopemque in tecta reportant, Atque manus adhibent medicas, liventia olivo Terga linunt, verbisque patrem solantur amicis. Ille ubi convaluit paulum, licet invalidum crus Claudicet, arrepto redit in delubra bacillo, Iam senio, et iugi Lemurum certamine fractus. Venerat extremos vitae mortalis ad annos, Multaque quotidie mortis praesagia, multa Ac miranda Deus famae laudisque futurae Signa dabat, quae corde pater defixerat alto. Saepius in somnis astrum, flammamque comantem A patriae tellure suae transire videbat Usque Tolentinum, sacramque accedere ad aram: Ipse ubi consuerat summo libare Tonanti, Assiduae et manibus Superos orare supinis. Lumen idem vigilanti etiam, seseque ferenti Ad templum toto radians apparuit anno: Praecedebat enim sancti vestigia patris, Ac sedens altare super, quasi maxima lampas, Mobilibus flammis plures ardebat in horas. Saepe quoque in somnis observabat imago Turbarum undatim venientium, et dona ferentum Ad delubra suo quae sunt modo clara sepulcro: Votaque cernebat toto suspensa sacello, Omnia quae solitus fido recitare sodali, Esse verebatur Lemurum figmenta, volentum Talibus illecebris captam deludere mentem. Sidus ob id, quod saepe patrem vidisse relatum est: Pontifici visum Eugenio, qui rettulit illum Divorum in numerum, flamma signanda comanti Pectora. Mirifici casus memorabile signum, Per totum semestre polo cum Lucifer exit, Primaque per tacitas extendit lumina terras, Ante obitum, summo cantus audire solebat Aethere, et erectis vigil ad melos auribus illud Stabat, ad Eoi Solis iubar usque reversum, Tantaque cum dulci stillabant gaudia cantu, Ut grave membrorum, quae dilabuntur in horas, Fastidiret onus, cuperetque evadere vitae Taedia mortalis, finemque imponere longo Exsilio, tandemque epulis accumbere Divum, Accitoque domus lucem paulo ante supremam Praeside, per Superos, per summi Numina patris Sacrosancta rogans, illo suo membra locari Obtinuit post fata loco, quem ostenderat astrum: Sic fore iudicium Superum, sic ferre Tonantem Dixit, et ex illo numquam removenda sacello Fatidico monuit morti iam proximus ore. Praetereo (quia multarum me copia rerum Vincit) ut invenit latices, et idonea fonti Seu puteo loca, quae nulla ars invenerat ante: Utque salutares fecit, quas repperit, undas: Nem medicamen habent, et adhuc potantur ab aegris. Ut prece sustinuit templum, terramque ruentem, Cum putei scrobs alta gravem fecisset hiatum, Et movisse humum, quae fundamenta ferebat: Ut prece restituit lychnum, quem Mulciber alis Fregerat assumtis, aquilae sub imagine totas Pervolitans aedes, sanctique habitacula patris. Ut tenuem victum miserans coalescere fecit Pauperis annonam viduae, frumentaque saxo Multa gravi, verbis ut tot curaverit aegros Quot numerare labor, nobis dicenda supersunt Funera, et innocuae venerabilis exitus Umbrae. Venerat extremam vitae securus ad horam Exiguo languore iacens: fuit ipsa senectus Morbus, et exhaustis aetas iam frigida membris: Praecipit adsciri comites, quis nomina fratrum Fecit amor, dulcique ligans concordia nexu, Et sic fatus. Ave fratrum dilecta meorum Concio, praesertim tu mi sanctissime praeses, Viximus ut nostris totos concorditer annos, Et breve concessi tempus decurrimus aevi Unanimes: huius Christo qui muneris auctor Solvimus immensas aeterna in saecula grates. Advenit mihi summa dies, consortia cogor Linquere vestra, suum pietas divina reposcit Depositum, nobis opus est astare Tonantis Ante thronum, vocemque eius perferre tremendam, Quae caelo, et terris auditur et aequore, et Orco: Vestrarum mihi ferte precum suffragia fratres, Et memoris estote mei: si forsitan umquam, Ut fieri in vita solet, imprudentia laesit Vos mea, fraterno veniam impertite dolori, Et date quae Stygios mihi munimina contra Larvarum incursus solito mysteria ritu Sacrosancta, nihil trepidans audebit acerbos Mens istis protecta armis transire per hostes, Qui nostrum remorantur iter: qui retia tendunt Semper, et obiectant quaecumque repagula possunt. Sic senior: flentes illi mandata capessunt Ocyus, et sacra veniunt in veste ministri Lumine praemisso bini, paeana canentes. Ut chorus expleto stetit ante cubilia cantu, Et novit venisse Deum: surrexit aperto Vertice, et incumbens genibus sic ora resolvit. O sacrum quod scire nefas, quod cogimur omnes Credere: sola fides etenim mortalia corda Degustare facit, quae sit tua maxima vitus. O miro divina modo persona figuris Invelata novis, et in hac abscondita forma Visibili, Deitas homini coniuncta sub isto Orbe brevi: quam nec caelum, quod sustinet astra, Circuit, o magna maior substantia mundo, O rerum divine opifex, quem terra, fretumque, Quem Titan, quem Luna suum, quem stellifer axis Praedicat auctorem: qui cum domineris Olympo Factus es in terris, dictu mirabile, pauper. Te nostri te fecit amor tentare labores, Taedia, et aerumnas hominum, tormenta, necemque, Infamem crudamque necem. Tu sanguinolento Funere dignatus nostrae succurrere sorti, Hic te tantus amor talem, si dicere fas est, Quid deceat regem non est advertere passus. Tu Deus es, te sceptra, et insignia tanti Imperii. Sed tu ratus es regalius esse Subiectos curare, tuis succurrere: regni Signa, quibus nostri reges utuntur, et arma Negligis, et pietas visa est insigne superbum. Tum quoque cum domita velles ad sidera morte Tendere, ne tua gens penitus te orbata manerent (Sic miranda fuit pietas tua) tradita virtus Est homini, qua te in terras deducat Olympo. Sic dignaris adhuc hominum succedere tectis, Ac te ipsum nostris epulandum opponere mensis. Ergo ades o sancte quondam sanctissimae Marthae Hospes, et his membris animisque illabere nostris. Sic ait, et misso sacrum sermone recepit. Cuncta ministeriis ubi sunt solemnibus acta, Ferte, ait, huc Christi, precor, huc victricia ferte Signa, quibus Stygios Manes, et Tartara vicit. Crux erat eximii cultus, argentea verae Theca crucis, partes cuius concluserat olim Ipse laborato magna ambitione metallo. Vidit ut allatam, calcem complexus in ulnas Traxit, et admoto lacrymans ita retulit ore. O lignum, antiqui quod praedixere parentes: Unde orta est humana salus, cui tangere Christum Cui perferre Deum licuit, quod sanguine sacro Cui Deitas unita fuit, regnator Olympi Lavit, et aeterno patiens affecit honore. Tu comes eius eras, quando reseravit Avernum, Et nostros eduxit avos: cum pervia tandem Fecit clausa prius nobis mortalibus astra. Te trepidant Erebi Manes: te totus adorat Orbis. Ad imperium duce te sanctissima venit Progenies Helenae: Romam tua fecit imago Ad Christum transire iugum, quae dub Iove quondam Vixerat, et Laribus longo serviverat aevo. Supplicium miserorum olim, modo nobile signum Imperii, regum et populorum insigne superbum. O felix et fausta dies, qua protulit illud Germen humus: tu nata simul cum matre Tonantis, Tu succedis ei, tu sanguinis illius heres. Sic fatus lacrymis intonsa rigantibus ora. At cum forte foret fato incumbente relictus In thalamo solus: vox est audita per omnem Laeta domum: qualem reddit qui iubilat ore, Nec loquitur. Tum magna Parens cum prole, paterque Augustinus et sese ostendere, vocantes At Superos caelestem animam terrena perosam. Sic paulo mox ipse pater confessus amoenis Subridens oculis, et mente arcana voluntas Quae audierat, quo toto animus se ardore ferebat: Laetitiae impatiens igitur properanter adesse, Qui sacros canerent hymnos, mandavit, et inter Psalentum diurna cohors, modulamina laeto Mens abiit vultu, Divisque adiuncta recessit. Nil opus est nobis portenta referre Morborum circa omne genus, circum aera, circum Fortunas, et fata hominum contraria, circum Aequora. Nam Divum nemo est, qui pluribus umquam Claruerit signis a tempestate recentum Christigenum, fidei qui fundamenta fuerunt Tempus ad hoc: nec habent eius miracula finem. Assidue fluit haec virtus uberrima, tamquam Fontis inexhausti veniens de gurgite flumen. Sunt qui tercentum referant ostenta relatu Digna legi: sed nulla potest vigilantia in unos Contrahere annales, totum quae facta per orbem Hactenus. Incertum est, et inexplorabile, quamquam Insudare velis, totoque assurgere nixu. Quodque magis miror: namque haec res ardua plusquam Conari natura queat, mortalia plusquam Corda hominum sperare ausint, nisi cognita virtus Spem faceret: rerum annales post fata reversas Tot memorant animas rursum in sua corpora facto Iam tumulo cum iam inciperet procedere pompa Funeris, ut dici possit praefectus Averno, Et posse ad nutum Manes revocare sepultos, Atque tribus leges quas vult imponere Parcis. Hinc dubitant qui scire volunt mysteria Divum, An Deus infundat rebus vim coelitus, unde Conari haec ostenta queant: an protinus ipse Ut sibi servata, faciat quaecumque videntur Humanis miranda oculis, ut surgere Manes, Extemplo sanari aegros, considere fluctus, Atque procellarum ventos, lapidosaque solvi Nubila, ab obsessis lemures depellere membris. Sed labor affluxit divina arcana volentum Rimari, et studium in ventos evanuit audax: Nam quae scire vetat Deus, explorare nefandum est. At quia reliquiae: nam quod post fata relictum est, Relliquias nostri nomenclavere: nec omnes, Nec semper curare solent: extrinseca virtus Forsitan est, labi a solo consueta Tonante. His ita decursis pro relligione, supersunt Arma, quibus coelum soboles matricia tangit: Quippe, velut celebrant, Romam, populosque Latinos Scipiadum, et gentis Fabiae Mavortia facta: Sic huius splendor generis Picentia regna Irradians levat a tenebris et in aethera tollit. Orta Tolentini domus haec praeclara tetendit Latius illustrem longinqua per oppida famam, Atque per ora virum volitans penetravit Iberos, Ivit ad Euphratem, Boream peragravit et Austrum. Longa patrum series, usque in prisca illa recedens Saecla vetustatis, cuius vestigia nusquam Iam superant, prima abscondit primordia gentis. Vivebat stirps illa prius, quam gloria tantum Spargeret ista recens lumen, ceu tempore brumae, Cum desaevit hiems, sine fronde et floribus arbor Vivit, et exspectat tepidi bona tempora veris. Non clarebat adhuc: erat in radicibus omnis, Quae tulit egregias, postquam labentia coelo Saecula venerunt, fruges abscondita virtus. Primus in hac heroum acie Nicolaus in auram Venit, agens secum Martem, metuendaque Martis Instrumenta, tubas, et tympana, quadrupedumque Arma, quibus frontem, lumbos et tectora cingunt. Scuta etiam, longasque sudes, tentoria, currus, Et tormenta gravem muris latura ruinam. Nec solum sortitus erat consortia Martis, Qui solet ardenter nimis in certamina ferri: Sed Pallas consueta gradu procedere lento, Ac fraenare animos, et iungere viribus artem, Semper erat coniuncta viro, cum bela gerebat. Imperio primum Romanae praeditus aulae, Magna sub Eugenio gessisse negotia fertur Nam magno tunc aere merens genus omne Latinum Implicuit gravibus bellis, quasi Romulus alter Otia detestans, rigidisque exercuit armis. Roma sub hoc sibi visa genus spectare Catonum, Torquatum, et Decios, et vi sublata Camillum Signa reportantem, Curiosque, et Larte superbum Ac spoliis Cossum, Fabios, et magna Quiritum Nomina, qui in pugnam patriis pro legibus ibant. Illi adeo fuit ante oculos reverentia legum, Et commune bonum, geminique peritia Martis Scilicet illius, paci qui antiquitus intra Moenia, et illius bello qui praefuit extra. Sed neque tota viri potuit clarescere virtus, Italiam bellis tunc involventibus omnem: Quippe ubi Mars regnat, neque fas, neque iura loquuntur. Tum Veneti contra Insubres, Insubria contra Tuscorum populos asperrima bella gerebant, Arvaque belligero flagrabant omnia motu. Tum Genuae furor Alfonsum nova regna petentem Contudit: ingentem meminit Caietae tumultum, Vertice quae ex alto vidit concurrere classem: Hinc Hispanum, illinc Ligurem, salientibus undis Cum fremeret magnis totum clangoribus aequor. Eugenium vero neque respirare sinebat Tot casus Fortuna ferens: Germanica regna Concilium gentes ad Basiliense vocabant. Pontificemque ipsum, quem seditiosa Columnae. Factio correptis Roma exturbaverat armis. Graecia Romanas longo quae tempore leges Oderat, ad nostros cupiens accedere ritus Tota aderat cum rege suo, qui litora circum Aegaeum, ioniumque fretum diffusa tenebat. Post Graios venere Syri, gens proxima Ponto Sidonio, magis expositi Borealibus astris. Venere Armenii, tellus Aquilonia contra Sidere sub Cancro residens Garamantas, et ustos Aethiopas, quos astra premunt antartica misit. Has mirata fidem gentes occurrere in unam Tot populos vidit, tantas Florentia lites Audiit, et magnis regnorum interfuit actis. Hunc Veneti, quibus est sollers in rebus agendis Ingenium, grave iudicium, prudentia, casus Quae scopulo velut ex alto circumspicit omnes, Militiae fecere Ducem, summumque magistrum. COntinuo velut in celebrem productos arenam Corda ferens generosa leo, qui fronte superba Regalique supercilio considerat hostem, Colligit ingenii vires, sese excitat ipsum, Atque tot excelsis quot habet sacer ille senatus Ardet responderi animus: res ardua et ingens, Cui possunt pauci esse pares: nam parta tueri, Et fines proferre, labor durissimus inter Tot Reges, qui rem Venatam circum undique claudunt. Imminet a Borea Caesar Germanica secum Arma vehens, et Pannonii gens aspera bello. Gallus ab occasu, cui sunt latissima regna. Partehnopes autem reges dominantur ab Austro. Qui tellus Hispania subest, Sardoaque, et Aetnae Insula, et Italiae quidquid Diomedis ab oris Tenditur ad ripas rapidi procul usque Truenti. Quodque magis terrere potest, confinia tangunt Hinc Otomanorum regum, qui litora Graeca, Atque Asiana tenent: illinc Arabumque Syrumque. Creta subest Turcorum oculis, maris ultima nostri Insula: Sidoniis Cyprus contermina regnis. Quae Sultanus habet rex immansuetus, et atrox, Et populi nos illi omnes odere, Deumque. Cerne quibus curis opus est, quo pectore, quantis Viribus: Alcides isto sub pondere, quamquam Hesperidum nemus, Antaeum, regemque triformem Contuderit, quamquam vastarit Pergama, clavam Linqueret, et posito fessum se diceret arcu. Cuncta tamen praesenti animo Nicolaus ad unguem Maturavit, uti sors et natura poposcit Temporis ac rerum nunc praesentabat Achilem, Nunc Fabium, Pyliumque senem: sed iugiter Argum, Transiit ad Tuscos pro re coactus Consilium: nec enim possunt insistere semper Nostrae eadem, sic mos homini, vestigia plantae. Tum veluti in saltum Nemeae, silvamque Molorchi Illa lues famosa leo, Lernamque paludem Hydra ferens longis septem cervicibus ora Rura Arno praetenta ferox intraverat anguis: Qui vorat infantem nudum, timidasque per urbes Ibat, et incessu sinuabat terga superbo. Anguis erat dux Insubrum, Ligurumque Philippus, Grandia mente agitans, et non contentus avito Imperio, Tuscos longa obsidione premebat, Et similis valido, qui fortia robora quaerit, Cum quibus obluctans exploret cornua, tauro, Vestigabat opus, nervos ubi tendere posset. Tunc habuit Medicem trepidans Florentia Cosmam, Aere, clientelis, astu, ac sermone potentem, Auspicio cuius populi utebantur Etrusci. Hoc duce Romanis igitur Nicolaus ab armis Solvitur, extemplo Tyrrhenaque transit ad arma, Atque init imperii consensu insignia magno. Exsultant Lydorum animi, qui maxima quondam Regna ministrabant usque ad Benacida gentem, Usque ad Parthenopes agros, Campanaque rura Trans Tyberim, per Picentum montana, per Umbros, Ante Fluentinam miles quam conderet urbem Sylla tuus, cui post factum Florentia nomen. Continuo turmas equitum peditumque maniplos Discutiens, posuit Tyrrhenas ordine gentes: Nec secus adversos paucis congressibus hostes Terruit, ac timidas anates, fuliscasque palustres Exterrere solet quotiens Iovis armiger uncis Unguibus, et rostro stagnum circumvolat unco. Vici, arces, castella, urbes iam moenia pandunt: Iam portis exire audent, errare per agros, Et qui praeda prius fuerant, praedantur, euntque Ultro lacessitum clausos in moenibus hostes, Et raptis passim exuviis sua damna rependunt. Oppida communi dudum squalentia luctu Exsultant, hostemque procul laetantur abactum. Sed Fortuna viro toties blandita, repente Induit invidiam: quia consummata videbat Omnia, quae aeternam poterant producere laudem, Et quia se virtus tanto iactabat honore. Ergo infensa duci, vultuque irata maligno Venit ad Insubres, et sic affata Philippum est. Res tua apud Tuscos, quae iam vicina triumpho Pridem erat, adventu Nicolai impulsa relabi Coepit, et in nihilum tendit: ceu lampadis ardor Mobilis emuncto sensim tabescit olivo. Heic opus est Nicolao alio. Si venerit, omnem Ipsa operam tibi polliceor, fraudabitur hostis Spe sua, et in casses virtus cadet irrita nostros. Heic opus est Nicolao alio. Nec plura locuta est. At quid opus multis? Quae sors heroas ad annis Sustulit antiquis, hunc sustulit. Adspice qualem Turnus, et Aeneas, prolesque Evandri Pallas, Romulus, et frater, Marius, patrioque superbus Imperio Caesar, qualem Pompeius, et audax Hannibal interitum, qualem Telamonius Aiax, Pelidesque tulit, qualem fortissimus heros Amphitrioniades, odio Iunonis et astu. Sic perhibet genus omne hominum, sic omnia clamant, Saecula, Fortunae gravis est odiosaque virtus. Insidiis igitur captus post mille triumphos Clausit in obscuro squalentem carcere vitam. Hic dum vita comes (tam relligiosa, piensque Cura viro) Nicolae tibi delubra locavit Magnifico sumptu: bis sex ubi sacra frequentant Insignes pietate viri, noctesque diesque Coelituum Patri laudem modulantur ad aras. Cum vero Eugenium portenta audita moverent, Ut patrem hunc Divum in sortem numerumque referret, Ipse ut festa suo fierent celeberrima ritu, Quinquaginta auri libras et quatuor huius Contulit in sumptus operis, regalia dona. Haec animae in coelum dos est satis ampla reversae. Stipes heic extenta faciens umbracula fronde, Quanta solet quercus longis altissima ramis Arvit, et moriens tanta cum laude reliquit Progeniem trinam: quarum quae maxima natu Christoforus Venetis patri successit in armis. Hic qualis, quantusque, foret, si cernere tentas, Ipsum cerne patrem: non degeneravit ab illo. Ille idem vel maior erat: monumenta supersunt Plurima: nec titulis opus hunc ornare paternis. Nec micat ut stellae splendore a Sole recepto: Sed veluti Sol luce sua, qui clarus et ardens Surgit, et adscenso noctem depellit Olympo, Testari Verona potest, nec Brixia tanti Est oblata Ducis laudes, et fortia facta. Cinxerat has urbes dura obsidione Philippus. Malleus Italiae semper saevire paratus, Atque inferre gravem magnis cervicibus ictum. Omnia quae Mavors solet intentare, labores, Terrificos casus, rerum dispendia, frugum Detrimenta, famem, morbos, incendia, mortes Perpessi cives, cum vita et corpore functis Ducebant praeclare actum, et superesse dolebant. Lux subito talem tenebram patientibus orta est. Continuo positis hoc in discrimine rebus Castra movet ductor, totisque effulgurat agris Ingens armatorum acies, auditaque passim Classica, et horrifico montes sonuere boatu. Insubres metus acer agit, per rura feruntur Praecipites, tamquam nubes Aquilonibus actae. Cingite graminea victori tempora fronde, Qui colitis ripas Athesis, qui flumina Mellae. Ste claro, illustrique loco sublime tropaeum Cum spoliis: isto heroica cultu est. Digna: triumphales labor hic sibi postulat arcus, Insignes etiam ludos, quos vestra quotannis Posteritas celebret, mansuro in saecula ritu. Sicut ad Alphei ripas celebrare solebat Gens magno Pisea Iovi, Nemeaea Lycurgi Archemoro, Portune tibi tota Hellas in Isthmo, Pro meritis Veneti tantis insignia patres Oppida Taurisii, campis contermina Sili Donavere duci. Mox tot splendoribus auctum Clausit honorato mors immatura sepulcro. Altera Iohannes tanto dignissima patre Progenies, sub Francisco qui Sfortiadarum Maximus evasit, teneris incepit ab annis Discere militiam, duroque assuescere Marti. Ipse inter primos Aquilae sub moenibus altis Ductor erat, quando Brachium Franciscus ad urbem Subdidit, et quando victis Picentibus ivit Ad Venetos aere ingenti conductus, et illis, Vix puber licet esset adhuc, tamen utilis armis, Iam tunc in rebus clavum et magneta regebat, Et cum pro Insubrum populis post fata Philippi Sfortiades Venetum fregit: regna illa volentem Usurpare dolo, patriasque redegit ad undas: Cum dedit in praedam castris adversa sequentes Arma Placentinos, urbemque recepit et agrum. Denique cum factus princeps in regna Philippi Venit, et est summa rerum ditione potitus: Sfortiades iuvenem per tot discrimina vectum, Consilio, sermone, fide, belloque potentem, Insignire aliquo praestanti munere adortus, Connubio natae, et generi decoravit honore. Sic Picena domus tot magnificata triumphis Venit ad Insubres, et Sfortia signa secuta est. Postquam contraxit tanto cum principe vinclum Tale, senatorum praeses laetantibus urbis Classibus, et sacro patrum applaudente senatu Protinus evasit: tandem, ut maturuit aetas Ultima, coelesti moriens successit Olympo. Nicolei proles Baldus, si respicis annos, Tertia, si grande animos, et fortia facta, Prima, sub ermigero, stellis nisi credere vanum est, Marte satus fuerat sic testabatur imago, Sic studium, sic arma dies crepitantia totos. Praeda nec tanti, nec dulcia pignora tanti, Quanti acrem pendebat equum, quem Punica tellus, Quem Tagus Hesperius mittit, quem Thracius Hebrus, Quem Calabri saltus, rigido manus aspera ferro Semper, et assidua tinctum ferrugine pectus. Quidquid eques niti, quidquid pedes, vel hasta, Aut arcu, iaculisque potest, audebat, et ipsos Tyndaridas levibus poterat praevertere plantis. Pythia vicisset si tempestate tulissent Fata virum prisca: vicisse OLympia, quamquam Illuc ex toto pubes concurreret orbe: Isthmiaque et ludos Nemeae. Decorandus oliva, Malo, pinu apio feriis potanda Latinis Qui biberet dignus Romano absinthia ritu, Quique suam fractis intraret moenibus urbem. Illa aetas tot clara viris, tot splendida rebus Eximiis, et tot bellorum exercita motu, Non habuit Mavorte parem. Plerique feruntur Ausi hominem tentare armis, quos protinus egit Praecipites velut imbellem sine sanguine turbam. Si dandae Samiis aures ambagibus essent, Sicinius Dentatus erat vel fortis, et audax Progenies tua Sordellus Cadmeia Manto: Namque per Europae populos Sordellus et urbes Ivit bella gerens, totoque redivit ab orbe Victor ut Alcides: decus hoc tibi Mantua tantum. Nec minus a Baldo veniens Antonius, armis Quam pater impendit studium: meminere Calabri, Ipsa Dicarchei meminerunt litora Ponti: Nam ducis Alfonsi, qui rex post fata parentis Parthenopen tenuit miles fuit, omnia secum Quae faciunt heroa ferens, sublimia corda, Ingenium praestans, solidum, patiensque laborum Corpus, ut Aeacides Pyrrhus, quem sustulit Argos: Ut Tydeus, et qui vidit Stygia aequora Thefeus. Est locus Italiae praerupta Ceraunia contra, Sub quibus est Aulon duplici contermina Ponto, Dicimus Hydruntem: via qua brevis, aequore ripas Angustante suas, est ad Dodonea regna. Ingruit heic clades nostris horrenda diebus: Quae nisi concursu facto resecata fuisset Ante recens gangraena pedem quam figeret altum. De nostris actum regnis erat. Arma repente Miserat huc magno Turcus molimine et urbem Ceperat, ac totos complerat milite campos. Perculit Italum subitus pavor: ingemuerunt Montani Allobroges, in quos velut aggere fracto Ista lues Italis erat incursura subactis. Venit in auxilium fidei cum navibus altis A Ligurum populis Fulgosus origine Paulus, Venit et Alfonsus secum, velut alter Iason, Delectos heroas agens in proelia: quorum Unus erat nitidis radians Antonius armis. Heic terris, pelagoque ingens utrimque tumultus Factius, et arserunt funesti incendia belli. Implevere causas congesta cadavera vales, Et fumante solo cruor in vicina cucurrit Aequora, et humano rubuerunt sanguine fluctus, Usque ad Corcyrae cautes, Lilybaeaque saxa. Urbs profligato tandem sibi reddita Turco, Venit Aragonii rursum ad consortia regni. Gentis habens decus ante oculos matricius heros, Visus his in bellis contra Machometida turbam Accepisse novas vires, et Tydea, Pyrrhum, Aiacem valuisse unus: nec enim fuit usquam Turbine qui tali premeret, qui fulmine tanto Sterneret audaces Saracenica femina Turcos. Talibus Alfonsum meritis Antonius emit: Emit et aeternum quod non delebitur umquam Nomen apud celebres rigidi Mavortis alumnos. Ut belo, sic pace bonus: non aspera tantum Arma gubernavit: sed dum regnavit Arago, Dum sceptro illius gentis Fortuna pepercit: Praefuit et populis doctus componere mores. Et tetricas animo leges condire paterno More Numae, plebisque graves sedare tumultus. Dum gradior meditans per nomina clara virorum, Huius gentis adest decus immortale suorum Ian Franciscus, agens magno duo nomina in unum Omine. Nam fortes postquam pervenit ad annos, Dicitur heroum vires habuisse duorum. Hic Baldo sobrinus erat: hunc vidimus ipsi, Cum foret Italiae summis de rebus habendum Concilium, Roma missum, Sixtique ferentem Ad magnos mandata Duces, qui bella gerebant Adversum Venetos, urbem adventare Cremonam. Concilii locus iste fuit: Ferraria vero Caussa mali fuerat: populos involverat armis Dum cupit aligeri fauces evadere Marci. Munus id ut magna cum maiestate peractum, Romulei Martis grandes suscepit habenas. Tale magisterium, titulos Ecclesia tantos Tunc homini Romana dedit, quem scire videbat Pacis et armorum formam, moderamen et artem. Officio tandem functum, cum Teutonus arma, Lite gravi super agrorum confinibus orta, In nova compulsus rueret de montibus altis, Conduxere virum Veneti: sed fata dederunt Talibus eventum bellis tristem atque cruentum. Nam cum sorte pari gentis duo sidera nostrae Occubuere simul, duri duo fulmina Martis: Scilicet hic, et tu nostris Roberte Camenis Deplorate satis. Fati cum nuntia Romam Venit fama tui: nam tunc ego templa tenebam Trans Tiberim: flevi misero tua funera cantu. O funesta dies, quae vos atrociter ambos Sustulit: infaustis lux annumeranda diebus, Quos veteres fasti reprobant quos aspera fecit Infames fortuna: velut quae perdidit uno Tot Fabios bello, vel quae Thrasumenia vidit Proelia, Cannarum exitium Trebiaeque ruinam, Alliaci lacrymas, infandaque funera luctus. Vestra Italis virtus erat: erat ardua moles Externas contra gentes, quas nostra quotannis Contra regna odiis furor immortalibus armat. Vos flevere hostes etiam: Germania vellet Non licuisse sibi tantum: neque gloria, vestro Quae venit ex fato, grata est victoribus ipsis. Sed Martis facit ista furor. Crudelis Enyo Quid faciat nescit, donec fecisse dolendum est. Fecistis saltem genus immortale: redundat Hoc decus in vestros haec gloria tanta nepotes. Plura, nec ignoro, memorare propaginis huius Facta, viros plures, qui praeteriere, manentque Fas mihi: sed virtus tantum pertaesa laborem Deficit. Hoc specimen satis ostendisse. Caracter Omnibus unus inest. Alii discantur ab istis. Quippe aliae gentes aliquos habuere: sed omnes Haec tulit illustres, nec avitae degener artis Ullus adhuc generis venit de sanguine tanti. Neu credas armis tantum valuisse, Gigantum More, quibus solae fecerunt nomina vires: Iustitia pietate, quae Numina nobis Conciliant, quae nos retinent in pace, valebant. Tu vero cui nobilitas antiqua Tohannes, Cui nati, cui res opulens, cui fama, decusque Multimodum, quamvis ea, quae tua prima iuventus Eximia cum laude tulit, dimiseris arma, Non minus es felix: nec enim secordia rupit Hanc operam. Fortuna fuit, quae regna gubernat, Quam damnare nefas, magni fortuna Tonantis Est ancilla: Dei nutum congnoscit et implet. Sed tamen hoc damnum lucro meliore rependit, Et facit ut claris aliquod maioribus addas Non vulgare decus: nam dum tua provida cara Haec fieri monumenta iubet: cano namque tuorum Te impulsore patrum laudes: bene consulit illis, Et prohibet nasci tantarum oblivia rerum. Hoc est iure tuum, quod es illustrator avorum: His titulis, splendore isto fraudabere numquam. Adde quod in tanto regnorum turbine rebus Sors tibi servatis (tecum iam leniter egit) Tempora, quae gravibus studiis impendere possis. Gallorum sub rege dedit: dedit otia sanctae Plena voluptatis, quae sunt concessa volenti (Quisquis is est: nam Regis amor complectitur omnes) Degere felices sine seditionibus annos. Et licet anguigero fueris pars magna senatus Sub Duce, militia quamquam decoreris equestri, Non tamen ad sacros clausa est tibi semita fontes. Nam neque militiam, nec magna negotia regum Explodit virtus: sanctae vero omnia Musae, Quae virtus: sanctae vero omnia Musae, Quae virtus concedit, amant. Lege praeteritarum Tempora, et annales rerum, coniuncta videbis MArtia Pieridum studiis, et cantibus arma. Iulius armorum columen, qui stravit ab oris Hesperiis, usque ad Tigrim, terramque fretumque, Dum gereret totum bella illa audita per orbem, Scribendis operam libris, dabant. Inter Eoos Magnus Alexander populos, arma inter et hostes, Dum litui clangore tonant, incumbit Homero: Dum manus una tenet gladium, manus altera librum, Perlegit armatus pugnans Danaumque Phrygumque. Bella suis igitur non interdicit Apollo, Et sinit Aonides castris assuescere Musas. Ad Martem Musasque simul te gloria patris Excitat: ipse etenim studium sectatus utrumque. Nam tener illustri sub praeceptore Latino Indulsit sermoni operam: genitori sub ipso, Qui fuit armorum nulli splendore secundus Militiae, et virides bellando exercuit annos. Mox ubi maiori iam maior tempore virtus Affuit: illustres animo versare triumphos Coepit, et ad magnos iter est ingressus honores. Sicut prima leo cum iam pertransit aetas, Quam primum incurvos duris mucronibus ungues Invaluisse videt, iam non dignatur inermes Debellare feras: tauros praedatur et ursos. Sfortiadum princeps, qui tunc victricibus armis Insubrum Dux factus erat, cum mittere regi Vellet Aragonio Campana in regna reverso Suppetias contra Andegarvos, praefectus agendis Est pater auxiliis, magnarum exordia rerum. Hunc Picentis adhuc ripae meminere Truenti: Fudit ubi Picenine tuas Iacobe phalanges. Troia virum meminit: meminit Nuceria, quando Iunctus Aragoniis Gallorum ingentia castra Fudit, equis tribus in belli fervore peremtis, Correpto in pugnam clypeo pedes ivit, et hostem Sic contrivit, uti segetem solet horrida grando. Rursus ad Insubres rediens, eques atque senator Protinus evasit, duplici decoratus honore. Mox adversa virum rapuerunt fata relicto Semine praeclaro sexus utriusque: sed in te Tota Tolentini domus inclinata recumbit. Tu generis columen: tu viva parentis imago: Unde, velut quandoque nemus descendit ab una Arbore, proveniat series aeterna nepotum. Ergo age sublimes animos, innataque genti MArtia corda tuae discas, ut tempora poscunt, Ad placidum vitae genus inclinare quietae.