CroALa, 2024-05-21+02:00. Nodus ROMANO.turc-01.xml in collectione pdill0.
Functio nominatur: /documentum/pdill0/ROMANO.turc-01.xml.
divo Alfonso regi Aragonensi
Rex Siculum, instinctu superum cui plurima virtus Terrarum imperium solem super usque cadentem Spondet ad auroram, si famam extendere factis Ausus et ingentes meritis aequare labores, Crnis ut insultu Mahometh stupet Itala tellus: Nanque aliud quid iam nisi nos superesse videmus Exitio Teucris? Diro sub Marte feroci Regnatori Asiae victi cecidere Pelasgi, Europae gens prima sinus, ubi regia sacri Urbs bello praeclara viris opibusque Bisanti, Heroum domus Argivum, quam nobile quondam Hospitium pelagi Pausania condidit urbem. Ille quidem flammas efflat victricibus armis Irarum et Latio caedem populisque minatur, Urbe ferox domita Graiorum et Marte secundo, Accenditque animos Teucrorum rursus in armis Finitimasque urbes populatur et omnia vertit Quo gressum intulerit terrorumque implet agrestes; Successu rerum fortunae oblitus inanis, Saevit atrox animi necdum moderatur habenas, Armorum strepitu vel maiestate per omnes Imperii populos aucta metitur honorem, Ausoniis totum victis spe concipit orbem: Mox caelum et superos furiis elatus et ira, Viribus haud ullis sperans sibi posse resisti, Expugnare quidem nullo occurrente parabit. Iampridem, rex, effusi post sanguinis undas Vidimus humani mersos in caede Penates: Lentus es, o, nimium bellique inglorius aevum Exigis: heu, patiens Teucros regnare videbis? In te spes Italum, caeli quem numina poscunt Fatalem tantorum operum; vox omnibus una Te sine nil altum tanti superesse laboris. Scilicet haec populos sustentat fama per urbes Argolicas: nunquam frustrate illustribus actis, Regnorum totas effunde in proelia vires. Tu potes Eoas acies, Ethiopas et Indos Oceanique manus simul et borealia regna Vertere in excidium Teucri, Pandones et Argos, Tu potes Ausonias armare ad Pergama puppes Rursus et hostilem flammis incendere Troiam. Te decet ante alios labor hic, tibi quisque reliquit Fortunam belli. Venetum iacet omnis ad undam Classis et instructae complentur milite puppes, Genua quinetiam validas super aequora naves Auxilio intendit. Tibi sunt tot regna, tot urbes Aequoris ad litus. Tellus opulentior omni Sicilis orbe tuo perfundi lumine gaudet: Terra ferax Cereris pecorumque et olentis Iacchi Gentibus affatim victus effundet et arma. Illic horrifici vasto Cyclopes in antro Exercent ferrum, positis incudibus illic Ictibus alternis sonitus referuntur ad aures, Expediunt dum tela Iovi: tibi fulmina et arma Certatim in Teucros acuent, modo bella sequaris. Illic fumiferas nubes glomerare videtur Flammigerantis apex Aetnae scopulosque sub auras, Hic fremere Enceladi rupes ac vasta gygantum Antra ferunt: nulli tales domuisse potestas, Ni tibi, rex, cui dii nedum mortalia parent. Tu simul imperio ventorum comprimis iras Monte sub Aeolio et lati regis aequoris undas Sceptraque vix pelagi Neptuno tuta relinquis; Apulus et Calabri pariter tua iussa sequuntur, Dives opum variarum armentosissima tellus Utraque fertilior Cereris concedit olivae. Hinc tibi Cumarum sedes, ubi fata Sibyllae Imperii cecinere tui victriciaque arma, Orbe triumphato tandem caput addere caelo; Hic Lucrina palus et olentis gurges Averni, Unde iter est umbris Teucrum, quos miseris Orco Marte sub horrenti: statuit sic Iupiter. Ergo Tot regnorum opibus et tantis viribus auctus, Tolle moras: magni refert celerare paratus, Saepe etiam bello casus nocuere morantes. Iam dispone acies, exple munimina rerum Militiae atque animo ferventi amplectere Martem, Cum te fata vocent: praesens se Iupiter offert Ductorem belli, media inter proelia Pallas Pugnantem, tibi se comitem Victoria praebet. Duc animum in tantae spem laudis, ut omine certo Victor eas, victor redeas, victorque sequaris Fortunae auspicium (siqua est in proelia) dextrae: Bellandum tibi, nam talem sors obicit hostem, Quo tua sit famae venientis gloria victo Amplior. Alciden hominem super ardua virtus Difficilisque dedit, tellus immanior acres Ante viros offert quicquid molitur acerbi: Sic illis merito divum largimur honores. Aude, ingens rex, Alcidae superare labores: Pro patria spondent pugnantibus aethera divi, Fortunatorum solium sedesque beatas, Et Stygis exortes vivunt, monimenta feruntur. Num Lacedaemonios Thebarum ductor in hostes, Epaminunda, decus patriae tutatus et urbem, Inde velut numen totos veneratur in annos? Thrasybulus patriae pro libertate tyramnos Expulit et vindex ereptam reddidit urbem Exulibus: vivit populis aeternus Achaeis; Codrus in adversos ultro sese obtulit hostes, Tota Leonidae divos sacravit honores Graecia, quod patriae duro in discrimine vitam Praestitit et sese moriendum vovit in hostes. Num, licet exilio profugus, sua signa Camillus Restituit patriae? Communis iura salutis Antetulit propriae. Decii cecidere volentes, Fabritius nullo corruptus munere Pyrrhi Virtutem ante aurum posuit: pia iura fidemque Haud duxit patriae violanda, sed urbis honorem Maluit et medio bellum decernere ferro. Sustinuit Cocles pontem super arduus hostem, Tot populorum acies, ultor sua pignora Brutus Nativa oblitus nimium pietate peremit. Quid tibi Torquatos aut Aemilium, quid et Aulum, Quid tibi vel Fabios, quorum cecidere tricenti Marte sub adverso, Drusos aut magna Catonum Ausa feram? Taceam ne etiam duo fulmina Martis Scipiades, quorum fulget virtutibus orbis? Non ego te, Caesar, Italum fortissime ductor, Transierim: licet imperium tibi feceris orbem. Non tamen externis Latium succumbere passus. Ille quidem fama confisus et ordine rerum Intrepidus tutum gressus quocunque tulisset Reddidit: audentem spes et fortuna sequuta est. Horrenti quotiens Germanos Marte feroces Sub iuga Romanae posuit ditionis, et idem Gallorum furias totiens compescuit armis: Helvetios, acris Treviros Venetosque coegit, Vangionumque manus, Suevos, Nemetes et Harudes, Bellovagos Belgas, Atrebates Ambianosque, Barbariemque omnem. vires orientis et austri, Afrorumque acies domuit regemque superbum: Sic illum ante alios animi tulit ardor in altum. Caesaris exemplo, cuius tibi fulmen in armis Mars dedit. ingentes, Alfonse, adorire labores, Et superos aequare. homines excellere disce. Nondum mortales patriae commovit in arma Fidus amor, verum caelestes traxit Olympi, Montibus ut iactis caelum petiere gygantes Sidereis nixi superos expellere regnis: Iupiter et Mavors, Iuno, Victoria, Pallas Centumanum toto pepulere Aegaeona caelo. Aude, ingens rex, aethereos aequare labores, Rumpe moras omnis: dii nunc tua vota reposcunt, Muneris oblati memores, dum proxima leto Vita tui: heu, nimium properabant stamina Parcae! Iam clipeo latus et galeae caput insere sacrum, Unde tot horrificis efflant fulgoribus ignes; Frendenti similis hinc Martia surgit in alas Vipera: quam fuso crudescit sanguine Mavors, Tam magis in Teucros hostes horrenda ferocit. Num tibi, dive, ducum cessit fiducia et illa Vis animi pugnae nunquam laxata sub aestu? Iam nihil est ultra, male quod verearis amicum Offendatque tuas urbes populosque lacessat, Nam tibi certa fides et dudum sanguine iuncta Dextra ducis Lygurum, Venetos qui pace potiri Compulit: ipse ultro regnum gentile fovebit. Hic totiens victor bellorum, acerrimus ultor Ecclesiae rerum, spondet Lodovicus ab omni Hoste tuas urbes, populos et iura tueri: Cardineo frontem quanquam redimitus honore, Anxius in Teucros magnis accenditur actis Armorumque fragrat suetos iterare labores. Hic sacer ante alios praesul Romanus et omnis Hortatur merito tanquam tibi debitus orbis. Ille, licet nimium glomeratus anilibus annis, Fervet adhuc puppesque parat prope Tibridis undam Frondentesque simul remos ruere alta videbis. Aude, ingens rex, et tantis te concipe dignum, Cum deus aspiret: fidei te causa vocat nunc, Te votum, te relligio, te cura salutis, Te simul omne decus patriae pietasque reposcit. Num quia turba times ingens et vulgus harenae Par? Numerum virtus non horret et ingenuum cor. Iamque Asia Cyrus totoque oriente subacto, Tot ductor populorum acies traiecit Oaxem Ingentes, Scythis bellum, memorabile dictu, Intulit: hunc nati vindex regina perempti Angustas inter fauces cum gentibus hausit, Sanguinis humani truncum demersit in utrem, Indignata duci: "Sceleratas sanguine - dixit - Humano satia fauces, cum nulla cruoris Vis tibi tanta fuit, cuius satiatus abisses". Melcyades olim magnorum ductor Achaeum, Milite quam pauco septus Marathonis in arvis Heroum et regem Persarum milia fudit. Hi decies centum complerant navibus aequor, Fontes et fluvios haustu siccasse feruntur Et montes aequasse solo, mare pontibus altum Exuperasse; viros tellus vix cepit Achiva: His tandem reditus longe post proelia victis Turpior in patriam quam fastus et ira fuere. Rex Macedum paucis, bello sed vivida pubes, Heroum ad ripas Cygni tot milia vertit, Et Darii spolia eripuit ditesque triumphos Et Syriae domuit vires orientis et Indi. Num strepitus horres dudum nomenque superbum Victoris? Licet Argolici sibi gloria belli Cesserit et primam regni superaverit urbem, Id Iovis ira fuit: scelerum gens illa pependit Supplicia et veterum poenas infausta malorum. Nunc te fata vocant, hostes quo vindice contra Facta luant meriti: sontes sic ira deorum Corripit et variis mortalia casibus angit. Tu velut ignitum fulgur super agmina rumpes: Relligionis enim violatae sanguine pendent Supplicia et diro victi sub Marte peribunt. Quid tantum horrescis pecudes et vulgus inerme? Durum a stirpe tuis genus est et sueta iuventus Militiae atque operum patiens et Martis anhela. Intereunt illi ferro nec saxea circum Membra rigent sequiturque suo de vulnere sanguis; Et tegetes habitant et aluntur carnibus ustis; Quadrupedes dum praecipitant, et pectora rumpunt Pectoribus, sternuntur humi; sub vomere tauri Insudant domiti nec spirant naribus ignes. Aude, ingens rex, in Teucros, si fortiter audes! Quo tandem casus Danaum tristesque ruinas Usque feres, tantae lachrymis sine caedis acervos, Heu dolor, et laceros artus? Quis funera fando Explicet et diras complerit carmine mortes? Non ego, si centum voces et ferreus oris Immortale tonet rictus, crudelia possem Excidia et tantos lachrymis aequare dolores. Non sexus, non aetatis, nec sanguinis illum Flexit honor, non templa deum cultusque, nec arae Aeternique lares: heu, quam simulacra deorum Ingemuere simul, victor cum caedis anhelus Cessit in arbitrium peteret quodcunque voluptas Gentis ad excidium! "Liceat saevire per omnes - Inquit - et ante deos fas esto explere furorem Omnigenum sexus! Memorant tot saecula Troiam Et Priamum et natos Danaum cecidisse sub armis; Respectu nullo moti pietatis Achivi Iliades rapuere: vices nunc reddite genti!" Haud mora, festinant: cui tum satiata libido? Expediunt gladios oriturque miserrima caedes Orbis ad excidium similis: per strata viarum Perque domos, per templa deum genus omne trucidant, In iugulos acuunt enses; exangue iacebat Vulgus, ubique cruor et plurima caedis imago: Hic ictus ferientum audiri et saeva sub auras Vulnera, tum sonitus ferri gemitusque cadentum. Undique caesorum sordebat sanguine tellus: In gremio puer altricis confossus et altrix Strata iacet, genitor flentem complexus alumnum Occidit, heu teneri coniunx miseranda sub ulnis Coniugis, impliciti natis iacuere parentes. Turba puellarum materna sub ubera lugens Ante aras tunsis supplex ad pectora palmis Implorant veniam feriuntque ululatibus auras: Tum furiae et crebrae caedes, tum ferreus imber Sanguinis imbuitur; nil diis praesentibus ulli Cum gemitu valuere preces: non audit ab astris Iupiter et longe stridentibus obstrepit aures. Illa virum luget, caesos dolet altera fratres, Infelix una ante alias, matura Polyxo, Visceribus ruptis partum laxavit inanem; Virginibus raptis, truncis infantibus, omnes Alter in alterius tabo iacuere perempti. Haud vis tanta fuit respersi sanguinis olim Cum cecidit Thebae diro populata sub hoste, Argolicis necdum sacrum ruit Ilion armis Aut eversa solo tellus miseranda Sagunti. Inde arma et spolia imperii de postibus altis, Terrarum exuvias, quas tot per saecula reges Affixere deis devictae insignia gentis, Corripuisse ferunt: sacris de sedibus aurum Effigiesque deum minio gemmisque nitentes Et picturatas ubi vernat purpura vestes Argentique et opes, quantum non omnis in unum Asia congereret Croesi nec ditia regna. Si quibus infelix fatum victor ve pepercit, Incolumes longe gravior fortuna sequuta est: Semineces alii celsis de moenibus urbis Precipitant sese pelago ratibusque propinquis Insiliunt, alii mediis in fluctibus icti Expirant, salsis alii merguntur in undis; Captivi fastus et servitutis acerbae Saevitiem passi degunt in luctibus annos; Perpauci tandem pacta mercede redempti, Hic alii victus quaerunt, rerum omnium egeni, Aspectus patriae memores prolisque peremptae. Sic fortuna viros variis funesta cadentes Exposuit fatis: gravis haec nimis ira fuit diis! Aude, ingens rex, et magnos adorire paratus: Elige de numero, qui tete in bella sequantur Praestantes virtute viros, et rebus et armis Instrue delectos, laudum quos alta cupido Excitet et leti non terreat umbra futuri. Hinc acies atque hinc, quarum tot milia bello Suggerit Europae nobis opulentior orbis: Haud animi virtute sumus nec viribus infra Gentibus illius, ferro praestamus et auro. Iam spe vince metum, cum diis ultoribus hosti Obvius incedas, collatis excipe signis Agmina, felices flabunt a puppibus aurae; Subsident strati fluctus nimbique silebunt Et Thetis et Glaucus pontique exercitus omnis Cornua torquebunt velarum et brachia remis Intendent clavumque reget Neptunus in undis. Ipse deos inter puppi conspectus ab alta, Ora Iovi similis, humeros et pectora Marti, Hortator belli vires pugnantibus et spem Auxeris, ignitum fulgur velut hostibus idem Terror eris: quantas animosa in proelia clades Edideris, quam multa, pater Neptune, sub undis Signa ducum, clipeos, galeas et corpora volves, Sanguine currentes mutabis decolor undas Caesorumque avidi laniabunt viscera pisces! Tempus erit, cum rex terrarum victor ubique Dona recognosces populorum et tempora lauro Cinctus in occursu libaveris oscula nato; Tunc immortali celebrant qui carmine reges Caesaris Alfonsi laudes annalibus addent: Primus ego ingrediar sacrum modo iusseris antrum Aonidum, referam divos, heroas et arma, Quo diro sub Marte instruxeris ordine classem Quo ve acies, quantas strages inieceris hosti, Et quoscunque tua partos virtute triumphos.