CroALa, 2024-05-14+02:00. Nodus SASSO.epig-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/SASSO.epig-01.xml.
[Ad illustrem Sigismundum Gonziachum]
1. Hos tibi non lusus, non haec tibi scripta dicavi, Oblita vix sacris Bellerophontis aquis, Ut Phaetontaeo ferrem super aethera curru Sydera qui proprio clarus honore petis (Nam tibi qui laudes, clarae qui nomina famae Vult dare, Phoebeis vult dare lumen equis: Nihil dat, qui non dat deceant quae munera, voce Quique probat parva maxima gesta, tacet) Sed ne livor edax morsu non lecta canino Vulcani flammis dilaceranda daret. Gonziaci cum turba Numae venerabile nomen Et sanctum prima sedula fronte leget Numine plena tuo totum leget anxia librum Magna putans magnum quae fovet auspicium. Auspice te vivent vel carmina nostra, legentur Vel saltem: egregium munus utrumque tuum est.
2. eidem domino deoque nostro Magnanimo qui dat regi vel rura vel aurum, Argentum, mensas, coccina, vasa, domos, Dat cupidi Curio Crassi parvoque potenti Munera Fabricio perniciosa Midae. Non aurum cupiunt, pulchrae sed laudis honores Et decus et clari nomina clara duces. Carmina qui regi regum fert munera: vitam Carmine post vitae tempora Caesar habet, Carmine defunctus iam pridem vivit Achilles, Semper et Alcides carmine vivus erit. Dices forte: carmen tuum non vivet. At illud Viveret ut feci: sit voluisse satis.
3. eidem Flagitat auspicio vestri qui vivere regis Lucida Gonziaco castraque sole sequi, Mars dedit huic telum, Geticis quo fulminat arvis Et quo centimani perculit ora Gygis. Aegida gorgoneum Pallas, Bellona flagellum, Et quodcumque suo pectore robur habet: Cum madidis oleo certat labente palaestris Deicit herculea quemlibet iste manu, Per vacuas ferrum tormento fortius auras Torquet et invicta grandia saxa manu. Agmina cum miscet bellum letale, furentes Intrepidus turmas agmen et omne trahit, Ascendit muros rabies cum saevit in urbes Bellica, nec flammas duraque tela timet. Uno sit quantus tandem tibi carmine dicam: Nomen Alexandri numen et iste gerit.
4. eidem Per iuga currentem dominum lacerare cruentis Dentibus horrendi qui potuere canes Non me Cadmeis genuerunt rupibus acri Semine, nec iuvenem qui rapuere Thrasum Quique Linum, nec qua fert Caucasus arces Me tulit indomito iuncta Licisca lupo: Sed Canis Erigones Cephali sed dente minaces Dente neco celeres et celer ipse feras. Venator nemorum noscit me quisque Catulli: Sum placidus dominis, sum truculentus apris Nec peto pro meritis Phoebo me iungere, solis Sat sub Gonziaci lumine clarus ero.
5. eidem Albo candidior canis ligustro Argento nive lilio colostro Ad te ducitur iste, qui molossis Et si non genitus fuit sub antris Caelsis rupibus aut quibus Typhoeus Pressus nimbisona fuit sagitta, Ut dicunt merito sacri poetae, Phrixi qua tumidum fluit vel aequor Aut Spartae salebris libidinosae, Laudandus magis ac magis probandus Cunctis est canibus tamen. Fugaces Nam cervos agitans hirundininos (Quis credet?) superat fuga volatus Et Gortyniacas levis sagittas Et tigrim catulos suos petentem Quos fert raptor equo celer volanti. Non roris lachrymas quatit nitentes, Non herbas pedibus movet tenellas, Ursos dilacerat feros luposque. Saevus non Calydonis arva quondam Vastasset stimulis aper Dianae Hoc viso cane: cerne quantus astat Lato pectore, cruribus rotundis, Plenis faucibus, igneis ocellis, Caelso tergore, ventre non tumenti, Longis dentibus et micante lingua, Rectis auribus et rigente cauda. Quem si tu capies velut serena Regem fronte decet, videbis illum Tigres sternere, sternere et leones. Sub vi magnanimi ducis vel ille Cladem magnanimus petet ferarum.
6. eidem Quis negat imprudens magnos tibi caedere reges Quos tulit Ausonii nobilis aula Remi Quosque Therapnaeis Sparte generavit in arvis, Quosque Mycenaei regna superba soli, Fallitur et claros cum fert Venus aurea menses Aspicit ardentes non Phaetontis equos. Divitiis Crassi fulvo sic uteris auro Ut te Fabricium quilibet esse putet. Pascis, alis, donas, das, consulis, erigis, auges, Excipis, extollis, auxiliaris, amas. Ore decens Cadmi quaterent cum moenia reges Qualis erat picto Parthenopaeus equo: Vivis ut Hippolitus, Martis praestantibus armis Cum ferus et valeas bella cruenta sequi. Vestales sequeris flammas et sacra Dianae, Sint magis ut fratris nomina clara tui. Hic est verus amor: gemini sileantur Atridae Gnosiacae tangunt qui quoque signa ferae. Sic vincis reges, maior sic Caesare Caesar Es, Numa sic sancto sanctior atque Numa. Namque Numa fieri patitur qui Caesar habetur Caesare nobilior nobiliorque Numa.
7. Bassano Si Bassane potes bimaris super alta Corinthi Saxa volans celeri cum petis ire pede Et iuga caeruleis ad quae crinita colubris Foecundo genitrix sanguine missit equum. Noscere tergemini Iovis et tria numina summis Cur nitet Artophylax et Cynosura polis, Si radio caelsi spacium metiris Olympi, Si numeri legem ponderis atque tenes Fortunaeque notas varii discrimina cursus Aspiciens oculos aspiciensque manus Sub speculo ventura vides, sub nube, sub aere, Et Phlegetontaea de Styge monstra trahis, Aut tibi se totum pulcher concessit Apollo Aut haec quod magnum est alter Apollo facis.
8. ad Thaida Cum venit ad nostros Thais formosa penates, Phoebeis clara est tota domus radiis. Cum linquit nostros Thais formosa penates Nocturnis fusca est tota domus tenebris.
9. eidem Thaida cum video formosam frigida sum nix, Cum procul est totum me tenet ignis edax: Res mira est, igni vicinus frigore cogor, Cum procul est ignis, totus ab igne premor.
10. in Ligistum Inter si veros tibi quis numeretur amicos, Scire cupis monitis crede, Ligiste, meis. Non illum poscas clarae quod laudis honores Det tibi quod famae cedat ubique tuae: Quilibet hoc faceret, clarae nunc gloria laudis Nihil valet, est clari nullus honoris honor. Non quod te spernant fratres spernantque parentes: Non fratrem nostro tempore frater amat, Non natus patrem. Non quod tibi foedera lecti Praebeat: uxoris gratia nulla viro est. Sed dic de plena sextantem tradat ut arca Unam de multis vestibus atque togam. Haec tibi qui dederit verum laudabis amicum, Nihil nisi divitias nunc quia mundus amat.
11. deflet catellam Hoc sub marmore candido viator Pictum nobile Syrii refulget Quo sydus nitidi iacet catella. Cur stet sub tumulo petis superbo Quem vix magnanimi duces merentur Quos claros patriae facit triumphus? Hoc virtus iubet, hoc iubent beati Mores: nam fuerat benigna, mitis, Clemens, candida, delicata, rectis (Quis credet?) pedibus gradum movebat, Saltabat modulos lyrae sonantis Ad dulces modulis lyrae canebat: Servabat domino dapes paratas, Affectus animi premens maligno. Non norat Veneris scelus petulcum Congressus fugiens libidinosos. Simplex, casta, pudica, munda, virgo, Latrabat pia, dulciter querelas Tollebat lachrymas pias, ac ora Reddebat facili serena risu. Argentum, violas, ebur, ligustra Vincebat niveo colore; murem Hanc ut quilibet Alpium putaret. Per thermas, fora, porticus, theatra, Sylvas, iugera montiumque semper Tendebat salebrosa saxa mecum, Mecum pectore sautio dolebat, Mecum flebat amara, mecum amabat, Gaudebat petulans iocansque mecum. Mecum denique stabat et sedebat, Carpebat placidam toro quietem. Quo fulvo tumulum meretur auro Ne dum marmore traditur superbi Si clarus meritis honor sepulchri.
12. carpit simulatos amicos Cum mea mygdonio fulgebant marmore tecta, Munera cum Cereris iugera culta dabant, Caecuba Campano fundebat nectare cella, Pallados undabat totaque rore domus, Indus Erythraea gemmas mittebat ab alga, Mittebant teneros lesbia regna mares Et mirrhae lachrymas et olebam semper amomum, Semper et aurato murice cinctus eram, Quisque meus fieri civis cupiebat amicus, Ad mea tendebat limina turba frequens. Laudabar solus, solus celebrabar, amabar, Egregio solus nomine dignus eram. At quia mensa brevis nunc est mihi, curta supellex Innumeri scindunt nec mea rura Syri, Me fugiunt omnes; amisso sordidus auro Pellitur amissa pauper amicitia.
13. ridet Ligysti incantamenta Audite o socii, Ligystus ille Qui mores celebrabat catonianos, Et cui candida veritas in ore est Semper socratico, Stygis tiranno Et nocti geminis prius iuvencis Mactatis, lemures vocat laresque, Scyllas, Eumenides, canemque saevum Qui latrat triplici triformis ore Diris versibus improbis, malignis, Format sydere caereas figuras Infausto rapit ossa de sepulchris Et vestes laceras, precatur, orat, Phoebum sollicitat, movet sororem, Firmat flumina, rupibus sub ipsis Montes concutit arduos, ferasque Mulcet sanguineas, avesque diras. Nuper cum niveae ferum puellae Cor vellet magica ferire tabe, Res mira et nova, calceos, cothurnos Et laenam et crepidas et omne quicquid Partes corporis illius tegebat Convertit, varians, agens, supinans, Mutans sedulus ordinemque rectum; Sed sors callida, iusta, liberalis Effectus tribuit pie decentes: Incantata fugit puella, spernit, Odit, negligit, increpat, lacessit Dilectum iuvenem prius sibique Iucundum satis. O sophos beatum, O quanta est magicis viris potestas! Si mutat Veneris pios amores In saevas odii faces cruenti Ac duri, obtinet et nihil quod optat.
14. de rosa ad Bassanum Casettum Laudentem Non mihi te biferi misere rosaria Pesti, Non vitreus gelidis quae rigat Arnus aquis, Non quae lagaeo Memphiticus arva ligone Rusticus undanti flumine laeta fodit. Nam tibi tam pulchrum tellus dare nulla colorem Posset, agunt tales iugera nulla rosas. Clausa, latens niveo dominae sed pectore nostrae, Delitiosa meos nunc petis ipsa sinus. Est tibi dulcis odor, color est ruber, aureus, ore Qualis et aurorae cum micat ante diem. Pulchra Venus pulchro te sanguine tinxit Adonis Cum pius est saevo dilaceratus apro. Electrum, casia, narcissum, cinnama, nardum, Thura, thymum, violas et meliloton oles, Apta Iovis sertis Veneris dilecta coronis; Nec mirum, tetigit te quia diva manus.
15. Benedicto Lacioso eruditissimo Si deus est simplex, immobilis, arte moveri Dic qua componi vel ratione potest? Si pater est, natum genuit: quo semine? Semper Dic mihi principium qui fuit ante capit? Et sociat nobis si non sociabilis est se, Qualiter an fieri quod nequit ille facit? Fit gravis et gelidus cum vertitur ignis in undam, Est aqua nam calidus qui fuit ante focus. Mutatum forsan dices, non ille fuisset Qui fuit, assumpsit vel sibi forte virum. Sumere non fieri, non iungere dicitur; ille Qui sumit non fit, iungere non facere est. Marmora si iungis ligno, non marmora lignum Sed lignum lignum, marmora marmora erunt. In cruce sublatus moritur quis? Non Deus: ille Nam se non potuit supposuisse neci. Mortuus est si vir, non nos Deus ergo redemit Sed genus humanum de Styge traxit homo.
16. Iacobo Maffeo Te mihi dilectam piscosi gurgitis arcem, Pilea cum populum synthesis atque decent, Cum iuvenes sumptis celebrant spectacula larvis Nunc satyri facie, nunc bovis ore trucis, Semivirique greges turritae cymbala matris Menades et quatiunt tympana rauca, petam, Non ut lactentis pectusque caputque iuvenci Impubisque vorem tergora tosta suis, Non ut me turdo pingui vel turture pascas, Aut mihi des Lybies aut mihi cortis aves, Dulciter ut valeam sed te sentire loquentem, Dulciter et verbis reddere tuis, Et digiti digitos et brachia brachia stringant, Et tua iungantur pectora saepe meis, Denique quod totus totum te tangere possim, Sentiat ut membrum gaudia quoque meum. Hae sunt mihi epulae dulces, haec prandia lauta, Pocula sunt grati nectaris ista mihi: Nobilior quanto est omni mens corpore, tanto Est sua corporeis gratior esca cibis.
17. ad magnificum Onophrium advocatum Quisque sibi princeps aurum nunc servat avarus, Pervigil ut quondam lucida poma draco; Non curat fasces, non laurea serta decusque, Militiae probitas, arma fidesque iacent. Nulla triumphali victoria pingitur arcu, Nulla triumphales gloria ducit equos; In serras clypeos, in sarcula decoquit enses, In cava loricas dolia quisque faber. Otia segnities et habendi caeca cupido Virtutum laudes praemia clara fugant. Quo precor ut superi tanto pro crimine nostris Dent ducibus Crassi munera, dentque Midae.
18. admiratur ingenium Andreae Mantegnae | pictoris eximi Arte novus mira vivam me pinxit Apelles, Aspice divinum Pygmalionis opus. Igneus ex caelsis in me si spiritus astris Descendat natum virgo iterum pariam?
19. Antonio Maio presbytero eruditissimo Antoni latiae cultor celebrandae Minervae, Cui dea pierio de grege prima favet, Cui lyra pipleis venerabilis exit ab antris, Sacraque cirrheo flumina fonte madent, Divide grande sophos miracula, detege rerum Naturae causas fatasque solve deum. Incipe: florebit campus, si semina sparges. Maturas segetes dat bene cultus ager; Balsama si sparges, nascentur balsama, si tus Tura dabo. Sic vir non ero, divus ero.
20. magnifico Victori Martinengo Nosceret auspicii Venetus si iura senatus Quicquid et invictae foedera sortis agunt, Invictum veluti patrio de more Camillum Praeposuit genti romula turba suae, Sic te praeponet merito praestantibus armis. Nam fortunatum nomen utrumque tuum est: Est tua gens Martis, tu Victor; proelia vincit Victoris quisquis spicula Martis habet.
21. epitaphium Bassani Bassanus iacet hic, quem si te fata tulissent Ad iuga, Mecoenas, Gorgonis alta duce, Iugera post et oves cecinisset protinus; alter Versibus egregiis "arma virumque" Maro.
22. magnifico Onophrio advocato Arguto laudes de te si carmine canto, Argutum carmen desinit esse meum. Nec laudem laudes resonant; nam laudibus ipse Talibus et tantis sydera caelsa petis, Sit nihil ut quicquid tribuant tibi dulcia famae, Scripta licet magnus scriberet ista Maro. Labitur ingenium, mens deficit, omnia solus Nominis egregii munera cum teneas. Egregium nomen tibi das et munera laudum; Extra te magni quod cupias nihil est.
23. in Lucam Bonfium Spicula Mars Geticis linquens truculenta sub arvis Quis tulit ad Stygios Oromedonta lacus, Me petis ad ludos media quos notus harena Excitat hastatos cum vocat ore duces, Ut pia congressi celebrent spectacula, strident Atque corymbiferi tinnula sistra dei, Fulva vel ut rapiant septenae praemia metae Aligeri pueris exagitantur equi. Sed quem nec circi nec spectant amphitheatri Inter se fortes currere saepta duces Lancea nec quatitur, sonipes iacet, improba Thracum Gradivus positis et quatit arma iocis. Hoc nihil est, sed cum poscam non tacta puellis Limina, quas Aponi circuit unda domos, Sub tua si me venientem tecta vocabis Ieiunus linquam teque tuamque domum.
24. torcular Bacca premor duri sub pondere pressa trapeti Marmoreo. Mecum dulcia vina fluunt.
25. idem Hic ego marmorei sub pondere pressa trapeti Bacca premor. Mecum dulcia musta fluunt.
26. pro rege Hispaniae Si domuit taurum, cervam, stymphalidas, angues Alcydes, magni si tulit astra patris Oraque foecundae crescentia mortibus hydrae Subtraxit, Stygium terruit atque canem, Quid tum? Fortis erat fatali numine; quisquis Si iubeat coelum vincere victor erit. Si domuit Gallos victricibus inclytus armis Caesar et Aemathiam sanguine lavit humum, Quid tum? Fortis erat romano milite, longo Assueto populos vincere Marte truces; Sed tu nec coelo pugnas, rex inclyte, forti Milite nec, sed quod tu facis ipse facis, Et si victrices etiam se Caesare Caesar Gestasset laurus, Caesar es ipse magis. Nam servare quibus patriam sanctumque senatum Debuit, in patriam ferreus arma tulit. At tu nec patrii violas pia foedera regni, In tua nec saevus viscera tela moves. Et si nec patrio dirus sua sanguine Caesar Spicula tinxisset, Caesar es ipse magis. Nam te non aurum, nec regni caeca cupido, Sed pietas sancta religione movet. Bella geris, non bella geris, gerit improbus ille Ut bellum moveat qui fera bella movet. Qui ferit ut feriat, qui sanguine spargitur ut sit Sanguineus, cladem qui facit ut faciat; Sed tu bella moves ut pacem rex pie condas, Ut pacem condas, rex pie bella moves, Et regis ipse regas ut tantum, munera spernens Aurea. Sic solus qui regit, ille regit.
27. de Domitio Calderino Pulveris ut sacri videas monumenta, viator, Benaci assurgens quae gravis unda ferit, Siste, gradum Domiti pueriles ista querelas Infantis primum sensit ab ore domus. Qui sacer arcano prompsit de pectore vatum Quicquid erat Phoebi Pallados et Genii. Egregium tibi Roma decus. Discede viator: Luminibus debes sat (mihi crede) tuis.
28. Ludovico Cendratae Non habeo cum nummos, vasa aurea, mensas Quas ornant gemmae sub quibus albet ebur Nec mea centenis insurgunt tecta columnis, Nec domus antiquis fulget imaginibus, Praedia nec gravida Cereris mihi munus aristas Producunt vites nec mihi Bacche tuum; Nec meus est ostro sonipes nec splendidus auro, Nec nitet in digitis plurima gemma meis; Insanum me cerdo vocat sutorque faberque, Insanum dives qui caret ingenio. Accusat, mordet, lacerat damnatque fugatque. Nec me Parnasus nec sua templa iuvant; Nobilis est tantum dives magnusque potensque, Solus habet socios, solus in urbe valet. Laudatur, petitur, colitur, celebratur, amatur; Est praetor solus, est quoque solus eques. Sed meritis hominum si dividerentur honores, Insanum qui me, qui sine mente vocant, Insanos sese, sese sine mente viderent. Solus honor merito qui datur, ille datur.
29. Blanco Comae Non auri pretium, Tuscae non serica gentis Quaeque gerit Calabra dona Galesus humo, Non decus egregium formae, non dulcia linguae Murmura, non Phoebo lumina clara magis Me tenuere diu sine coniuge; saeva cynedum Haec Phrygium teneant, haec quoque vota Midam. Sed facies ardens Veneris sub pectore casto, Iuncta sed auricomae Iulia Tyndaridi, Haec me causa diu fecit, pater, una puellam Legitimo nullam me sociare toro. Non petit hanc quisquis fugit horrida bella, tumultus Deque suburranis Thaida fornicibus.
30. Iacobo Maffeo qui candidus dicitur Vis doceam vitae laeto te vivere cursu Quemlibet et nivea ducere sorte diem? Sit tibi parvus ager qui fertilis atque benignus, Te tamen exiguo munere parvus alat. Intret nulla domum coniunx; sed si tamen intret Nec sit pulchra nimis, docta nec illa nimis. Non agitet Bacchus vigiles non somnia curae Ebria non sed sint sidera plena iocis. Crimina non animum vexent, non caeca voluptas, Non avidum miseri tristia dona Midae. Endromidem sumas glaciem cum frigora cogunt, Syrius exiguam cum ferit arva togam. Invidiae fugias simulos et clara potentum Limina; sic semper candide laetus eris.
31. Ambrosio Tarvisino Mirant Lachesis geminae quoque puellae sorores Ducere non brevibus stamina posse colis Rumpere quaeque studet tenui de vellere fila; Fila rigent, vano quaeque labore cadit, Accusant coelum, superos, magnumque tonantem Quod sua non servent foedera lege nova. Iuppiter est aequus, Parcae sunt numina, vestras Non mutant leges iura nec ulla novant. Ambrosii manus est medici qui pensa colosque Vestraque Phoebea foedera rumpit ope.
32. Iacobo Maffeo praetori Pischeriae Non quod sis praetor multi cui iusta dedere Pisciferae pisces nomina laetor aquae, Sed quod praetorem praetor te fecerit ille Omnia cui iustae foedere legis agit. Praetorem magnae fecit te maximus urbis Cum dixit Marcus: "candide praetor eris". Te minor aedilis, minor est te consul uterque; Muneribus tantis et tibi caedit eques. Tu vere es praetor, nummis nec stemmate factus, Sed virtute tua, sed pietate ducis.
33. Marco Antonio Mauroceno | praetore discedente Cynthia, cur tantum properas? Cur plaustra Boote Tam celeri cursu perfide tarda moves? Hunc teneas mater docti te turba Catulli, Oramus, surgant ne Phaetontis equi. Sic liceat mediae te mergere fluctibus undae, Sic amet aetherei te soror alma Iovis. Nam cras heu patriae vult moenia linquere nostrae Marcus amor populi deliciaeque sui. Memnonis auratis et tu pater optime tectis Auroram teneas ne volet ante diem, Ante diem miserum, tristem quo tendere quaerit Ad Venetos nostra Marcus ab urbe duces. Marce, litant arae. Populus rogat atque senatus, Ut superi noctem dent sibi perpetuam, Quo maneas: nam te non discedente serenae Nocte sub oscura tempora lucis erunt.
34. Petro Bravo de praetoris discessu Non teneas querulas voces, ostende dolorem, Petre, tuum, lachrymis spargere quemque decet. Heu, sonat horrendum lachrymosis moesta quaerelis Urbs tua, quae laetum laeta sonabat io. Discedit Marcus; discedunt iura fidesque Et patriae splendor, fama decusque tuae. Ploremus, fas est, iterum plorare iuvabit. Improba iam carmen noctua triste canit. Non roseus nobis det dulcia vina minister, Sed laletanos lusca puella cados. Tempora non cingant nardi de flore coronae, Sed mala quas arbor dat Cyparisse tua. Sint pullae vestes, sint omnia fletibus apta; Hunc notet infaustum plumbea gemma diem. Discedit Marcus; lex, mores civibus ipso Urbs tua discedit denique tota duce.
35. in malum poetam Per fora clamosas exercent improba lites Causidici: Marsus concinit "arma virum". Euridicen media vates miserandus arena Carmine flet: Marsus concinit "arma virum". Flet sistrata bovem lachrymosis turba querelis Niliacum: Marsus concinit "arma virum". Cymbala rauca movent Cybelis qui templa frequentant, Qui Bromii: Marsus concinit "arma virum". Clamorem ingeminant nati super ora parentis Extincti: Marsus concinit "arma virum". Concinit "arma virum" sotiis natisque patrisque. Si bibit, "arma virum", si cacat, "arma virum". Scire cupis causam? Didicit quod tempore multo Hoc tantum perdat ne timet: "arma virum".
36. de Iulio Campagnola Omne decus nostro quisquis sub tempore quaerit Cernere quod veteres nobilitavit avos, Euganeae spectet niveum telluris alumnum, Qui modo Veronae tecta laresque colit. Ignoras quis sit? Dicam tibi. Iulius ille est, Ille sui natus maxima cura patris. Cum tentat citharae vocales tangere nervos Hunc super argutae plurima pendet avis, Ursa, laena, lupus, tigris, basiliscus, ichneumon. Seque ferae mites carmine cuius agunt. Sabbata qui loquitur Solymis ut gentibus ortum Iuret Idumaeo quisquis ab ore venit, Cecropiis credat doctis et quisquis Athenis Theseum docto cum sonat ore sophos; Qui modo quaeruleis pisces quos pinxit in undis Credidit in veris ludere Glaucus aquis, Est (ut forte putas) longis hic debilis annis? Dulcia matris adhuc ubera parvus amat, Et nucibus celerique trocho per compita ludit, Et manibus faciles iactat ad astra pilas. Non puer et puer est; dubitas? Vis discere quare? Quod cantat scribit disputat atque legit A patre doctus habet; teneris quod ludit ab annis Denique se puer est virque senexque patre.
37. ad M. Rolandum Pallavicinum Sunt qui mirantur te moenia condere Caesar, Quorum marmoreus sydera pulset apex. Insuper aethereum tibi construxisse colossum Praxitelis doctas Mentoris atque manus, Quod logicae laqueos et caeca sophismata solvis, Quod rerum causas et sua fata vides, Carmina quod vates dulcis meditaris avena, Eloquii nectar quod Ciceronis amas. Haec ego non miror: nam tu de Pallade natus Pallados ingenium Pallavicinus habes.
38. ad eundem de Arce Maiore Aulam qui dixit maiorem, candide Caesar, Hanc arcem, vates maximus ille fuit. Noverat arcanum pectus Iovis atque deorum Et quodcumque sacro sydus in orbe micat. Parva fuit quondam parvis circumdata muris, Et tamen hic parvae nomina magna dedit. Cur? Quia nascentem, Caesar, te clare videbat Et regni fines amplificare tui. Perge igitur magno te magna vocabitur aula, Magna tamen, non te praeside maior erit.
39. ad eundem Montibus in mediis inter cava lustra ferarum Quadrupedum duro vix adeunda pede, Qua gelidus Boreas anima quatit alta furenti Culmina, qua gelidum nix tegit alta solum, Caesaris excelsi venerabilis aula superbit, Mentoris, ut fama est, nobilitata manu. Belliferato rigidi sunt cardine postes, Belliferata ianua clausa sera, Custodes aditus primo sub limine servant, Armatae quatiunt tela cruenta manus. Loricas, clypeos, enses, thoraca, sagittas Et quibus excutitur plumbea massa vides. Pervigil in summa liquidum ferit aethera turri Excubitor socios dum vocat arce suos. Si serpentiferi facerent fera bella Gigantes In superos, arcem Mars ferus hanc peteret.
40. Ludovico Cendratae Duxerunt alios ad me mea carmina, non te; Ad te namque tuo nomine ductus eram. Praetorem vidi, vidi te numen habentem, Te non praetorem vidimus ore tuo. Inter tot facies te solum nostra videbant Lumina: nam solus lumine clarus eras. Cum sol lumen agit non sydera clara videntur, Parva locum magnis lumina dant radiis.
41. eidem Quam pia dulcisono facundia premitur ore, Quam bene compositos scit dare lingua sonos! Dum loqueris repunt scopuli sylvaeque feraeque, Garrula nec Progne nec Philomena canit, Aethereique tacent sonitus et murmura ponti, Nec madidus largo sibilat ore Notus, Voce gravi suavique sono linguaque benigna Non mortale sonans: quam venerandus homo es!
42. de quadam vetula Quas non producunt formas, quod sydera monstrum Non pariunt? Quam non vim Iovis orbis habet? Quis negat Aetneos flammas ructare caminos? Quis Scyllam rabidos per mare ferre canes? Quis serpentingeri crudelia lumina monstri, Cuius ad huc visu corpora multa rigent? Credimus armatam furiis atque igne Chymeram, Hydrae fecundum credimus esse caput. Foemina Cumaeae superans nam longa Sibylae Saecula, legiferi tempore nata Numae, Exanguis, moritura, cadens, sine viribus ullis, Umbra velut tenuis et velut aura levis, Quae rugosa suum bacculo vix firmata anile Corpus pannosa quae tumet atra cute, In media potuit bis ter concumbere nocte, Atque puellares vincere docta iocos. Haec si marmoreum tanget lasciva Priapum, Marmoreum tactus arriget ipse caput. Hanc licet Hippolytus fulvo sit pictus in auro Dum videt ut futuat quaerit habere locum.
43. Blanco Comae Cur non clarus eques, cur non mihi consul amicus, Cur non sit praetor causidicusque rogas? Non facit hoc scabies animi, non livor iniquus, Sed quem miserum dives amare negat; Nec quod amem poscit, sed quod venererque colamque Et veluti sacris dem pia thura focis, Ante suum curram gelidae sub frigora brumae Fessus equum madido per loca plena luto. Qui vult ista pati, tales sibi quaerat amicos: Imperium fugio, quos amo non veneror.
44. in Sylviam Coeci Sylvia Caucasi latebris Antris vel Rhodopes putat nivalis Natam te videt esse qui superbam, Ingratam, tumidam, feram, protervam, Zancleae genitam sinu Charybdis Nec non vel scopulos rapacis inter Scyllae quae trahit improbis carinas, Mergens fluctibus et sonante vento. Hoc cum candida, cum venusta tu sis, Non te dicere candidam, venustam, Permittit iuvenes; trucem ferarum Quo ponas animum rogat Venus te. Qui splendet maculis nitetque signis Auratis coluber licet decorus Spectetur, truculentus ore nigro Quod saevit, sine luridum decore Hunc nos fugimus. Puella tristis Sit formosa licet, decora non est.
45. detestatur mulierosos iuvenes Perdat fulmine Iuppiter trisulco Quisquis foemineas sequi catervas Optat, pervigili miser labore Tendit raetia namque aranearum Saevis tigribus horrido leoni Et quaerit glaciem super labantes Gressus figere lubricam, marisque Insani manibus tenere fluctus. Fallax, improba, saeva, tristis, amens, Infirma, instabilis, procax, petulca Quaeque est foemina, quam libido caeca Ut tactam stimulis agit iuvencam Oestrum concitat et movet furore. Nec leges thalami sacras iugalis Nec curat patriae decus venerandae Dum vastum femur impleat priapo Procero, rigido, salace, duro; Arridet tibi, cum parat venenum, Immites gladios, feras bipennes; Tigrem quam placidam putat magister Perfossus rabiem videt feramque; Ut semper rabiem lupus lupinam Immitis redolet, maligna semper Mores foemina foeminae malignos.
46. votum solvit Veneri O quae diva regis Gnidum Paphumque Neptuni gremio Venus creata, Quam circum iocus et tener Cupido Exultant hilari procacitate. O quam Sicanias Eryx per urbes Extollit, celebrat, probat colitque, Adsis, tempora myrteis corollis Gestans cincta facies quibus medullas Exuris iuvenum pie tenellas, Fulvae fortia cuspidisque tela Quae coeli penetrant fores profundi, Quae nigras Stygis horridae paludes, Quae saevas tumidi maris procellas. Hoc scit maximus ille rex deorum, Qui fluxit Danae sinus in aurum, Ignis, taurus, avis, puella, serpens Factus vulnere qui tuae sagittae est; Nec non qui freta caerulus tridente Cogit gorgoneo deus calore Ardens, crura, pedes, caput iubasque Acris sumpsit equi, Iovis paterque Et natam Cereris Stygis tyrannus Sub caecos rapuit lares averni. Adsis, nam tibi spargimus marathra, Narcisum, violas, crocum, papaver, Electrum, casiam, thymum, lygustra, Et quae thura solum gerit Sabaeum, Et Mirrhae lachrymas libidinosae. Adsis, te precor, o Venus decora; Iam laudes resonat tuas sacerdos, Aris Assirium tuis amomum Ardet iam crepitantibus favillis. Adsis, vota tui tholo sacelli Solventes pia figimus tabellam. Quae dudum fuerat mihi puella Duro marmore durior lupisque Saevis saevior et te leone diro, Est claemens, facilis, benigna, mitis, Ridet blandula, bellule iocatur, Reddit basia dulcibus labellis, Pressis dentibus et micante lingua. Quod si nectaris imbuet liquore Grato Sylvia, me tui videbis Ad templum tibi ferre me dicatum Munus nobilius magisque clarum; Magni munera ponderis capit qui Magnum reddere munus ille debet.
47. extinctae animae spetiem praebuisse | amicae imputat Vox decidit si forte mihi, si faucibus haerens Non dedit appositos frigida lingua sonos, Desine mirari: dominae sub pectora nostrae Cor volitans, volitans fugerat atque anima. Vox animae ventus nihil est nisi, verba calore Aera robusti cordis agunt tenuem. Mirari potius debuit quod verbula fudi, Nam mirum est quotiens mortua res loquitur.
48. non sedentariam pacem | sed vegetum bellum invictum probare ducem monet Dux Venetum forti rursus dedit aurea Turco Sceptra quibus Getici temperat arma dei, Pallados et tumidas componit strenuus iras, Cum fera gorgoneum concutit ense caput. Noscit enim saevos non vincere posse tyrannos, Innumeros solum nec superasse duces. Hoc nisi rege potens Gallos sic Roma rebelles Depulit, et victrix perdita regna tulit: Dimissum revocans ad martia signa Camillum, Denotat invictum flebilis ore ducem.
49. leonem feras alias parvipendere Quid cristatus agit sinuosa volumina serpens? Sibilat et saevo cur lupa dente fremit? Lustra ferae subeant omnes, leo nam ferus ille Qui maris et terrae regna superba tenet, Ore vomit flammas et acuto fulminat ungue, Ferrea letali spicula dente secat. Adde quod et solem stabili sibi foedere iunxit Cuius luce nitens lumina quaeque fugat, Oppositos stringens oculos inimicaque regnis Obscurans radii regna calore sui. Sed quid plura? Fero virtus sub dente leonis Quaeque cadit, solis cum micat igne sui.
50. epitaphium Bassani Legitimum tumulo Bassani scribere carmen Quis cupis, hoc tantum scribe: "Poeta iacet".
51. eiusdem Quid titulos quaeris? Satis est tibi dicere: "Corpus Hic Bassanus habet; caetera fama dabit".
52. eiusdem "Mantua, pyramidem pario quid marmore condis?" "Bassanum capiat maximus ut tumulus." "Pyramidem perdis, perdis quoque marmora: totus Bassani tumulo vix satis orbis erit."
53. eiusdem Bassani tumulum lauri redimitae poetae Frondibus et Phoebo condite templa novo. Est si nam Phoebus sacer et venerabilis, omnes Qui clausit Musas pectore Phoebus erat.
54. ad Quirites Romanos | de virtute reduce redivivaque Inclyta nascetur virtus, gaudete Quirites; Militiae redeunt signa decusque novae. Qui modo marcebat vino, qui Thaida demens Nunc olidam princeps, nunc rapiebat Hylam, Martis amore furens claraeque et laudis honore, Strenuus ardentes ducit ad arma viros. Otia segniciem pariunt, gelidumque timorem; Ingenii robur corporis atque labor.
55. auspicatius Venetorum imperium | Romano nasci asserit Nascitur imperium Romae non viribus impar, Ilia quod sacros non tulit ante focos, Quod non pastores vallis atque agerem cingunt, Marmore sed veneti legibus atque patres. Tyburis arx, tellus campana, Neapolis, Anxur, Ardea sub Marci numine tuta sedet, Anguigerique ducis solus fugat agmina Marcus Barbara, Gallorum deprimit atque minas. Nobilior Roma Roma est quae nascitur, Anco Principe non regnum Caesare sed capiens.
56. in Gallum Forte putas multas unum satiare puellas, Uxores satiat solus ut ille suas. Sed temet fallis: multis gallina maritis Est satis haec, multos vinceret una viros. Uxorem galli qui ducis nomine, Galle, Cristati Cybeles denique gallus eris.
57. in Gallum Quod tecum posito lusit Venus aurea cesto, Blandus et arrisit quod tibi, Galle, iocus Obtulit et vultu sese tibi forma sereno, Et decor et fulvis gratia quaeque comis, Ponere iussisti longos e vertice crines Quos tibi sydereos oebalis ora mares, Quos mitylenaeo misit de litore Lesbos. Venit et ad thalamos nupta puella tuos, Iam iam pro cunctis tibi cunnus amicus amicis Gratus et unus erit, charus et unus erit. Pignus amicitiae reddas mihi, non es amicus, Nam quia non tuus es, non potes esse meus.
58. in eundem Nominibus dant res vires, non nomina rebus; Res sunt, nomen nihil nisi nomen habet. Auri si nomen ferro dabis, haud tamen auri Splendorem ferri lamina caeca dabit. Nomine sub galli duxisti, Galle, puellam Quae Veneris magnum pectore robur habet.
59. Lodovico Cendratae Igneus ardentes qui Syrius urit aristas, Quaeque cleoneae torrida signa ferae Flamiferaeque faces quas per ferventibus efflant Naribus aetherei sydera quadrupedes, Ambustaeque et sole viae, velut improbus olim Cum puer optatos non bene rexit equos Non prohibent doctum dulces haurire liquores Te neque cecropiae sumere nectar apis. Non calor exsiccat nitidas, crinita colubris Foemina quas sparso sanguine fecit, aquas, Decrescunt numquam largae Permesidos undae, Semper habent rivi flumina pierii. Sic tamen ut scribas prohibet tibi Iulius ardens, Frigida sit glacies, sit mihi semper hyems.
60. idem Quod te castalidas calor sorores, Divinum Ciceronis atque fontem Cogit linquere fervidi leonis, Aestas spicea Iuliusque fervens, Igniti radii facesque saevae Et currus Phaetontis impudici, Vellem tartareo suum tyranno Lumen perpetuis darent diebus. Odi te nitidam tacente lucem.
61. Petro Bravo Quidam me lacerat loquax caninis Saevo dentibus ore circulator; Inter non homines probos, pudicos, Illum nam fugiunt viri severi, Molles sed pathicos adulterososque Lenones, lanios, coquos, petauros Et quos coenula lassat inquietos, Viles cistiferos, rudes ministros. Hunc si noscere vis tenebrionem: Nares simae habet et capellae ocellos, Collum vulturis et caput leonis, Ingentes asini genas et aures, Cui caedit crocodillus ore lato, Quo stridens melius cicada cantat, Et coeno genitus culex Ravennae. Quem tantum duo per forum clientes, Quos tristis cruciat fames, sequuntur, Quem vos o socii fori vocatis Picam nomine garrulumque corvum. Hunc verbis moneas tuis rogamus Ne bilem moveat fero leoni, Illum ne veluti ferox asellum Perdam dentis aper meis furore.
62. Iacobo Maffeo Herculeum superat laeto qui sydere Tybur, Et qui Baiani rura beata soli, Appula cui caedunt foelicibus otia campis, Et cui pampineis Setia clara iugis, Circei colles, nutricis et aequora duxit Qui pius, ad latias troica sacra domos, Baenaci nitidosque lacus et flumina, praetor, Caerula Nereidum poscere tecta paras. Te precor, et tandem pallentes exue curas Fessus et urbano subtrahe colla iugo; Te precor, et populi linquens fora, bella, tumultus, Tempora pacificae laeta quietis age. Quo mihi si licet niveis signare lapillis Te quaecumque tuum nuncia fama diem, Protinus accedam geminis ut Daedalus alis. Tristis eris, valeas perdere nolo dies.
63. de togato doctore Militis audiret cum tristia verba, togatus Doctor et irati cerneret arma viri "Cedant arma togae", non noscens carmina, "cedant", Forte putans "armis" dicere velle "togae", Cessit et hoc quamvis fecit sine lege poetae, Attamen arripuit non sine lege fugam.
64. in malum causidicum Non pudet insontem morsu te laedere vatem Vipereo rauci garrula pica fori? Vendere qui tantum viduis mendacia noscis Et dare plebeis verbula falsa reis. Qui geminos toto defendis mense clientes, Quorum ieiuna squalet uterque fame; Qui meretricis agis causam quam luridus ustor Uno sandapila comprimit asse sua, Litibus hos serva strepitus, haec sibila; docti Non clypeis Phoebi plumbea tela nocent. Extincti lacerent funus tua rostra tribulis, Non vivi corvos scalpere membra licet.
65. Iacobo Maffeo Foelix quem tandem clamosae iurgia plebis Urbis et imperium linquere fata iubent. Tandem te poteris longa satiare quiete, Nec rumpet somnos garrula turba tuos: Non faber in lacubus fervens dum lamina stridet Ictibus et crebris aera repulsa sonant, Non pistor media qui percutit hostia nocte Ut capiat tabulas vir ve puer ve suas. Orgia non Bacchi, flentis non sistra Canopi Curva, Celenae rauca nec aera deae, Non fremitu circus populi, non voce theatrum, Nulla taberna suis nullaque pila sonis. Gaudia quid differs? Subito qui vivere coepit Bis vivit vita bis fruiturque sua.
66. Petro Bravo Munera dat sutor, tumidus dat munera caupo, Laudibus et populi clarus uterque nitet. Hos celebrant aulae, fora, compita, littora, thermas, Hos sequitur tristi pallidus ore cliens. Cum dux laurigeros ducit de more triumphos Proximus est illi calceus atque cadus, Subula vult, clarum vult ferrea sica tropheum. Dat populis leges qui fuit ante faber, Ante domum volucrem dives sibi pinget arator Quae gerit irato tela trisulca Iovi. Ingenuus pauper nunc est bis pauper: honore Nam caret et laetae munere sortis inops.
67. eidem Cornibus insignis croceis et veste superbus Murice quam tinxit luxuriosa Tyros, Frontis et auratae referens Idaeus honorem, Aequoris et terrae qui loca cuncta docet Augurio missus laeto, nam regna Syenes Fervida quaerebat Thetyos atque caput, Ad nostras venit silvas, ad iugera parvi Ruris, ad incultae rustica tecta casae, Quam cum spectasset "Miserum me" dicere coepit: "Sunt ubi nunc thalami, Petre superbe, tui? Limina mygdonio quae marmore candida fulgent Quaeque sub aurato ianua poste nitet, Atria centenis ubi sunt elata columnis Stragulaque et picti sardonycata tori?" Tunc ego "Quam Musae celebrant, quam pulcher Apollo Te quoque non pudeat tecta subire domus; Et me Petrus amat". Petri cum nomina sensit, Admovit celeres in mea tecta pedes. O quam magna tui est reverentia nominis, illud Si plusquam Phoebi numina quisque colit!
68. Iacobo Maffeo de Lygdo Candide vis Lybici desaeviat ira leonis Et placidi timeant te lupus atque bison, Vis te luminibus spectet basiliscus amicis Et non sit saevo dente timendus aper, Vis fera lascivis tigris sit mitior haedis Mitior et blando torva laena cane? Fac Lygdi spectent oculos et protinus omnes Deponent rabiem caedis et arma ferae.
69. Marco Aemilio equiti Qui regit Insubres lapidosaque regna Tridenti Teutonico cum sis Caesare factus eques, Fas sit et aurata puerum te cingere zona Et textam Phrixi vellere ferre togam, Sedibus et primis sedeas, cum iura senatus Dat populo vel cum praebet harena iocos, Moribus auratis te candide Marce decorum Esse decet legum sanctaque iura sequi. Sardonyces, aurum, torques Scythicosque smaragdos Non est qui tantum corpore gestat eques: Nobilitas vera est animi praestantia, vires, Arma, fides, pietas, mens proba, laudis amor. Si nescis deceant equites quae iura, parentis Et vitam et mores inspice, Marce, tui.
70. Ioanni de Miliis Quod tua non deceant auratae corda sagittae Nec Veneris teneros zona recincta sinus, Orgia quod celebras arcanis conscia cistis Pontificumque sacras te licet esse dapes, Falleris: exigui duro qui verbere saxi Hostem perdomuit, captus amore fuit, Et qui vix Solymis gladio genitoris in arvis Occidit aethereo victima grata Iovi Et quamvis Phoebo Calcas serviret, amavit, Et senior Cryses, tu quoque sancte Numa. Ut generent homines Deus et natura creavit Aethera, tellurem velivolumque mare. Hinc qui sunt steriles merito nos spernimus agros Et damus accensis arida ligna focis.
71. Hieronymo Campagnolae Scripta quod Anchiali recutitae dogmata gentis Quaeque legunt Thebae gensque diserta Remi Nondum bis quinos superat qui mensibus annos Omnibus et binas implet Olympiades, Quem genuit mater te, Campagnola, parente Et legit et scribit corrigit atque puer, Doctior et Coo Venerem quod fingit Apelle Clarius et claro Mentore nomen habet, Mirantur multi; non est mirabile, cum tu Sis genitor,, natus sit puer ille tuus. Omnes has niveo virtutes pectore servas, Sed claudis pueri victus honore tui; Hic amor, haec pietas, haec est reverentia maior Quam dare poscenti iugera, vasa, domos. Non Cybeles pomum producit aquatica lotos: Nascitur egregio stirps generosa viro.
72. de avaritia puellarum urbis Quisquis amat Venerem, Veneris cui grata libido est, Cuique placent Gnydii tela facesque dei Deserat infestae celeri pede sedulus urbis Limina fastosos ambitiosa lares. Non amor est illic, sed lis, sed iurgia, sed quae Huma num vexat pallida cura genus, Tristis avaritiae rabies quae colligit aurum Quaerit et immodicas anxia semper opes. Quaelibet in media munus petit urbe puella, Aes amat et gemmas purpureamque togam; Et si non mitram, si non bombycina portas, Te fugit et flammas ridet avara tuas. At hic per violas, per florida iugera campi Simplicitas niveo currit amica pede: Sylvia non aurum poscit, non sericas, sed me. Illi ego sum fulgens divitis unda Tagi, Divitiae nobis sunt Crassi basia, Cresi Amplexus, Veneris dulcia furta Midae. Te propter quae non diligit improba, non te Sed quod propter diligit, illud amat.
73. de passere Frigora quid faciunt boreali pressa tumultu, Quid glacies nitidum cum tegit alta solum, Quid ieiuna fames, vacui quid corporis ardor Et vacui longo tempore ventris amor! Non laqueis captus, non aucupis arte magistri, Silvestrem solitus passer habere domum, Nomine sub proprio, propria sub voce rogatus, Ad positam currit qua patet esca manum Grana sinu placido deducit condita rostro Et domini sitiens mitis in ore bibit. Stat, fugit, alta petit, descendit ad ima protervus, Veste latens, tenui murmure dulce canit. Hunc si lascivi vidisset amica Catulli, Non deflevisset funera maesta sui.
74. de Iulio Pontano Optavi toto iam dudum pectore vultus Fingeret ut docta Iulius arte meus; Sed timui pictus vero ne verior essem Falleret atque oculos ne mea forma meos, Picturam ne quisque meam sequeretur, amaret, Posceret et corpus crederet esse meum. Et me picturam veluti spectaret inanem Diceret: "O utinam posset et ista loqui". Non volo picturam qui me facit esse magistrum Sed volo picturam qui facit esse meam.
75. de eodem Qui blandas potuit mortes, qui gaudia saeva Linquere consilii callidus arte sui, Dulcia cantantes quae carmina saepe sorores Obvertunt captas sub freta nigra rates, Pontani citharae teneri si carmen, Ulyxes, Sensisset, fidibus cum trahit arma suis, Cum scopulos et saxa movet, cum flumina sistit, Vidisset numquam coniugis ora suae, Vellet in aequoreas sed se cecidisse procellas Ob tam dulcisonae dulcia fila lyrae.
76. Iulio Campagnolae Salve, delitiae iocique matris, Iuli candide, corculum parentis, Iuli blandior omnibus petulcis, Iuli castior omnibus pudicis, Cui Phoebus citharam dedit sonoram Vatem Threicium Linumque rursus Doctus Pieridum chorus videret, Quo vel delphica dona vel decorem Ferrent templa suum vagusque delphin Essent quae sequeretur ora. Primis Annis qui rigidum gravis Catonem Aequas et Curium severitate, Blandas te rogo fer preces parenti, Blandas sentiat et preces eburna Gestat pro duce sceptra qui potente, Ut caeco iuvenem trahant barathro Nullo crimine qui miser tenetur. Quod, si tale tibi negare munus Iniusti potuerunt, lyrae sonora Plectro fila movens fores averni Clausas ante canas: videbis illas Et rapta subito fera, patere, Sese frangere vincula et sequi te. Custodesque reos simulque posses Umbras nam stygiis vocare ab antris.
77. Hieronymo Campagnolae Fata si ducunt homines sub orbe, Tollitur quisquis superas ad auras Cogitur certo ordine si caducam Ducere vitam; Si suo scripsit genitor deorum Antequam primus traheretur annus Quae iubens semper fieri volebat Cuncta libello, Hinc ferae caedes, rapidi tumultus, Bella fraternis violenta telis, Hinc Numae numen, Marii, Neronis Hinc fera corda, Caesaris laudes, decus et triumphi, Clara victoris probitas Camilli, Strenui multo Fabii probata Hinc mora versu. Si quis iratus ferit ense fratrem, Si quis insontem socium veneno Perdit, hoc coelum peperit protervum Non scelus ille. Occidunt coeli, rapiunt, minantur, Saeviunt, stuprant, spoliant, trahuntque, Sunt feri, tristes, miseri, prophani Sunt et avari. Quod iubent ipsi fieri necesse est, Ergo duc caecis iuvenem cavernis Quem notant nullis maculis colores Criminis atri.
78. ad pictorem Quisquis pictorem credit te fallitur umbro Et coeleste tuum non bene noscit opus: Qui pingit pictas merito quas credere formas Fas est pictoris nomina pictor habet. Quas formas cernunt oculi, quam pingis imago Et si non moveat se movet illa tamen; Immotis graditur pedibus, canit ore silenti, Audit, agit, loquitur, annuit, odit, amat. Quod generas igitur credis dum pingere, non tu Nomina pictoris, sed genitoris habes.
79. Iacobo comiti Iuliario Insanum forsan, forsan sine mente vocabunt Me vates, quoniam carmina mitto tibi Cui iam tota biceps credit mons culmina, vel quo Nullus iantheas largius haurit aquas. Si superat Philomela canens Atlantida, debet Non tamen haec cantus ore tacere suos. Et picam cantare decet, placet atque canendo Psithacus et quamvis non bene dicat "ave". Argento fateor fulvum praetiosius aurum est, Est tamen argenti qui quoque poscat opes. Numquid post tyrias vestes, post serica, Parmae Qui capit intextas spernitur ille togas? Quamvis possideant urbes et regna, tyranni Iugera parva tamen si dabis, accipient.
80. Antonio Caballo Quod petis, Antoni, dominae subsellia vallis Tinnula qua Bacchi saepius aera crepant, Per quam virgineis ludens Dictyna choreis Currit et in saevas dirigit arma feras; Phoebus agit Musas Ephyres de collibus altis Et movet argutae lesbia fila lyrae, Non decus egregium facit hoc, non gloria gentis, Non Athesis placidi deliciosus amor, Structa nec aebalio fulgent quae marmore tecta, Innumeri nec quos dat tibi Parma greges, Lana tarentino nec quae fucatur aheno, Stragula, quadrupedes, pascua, servus, ager. Sed quoniam castus castas celebrare sorores Noscis et intactae mistica sacra deae Denique iunguntur similes erit inclyta foelix Virgineo vallis praeside virginea.